ZGROśENIA WYSTĘPUJĄCE W PRACY ADMINISTRACYJNO …zsznr2hajnowka.edupage.org/files/2_zagrozenia_admin-biur.pdf · Ocena ryzyka zawodowego w skali 3-stropniowej –cięŜkośćnastępstw

Szkolenia bhp w firmie © szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 27

ZGROśENIA WYSTĘPUJĄCE W PRACY ADMINISTRACYJNO-BIUROWEJ ORAZ METODY

OCHRONY PRZED NIMI I ICH OCENA


ZagroŜenia

ZagroŜenia przy wykonywaniu pracy biurowej wynikają najczęściej:

z obciąŜeń fizycznych

ze stresu w pracy

z monotonii pracy

ze sposobu oświetlenia miejsca pracy

z pracy przy komputerze

Ponadto mogą takŜe występować zagroŜenia wypadkowe, związane najczęściej z poślizgnięciem, potknięciem i upadkiem pracownika bądź

poraŜeniem prądem elektrycznym.


ObciąŜenie fizyczne organizmu

WaŜnym czynnikiem przy obciąŜeniach fizycznych jest odpowiednia organizacja pracy, a szczególnie długość zmiany roboczej oraz częstotliwość powtarzanych czynności.

ObciąŜenie organizmu podczas pracy fizycznej jest uzaleŜnione od rodzaju wysiłku fizycznego.

DuŜe znaczenie ma tu pozycja ciała podczas pracy, t.j: siedząca, stojąca, wymuszona.

dynamiczne statyczne

ObciąŜenie fizyczne organizmu moŜe być:


Praca w pozycji siedzącej

Bardzo często długotrwała praca w pozycji siedzącej, a zwłaszcza w niewłaściwej pozycji ciała moŜe powodować powaŜne dolegliwości bólowe, a w dłuŜszym okresie zmiany zwyrodnieniowe stawów, zwłaszcza kręgosłupa.

Praca w biurze niesie za sobą zagroŜenia związane z:

obciąŜeniami mięśniowo-szkieletowymi,

wymuszoną pozycją siedzącą podczas pracy.


Zapobieganie negatywnym skutkom pracy siedzącej

Po kaŜdej godzinie pracy przy komputerze naleŜy robić 5-minutowe przerwy. Podczas takiej przerwy moŜna zmienić charakter

wykonywanej pracy lub wykonać kilka ćwiczeń.

Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom pracy siedzącej, naleŜy zadbać, Ŝeby stanowisko pracy było wyposaŜone w:� odpowiednie siedzisko,� biurko odpowiedniej konstrukcji,� dodatkowo w podnóŜek.

Podczas pracy naleŜy przyjmować takąpozycję, aby kręgosłup był utrzymywany w pozycji naturalnej – nie zgarbionej lub

skręconej.

Osoby pracujące w pozycji siedzącej powinny równieŜ przestrzegać określonych zaleceń:

Siedzisko powinno być tak wyregulowane, aby podpierać plecy w okolicy lędźwiowej, a ramiona powinny spoczywać na podłokietnikach siedziska.

Wysokość siedziska powinna być tak ustawiona, aby nie dopuszczać do ucisku w strefie podkolanowej, a stopy nie znajdowały się pod siedziskiem.


Monotonia

Monotonia spowodowana brakiem bodźców wzrokowych oraz słuchowych określana jest jako monotonia sensoryczna. Jej efektem są często:

spowolnienie czynności układu krąŜenia oraz układu oddechowego,

wystąpienie senności,

zmniejszenie zakresu wykonywanych czynności

czego skutkiem jest znaczny spadek wydajności pracy, wzrost liczby popełnianych błędów, a co za tym idzie, sytuacji niebezpiecznych

czy nawet potencjalnie wypadkowych.

Monotonia spowodowana jest brakiem lub jednostajnościąbodźców oraz niezmiennością sytuacji. Najczęściej występuje w stanach

bezczynności, oczekiwania, np. obserwacji wskaźników monitora.


Monotonia cd.

Niebezpiecznym efektem ubocznym ciągłej pracy w pozycji siedzącej jest równieŜ nadmierne obciąŜenie statyczne mięśni kręgosłupa

stabilizujących pozycję ciała.

Negatywnym skutkiem powtarzania jednostajnych czynności (ruchów) jest przeciąŜenie wysiłkiem fizycznym niektórych grup mięśni.

Efektem jednostajnej pracy moŜe być tzw. zespół cieśni nadgarstka lub łokieć

tenisisty.


Zapobieganie negatywnym skutkom monotonii

Najlepszym sposobem eliminacji tych zagroŜeńi uciąŜliwości jest analiza toku pracy oraz wprowadzenie:

rotacji na stanowiskach pracy

urozmaicenia wykonywanych zadań

przerw w pracy

w czasie przerw czynności wymagających

aktywności fizycznej


Zespół „suchego oka”

osoba pracująca przy komputerze stale wpatruje się w dwuwymiarowąpłaszczyznę, podczas gdy naturalne widzenie jest trójwymiarowe;

obserwowana płaszczyzna ma niekorzystne ustawienie pionowe;

obciąŜeniem dla oka jest wpatrywanie się w podświetlony ekran,czyli bezpośrednio w źródło światła;

podczas pracy przy obsłudze monitora zmniejsza się liczba mrugnięć oczami, co prowadzi do wysychania powierzchni gałki ocznej, czego skutkiem jest niedostateczne nawilŜanie oka – podraŜniona zostaje spojówka i rogówka,

pojawiają się typowe dolegliwości oczu, takie jak: pieczenie, zaczerwienienie, uczucie suchości, swędzenie oraz pogarsza się jakość widzenia, obraz zaczyna

się zamazywać.

Tzw. zespół suchego oka moŜe mieć miejsce w następujących okolicznościach:


Organizacja stanowiska pracy wyposaŜonego monitor ekranowy

Stanowisko pracy wyposaŜone w monitor ekranowy powinno być tak zaprojektowane, aby pracownik miał zapewnioną dostateczną przestrzeń pracy.

Wszystkie elementy stanowiska pracy powinny być usytuowane w zasięgu kończyn górnych, a dostęp do stanowiska pracy swobodny.

D – dokumenty; DR – drukarka; JC – jednostka centralna; K – klawiatura; M – monitor;P – pojemnik z dyskietkami


Organizacja stanowisk pracy z monitorem ekranowym cd.1

Odległość między pracownikiem a tyłem

sąsiedniego monitora – co najmniej 0,8 m.

80 cm

60 cm

Odległości między sąsiednimi monitorami – co najmniej 0,6 m.


Organizacja stanowiska pracy z monitorem ekranowym cd. 2


Uchwyt na dokumenty

Uchwyt na dokument powinien znajdować się przed pracownikiem:

między ekranem monitora i klawiaturą lub w innym miejscu

w pozycji minimalizującej uciąŜliwe ruchy głowy i oczu.

Jeśli przy pracy istnieje konieczność korzystania z dokumentów, stanowisko pracy naleŜy wyposaŜyć w uchwyt na dokumenty, posiadający regulację

ustawienia wysokości, pochylenia oraz odległości od pracownika.


PoraŜenie prądem elektrycznym

Zainstalowane urządzenia, przewody, gniazda, przedłuŜacze powinny byćsprawne technicznie i gwarantować bezpieczeństwo pracy. Codziennie, przed

rozpoczęciem pracy, naleŜy dokonywać przeglądu tych urządzeń.

PoraŜenie prądem elektrycznym najczęściej następuje w wyniku:

� zainstalowania wadliwych urządzeń,

� niewłaściwej obsługi urządzeń,

� podejmowania próby naprawy instalacji i urządzeń bez posiadania odpowiednichkwalifikacji.


Oświetlenie

Przy stopniu trudności pracy wzrokowej większym od przeciętnego, utrudnieniachw wykonywaniu pracy i wymaganiu zapewnienia duŜej wygody widzenia naleŜy przyjmować poziom natęŜenia oświetlenia około 300 lx.

Poziom natęŜenia oświetleniapotrzebny do wykonywaniaokreślonej pracy wzrokowejdobiera się w zaleŜności od:

stopnia trudności pracy wzrokowej wielkości szczegółu pracy wzrokowej


Olśnienie

Olśnieniem nazywa się stan procesu widzenia, przy którym występuje odczucie niewygody lub zmniejszenie zdolności rozpoznawania przedmiotów

na skutek zbyt intensywnego oświetlenia lub nadmiernych kontrastów w przestrzeni lub w czasie.

przeszkadzające

przykre

oślepiające

Z punktu widzenia skutków wyróŜnia się następujące rodzaje olśnienia:


Ograniczenie olśnienia

Ograniczenie olśnienia jest związane z odpowiednim doborem oprawy oświetleniowej, a dokładniej elementów optycznych

(np. klosz mleczny, odbłyśnik).

Olśnienia mogą być znacznie ograniczone przez:

odpowiednie zaprojektowanie systemuoświetlenia w taki sposób, aby Ŝadna

oprawa oświetleniowa nie byłaumieszczona nad miejscem

wykonywania zadania wzrokowego;

stosowanie opraw mających duŜądolną powierzchnię świecącą

i małą luminancję;

zwiększenie strumienia świetlnegopadającego z kierunków bocznych;

projektowanie stanowisk pracy i materiałów do pracy o matowych powierzchniach w celu zmniejszenia

skutków odbicia.


Tętnienie światła

Skutecznym rozwiązaniem tego problemu jest zasilanie sąsiednich opraw z róŜnych faz i stosowanie elektronicznego układu stabilizująco-zapłonowego.

Zmienny w czasie strumień świetlny wysyłany przez elektryczne źródło światła wynika praktycznie z częstotliwości prądu zasilającego to źródło. Problem tętnienia światła pojawia się najczęściej, gdy stosuje się lampy wyładowcze,

tzw. świetlówki.

Tętnienie światła jest zaliczane jedynie do czynników uciąŜliwych, ale wymaga ograniczenia,poniewaŜ moŜe niekorzystnie wpływać na samopoczucie pracownika.


Oświetlenie pomieszczeń pracy z komputerem

DuŜy poziom natęŜenia oświetlenia jest niezbędny na płaszczyźnie klawiatury i stołu.

W płaszczyźnie monitora zbyt duŜy poziom natęŜenia oświetlenia ekranu jest niekorzystny ze względu na zmniejszenie kontrastu jaskrawości

znaków i tła na ekranie.

Dla prac związanych z pisaniem ręcznym, obsługiwaniem klawiatury, czytaniem, przetwarzaniem danych przewiduje się natęŜenie oświetlenia nie mniejsze niŜ 500 lx.


Stres w pracy

Stres jest to zespół emocjonalnych, poznawczych behawioralnych i fizjologicznych reakcji na uciąŜliwe oraz szkodliwe aspekty treści pracy,

organizacji pracy i środowiska pracy.

Reakcje emocjonalne na stres to:

� lęk, � niepokój, � gniew, � złość,� rozczarowania.

Przy dłuŜszym działaniu stresu następuje zwykle obniŜenie poziomu jakości wykonywania zadań intelektualnych oraz motorycznych

– obniŜenie wydajności pracy.


Źródła stresu

Źródłami stresu w pracy są:

� wykonywane przez pracownika zadania robocze;

� fizyczne właściwości środowiska pracy;

� społeczne i organizacyjne warunki pracy;

� środowisko zewnętrzne wobec organizacji (np. klienci).

Stres związany jest ze społecznymi i organizacyjnymi warunkami pracy i nadmiernym obciąŜeniem pracą.

Paradoksalnie czynnikiem stresującym jest równieŜ niedociąŜenie pracą, szczególnie gdy pracownik wykonuje mało urozmaiconą, monotonną pracę

niewymagającą specjalnych umiejętności.


Poślizgnięcia, upadki, potknięcia

W takich okolicznościach, przez nieuwagę pracownika, dochodzi do potknięcia się bądźupadku. Wynikiem takich zdarzeń są złamania kończyn lub skręcenia stawu skokowego.

Poślizgnięcia, upadki i potknięcia są zagroŜeniami typowymi dla pracy biurowej, występującymi przy przemieszczaniu się osób.

Powierzchnie, po których przemieszczają się pracownicy, często są śliskie i nierówne (np. schody), a wykładziny dywanowe często pofałdowane lub podarte.


Czynniki chemiczne

Do grupy pracowników administracyjno-biurowych moŜna zaliczyćpracowników zatrudnionych na róŜnych stanowiskach, np. laborant lub farmaceuta. Wówczas istotnym zagroŜeniem są stosowane

w procesie pracy substancje i preparaty chemiczne.

� gazów, � par, � cieczy lub� ciał stałych.

Na stanowiskach pracy mogą one występować w postaci:


Sposób wchłaniania czynników chemicznych do organizmu i skutki

Wchłanianie szkodliwych czynników chemicznych zachodzi w duŜej mierze przez układ oddechowy, ale równieŜ przez:

� nieuszkodzoną skórę, �przewód pokarmowy.

Kontakt substancji chemicznych ze skórą moŜe prowadzić do występowania:

podraŜnień, wysypki,

trądziku,

a przy długotrwałym naraŜeniu do:

owrzodzenia,

wylewów podskórnych,

oparzeń,

uszkodzenia właściwości ochronnych skóry.


Skutki naraŜenia na czynniki chemiczne

Zawodowe naraŜenie na czynniki chemiczne moŜe być przyczyną:

stanów zapalnych skóry,

niewydolności układu oddechowego,

zaburzeń psychoneurologicznych,

chorób nowotworowych.

Skutki układowe to zmiany w ośrodkowym i obwodowym układzie nerwowym, wątrobie, nerkach, układzie

sercowo-naczyniowym.

Skutki naraŜenia na szkodliwe substancje chemiczne mogą być miejscowe i układowe, a ich nasilenie moŜe mieć charakter ostry lub przewlekły.

Skutki miejscowe to działanie draŜniące i uczulające skórę

i błony śluzowe.


Podział substancji i preparatów chemicznych z uwagi na stwarzane zagroŜenie

Niebezpieczne substancje i preparaty chemiczne podlegają klasyfikacji pod względem stwarzanych dla zdrowia człowieka zagroŜeń i zalicza się je do

następujących kategorii zagroŜenia:

� bardzo toksyczne (symbol T+), np. cyjanowodór;

� toksyczne (symbol T), np. formaldehyd, anilina;

� szkodliwe (symbol Xn), np. glikol etylenowy;

� Ŝrące (symbol C), np. amoniak, związki chloru;

� draŜniące (symbol Xi), np. aminy;

� uczulające (symbol Xi lub Xn), np. akrylan etylu;

� rakotwórcze (symbol T+ lub T lub Xn), np. benzen, azbest;

� mutagenne (symbol T+ lub T lub Xn), np. epoksyetan;

� działające szkodliwie na rozrodczość (symbol T+ lub T, lub Xn);

np. pestycydy, kwas akrylowy.


Ryzyko zawodowe oznacza prawdopodobieństwo wystąpienianiepoŜądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą powodujących straty,

w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutkówzdrowotnych w wyniku zagroŜeń zawodowych występujących

w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.

Ryzyko zawodowe – pojęcia

Ocena ryzyka zawodowego polega na zbadaniu wszystkich działań związanych z wykonywaną pracą oraz otoczeniem pracownika, które mogą byćprzyczyną urazów lub pogorszenia stanu zdrowia pracownika.

Celem oceny ryzyka zawodowego jest stwierdzenie, czy konieczne jestpodjęcie działań zmierzających do wyeliminowania zagroŜeń,

poprzez właściwą organizację pracy lub zastosowanie środków ochronnych ograniczających te zagroŜenia.

Stwierdzenie, Ŝe ryzyko jest dopuszczalne, oznacza, Ŝe zastosowanowystarczające środki chroniące pracowników przed zagroŜeniem.

Stwierdzenie, Ŝe ryzyko jest niedopuszczalne, oznacza, Ŝe naleŜy podjąćmoŜliwie szybkie działania i zastosować dodatkowe środki chroniące pracowników.


Kto odpowiada za przeprowadzenie oceny ryzyka?

Ocena ryzyka zawodowego jest obowiązkowa i za jej przeprowadzenie

odpowiedzialny jest pracodawca.

Pracodawca ma takŜe obowiązek informowaćpracowników o ryzyku zawodowym, które wiąŜe

się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagroŜeniami.


Ocena ryzyka zawodowego w skali 3-stropniowej – prawdopodobieństwo

Prawdopodobieństwo wystąpienia następstw zagroŜeń:

prawdopodobne następstwa zagroŜeń to takie, które mogą wystąpićnie częściej niŜ kilkakrotnie podczas okresu aktywności

zawodowej pracownika.

mało prawdopodobne następstwa zagroŜeń to takie, które nie powinny wystąpić podczas całego okresu aktywności zawodowej pracownika.

wysoce prawdopodobne następstwa zagroŜeń to takie, które mogąwystąpić wielokrotnie podczas okresu aktywności

zawodowej pracownika.


Ocena ryzyka zawodowego w skali 3-stropniowej – cięŜkość następstw

CięŜkość następstw zagroŜeń:

mała – jeśli powstające w wyniku zagroŜeń urazy i choroby nie powodują długotrwałych dolegliwości i absencji w pracy (bóle głowy, niewielkie stłuczenia, zranienia lub podraŜnienia oczu, np. spowodowane intensywną pracą przy komputerze);

średnia – jeśli powstające w wyniku zagroŜeń urazy i choroby zawodowe powodują niewielkie ale długotrwałe lub nawracające okresowo dolegliwości i są związane z krótkimi okresami absencji (np. zranienia, alergie skórne, nieskomplikowane złamania, choroby oczu, bóle kręgosłupa spowodowane nieprawidłową postawą);

duŜa – jeśli powstające w wyniku zagroŜeń urazy i choroby powodującięŜkie i stałe dolegliwości i/lub śmierć (np. oparzenie III stopnia, zawodowe uszkodzenie słuchu, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa uniemoŜliwiające pracę, choroby układu naczyniowo-sercowego, np. będące przyczyną stresu).


Ocena warunków pracy na stanowisku wyposaŜonym w monitor ekranowy

obciąŜenia psychicznego pracowników,wynikającego ze sposobu organizacji pracy.

obciąŜenia pracowników czynnikami fizycznymi, w tym szczególnie nieodpowiednim oświetleniem,

obciąŜenia narządów wzroku oraz układu mięśniowo-szkieletowego,

stanu elementów wyposaŜenia stanowisk pracy zapewniającego bezpieczeństwopracy, w tym ochronę przed poraŜeniem prądem elektrycznym,

organizacji stanowisk pracy, w tym rozmieszczenia elementów wyposaŜeniaw sposób zapewniający spełnienie wymagań bhp,

Istotnym elementem wiąŜącym się bezpośrednio z analizą i oceną zagroŜeńjest ocena warunków pracy na stanowiskach wyposaŜonych w monitory ekranowe.

Pracodawca ma obowiązek przeprowadzić taką ocenę w aspekcie:


Dyrektywa Rady 89/391/EWG z 12 czerwca 1989 r. o wprowadzeniu środkóww celu zwiększenia bezpieczeństwa i poprawy zdrowia pracowników podczas pracy

(tzw. dyrektywa ramowa) stanowi m.in., Ŝe pracodawca ma obowiązek:

System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy

podjąć stosowne kroki w celu zapewnienia, aby jedynie odpowiednio poinstruowanipracownicy mieli dostęp do obszaru, w którym grozi powaŜne i szczególneniebezpieczeństwo.

ocenić wielkość ryzyka zagraŜającego bezpieczeństwu i zdrowiupracowników – środki zapobiegawcze, metody produkcyjne oraz organizacjapracy powinny zapewnić zwiększenie poziomu ochrony bezpieczeństwa i zdrowiapracowników, który został wykazany w ocenie;

uwzględniać moŜliwości pracownika w aspekcie jego bezpieczeństwa i zdrowiaprzy powierzaniu mu zadań do wykonania;

zapewnić, aby planowanie i wprowadzenie nowych technik było konsultowanez pracownikami lub ich przedstawicielami w zakresie konsekwencji wyboru danegowyposaŜenia, warunków i środowiska pracy związanych z bezpieczeństwem i zdrowiempracowników;


System zarządzania bhp cd.

unikanie ryzyka,

ocena ryzyka, którego nie moŜna uniknąć,

dostosowanie pracy do pojedynczego człowieka,

właściwe instruowanie pracowników.

Dyrektywa Rady 90/270/EWG z 29 maja 1990 r. wskazuje, Ŝe pracodawca powinien stosować następujące środki:

stosowanie nowych rozwiązań technicznych,

nadawanie priorytetu środkom ochrony zbiorowej przed środkami ochrony indywidualnej,

zastępowanie środków niebezpiecznych bezpiecznymi lub mniej niebezpiecznymi,

Documents

ZGROśENIA WYSTĘPUJĄCE W PRACY ADMINISTRACYJNO …zsznr2hajnowka.edupage.org/files/2_zagrozenia_admin-biur.pdf · Ocena ryzyka zawodowego w skali 3-stropniowej –cięŜkośćnastępstw