Upload
saskia-hermans
View
215
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
ZingevingsanamneseWorkshop
Piet VerhagenMeerkanten GGz
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
- Vele patiënten hebben levensbeschouwelijke/ spiritueel bepaalde opvattingen/gevoelens die gerelateerd zijn aan hun vermogen om om te kunnen gaan (coping) met ziekte.- Onderzoek en (klinisch) zorg (DSM) voor spirituele behoeften kan de patiënt-tevredenheid en de ‘compliance’ aan het behandelingsplan verbeteren.
(Galanter et al. 2008)
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
The significance of the patient’s and the therapist’s cultural groupsMichel, 1996
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
(sub)culturele identiteit
(sub)culturele verklaringen voor ziekte (‘illness’)
(sub)culturele aspecten van sociale omgeving: stressoren, netwerk en steun
(sub)culturele invloed op de arts-patiënt relatie
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
AutonomieLevensgenotPersoonlijke relatiesSeksuele identiteit‘Geloven’ (voor waar houden)
(Vandermeersch, 1996)
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Empirisme‘Hyponarrativiteit’IndividualismeNaturalismePragmatismeTraditionalisme
(Sadler, 2005)
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Don’t
‘Als je hoort dat iemand gelovig is, dan schat je hem toch zo’n 20 IQ-punten lager in’.
‘Het is voor mij passend bij andere dingen van een ontwijkende persoonlijkheid’.
(Fiselier et al, 2006)
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Attitude INeglect (Neeleman & Persaud, 1995)
Scepticisme, overt hostility (Sims, 1994)
Insensitivity (Larson et al. 1993)
Undecided (Neeleman & King, 1993)
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Attitude IIThe assessment of the religious history and of religious functioning is part of the professionalization of psychiatric practice, and not an esoteric activity of psychiatrists with a special inclination to, or bias for, religious issues.
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
BetekenisverleningRichting gevenBronnenDeterminanten
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Betekenisverlening Functies:
Need for value (normatief kader)Need for self-worth
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Richting gevenDoel: om na te streven (hebben van doelen is belangrijker dan ze bereiken), om aan de dagelijkse routine te ontstijgenZinvolheid (uitdagingen in het leven de moeite waard)Motivationele component, bereikbare doelen, ‘need for efficacy’, in combinatie met keuze en verantwoordelijkheid; kortom een intrinsieke zelfbepaalde motivatie.
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
ZingevingsbronnenVijf domeinen die samenhangen met existentiële aspecten van het leven:PersoonFysieke integriteitMateriële behoeftenActiviteitenVerbondenheid
Men spreekt in dit kader van elementaire zingeving, ‘bottom-up’, naast overkoepelende zingevingsbronnen zoals religie.
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Determinanten van zingevingPersoonlijkheidLevensomstandighedenCultuur
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Ter sprake brengen (indirect I)Volg het religieuze/spirituele/
levensbeschouwelijke taalgebruik van de patiënt Ga verschuivingen in emotie gerelateerd aan
spirituele thema’s naFaciliteer door te appeleren aan beelden,
verhalen, symbolen die dokter en patient wellicht delen
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Ter sprake brengen (indirect II)Waar bent u (intens) dankbaar voor?Waar haalt u uw (de) kracht/inspiratie vandaan?Waar vindt u vrede/rust?Wie begrijpt uw situatie werkelijk?Als u bang bent of pijn lijdt, waar vind u troost?
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Ter sprake brengen (direct)Is religie/spiritualiteit een belangrijk, dagelijks
deel van uw leven?Hoe beïnvloedt geloven/spiritualiteit uw leven?Bent u betrokken bij een geloofsgemeenschap?Wilt u dat geloofs/spirituele aspecten
meegenomen worden in het behandelingsplan?
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Zingevings-anamnese Orienting Phase (oriënterende fase)
Advanced Phase (verdiepingsfase)
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Oriënterende fase IIs religie/levensbeschouwing belangrijk in uw leven?Wilt u religieuze of levensbeschouwelijke thema’s ter sprake brengen?Gelooft u in God of een opperwezen?Behoort u bij een bepaalde kerk of geloofsgemeenschap; is dat van jongs af zo?Hebt u ooit geestelijke leiding in uw leven ervaren; zo ja, hoe dan?
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Oriënterende fase II
Denkt u dat uw religie of levensovertuiging u kan helpen bij het overwinnen van uw huidige problemen?
Denkt u dat religieuze overtuigingen of geestelijke invloeden u hebben beschadigd of bijdragen aan uw problemen?
Verwacht u dat de geloofsgemeenschap waartoe u behoort u zou kunnen helpen?
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Oriënterende fase IIIZou u graag contact hebben met uw dominee, pastor, ouderling, raadsman, -vrouw, imam of met een geestelijk verzorger van deze instelling?
Vindt u het gewenst/goed als ik contact opneem met uw dominee ouderling, pastor, raadsman, imam?
Staat u open voor suggesties van de geestelijk verzorger?
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Verdiepingsfase thema’sWat werd u geleerd (geloofsopvoeding)?Waar hoort u bij?Wat is uw levensbeschouwing?Is er voor u een ultieme levensbron?Hoe voert u uw leven?Kent u spirituele ervaringen?
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Wat werd u geleerd?(kerk)diensten, clubs, catechisatie,
verenigingSpirituele/levensbeschouwelijke atmosfeer in
gezinConflicten in gezin/familieWelke ervaringen vormden uw
levensovertuigingenLeefden uw ouders zoals ze zeiden te gelovenWelke mensen waren er nog meer belangrijk
voorGeest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Waar hoort u bij?Tot welke geloofsgemeenschap behoort u?Wat wordt er van u gevraagd?Wat wordt u geboden?Hoe verhoudt u zich tot degenen die leiding
geven? Willen degenen die leiding geven contact
met uw behandelaar?
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Wat is uw levensbeschouwing?
Heeft u overtuigingen die u in conflict brengen?
Leven na dit leven?Wat is een goed leven voor?Wat is succes voor u?Wat is geluk voor u?Gelooft u in ‘absolute’ waarden?
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Is er voor u een ultieme levensbron (God)?Wat bracht u tot dat geloof?Wat maakte dat u uw geloof vaarwel zei?Wat is voor u karakteristiek voor die
levensbron of God?Hoe beïnvloedt God uw persoonlijke
ervaring?Helpt uw geloof in die bron u in het omgaan
met uw ziekte/problemen?
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Hoe voert u uw leven?Past u religieuze/spirituele gebruiken toe?Gebed?Meditatie?samenkomsten?
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Spirituele ervaringen?
Kent u bijzondere ervaringen die u religieus of spiritueel zou willen noemen?
Vertelt u dat anderen?Hoe belangrijk is dat voor u?Wat voor effecten hadden die ervaringen op
uw leven?Beïnvloedt uw besef van het hogere de wijze
waarop u beslissingen neemt?Kent u mystieke ervaringen?
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Verdiepings fase Ispecifieke aandachtspunten
Relatie religie – huidige problematiekRouwSchuldSchaamteLevensfase gerelateerde vragenOpvoeding/socialisatie
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Verdiepings fase IIspecifieke aandachtspunten
Relatie met GodGodservaring (Godsbeeld)ZondebesefBiddenKerkgangAvondmaal/communieGebruiken/rituelenLeer en leven
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Verdiepings fase IIIspecifieke aandachtspunten
GeloofsinhoudOrthodox, vrijzinnig, zonder kerk/geloofsgemeenschap, agnostischKennisVisie op huidige problematiekSchuld en boeteLeven na de doodEthische opvattingen
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Richtlijn IPsychologists are mindful of contraindications for the use of spiritually/religiously orientedtreatment approaches.a). Generally, psychologists are discouraged from utilizing explicit religious/spiritualtreatment approaches with clients presenting with psychotic disorders, substantialpersonality pathology, or bizarre and idiosyncratic expressions of religion/spirituality.b). Psychologists should discontinue such approaches if iatrogenic effects become evident
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Richtlijn IIWhen psychologists utilizes religious/spiritual techniques in treatment, such as prayer or devotional meditation, theya). first clearly explain the proposed technique to the client and obtain informed consent;b). do so in a competent manner that is respectful of the intended religious/spiritual function of the technique in the client’s faith tradition; andc). adopt such techniques only if they are believed to facilitate a treatment goal.
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
‘Nestgeur’ (basaal vertrouwen)
Ge- en verboden
Identiteit
Relatie tot gezagsfiguren
(andere ‘zaken’)
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam
Vragen?Indien vragen heeft of literatuur zoekt, mail
gerust: [email protected], of kijk op: www.religionandpsychiatry.com.
Geest uit de Fles 23 september 2009 Amsterdam