زراعت ختمی دارویی
مقدمهگیاهان تیره پنيرک از نظر شکل ظاهری، تفاوت کلی با یکدیگر دارند.
/ علفی وبرخی از آنها به صورت درختچه ای یا درختی هستند. غالبا
گون>ه ان>د ک>ه در غ>الب ن>واحی ک>رده زمین ب>ه اس>تثناء 1500 جنس و 80شامل مناطق قطبی پراکندگی دارند.
از پوش>یده / غالب>ا لوبه>اي مش>خص، ب>ه متن>اوب، س>اده، منقس>م / برگه>ا عموم>اكرك.
از مشخص>ات آنه>ا، درخ>ارج کاس>ه گ>ل، کاس>برگها در قاع>ده ق>رار داش>ته ک>ه بیرونی ترین پوشش گل به حساب می آید.
گلها منظم و اندامهای تشکیل دهنده آنها مضربی از پنج می باشد.
پرچمه>ا ف>راوان و میل>ه ه>ای آنه>ا ب>ه هم چس>بیده ان>د ک>ه تش>کیل لول>ه ای را داده.
مادگی چند برچه ای، میوه از نوع کپسول و حاوی تعداد زیادی بذر.
در اس>تفاده قاب>ل في>بر الی>اف دارای گیاه>ان این از ای ع>ده س>اقه پوس>ت نساجی می باشد.
بعض>ی از آنه>ا مانن>د دان>ه پنب>ه، روغن ف>راوان و در تغذی>ه و ص>نعت اس>تفاده می شود.
ختمی دارویی
.Althaea officinalis Lنام علمی :
Marsh mallowنام انگلیسی:
Malvaceae خانواده:
منشا اصلی
گی>اه منطق>ه مدیتران>ه گ>زارش ش>ده • این اص>لی منش>ا
است.
محل رویش
این گی>اه در من>اطق از آس>یا در هندوس>تان در کش>میر و پنج>اب، در •
چین و در ایران می روید.
درایران در دامنه های البرز در کنار جویبارهای کرج.•
در غ>رب در نق>اط مرط>وب اط>راف اراک و دردامن>ه ک>وه زرون>د. •
در آذربایجان در محمد آباد وجغتو، سائین قلعه. •
درمرزه>ای ش>رقی در ب>ادقیس و حری>رود ب>ه ط>ور خ>ودرو دی>ده •
می شود.
خصوصیات گیاهشناسی
گیاه علفی، چند ساله •
متر.5/1تا 5/0 ساقه استوانه ای به ارتفاع •
پوشیده از کرک های نرم سفید پنبه ای.•
از ریزوم، ریشه ای ساده و پاکم و بیش منشعب.•
دراز ودوکی شکل به رنگ خاکستری مایل به زرد.•
3 ت>ا 2 س>انتي م>ترو ب>ه ض>خامت 30 ت>ا 10به ط>ول •
سانتی متر
لبی 5 تا 3برگها با پهنک بزرگ •
سانتی متر کرک دار.10 تا 5 دندانه دار، به قطر •
به رنگ سبز تیره. •
برگهای قسمت فوقانی ساقه تخم مرغی شکل.•
وقسمت پایینی قلبی•
گلها به رنگ سفید مایل به صورتی یا ارغوانی. •
• / 3در قسمت های انتهایی ساقه، به صورت دسته های غالباتایی ظاهر شده.
میوه قهوه ای رنگ، مدرو، مسطح، چند الیه ای و دارای •چین هایی در اطراف.
گرم.2/3 تا 2/2 وزن هزاردانه •
ترکیبات شیمیایی و ماده موثره
تمام قسمتهای گیاه دارای لعاب فراوان است.•
دارای مواد چرب، بوتیریک اسید و فیتوسترین •
درصد نشاسته وجود دارد .37 درصد لعاب و 35در ریشه آن حدود •
در گلها کمی اسانس و لعاب یافته می شود.•
درص>د 10 ت>ا 5مواد م>وثره عم>ده برگه>ا وگله>ا را ترکیب>ات موس>یالژی •
و مقادیر بسیار کمی
% درصد تشکیل می دهد.2اسانس
بوم شناسی
نیازهای اکولوژیکی
روز پس از کاش>ت در دم>ای مناس>ب و وج>ود 15 ت>ا 10ب>ذرختمی •
رطوبت کافی سبز می شود.
مناس>بی • ترکیب>ات هوموس>ی خاکه>ای خاکه>ای س>بك، عمی>ق وح>اوی
برای کشت این گیاه هستند.
هوای گ>رم و رط>وبت ک>افی ن>ه تنه>ا ب>رای رویش این گی>اه مناس>ب •
ت>اثیر آن م>وثره م>واد کیفیت و کمیت اف>زایش در بلک>ه اس>ت
مطلوبی دارد .
نیازهای کودی و غذایی
کوده>ای حی>وانی پوش>یده نقش عم>ده ای در اف>زایش عملک>رد ب>رگ، •
ریشه و مواد موثره دارد.
تن در هکتار.30 تا 20در فصل پاییز •
چنانچ>ه زمی>نی از م>وادو عناص>رغذايي تهی و ع>دم اس>تفاده ازک>ود •
ت>ا 30حی>وانی مص>رف کیل>وگرم در هکت>ار ازت توص>يه مي 40
شود.
اکس>ید پت>اس، اض>افه ک>ردن 100 ت>ا 80 اکسيدفس>فر، 60 ت>ا 50 •
کیلوگرم در هكتار ازت در مرحله ساقه دهی.40 تا 30
کاشت ختمی
تناوب کاشت
تن>اوب • ب>ه ت>وان می گی>اهی ه>ر ب>ا را دارویی ختمی
کشت کرد.
به>تر اس>ت ب>ا گیاه>انی ک>ه دوره رویش>ی کوت>اهی دارن>د ب>ه •
تناوب کشت کرد.
آماده سازی بستر کاشت
ریشه های ضخیم از مقدار بیشتری مواد موثره برخوردارند.•
پس از اف>زودن کوده>ای حی>وانی ی>ا ش>یمیایی عمی>ق در پ>اییز ب>ه •
سانتی متر .60 تا 40عمق
جمع آوری سنگها و قلوه سنگ ها .•
در اوای>ل به>ار زمین را تس>طیح و بس>تر خ>اک را ب>رای کش>ت گی>اه •
آماده می کنیم.
تاریخ و تراکم کاشت
در کشت مستقیم
فصل بهار) نیمه اول فروردین( یا اواخر پاییز) آذر( . •
سانتی متر.70 تا 60فاصله ردیفها از یکدیگر •
کیلو گرم در هکتار می باشد.6 تا5مقدار بذر مورد نیاز •
تاریخ و تراکم کاشت
در کشت غیر مستقیم
ت>یر( کش>ت ب>ذر در خزان>ه • تابس>تان )خ>رداد- در اواخ>ر به>ارو اوای>ل
هوای آزاد.
سانتی متر.15بذرها را در ردیفهایی به فاصله •
کیلوگرم در هکتار.1مقدار بذر مورد نیاز •
م>اه پس از س>بز ش>دن در فص>ل پ>اییز) مه>ر - 3 ت>ا 5/2انتق>ال نش>اء •
آبان( یا اوایل بهار سال بعد.
س>انتی م>تر و فاص>له بوت>ه ه>ا 70 ت>ا 60 فاص>له منش>اء ه>ا در ردیفه>ا •
سانتی متر50 تا 40روی ردیف
زمان تکثیر
اوایل پاییز) مهر( زمان مناسبی برای تکثیر رویشی است.•
روش کاشت:
تكثير توسط بذر یا از طریق رویشی.•
برای کاشت از بذرهای دو تا سه ساله.•
تکث>یر توس>ط ب>ذر ب>ه دو روش مس>تقیم و غ>یر مس>تقیم انج>ام می •گیرد.
:کشت مستقیم ب>ذرهاي ختمي در زم>ان مناس>ب ب>ه ص>ورت ردیفی در فواص>ل •
مذکور کشت شده .عمق بذر بین یك تا دو سانتی متر .•
کشت غیر مستقیم:
در زمان مذکور بذرها را در خزانه هوای آزاد کشت شده.•
ب>ه منظ>ور ایج>اد ت>راکم در بس>تر س>طحی خ>اک، غلت>ک مناس>بی زده •
می شود.
مراحل داشت :
فنولوژی
ب>ذرها ب>ا ت>اخیر و پس از س>ه ت>ا چه>ار هفت>ه پس از کاش>ت س>بز •
شده.
اولین گلها در اوایل تابستان)تیرماه( ظاهر شده.•
تا اواخر تابستان ) شهریور( گلدهی ادامه می یابد.•
/ طوالنی روی گیاه مشاهده می شوند.• گلها به مدت نسبتا
آفات
آف>ات • ب>رخی رویش دوره ط>ول می Podagrica sppدر
توانند صدمه های زیادی به محصول وارد کنند.
پ>اراتیون، • متی>ل مانن>د مناس>ب آفتکش>های از اس>تفاده ب>ا
وفاتوکس، سوين و راویون آنها را می توان ذکرکرد.
بیماری ها
Puccinia malvacearum بیماری های قارچی مانند زنگ ختمی •
:تیلت • مب>ارزه ت>ا 8/0 ایمپ>اکت 1 ی>ا و ویژی>ل ت>ا 1 لی>تر 2/1 درهکتار به صورت محلول پاشی.
کن>ترل : ب>ذرهایی ک>ه از بوت>ه ه>ای س>الم ب>ه دس>ت آم>ده ان>د ،کش>ت •شوند.
ه>زار • در دو محل>ول در را آنه>ا ب>ذور ک>ردن عف>ونی ض>د برای ساعت خیساند.5/1سولفات مس به مدت
ک>ه از راه ریش>ه، آون>د Fusarium oxysporumقارچ عام>ل بوت>ه م>یری •ب>اعث نه>ایت در و ده>د می ق>رار حمل>ه م>ورد را چ>وبی ه>ای
پرمژدگی می شود.
ق>ارچ در فص>ل به>ار گیاه>ان را تهدی>د و س>رعت پیش>رفت بس>ته ب>ه •شرایط محیط و موقعیت گیاه دارد.
روش کنترل قارچ عامل بوته میری:
- ضدعفونی بذور توسط تی.دم.تی.دی بنومیل و مانکوزب.1
-رعایت تناوب صحیح کشت. 2
-پس از برداش>ت محص>ول جم>ع آوری و س>وزاندن بقای>ای گی>اه در 3خارج از مزرعه
-سوزاندن اولین بوته های آلوده در خارج از مزرعه4
-اس>تفاده نک>ردن از ادوات کش>اورزی ک>ه در تم>اس ب>ا م>زارع آل>وده 5بوده اند.
مراقبت و نگهداری:
اگ>ر از کش>ت مس>تقیم ب>ذر اس>تفاده و گیاه>ان در ط>ول ردیفه>ا • ب>رگی ط>وری تن>ك ک>رده 3 ت>ا 2م>تراکم باش>ند آنه>ا را در مرحل>ه
س>انتی م>تر 25 ت>ا 20ان>د ک>ه فاص>له دو بوت>ه در ط>ول ردی>ف ب>ه برسد.
ب>ار علفه>ای ه>رز را وجین 3 ت>ا 2در ط>ول رویش گیاه>ان، بای>د •کرد.
وجین مکانیکی علفهای هرز ضرورت دارد.•
برداشت ختمی دارویی:
قسمت مورد استفاده این گیاه، ریشه، گل و برگ آن می باشد.•
:برداشت برگها
20 ت>ا 10 در تیرم>اه در مرحل>ه گل>دهی پیک>ر رویش>ی از فاص>له •
سانتی متری از سطح زمین برداشت می کنند.
با آبی>اری منظم و ب>ه موق>ع گیاه>ان تولی>د و ش>اخ و ب>رگ جدی>د ک>رده •
و در شهریور یا مهر محصول دومین برداشت صورت می گیرد.
کیل>وگرم ب>رگ خش>ک عملک>رد 1 کیل>وگرم ب>رگ ت>ازه 6 ت>ا4از ه>ر •
تن در هکتار است.5/0 تا 4/0آن
: برداشت گلها
ب>رای خش>ک ک>ردن گله>ا، ش>اخه ه>ای ج>وان برگه>ا از س>ایه و نس>یم •
مالیم باد یا از
درج>ه س>انتی 50 ت>ا 40خش>ك کنه>ای الک>تریکی در درج>ه ح>رارت
گراد استفاده کرد.
کیلوگرم گل خشک بدست می آید. 1 کیلوگرم گل تازه 7از هر •
تن در هکتار می باشد.1/0 تا 08/0عملکرد گل خشک •
: برداشت ریشه ها
در ص>ورت مس>اعد ب>ودن ه>وا در پ>اییز س>ال دوم رویش و در ه>وای •
نا مساعد اوایل بهار.
پس از برداش>ت ریش>ه ه>ا را تم>یز، پس از شس>تن ب>ا آب ج>اری، •
پوست آنها را جدا، قطعه قطعه و خشک می کنیم .
درصد است.12رطوبت مجاز در ریشه های خشک شده •
درج>ه س>انتی گ>راد 40 ت>ا 35 از خش>ک کنه>ای الک>تریکی ب>ا دم>ای •
استفاده می کنیم .
كيل>وگرم ريش>ه خش>ک ب>ه 1 کیل>وگرم ریش>ه ت>ازه 5 ت>ا 4 از ه>ر•
دست می آید.
تن در هكتار مي باشد. 5/1 تا 1عملكرد ساليانه ريشه خشك •
:برداشت بذر
بذر از گیاهان دو ساله جمع آوری می شود. •
درص>د می>وه ه>ا خاکس>تری رن>گ ش>دند برداش>ت می 80 هنگامیک>ه •
شوند .
ب>و ج>اری س>بک، تم>یز ک>ردن و بس>ته • پس از خش>ک ش>دن انج>ام
بندی آنها ضروری است.
تن در هکتار است .5/0 تا 2/0عملکرد بذر •
کاربردهای دارویی و صنعتی:
کاربردهای دارویی
گل ختمی :
اثر رفع تحریکات جلدی و نرم کننده داشته در مداوای بیماریهای •سینه، سرفه، درد گلو رفع ورم و ملتحمه استفاده می شود.
برگ ختمی:
دارای موسیالژ فراوان و اثر نرم کننده در مصارف داخلی، در •مصارف خارجی به صورت ضماد، جوشانده به صورت حمام، لوسیون، کمپرس گرم، غرغره، تنقیه و غیره درموارد مختلف
بکار می روند.
ریشه ختمی :
دم ک>رده آن ب>ه عن>وان ن>رم کنن>ده ، رف>ع کنن>ده تحریک>ات جل>دی، •
ه>ای نزل>ه ش>دید، ه>اي س>رفه التهابه>ا، در ، کنن>ده آرام
پیچ>ه، دل دیس>انتری، روده، و مع>ده ورم آن>ژین، برونش>یتی،
یبوس>ت، بیم>اری ه>ای مثان>ه، س>نگ کلی>ه ع>دم دف>ع ادرار وکمی
م>واد از ه>ای حاص>ل مبهلی، مس>مومیت و ادراری ترش>حات
محرق و غیره توصیه شده است.
کاربردهای صنعتی:
از م>واد م>وثره آن در ص>نایع دارویی، داروه>ای مختلفی اس>تفاده •
می شود.
به اشکال شربت، قطره، قرص تهیه شده. •
ن>ایژه، تس>کین س>رفه • و ن>ای ب>ه بیماریه>ای مرب>وط برای م>داوای
های ناشی از ناهنجاریهای ریه استفاده می شود.
منابع:. رهیافتهای تولید و فرآوری گیاهان دارویی. 1385-امید بيگی ، رضا.
انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ چهارم، جلد سوم.
. گیاهان دارویی. انتشارات دانشگاه تهران، چاپ 1376-زرگری، علی.2هفتم، جلد اول .
.کاربرد گیاهان در پیشگیری و درمان بیماریها با 1382-میر حیدر، حسین.3ارائه آخرین تحقیقات علمی محققان و دانشمندان جهان. انتشارات
فرهنگ اسالمی، تهران، چاپ چهارم، جلد هفتم.
4 -http//www .Google .com
5 -http//www .Sid .com
Alireza1349.blogfa.com