ддллралралдп
Presentation of practical lessons on environmental sanitation for 4th
year
8 - semester
ддллралралдп
Hygienic evaluation of the effectiveness of treatment facilities for technical and hygienic parameters. The
technique of sanitary inspection facilities for cleaning, additional cleaning and decontamination of waste
water and sludge
ддллралралдп
1 • The value of wastewater treatment at the sanitary protection of water bodies
2 • Systems and methods of wastewater
3 • The goal of treatment of urban waste water
4 • Mechanical cleaning and facilities prinemenyaemy
plan:
ддллралралдп
Talaba bilishi kerak
1 Chiqindi suvlari bilan ochik suv xavzalarini iflorslantirishdan ximoyalash ishlarini tamoyillarini
2 Axoli salomatligi xolati va muxitga kator omillarni noxush ta'sirini kamaytirish uchun gigienik va epidimiologik tadbirlarni tashkil kilishni va utkazishni uziga xos tomonlarini
3 Suv xavzasini chiqindi suvlarini tushirishga San Q va M 0056-96 bo’yicha xulosa berishni.
4 Ochiq suv xavzalarini muxofazalash yuzasidan gigienik va epidimiologik tadbirlarni tashkil qilishni va o’tkazishni.
5 Nazorat ob'ktlarini sanitar gigienik tekshirish usulini va suvni sifatini tekshirilganligi xakida talluqli xujjatlarni tuzishni.
6 Sinama olish transpartirovka qilish qoidalarini olingan sinamani saqlash yo’llanma to’ldirishni.ilan aralashish
koeffitsientini
ддллралралдп
1• Sanitar topografik
2• Sanitar texnik
3• Sanitar epidemiologik
Health survey of treatment facilities for wastewater treatment
ддллралралдпTalaba bajarishi kerak
Tanlab olingan suv manbasida JSN o’tkazishni. Kaogulyasiya qo’llaniladigan suvini tozalash stansiyalarida JSN o’kazish.
Suv xavzasidan suv taminoti tizimidan suv olish nuktalarini belgilab grafik tizmasini tuzishni.
Laborator instrumental tekshruvlar natijalarini integratsiyasini;
Nazorat ob'ktlarini sanitar gigienik tekshruvlar utkazishni va ta'llukli xujjatlarni
tuldirishni.
SXM chegaralarini aniklashda vizual labarator instrumental, xisob usullarini utkazishni.
Ochiq suv xavzalarini chizmasini tuzib unda sinama olish nuqtalarini
ko’rsatishni.
ддллралралдп
1
• Tozalash stansiyalarini sanitariya-epidemiologik tekshirish: Tozalash stansiyasidagi chikindi suvlarni ishchi –xodimlari va yakin atrofdagi axoli urtasida Yukumli ichak kasalliklari va gelmintlar Bilan kasallanish xolatiga tasirini aniqlash maqsadida o’tkaziladi
2
• Tozalash stansiyalarini sanitar topografik tekshirishdan asosiy maksad sanitariya ximoya mintakaning tarkibi va tozalash inshootlarining ishlatishga kuyiladigan gigienik talablarning buzilishining aniklashBozor kon'yunkturasini tadqiq qilish boskichlari
3
• Tozalash stansiyalarining sanitar –texik tekshirish chikindi suvlar va ularning chukmalarini tozalash,kayta tozalash,zararsislantirsh inshootlaring kurilish tarkibi va ishlatilish tugriligini nazoratdan o’tkazish
Water quality characterized by the following parametersA) Natural
Ii) Anthropogenic:
ддллралралдп
1• Ob'ektning nomi, manzili , kimga qarashligi
2 • Loyixaning turi., seriyasi ,ishlab chiqilgan yili va ishga tushirilgan vakti.
3• Stansiyaning joylashgan urni, SXM, xududiningulchami
vaobodonlashtirilgani
4 • Chiqindi suvning tavsiloti.
Sanitary inspection schemestation for waste water treatment
ддллралралдп
1
• Chiqindi suvning urtacha kunlik konsentratsiyalar buyicha sifat tarkibi va uni loyixa malumotlariga mos kelishi.
2• Chiqindi suvlarini tozalash stansiyasiga xaydab beruvchi nasoslarning bor
yo’qligi.
3• Chiqindi suvlarini tozalash uchun ko’rsatilgan tozalash tizimi
4• Mexanik tozalash inshootlari
continuation
ддллралралдп
9 • Biological treatment:
10 • Sludge treatment.
11 • tertiary treatment:
12
• Decontamination: Reagent: dosing method, the presence of a stock reagent storage conditions; hlorpogloschaemost wastewater and the doses used; contact time; content of residual chlorine.
continuation
ддллралралдп
13
• evaluation of departmental laboratories to implement the process control of sewage treatment plant and its individual structures, comparison of the data with the results of the departmental laboratory research laboratory CSES.
14 • San. the state of the reservoir at the site of release of treated wastewater
15• The presence of domestic premises for
working, the presence of sanitary books from staff, compliance with the periodicity of the passage of medical examinations
continuation
ддллралралдпQuality water, mainly depends on the environmental hygiene.
Economic activities - industrial production, agriculture, domestic and industrial waste entering the environment, all of this may be adversely on the quality of water
consumed.
Septic tanks used in mechanical wastewater treatment:
1 horizontal tanks2 vertical sumps3 circular tanks
Sumps giving recycled sludge1 Septic2 Bunk
Or septic tanks Escher
ддллралралдпThe goal is to release the biological purification of waste water
from organic matter.
Soil biological methods of sewage treatment
field irrigation
ддллралралдпMethods of biological wastewater treatment:
Natural and soilArtificial or water
fields filtering sewage farm Communal irrigation fields
biofilters
aerotanks
ддллралралдп• The main objective of the sanitary -
topographic survey WWTP is to identify violations of sanitary requirements for maintenance and operation of the territory, individual buildings, sewage treatment plant as a whole and SPZ.
• Sanitation inspection should include checking the correctness of the device, maintenance and operation of treatment facilities, additional cleaning, decontamination and disinfection of wastewater and sludge.
• Sanitary and epidemiological survey is performed in order to determine the effect on the incidence of sewage treatment plant personnel and the population living near the intestinal infections and geohelminthiasis.
Types of sanitary sewage treatment plant survey
ддллралралдп
ддллралралдп
• Bosses in the wastewater of different mechanical impurities, ie, more than 16 mm suspended material (paper, cotton, and other branches of proliferation) intended for storage.
• The distance between the barrier fence 16 mm and 60 to 70 are placed on the slope. If the amount of waste suvlarnin more than 25 m 3 per day, and then set barov.Kolichestvo wastewater per day, or 100 liters (0.1 m 3 / day), and held in custody in a high mechanical movement xaskashlar gidrostansportga praise and special grinders.
Hygienic characteristics of
the fence
ддллралралдп
• Qumtutgichlar chiqindi suv tarkibidagi og‘ir mineral aralashmalar, xususan, qumlarni ushlab qolish uchun mo‘ljallangna. Qumtutgichlar quvvati kuniga 100 m 3/ kdan yuqori bo‘lgan tozalash stansiyalarida o‘rnatiladi. Qumtutgichlarda suvning oqim tekzligi 0,15- 0,3 m/ sek, davomiyligi 30 sek dan kam bo‘lmasligi kerak. Ushlab qolingan kunlar har 2 kunda bir marotaba qum maydonchalariga olib tashlanadi.
Chiqindi suvlarni tozalovchi qumtutgichlarning xarakteristikasi
ддллралралдп
1 •Tindirish davomiydigi T = 1,5 soat
2 •Chiqindi suvning oqim tezligi V= 7 mm/ sek
3 •Samaradorlik – 60 %
4 •Ushlab qolingan cho’kma 1-2 kunda metentenkda olib tashlanadi
Gorizontal va vertikal tindirgichlarning gigienik xarakteristikasi
ддллралралдп
1 •Tindirish davomiydigi T = 1,5 soat
2 •Chiqindi suvning oqim tezligi V= 7 mm/ sek
3 •Diametri- 16 m dan kam emas, Samaradorlik – 60 %
4 •Ushlab qolingan cho’kma 1-2 kunda metentenkda olib tashlanadi
Radial yoki aylana tindirgichlarning gigienik xarakteristikasi
ддллралралдп
1 •Tindirish davomiydigi Т = 1,5 soat
2 •Chiqindi suvning oqim tezligi V= 7 mm/ sek
3 •Diametri- 10 m dan kam emas, Samaradorlik – 60- 70 %
4 •Ushlab qolingan cho’kma 1-2 kunda metentenkda olib tashlanadi
Vertikal yoki tik tindirgichlarning gigienik xarakteristikasi
ддллралралдп1 •Tindirish davomiydigi Т = 1- 2 kun
2 •Chiqindi suvning oqim tezligi V= 7 mm/ sek
3 •Chuqurligi 1,3 м , kengligi- 0, 75 m, uzunligi – 1 m, Samaradorlik – 70- 80 %
4 •Ushlab qolingan cho’kma 6- 12 oyda metentenkda olib tashlanadi
Septik tindirgichlarning gigienik xarakteristikasi
ддллралралдп
1 •Tindirish davomiydigi Т = 1,5 soat
2 •Chiqindi suvning oqim tezligi V= 7 mm/ sek
3 •Samaradorlik – 60- 70 %
4 •Ushlab qolingan cho’kma har 10 kunda il maydonlariga o’tkaziladi
Ikki yarusli tindirgichlarning gigienik xarakteristikasi
ддллралралдп
Mayda pufakli aeratsiya- 1-4 mm
Chiqindi suvlarning sun'iy biologik tozalash qurilmasi bo‘lib, temir betondan qurilgan to‘g‘ri burchakli shaklga ega. Chuqurligi 2-4 m , bir nechta seksiyalardan tashkil topgan.
O‘rtacha pufakli aeratsiya 5-10 mm
Yirik pufakli aeratsiya 10 mm dan katta
ддллралралдп
Tuproqda sun'iy tashkil etilgan
chuqur bo‘lmagan suv
havzasi. Chiqindi suv
quyidagi xolatlarda
tozalanadi.
Chiqindi suvning juda past oqim tezligida
Unchalik chuqur bo‘lmagan xolatda
Mikroorganizmlarning intensiv ko‘payishida
Tabiiy suv o‘simliklaridan foydalanib
ддллралралдпChiqindi suvlarni biologik tozalashda qo‘llaniladigan maydonlarni o‘lchamlarini
quyidagi formularlar yordamida aniqlanadi:
W=W foy+ W zaxira+ K( W foy+ W daryo)
bu yerda : W foy- foydali maydon o‘lchami ,
W zaxira- chiqindi suvlarni vegetatsiya davrida tashlash mumkin bo’lmaganda hisobga olinadigan zaxira maydoni К - qo‘shimcha inshootlarni qurishda xisobga olinadigan maydon kattaligi ,
0.15- 0,25 ga teng. W foy= Q
qQ- chiqindi suvlarning miqdori
q- chiqindi suvlarning maqdon yuklamasi
ддллралралдпBir vaqtning o‘zida chiqindi suvlarning
tozalash va utilizatsiya qilish
uchun mo‘ljallangan hamda qishloq
xo‘jalik ekinlarini yetishtirishdga mo‘ljallangan
maxsus dalalar
ддллралралдпChiqindi suvlarni biologik tozalashda qo‘llaniladigan maydonlarni o‘lchamlarini quyidagi formularlar yordamida aniqlanadi:
W=W foy+ K ∙ W foy
Bunda : W foy- foydali maydon o‘lchami ,,
К - qo‘shimcha inshootlarni qurishda xisobga olinadigan
maydon kattaligi , 0.15- 0,25 га тенг.
W foy= Q q
Q- chiqindi suvlarning miqdori q- chiqindi suvlarning maqdon
yuklamasi
ддллралралдп
Filtratsiya maydonlari chiqindi suvlarni
tabiiy usulda tozalash uchun mo‘ljallangan.
Ular maxsus kartalarga bo‘lingan bo‘lib, kartalarning o‘lchami 1,5 ga dan
kam bo‘lmasligi kerak. Kartalarning
kengligini uzunligiga nisbati 1:2 dan 1:4 gacha bo‘lishi kerak
30
“Baliq skeleti” chizmasi C
hiq
ind
i su
vlar
ni
toza
lash
da
qo
’llan
ilad
igan
in
sho
otl
ar
…
Gorizontal tindirgich Radial yoki tik
tindirgich
Samaradorligi 70 %Samaradorligi 60 %
Septik tindirgichlar , 70-80 %
TALABALARGA BERILADIGAN SAVOLLAR:
1 Chiqindi suvlarni tozalash inshootlarni ish samaradorligini baxolovchi maxsus ko‘rsatkichlar?2 Septik nima va uning ish samaradorligi nechaga teng?Chiqindi suvlarning biologik tozalash inshootlariga nimalar kiradi?.Chiqindi suvlarni zararsizlantirishda qoldiq xlor miqdori nechaga teng?Faol il nima?Aerotenklarning tuzilishi va ishlash prinsipi
davomi
1 Toza il beruvchi tindirgichlarga nimalar kiradi?2 Tindirgichlarning tuzilishi va ishlash prinsipi3 Panjaralarning tuzilishi va ishlash prinsipi?4 Faol ilning turlari?5 Ikki yarusli tindirgichlarning tuzilishi va ishlash prinsipi?
ддллралралдп
“Gigiena” Demidenko N.M. taxriri ostida 2002 y “O’zbekiston Respublikasida atmosfera xavoni muxofazalash va axoli
salomatligi ” Sh.T.Iskandarova Toshkent-2000 y Kommunal gigiena amaliy mashg’ulotlar uchun qo’llanma” E.I. Goncharuk
Moskva-1990y - “Kommunal gigiena” Sh. T.Otaboyev, T.I. Iskandarov,
G.T. Iskandarova Tosh-2010 y - “Inson va biosfera” Sh. T.Otaboyev, M.Nabiyev - “Gigiena” Pod redaksey G.I. Rumyansev. GEOTAR Media 2000 “Kommunalnaya gigiena” Pod redaksey V.T. Mazaev GEOTAR Media 2005 “Kommunalnaya gigiena” Pod redaksey E.I. Goncharuka Kiev 2007 - Kommunal gigiena amaliy mashg’ulotlar uchun qo’llanma”
T.I.Iskandarov tahriri ostida Toshkent-2004y
Foydalaniladigan аdabiyotlar
ддллралралдп• - KMK «Shaxarsozlik»• - QMQ “Suv ta'minoti”• DavST 950-2011 “Ichimlik suvi”
* DavST 951-2000 “Markazlashtirilgan suv ta’minoti manbaalarini tanlash qoidlari”* SaNPiN №0172-04 “Oxrana poverxnostnix vod ot zagryazneniya*SaNPiN № 0211-06 “Gigiyenicheskiye kriterii kachestva pityevoy vodi”*SaNPiN № 0170-04 “Gigiyenicheskaya ocenka reagentov ispolzuyemix v sistemax vodopodgotovki v specificheskix usloviyax Ruz”
ддллралралдп Internet saytlari
O'z.Res.SSV veb-sayt WWW.minzdrav.uz TTA sayti – WWW.tma.uz. htt://web.tma
TMA Wi-Fizone ZiyONet