ค�ำถำม-ค�ำตอบปญหำในกำรปฏบต
ตำม พ.ร.บ. ขอมลขำวสำรของรำชกำร
พ.ศ. 2540
บทท 7
ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.62
บทท 7ค�าถาม-ค�าตอบปญหาในการปฏบตตาม พ.ร.บ.
ขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540
01
02
กฎหมายขอมลขาวสารของราชการหรอพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540มหลกการ/แนวคดทวา“เปดเผยเปนหลกปกปดเปนขอยกเวน”อธบายเขาใจงายๆไดอยางไร
ท�าไม???ตองมพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการดวย
“เปดเผยเปนหลก” คอ โดยหลก หรอ โดยสวนใหญแลว เปดเผยขอมลขาวสารใหประชาชนหรอผขอเกอบทงหมดตามทขอยกเวนบางเรองทไมเปดเผยเทานน ซงเรยกวายกเวนบางเรองทปกปดคอ“ปกปดเปนขอยกเวน”เชนเว นเ รองท เป นข อมลส วนตวไมเปดเผย(เชนขอมลขาวสารสวนบคคล)เวนเรองทไมเปดเผยเพราะอาจกระทบตอความมนคงฯหรออาจกระทบตอการบงคบใชกฎหมาย ไดแก คดสอบสวน เปนตนแตโดยหลกสวนใหญแลวจะเปดเผยเกอบทงหมดนนเอง
เปนกฎหมายทเกดขนเพอใหประชาชน(ย�าวาประชาชนไมใชหนวยงานของรฐ)มโอกาสรบรขอมลขาวสารของราชการหรอหนวยงานของรฐเกยวกบการด�าเนนการตางๆของรฐ
ตอบ
ตอบ
03ถาประชาชนไปขอขอมลขาวสารของราชการแตอยในความครอบครองของหนวยงานเอกชนจะอางสทธขอขอมลจากเอกชนตามกฎหมายขอมลขาวสารของราชการไดหรอไม
อางกฎหมายนไมไดเพราะกฎหมายขอมลขาวสารของราชการใชบงคบกบหนวยงานของรฐซงตองเปนขอมลขาวสารทอยในความครอบครองหรอควบคมดแลของหนวยงานของรฐ
ตอบ
บทท 1บทท 5
บทท 3บทท 7
บทท 9ภาคผ
นวกบทท 2
บทท 6บทท 4
บทท 8บทท 10
63คมอและค�ำแนะน�ำในกำรปฏบตตำมพระรำชบญญตขอมลขำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540ส�ำหรบเจำหนำทของรฐและประชำชนผรบบรกำร
04
05
การทประชาชนรบรขอมลขาวสารการด�าเนนการตางๆของรฐเปนสทธขนพนฐานตามหลกการระบอบประชาธปไตยอยางไร
การทรฐปฏบตตามกฎหมายขอมลขาวสารของราชการนนเพอเปนการสรางภาพลกษณทดใหกบหนวยงานของรฐใชหรอไม
กฎหมายขอมลขาวสารของราชการไดใหสทธแกประชาชนใหโอกาสอยางกวางขวางในการรบรขอมลขาวสารในการด�าเนนการตางๆของรฐเปนเจตนารมณของกฎหมายนทงยงสอดคลองตรงกบหลกการพนฐานสทธรบรขอมลขาวสารสาธารณะตามกฎหมายรฐธรรมนญของไทยดวยเพราะเมอประชาชนไดรขอมลขาวสารของรฐแลวกสามารถแสดงความคดเหนและใชสทธทางการเมองไดถกตองเปนการพฒนาระบอบประชาธปไตยรสทธและหนาทของตนเองเปนการสงเสรมการบรหารงานของรฐใหมประสทธภาพและโปรงใสสามารถตรวจสอบได
ไมใชหนวยงานของรฐไมไดมงหวงปฏบตตามกฎหมายเพอใหเกดภาพลกษณทดแกหนวยงานของรฐแตจดประสงคหรอเจตนารมณทแทจรงของกฎหมายนกเพอสงเสรมใหประชาชนไดรบรขอมลขาวสารของราชการหนวยงานของรฐจงมหนาทตองปฏบตตามกฎหมายมไดเสแสรงสรางภาพใหกบหนวยงานแตมงหมายใหสทธแกประชาชนตามระบอบประชาธปไตย
ตอบ
ตอบ
06สาระส�าคญของกฎหมายขอมลขาวสารของราชการมงเปดเผยขอมลขาวสารของหนวยงานของรฐใหประชาชนไดทราบทกเรองทงหมดหรอไม
กฎหมายนมไดใหหนวยงานของรฐตองเปดเผยขอมลขาวสารทกเรองหรอเปดเผยทงหมดแกประชาชนแตหลกการส�าคญคอมงเปดเผยเกอบทงหมดหรอสวนใหญจะสามารถเปดเผยได(ตอสาธารณะ)โดยมขอยกเวนเฉพาะเรองเฉพาะกรณซงจะตองบอกเหตผลประกอบดวยวาท�าไมจงเปดเผยไมไดเพราะอะไร(เขาขอกฎหมายขอใด)สงนเปนขอก�าหนดทกฎหมายบงคบไวใหเจาหนาทของรฐตองใหเหตผลดวยวาทเปดเผยไมไดเพราะเหตใดเชนหากเปดเผยแลวจะเกดความเสยหายตอประเทศชาตหรอตอประโยชนทส�าคญของเอกชนหรอเปดเผยแลวอาจจะกระทบตอขอมลขาวสารสวนบคคลหรอเปดเผยแลวจะมผลตอรปคดซงอย ระหวางการสอบสวนยงไมแลวเสรจเปนตน
ตอบ
การทประชาชนรบรขอมลขาวสารการด�าเนนการตางๆของรฐเปนสทธขนพนฐานตามหลกการระบอบประชาธปไตยอยางไร
บทท 1
ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.64
07ประชาชนจะอางสทธวาตนมสทธขอดขอมลขาวสารของราชการทกเรองตามกฎหมายขอมลขาวสารของราชการไดหรอไม
ถกตองตามหลกการและแนวคดของกฎหมาย“เปดเผยเปนหลกปกปดเปนขอยกเวน”
ประชาชนอางสทธขอทกเรองได แตหนวยงานของรฐจะเปดเผยหรอให ข อมลข าวสารทอย ในความครอบครองของหนวยงานของรฐ ไดเปนบางเรอง หรอจะไมเปดเผยทกเรองหรอเปดเผยบางเรอง บางสวนบางตอนบางขอความได(หนวยงานของรฐ เพอปกปดขอความนนไดทงน เปนไปตามมาตรา9วรรค2ประกอบมาตรา11แหงพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540)
ตอบ
ตอบ
09
08
ทวา“สทธของประชาชนในการรบรขอมลขาวสารการด�าเนนการตางๆของรฐไมสามารถรขอมลขาวสารของรฐไดทกเรอง”ค�ากลาวนถกตองหรอไม
ประชาชนใชสทธรบรขอมลขาวสารดวยตนเองอยางไร
ประการแรกประชาชนสามารถใชสทธเขาตรวจดขอมลขาวสารของหนวยงานของรฐ ประการทสองประชาชนสามารถใชสทธขอข อมลข าวสารของราชการ(นอกจากสทธเขาตรวจด)ตามทตนเองตองการรกไดแตหนวยงานของรฐจะเปดเผยหรอจดใหผขอหรอไมมากนอยหรอบางสวนหรอทงหมดหรอไมเปดเผยยอมอยกบดลพนจของเจาหนาทของรฐของหนวยงานของรฐซงกฎหมายใหอ�านาจแก เจ าหนาทของรฐได ดงหลกการทว า“เปดเผยเปนหลกปกปดเปนขอยกเวน”คอสวนใหญจะเปดเผยแตมปกปดเปนบางเรองเทานน
ตอบ
ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.64
ถกตองตามหลกการและแนวคดของกฎหมาย
ทวา“สทธของประชาชนในการรบรขอมลขาวสารการด�าเนนการตางๆของรฐ
มสทธท�าการลบ ตดทอน หรอ ท�าโดยประการอนใด
ทจดเตรยมขอมลขาวสาร (เปนอยางนอยตามทกฎหมายขอมลขาวสารของราชการก�าหนดไวได
ซงเปนเพยงขอมลขาวสารบางเรองบางอยางทส�าคญ ๆ เชน ผลการพจารณาอนญาตอนมต
นโยบาย คมอปฏบตงาน สญญาสมปทาน มตการประชมคณะกรรมการการจดซอจดจาง เปนตน)
โดยไปตรวจดทศนยขอมลขาวสารของราชการของหนวยงาน
บทท 1บทท 5
บทท 3บทท 7
บทท 9ภาคผ
นวกบทท 2
บทท 6บทท 4
บทท 8บทท 10
65คมอและค�ำแนะน�ำในกำรปฏบตตำมพระรำชบญญตขอมลขำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540ส�ำหรบเจำหนำทของรฐและประชำชนผรบบรกำร
10นอกจากสทธของประชาชนในการรบรขอมลขาวสารของรฐแลวตามกฎหมายนใหสทธอนๆอกแกประชาชนหรอไม
ประชาชนยงมสทธในการเขาถงขอมลขาวสารของราชการไดอกไดแกสทธในการขอค�าปรกษาสทธในการตรวจดขอมลสทธในการขอขอมลขาวสารอนใดของราชการสทธในการขอส�าเนาหรอส�าเนาทมการรบรองสทธในการไดรถงขอมลสวนบคคลสทธในการด�าเนนการแทนผเยาวสทธในการรองเรยนสทธในการอทธรณฯลฯ
ตอบ
11กฎหมายขอมลขาวสารของราชการก�าหนดไมเปดเผยขอมลสวนบคคลเพราะเหตใด
เปนหลกการคมครองขอมลสวนบคคลในสวนทเกยวกบขอมลขาวสารของราชการไมใหหนวยงานของรฐเปดเผยขอมลสวนบคคลตอผอน(ทงนมขอยกเวนบางเรองตามกฎหมายเชนอาจเปดเผยขอมลขาวสารสวนบคคลในความครอบครองของหนวยงานของรฐไดหากเปนการเปดเผยตามค�าพพากษาหรอค�าสงของศาลเปนตน)
ตอบ
12ขอมลขาวสารมเฉพาะเอกสารหรอกระดาษเทานนหรอไม
ไมใชค�าวา“ขอมลขาวสาร”จะตองเปนสงทสอความหมายใหทราบถงเรองราวหรอขอเทจจรงเรองหนงเรองใดเนนการทการสอความหมายเปนหลกไมไดเนนรปรางไมไดเนนทกระดาษหรอแฟมแตอาจอย ในรปของฟลมไมโครฟลมแผนซดดวดอปกรณบนทกภาพFlash Drive Harddisk โปรแกรมตางๆคอมพวเตอรclipเสยงclipภาพทสอใหรเรองราวหรอขอเทจจรงเปนตน
ตอบ
13 14จะทราบไดอยางไรวาขอมลทขอเปน“ขอมลขาวสารของราชการ”
เมอกลาวถง“ประชาชนจะเขาถงขอมลขาวสารของราชการไดอยางไร”หมายความวาอยางไร
ตอบ ตอบ เมอมผ มาขอขอมลขาวสาร ในตอนแร
เจ าหน าทของรฐจะตองพจารณาเสยก อนว า
ข อมลขาวสารทขอนน (ตองเปนขอมลขาวสาร
ตามท อธบายแล วด วย) เป นข อมลข าวสาร
ของราชการ หมายความว า ข อมลข าวสารนน
ต องอย ในความครอบครองหรอควบคมดแล
ของหนวยงานของรฐ โดยทขอมลนนจะเกยวกบ
การด�าเนนงานของรฐ หรอเกยวของกบบคคล
หรอเอกชนใด ๆ กได
การทประชาชนจะเข าถงข อมลข าวสาร
ของราชการของหนวยงานของรฐก คอ ประชาชน
จะใชสทธรบรขอมลขาวสารของหนวยงานราชการได
โดยทางใดบาง โดยวธการใด ซงประชาชนจะสามารถ
ร ข อมลของหน วยงานของรฐ ได มากหรอน อย
หรออยางไรตามกฎหมายขอมลขาวสารของราชการ
ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.66
พระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540ก�าหนดใหหนวยงานของรฐมหนาทเปดเผยขอมลขาวสารดงน 1)เปดเผยโดยการน�าขอมลขาวสารทกฎหมายก�าหนดไวใหตองลงพมพในราชกจจานเบกษาคอหนวยงานของรฐตองน�าขอมลขาวสารไดแกขอมลเกยวกบโครงสรางและการจดองคการสรปอ�านาจหนาททส�าคญและวธการด�าเนนงานสถานทตดตอเพอขอรบขอมลขาวสาร(=ศนยขอมลขาวสารของราชการ)เปนตนไปลงพมพประกาศในราชกจจานเบกษาการเปดเผยตามขอนเปนการปฏบตตามมาตรา7 เพราะหนงสอราชกจจานเบกษา เปนหนงสอทจดพมพ โดยส�านกเลขาธการคณะรฐมนตรก�าหนดใหทกสวนราชการหนวยงานของรฐตองบอกรบเปนสมาชกและกฎหมายโดยทวไปก�าหนดใหมผลบงคบใชตอเมอไดประกาศลงพมพในหนงสอราชกจจานเบกษาแลวมผลใหเปนการประกาศใหประชาชนไดทราบโดยทวไปแลวถอวาประชาชนไดรบทราบขอมลขาวสารดงกลาวมผลบงคบใชโดยทวไปแลว 2) เปดเผยโดยการตงแสดงไวในสถานททหนวยงานจดเตรยมไวใหประชาชนเขาตรวจดไดดวยตนเองคอหนวยงานของรฐตองจดขอมลขาวสารอยางนอย(เนนวากฎหมายก�าหนดไวเปนอยางนอย)ตอไปนตามมาตรา9(คอมาตรา9(1)ถงมาตรา9(8))เอาไปไวทสถานททหนวยงานจดเตรยมไว หรอ สถานทตดตอเพอขอรบขอมลขาวสาร หรอโดยทวไปเรยกวา“ศนยขอมลขาวสารของราชการ”ขอมลขาวสารทก�าหนดไววาอยางนอยไดแกผลการพจารณาหรอค�าวนจฉยทมผลโดยตรงตอเอกชน,นโยบายหรอการตความทไมเขาขายตองลงพมพในราชกจจานเบกษาตามมาตรา7(4),แผนงานโครงการและงบประมาณรายจายประจ�าปของปทก�าลงด�าเนนการ, คมอหรอค�าสงเกยวกบวธปฏบตงาน (ทกระทบถงสทธหนาทของเอกชน),สงพมพทไดมการอางถงมาตรา7วรรค2,สญญาสมปทานสญญาทมลกษณะเปนการผกขาดตดตอนหรอสญญารวมทนกบเอกชนในการจดท�าบรการสาธารณะ,มตคณะรฐมนตร หรอมตคณะกรรมการทแตงตงโดยกฎหมายหรอโดยมตคณะรฐมนตรและขอมลขาวสารอนตามทคณะกรรมการก�าหนด ปจจบนคณะกรรมการขอมลขาวสารของราชการ(รฐมนตรประจ�าส�านกนายกรฐมนตรเปนประธาน) ไดออกประกาศคณะกรรมการออกมาตามล�าดบ ขอมลขาวสารอนตามมาตรา 9(8)ทคณะกรรมการไดก�าหนดไวไดแกขอมลเกยวกบการประกาศประกวดราคาประกาศสอบราคาของหนวยงานของรฐทหวหนาสวนราชการลงนามแลว (นบจากปจจบนยอนหลงไป 1 ปคอตองมขอมลทกเดอนตลอดทงป)และขอมลการจดซอจดจางของหนวยงานของรฐ
ตอบ
15ตามขอ14.กฎหมายขอมลขาวสารของราชการไดก�าหนดใหประชาชนใชสทธรบรขอมลขาวสารของราชการของหนวยงานของรฐไดประการใดบางหรออกนยหนงหนวยงานของรฐมวธในการเปดเผยขอมลขาวสารไวอยางไรหรอการใหประชาชนเขาถงขอมลขาวสารของราชการหนวยงานของรฐมหนาทตามกฎหมายนอยางไรจงจะเปนการบรการขอมลขาวสารแกประชาชน
บทท 1บทท 5
บทท 3บทท 7
บทท 9ภาคผ
นวกบทท 2
บทท 6บทท 4
บทท 8บทท 10
67คมอและค�ำแนะน�ำในกำรปฏบตตำมพระรำชบญญตขอมลขำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540ส�ำหรบเจำหนำทของรฐและประชำชนผรบบรกำร
และทส�าคญ หนวยงานของรฐตองจดท�าเปนสรปผลการด�าเนนการจดซอจดจางในรอบเดอน(ตองรายงานทกเดอน) ตามแบบ สขร.1 (ล�าดบท/งานจดซอจดจาง/วงเงนงบประมาณ(ราคากลาง)/วธซอ/จาง/ผเสนอราคาและราคาทเสนอ/ผไดรบการคดเลอกและราคา/เหตผลทคดเลอกโดยสงเขป) โดยทหนวยงานของรฐตองประกาศบนบอรดประกาศทวไป และตองจดท�าประกาศลงบนหนาแรกของเวบไซตของหนวยงานของรฐดวย นอกจากน ขอมลขาวสารตามมาตรา 9(8) คณะกรรมการไดก�าหนดขอมลอนเพมเตมภายหลง ไดแก ขอมลขาวสารเกยวกบสงแวดลอมและสขภาพดวย ซงหนวยงานของรฐตองจดไวใหประชาชนเขาตรวจดไดทศนยขอมลขาวสารของราชการ การเปดเผยตามขอนเปนการปฏบตตามมาตรา9 3)เปดเผยตามทประชาชนมค�าขอเปนการเฉพาะรายคอหนวยงานของรฐจะตองมหนาทใหบรการขอมลขาวสารทอยนอกเหนอจาก ขอ1)และขอ2) ขางตนหรออกนยหนงคอ เปนขอมลขาวสารนอกเหนอมาตรา 7 และมาตรา 9 หรอ ถาไมใชเปนขอมลขาวสารตามมาตรา7และมาตรา9กคอขอมลขาวสารทประชาชนมค�าขอ(ขอขอมล) เปนการเฉพาะรายการเปดเผยตามขอนเปนการปฏบตตามมาตรา 11 ซงย�าวา ประชาชนทกคนมสทธยนค�าขอหรอ ขอขอมลตามมาตรา 11 กบเจาหนาทของรฐได คอมสทธขอขอมลทกอยางแตทงนอยกบการพจารณาของหนวยงานของรฐวา ขอมลขาวสารของราชการ ทขอนน สามารถเปดเผยไดทงหมดหรอเปดเผยบางสวนหรอไมเปดเผยเปนขอทกฎหมายนไดใหอ�านาจใหเจาหนาทของรฐใชดลพนจ(ตามมาตรา15) 4) เปดเผยโดยส�านกหอจดหมายเหตแหงชาต คอหนวยงานของรฐเปดเผยขอมลขาวสารทเรยกวา “เอกสารประวตศาสตร” การเปดเผยตามขอนเปนการปฏบตตามมาตรา 26 หมายถงวาเปนขอมลขาวสารทหนวยงานของรฐสงไปเกบไวทส�านกหอจดหมายเหตแหงชาตกรมศลปากร ดงนน ประชาชนจะขอหรอขอตรวจดขอมลขาวสารทถอวาเปนเอกสารประวตศาสตรจะตองไปทส�านกหอจดหมายเหตแหงชาต เพอศกษา คนควาทวไป ไมตองมาทหนวยงานของรฐโดยตรง ขอมลขาวสารทเปนเอกสารประวตศาสตรเปนภาษากฎหมายนทก�าหนดไวไดแก2ขอมลดงตอไปน -ขอมลขาวสารของราชการทอาจก อให เกดความเสยหายตอสถาบนพระมหากษตรยเมอเกบไวทหนวยงานจนครบอาย75ปแลว(ตามมาตรา14)
ไมเกบไวกท�าความตกลงกบส� า นกหอจดหมายเหตแห งช าต แล วส งมอบให
- ขอมลขาวสารของราชการทอาจมค�าสงมใหเปดเผยตามมาตรา 15 เชน ขอมลการสอบวนย ขอมลขาวสารสวนบคคล ขอมลทกอใหเกดคามเสยหายตอความมนคง ของประเทศ เปนตน เมอเกบไวทหนวยงาน จนครบอาย 20 ปแลว
เมอหนวยงานของรฐ เกบไวครบตามอายดงกลาว แลวมความประสงคจะ ไม เกบไว กท� าความตกลงกบส� านกหอจดหมายเหตแห งชาต แล วส งมอบให ส�านกหอจดหมายเหตแหงชาตตอไป ประชาชนกจะไปตดตอขอดขอมลขาวสารนนไดท ส�านกหอจดหมายเหตแหงชาต
ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.68
16หากเปนขอมลขาวสารทประชาชนมค�าขอเปนการเฉพาะรายหนวยงานของรฐจะตองคอยเปดเผยหรอชแจงใหประชาชนไดรบรตลอดเวลาทศนยขอมลขาวสารฯหรอไม
ขอมลเฉพาะราย ตามมาตรา 11 กฎหมายนก�าหนดไวชดเจนวา หนวยงานของรฐไมตองเปดเผยโดยการแสดงหรอจดไวใหประชาชนเขาตรวจดได เพราะขอมลทกฎหมายก�าหนดใหหนวยงานของรฐตองจดขอมลขาวสารไวใหประชาชนเขาตรวจดไดทศนยขอมลขาวสารฯตองเปนขอมลทกฎหมายระบไวโดยเฉพาะตามมาตรา9(มาตรา9(1)ถงมาตรา9(8))เท านนแตข อมลทประชาชนมค�าขอเปนการเฉพาะราย จะตองเปนขอมลทนอกเหนอขอมลตามมาตรา 7 และมาตรา 9ซงก�าหนดใหหนวยงานของรฐมหนาทพจารณาโดยใชดลพนจตามมาตรา 15 วาจะเปดเผยหรอไมเปดเผยประการใด โดยมเหตผลแจงใหประชาชนทราบหากไมเปดเผยขอมลนนไมใชเปนเรองทหนวยงานของรฐตองแสดงไวตลอดเวลา
ตอบ
17เมอประชาชนสงสยประสงคจะตรวจสอบความโปรงใสในการด�าเนนงานของรฐโดยการตรวจสอบจากขอมลขาวสารของหนวยงานของรฐประชาชนควรจะตองปฏบตอยางไร
สทธของประชาชน ดงไดกลาวแลวขางตน มสทธขอตรวจดได3ระดบไดแกขอตรวจดขอส�าเนาและขอส�าเนาทมค�ารบรองถกตองหรอประชาชนอาจใชสทธอยางใดอยางหนงหรอใชสทธครบถวนทง 3 ระดบกได หมายรวมถงสทธทประชาชนรองขอขอมลขาวสารเปนการเฉพาะรายตามมาตรา 11 ดวย คอประชาชนสามารถใชสทธขอขอมลขาวสารได ซงหากขอมลขาวสารนนเปนเรองเกยวกบโครงสรางและอ�านาจหนาทของหนวยงานกเขาตามมาตรา7ประชาชนสามารถตรวจดไดจากราชกจจานเบกษา(กรณนมกฎหมายใหหนวยงานของรฐ จดไวใหประชาชนเขาตรวจดไดทศนยข อมลขาวสารฯ ของหนวยงานไดด วย)หากขอมลขาวสารนนเปนเรองขอมลขาวสารเกยวกบตามมาตรา 9(1) ถง มาตรา 9(8) ขอมลเรองใดเรองหนงตามนประชาชนกไมจ�าเปนตองยนขอดขอมลเฉพาะแตประชาชนสามารถไปขอดไดทศนยขอมลขาวสารฯไดทนทโดยอาจใชสทธไดถง3ระดบดงกลาวกไดแตถานอกเหนอจากขอมลขาวสารขางตนประชาชนตองยนค�าขอ หรอแสดงความประสงคตอหนวยงานของรฐ(ควรเปนทางการ)เพอขอตรวจดเปนการเฉพาะรายได
ตอบ
บทท 1บทท 5
บทท 3บทท 7
บทท 9ภาคผ
นวกบทท 2
บทท 6บทท 4
บทท 8บทท 10
69คมอและค�ำแนะน�ำในกำรปฏบตตำมพระรำชบญญตขอมลขำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540ส�ำหรบเจำหนำทของรฐและประชำชนผรบบรกำร
18
19
20
กฎหมายขอมลขาวสารของราชการก�าหนดใหผมสวนไดเสยเทานนจงจะมสทธขอดขอมลขาวสารของราชการไดใชหรอไม
เมอประชาชนมาทศนยขอมลขาวสารของราชการของหนวยงานอยากขอตรวจดขอมลขาวสารทอยในศนยขอมลขาวสารฯนนจ�าเปนตองเขยนค�าขอขอมลตอเจาหนาทหรอไม
การใหบรการทศนยขอมลขาวสารฯโดยหลกทวไปแลวเจาหนาทของรฐควรแนะน�าหรอปฏบตอยางไร
ไมใช ตามมาตรา 9 วรรค 3 แหง กฎหมายขอมลขาวสารของราชการก�าหนดไวชดเจนวา“บคคลไมวาจะมสวนไดเสยเกยวของหรอไมกตามยอมมสทธเขาตรวจด ขอส�าเนา หรอขอส�าเนาทมค�ารบรองถกตองของขอมลขาวสาร”
ถาเปนขอมลขาวสารทจดไวใหประชาชนเขาตรวจดทศนยขอมลขาวสารฯ อยแลว ประชาชนไมจ�าเปนตองเขยนค�าขออกนอกจากนกฎหมายยงเปดโอกาสใหศนยขอมลขาวสารฯจดเตรยมขอมลขาวสารเปนระบบสะดวกในการสบคนดวยตนเองอกดวย ถาไมมเจาหนาทอยหรอประสงคจะตรวจคนควาดวยตนเอง เพยงก�าหนดใหเจาหนาทแนะน�าเบองตน ประชาชนผนนกสามารถคนหาขอมลตามทตองการไดเองจากดชน(ลกษณะคลายบตรรายการหองสมด)หรอจากweb page หนาเวบศนยขอมลขาวสารบนระบบ Internetกมเหมอนกน
เมอมประชาชนมาตดตอขอรบบรการทศนยขอมลขาวสารฯ
- ประการแรกหากสงสยวาเปนคนตางดาวมาขอรบบรการขอมลขาวสารเจาหนาทของรฐทอย
ประจ�าศนยฯมสทธขอตรวจดบตรประจ�าตวประชาชนของผสงสยวาจะเปนคนตางดาวโดยกฎหมาย
ก�าหนดไว คนตางดาวไมมสทธขอรบบรการขอมลขาวสาร แตไมใชวา เจาหนาทจะสงสยโดยพร�าเพรอ
หลกคอการบรการประชาชน
- แนะน�า ใหประชาชนตรวจสอบเบองตนจากดชนทศนยขอมลขาวสารฯไดจดท�าไวทตดชน
หรอในระบบIntranetหรอInternet(แลวแตกรณ)
-แตอยางไรใหประชาชนระบวาตองการขอมลขาวสารใดใหเจาหนาทประจ�า
ศนยขอมลขาวสารฯไดทราบและพจารณากอน
-หากเปนขอมลขาวสารตามมาตรา7,มาตรา9กสามารถตรวจดขอส�าเนาและขอส�าเนาทมค�า
รบรองถกตองณทศนยขอมลขาวสารของราชการแหงนนไดทนท
ตอบ
ตอบ
ตอบ
ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.70
- แตถาเปนขอมลขาวสารนอกเหนอ มาตรา 7, มาตรา 9 แลว เจาหนาทผใหบรการจะตองพจารณาวา
เปนขอมลประเภทใดตามล�าดบตอไป
- โดยเฉพาะ จะตองพจารณากอนวา เปนขอมลขาวสารของราชการทอยในความครอบครอง หรอ
ควบคมดแลของหนวยงานของรฐและเปนขอมลทมอยแลวหรอไม
- เจาหนาทของรฐประจ�าศนยขอมลขาวสารฯ จะตองพจารณาวา ขอมลขาวสารทมาขอนน อยใน
ความครอบครองควบคมของหนวยงานของตนหากไมใชจะตองแนะน�าใหไปยนค�าขอตอหนวยงาน
ทครอบครองควบคมขอมลขาวสารแหงนนโดยไมชกชา
-ค�าขอขอมลขาวสารทนอกเหนอมาตรา7,มาตรา9กคอมาตรา11เปนเรองทประชาชนผขอขอมล
ควรกรอกขอมลในแบบค�าขอโดยระบขอมลทตองการในลกษณะทอาจเขาใจไดตามสมควรดวยไมจ�าเปน
ตองระบรายละเอยดเลขทของหนงสอลงวนทเทาใด
-และขอมลขาวสารทขอดงกลาวนนตองมอยแลวและอยในสภาพทพรอมจะใหไดโดยไมตองไปจดท�า
วเคราะหจ�าแนกรวบรวมหรอจดใหมใหมแตถาเปนประโยชนหนวยงานของรฐกอาจจดท�าใหมกได
- หากขอมลทขอนน ประชาชนผนนขอเปนจ�านวนมากหรอบอยครง โดยไมมเหตผลจนสมควร
หนวยงานของรฐสามารถปฏเสธค�าขอได
- หากขอมลขาวสารเปนขอมลขาวสารลบ ซงอยในความควบคมดแลของหนวยงานของรฐแหงอนก
ใหสงค�าขอไปใหหนวยงานของรฐแหงนนเปนผพจารณา
- การจดหาขอมลทตองใชเวลาจดท�า รวบรวม จ�าแนก หรอท�านองเดยวกน ใหแจงผ ขอขอมล
ทราบภายใน15วนดวยพรอมกบก�าหนดวนคาดวาจะแลวเสรจใหผขอมารบขอมลไดเมอใด(ภายในกวนหรอ
ก�าหนดวนเดอนปแจงใหผขอขอมลทราบ)(มตคณะรฐมนตร28ธนวาคม2547)
- แตถาเจาหนาทสามารถจดหาขอมลขาวสาร (เฉพาะราย) ตามทผขอไดขอนนไดทนท หรอสามารถ
คนหาไดเพราะมอยแลวกใหจดขอมลขาวสารนนใหผขอภายใน1วนท�าการ(มตคณะรฐมนตร28ธนวาคม2547)
-นอกจากน หากเปนขอมลขาวสารทตองใชดลพนจในการเปดเผย (ตามมาตรา 15) ผมอ�านาจใช
ดลพนจทไดรบการคมครองตามกฎหมาย ถอวา สงใหเปดเผยไดโดยสจรต คอ ขาราชการพลเรอนระดบ 6
หรอเทยบเทาขนไป/อยการผพพากษาชน2 ขนไป/ต�ารวจทมชนยศพนต�ารวจตรขนไป/ รฐวสาหกจ
ระดบหวหนากองขนไป/(บางแหงก�าหนดไวใหเปนผ อ�านวยการกองในรฐวสาหกจขนไป)เปนตน
(ตามประกาศคณะกรรมการฯ)
-ขอมลขาวสารทตองพจารณาโดยใชดลพนจในการเปดเผยนน เมอรบค�าขอจากประชาชนแลว
จะตองแจงประชาชนผขอไดทราบภายใน 15 วนท�าการวา ก�าหนดวนคาดวาจะแลวเสรจใหมาตดตอ
ขอรบขอมลขาวสารไดในวนเดอนปใดหรอภายในกวนดวย
-ประการส�าคญ หากขอมลขาวสารทขอนน เจาหนาทเหนวาหากเปดเผยแลวกระทบถงประโยชน
ไดเสยของผใด ใหเจาหนาทแจงใหผ นนเสนอค�าคดคาน ภายในเวลาทก�าหนด แตไมนอยกวา 15 วน
นบแตวนทไดรบแจง(มาตรา17)
- เมอเจาหนาทผ มอ�านาจใชดลพนจไมเปดเผยขอมลขาวสารตามทขอ ตองใหเหตผลการไมให
ตามมาตรา15ทระบไวในอนมาตรา(1)ถงอนมาตรา(7)ขอใดขอหนงหรอหลายขอประกอบกนเทานน
พรอมกบ แจงสทธอทธรณภายใน 15 วน นบแตวนทไดรบแจงค�าสงของหนวยงานของรฐทไมเปดเผย
ขอมลขาวสารทขอโดยตองยนอทธรณภายใน15วนไปยงคณะกรรมการวนจฉยการเปดเผยขอมลขาวสาร
บทท 1บทท 5
บทท 3บทท 7
บทท 9ภาคผ
นวกบทท 2
บทท 6บทท 4
บทท 8บทท 10
71คมอและค�ำแนะน�ำในกำรปฏบตตำมพระรำชบญญตขอมลขำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540ส�ำหรบเจำหนำทของรฐและประชำชนผรบบรกำร
21
22
24
คนตางดาวหมายถงอยางไร
โดยสรปผมสทธขอขอมลขาวสารไดต องเป นคนไทยหากเป นคนตางดาวมสทธขอขอมลหรอไม
โดยสรปแบบค�าขอขอมลขาวสารของราชการทถกตองควรระบเงอนไขประการใด
ตามมาตรา 4 มาตรา 9 วรรค 4 มาตรา 11 วรรค 5และมาตรา 21 ใหค�าอธบายไว คอ คนตางดาว ไดแก คนทไมมถนทอยในประเทศไทยหรอ นตบคคลตางดาวอาจมสทธขอขอมลขาวสารตามมาตรา9หรอมาตรา 11 ไดตามทก�าหนดโดยกฎกระทรวง - คนตางดาว ทมถนทอยในประเทศไทย มสทธไดรบความคมครองขอมลขาวสารสวนบคคลเชนเดยวกบคนสญชาตไทย
- คนตางดาวตองมถนทอยในประเทศไทยเทานนจงจะมสทธขอตรวจดขอมลขาวสารได
ระบเพยง3ประการไดแก 1.ผขอตองเปนคนไทย(มสญชาตไทยหรอคนตางดาว ทมถนทอยในประเทศไทย) 2.ไมจ�าเปนตองเปนผมสวนไดเสย 3.ไมตองระบเหตผลการขอขอมลนน
ตอบ
ตอบ
ตอบ
23ผขอขอมลตองเปนผมสวนไดเสยหรอไม
ตอบ
- คนไทย คอ คนทมสญชาตไทย จะอยทใดกตามหากมสญชาตไทย ยอมมสทธขอตรวจดขอมลขาวสารได
ผขอขอมล หากเปนคนสญชาตไทย หรอ คนตางดาวทมถนทอยในประเทศไทย ไมจ�าเปนตอง เปนผมสวนไดเสยแลว ยอมมสทธขอตรวจดขอมลขาวสารนน ทงยงไมจ�าเปนตองระบเหตผล ดวยวาขอขอมลไปเพออะไร
ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.72
25
26
27
ค�าสงไมเปดเผยขอมลขาวสารจะตองระบอะไรบาง
ศนยขอมลขาวสารของราชการจ�าเปนตองจดตงหรอไม
ศนยขอมลขาวสารของราชการจ�าเปนตองมเจาหนาทผรบผดชอบประจ�าศนยขอมลขาวสารดวยหรอไม
การไมเปดเผยขอมลขาวสาร เปนการใชดลพนจตามมาตรา 15 แหง พ.ร.บ.ข อมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540และมาตรา40แหงพ.ร.บ.วธปฏบตราชการทางปกครองฯคอตองระบวาทเปดเผยไมไดเพราะเปนขอมลขาวสารประเภทใดและเพราะเหตใด(อางตามมาตรา15(1)ถงมาตรา15(7)ขอใดขอหนง หรอหลายขอประกอบกน) พรอมตองระบดวยวา ผขออาจอทธรณตอคณะกรรมการวนจฉยการเปดเผยขอมลขาวสารไดภายใน15วนนบแตวนทไดรบแจงค�าสง
ศนยขอมลขาวสารของราชการ เปนสถานททจดขอมลขาวสารของราชการไวใหประชาชนเขาตรวจดไดตามมาตรา 9 โดยตองจดขอมลอยางนอย ตามมาตรา 9(1) ถง มาตรา 9(8) โดยกฎหมายขอมลขาวสารก�าหนดใหหนวยงานของรฐทกแหงจดตงขน ซงหนวยงานของรฐกไดลงพมพประกาศในราชกจจานเบกษาแลวดวยวาตามมาตรา7(3)สถานททใหประชาชนตดตอขอรบขอมลขาวสารไดแกทใดของหนวยงานทงนโดยปกตทวไปคอศนยขอมลขาวสารของราชการของหนวยงาน
หากเปนอยางนอยตามทกฎหมายก�าหนดไว ประชาชนสามารถเขาตรวจดทศนยขอมลขาวสารของราชการทจดไวไดเองโดยไมตองมเจาหนาทควบคมดแลหรอคอยแนะน�าบรการแตปจจบนนขอมลขาวสารของราชการมลกษณะและประเภททหลากหลายประกอบกบ ในการสบคน การขอตรวจดอาจมการขอส�าเนาหรอขอส�าเนาทมค�ารบรองถกตอง หรอยงไปกวานน บางศนยขอมลขาวสารของราชการแหงอน ๆ ไดท�าหนาทใหบรการขอมลขาวสารทนอกเหนอขอมลขาวสารตามมาตรา 7, มาตรา 9 ไดแก บรการรบค�าขอขอมลขาวสารเปนการเฉพาะรายตามมาตรา 11 อกดวยท�าใหศนยขอมลขาวสารของราชการจ�าเปนตองพฒนารปแบบใหมเจาหนาทผรบผดชอบเปนการเฉพาะประจ�าศนยขอมลขาวสารฯ
ตอบ
ตอบ
ตอบ
บทท 1บทท 5
บทท 3บทท 7
บทท 9ภาคผ
นวกบทท 2
บทท 6บทท 4
บทท 8บทท 10
73คมอและค�ำแนะน�ำในกำรปฏบตตำมพระรำชบญญตขอมลขำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540ส�ำหรบเจำหนำทของรฐและประชำชนผรบบรกำร
29ขอมลขาวสารอนๆสามารถน�ามาแสดงไวทศนยขอมลขาวสารของราชการของหนวยงานไดหรอไมเพอใหประชาชนไดรบรเพมเตมนอกเหนอมาตรา7,มาตรา9
ขนตอนการจดตงศนยขอมลขาวสารของราชการควรมองคประกอบส�าคญไดแก 1) การมอบหมายหนวยงานและเจาหนาทรบผดชอบ ไดแก มหนวยงานเพยงหนวยเดยวทดแลรบผดชอบงานตามกฎหมายขอมลขาวสาร และรบผดชอบศนยขอมลขาวสาร ซงจะตองมเจาหนาทผรบผดชอบประจ�าศนยขอมลขาวสารฯดวย 2)สถานทตงศนยขอมลขาวสารดงไดกลาวแลววา ระบไว ตามมาตรา 7(3) แตมไดบงคบวาตองเปนอาคาร สถานทใด หรอเปนเพยงมมหนงในส�านกงานกได ซงจะตองเปนบรเวณทประชาชนสามารถใชบรการไดโดยงายสะดวก และควรอยชนลางของอาคารส�านกงาน รวมทงควรมปายชอ “ศนยขอมลขาวสารของ....(ชอหนวยงาน)”ตดไวชดเจนประกอบกบจดท�าปายแนะน�าชบอกทางไปศนยขอมลขาวสารนนดวย 3)วสดอปกรณและครภณฑไดแกโตะเกาอของเจาหนาทประจ�าศนยโตะเกาอส�าหรบประชาชนผมารบบรการต เอกสารหรอชนวางแฟมเอกสาร(ไมใชต เหลกทบ)การเกบเอกสารควรเกบเฉพาะส�าเนา(ตนฉบบควรอยกบเจาของเรอง)โทรศพทโทรสารเครองถายเอกสารกระดาษแบบฟอรมตางๆอปกรณเครองเขยนพดลมหรอแอรตเครองดมน�าเยนปายหรอบอรดประกาศตางๆเปนตน 4)การคดเลอกเจาหนาทประจ�าศนยขอมลขาวสาร -ควรผานการอบรมหรอมความรกฎหมายขอมลขาวสารของราชการ -มมนษยสมพนธด -ประสานงานด -รระบบการจดแฟมขอมลระบบการสบคนและระบบคอมพวเตอร -สามารถอยประจ�าศนยขอมลขาวสารได 5) ระเบยบการใหบรการขอมลขาวสาร หนวยงานของรฐ ควรมระเบยบวาดวยขอมลขาวสารของราชการของหนวยงานลงพมพในราชกจจานเบกษาดวย และตดประกาศขนตอนและระยะเวลาการรบบรการขอมลขาวสารใหประชาชนไดทราบ นอกจากน ศนยขอมลขาวสารฯ จะตองจดท�าทะเบยนควบคม ลงทะเบยนผมาตดตอขอรบขอมลขาวสารไวเปนหลกฐานและจดท�าสถตดวย(กรณตดตอทางชองทางอนกเชนเดยวกนใหลงรายการไวและจดเกบสถตการมาขอรบบรการในชองทางนนๆ เชนโทรศพทโทรสารE-mail Web Facebook เปนตน)
ถอวาเปนขอมลขาวสารภาคสงเสรมสทธไดรของประชาชน แมกฎหมายไมบงคบ แตหนวยงานของรฐควรจดแฟมและจดขอมลทประชาชนควรรไวเปนการเฉพาะขอมลตางๆไดแกขอมลเกยวกบสถตตางๆของหนวยงานขอมลดานเศรษฐกจสงคมคณภาพชวตขอมลเกยวกบความรเพมเตมค�าอธบายทวไปของกฎหมายทเกยวของนอกเหนอมาตรา 7, มาตรา 9 นอกจากน ไดแก ชวประวต ผลงานส�าคญ รายงานการศกษาดงานหนงสอทระลกหนงสออนสรณหนงสอพมพวารสารเปนตนลวนเปนขอมลขาวสารภาคสงเสรมสทธไดรทงสน
ตอบ
ตอบ
28 องคประกอบของการบรหารจดการในการบรการทศนยขอมลขาวสารฯของหนวยงานของรฐควรมอะไรบาง
ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.74
30ศนยขอมลขาวสารของราชการควรมประจ�าทกหนวยงานของรฐหรอไมอยางไร
สถานททจดเกบขอมลขาวสารไวใหประชาชนเขาตรวจดไดตามมาตรา9คอศนยขอมลขาวสารของราชการของหนวยงานของรฐทตองจดตงเฉพาะหนวยงานของรฐทเปนนตบคคลเทานนหมายถงหนวยงานของรฐทเปนราชการสวนกลางคอกรมหรอหนวยงานเทยบเทาราชการส วนภมภาคคอ จงหวด และราชการสวนทองถนคอองคการบรหารสวนจงหวดเทศบาลองคการบรหารสวนต�าบลกรงเทพมหานครและเมองพทยาส�าหรบหนวยงานของราชการสวนกลางทไปตงสาขาในจงหวดตางๆเชนส�านกงานเขตขนส�านก.....จงหวดจงตองจดตงศนยขอมลขาวสารของหนวยงานขนโดยมมาตรา7,มาตรา9เปนหลก
ตอบ
31
32
ศนยขอมลขาวสารนนหนวยงานสามารถจดตงเพมเตมไดมากกวา1แหงหรอไม
ขอมลขาวสารทเปดเผยไมไดเลยคอขอมลขาวสารใด
หนวยของรฐ สามารถจดตงศนยขอมลขาวสารไดเพมเตมทงทอยในหนวยงานในสงกดเดยวกนในราชการสวนกลางดวยกน หรอราชการสวนภมภาค หรอราชการสวนทองถนดวยกน แมแตหนวยงานของรฐอน ๆ เชน รฐวสาหกจ หรอองคกรตามกฎหมายอน ๆ โดยพจารณาถงความสะดวกในการรบบรการขอมลขาวสารของประชาชน โดยระยะทางเปนจดส�าคญ หนวยงานของรฐจะจดตงศนยขอมลขาวสารสาขาหรอประจ�าหนวยงานในสงกดยอยกถอวาเลงเหนประโยชนของการบรการขอมลขาวสารใหแกประชาชนเปนส�าคญ
คอ ขอมลขาวสารของราชการทอาจกอใหเกดความเสยหายตอสถาบนพระมหากษตรย จะเปดเผยมได(มาตรา14)
ตอบ
ตอบ
บทท 1บทท 5
บทท 3บทท 7
บทท 9ภาคผ
นวกบทท 2
บทท 6บทท 4
บทท 8บทท 10
75คมอและค�ำแนะน�ำในกำรปฏบตตำมพระรำชบญญตขอมลขำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540ส�ำหรบเจำหนำทของรฐและประชำชนผรบบรกำร
35ผ ขอข อมลข าวสารทศนยข อมลข าวสารของราชการแตเจาหนาทแนะน�าวาใหผขอไปคนและพมพเองจากในInternet หรอในเวบไซตของหนวยงานทมอยแลวโดยไมจดหาขอมลขาวสารใหภายหลงผขอขอมลมารองเรยนเจาหนาทจงถามวาเจาหนาทปฏบตผดหรอไมและผขอขอมลรองเรยนถกตองหรอไม
เจาหนาทปฏบตไมถกตองและผขอขอมลรองเรยนถกตองเนองจากกฎหมายนไมไดระบเรองการจดขอมลใหประชาชนเขาตรวจดไดบนInternet เองแต หน วยงานของรฐต องจดตามมาตรา9ไวทศนยขอมลขาวสารเมอประชาชนมาขอใชสทธตรวจดและขอส�าเนาเจาหนาทตองจดขอมลใหประชาชนจะบายเบยงใหประชาชนไปPrint out เองโดยไมจดใหยอมเปนการไมชอบ
ตอบ
34
33
หนวยงานของรฐขอขอมลขาวสารของหนวยงานของรฐอกแหงโดยอางกฎหมายขอมลขาวสารของราชการนไดหรอไม
ขอมลขาวสารใดทเจาหนาทของรฐตองใชดลพนจในการเปดเผย
ไมได หรอจะอทธรณหรอรองเรยนใด ๆ กมได เพราะกฎหมายนใหสทธแกประชาชนเทานน(อาจเปนเจาหนาทขาราชการหรอพนกงานรฐวสาหกจในฐานะประชาชนผใชสทธตามกฎหมายนได)
คอขอมลขาวสารตามมาตรา15เพยงมาตราเดยวเทานนหนวยงานของรฐหรอเจาหนาทของรฐมอ�านาจ(ตามกฎกระทรวงฉบบท4)อาจมค�าสงมใหเปดเผยโดยค�านงถง 1)การปฏบตหนาทตามกฎหมายของหนวยงานของรฐ 2)ประโยชนสาธารณะ 3) ประโยชนของประชาชนเอกชนทเกยวของประกอบกน นน หมายความวา เปนการใชดลพนจตดสนใจโดยชงน�าหนกทตองค�านงปจจยทง 3 ประการประกอบกน มใชประการใดประการหนงวาขอมลขาวสารทขอนนไมเปดเผยเพราะเหตผลขอใดขอหนงของมาตรา15(1)หรอ(2)หรอ(3)หรอ(4)หรอ(5)หรอ(6)หรอ(7)หรอหลายขอประกอบกนการพจารณาวาจะเปดเผยหรอไมจะค�านงวาขอมลทขอนนเปดเผยไดเพราะเปนประโยชนตอสาธารณะมากกวาประโยชนของเอกชนและหนวยงานของรฐหรอเหนวาไมควรเปดเผย เพราะเปนประโยชนตอการปฏบตหนาทตามกฎหมายของหนวยงานของรฐมากกวาประโยชนของเอกชนและประโยชนสาธารณะดงนเปนตน
ตอบ
ตอบ
ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.76
36ศนยขอมลขาวสารมความจ�าเปนตองมผมาตดตอขอใชบรการจ�านวนมากหรอไมและความส�าคญของศนยขอมลขาวสารของราชการคออะไร
มงหวงเพอใหประชาชนเขาตรวจดขอมลขาวสารของราชการทกฎหมายก�าหนดไวโดยเฉพาะมาตรา7,มาตรา9เปนตน นอกจากน ศนยขอมลขาวสารฯบางแหงหนวยงานของรฐใหท�าหนาทเปนศนยกลางบรการขอมลขาวสารตามค�าขอเฉพาะราย โดยรบค�าขอมาพจารณาใชดลพนจในการเปดเผยขอมลแตละกรณอกดวย ทส�าคญปจจบนไดมมตคณะรฐมนตรทเกยวของออกมาหลายฉบบใหเผยแพรขอมลขาวสารผานเวบไซตของหนวยงานโดยเฉพาะเรองการจดซอจดจางนอกจากนศนยขอมลขาวสารของราชการสวนมากไดจดท�าเวบเพจศนยขอมลขาวสารของหนวยงานเปนการเฉพาะ เพอให บรการสบค นข อมลต าง ๆ รวมถงการสงพมพPrint OutหรอDownloadขอมลทประชาชนตองการไดแทนทประชาชนจะตองเสยเวลาเดนทางมาสอบถามหรอตดตอขอมลทท�าการศนยขอมลขาวสารฯประชาชนกสามารถใชบรการผานเวบไซตทเปนเวบเพจตดตอขอรบขอมลทท�าการศนยขอมลขาวสารฯ ประชาชนกสามารถใชบรการผานเวบไซตทเปนเวบเพจศนยขอมลขาวสารของหนวยงานไดโดยตรง อกทง ชองทางการรบบรการของศนยขอมลขาวสารมหลายชองทาง ทงทางโทรศพทโทรสารE-mail Web Chatตาง ๆ เปนการชวยอ�านวยความสะดวกใหกบประชาชนผใชบรการมากยงขนจงไมตองมาขอรบบรการทศนยขอมลขาวสารฯโดยตรงจงท�าใหเหนวาสถตการมาตดตอดวยตนเองไมมากเทาทควรนอกจากน หนวยงานของรฐบางแหงยงมชองทางตดตอใหประชาชนสามารถตดตอไดหลายชองทาง กรณทหนวยงานนน มอาคารทท�าการส�าหรบบรการประชาชนตามบรเวณตาง ๆ ทงในเขตกรงเทพมหานคร และปรมณฑล หนวยงานยอยหรอหนวยงานสาขา จงเปนอกชองทางหนงทจะรองรบการบรการขอมลขาวสารใหกบประชาชนไดเชนกรงเทพมหานครจะมส�านกงานเขตตางๆหรอกองก�ากบการต�ารวจจะมสถานต�ารวจนครบาลตางๆหรอการทางพเศษแหงประเทศไทยจะมศนยควบคมทางพเศษตางๆหรออาคารทท�าการดานเกบคาผานทางพเศษตาง ๆ เปนตน หนวยงานยอยเหลาน จงเปนอกชองทางหนงทชวยแบงเบาภาระหรอกระจายการบรการขอมลขาวสารใหประชาชนผมาตดตอได โดยทศนยขอมลขาวสารฯ จะเปนศนยรวมและรวบรวมสถตการมารบบรการทกชองทางของหนวยงานของรฐ - ส�าหรบความส�าคญของศนยขอมลขาวสารของราชการนน นอกจากจะเปนการจดตงตามกฎหมายดงกลาว กเพอตอบสนองเจตนารมณของกฎหมายขอมลขาวสารของราชการใหประชาชนไดมโอกาสอยางกวางขวางในการไดรบรขอมลขาวสารเกยวกบการด�าเนนการตางๆของรฐการจดสถานททเหมาะสมสะดวกใหประชาชนเขาถงไดงายมเจาหนาทรบผดชอบและจดขอมลรองรบไวใหประชาชนเขาตรวจดไดโดยสะดวกเปนเรองทจ�าเปน โดยเฉพาะหนวยงานของรฐปฏบตตามกฎหมายดงนทกประการ จะไดรบการประกาศวาเปนหนวยงานทโปรงใสใหตรวจสอบไดเปนหลกส�าคญประการหนงของหลกธรรมาภบาลหรอการก�ากบดแลกจการทด(Good GovernanceหรอCorporate Governance)โดยมตองค�านงถงวาประชาชนจะมาตดตอขอรบบรการมากนอยเพยงใด แตหากจดสถานททเปนเพยงมม ๆ หนงของหนวยงานทยากแก การเข าถงข อมลข าวสารแลวแมหนวยงานนนจะแสดงออกวา มความโปรงใสเพยงใด กยอมทราบวาประชาชนไดมโอกาสรบรขอมลขาวสารไดโดยสะดวกแกการคนหาและเขาถงหรอไม
ตอบ- ศนยขอมลขาวสารของราชการของหนวยงาน จดตงตามมาตรา 9 แหง พ.ร.บ. ขอมลขาวสารของราชการฯ
ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.76
36ศนยขอมลขาวสารมความจ�าเปนตองมผมาตดตอขอใชบรการจ�านวนมากหรอไมและความส�าคญของศนยขอมลขาวสารของราชการคออะไร
มงหวงเพอใหประชาชนเขาตรวจดขอมลขาวสารของราชการทกฎหมายก�าหนดไวโดยเฉพาะมาตรา7,มาตรา9เปนตน นอกจากน ศนยขอมลขาวสารฯบางแหงหนวยงานของรฐใหท�าหนาทเปนศนยกลางบรการขอมลขาวสารตามค�าขอเฉพาะราย โดยรบค�าขอมาพจารณาใชดลพนจในการเปดเผยขอมลแตละกรณอกดวย ทส�าคญปจจบนไดมมตคณะรฐมนตรทเกยวของออกมาหลายฉบบใหเผยแพรขอมลขาวสารผานเวบไซตของหนวยงานโดยเฉพาะเรองการจดซอจดจางนอกจากนศนยขอมลขาวสารของราชการสวนมากไดจดท�าเวบเพจศนยขอมลขาวสารของหนวยงานเปนการเฉพาะ เพอให บรการสบค นข อมลต าง ๆ รวมถงการสงพมพPrint OutหรอDownloadขอมลทประชาชนตองการไดแทนทประชาชนจะตองเสยเวลาเดนทางมาสอบถามหรอตดตอขอมลทท�าการศนยขอมลขาวสารฯประชาชนกสามารถใชบรการผานเวบไซตทเปนเวบเพจตดตอขอรบขอมลทท�าการศนยขอมลขาวสารฯ ประชาชนกสามารถใชบรการผานเวบไซตทเปนเวบเพจศนยขอมลขาวสารของหนวยงานไดโดยตรง อกทง ชองทางการรบบรการของศนยขอมลขาวสารมหลายชองทาง ทงทางโทรศพทโทรสารE-mail Web Chatตาง ๆ เปนการชวยอ�านวยความสะดวกใหกบประชาชนผใชบรการมากยงขนจงไมตองมาขอรบบรการทศนยขอมลขาวสารฯโดยตรงจงท�าใหเหนวาสถตการมาตดตอดวยตนเองไมมากเทาทควรนอกจากน หนวยงานของรฐบางแหงยงมชองทางตดตอใหประชาชนสามารถตดตอไดหลายชองทาง กรณทหนวยงานนน มอาคารทท�าการส�าหรบบรการประชาชนตามบรเวณตาง ๆ ทงในเขตกรงเทพมหานคร และปรมณฑล หนวยงานยอยหรอหนวยงานสาขา จงเปนอกชองทางหนงทจะรองรบการบรการขอมลขาวสารใหกบประชาชนไดเชนกรงเทพมหานครจะมส�านกงานเขตตางๆหรอกองก�ากบการต�ารวจจะมสถานต�ารวจนครบาลตางๆหรอการทางพเศษแหงประเทศไทยจะมศนยควบคมทางพเศษตางๆหรออาคารทท�าการดานเกบคาผานทางพเศษตาง ๆ เปนตน หนวยงานยอยเหลาน จงเปนอกชองทางหนงทชวยแบงเบาภาระหรอกระจายการบรการขอมลขาวสารใหประชาชนผมาตดตอได โดยทศนยขอมลขาวสารฯ จะเปนศนยรวมและรวบรวมสถตการมารบบรการทกชองทางของหนวยงานของรฐ - ส�าหรบความส�าคญของศนยขอมลขาวสารของราชการนน นอกจากจะเปนการจดตงตามกฎหมายดงกลาว กเพอตอบสนองเจตนารมณของกฎหมายขอมลขาวสารของราชการใหประชาชนไดมโอกาสอยางกวางขวางในการไดรบรขอมลขาวสารเกยวกบการด�าเนนการตางๆของรฐการจดสถานททเหมาะสมสะดวกใหประชาชนเขาถงไดงายมเจาหนาทรบผดชอบและจดขอมลรองรบไวใหประชาชนเขาตรวจดไดโดยสะดวกเปนเรองทจ�าเปน โดยเฉพาะหนวยงานของรฐปฏบตตามกฎหมายดงนทกประการ จะไดรบการประกาศวาเปนหนวยงานทโปรงใสใหตรวจสอบไดเปนหลกส�าคญประการหนงของหลกธรรมาภบาลหรอการก�ากบดแลกจการทด(Good GovernanceหรอCorporate Governance)โดยมตองค�านงถงวาประชาชนจะมาตดตอขอรบบรการมากนอยเพยงใด แตหากจดสถานททเปนเพยงมม ๆ หนงของหนวยงานทยากแก การเข าถงข อมลข าวสารแลวแมหนวยงานนนจะแสดงออกวา มความโปรงใสเพยงใด กยอมทราบวาประชาชนไดมโอกาสรบรขอมลขาวสารไดโดยสะดวกแกการคนหาและเขาถงหรอไม
ตอบ
บทท 1บทท 5
บทท 3บทท 7
บทท 9ภาคผ
นวกบทท 2
บทท 6บทท 4
บทท 8บทท 10
77คมอและค�ำแนะน�ำในกำรปฏบตตำมพระรำชบญญตขอมลขำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540ส�ำหรบเจำหนำทของรฐและประชำชนผรบบรกำร
37เมอประชาชนมาขอรบขอมลขาวสารทหนวยงานของรฐจดใหไมวาจะเปนขอมลขาวสารตามมาตรา7หรอมาตรา9หรอขอเฉพาะรายตามมาตรา11หรอประการอนใดหากขอส�าเนาหรอขอส�าเนาทมค�ารบรองถกตองแลวประชาชนผขอตองเสยคาธรรมเนยมคาถายเอกสารหรอไมและมหลกเกณฑการคดคาธรรมเนยมอยางไร
เรองน ประชาชนมสทธขอส�าเนาหรอขอส�าเนาทมค�ารบรองถกตองของขอมลขาวสารไดโดยกฎหมายขอมลขาวสารของราชการมาตรา9วางหลกไวหนวยงานของรฐสามารถเรยกเกบคาธรรมเนยมไดโดยมประกาศคณะกรรมการขอมลขาวสารของราชการเมอปพ.ศ.2542ใหเปนไปในทางเดยวกนคาธรรมเนยมการถายเอกสารเชนขนาดกระดาษเอ4หนาละไมเกน1บาทเปนตนหรอกรณเปนสอประเภทอนหากเรยกคาธรรมเนยมไมเกนตนทนทแทจรง กไมจ�าเปนตองขอความเหนชอบจากคณะกรรมการขอมลขาวสารของราชการส�าหรบการเรยกคาธรรมเนยมในการใหค�ารบรองถกตองนนใหคดในอตราค�ารบรองละไมเกน5บาทนอกจากนในกรณผขอเปนผมรายไดนอยหนวยงานของรฐอาจพจารณายกเวนหรอลดคาธรรมเนยมใหกได
ตอบ
38เรองการคดคาธรรมเนยมตามขอ37.นนการพจารณาผขอวามรายไดนอยมหลกพจารณาอยางไร
เรองน กฎหมายระบไวอยางกวาง ๆ ใหอยในดลพนจของเจาหนาทของรฐแหงนนๆเองและผขอกอาจใชสทธขอยกเวนหรอขอลดคาธรรมเนยมกได
ตอบ
39เรองการเกบคาธรรมเนยมการบรการขอมลขาวสารของหนวยงานของรฐควรปฏบตอยางไร
หนวยงานของรฐ ควรออกใบเสรจรบเงนหรอเอกสารการเกบคาธรรมเนยมใหประชาชนเมอมการรองขอหรอมสมดทะเบยนคมไวเปนหลกฐานทางการเงน ส�าหรบการน�าสงเงนนนแมไดมหนงสอของกรมบญชกลางระบไววา หนวยงานของรฐเกบคาธรรมเนยมการบรการขอมลขาวสารแลวไมตองน�าสงคลงเปนรายไดแผนดนสามารถเกบไวบรการขอมลขาวสารได แตเรองนเปนขอมลพจารณาจากหลายหนวยงานของรฐทใชเงนงบประมาณแผนดนวา ควรรวบรวมน�าสงคลงทกครง โดยไมควรน�าไปใชจายเอง เพอความบรสทธยตธรรมและโปรงใส ส�าหรบหนวยงานของรฐทเปนรฐวสาหกจนนงบประมาณของหนวยงานสวนใหญมาจากรายไดของรฐวสาหกจเอง ดงนน ศนยขอมลขาวสารของหนวยงานควรน�าเงนคาธรรมเนยมสงใหฝายการเงนของหนวยงานทกครง
ตอบ
ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.78
40
41
เมอมประชาชนมายนค�าขอขอมลเฉพาะรายหนวยงานของรฐควรมแนวทางการด�าเนนการในกรณปญหาตางๆดงตอไปนประการใดบาง
กฎหมายขอมลขาวสารของราชการมบทก�าหนดโทษเรองใด
1) กรณขอมลขาวสารทมสภาพอาจบบสลายไดงาย หนวยงานอาจขอขยายเวลาในการจดหาใหหรอจะจดท�าส�าเนาใหเพอมใหเสยหายแกขอมลขาวสารนนได 2)ขอมลทตองจดหาใหกบประชาชนตามค�าขอแลวตองเปนขอมลทอย ในสภาพพรอมทจะใหมใชตองไปจดท�าวเคราะหจ�าแนกรวบรวมหรอจดใหมใหม 3)แตถาหนวยงานของรฐเหนวากรณทขอนนมใชการแสวงหาผลประโยชนทางการคาและเปนเรองทจำเปนเพอปกปองเสรภาพส�าหรบผนนหรอเปนเรองทเปนประโยชนแกสาธารณะหนวยงานของรฐจะจดหาขอมลขาวสารนนกได 4)ในกรณทผขอขอมลขาวสารใดแตในขณะนนไมมขอมลขาวสารตามทขอถาหนวยงานขอรฐเหนวาขอมลนนสอดคลองกบอ�านาจหนาทตามปกตของหนวยงานของรฐอยแลวกจะจดหาขอมลนนตามทมผขอขนใหมกได
มอย2มาตราส�าคญคอ - ผทไมปฏบตตามค�าสงของคณะกรรมการทสงตามมาตรา 32 (เรยกบคคลใดมาใหถอยค�า หรอใหสงวตถเอกสาร หรอ พยานหลกฐาน มาประกอบการพจารณาของคณะกรรมการขอมลขาวสารของราชการ)ตองระวางโทษจ�าคกไมเกน3เดอนหรอปรบไมเกน5,000บาทหรอทงจ�าทงปรบ(มาตรา40) - ผ ใดฝาฝนหรอไมปฏบตตามขอจ�ากดหรอเงอนไขทเจาหนาทของรฐก�าหนดตามมาตรา20 ตองระวางโทษจ�าคกไมเกน1ปหรอปรบไมเกน2หมนบาทหรอทงจ�าทงปรบ(มาตรา41) มาตรา20เปนเรองเกยวกบการเปดเผยขอมลขาวสารทเจาหนาทตองใชดลพนจคอเจาหนาทของรฐตองมอ�านาจการใชดลพนจ ตามระดบทก�าหนดไว เชน ขาราชการพลเรอนสามญ ตองเปนระดบ 6 ขนไป(ปจจบนคอ ระดบช�านาญการ)หรอในรฐวสาหกจตงแตระดบหวหนากอง(ผอ�านวยการกอง)ขนไป เปนตนนอกจากนในการสงเปดเผยขอมลขาวสารลบ ตองปฏบตโดยถกตองตามระเบยบวาดวยการรกษาความลบของทางราชการพ.ศ.2544ดวยเชนขอมลทตตราลบแตไปเปดเผยกอนยกเลกชนความลบจงเปนความผดตามมาตรานเปนตน
ตอบ
ตอบ
ขอมลนนสอดคลองกบอ�านาจหนาทตามปกตของหนวยงานของรฐอยแลวกจะจดหาขอมลนนตามทมผขอขนใหมกได
บทท 1บทท 5
บทท 3บทท 7
บทท 9ภาคผ
นวกบทท 2
บทท 6บทท 4
บทท 8บทท 10
79คมอและค�ำแนะน�ำในกำรปฏบตตำมพระรำชบญญตขอมลขำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540ส�ำหรบเจำหนำทของรฐและประชำชนผรบบรกำร
43
44
หากเปนในรปแบบค�าสงของทางราชการประกาศหรอระเบยบตางๆของทางราชการปรากฎชอบคคลหรอขอมลสวนบคคลรวมอยดวยแลวหนวยงานของรฐจะเปดเผยขอมลเหลานนไดหรอไม
การเปดเผยขอมลสวนบคคลของหนวยงานของรฐถาเจาของขอมลไมยนยอมหนวยงานของรฐจะปฏบตอยางไร
ขนอยกบการใชดลพนจของเจาหนาทของรฐ ซง ค�าสง ประกาศ ระเบยบตาง ๆ ลวนเปน“ขอมลขาวสารของราชการ”แมจะมขอมลสวนบคคลรวมอยดวยกตามหากเจาหนาทตดสนใจใชดลพนจเปดเผยกเทากบพจารณาโดยชอบแลวเวนแตเจาหนาทของรฐเหนวากระทบถงประโยชนไดเสยของผใดกใหเจาหนาทของรฐแจงใหผนนเสนอค�าคดคานภายในเวลาทก�าหนด แตตองใหเวลาอนสมควรทผนนจะเสนอค�าคดคานไดซงตองไมนอยกวา15วนนบแตวนทไดรบแจง(มาตรา17วรรคแรก)ซงผคดคานท�าเปนหนงสอถงเจาหนาทผรบผดชอบ(มาตรา17วรรคสอง)
กรณนถาเจาของขอมลสวนบคคลนนไมใหความยนยอมหรอไมอาจยนยอมไดและการเปดเผยจะเปนการรกล�าสทธสวนบคคลโดยไมสมควร หนวยงานของรฐอาจมค�าสงมใหเปดเผยกได โดยค�านงถงหลกการใชดลพนจ3สวนประกอบกนไดแก -การปฏบตหนาทตามกฎหมายของหนวยงานของรฐและ -ประโยชนสาธารณะและ -ประโยชนของเอกชนทเกยวของประกอบกน
42ขอมลสวนบคคลหรอขอมลขาวสารสวนบคคลนนโดยหลกทวไปเจาหนาทของรฐมหลกพจารณาอยางไร
แนวคดเรองการเปดเผยขอมลสวนบคคล หมายถง กรณทหนวยงานของรฐไดครอบครองหรอควบคมดแลขอมลขาวสารใดทมขอมลสวนบคคลรวมอย ดวย จะเปนบางสวนหรอทงหมดกตาม โดยสวนใหญ จะตองปกปดเปนหลก การเปดเผยเปนขอยกเวนนน คอ หากมผใดมาขอขอมลสวนบคคลของคนอนทอยในความครอบครองของหนวยงานของรฐ เจาหนาทของรฐตองไมใหยกเวนบางกรณตามทกฎหมายก�าหนดเทานน
ตอบ
ตอบ
ตอบ
ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.80
45
46
การทหนวยงานของรฐจะเปดเผยขอมลสวนบคคลถอวาเรองนเปนการใชดลพนจของเจาหนาทของรฐหรอไม
หนวยงานของรฐจะตองปฏบตในเรองการจดเกบขอมลขาวสารสวนบคคลทอยในความครอบครองหรอควบคมดแลของหนวยงานของตนอยางไร
ขอมลขาวสารสวนบคคล อยในอนมาตรา 6 ของมาตรา 15 (พ.ร.บ.ขอมลขาวสารฯ)ถอวาเจาหนาทของรฐตองพจารณากอน โดยใชดลพนจวาจะเปดเผยไดหรอไม เปนหลกหนงทหนวยงานของรฐตองคมครองสทธสวนบคคลในสวนทเกยวกบขอมลขาวสารของราชการไปพรอมกน หมายความวา เจาหนาทตองพจารณากอนวาจะมค�าสงเปดเผยหรอไมเปดเผยขอมลสวนบคคลแลวจงมาดวา เจาของขอมลเองเปนผมสทธรขอมลของตนเองโดยการตรวจดขอส�าเนาหรอขอส�าเนาทมค�ารบรองถกตองไดตามสทธผขอ
เรองน กฎหมายระบไวชดเจตามมาตรา 23ซงยงก�าหนดใหหนวยงานน�าขอมลสวนบคคลในความครอบครองของหนวยงานของรฐ ไปลงพมพในราชกจจานเบกษาอกดวย(อนมาตรา 3) คอหนวยงานของรฐจะตองระบวา ไดเกบขอมลสวนบคคลของใครไวในครอบครองของรฐเองและไดมวธการบรหารจดเกบอยางไรตงแตการจดระบบขอมลขาวสารสวนบคคล การเกบโดยตรงจากเจาของขอมล การจดพมพในราชกจจานเบกษา เกยวกบประเภทของบคคล ประเภทของระบบ ลกษณะการใชขอมล วธการขอตรวจดขอมลจากเจาของขอมลวธการขอใหแกไขเปลยนแปลงและแหลงทมาของขอมลโดยทหนวยงานของรฐตองตรวจสอบแกไขใหถกตองเสมอ รวมถงการจดระบบรกษาความปลอดภยใหแกระบบขอมลขาวสารสวนบคคลตามความเหมาะสม
ตอบ
ตอบ
เจาของขอมลสวนบคคลทหนวยงานของรฐเกบไวเชนสมดบนทกประวตข าราชการนนมสทธร องขอแกไขเปลยนแปลงหากเหนวาหนวยงานจดเกบไวไมถกตองตรงกบความเปนจรงหรอขอใหลบทงขอมลสวนบคคลของตนเองไดหากวาหมดความจ�าเปนทจะตองจดเกบขอมลไว
ตอบ
47เจาของขอมลสวนบคคลมสทธรองขอแกไขขอมลสวนบคคลในสวนทหนวยงานของรฐเกบไวเพยงใด
บทท 1บทท 5
บทท 3บทท 7
บทท 9ภาคผ
นวกบทท 2
บทท 6บทท 4
บทท 8บทท 10
81คมอและค�ำแนะน�ำในกำรปฏบตตำมพระรำชบญญตขอมลขำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540ส�ำหรบเจำหนำทของรฐและประชำชนผรบบรกำร
48
5049
หากเจาของขอมลลวงรวาหนวยงานของรฐเปดเผยขอมลของตนไปโดยตนเองยงไมใหความยนยอมกอนดงนถอวาหนวยงานของรฐปฏบตถกตองหรอไม
กรณใดบางทหนวยงานของรฐอาจเปดเผยขอมลขาวสารสวนบคคลไดโดยถอเปนขอยกเวน(กรณทเจาของขอมลยงไมไดยนยอมแตหนวยงานของรฐสงเปดเผย)
ใครบางทไดรบการคมครองสทธสวนบคคลตามกฎหมายน
ถอวาหนวยงานของรฐปฏบตผดคอละเมดสทธสวนบคคลนอกจากนผอนลวงรอาจน�าไปแสวงหาผลประโยชนเชงพาณชยได
มาตรา24(1)ถงมาตรา24(9)(โปรดดรายละเอยดจากตวบทพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการฯ)
ตองเปนบคคลธรรมดาโดยไมรวมถงนตบคคลและบคคลดงกลาวตองมสญชาตไทยตามมาตรา21ไดใหค�านยามของค�าวาบคคลหมายถงผใดบาง
ตอบ
ตอบ
ตอบ
51ระเบยบวาดวยการรกษาความลบของทางราชการพ.ศ.2544มความหมายความสมพนธกบพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540อยางไร
ระเบยบวาดวยการรกษาความลบของทางราชการพ.ศ.2544มความหมายความสมพนธกบพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540กโดยทมาตรา16แหงพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540ทก�าหนดวา“...เพอใหเกดความชดเจนในทางปฏบตวาขอมลขาวสารของราชการจะเปดเผยตอบคคลใดไดหรอไมภายใตเงอนไขเชนใดและสมควรมวธรกษามใหรวไหลใหหนวยงานของรฐก�าหนดวธการคมครองขอมลขาวสารนนทงนตามระเบยบทคณะรฐมนตรก�าหนดวาดวยการรกษาความลบของทางราชการ...” หมายถงวามาตรา16แหงพ.ร.บ.ขอมลขาวสารฯไดใหอ�านาจคณะรฐมนตรออกระเบยบวาดวยการรกษาความลบของทางราชการพ.ศ .2544ซ งถอว า ระเบยบว าด วยการรกษาความลบของทางราชการพ.ศ .2544(ขอเรยกโดยยอวา“ระเบยบความลบ2544”)เปนกฎหมายลกบทของพ.ร.บ.ขอมลขาวสารฯ(เปนกฎหมายแมบท)ทก�าหนดแนวทางปฏบตเกยวกบการคมครองการรกษาความปลอดภยขอมลขาวสารลบมใหรวไหลการก�าหนดผมอ�านาจก�าหนดชนความลบการก�าหนดชนความลบและยกเลกชนความลบเปนตนดงนนการเปดเผยขอมลขาวสารลบจงตองปฏบตตามขนตอนทก�าหนดไวโดย“ระเบยบความลบ2544”ประกอบการใชดลพนจพจารณาเปดเผยขอมลมาตรา15แหงพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540
ตอบ
พ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการฯ)
ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.82
52กรณใดบางทถอวาเจาหนาทของรฐไดกระท�าการโดยสจรตในการเปดเผยขอมลขาวสารตามมาตรา15แหงพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540แลวไมตองรบผดใดๆ
มาตรา20แหงพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540ก�าหนดวา “การเปดเผยขอมลขาวสารใดแมจะเขาขายตองมความรบผดตามกฎหมายใดใหถอวาเจาหนาทของรฐไมตองรบผดหากเปนการกระท�าโดยสจรตในกรณดงตอไปน (1)ขอมลขาวสารตามมาตรา15ถาเจาหนาทของรฐไดด�าเนนการโดยถกตองตามระเบยบตามมาตรา16 (2)ขอมลขาวสารตามมาตรา15ถาเจาหนาทของรฐในระดบตามทก�าหนดในกฎกระทรวงมค�าสงใหเปดเผยเปนการทวไปหรอเฉพาะแกบคคลใดเพอประโยชนอนส�าคญยงกวาทเกยวกบประโยชนสาธารณะหรอชวตรางกายสขภาพหรอประโยชนอนของบคคลและค�าสงนนไดกระท�าโดยสมควรแกเหตในการนจะมการก�าหนดขอจ�ากดหรอเงอนไขในการใชขอมลขาวสารนนตามความเหมาะสมกได การเปดเผยขอมลขาวสารตามวรรคหนงไมเปนเหตใหหนวยงานของรฐพนจากความรบผดตามกฎหมายหากจะพงมในกรณดงกลาว”อธบายไดดงน กรณทถอวาเจาหนาทของรฐไดกระท�าการโดยสจรตแลวไมตองรบผดในการเปดเผยขอมลขาวสารมอย2กรณ กรณแรกการใชดลพนจตามมาตรา15ส�าหรบขอมลขาวสารลบเจาหนาทของรฐจะตองปฏบตตามมาตรา16แหงพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540ซงหมายถงระเบยบวาดวยการรกษาความลบของทางราชการพ.ศ.2544โดยมขนตอนการปฏบตตอขอมลขาวสารลบทงขนตอนผมอ�านาจก�าหนดชนความลบและยกเลกชนความลบเชนกรณหากจะเปดเผยกตองยกเลกชนความลบใหถกตองตามขนตอนเสยกอนจงจะสามารถเปดเผยไดเปนตนดงนจงถอวาเจาหนาทของรฐไดปฏบตโดยสจรตยอมไดรบความคมครองตามมาตรา20(1) กรณทสองขอมลขาวสารตามมาตรา15ผใชดลพนจเปดเผยตองมอ�านาจบงคบบญชาเปนไปตามกฎกระทรวงฉบบท4(พ.ศ.2542)ดวยส�าหรบการทางพเศษฯไดอาศยอ�านาจตามความทก�าหนดไวในกฎกระทรวงฉบบท4(พ.ศ.2542)น�ามาก�าหนดไวอยในระเบยบการทางพเศษแหงประเทศไทยวาดวยขอมลขาวสารของการทางพเศษแหงประเทศไทยพ.ศ.2553ขอ15วรรค3(2)คอผมอ�านาจอนญาตของหนวยงานในสงกดไดแกพนกงานกทพ.ต�าแหนงตงแตผอ�านวยการกองหรอเทยบเทาขนไปสามารถใชดลพนจพจารณาเองไดวาจะเปดเผยขอมลขาวสารตามทผขอขอมลขาวสารไดหรอไมเพยงใดผอ�านวยการกองหรอเทยบเทาขนไป จงเปนผมอ�านาจใชดลพนจเปดเผยขอมลตามมาตรา15ไดโดยสจรตทงนตามทก�าหนดไวในมาตรา20(2) แตอยางไรกตามการเปดเผยขอมลของเจาหนาทของรฐแมโดยสจรตตามมาตรา20แลวหนวยงานกยงไมพนจากความรบผดคอหนวยงานอาจตองรบผดไดตามมาตรา20วรรคทายแหงพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540
ตอบ