Creative & Idea KAIZEN8
ทำให ใคร ๆ กเขาใจไคเซน ทำให ใคร ๆ
กทำไคเซนได ดวยการทำ Know-how
ไคเซนเปนคำงาย ๆ
■ 3 ความหมายในการทำใหเปนคำงาย ๆ
ตงแตตพมพวารสาร Creative & Idea Kaizen ในชวงแรกเพอทำใหกจกรรมไคเซน
ของทกคน แพรหลาย ➞ ทำใหคกคก สมาคม HR แหงญปนตองแสวงหา Know-how
ไคเซนท
✽ งายทสด
✽ เขาใจงายทสด
✽ มประสทธผลทสด
ซง หนงในนน คอ การทำ Know-how ไคเซนเปนคำงาย ๆ นนคอ การทำ Know-
how ไคเซนทเคยเปนเรองของ ผเชยวชาญ หรอ ผชำนาญเฉพาะดาน ใหเปนเรองท
✽ ไมวาใครกเขาใจ
✽ ไมวาใครกทำได
หรอไมก
✽ ไมวาเมอไหรกเขาใจ
✽ ไมวาทไหนกทำได
เพอทำใหสามารถ ไคเซนประจำวน ไดงายและสะดวก
การทำ Know-how ไคเซนเปนคำงาย ๆ ม 3 ความหมาย ดงน
① ทำคำศพทเฉพาะเปนคำงาย ๆ
② ทำความหมายใหเขาใจงาย
③ ทำวธการใหทำไดงาย
■ ทำคำศพทเฉพาะเปนคำงาย ๆ
ทำคำศพทเฉพาะเปนคำงาย ๆ คอ การเขยนคำศพทเฉพาะตาง ๆ เปนคำงาย ๆ
ตวอยางเชน เปลยน คำวา
Vol.4 No.45 June 2010 9
✽ ทำใหทศนะ ทำให Clear
✽ Visualize Appealable เปนตน
เปนคำงาย ๆ เชน
✽ ทำใหมองเหน
✽ ทำใหเหนงาย
✽ ทำใหแสดงใหเหน เปนตน
เปลยน คำทยมมาจากภาษาตางประเทศ เปน คำงาย ๆ นนเอง
ตวอยางการ ทำคำศพท เฉพาะไคเซน เปนคำงาย ๆ ไดแก
✽ ทำใหสะดวกสบาย ➞ ทำใหทำงาย
✽ ทำใหสำราญ ➞ ทำใหสบาย
➞ ทำใหรวดเรว
✽ ทำใหฉบพลน ➞ ทำใหทำทนท
ทำคำศพทเฉพาะเปนคำงาย ๆ
การ ทำ Know-how ไคเซน เปนคำงาย ๆคอ การทำคำทมาจากตางประเทศเปน คำงาย ๆ
ตวอยางเชน เปนตน
เปน คำงาย ๆ
ทำใหทศนะ ทำใหมองเหน
ทำใหเหนงาย
ทำใหแสดงใหเหน
ทำให Visible
ทำให Clear
ทำให Visualize
Creative & Idea KAIZEN10
■ ทำความหมายใหเขาใจงาย
ความหมายท 2 ของการ ทำเปนคำงาย ๆ คอ ทำความหมายใหเปนรปธรรม ➞
ทำใหเขาใจงาย กลาวคอ การทำ แนวคดหรอเนอหายาก ๆ ใหเขาใจงาย
ตวอยางเชน ในกจกรรมไคเซนใชคำวา ปญหา หรอ การแกไขปญหา แตนนหมายถง
อะไรละ คำจำกดความ ในทางวชาการ เชน
❍ ปญหา = ความแตกตางระหวาง สงทควรจะเปน กบ สภาพปจจบน
❍ การแกไขปญหา = ความตรงกนของ สงทควรจะเปน กบ สภาพปจจบน
แต ไคเซนประจำวน ไมเหมาะกบการใช คำศพทหรอคำจำกดความยาก ๆ คำศพท
ทใชในการ ไคเซนอยางรวดเรว ควร เขาใจงาย
ถาทำ คำศพททเปนทางการ เชน ปญหา ใหเปนรปธรรมทพบใน เหตการณประจำ
วน จะทำใหเขาใจงายขน ไดแก
✽ สงทลำบากใจ ✽ สงทไมชอบ
✽ สงทหงดหงด ✽ สงทวนวาย
✽ สงทผดพลาด ✽ สงทลาชา
✽ สงทลม ✽ สงทตกหลน
✽ สงทเขาใจยาก ✽ สงททำยาก เปนตน
การแกไขปญหา กเชนเดยวกน ถาทำใหเปนรปธรรมโดยการ ยอนปญหาทเปน
รปธรรมกลบ จะทำใหเขาใจงายขน เชน
✽ ทำใหไมลำบากใจ ✽ ทำใหไมหงดหงด
✽ ทำใหไมวนวาย ✽ ทำใหไมผดพลาด
✽ ทำใหไมลาชา ✽ ทำใหไมลม
✽ ทำใหไมตกหลน ✽ ทำใหเขาใจงาย
✽ ทำใหทำงาย เปนตน
■ ทำใหเขาใจงายดวยคำศพททเปนรปธรรม
คำทเปนวชาการ สามารถแสดงถงความเขาใจหรอความรสกของ แนวคดทเปน
นามธรรม ตวอยางเชน
✽ สงทลำบากใจ ✽ สงทไมชอบ
✽ สงทหงดหงด ✽ สงทวนวาย
สภาพหลากหลาย ของ สถานการณตาง ๆ เหลาน สามารถแสดงไดเพยง คำพดสนๆ
Vol.4 No.45 June 2010 11
วา ปญหา แต คำศพททเปนนามธรรม กอาจจะ ไรประโยชน
ในการใชชวตหรอการทำงานกมปญหา ขนาดตาง ๆ ประเภทตาง ๆ ดงนน ถา
สะสางดวยเพยง คำพดสน ๆ กไมสามารถไปถง จดเรมตนทนำไปสการไคเซน ได
ตวอยางเชน แมหวหนาถามลกนองวา “มปญหาบางไหม” กมกไดรบเพยงคำตอบ
สน ๆ วา “ไมมครบ” ซงไมสามารถขยายผลไปไดมากกวาน แตถาเปน คำถามทเปนรปธรรม
เชน “มสงทลำบากใจบางไหม” “มสงทไมชอบบางไหม” “มเรองหงดหงดบางไหม” “มเรอง
วนวายบางไหม” เปนตน จะทำใหสามารถนกถงแตละ สถานการณ ได ทำให เรองราว
ตาง ๆ ผดขนมา “ถาพดถงเรองนนละก...” หรอ “จะวาไปแลว...” และทำใหแตละปญหา
ปรากฏออกมา “ตรงจดนเขาใจยาก” “งานนทำยาก” “ในกรณนควรทำอยางไรด” เปนตน
ซงนคอ กาวแรกในการไคเซนละ เพราะไคเซน คอ การรบมอกบแตละปญหานนเอง
ทำความหมายใหเขาใจงาย
ถาถามดวย คำศพทวชาการ
ถาถามดวย คำงาย ๆ
มปญหาอะไรบางไหม ?
ไมมครบ
มเรองหงดหงดบางไหม
มเรองวนวายบางไหม
ถาพดถงเรองนนละ
ก...
ไมมคะ จะวาไปแลว...
จบลงแคคำตอบสน ๆ ไมสามารถขยายผลไปไดมากกวาน
ทำใหแตละปญหา เชน ตรงจดนเขาใจยาก ในกรณนควรทำอยางไรด เปนตน ปรากฏออกมา
Creative & Idea KAIZEN12
■ ทำวธการใหทำไดงาย
ความหมายท 3 ของการ ทำเปนคำงาย ๆ คอ แบบแผน กลไก เพอการทำกจกรรม
ไคเซนประจำวนให
✽ ไมเสยแรงและเวลา ✽ ไมเสยเงน ✽ รวดเรว
กลาวคอเปนการทำ ระบบ ระเบยบ การจดการ เพอการแนะนำและผลกดนไคเซน
ใหงาย ไมยงยาก ไมซบซอน อยางไรกตาม สงทเสยแรงและเวลา มกจะอยไมนาน แต
หวใจของการไคเซน คอ ความตอเนอง ความยงยน เนองจากหลกทวไปของกจกรรมไคเซน
คอ ไมเสยแรงและเวลาเกนความจำเปน ยงกวานนไคเซนประจำวนตองสามารถทำไดงาย
และสะดวก ดงนน สงทซบซอน ยงยาก ละเอยดลออ เครงครด จงเปนของตองหาม และ
ควร ทำใหงาย ไมยงยาก ไมซบซอน เทาททำได
ตวอยางเชน การจายเงนรางวลไคเซน ตองจายตาม เกณฑการตดสน หรอ ตาราง
ลำดบเงนรางวล แตถานำ เกณฑการตดสนทซบซอนและยงยาก มาใชอยางเครงครด จะ
ทำใหเสยเวลามาก มบรษทจำนวนมากทมวเสยเวลากบ เกณฑการตดสนทยงยาก จนไมได
ใหความสนใจ การแนะนำและผลกดนไคเซน ซงเปนหนาททสำคญทสดของหวหนางาน
นนคอ ไมสามารถขยายผล ไคเซนประจำวน ไดรวดเรวและตอเนอง เพราะ เกณฑการ
ตดสนทเสยเวลามาก กลายเปน เบรก (อปสรรค) นนเอง ซงคงไมมใครเหยยบ เบรก
(อปสรรค) พรอม คนเรง (ผลกดน)
เนองจากสงเหลานกลายเปนอปสรรค สมาคม HR แหงญปน จงเสนอใหยกเลก
และกำจด ระบบและการจดการทซบซอน ยงยาก ละเอยดลออ เครงครด
ในการผลกดน ไคเซนอยางรวดเรว
✽ แบบแผน กลไก ทไมยงยาก ✽ ระบบ ระเบยบ เกณฑ อยางงาย
✽ การจดการ การแนะนำ วธผลกดน ไมซบซอน
เปนสงทขาดไมได จงเสนอใหเกณฑการตดสนเปน รปแบบเอาไงเอากน กลาวคอ
เปน รปแบบการตดสนในทนท ในการกรอกแบบฟอรมไคเซนกสนบสนนรปแบบการกรอก
อยางงายโดยกรอกไมเกน 100 ตวอกษรภายในเวลา 3 นาท อกทงยงเสนอขอคดเหนให ใช
หลกการสำคญในการไคเซนใหเกดประโยชน และยงเสนอ รปแบบของแบบฟอรมไคเซน
และแบบฟอรมบนทกไคเซนทแตละหวขอม ไมเกน 3 บรรทด ดวย
✰
หลงสงครามโลกครงท 2 ระบบไคเซนของญปนลอกแบบมาจากระบบเสนอแนะ
ความคดเหน (Suggestion System) ของสหรฐอเมรกา ซงยงคงมอทธพลอยมาก ซงเงน
รางวลเปนหนงในนน หลกการของระบบแบบสหรฐอเมรกา คอ
Vol.4 No.45 June 2010 13
✽ ซอไอเดย ✽ แลกเปลยนระหวางไอเดยกบเงนรางวล
✽ คนกำไรเปนเงนรางวลจากประสทธผลทได
แตระบบไคเซนแบบญปนจะใหความสำคญกบการสรางขวญกำลงใจและความ
สามารถในการไคเซนของพนกงานในบรษทมากกวาประสทธผลทจบตองได เนองจาก
เกณฑการตดสนเงนรางวลไมเหมอนของสหรฐอเมรกาทคดตามเปอรเซนตของประสทธผล
แตเปนรปแบบการดจากปจจยตาง ๆ เชน ประสทธผล มมมอง แนวคด ความพยายาม
เปนตน ซงสงเหลานนกลายเปนสาเหตของ แรงและเวลาทเกนความจำเปน
ระยะหลงจงมความคบหนาในการ
① ยกเลกเงนรางวล ② ทำเกณฑใหไมยงยาก
③ เปลยนคำศพทเฉพาะ (เงนรางวล ➞ สนนำใจ)
มการนำ 3 หลกการไคเซน คอ เลก ลด เปลยน มาประยกตใชอยางจรงจง
แมถามวา “มปญหาบางไหม” มกไดรบเพยงคำตอบสน ๆ วา “ไมมครบ” แตถา
ถาม คำถามทเปนรปธรรม เชน “มเรองหงดหงดบางไหม” “มเรองวนวายบางไหม” จะ
ทำใหสามารถนกถง สถานการณ ได
ทำวธการใหทำงาย
เกณฑการตดสน ทยงยากและละเอยดลออ
แบบฟอรมไคเซน ทมชองใหกรอกมาก
รปแบบเอาไงเอากน
บนทกไคเซน (ไมเกน 100 ตวอกษรภายในเวลา 3 นาท)
(รปแบบตดสนในทนท)
บนทกไคเซนทสามารถเขยนอยางงายได
การตดสนเสยแรงและเวลา จนไมไดใหความสนใจการแนะนำและผลกดน
แบบฟอรมไคเซนทตองเขยนอยางละเอยดซงเปนอปสรรคมาก
ควร ทำแบบแผนและกลไก ของกจกรรมไคเซน ใหงาย ไมยงยาก ไมซบซอน
สงทซบซอน ยงยาก ละเอยดลออ เครงครด คอ อปสรรค
Creative & Idea KAIZEN14
■ เจาะรทกรวยเพอระบายอากาศ
กอนไคเซน “ถาพดถงเรองนนละก เคยหงดหงดเหมอนกนนะ” เกดขนตอนทเกบ
ของเหลวลงในถง ตอนทเทของเหลวลงในถง รปรางของปากกรวยทใชเปนรปวงกลมเหมอน
รปรางของปากถง เมอเสยบปากกรวยลงในปากถงจะตดแนน ถาเทของเหลวลงไปในสภาพ
น จะทำใหสญเสยพนทระบายอากาศภายในถงและทำใหความดนภายในสงขน บางครง
เกดเหตของเหลวไหลพงออกมาจากกรวย ในชวพรบตาของเหลวกทวมลนออกมาบรเวณ
รอบ ๆ ทำใหเหนยวเหนอะหนะ ถงแมจะระวงและคอย ๆ ทำกยงเผลอทำลน ทำใหหงดหงด
หลงไคเซน ในการ ทำใหไมหงดหงด นนแค ทำใหของเหลวไมลนออกมาจาก
กรวย เทานน ดงนนถาสรางทางระบายอากาศภายในถงเปนใชได จงทำ รอยยบ ทปาก
กรวยบรเวณทตดกบปากถง อากาศจะออกมาทางชองน ของเหลวไมลนออกมาดวยการ
ทำใหเปนรอยยบ
■ ทำใหมนคงโดยตดแทนรองทกรวย
อกหนงไคเซนของงานเดยวกน
กอนไคเซน ใชกรวยในการเทของเหลวลงถงแลว หงดหงด คราวนปลายกรวยม
เสนผาศนยกลางแคบทำใหไมมนคง ในระหวางเทของเหลวกรวยกเอยง ของเหลวจงหก
ออกมา ทำใหหงดหงด
หลงไคเซน ในการ ทำใหไมหงดหงด นนแค ทำใหไมเอยง ทำใหไมหก เทานน
ดงนนถาเชอมทอสนทรงกระบอกคลายแกนเทปกาวตดกบกรวย ทอสนจะกลายเปนแทน
รองทำใหกรวยมนคง ทำใหไมเอยง ทำใหไมหก ได
ตวอยางพเศษ
ทำงานทนาหงดหงด
ให ไมหงดหงดดวยไอเดยกรวย
2 ตวอยางไคเซนความไมสะดวกในการเทของเหลวลงในถงดวยกรวย
Vol.4 No.45 June 2010 15
ตวอยาง ไคเซน
ตวอยาง ไคเซน
ระบายอากาศภายในถง
ดวยรอยยบทกรวย
ตดแทนรองมนคงทกรวย
กอน ไคเซน
กอน ไคเซน
หลง ไคเซน
หลง ไคเซน
ตอนเทของเหลวลงถง ปากถงกบปากกรวยเปนรปวงกลมเหมอนกน ทำใหกรวยตดแนน เมอไมมพนทระบายอากาศภายในถง ทำใหความดนภายในสงขน ของเหลวจงพงออกมา
ทำรอยยบทกรวยบรเวณทสมผสปากถง เพอสรางทางระบายอากาศ
ในงานเทสารละลายลงถง ปลายกรวยมเสนผานศนยกลางแคบทำใหไมมนคง บางครงกรวยเอยงทำใหของเหลวหกออกมา
ทำแทนมนคง แลวเชอมตดกบกรวย เชอมแทนมนคงทกรวย (รปรางคลายแกนเทปกาว)
กรวย
กรวย
ถง
ทำรอยยบ ตรงน ปองกนของเหลวพง
ทำใหของเหลวไมพงลนออกมาจากกรวย
สรางทางระบายอากาศภายในถง
ทำใหของเหลวไมหกออกมา ทำใหกรวยไมเอยง
ตดแทนรองทกรวย ทำใหมนคง
① ถาตดแนน
② ไมมพนทระบายอากาศภายในถง
③ ของเหลวกพงออกมา
ผสนบสนนตวอยาง : บรษท นากาเซะเคมเทกซ จำกด
Creative & Idea KAIZEN16
ตวอยางพเศษ
ทำงานทตองบดตว
ให ไมตองบดดวยการนำเกาอหมนมาใช ใหม
ไคเซนโดยใชเกาอหมนทไมใชแลว ใชการหมนใหเกดประโยชน ทำให ไมตองบดตว
ผสนบสนนตวอยาง : บรษท นากาเซะเคมเทกซ จำกด
■ ใชฟงกชนหมน
ของเกาอหมนใหเปน
ประโยชน
กอนไคเซน
➲ ม ง า น ท ท ำ
ยาก
➲ นนคองานพน
เทปรอบปบ
➲ ต อ ง น ำ ป บ
วางบนแทนแลวพน
เทป ซงขณะนนตอง
บดตวบาง ตองเปลยน
ตำแหนงยนไปพนเทป
ไปบาง
หลงไคเซน
➲ ใชเกาอหมนทเลกใชแลวแทนแทนรอง
➲ วางปบบนทนงของเกาอหมน แลวหมนแทนไปพนเทปไป
➲ สามารถทำงานไดงายขนโดยไมตองเคลอนตว เวลาทำงานเรวขนเลกนอยแลว
ความออนเพลยกยงลดลง ซงเปนการ ทำใหไมตองบดตว
ตวอยาง ไคเซน ทำใหไมตองบดดวยการ
นำเกาอหมนมาใชใหม ①
กอน ไคเซน
หลง ไคเซน
มงานทตองพนเทปรอบปบ โดยวางปบบนแทนวาง แลวบดตวบาง เปลยนทยนไปพนไปบาง
สามารถทำงานไดโดยหมนแทน ไมตองบดตว หรอเปลยนทยน ทำใหสามารถทำงานไดงายขน
บดตว
การทำใหไมตองบดตวโดย
ใชเกาอหมนทเลกใชแลวแทนแทนรอง
➯
Vol.4 No.45 June 2010 17
■ นอกจากฟงกชนหมนแลวยงมฟงกชนอนอก
กอนไคเซน งานปถงดานในกลองใสของ เปนงานทตองบดตวบาง เปลยนตำแหนง
ยนบาง ทำใหทำงานยาก
หลงไคเซน สรางแทนรองจากเกาอหมนทเลกใชแลว (เอาสวนทนงออกแลวตด
แทนวางกลองใสของ) ทำใหสามารถทำงานไดงายเนองจากเปนงานหมนแทน
เกาอหมนทใชในสำนกงานสามารถปรบระดบทนงขนลงไดดวยคนโยก กลาวคอ
สามารถปรบแทนใหเหมาะสมกบสวนสงของผปฏบตงานได ยงกวานนยงสามารถเคลอนยาย
กลองใสของทดำเนนการเสรจแลวไดงายเพราะมลอเลอนตดอยทขาเกาอ
สนบสนนตวอยางโดย : บรษท ไทเซคะโค จำกด ผสนบสนนขอมล : คณอาซช โอคาชโระ กลมควบคมการผลต
ตวอยาง ไคเซน นำเกาอหมนมาใชใหม
➯ ทำใหไมตองบดตว ② กอน ไคเซน
หลง ไคเซน
มงานปถงดานในกลองใสของ ไมมแทนเฉพาะและกองกลองใสของซอนกน ทำใหตองบดตวบาง เปลยนทยนบาง ทำงานยาก
ทำแทนรองจากเกาอหมนทเลกใชแลว (เอาสวนทนงออกแลวตดแทนวาง) ● สามารถทำงานไดงาย เพยงแคหมนแทน ● สามารถปรบความสงดวยคนโยกทตดอยทเกาอหมนตงแตแรก ● สามารถเคลอนยายกลองใสของไดงายเพราะมลอเลอนตดอย
สามารถปรบความสงไดดวย
คนโยก
Creative & Idea KAIZEN18
■ เตมชนสวนไมทน
“เคยวนวาย”
นนคอ งานบนสายพาน สนคากงสำเรจรปจะไหลมาบนสายพานอยางตอเนอง แลว
ทำการประกอบชนสวนตรงนน ในระหวางททำซำ ๆ กนนนชนสวนกนอยลงเรอย ๆ ซงมผ-
รบผดชอบในการปอนชนสวนใหผปฏบตงานทสายพาน ผปอนชนสวนตองคอยเตมชนสวน
กอนหมดในสตอก
กอนไคเซน หนงในชนสวนทตองประกอบ คอ หวงยาวและเลก สำหรบดานขาง ๆ
ผปฏบตงานจะมทอนไมโคงงอทม หวง แขวนอย ผปฏบตงานตองดงหวงออกทละ 1 หวง
เพอประกอบชนสวนเขากบสนคากงสำเรจรป เมอหวงเรมนอยลงผปอนสนคาตอง เตมหวง
ททอนไมสวนทโคงงอ แตมบางครงทหวงเกอบหมดแตยงไมถกเตม
เมอผปฏบตงานรบทวง “เกอบจะหมดแลว ชวยเตมใหเรวหนอย” กตอง วนวาย
การทจะ ทำใหไมวนวาย นนแค ทำใหหวงไมหมด
■ ใชวธการหมนทอนไม รปตว T
หลงไคเซน เปลยนทอนไมทแขวนหวงจากทอนไมโคงงอเปนทอนไม รปตว T ถา
ทำเชนนกสามารถแขวน หวง ไดทง 2 ฝงทงซายและขวา
ยงกวานนยงสามารถหมนได 360 องศา แมหวงทางฝงซายหมด เพยงแคหมนกยง
มหวงทางฝงขวา ในระหวางทใชหวงทางฝงขวาแคเตมหวงทางฝงซายทหมดไปกโอเค
เพยงเทานแมสตอกหมด กสามารถกำจดการรบเรงทวนวายได ซงเปนการ ทำให
ไมวนวาย
ตวอยางพเศษ ทำงานทวนวาย
ให ไมวนวายดวยวธการหมน
แมหมดสตอก แคหมนกโอเค
Vol.4 No.45 June 2010 19
ตวอยาง ไคเซน
กำจดสตอกหมดดวยวธการหมน
กอน ไคเซน
หลง ไคเซน
มงานประกอบชนสวนหวงยาวและเลกกบสนคากงสำเรจรปบนสายพาน มบางครงทหวงนอยลงแลวผปอนชนสวนปอนใหไมทน
เปลยนทอนไมทแขวนหวงจากทอนไมโคงงอเปนทอนไม รปตว T ยงกวานนยงสามารถหมนได 360 องศา
ผประกอบชนสวน
① แขวนหวงไวทงฝงซายและขวา
② เรมใชจากฝงซาย เมอหวงหมดกแคหมน ③ หวงฝงขวากหมนมาอยฝงซาย ทำใหสามารถใชไดทนท ในระหวางทใชหวงฝงซายอยกสามารถเตมหวงทางฝงขวาได
หมน 360 องศา
แขวนหวงไวททอนไมโคงงอ
ผปอนชนสวน
ผสนบสนนตวอยาง : บรษท กระตกนำ Tiger จำกด
Creative & Idea KAIZEN20
■ ตดยางรดแลวแปะ
กอนไคเซน “จะวาไปแลว
เคยลำบากใจเหมอนกนนะ” นนคอ
การทดลองเพอทดสอบความแขงแรง
ของฟลม กอนอนตองผก บกเกอรท
ใสลกตม ดวยดาย จากนนนำดาย
มาผกกบคลปดำ แลวใชคลปดำหนบ
ฟลมทตดใหเรยวยาวทงสองดาน
ปลอยใหอยในสภาพแบบนในระยะ
เวลาทกำหนด แลวทำการตรวจสอบ
ความแขงแรงของฟลม
คลปดำทแขวน บกเกอร ไว
ลนตกลงมาจากฟลมงาย ซงเกด
การเลอน หรอลนตกไดงายมาก
ทำใหตองเรมทำใหมตงแตตน นคอ
ปญหาละ ซงการ ทำใหไมตก ทำได
โดยการ ทำใหไมลน นนเอง
หลงไคเซน ตดยางรดแลว
นำมาตดกาวทคลปดำสวนทหนบ
ฟลม ยางรดจะชวยทำใหคลปดำไม
ลน และสามารถหนบฟลมไดมนคง
ความกงวลเกยวกบการลนตกก
หมดไป เนองจากแคตดยางรด
เทานน จงไมเสยคาใชจาย
ตวอยางพเศษ ทำงานทอาจลน
ให ไมลน โดยใชเครองมอชวย
เนองจากลนบอย ๆ จงทำให ไมลน ดวยการใชเครองมอชวยทใชวสดท ไมลน
ตวอยาง ไคเซน ทำใหไมลนโดย
ตดยางรดทคลปดำ
กอน ไคเซน
ในการทดสอบความแขงแรงของฟลมตองตดให
ฟลมโปรงใส
คลปดำแขวนบกเกอร
ดาย
บกเกอรท ใสลกตม
เรยวยาว เพอสงเกตสภาพฟลมทแขวน ลกตม แขวน บกเกอรทใสลกตม ดวยดาย จากนนผกดายกบคลปดำ แลวนำคลปดำหนบฟลมทงสองดาน แตคลปดำลนตกจากฟลมไดงาย ซงเคยตกลงมาแลว ทำใหตองเรมทำการทดลองใหมตงแตตน
สนนสนนตวอยางโดย : บรษท นากาเซะเคมเทกซ จำกด
Vol.4 No.45 June 2010 21
ตวอยาง ไคเซน
ทำให ทตงหนงสอ
ไมลน
หลง ไคเซน
ตดยางรดแลวนำมาตดกาวทคลปดำสวนทหนบฟลม ยางรดจะชวยทำใหคลปดำไมลน และทำใหสามารถหนบฟลมไดมนคง
การทำใหลกตมไมตก
ลน ลน
พรมกนลน
เลอน
กคอการทำใหคลปไมลน
■ ปพรมกนลน
กอนไคเซน เนองจากความหนกของ
แฟมทำใหทตงหนงสอบนโตะลน เลอน แมวา
จะดนไปทเดมกยงลนอก ซงเปนปญหามาก
ผสนบสนนขอมล : คณอาคโอะ คโระดะ หองควบคมโดยรวม
สนนสนนตวอยางโดย : บรษท โอเรยนท เคมคอล อนดสทรส จำกด
หลงไคเซน ป พรมกนลน เพอ ทำใหไม
ลน ทำใหทตงหนงสอมนคง จงสามารถหยบและ
เกบแฟมไดงายขน
กอน ไคเซน
หลง ไคเซน
ลำบากใจเรองทตงหนงสอเลอนเพราะความหนกของแฟม
ยดทตงหนงสอโดยปพรมกนลนดานลาง (การทำใหไมลน)
แฟม แฟม
แฟม แฟม
แฟม แฟม
Creative & Idea KAIZEN22
ตวอยางพเศษ
ทำงานทจดการยาก
ใหจดการงายดวยไมแขวนเสอ
ฉลากแบบมวนจดการยาก จงทำใหจดการไดงายโดยการนำไมแขวนเสอกลบมาใช ใหม
ตวอยาง ไคเซน ทำใหจดการงายโดยแขวนฉลาก
แบบมวนทไมแขวนเสอ
■ นำไมแขวนเสอตามทองตลาดมาใช ใหม
กอนไคเซน ม งานททำไดยาก นนคอ งานตดฉลาก เนองจากเปนฉลากแบบมวน
จงตองฉกฉลากตดสนคากงสำเรจรปทละแผน ถาวางมวนฉลากใน แนวนอน กสามารถ
ทำงานไดงาย แตเนองจากเปนทรงกระบอก ถาวางแนวนอนจะทำใหกลงได ถาจะวางแนวตง
ก ทำใหทำงานยาก ดงนนควรทำอยางไรดละ
หลงไคเซน 1 ใช ไมแขวนเสอ ทสามารถถอดสวนลางออกได เพอทำเปน เครอง
แขวนฉลากแบบมวน โดยถอดแกนสวนลางของไมแขวนเสอออก แลวสอดแกนฉลากมวน
กอน ไคเซน
ในงานตดฉลาก ฉลากแบบมวนจดการยาก
ใชไมแขวนเสอทสามารถถอดแกนแนวนอนไดทำเปน เครองแขวนฉลากแบบมวน
ถาวางแนวนอนกสามารถฉกฉลากไดงายแตอาจกลงได ถาวางแนวตงอาจทำใหไมกลงแตกทำใหฉกฉลากลำบาก
ฉลากแบบมวน
ฉลาก
ไคเซน 1
สนนสนนตวอยางโดย : บรษท นากาเซะเคมเทกซ จำกด
Vol.4 No.45 June 2010 23
ตดตะขอท ไมแขวนเสอ
แขวนเชอกไวทตะขอ
รอยเชอกผาน ทอยาง
ไคเซน 2
ผสนบสนนขอมล : คณคโยช มาเอะกาวา สำนกงานฮารมะ / คณโซอจ วาตานาเบะ สำนกงานฟคจยามา
เขาไปในแกนไมแขวนเสอ หลงจากนนกตดแกนไมแขวนเสออกครง แขวนไมแขวนเสอทม
ฉลากมวนในความสงทเหมาะสม เนองจากฉลากมวนถกยดดวยไมแขวนเสอทำใหไมกลง
อกทงเปนการทำงานในแนวนอนทำใหทำงานงาย
■ เปลยนจากแกนแนวนอนทถกตรงเปนแกนยางทหมนได
ถาฉลากมวนใหญกไมเปนไร แตถาทำงานไปเรอย ๆ มวนฉลากกจะเลกลง ทำให
การหมนฉลากไดไมดนก เนองจากแกนของไมแขวนเสอถกตรง มวนฉลากเลกจงหมนไมได
ทำใหฉกฉลากไมได จงเลกใชแกนของไมแขวนเสอทตรงเอาไว
หลงไคเซน 2 รอยเชอกผานทอยางเรยวบาง และตดตะขอทไมแขวนเสอทงสอง
ดาน แลวแขวนเชอกทปลายทงสองดาน เนองจากทอยางหมนได แมมวนฉลากจะเลกลงก
ยงสามารถหมนไดด ทำใหสามารถฉกฉลากไดดจนหมดมวน
ไคเซนอก
นคอความ ไมสะดวกละ!!
ถาฉลากมวนเลก มวนฉลากกจะไมหมน ทำใหการทำงาน
แยลง
● เลกใชแกนไมแขวนเสอ รอยเชอกผานทอยางแลวแขวนเชอกนนกบตะขอ
● เนองจากทอยางหมน แมวามวนฉลากจะเลกกยงสามารถหมนไดด
Creative & Idea KAIZEN24
■ การรบสงลงพลาสตกใตสายพาน
กอนไคเซน มงานทตองกมตวบอย ๆ ในงานขนยายลงพลาสตกทบรรจสนคา
กงสำเรจรปจากทปฏบตงาน ซงระหวางทางมสายพานยาวอย ไมสามารถออมไปได จงตอง
มดเพอขนยายลงพลาสตกทางดานลางสายพาน ฝงหนงตองผลกลงพลาสตกทอยบนพน
ดานลางสายพาน สวนฝงตรงขามตองรบแลวดงออกมา ซงทงสองคนตองงอเอว เลยกลาย
เปนงานทตองกมตว
เนองจากตองขนยายลงพลาสตกเปนจำนวนมาก ทำใหปวดเอว เพราะเปน งานท
ตองกมตว นนเอง ถงแมเปนลงพลาสตกเปลา แตตอนสงคนทปฏบตงานกตองมดใต
สายพาน เพราะเปนลงพลาสตกเปลาเลยกลายเปนงานทงายขนมาเลกนอย
ในการ ทำใหไมตองกมตว คอ การทำใหขนยายลงพลาสตกไดงาย
ไคเซน 1 ตดตงสายพานลกกลงสนขนาดประมาณ 5 เมตร ไวใตสายพานยาวใน
แนวตงฉาก วางลงพลาสตกบนลกกลงแลวกลงจากฝงหนงไปยงอกฝงหนง สำหรบอกฝงก
ดงลงพลาสตกออกได เพราะลงพลาสตกสามารถกลงบนลกกลงได จงกลายเปนงานทไม
ตองใชแรงผลกหรอดงอกตอไป
■ ลนลงพลาสตกไปบนลกกลงเอยงแบบไมกระดก
ทำไคเซนอก ดงน
ไคเซน 2 ตดเพลาทกลางสายพานในแนวตงฉาก ดวยสวตซเดยวทำใหสามารถ
เอยงขวาเอยงซายได กลาวคอ ไมกระดกไฟฟานนเอง การวางลงพลาสตกบนสายพานดาน
ซาย เมอกดสวตซสายพานจะเอยงไปดานขวา ทำใหลงพลาสตกบนสายพานลกกลงเอยง
ไหลมาทางขวาไดตามธรรมชาต
เวลาคนลงพลาสตกเปลา แควางลงพลาสตกบนสายพานดานขวาแลวกดสวตซ
สายพานจะเอยงมาดานซายทำใหลงพลาสตกไหลมาทางซายไดตามธรรมชาต ซงไมวา
กรณไหนกเพยงแคกดสวตซเทานน นกสามารถ ทำใหไมตองกมตว ได
ตวอยางพเศษ
ทำงานทตองกมตว
ให ไมตองกมดวยวธไมกระดก
โดยธรรมชาตแลวสงของจะเคลอนจากทสงสทตำ ดวยหลกการงาย ๆ
สามารถทำให ไมตองกมได
Vol.4 No.45 June 2010 25
ตวอยาง ไคเซน เอยงมาดานหนงทำใหขนยาย
ไดอตโนมต ทำใหไมตองกมตว
กอน ไคเซน
ในการขนยายลงพลาสตกจากสถานทปฏบตงานตองมดดานลางสายพาน ซงเปนการทำงานทตองกมตว ทำใหเหนอยลา
ตดตงสายพานสนไวใตสายพานยาวในแนวตงฉาก วางลงพลาสตกบนสายพานลกกลง แลวขนยาย ทำใหไมตองใชแรงผลกหรอดงอกตอไป
ดวยสวตซเดยวทำใหสายพานสนสามารถเอยงขวาเอยงซายได ไมกระดกไฟฟา เพยงแควางลงพลาสตกบนสายพานแลวกดสวตซ แลวลงพลาสตกจะไหลมาทางดานเอยงไดตามธรรมชาต
สายพาน
ลงพลาสตก
ลงพลาสตก สายพาน
สวตซ
ตดตงสายพานสน
ไคเซน 2
ไคเซน 1
ไคเซนอก
สนบสนนตวอยางโดย : บรษทกระตกนำ Tiger จำกด ผสนบสนนขอมล : คณมาซาโยะ คานาโอะ กลมบรหาร
Creative & Idea KAIZEN26
เทคนคการไคเซน ทำใหเขาใจงาย
วธการไคเซน ทำให ใชงาย
การทำไคเซนใหเปนคำงาย ๆ หรอ ทำใหเขาใจงาย ทำใหทำงาย ถกปรบมาใชกบวธ
การทำไคเซนแบบรปธรรม = เทคนคไคเซนดวย
โดยทวไป เทคนคไคเซน ทไดรบความนยม ประกอบดวย
① QC (การควบคมคณภาพ)
② IE (วศวกรรมอตสาหการ)
③ VE (วศวกรรมเพมคณคา) เปนตน
สงเหลาน มการสอนโดยองคกรตาง ๆ ทวประเทศอยางแพรหลาย มาเปนเวลา
ยาวนาน ซงมสวนในการพฒนาอตสาหกรรมของประเทศญปน แตหากรวม องคกร และ
ระยะยาว เขาดวยกนยอมเกดผลเสยตามมา เชน ทำใหเปนพธการ ทำใหมแตในนาม
ทำใหเฉพาะทาง ทำใหอยในระดบสง ทำใหซบซอน ทำใหเปนการอนรกษระบบเกา
เปนตน ดวยเหตน จงมการเสรมเตมแตงใหดขลงมากขน สงผลใหไมวาใคร ไมวาเมอไหร ก
ไมสามารถใชประโยชนจากเทคนค วธการทมงาย ๆ ตามสบาย
การทำไคเซนใหเปนคำงาย ๆ คอ ความพยายามทำให Know how ทกลายเปน
ระดบสงและเฉพาะทางกลายเปน เรองปกต ทอยใกลตวมากขน ประวตศาสตรวฒนธรรม
ของมนษยชาตกบฝมอ เทคโนโลย Know how เทคนค ในวฒนธรรมของมนษยชาตไดม
การพฒนาฝมอ เทคโนโลย Know how เทคนค ในสาขาตาง ๆ มากมาย ซงการพฒนา
เหลานนมระบบทเปนเอกลกษณเฉพาะตวตามชนชาต เชอชาต เผาพนธ และประเทศ
✰
ยกตวอยางเชน ศลปะการปองกนตว ทมการพฒนาโดยมรปแบบเฉพาะตวของ
แตละเมองในสมยเอโดะ ไดถกหลอหลอมรวมกนเปนหนงเดยวเปน ยโด ในสมยเมจ แตวา
ไมวาสงใดกตามหากถกหลอมรวมไปแลวไมไดจบเพยงแคนน แตกอเกด การพฒนาตอไป
ทเรยกวา วฒนธรรม
ยกตวอยางเชน ยโดไดถกถายทอดเขาไปในประเทศบราซล และกลายเปน ยโด
แบบบราซล ซงนบวาเปน ศลปะการตอส ทแขงแกรงทสดในปจจบน เชนเดยวกนน ฝมอ
Vol.4 No.45 June 2010 27
เทคโนโลย ทกษะ เทคนค Know how วธทำ วธการ เปนสงทมการเปลยนแปลง ม
ววฒนาการ มการพฒนาอยเสมอ ไคเซน Know how กเชนเดยวกน เทคนคไคเซน QC IE
VE ไดเรมมการพฒนามาจากวงการอตสาหกรรมของประเทศอเมรกา ททำการผลตสนคา
ชนดเดยวในปรมาณมาก แตทวา เมอวธการนไดถายทอดเขามาในประเทศญปน ไดเกด
การเปลยนแปลงครงใหญเปนการผลตสนคาหลากชนดในปรมาณนอย
ตวอยางทเหนไดชดเจน คอ อตสาหกรรมยานยนต ทมววฒนาการจาก การผลต
แบบฟอรด (Ford) เปน การผลตแบบโตโยตา (Toyota)
✰
ไมวาสงใดหากถกทำใหเปนรปแบบเฉพาะทาง อยในระดบสง มรายละเอยดมาก
ยอมไมสามารถใชประโยชนหรอปรบใหเหมาะสมได ดวยเหตน ในทางกลบกน การทำให
งาย ทำใหเรยบงายจงเปนสงสำคญ หากเปนเชนนนแลว ประเภทธรกจอน ประเภทงานอน
กจะสามารถนำไปใชประโยชนได
ทำใหเปนพธการ ● ทำใหมแตในนาม ● ทำใหเฉพาะทาง ● ทำใหอยในระดบสง ● ทำใหซบซอน ● ทำใหเปนการอนรกษระบบเกา
... ดวยเหตน จงไมสามารถใชประโยชน หรอยดหยนได
โดยทวไป หากกลาวถง เทคนคการไคเซน QC ● IE ● VE เปนสงทไดรบความนยม แตวา
ทำใหเปนการอนรกษระบบเกา
ทำใหเฉพาะทาง ทำใหมแต ในนาม
ทำใหซบซอน ทำใหอย ในระดบสง
Creative & Idea KAIZEN28
ดวยการใชคำงาย ๆ ทำใหเทคนคไคเซน งายขน ● เรยบงายขน
ไมวาจะเปนคนของประเภทธรกจใด ไมวาจะเปนคนของประเภทงานใด กทำใหเขาใจงาย ไมวาจะเปนคนระดบไหน กทำใหทำงาย
ทำใหเปนคำงาย ๆ
เทคนคไคเซน
สมมนาไคเซนทจดโดยสมาคม HR ญปน สามารถปรบใชไดกบ ทกประเภทธรกจ
ประเภทงาน ทกระดบ เนองจาก มการทำไคเซน Know how ให เปนคำงาย ๆ หมายถง
การทำใหงาย ทำใหเรยบงาย จงทำให
✽ ไมวาจะเปนคนของประเภทธรกจใด ✽ ไมวาจะเปนคนของประเภทงานใด ✽ ไมวาจะเปนคนระดบไหน
❍ ทำใหเขาใจ ทำใหเขาใจงาย ❍ ทำใหสามารถทำได ทำใหทำงาย
ทำใหงาย ทำใหเรยบงาย
ปจจบน เทคนคไคเซน เชน QC ● IE ● VE เปนตน ไดถกทำใหเปนระดบสง ทำให
เฉพาะทาง ทำใหมรายละเอยดมาก แตหากจะพดถงสงเหลานอยางงายแลว จะเปนอยางไร
การบอกกลาวถง วธการคดเรมตน ทถกพฒนาในประเทศอเมรกาอยางสรป อาจไดดงน
Vol.4 No.45 June 2010 29
✽ QC = ขจดความผน-
ผวน
✽ IE = ขจดการเคลอน-
ไหวทสญเปลา
✽ VE = การเลอกเครอง
มอทเหมาะสมกบฟงกชน
แนนอนวา จะถกโตแยง
จากผ เช ยวชาญซ งมความร ใน
Know how ระดบสง อยางแนนอน
แตวา ไมวาสงใดยอมม จดเรมตน
จากสงทเรยบงาย แลวจงถกนำมา
ประกอบกน ทำใหซบซอน ทำให
เปนระดบสง ไปตามกาลเวลา
ยกตวอยางเชน ในโลกนม
ศลปะการตอสมากมายหลายรป
แบบ เชน มวยสากล มวยปลำ ซโม
ยโด คาราเต มวยจน เทควนโด
มวยไทย แซมโบ เปนตน แตหาก
ทำใหสงเหลาน เรยบงายขน คอ
การ รวม เอาทาทางตาง ๆ เขาดวย
กน เชน การตอย เตะ ควำคตอส
รด บด เปนตน
หมายความวา การรวม
ทาทาง คอ ฝมอ เทคโนโลย สวน
การทำใหสงเหลานนเปนระบบ
เรยกวา Know how หรอ วธการ
ในโลกน มศลปะการตอส
หลากหลายรปแบบ
มวยสากล
ซโม
มวยปลำ
เทควนโด
หากทำใหงายขน
มวยไทย มวยจน
ตอย เตะ
รด บด
ควำคตอส
คอ การรวมทวงทาตาง ๆ เหลานเขาดวยกน
การรวมทาทางเขาดวยกน คอ ฝมอ เทคนค
การทำใหสงเหลานนเปนระบบ เรยกวา Know how หรอวธการ
Creative & Idea KAIZEN30
เชนเดยวกนน เทคนคไคเซนแบบเฉพาะทางทถกทำใหเปนระบบระดบสง ก
สามารถแตกออกเปน การเคลอนไหวทเรยบงาย ได
ตวอยางเชน ในการทำให ความผนผวน และ การทำงานทสญเปลา หมดไปนน
ควรทำอยางไรด หากทำใหสงนนเรยบงายแลว จะประกอบดวย
✽ การแบง ✽ การเรยง ✽ การเปรยบเทยบ เปนตน
วธการวเคราะหทเรยกวา 7 เครองมอของ QC หากกลาวโดยยอแลว กคอการเกบ
ขอมลแตละเงอนไขและปจจยทบกพรองตาง ๆ ดวย
✽ การแบง ✽ การเรยง ✽ การเปรยบเทยบ
เพอสบหา สาเหตของปญหา ในการ ทำใหเปรยบเทยบงาย ➞ ทำใหเขาใจงาย
นน ตองแบงใช กราฟแทง หรอ กราฟเสน เปนตน อยางเหมาะสม
✰
นอกจากน IE ซงไมสามารถขาด การศกษาการเคลอนไหว ได ดวยการเรยง วธทำ
ทด กบ วธทำทไมด แลวเปรยบเทยบ จะทำใหมองเหน วธการทดกวา ได
หมายความวา ไมวาจะเปนวธการวเคราะหระดบสงเพยงใด หากทำใหเรยบงาย
แลว กจะพบวาเปนเพยง การประกอบกน ของ การแบง การเรยง การเปรยบเทยบ เทานน
เชนเดยวกน หากทำใหเทคนคไคเซนระดบสงเรยบงายขน กจะพบวาเปนเพยงการประกอบ
กนของ การเลก การลด การเปลยน เทานน
✰
กรณของการ เปลยนมาก ททำการเปลยนแปลงวธการทำงานอยางมาก หมายถง
การปฏรป นวตกรรม การเปลยนแปลงครงใหญ นน แนนอนวาการประกอบกนของเรอง
ในระดบสงกเปนสงสำคญ สามารถไคเซนปญหาประจำวนขนาดเลกไดดวยการนำการ
เคลอนไหวทเรยบงายมาประกอบกน ในกรณของ ไคเซน = เปลยนนอย นน การประกอบ
กนอยางงายของ การเคลอนไหวทเรยบงาย กเพยงพอแลว
ยกตวอยางเชน
✽ ทำใหเฉยง ✽ ทำใหเอยง
✽ ทำใหแยกออก ✽ ทำใหเปนสญลกษณ
✽ ทำใหสะดดตา ✽ ทำใหเนน
✽ ทำใหอยขางหนา ✽ ทำใหอยใกลมอ เปนตน
ดวยการทำเพยงเทาน สามารถไคเซนปญหาเลก ๆ ในชวตประจำวนไดอยางงาย
และรวดเรว
Vol.4 No.45 June 2010 31
หากทำใหเรยบงายแลว
จะพบวาเปนการ
ประกอบกนของ การแบง การเรยง การเปรยบเทยบ
QC คอ
IE คอ
การเกบ ขอมล จากแตละเงอนไขหรอ
ปจจยทบกพรองตาง ๆดวย
ดวย การเรยงวธทำทด กบ วธทำทไมด แลว เปรยบเทยบ จะทำใหมองเหน วธการทดกวา ได
เพอสบหา สาเหตของปญหา
การเปรยบเทยบ
การเรยง
การ แบง
ไคเซน = เปลยนนอย คอ การประกอบกนอยางงายของ การ
เคลอนไหวทเรยบงาย กเพยงพอแลว
สามารถไคเซนปญหาเลก ๆ ในชวตประจำวนไดอยางงายและรวดเรว
เฉยง
สญ- ลกษณ
เอยง
สะ ดดตา
อยขางหนา
แยกออก
เนน
อยใกลมอ
เปนตน