Applied Epidemiology
in Public Health
Panithee Thammawijaya, MD PhD
Bureau of Epidemiology
John Snow, M.D.(1813 -1858)
แผนทแสดงการตายดวยอหวาตกโรค
กรงลอนดอน เดอนสงหาคม พ.ศ. 2397 (1854)
ผปวยเสยชวต 500 รายในเวลา 10 วน
Cholera Death Rate (per 10,000 houses)
by source of water supply, London 1854
Water Company No. of house Cholera Deaths Death per10,000 houses
Southwark & Vauxhall 40,046 1,263 315
Lamberth Company 26,107 98 37
Other 256,423 1,422 59
ระบาดวทยากบงานสาธารณสข
1. การเฝาระวงทางระบาดวทยา2. การสอบสวนโรค/ภยสขภาพ
3. การศกษาวจยทางระบาดวทยา
1.Body of Knowledge (รโรค)
• มองคความรเกยวกบธรรมชาตของการเกดโรค
2.Methods for studying disease (รวธ)
• รและเขาใจวธการศกษา เพอใหไดมาซงความร
เกยวกบโรคเพมขน
การท างานระบาดวทยาตองอาศย
Epidemiology
รากศพท ภาษากรก 3 ค า
• epi = on, upon = บน, เหนอ
•demos = people = คน, ประชากร
• logos = the study of = การศกษา
นยามของระบาดวทยา (Epidemiology)
“The study of the occurrence and distribution
of health-related states or events in specified
populations, including the study of the
determinants influencing such states, and the
application of this knowledge to control the
health problems.”
Miquel Porta: A dictionary of Epidemiology, 5th Ed. 2008
ค าถามพนฐานเมอศกษาโรค/ปญหาสขภาพ ปญหาอะไร? (What) โรค
ปญหาใหญแคไหน (How much) ขนาดปญหา
ปญหารนแรงแคไหน (How serious) ความรนแรง
ปญหาเกดกบผใด? (Who) บคคล
ปญหาเกดขนทไหน? (Where) สถานท
ปญหาเกดขนเมอใด? (When) เวลา
ปญหาเกดไดอยางไร? (Why/How) ปจจย/สาเหต
Descriptive vs Analytic Epidemiology
ระบาดวทยา
การกระจายของโรค(Distribution)
ปจจยทมอทธพลตอโรค(Determinant)
เวลา (Time)
สถานท (Place)
บคคล (Person)
ปจจยเสยง (Risk
factor)
สาเหต (Cause)
ระบาดวทยาเชงพรรณนา(Descriptive
Epidemiology)
ระบาดวทยาเชงวเคราะห
(Analytic Epidemiology)
โรคหรอสภาวะทางสขภาพประเดนทนกระบาดวทยาสนใจ
นยามโรค (Definition)
ขนาดปญหา (Magnitude)
ความรนแรง (Severity)
10
นยามโรค (Case definition)
จ าเปนตองมเพอใหเขาใจปญหาตรงกน ปรบปรงไดเมอสถานการณเปลยน เชน มความรใหม
เทคโนโลยการตรวจดขน แบงตามระดบของโอกาสในการเปนโรค
สงสย (Suspected): ประวต อาการ ตรวจรางกาย
นาจะเปน (Probable): ระดบสงสยทมผล Lab เบองตน ยนยน (Confirmed): ระดบสงสยหรอนาจะเปนทมผล
Labยนยน11
12
นยามผปวยไขหวดนก• ผปวยทสงสย (suspected)
– ไข รวมกบ Influenza like illness หรอ หายใจหอบเหนอย– รวมกบ ประวตเสยง
• ประวตการสมผสสตวปกทปวย หรอ ตาย ในระยะเวลา 7 วน• มการตายของสตวปกอยางผดปกตในหมบาน ในรอบ 14 วน• ประวตสมผสผปวยปอดบวม ใน 10 วน
• ผปวยทนาจะเปน (Probable)– เปนผปวยสงสย– และ
• ตรวจพบการตดเชอไขหวดใหญ A หรอ• มอาการระบบหายใจลมเหลว หรอ• เสยชวต
• ผปวยยนยน (Confirm)– เปนผปวยสงสย – ตรวจพบเชอไขหวดใหญ
กลม A (H5)
ขนาดปญหา (Magnitude or Frequency)แสดงได 2 ลกษณะ1. จ านวนผปวย (หรอจ านวนผเสยชวต)
– เขาใจงาย
– แตไมสะทอนขนาดปญหาหากเปรยบเทยบกบประชากรอนทขนาดแตกตางกน
2. อตราปวย (หรออตราตาย)– ใชเปรยบเทยบระหวางประชากรแตละกลม– ตวตง คอ จ านวนผ ปวย (หรอตาย)
– ตวหาร คอ จ านวนประชากรผ มโอกาสเกดโรค (Population at risk)
– นยมแสดงเปนจ านวน ตอ 100,000 ประชากร 13
14
0 20 40 60 80 100
ปอดบวม
ไขเลอดออก
อาหารเปนพษ
ไขไมทราบสาเหต
อจจาระรวง
อตราปวยสงสด 5 อนดบ
อตราปวย/แสน
จ านวนผปวย
มธยฐาน เดอนน ไขหวดใหญ 123 183ไขเลอดออก 175 124ชคนกนยา 11 1อจจาระรวง 49 0
โรคทเฝาระวงทางระบาดวทยาทส าคญ จงหวดแหงหนง เดอนพฤษภาคม 2544
ชนดของการบอกขนาดปญหา ความชก (Prevalence)
ผปวย(ทงเกาและใหม)ทยงคงปวยอย ณ จดเวลาขณะใดขณะหนง (Point
of time)
มกใชกบโรคเรอรง (เปนชาหายชา) เชน อตราการปวยโรคเบาหวาน ณ วนท 1 เม.ย. 54 ในผทมอายมากกวา
60 ป เทากบรอยละ 20
อบตการ (Incidence)
ผปวยใหมทเกดขนในชวงระยะเวลาหนง (Period of time)
มกใชกบโรคเฉยบพลน (เปนเรวหายเรว) เชน อตราการปวยโรคอจจาระรวงในเดอน เม.ย. 54 เทากบ 10 ตอแสนประชากร 15
Prevalence and Incidence
Incidence (I)New cases
Prevalence (P)New + old cases
Resolution
•Cures•Deaths
IxDP P = Prevalence
I = Incidence rateD = average disease duration
Prevalence or Incidence?
• รอยละของคนทสวมแวนตาในหองน
• จ านวนผทเปนโรคความดนโลหตสงในหองน
• อตราตายดวยโรคมะเรงในเจาหนาทโรงงานอตสาหกรรมใน
ป 2551-2555• จ านวนผตดเชอเอชไอวรายใหมป 2556• จ านวนผเสพยาบาในกรงเทพมหานครในวนท 1 ม.ย.
2556• อตราปวยโรคไขชคนกนยาในป 2555• จ านวนคนทนงหลบในขณะน
Period prevalence
= จ านวนของผทเปนโรคทมอย ในชวงเวลาหนง*
จ านวนประชากรทงหมดทมโอกาสเกดโรค (at risk) ในชวงเวลาดงกลาว**
ชนดของความชก (Prevalence)Point prevalence
= จ านวนของผทเปนโรคทมอย ณ จดเวลาหนงจ านวนประชากรทงหมดทมโอกาสเกดโรค (at risk) ณ จดเวลาดงกลาว
* มทงผ ทปวยแลวตงแตตอนเรมตนชวงเวลา (รายเกา) และผ ปวยรายใหมทเกดขนใหมในชวงเวลาดงกลาว** ถาจ านวนประชากรไมคงทใหใชจ านวนประชากรเฉลยหรอ ประชากร ณ จดกงกลาง
ปจจยทมผลตอคาความชกIncrease or decrease?
Increase
Decrease
Decrease
Decrease
Decrease
Increase
Increase
Out-migration of cases
Longer duration of the disease
High case fatality rate
Decrease in incidence
In-migration of healthy people
Improved diagnostic facilities
Better reporting
Improved cure rate Decrease
Source: WHO, 1994
ความส าคญของความชก (Prevalence)
1. เปนการบอกสภาวะสขภาพของชมชนในขณะนน เพอการวางแผนการจดสรรทรพยากรหรอการจดบรการทางการแพทยแกชมชนไดถกตอง
2. นยมใชกบโรคเรอรง หรอโรคทไมสามารถระบเวลาทเรมเปนโรคไดอยางชดเจน
3. ไมเหมาะสมทจะใชในการศกษาเพอหาสาเหตของการเกดโรค (Etiologic study)
Incidence Rate (Rate, Incidence density, Person-time incidence)
= จ านวนของผปวยดวยโรคทสนใจรายใหมระหวางระยะเวลาทก าหนด (D)จ านวน person-time (PT) ทมโอกาสเกดโรค (at risk) ทงหมดทตดตามศกษา
ชนดของอบตการณ (Incidence)Incidence Proportion* (Risk, Cumulative incidence, Attack rate)
= จ านวนของผปวยดวยโรคทสนใจรายใหมทคนพบในชวงระยะเวลาหนงจ านวนประชากรทมโอกาสเกดโรค (at risk) ณ ตอนเรมตนศกษา
* ใชในกรณท 1. สามารถตดตามประชากรทอยในการศกษาไดหมดหรอเกอบทงหมดในชวงเวลาทศกษา และ 2. ตองระบเวลาทท าการตดตามเสมอ
ความส าคญของอบตการณ (Incidence)
1. ท าใหทราบถงความเสยง (risk) หรอความเรว (rate) ของการเกดโรคของคนในชมชนทจะเกดโรคในชวงเวลาหนง
2. นยมใชกบโรคเฉยบพลน หรอโรคเรอรงทสามารถระบเวลาทเรมเปนโรคได
3. เหมาะสมทจะใชในการศกษาเพอหาสาเหตของการเกดโรค(Etiologic study) หรอประเมนผลของมาตรการควบคมปองกนโรค
การตดตามประชากร 7 คนเปนเวลา 7 ป
23
1
2
3
4
5
6
7
รายท
0 1 2 3 4 5 6 7 ปทตดตามศกษา
สขภาพด
สญหายจากการตดตาม
ปวย
ตายD
L
D
D
D
L
ตวอยางของ Point Prevalence
24
ความชกของโรคเมอเรมตน = 2/7 = 0.28 = 28%
1
2
3
4
5
6
7
รายท
0 1 2 3 4 5 6 7 ปทตดตามศกษา
สขภาพด
สญหายจากการตดตาม
ปวย
ตายD
L
D
D
D
L
ตวอยางของ Period Prevalence
25
ความชกของโรคใน 7 ป = 4 / 7 = 0.57 = 57%= 4 / 5 = 0.80= 80%
1
2
3
4
5
6
7
รายท
0 1 2 3 4 5 6 7 ปทตดตามศกษา
สขภาพด
สญหายจากการตดตาม
ปวย
ตายD
L
D
D
D
L
ตวอยางของ Incidence Proportion
26ความเสยงของการเกดโรคใน 7 ป = 2/5 = 0.4 = 40%
1
2
3
4
5
6
7
รายท
0 1 2 3 4 5 6 7 ปทตดตามศกษา
สขภาพด
สญหายจากการตดตาม
ปวย
ตายD
L
D
D
D
L
ตวอยางของ Incidence Rate
27
ชวงเวลาทมสขภาพด (time at risk)
ทตดตามได (ป)
7
3
0
6
1
0
3
เวลาทตดตาม (Person Time: PT) = 7+3+0+6+1+0+3 = 20 person-yearIncidence rate ในชวงเวลาทตดตาม 7 ป = Incident (new) cases / PT = 2 / 20
= 0.1 case/ person-year
1
2
3
4
5
6
7
รายท
0 1 2 3 4 5 6 7 ปทตดตามศกษา
สขภาพด
สญหายจากการตดตาม
ปวย
ตายD
L
D
D
D
L
Incidence Prevalence
Numerator Number of new cases of disease during a specified period of time
Number of existing cases of disease at a given point of time
Denominator Population at risk Population at risk
Focus Whether the event is a new case Time of onset of the disease
Presence or absence of a diseaseTime period is arbitrary; rather a“snapshot” in time
Uses •Expresses the risk or speed of becoming ill•The main measure of acutediseases or conditions, but also used for chronic diseases•More useful for studies of causation
•Estimates the probability of thepopulation being ill at the period oftime being studied•Useful in the study of the burden of chronic diseases and implication for health services
ความรนแรง (Severity)
• อตราปวยตาย (Case-fatality rate)
– คอ จ านวนผ เสยชวตจากโรค ตอ จ านวนผ ปวยโรคดงกลาวทงหมด
หรอ = อตราตาย ( Mortality incidence, Mortality rate)
อตราปวย (Disease incidence)
• อตราการเกดภาวะแทรกซอน (Complication rate)– จ านวนของผ ปวยทเกดจากภาวะแทรกซอน ตอ จ านวนผ ปวยโรคดงกลาวทงหมด
• ภาระโรค (YPLL, DALY, QALY)
• ผลกระทบทางเศรษฐกจและสงคม29
การกระจาย (Distribution)
เพอหาประชากรเสยง เปนเปาหมายของการควบคมปองกนท าไมจงเกดโรคมากกวาประชากรกลมอน
ลกษณะการกระจาย เวลา (Time)
สถานท (Place)
บคคล (Person)
30
ผปวยไขหวดนก H5N1 ตามวนเรมปวยประเทศไทย พ.ศ.2547-2549 (N=25)
week0
1
2
3
4
1 8
15
22
29
36
43
50 5
12
19
26
33
40
47 2 9
16
23
30
37
จ านวน (ราย)
2547 2548 2549ทมา: ส านกระบาดวทยา กรมควบคมโรค
ผปวยยนยนไขหวดนกในประเทศไทยProvince 2547 2548 2549
Nongbuarampou 1
Uthaithani 1
Pichit 1
Karnchanaburi 2 2
Nonthaburi 1
Bangkok 1
Nakornnayok 1
Kamphangphet 2
Nakornratchasima 1
Prachineburi 1
Ayuthaya 1
Phetchabune 1
Lopburi 1
Sukhothai 2
Supanburi 3
Chaiyapoum 1
Khonkaen 1
Uttradit 1
254725482549
N=25
ลกษณะผปวยไขหวดนก H5N1 ในประเทศไทย
• ผปวยเดก (10 ราย): ชาย 9 ราย และ หญง 1 รายอตราปวยตาย (CFR) 70%
• ผปวยผใหญ (15 ราย): ชาย 7 ราย และ หญง 8 รายอตราปวยตาย (CFR) 67%
ประวตสมผสแหลงโรค- 15 ราย มไกทบานตายผดปกต
- 12 ราย จบไกทปวยหรอตายโดยตรง
- 1 ราย นงในพนททมไกตาย/ปวยเปนประจ า
- 1 ราย ไมมประวตสมผสไกเลย
(Probable human-to-human transmission)
Cases
0
5
10
15
20
25
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
0
200
400
600
800
1000
1200
0-4 '5-14 '15-44 '45-64 '64+
Age Group
ประเมนสถานการณจากขอมลระบาดวทยา
Pathogen? Source? Transmission?
Person Place Time
ตงสมมตฐาน: จากขอมลระบาดวทยาเชงพรรณนาทรวบรวมได
การกระจายของโรค
แนวคดของการเกดโรค
การเกดโรคในชมชนมใชการสมตวอยาง
แตจะเกดมากหรอนอย หรอไมเกดข นเลย
ในคนบางกลม จงตองใชความรทางระบาด
วทยา เพออธบายปจจยตางๆ ทท าใหบาง
คนหรอบางกลมมโอกาสปวยมากกวาปกต
Host (คน)
Agent(สงกอโรค)
Environment(สงแวดลอม)
องคสามทางระบาดวทยา(Epidemiologic Triad)
• Age
• Sex
• Genotype
• Health status
• Behaviour
• Nutritional status
• Weather
• Housing
• Geography
• Occupation
• Air quality
• Food
• Biological, chemical
• Infectivity
• Pathogenicity
• Virulence
• Antigenic stability
• Survival
ภาวะสมดลระหวางองคสามทางระบาดวทยา
Host- คน Agent- สงกอโรค
Environment -สงแวดลอม
39
AgentHost
Environment
ปฏสมพนธขององคสามทางระบาดวทยา
โรคไขหวดนก
40
H5N1
HostAgent
ก าหนดคออะไร ?(Determinants)
สงทควรแกไขคออะไร ?
(Interventions)
ปฏสมพนธขององคสามทางระบาดวทยา
โรคไขหวดนก
ระดบของการปองกนโรค
Primary Prevention Secondary Prevention Tertiary Prevention
เกดโรค แสดงอาการ
มโอกาสเกดโรคมความผดปกตเกดขนแตยงไมแสดงอาการ
ลดอบตการณลดความชก
ลดความรนแรงลดการแพรกระจาย
ลดความชกลดความรนแรง
ลดการแพรกระจาย
แสดงอาการ
การลดภยนตรายการสงเสรมสขภาพการปองกนเฉพาะโรค
วนจฉยแรกเรมและรกษาทนท รกษาและฟนฟสภาพ
42
สขภาพด
1. ระยะมความไวตอการเกดโรค
2. ระยะกอนมอาการของโรค
3. ระยะมอาการของโรค
4. ระยะสญเสยความสามารถ
หายหรอตาย
การปองกนเฉพาะโรค - มง / ก าจดลกน า(ยงชม / ลกน ามาก / คา BI สง)
การคดกรองโรค - ……..(เดกถกยงมเชอกด ยงไมแสดงอาการ)
การวนจฉยแตแรกเรม - นยาม / LAB(เดกมอาการปวย / DF, DHF)
การจ ากดความพการ - ……..(มอาการหนก, Shock / DSS)
การสงเสรมสขภาพ
การฟนฟสภาพ
ระดบของการปองกนโรคไขเลอดออก
ความส าคญของปญหา(ขนาดปญหา ความรนแรง)
การกระจาย(บคคล เวลา สถานท)
สาเหตและปจจย(ระดบบคคล ระดบสงคม)
เลอกมาตรการแกปญหา(Promotion, Prevention, Control,
Treatment, Rehabilitation)ตองทราบ Efficacy
บรหารจดการResource & Participation• coverage• compliance• timeliness
ตดตามประเมนผล(การด าเนนงาน ผลกระทบ)
การประยกตระบาดวทยาเพอแกปญหาสาธารณสข
การเฝาระวงทางระบาดวทยา(Epidemiological Surveillance)
Panithee Thammawijaya
Bureau of Epidemiology
เกบขอมลอยางตอเนอง ทนเวลาและเปนระบบ
0
20
40
60
80
100
wee
k 1
wee
k 2
wee
k 3
wee
k 4
wee
k 5
wee
k 6
wee
k 7
Weight (Kg)
น าขอมลใชประโยชนในการแกปญหา
0
20
40
60
80
100
wee
k 1
wee
k 2
wee
k 3
wee
k 4
wee
k 5
wee
k 6
wee
k 7
wee
k 8
Weight (Kg)
Definition of Surveillance
An ongoing, systematic collection, analysis,
and interpretation of health-related data
essential to the planning, implementation,
and evaluation of public health practice,
closely integrated with the timely
dissemination of these data to those
responsible for prevention and control.
Source: US CDC
AIDS control
programs
Core groups of
HIV transmission
Surveillance
system
How can we control
HIV/AIDS epidemic?
Surveillance data is necessary
but not sufficient
ขนตอนการด าเนนงานในระบบเฝาระวง
เกบรวบรวมขอมล เรยบเรยงและวเคราะหขอมลแปลผลน าเสนอ หรอสงผลขอมลไปยงผเกยวของการตอบสนองเมอตรวจพบความผดปกต
Surveillance: General Process
ขอมลผปวย ฐานขอมล
ตดสนใจมาตรการ ควบคมโรค
ประเมนผล วเคราะห แปรผล
SRRT
แยแลว!
เผยแพรผลการวเคราะห
รายงาน/รวบรวมขอมล
1. การเฝาระวงแบบตงรบ (Passive surveillance): ผใหบรการสขภาพท าการรวบรวมและสงตอขอมลใหกบเจาหนาทเฝาระวงเพอวเคราะหและเผยแพรเปนปกตตามระยะเวลาทก าหนด(Regular reporting) เชน ระบบเฝาระวงผปวยดวยแบบรายงาน 506
2. การเฝาระวงเชงรก (Active surveillance): เจาหนาทเฝาระวงท าการคนหาผปวยเชงรก เพอเพมโอกาสทจะไดขอมลการเกดโรคมากขน เชน ในชวงการระบาดของอหวาตกโรค เจาหนาทเฝาระวงตองท าการคนหาผปวยเพมเตมโดยทบทวนเวชระเบยนและบนทกผลการตรวจทหองแลปอยางสม าเสมอ
ประเภทของระบบเฝาระวง (1):
แบงตามความเขมขนของการเกบขอมล
1. การเฝาระวงแบบระบบปกต (Routine/regular Surveillance): ระบบเฝาระวงทด าเนนการอยแลวเปนปกตและมความตอเนอง เชน การเฝาระวงโดยรายงาน 506, 506/1, 506/2
2. การเฝาระวงเฉพาะเหตการณ (Special Surveillance): ระบบพเศษทจดตงเฉพาะกจเพอใหไดขอมลทรวดเรว มความนาเชอถอ มรายละเอยดและมความจ าเพาะสง เชน กรณการเฝาระวงในภาวะทเกดภยธรรมชาต เชน การตงระบบเฝาระวงโรคหลงเกดเหตการณ สนามทภาคใต หรอภายหลงมหาอกภย
ประเภทของระบบเฝาระวง (2):
แบงตามระยะเวลาในการด าเนนการ
1. การเฝาระวงในประชากรทงหมด (Population-wide Surveillance): การเฝาระวงในประชากรทงหมดทเปนกลมเปาหมายหรอไดรบผลกระทบ เชน ระบบการรายงานผปวยเอดสทมอาการ (รายงาน 506/1) ในประชากรไทย
2. การเฝาระวงเฉพาะกลมประชากร (Sentinel Surveillance): การเลอกกลมตวอยาง (เฉพาะพนทหรอชวงเวลา) ทจะเฝาระวงเปนตวแทนของกลมประชากรทไดรบผลกระทบจากปญหาหรอโรคนนๆ เชน HIV serosurveillance ในหญงตงครรภ
ประเภทของระบบเฝาระวง (3):
แบงตามครอบคลมของประชากร
1. การเฝาระวงโรคหรอผปวยอยางเปนทางการ (Case/ Indicator-based (formal) surveillance): การเฝาระวงทตามเกณฑทไดตงไวและมการสงตอขอมลอยางเปนทางการผานทางระบบรายงานทด าเนนการอยเปนปกตจากสถานบรการสาธารณสขตางๆ
2. การเฝาระวงเหตการณผดปกต (Event-based (informal) surveillance): การเฝาระวงเหตการณส าคญ เชน การระบาดหรอขาวลอเรองการตายไมทราบสาเหต ฯลฯ ทมาจากแหลงอนๆนอกเหนอจากระบบรายงานปกต เชน การรบรายงานมาจากแพทยทโรงพยาบาลโดยตรง จาก อสม.ในชมชน หรอการตรวจสอบขาวมาจากหนงสอพมพหรอทางinternet
ประเภทของระบบเฝาระวง (4):
แบงตามแหลงขอมล
Two more important concepts Zero reporting: designated reporting sites at all levels should
report at a specified frequency (e.g. weekly or monthly) even if
there are zero cases (source: WHO) E.g. AFP, AEFI.
Syndromic surveillance: applies to surveillance using health-
related data that precede diagnosis and signal a sufficient
probability of a case or an outbreak to warrant further public
health response. E.g. data from school absenteeism logs,
emergency call systems, hospitals' over-the-counter drug sale
records, Internet searches, and other data sources to detect unusual
patterns (source: US CDC) .
57
ICEBERG PHENOMINON
58
เฝาระวงกลมเสยง
เฝาระวงผตดเชอ
เฝาระวงผปวย (เรมมอาการ)
เฝาระวงผปวย (อาการชดเจน)
จะเฝาระวง ใคร ?
59
ธรรมชาตของโรคกบระบบเฝาระวงโรคเอดส
รายงานผปวย /ผตดเชอทมอาการ
ตดเชอมอาการ
พฤตกรรมเสยงคนปกต
ขยายปญหา
เฝาระวงการตดเชอจากแมสลก
เฝาระวงการตดเชอ HIVเฉพาะพนท
เฝาระวงพฤตกรรมเสยงทสมพนธกบการตดเชอ HIV
60
ตงอยางระบบเฝาระวงโรคหรอแหลงขอมลทเกยวของ
ระบบเฝาระวง 506 ระบบรายงานผปวยเอดส (506/1) ระบบรายงานผปวยโรคจากการประกอบ
อาชพและสงแวดลอม (506/2) HIV Sero-surveillance การเฝาระวงพฤตกรรมสขภาพ (Behavioral
risk factor surveillance system: BRFSS) Refugee Camp Diseases Surveillance ระบบเฝาระวงเหตการณโดยเครอขาย
SRRT ระดบต าบล
ฐานขอมลรกษาพยาบาล สปสช./ประกนสงคม
เฝาระวงมาลาเรยเชงรก TB registry Cancer registry Vital statistics ทะเบยนการเสยชวต Periodic health survey
61
ตวอยางแบบรายงานเฝาระวง
รายงาน 506
List of Diseases
under surveillance
Demographical data
Clinical data
Update
• Diagnosis
• lab. Data
• etc.
506 507
ประโยชนของระบบเฝาระวง ตดตามแนวโนมของโรค
ตรวจจบการระบาดของโรค
เขาใจธรรมชาตและการกระจายของโรค
ชวยในการพยากรณการเกดโรค
ประเมนผลมาตรการควบคมปองกนโรค
ตดตามการเปลยนแปลงระบบบรการดานสขภาพ
Reported Cases of Malaria per 100,000 Population,
by Year, Thailand, 2000-2004
ใชตดตามแนวโนมสถานการณโรค
Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand
Reported Cases of Leptospirosis per 100,000
Population, Thailand,1995-2004
ตรวจจบการระบาด
Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand
ตรวจจบการระบาด
Reported Cases of Food Poisoning per 100,000
Population, by Region, Thailand, 2000-2004
Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand
บอกปญหาของโรคตามพ นท
อธบายธรรมชาตการเกดโรค
Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand
จ านวนผปวยยนยน Influenza A (H1N1) 2009 ประเทศไทย พฤษภาคม-กรกฎาคม 2552
Source: Bureau of Epidemiology, MOPH, Thailand
Imported cases
Local transmission
School outbreaks
Reported Cases of Mushroom Poisoning by Month, Thailand, 2000-2004
พยากรณการเกดโรค
Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand
Reported Cases of Dengue Hemorrhagic Fever,
Thailand, 1967-2004
Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand
พยากรณการระบาดของโรค
0
50
100
150
200
250
300
1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993
Number of Poliomyelitis cases,
Thailand, 1981-1993.
Number
AFP surveillance
Oral vaccine
ประเมนมาตรการควบคมปองกนโรค
Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand
Thailand
0.00
0.10
0.20
0.30
0.40
0.50
0.60
0.70
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Rate
per 1
00,0
00 P
op.
Reported Cases of Melioidosis per 100,000 Population,
Thailand, 1995-2004
ตดตามการเปลยนแปลงระบบบรการสขภาพ
Source: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health, Thailand
ประเดนทตองพจารณาเมอจะจดต งระบบเฝาระวง
• โรค หรอ ปญหา ทตองการเฝาระวง
• วตถประสงค
• ชนดของการเฝาระวง
• ประชากร
• พนท
• Case definition
• Surveillance data: ขอมลผปวย lab
• แหลงขอมล
• วธการเกบขอมล e.g. แบบรายงาน โปรแกรม SMS
• ขนตอนและผเกยวของ
• การวเคราะห แปลผล และเผยแพร
Surveillance is
Information for Action
สรป บคลากรการแพทยและสาธารณสข สามารถใชระบาดวทยาเปน
เครองมอการท างานเพอสขภาพทดของประชาชน
หลกระบาดวทยาประยกตใชไดกบปญหาสขภาพทกประเภท ไมวา
จะเปน โรคตดเชอ โรคไรเชอ ฯลฯ
ระบบเฝาระวงทางระบาดวทยาเปรยบเสมอนระบบประสาทรบ
สมผสทคอยตรวจจบสงผดปกต
เมอสงสยวามการระบาดและแจงใหผเกยวของทราบไดอยางรวดเรว
จะน าไปสการสอบสวนและควบคมโรคในชมชนทมประสทธภาพ