Około 10-30% populacji jest dotkni ęta bezpłodno ścią, natomiast
około 20% par ma trudno ści z pocz ęciem dziecka.
Problemy pojawiaj ą się u coraz wi ększej liczby par i s ą one cz ęsto
wynikiem niekorzystnych zmian cywilizacyjnych , nieprawidłowej
diety , zmęczenia i stresu czy zanieczyszczonego środowiska ,
które zakłócaj ą płodno ść, naturalne cykle kobiety i procesy
spermatogenezy u m ężczyzn.
Kiedy dochodzi do ciąży cykliczne funkcje jajników i macicy zostają przerwane. Ciałko żółte nie degeneruje, nie zachodzi menstruacja, a ściana macicy pogrubia się umożliwiając implantację (zagnieżdżenie) i jego dalszy rozwój (bruzdkowanie -zarodek).
Bruzdkowanie zarodka człowieka. a) przedjądrza męskie i żeńskie przed połączeniem, b) stadium dwukomórkowe, c) stadium ośmiokomórkowe,d) dalsze bruzdkowanie prowadzi do stadium moruli.
ok. 7 dnia po zapłodnieniu
blastocysta przemieszcza się do
odpowiedniego miejsca w macicy,
gdzie rozpoczyna zagnieżdżanie.
Komórki trofoblastu namnażają się i Komórki trofoblastu namnażają się i
wnikają w błonę śluzową macicy.
ok. 45 dnia zarodek wraz z błonami płodowymi ma rozmiar piłeczki pingpongowej, ale matka wciąż może nie wiedzieć ze jest w ciąży. Owodnia wypełniona płynem owodniowym otacza zarodek i chroni go przed uszkodzeniem. Worek go przed uszkodzeniem. Worek żółtkowy staje się częścią powstającego sznura pępowinowego. Ustala się przepływ krwi przez sznur pępowinowy do łożyska.
Owodnia - tworz ąca bezpo średni ą warstw ę okrywaj ącą zarodek (gadów,ptaków i ssaków), zwanych owodniowcami. Owodni ę wypełnia płyn surowiczy (w ęglowodany, tłuszcze wykorzystywaneprzez zarodek) tworz ący tzw. wody płodowe, wydzielane przez komórki wars twywewnętrznej owodni ( chroni płód przed urazami mechanicz nymi i uciskami, atakże utrat ą wilgotno ści, mo że dostosowywa ć się poło żeniem do ciała matki.
Omocznia - (u gadów, ptaków i ssaków), pełni ąca rol ę zbiornika produktówprzemiany materii zarodka. Powstaje wskutek uwypukl enia jelita zarodkowego. Ugadów i ptaków bierze równie ż udział w procesach oddechowych zarodka, ussaków narz ąd szcz ątkowy, który zanika we wczesnym okresie ci ąży, a jejpozostało ść wchodzi w skład sznura p ępowinowego płodu.
Kosmówk ę - błona zewn ętrzna, której powierzchnia pierwotnie w cało ści, nast ępniezaś w części pokryta jest tzw. kosmkami. W kosmkach wykształc a się układnaczyniowy dzi ęki któremu dokonuje si ę wymiana substancji od żywczych i gazowychmiędzy matk ą a płodem i wydalanie produktów przemiany materii p łodu. Z kosmówkipowstaje w dalszej kolejno ści ło żysko.
Łożysko - narz ąd łączący zarodek ze ścianą macicy matki. W dalszym rozwojuzarodka kosmówka ulega silnemu rozrostowi i ok. 16- 18 tygodnia ci ążyprzekształca si ę w ło żysko, które rozwija si ę dalej a ż do 36 tygodnia ci ąży.Umiejscowienie ło żyska w macicy uzale żnione jest od pierwotnej implantacji jajapłodowego w jamie macicy.Spełnia rol ę organu wymiany mi ędzy matk ą a płodem. Za po średnictwem krwimatki dostarczane s ą do przestrzeni mi ędzykosmkowej substancje od żywcze, jakbiałka, aminokwasy, w ęglowodany, lipidy, witaminy, woda, hormony, a tak że tlenoraz inne substancje, jak np. środki farmakologiczne.oraz inne substancje, jak np. środki farmakologiczne.
Łożysko jest równie ż gruczołem wewn ętrznego wydzielania. Wytwarzagonadotropin ę kosmówkow ą, progesteron i estrogeny. Ło żysko stanowinaturaln ą barier ę immunologiczn ą.
� plemnik przebija si ę przez wieniec promienisty,
� za pośrednictwem akrosomu trawi osłonk ę przejrzyst ą i wnika co cytoplazmy
oocytu,
� wzrasta stężenie jonów Ca , a to stymuluje jadro oocytu do kontynuowania
podziału mejotycznego (niezapłodniony oocyt znajduj e się w metafazie
mejozy II) i wydzielanie ciałka kierunkowego,
� jądro plemnika i oocytu odtwarza otoczk ę jądrow ą i wchodzi w faz ę S cyklu � jądro plemnika i oocytu odtwarza otoczk ę jądrow ą i wchodzi w faz ę S cyklu
komórkowego (tu: replikacja DNA, synteza histonów ),
� po ok. 15 godz. od zapłodnienia wytwarza si ę wspólne wrzeciono podziałowe,
� po ok. 30 godz. od zapłodnienia – zygota dzieli si ę na 2 blastomery – na tym
etapie mo żliwe jest rozdzielenie blastomerów, z których powst aną 2
identyczne genetycznie zarodki = bli źnięta jednojajowe,
� po 3-4 dniach zarodek osi ąga stadium = 12-16 blastomerów jest to stadium
moruli (przypomina owoc morwy)
� po 7 dniach morula przemieszcza si ę z jajowodu do macicy i tu przekształca
się w = blastocyst ę
� zanika osłonka przejrzysta
� na jednym z biegunów blastocysty wytwarza si ę skupisko komórek – w ęzeł
zarodkowy (embrioblast), a ścianki blastocysty s ą nazywane = trofoblastem
� z węzła zarodkowego rozwija si ę właściwy zarodek, a z trofoblastu najpierw
w kosmówk ę, a potem ło żysko
� proces implantacji zostaje zako ńczony 9 dnia
� w 8 dniu węzeł zarodkowy przekształca si ę w tarcz ę zarodkow ą zbudowana z
2 warstw komórek (listków zarodkowych – ektodermy i endodermy) = jest to
proces gastrulacji, w 15 dniu – 3 listek zarodkowy = mezoderma,
� w 2 i 3 tygodniu rozpoczyna si ę gastrulacja – zaczyna si ę tworzy ć struna
grzbietowa, dalej tworzy si ę płytka nerwowa, dalej cz ęści mózgu
(przodomózgowie, śródmózgowie, tyłomózgowie ), potem wyodr ębniaj ą się
zaczątki półkul mózgowych,zaczątki półkul mózgowych,
� w 1 miesi ącu rozwoju zaczyna bi ć serce (cz ęstość 60 razy/min), w rejonie
gardzieli tworz ą się tzw. kieszenie gardzieli i wykształcaj ą się elementy
układu oddechowego, uchyłki przewodu pokarmowego z nich powstanie
wątroba, p ęcherzyk żółciowy, trzustka,
� pod koniec 1 miesi ąca – zawiązki ko ńczyn dolnych i górnych,
� 2 miesi ąc – dalszy rozwój narz ądów, rozwijaj ą się mięśnie, impulsy wysyłane z
mózgu reguluj ą funkcje niektórych narz ądów i kształtuj ą pierwsze reakcje
odruchowe,
� od 3 miesi ąca zarodek nazywamy płodem i ma ju ż wygl ąd miniaturowego � od 3 miesi ąca zarodek nazywamy płodem i ma ju ż wygl ąd miniaturowego
człowieka, ró żnicuje si ę płeć, oczy i uszy, widoczne niektóre cz ęści szkieletu,
strun ę grzbietow ą zaczyna zast ępować kręgosłup, ruchy oddechowe pompuj ą
płyn owodniowy do i z płuc (płód ma 56 mm i 14 g).
� II TRYMESTR – serce bije 150 uderze ń/min,
� w 5 miesi ącu odczuwalne ruchy,
� III TRYMESTR – płód ro śnie szybko i zachodzi ostateczny rozwój tkanek i narządów,
� 6 miesi ąc – płód jest pomarszczony (prawdopodobnie skóra ro śnie szybciej niż leżąc pod ni ą tkanka ł ączna), je żeli dochodzi do przedwczesnego porodu niemowl ę może oddycha ć i płaka ć ale najcz ęściej umiera, gdy ż mózg i płuca nie s ą dostatecznie wykształcone,nie s ą dostatecznie wykształcone,
� 7 miesi ąc – rozwijaj ą się półkule mózgowe, odruchy chwytania, ssania, ciało jest okryte puszystym owłosieniem (lanugo),
� w ostatnich miesi ącach skóra zostaje pokryta ochronn ą substancj ą tzw. werniks (dziecko w chwili urodzenia waga ok. 3000g, 52 cm gł.),
� ciąża trwa około 280 dni = 40 tygodni
Okres I - rozwierania - etap w którym dochodzi do wygładzenia cz ęści pochwowej irozwarcia szyjki macicy które wynosi 10 cm średnicy. Pierwszy okres porodu zaczynasię, kiedy skurcze macicy staj ą się wystarczaj ąco cz ęste, silne i długie, aby rozpocz ąć
zauważalne wygładzenie i rozwieranie szyjki macicy. Okres rozwierania trwa uwieloródek 7 - 9 godzin, a u pierwiastek (kobiety, k tóre rodz ą po raz pierwszy) 9-15godzin.
Okres II - wydalania - obejmuje wydalanie płodu. Rozpoczyna si ę w chwili pełnegorozwarcia szyjki i ko ńczy si ę urodzeniem noworodka. Drugi okres trwa u wieloróde k0,5-1 godziny, a u pierwiastek 1 -3 godzin. 0,5-1 godziny, a u pierwiastek 1 -3 godzin.
Okres III - ło żyskowy - obejmuje odklejenie si ę i wydalanie ło żyska. Zaczyna si ę wchwili urodzenia noworodka i ko ńczy si ę wydaleniem ło żyska.Trwa u wieloródek 5-15 minut, a u pierwiastek 15-30 minut. Najcz ęściej ło żysko zostajewydalane w ci ągu 5 minut od urodzenia noworodka.
Okres poło żyskowy - to okres pierwszych 2 godzin po porodzie w którychobserwujemy kurczenie si ę macicy. W okresie tym obserwuje si ę krwawienie z drógrodnych oraz kontroluje si ę kanał rodny.
Poród prawidłowy – pomi ędzy 28, a 42 tygodniem, poronienie – przed 21
tygodniem, przed 38 tygodniem – poród przedwczesny , po 42 tygodniu – poród
opó źniony.
Interpretacja punktacji skali Apgar po 1 minucie (o dpowiadaj ąca definicji WHO):•8-10 punktów – noworodek żywotny•6-7 punktów – lekkie zaburzenia adaptacji•3-5 punktów – ci ężkie zaburzenia adaptacji•0-2 punkty – ci ężka zamartwica
Fizjologia noworodka donoszonego.Fizjologia noworodka donoszonego.
� normy masy ciała mieszcz ą się w granicach 2500 - 4600 g (chłopcy wa żą
przewa żnie wi ęcej od dziewczynek – średnia waga chłopców wynosi 3200 - 3500 g,
średnia waga dziewczynek 3000 - 3200 g),
� normy długo ści ciała mieszcz ą się w granicach 47 - 55 cm ( średnio 50 cm),
� długo ść ciemieniowo-siedzeniowa wynosi średnio 33 cm,
� obwód główki noworodka mie ści si ę w granicach 32 - 35 cm,
� obwód klatki piersiowej 32-33 cm,
� duża głowa stanowi ¼ długo ści ciała.
Bli źniaki jednojajowe powstaj ą wtedy, gdy jeden plemnik zapładnia jedn ą
komórk ę jajow ą a podział na dwa zarodki nast ępuje pó źniej, dlatego te ż
bli źniaki jednojajowe s ą zawsze tej samej płci.
Bli źniaki dwujajowe powstaj ą wtedy, gdy dwa plemniki zapładniaj ą dwie
komórki jajowe. Bli źniaki mog ą być tej samej b ądź różnej płci. Po implantacji
w jamie macicy ka żdy z zarodków bli źniaków dwujajowych wytwarza
niezale żną kosmówk ę. W macicy istniej ą więc dwa niezale żne od siebie
zarodki z niezale żnymi od siebie anatomicznie błonami płodowymi. Wyst ępują
dwa, niezale żne od siebie ło żyska, które najcz ęściej jednak ściśle do siebie
przylegaj ą tworz ąc pozornie poł ączone ło żysko.
Choroby matki stanowi ące podło że do porodu przedwczesnego.Choroby matki stanowi ące podło że do porodu przedwczesnego.