Idli
se
n-n
ne
$
HCA 2007
Nadiya BENMUHUB
Tafunastigujilen
Tamacahut
HCA 2007
Nadiya BENMUHUB
Tafunastigujilen
Tamacahut
TAZWART
Kkre$-d d llufan, êemmle$ ad sle$ lehdur nyemma yeççuren d lmeâna, yal awal d tamsirt,$as txuû teswaât acku lêif i$leb-it usirem. Ad d-nezzi nekk dwatmaten-iw, ad nerou melmi ara tekfu lec$al-is, akken ada$-d-tsiwel tamacahut. Nekni la nesteqsay : acu$er yexdemakka, acu$er yemmut winna ; meééiyit ur nessin ara, nettatd lferê-is mi ara $-twali nezha. Akken la ttim$ure$, cfi$ $eflehdur-is, am ass-a, udem-is amzun d aggur $as teôwalmerta.
- D acu-p Tamacahut ?Tamacahut ! Tajaddit, tutlayt, d idles, ttnadi$ seg wasmi d-cfi$, acku ur yettak êedd afus n tallelt i win ur nettwassenara. Yelha win ara yernun tamusni s ayen yeéra yakan, yelhami ara nissin idelsan ur nettwassen ara, tamusni ur tesâatilas, temmal abrid i tikli, yis-s i d-tettban tafat, tcuba degyiîij ulac ti$ilt ur yettawev, yettarra-d asirem d tezmert.Tamacahut yis-s i d-nekker, d nettat i d a$erbaz-nne$ sitsuta $er tayev am akken yeqqar wanzi « win yeb$an ad iéurlemqam, ad yexdem lewqam, ad yezwir seg at wexxam ».Tayemmat segmi ara yali wass ur tessin asteâfu alamma dtameddit, mi ara s-d-zzin warraw-is, âeggu yellan ad iruê,ad tebdu « macahu » ad ttmuqulen s imi-s d acu ara d-tini, adfehmen tamsirt akken iwata, ad têekku alamma i$leb-itennaddam, ma d nettat, $as teâya, imi d tamezwarut ara yakinu d taneggarut ara yeîsen s wannect-a i tedder tseklatamazi$t si tsuta $er tayev; wa d anzi, wa d asefru, ta dtamacahut, ad neddem amedya $ef “Tfunast igujilen”, adnaf acêal d lmeânat ad nefren gar-asent tlata :- Tamezwarut « » lall n wexxam trebbaxdem lxir tettuv-t
5
Nadiya Benmuhub
tafunast, texdem-as lxir d leêsan, acu kan, asmi s-tent-yu$Rebbi i tmeîîut, lxir terra-t i warraw-is armi d asmi i d-yusawass-is ula d nettat temmut.- Tis nat : “Rebbi yedda d igellil, lâabd yedda d bu udebbuz »igujilen temmut yemma-tsen, teooa-ten-id d isin yid-sen,ma d baba-tsen amzun ur yelli yettfaras zzhu akk d tmeîîutnniven, ur yeéri ççan ne$ qqimen i laé, ur yeéri lsan ne$qqimen i usemmiv, iâawed ddunit tis nat, arraw-is amzun urllin, u$alen amzun d ti$awsiwin gar ifassen n yambaba-tsen, argaz ur d- yeqqar awal.- Tis tlata : « ur d-yexliq êedd yettu-t » yezzakan-d belli yellaRebbi, ur tettu êedd seg wayen d-yexleq, mi d- yevra lmuêaltetti ddunit, ye$li-d webruri d lehwa, ccetwa tâedda tilas,imi ur yezmir êedd i tezmert n Sidi Rebbi, tban-d tefsut, iîijyewwev ti$altin s lekmal, yal yiwen s nnûib-is, igujilenmsakit ff$en seg wexxam i d- tesker yemma-tsen s îîiq dwurfan, ur érin anta tamurt ara ten-yeççen ur sâin lwali.Imi d Rebbi yella, yekfa fell-asen lêif d umenîer, annect-ayakk di tsekla-nne$ si tjidatin $er tyemmatin akken i d-ttnekkaren yergazen akk d tlawin, ur tesâiv win yeddrenweêd-s akka da$en i d-bennun yexxamen, ad ye$li wemdanad yekker. Rebbi ur itettu ayen i d-yexleq.
Yenna Dda Lmulud At Mâemmer « ooet timucuha n ziki at zik » ala, ur yeb$i ad nettu iéuran-nne$, imi neéra-t yakanyerwa laâtab, di teméi s tezmert n warraw-is i tgemmututlayt, yeb$a-ya$ Dda Lmulud ad néer ayen i d-yettnulfun,akken qqaren at zik « a wi ddan d wi t-yifen ad yettâanad ad t-yawev » tamacahut yis-s nedder « ulac ass-a mebla ivelli » wayesnernay-as, wa yessen$as-as, acku tedder i lebda.Tajmilt tameqqrant i lejdud-nne$, ooan-a$-d agerruj urnettfuku, ad netûerrif seg-s i lebda, win ixuûûen tamusni$ur-s ad yedlu, imi d ayla-s. Asirem-iw d ameqqran mi arawali$ ilmeéyen pnadin, la d-ssekfalen ayen yuli u$ebbar.Nadya Nat Lmuhub d yiwet seg tiggad-agi, tessekfel-d acêald tamacahut, acêal d inzi s teb$est ur yeshil ara $ef tleméitdi tmetti-nne$, acku ur terri avar $er deffir $ef wayen i wumi
6
Tafunast igujilen
tezmer $as xuûûen wallalen, ne$ ttawilat. Ur tufi tawwurt i d-yeldin zdat-s, teqqar kan tab$est tella, iqâed ufud i tikli. Adikeîîer Rebbi si tmital-im a Nadya, tanemmirt tameqqrantseg wul zeddigen am aman.
Nanna Louher
7
Nadiya Benmuhub
Macahu !Tamacahut-iw ad telhu, ad awen-tehwu, ad ti$zifannect usaru.
Yiwwas deg wussan n Rebbi tella yiwettmeîîut tesâa sin warraw-is akk d tfunast, taqcicttamenzut ma d gma-s d amecîuê. Assen yu$-as-tent Rebbi tyemmat-agi temmut. Ggujlen warraw-is, argaz iâawed zzwao, acku tayambabat-nni urtâeîîel ara tesâa-d taqcict.
9
Nadiya Benmuhub
Igujilen msakit, teêqer-iten, terra-ten dimeksawen n tfunast i d-teooa yemma-tsen, rwanmsakit tiden n wenyir acku tameîîut n baba-tsen urtettagad Rebbi, tesserwa-yasen lêif akk d laé.Yambaba-tsen ur ten-teêmil ara la sen-tserreê sitfejrit alamma d tameddit $er lexla $er tkessawt.Acku Rebbi d lmuêal ad yeoo lxelq-is mebla nnûibimi tafunast-nni, mi d-yewwev lweqt imekli ne$ ntanalt ad tesrugmet ad ruêen ad îîven alammarwan. Acu kan abrid-agi la tettmuqul deg-sen Ayca.
10
Tafunast igujilen
Tamcumt-nni tewhem amek armi ur sen-tettaklqut, udmawen-nsen zgan cebêen, yerna qebban.Tenîeq $er yell-is :- Ruê ddu deffir-sen $er lexla, ayen ççan eçç-it !Tetbeâ-iten teqcict, la tettâawad tamu$li d acu araxedmen, armi d lweqt imekli, tesrugmet tfunastruêen igujilen ur tmaééagt-is di sin yid-sen îîvenarmi rwan, nettat la tettraou nnuba-s.
11
Nadiya Benmuhub
Rwan igujilen, tqeddem teqcict akken ad teîîev,tewwet-itt-id tfunast-nni s yiccew-is, tesmar-as-dtiî-is, tekmes-itt-id di tfettust-is, tuzzel-d s axxam,yemma-s yeffe$-itt laâqel la tettweêêid Rebbi amekigujilen zzu$ren-d tafunast tamesbaîlit s axxam.Tâawed-as ayen yevran i yemma-s.
Akken d-yekcem wergaz-is, tenîeq $ur-s :
12
Tafunast igujilen
- Tafunast i d-yesmaren tiî n Ayca yessefk ad tenz,awi-tt $er ssuq ur êwaoe$ ad tt-wali$ deg wexxam.Argaz ur nesâi awal deg wexxam-is, amek ara yekfuawal gar medden, am akken ad yerr tawellit, yewwitafunast tame$bunt $er ssuq. Tecbeê maççi d kra,win tt-id-iwalan ad tt-isawem, ad yenîeq lmelk segigenni :- Tinna d tafunast igujilen ur tettnuzu, ur tettemsa.
13
Nadiya Benmuhub
Simi d tameddit yu$al-d s axxam, tenna-yas lalla :- Ihi ay argaz, ma ur tezmirev ad tt-tessenzev, zlu-tt! Yewwi tafunast ad tt-yezlu akken ara yessiwevajenwi s amgerv-is ad yetti deg ufus-is, yu$al-d saxxam, yufa-d tameîîut-is $ef tewwurt am lebla,tenna-yas :- Ma ur yeqbil wul-ik ad teffe$ seg wexxam, d nekkara yeff$en, amek a lâaoaba ara ûebre$, i wannect-a, ad qeble$ tafunast i d-yesmaren tiî n Ayca,Yessefk ad tenz. Yerra-yas-d wergaz :- Ayen d-tenniv merra xedme$-t, awi-tt kemm $erssuq! Ur teb$iv ara ad tenz, u yerna $aven-kwarraw-ik, tura yexva-k cc$el. Tafejrit tezzu$er-itt$er ssuq, akken ara temsewwaq ad yenîeq lmelkseg igenni :- Tinna d tafunast igujilen ur tettnuzu, ur tettemsa.
14
Tafunast igujilen
Tu$alev s yinna temsefham akk d yiwen ugezzar,ruêen $er tqacuct n wedrar. Wwin tafunast $ertqacuct i$ef msefhamen, ssegrarben-tt-id, truêmeskint d ticriêin bvan-tt gar-asen yal wa s umur-is, tekkes-asen nnûib i yigujilen. Baba-tsenyessusem ur d-yenni kra.
15
Nadiya Benmuhub
Akken twala qqimen imi ur sâin ayla deg wexxam id-tessker yemma-tsen, kkren tafejrit uqqmenayemmus iceîîiven, tuki-d ula d nettat tetbeâ-itenur tewwurt yefkan $er lexla tessufe$-iten :- £urwat ad tu$alem, ulac amkan-nwen $ur-i.Refden msakit iman-nsen ur érin anta tamurt araten-yeççen, tamurt tettak-iten i tayev armi d yiwettmurt feclen msakit.
16
Tafunast igujilen
Aqcic meskin yettâawan medden di lec$al-nsen adyawi cwiî n lqut, ma yella d weltma-s tuli $ef tezdaytnnig tala, texdem kra n ttawil akken ad îûen dilaânaya n tala, imi yeqqar yenzi « Aman d laman ».
Assen tusa-d taklit si ûûraya ugellid i wakken
17
Nadiya Benmuhub
Assen tussad taklit si sraya ugellid i w-akken adtagem aman, twala wudem-is deg waman n tala,taklit tu$al $er ûûraya ur tewwi aman, tekcem $urugellid tenna-yas :- Zi$ udem-iw d udem n lalla, nekk la ttagme$lgerba, cuf n$el ! Agellid s tin n leâqel :- Anwa i m-yennan belli udem-im d udem n lalla ?- A sidi, ma ur tuminev ara, lêu-n ad twaliv s wallen-ik, ad teérev d acu-t akka i la d-qqare$.Dduklen, mi wwven $er tala, tezzaken-as udem-isdeg waman, yerfed aqerruy-is s igenni, iwalataqcict ûûifa tecba aggur, yewhem, yenna-yas :- Ers-d d acu i la txeddmev dinna ?Ur s-d-terri ula d awal akken yeârev, teggumma,ssyinna yuqqem aberraê di taddart, yenna-yasen:- Win ara tt-id issersen, ad yecrev ad ya$!
18
Tafunast igujilen
Tuzzel-d tem$art n taddart tenna-yas :- D nekk ara tt-id-isersen, acku sâi$ ccerî.- Nni$-am crev ta$ev.- Ihi ccerî-iw; ççaret-iyi taxxamt-iw d is$aren, ad tt-id-serse$.Truêev rrif n tala tewwi-d tiqeclalin, d uceqquf nwuskir, tessa$ times, terra udem azedgan dakessar, ma d bu mulen-nni yu$al-d d asawen.Taqcict meskint yeçça-tt wul-is, tenîeq-d :- D win yeççuren d amulen i d-terriv d asawen,anna$ a win i yi-tent-yuran.- A yelli ur wala$ ara ûeggem-iyi-t di laânaya nRebbi.Ters-d tûeggem-as-t, akken truê ad tu$al, yeîîef-ittugellid seg ufus-is, yenna-yas :- Fell-am laman n Rebbi a yelli.- Ruê di leânaya-k, eoo-iyi ad u$ale$ s amkan-iw.- Nni$-am a yelli fell-am laman n Rebbi.Akken armi d tikkelt tis tlata tumen-it, tâawed-astaqsivt-is, akk d wayen tt-id-yessawven $er tezdaytnnig tala.
19
Nadiya Benmuhub
- A yelli fell-am laman n Rebbi ar tiliv deg wexxam-iw am yelli.- Ihi a sidi sâi$ gma akken i nerwa lêif d lmerta, ilaqdi sin yid-ne$ ara neffe$ $er lisser.- A yelli kemm ad tiliv d yelli, ma d gma-m ad yili ammmi, yak ur nesâi ara taqcict, ma d mmi-tne$yeêwao gma-s.Yewwi-ten s axxam-is, ur ten-êsiben d iberraniyen.Ama d netta ne$ d tameîîut-is êesben-ten amwarraw-nsen.
20
Tafunast igujilen
Ur êulfan i yiman-nsen am zun d lberrani, ççan,swan, lssan, xtaren ula d tagella, ayen rwan di lêifyeggra-yasen-d liser. Lêif n yambaba-tsen yekfama yeb$a weênin êala ayen iâeddan ifat.
21
Nadiya Benmuhub
Assen mi tt-iwala baba-s ûûelîan temsefham akk dmmi-s yenîeq $ur-s :- Lemmer ufi$ a yelli ad tzewoem kemm d mmi.Terra-yas-d s lferê :- Lemmer maççi d lâib tili d nekk ara k-yessutrenannect-a, acu yiwet n temsalt, di laânaya nlemêibba $ef Rebbi ma ur iyi-tessutrev di gma,nekk ur ufi$ ara xtire$ deg-wen.
22
Tafunast igujilen
Gma-s meskin yefreê maççi d kra mi yeéra ayensâeddan n lexûaû ; weltma-s d tislit n ugellid.Xedmen tame$ra, inezzeh win ixaqen sebâawussan d sebâa w-uvan. Gma-s yella akken i s-yehwa ur t-ixuû wara. Cwiî n lweqt akken tedda dtislit, terfed tadist, yerna yewwi-tt wergaz-is $ertferka n baba-s akken ad téer ansi d-tu$al ttrika nwergaz-is.
23
Nadiya Benmuhub
Tesla yis-sen yambaba-tsen rekden, hennan uryeqbil wul-is $as akken d nettat i d ssebba mi ff$entamurt imawlan-nsen asmi ten$a tafunast i tenirebban.Truê $ur-s terra iman-is têemmel-itt,teb$a ad tt-tezzerzef. Taqcict ur d-temmekti ayentexdem deg-sen, teqbel tedda yid-s. Ur teffi$ araula si tferka-nsen, wwvent s iri n lbir tenîeq $ur-s- A yelli âyi$, ttxil-m aniyi cwiî, imiren ad nkemmelabrid-nne$. Taqcict tumnit, texdem akken i s-tenna, teqâed iman-is $ef yiri n lbir, d amkan u$urur ttâeddin ara imi yebâed maççi d kra. Tvegger-ittd timendeffirt $er daxel n lbir nni. Tefreê maççi dkra truê s axxam-is.
24
Tafunast igujilen
Asmi kfant trezzaf, terra-d yelli-s tinna umi d-ten$eltiî-is. Akken tt-iwala wergaz-is yewhem.Yesteqsa-tt :- D acu i m-ixedmen akken i wallen-im?- Taéult-nwen a welmada$ !- D acu i m-ixedmen akken i yimi-im?- D agusim-nwen a welmada$.Ifaq belli maççi d tin iruêen i d-yu$alen. Yeéra belligma-s têemmel-it maççi d kra yenîeq $ur-s :- Izerzer u yemma-m ad yemzel !Têemmel gma-s ugar n yiman-is. Ma teqbel adyemzel maççi d nettat. Tenna-yas :- Ur cliâe$ ara seg-s, en$et-t.La ttmesmuqalen ma d nettat tettraou melmi arayemzel…
25
Nadiya Benmuhub
Aqcic meskin yeêzen wul-is, iruê yettxemmimyettazzal di tferka yettru icennu :- A êemnu êemnu weltma, aman êemmuni, uzlanqeîîaâni, izerzer uyemma-am ad yemzel ass-agi !Terra-yas-d si lbir :- Ur ttagad, ur ttagad a gma, aman ur êemmun ara,uzlan ur qeîîâen ara, izerzer u yemma ur yettmezlaara ini-yas i baba ûûelîan, ad yezlu tafunasttamezgult ur nuriw laâmer, ad tt-yebvu $ef sinlevbaq ; ad ivegger amezwaru ad n-yali Ësen dLêusin, ad ivegger wayev ad n-ali$ nekk.Izerzer yaâweq amek ara yexdem imi yemmekta-dbelli yefka-yasen ugellid lâahed ur ten-yeooi dlmuêal. Yussa-d iâawed-as ayen yellan Yebdaweqcic la icennu $er lbir.
.
26
Tafunast igujilen
A êemnu, êemnu weltam, aman êemmun, iwuzlan qeîîâen, izerzer u yemma-m ad yemzel ass-agi. Terra-yas-d si lbir :- Ur ttagad a gma : aman ur êemmun ara, uzlan urqeîîâen ara, izerzer u yemma ur yettmezla ara ;ini-yas : baba sselîan ad yezlu tafunast tamezgultur nuriw laâmer ; ad tt-id-yebvu $ef sin levbaq, adivegger amezwaru ad n-yali Ësen d Lêusin, adivegger wis sin ad n-ali$ nekkini.Agellid yefreê maççi d kra yuzzel s addaynin,yewwi-d tafunast tamezgult ur nuriw laâmer, yezla-tt yebva-tt $ef sin levbaq idegger amezwaru, yuli-dËsen d Lêusin yennev-iten-id deg wecvav nubernus-is, yessawev-iten s axxam, yu$al-divegger îbeq-nni nniven tuli-d nettat, ruêen saxxam di zzhu d tavûa.
27
Nadiya Benmuhub
Äawden tame$ra ferêen s tu$alin n êemmu gar-asen akk d tlalit n sin warrac, yenîeq $ur-s wergaz-is, yenna-yas :- D acu tsemmit n wul-im ad s-tt-xedme$ i tinyeb$an amkan-im ?Terra-yas-d :- Lemmer ur teb$i ad tefk afus deg izerzer, tilisemmêe$-as imi d annect-a, ruê cudd-itt $er tseîîan uâewdiw, sebâa yeftisen uzeggar awi-yi-daqerruy-is d ini, ivarren-is d isufa, sebâa tecriêinakk d tîuîuct-is i d yemmaren.
28
Tafunast igujilen
Tnawel seksu tessew aseqqi, teççur abeqsi n seksufell-as ticriêin akk d tîuîuct-nni tceyeyeâ taklitakken tewwev $er zzerb n wexxam, tessawel,tqubel-itt-d s lferê akk d tavûa, teîîef abeqsi tebvatunîicin i loiran-is tenîeq $ur-s yelli-s tamecîuêt :- Anna$ a yemma tagi d taîuîuct n nanna Aycuca,tewwet-itt armi tt-tugi lmut.Tenna-yas :-Nanna-m Aycuca attan di lebruo n sselîan.Am win tt-idyewwten s ubeqqa tekkes-as-p i yelli-stâawed-as tamu$li akken iwata laêal.
29
Nadiya Benmuhub
Teffe$-d $er berra, terfed ifassen-is s igenni latettmeooid, tessawal i win ara s-d-yeslen teqqar -Win i wumi fki$ tunîict ad iyi-tt-id-yerr tineqqict,Ayca yell-i ççi$-tt d tunîict.Tamesbaîlit txelleû ayen texdem $as âeddanleâwam, Rebbi ur s-yerwil yiwen. Ëemnu d izerzeryekfa fell-asen ula d lbaîel n yambaba-tsen.Hennan, ddren di lehna d talwit.
Tamacahut-iw lwad lwad,wwi$-tt-id i warraw n leowad.
30
Tafunast igujilen
Tenîeq tem$art n jidatebda-tt-id s macahuAhaw zzit-d a tarwa
cfi$-as tebda têekku£ef tfunast taqsivt n wass-a
tewwi-tt-id am usefruNemlal-d ad nsel i lmeânatasekla akken i tetteddu
Tagi d taqsivt igujilenad wen-tt-id bdu$ si rrif
Mi ten-id-teooa yemma-tsenqqimen-d rwan lêifA Rebbi ili yid-sen
ma ulac ad ten-yeddem wasifNed he$ $urek assiten
ad tekfu temâict n bessif
Ula d yiwen ur t-$avenbaba-tsen yeffe$-it nnif
Tafunast i ten-yessuîventiyita-s tewwev-iten s adifSeg wayen yevran yid-sen
anta tin ur ten-neîîif
Tekseb-itt lall n wexxamtezdi ddunit s leênana
Ul-is s kra yessaramad t$ellet ayen tezreâ
Kulci ad yeddu s lewqam
31
Nadiya Benmuhub
ulamma d lmal teêûaUr teéri ad tegri di îîlam
$ef tarwa-s ad tâeddi lmehna
Ff$ent-as tirga mxalfami d-tusa $ur-s lmutTendeh tsu$ a tarwa
dayen yenneqdeâ ûûutSeg wassen rwan lmeêna
iîij t$umm-it tagutT$unza-ten akk leênana
Baba-tsen yewwi-d tameîîut
Tafunast i ten-irebbanasmi temmut yemma-tsen
Ulac win i ten-yeb$anyettu-ten ula d baba-tsenDi sin $edren-ten wussan
qqimen la smiglizen s wallenUêeqq ayen i sen-yuranad qablen kulci s leêzen
Asmi tella yemma-tsendeg wexxam sâan amkan
Ulac anwa i ten-yifenûûifa d axellaq i sen-tt-yefkan
Ma tura imi ggujlendayen $evren-ten wussan
Xeûren akk wudmawen-nsennneâdamen mebla lawan
32
Tafunast igujilen
Ssetêan lêif-nsens tfunast i sen-d-teooaMi lluéen ad tt-id-îîven
am akken ur temmut araTewhem amek la ferrêen
tedda yid-sen AycaTekkes-asen lqut lluéen
udem-nsen yecbeê yevûa
Tameîîut n baba-tsenur teb$i ad walin tafat
Tettâessa d acu ara xedmenad sen-trennu di nnehtatTeêsed arrac meééiyen
yiwwas ad beddlen lewqatTeffe$ iberdan dayen
i d-yexleq Rebbi yeéra-tS weêric n wayen icebêen
te$vel-d tiî n Aycayekksen nûib i watma-stuzzel-d tsu$ a yemma
Tetti ddunit fell-asa tamaâzuzt n tasa
Lemâahda n Rebbi ma tâawed-asafus n Rebbi yella
Yalwa ad tass nnuba-s
Tqubel arrac s nncaftugi ad ten-twali zdat-s
I lebda rwan maêyaf
33
Nadiya Benmuhub
si ddunit ala axnunesTerra-ten gar i$uraf
ma d Rebbi lexbar $ur-sWin ixeddmen kra at yaf
kulci izerrit weêd-s
Teggul akken ur têennettafunast ad tawev rreêba
Imi tt-twala ênineti igujilen d lemwansa
Tudert tu$al réagetmi d-ten$el tiî n AycaYiwwas ad yennunet
wayen texdem n tlufaArgaz yewwi-tt $er ssuqad yeddu leb$i i tmeîîutArrac yeçça-ten uêaruq
imi yemma-tsen temmutTinna d-yegran d m lexruq
yiwwas ad txelleû ad s-necfutBaba-tsen am useâluq
ur t-id-yettali ûûut
Yenîeq lmelk deg igennitafunast igujilen
Yewhem d acu ara s-yinii tmeîîut-is yeggulenS rrâud ddunit tetti
s lehwa kkren isaffen
34
Tafunast igujilen
Ayen yevran d awez$iarrac amek ara yidiren
Ur ntettu yella Rebbid netta i ten-id-ixelqenAd ye$li $as seg igenni
wayen akken i sen-iketben£as ma yedder$el yeérisi lehmum d imeîîawen
Tafat $ur-sen ad tezzii telhiv a win iûebrenTruê telsa axeccabi
tcewweq yis-s iberdan£er deffir ur d-tezziteb$a ad rwun urfan
Tewwev-d tmeddit ur tenziyiwen n cc$el i d-yegranAd tt-tawi s adrar ad taliarrac seg-sen wi icelâen
T$il ad tenz ad terbeêad as-terwel i Rebbi
Am akken i texdem yecbeêwin yenêafen ur t-teéri
Têar $er s udem n ûûbeêiîij mazal i d-yuli
Lehwa s lqedd tserreêyerna s loehd webruri
T$il Rebbi ad s-isemmeê
35
Nadiya Benmuhub
Rebbi ur s-irewwel êeddama d lxir ne$ d ccer
Mi ifat ass-is yewwev-dayen yexdem ad as-t-yerr
Mi twala lehwa teohedabrid am zun d lebêerS yir awal thedder-d
ur teéri asmi ara temmenîer
Tewwi-tt nettat d ugezzarakken ad ihenni wul-is
Tuli abrid n wedrarwi êninen yejreê yeéri-sTeb$a seg-s ad terr tûar
amek ad tegri tmeddit-isS arrac ulac lxetyar
dayen kulwa d zzher-is
Tvegger-itt-id seg babderla ttazzalen idammen-isYegguma yimi ad yehder
amek i s-isemmeê w-ul-isDeg-s tebda-d azu$ertêar ad teçç aksum-is
Tasa n warrac teqqezderamcum ad t-id-yas wass-is
Yexleq ifrax deg igenniyal yiwen s lmektub-isYerna lewêuc di teégi
36
Tafunast igujilen
nekni yakk d arraw-isAd yettwali di l$aci
yal wa ilmend n wul-isUlac ayen ur yeéri
la yettnavar di lqum-is
Imi ur tenzi tewwi-tt s adrartqedder-itt d ticriêin
Nutni anwa ara sen-igen leqraryemma-tsen s ddaw tmedlin
Ur tugad ass-is mi ara d-yeêverfell-as ad bedlent tegnatin
Lemmer teêric ad ten-têadernettat tefka-ten $ef tudrin
U$en abrid n lexlaur érin anda ara awven
Taqcict la tettru am lehwateêzen $ef gma-s meééiyen
Tifrat ur tt-érin arad acu ara ten-id-iqablen
Dayen tekfa leênanaula seg win ten-yurwen
Wwven taddart n lmumninRebbi yella d amwanesLa ttmuqulen tizyiwinkul wa leêbab-is $ur-s
Ooan acêal n tudrinrewlen ugaden times
37
Nadiya Benmuhub
S anda leêêun ur érinammer ccedda ad tekkes
D abrid wis sin i ggujlenula d tagnawt la tettru
Anda-tt tin i ten-yessuîvenur bnin ara $ef beîîuD acu i $-d-yeqqimen
a gma âzizen ad as-necfuAd nruê $er tmurt nnivenyiwwas ccedda ad tefru
A gma ansi ara d-yekk ûûberanwa i nesâa d imawlan
Ula d Rebbi deg-ne$ yeêveryefka-ya$ lêif d wurfan
Wissen ma ad yi$zif laâmerfell-a$ ad ûeggmen wussan
£as akka ma nenîerad d-tban tegnawt yeûfan
Ad nruê ddunit tewseâanda nedda ad neçç lqutTamâict $ur Rebbi tellayiwwas ad d-tas tsarut
£as ma teooa-ya$ yemmai yevûan fell-a$ d lmut
Wwven tamurt n meddenamek ara qablen ddunit
38
Tafunast igujilen
Sufella n tezdayt i zed$enam zun ddren di targit
Izerzer ixeddem ad ççenêemnu twala-tt taklitYezzi leâqel-is dayen
amek tedder di twa$it
Tewwi lexbar i ûûelîantugi ad texdem lec$al-isTeggul ma tewwi-d amantett$il yecbeê wudem-isTâawed-as ayen yellan
Yecmumeê vûan cla$em-isMel-iyi-d acu yevran
Yerwa tavûa deg wul-is
Yedda-d wawal n taklityu$ abrid-is $er tala
Iwala taqcict teâoeb-ittecba ageîîum n ççina
Yewhem i txeddem ddunitur yeéri ansi i d-tekkaUr tewwiv d tileméit
amek tezde$ di îîejra
Tussa-d tem$art s tazlad nekk ara k-tt-id-isersen
Nekkini ur b$i$ kraççaret-iyi taxxamt-iw d-is$aren
Ad rre$ uskir di tala
39
Nadiya Benmuhub
sufella ad rre$ amulenNettat ad ters s t$awlaad téer d acu iyi-yu$en
Üûelîan yeqbel ccerî-isur yelli d ayen iweâren
Mbaâid yettmuqul s wallen-istaqcict, tam$art i tt-i$aven
Teêzen la yettru yeéri-sters-d yeîîef-itt seg ifassen
Akken i d-teééel afus-istêulfa i ddunit ibeddlen
Mi d-wwven s axxam wehmenferêen tevûa-d ddunit
Lêif rwan igujilenkulci iâedda am targit
Ma d-mmektin yemma-tsend wasmi llan meééiyit
Sâeddan ussan êlawenmi nwan ad sent-tdum talwit
Laman n Rebbi fell-awenad ken-êesbe$ d arraw-iwAd ken-awi$ di sin yid-wen
ad tilim deg wexxam-iwUlac d acu ara ken-ixaûûen
ad tidirem di lâerc-iwUr tufiv anwa ara ken-ivurren
am imezda$ n tmurt-iw
40
Tafunast igujilen
Yu$-itt ugellid i mmi-slâerc yezha d ayen kan
Ulac win ur nesâi aêric-isteb$a ad tidir di laman
D gma-s ad tawev leb$i-sbudden-ten s wayen yellan
Dayen yekfa lêif-isa medden sâan imawlan
Mi twala izerzer yezhaulac d acu i tt-ixuûûen
Ayen akken iâeddan yekfa$ur zdat i ttmuqulen
Yefka-yasen Rebbi ayladi tmurt-nni ur ssinen
£ef wayen i d-yexleq yecfaakka i d-ikes medden
Tsawel ay izerzer u yemmaur ttagad aql-i $ur-k
A gma ur tettmezlav araur sâi$ êedd nnig-k
I baba agellid anda yellaawi-t-id $er da ttxil-k
Ad as-êku$ liêalaad d-yas ad a$-isellek
Agellid yesla lexbaryewhem deg wayen iwala
Tidet maççi d aqeûûer
41
Nadiya Benmuhub
d tafunast i d ddwaI wakken ad s-neg leqrar
maâna tamezgult ur nuriw araIjmeâ-d laârac d tuddard îîbel yuqqem tame$ra
Agellid yevûa wudem-isyebva tafunast d iêricenAkken ivegger azgen-is
ulin-d warrac di sin yid-senI$umm-iten-id deg ubernus-isma d êemnu tedda-d ferêen
Yeâmer wexxam a lxir-iszzhan yakk iâeggalen
Tugi ad tt-teoo ad thenniur teb$i win ara tt-i-êemmlen
£as truê di lexlawinettat d gma-s meééiyen
Di sin ur âyin di tikli$er deffir ur d-muqlen
Ur sâin êedd d lwali
Ur inuda êedd fell-asenasmi i s-yehwa i Rebbi
Rebêen am nutni am meddens axxam truê-d ad tt-tawi
Am akken têemmel-itt dayenyewhem deg wayen yettwali
Yeéra asmi ttmenîaren
42
Tafunast igujilen
iéri-s ye$leb leêmaliYecfa d tazdayt i zed$en
nettat d gma-s i tettiliAla Rebbi i ten-iwunsen
43
Nadiya Benmuhub
Tiérigin n Usqqamu Unnig n Timmuz$a
Editions du Haut Commissariat à l'Amazighité
Collection “ ”
-o-O-o-
Idlisen-nne$01- Khalfa MAMRI,
02- Slimane ZAMOUCHE, , 2003.03- Omar DAHMOUNE, , 2003.04- Mohand Akli HADDADOU, , 2003.05- Hocine ARBAOUI, ( ), 2004.06- Slimane ZAMOUCHE, , 2004.07- S. HACID et K. FARHOUH, akk d : , 2004.08- Y. AHMED ZAYED et R. KAHLOUCHE,
, 2004.09- Lhadi BELLA, : , 2004.10- Habib Allah MANSOURI, (
), 2004.11- Djamel HAMRI, , 2004.12- Ramdane OUSLIMANI, , 2004.13- Habib Allah MANSOURI, ,
, 2004.14- Ali KHALFA, , 2004.15- Halima AIT ALI TOUDERT, , 2004.16- Moussa OULD TALEB, , ( ), 2004.17- Mohand Akli HADDADOU, , 2004.18- Nadia BENMOUHOUB, , 2004.19- Youcef MERAHI, , 2004.20- Abdelhafidh KERROUCHE, , 2004.21- Ahmed HAMADOUCHE, , 2004.22- Slimane BELHARET, , 2005.23- Madjid SI MOHAMEDI, , 2005.24- Abdellah HAMANE, , 2005.25- Collectif, , 2005.26- Mourad ZIMU, , 2005.27- Tayeb DJELLAL, , 2005.28- Yahia AIT YAHIATÈNE, , 2006.29- Abdellah HAMANE, , 2006.30- Lounes BENREJDAL, , 2006.31- Mezyan OU MOH, , 2006.32- Abdellah ARKOUB, , 2006.33- Ali MAKOUR, , 2006.34- Y. BOULMA & S. ABDENBI, , 2006.35- Mohand Akli SALHI, , 2006.36- O. KERDJA & A. MEGHNEM, , 2006.37- Ali EL-HADJEN, , 2006.38- Hadjira OUBACHIR, , 2007.
Abane Ramdane, ar taggara d netta i d bab n
Uvan n tegrestBu tqulhatin
Idurar ireqmanenInigan : ammud isefra
Laûel ittabaâ laûel Tafunast igujilen
LunoaAgeldun amecîuê
Agerruj n teqbaylitAkli ungif
Amawal n tmazi$t tatrart
Angal n webridAyen i $-d-nnan gar yetran
Mmi-s n igellil Tazwart s$ur Yusef MERRAËI
Tamacahut n Bas$arTaqbaylit ass s wass
Te$zi n yilesTi$ri n umsedrar
Awal $ef wawalAfus seg-m
Merwas di lberj n yiîij - aêric ITibêirt n yimedyazen
Tikli, tullizin nnivenSi tinfusin n umaval
Favma n SummerMerwas di lberj n yiîij - aêric II
Tamacahut n bu yedmimTamacahut n umeksa
Nnig wurfanËmed n ugellid
Am tmeqqunt n tjeooiginAmawal n tsekla
Amawal amecîuê n ugamaTudert d usirem
Uzzu n tayri
timmunent
( ), 2003.Tasuqilt n Äebdennur ËAO SAÄID d Yusef RAËIMER
Lexique du corps humain
Sophonisbe
Lexique des sciences de la terre et
lexique animal
Recueil de contes amazighs
Traduction du “Petit Prince”
de St. Exupéry
édition revue
et augmentée
Recueil des prénoms amazighs
Tiérigin n A.U.T - Editions du H.C.A
39- Djamal BENAOUF, , 2007.40- Akli OUTAMAZIRT, , 2007.41- Mohamed Salah OUNISSI, , 2007.42- Ramdane ABDENBI, , 2007.43- Ramdane LASHEB, , 2007.44- Said CHEMAKH, , 2007.
- Actes des journées d'étude sur « »,mars 1998.
- Actes des journées d'étude sur « », mai 1998.- Actes des journées d'étude sur «
», juin 1998.- Actes des journées d'étude sur « », 2001.- Actes du colloque sur « »,2002.
- Actes du colloque international sur «», 2002.
- Actes des stages de perfectionnement pour les enseignants de tamazight,mars 2004.
- Actes du colloque sur « », 2006.
Revue d'études amazighes du Haut Commissariat à l'Amazighité :N° 01, avril 1999, ----- N° 14, mai 2007.
- Annuaire des associations culturelles amazighes, 2000.- Idir El-Watani, « », décembre 2001.- Etude sur « »,2004.
- Iddir AMARA,
- Kemal STITI,, HCA/ANEP, 2006
- Sadaq BENDALI,- M'Hammed DJELLAOUI,
Di tmurt uâekkiTargit
Tametna n umenzuAnagi
Ccna n tulawin $ef îîrad 54/62Ger zik d tura
Awfus amaynut n tutlayt tamazi$t, 2007.,
Actes de colloques
Revue « Timmuzgha »
Autres publications
Consulting
La connaissance de l'histoire de l'Algérie
L'enseignement de tamazight
Tamazight dans le système de la
communication
Approche et étude sur l'amazighité
Le mouvement national et la revendication amazighe
Tamazight face aux défis de la
modernité
Le patrimoine culturel immatériel amazigh
L'Algérie libre vivra
L'enseignement de la langue amazighe : bilan et perspectives
Les inscriptions alphabétiques amazighes d'Algérie,
HCA/ANEP, 2006.
Fascicule des inscriptions libyques gravées et peintes de la
grande Kabylie
Tiwsatin timensayin n tesrit taqbaylit 2007.
Tiérigin n A.U.T - Editions du H.C.A
Cet ouvrage est publié dans le cadre de la collection
Initiée par la Direction de la promotion culturelle duHaut Commissariat à l'Amazighité
© Tous droits réservés
Dépôt Légal : 273-2006ISBN : 9961-789-43-1
Conception et PAO :
“ ”
Achevé d'imprimer sur les presses deLes Oliviers
Tizi-Ouzou - 2007Tel : 026-21-07-19Fax : 026-21-95-40