M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
1
REDOKS TİTRASYONLARI(PERMANGANOMETRİ)
Prof. Dr. Mustafa DEMİR
http://web.adu.edu.tr/akademik/mdemir/
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
2
Permanganat iyonunun kuvvetli bir yükseltgen olması (zayıf indirgenleri bile yükseltgeyebilmesi) Eşdeğerlik noktasını belirlemede başka bir indikatöre gerek duyulmamasıHer zaman ve ucuza temin edilebilmesi
diğer yükseltgenlere olan üstünlükleridir. suda safsızlık olarak bulunabilecek klorürü bile yükseltgemesi iyi bir çözücü olan hidroklorik asitle işlem görmüş örneklerde doğrudan kullanılmasıayarlı çözeltisinin uzun süre saklanamaması
İse olumsuz yönlerinden bazılarıdır.
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
3
Permanganat çözeltisinin özellikleri
KMnO4 primer standart olarak kullanılmazKMnO4 ayarı kolaylıkla bozulur, sık sık ayarlanmalıdır.KMnO4 karanlık bir yerde ve koyu renkli şişelerde saklanmalıdır.KMnO4 çözeltisi kaynatılmış suda hazırlanmalıdır.KMnO4 çözeltisi kaynatıldıktan sonra ayarlanır
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
4
KMnO4 çözeltisinin süzülmesi cam pamuğundan veya amyant süzgeçten yapılır, normal süzgeç kağıtlarıkullanılmaz.Büretlerde kalan KMnO4 çözeltisi kesinlikle stok çözelti şişesine boşaltılmaz.Sulu ortamda tamamen kararlı değildir. Az da olsa suyu yükseltgeyebilir.Klorür içeren çözeltiler KMnO4 için zararlıdır
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
5
-222
-4 4OH 3O 4MnO O2H 4MnO ++⇔+
O8H5Cl2Mn16H Cl 102MnO 222--
4 ++⇔++ ++
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
6
Aynı zamanda indikatör olarak kullanıldığıtitrasyonlarda, permanganatın rengi uzun süre çözeltide kalmaz, bir süre sonra kaybolur.
4710−
++
=
+⇔++
K
4H 5MnO O2H3Mn 2MnO 222-
4
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
7
KMnO4 titrasyonu indikatörleri
KMnO4 rengi indikatör görevi görür.(10-5 M’lıpermanganat çözeltisinde bile mor renk farkedilebilir- bu 100 ml suya 0.02 M permanganat çözeltisinden 0.01 veya 0.02 ml yani 1 damla eklenmesi demektir) Daha seyreltik permanganat çözeltileri için difenilamin sülfonik asit veya orto fenantrolin-demir(II) indikatörlerinin kullanılması ile dönüm noktası kesin olarak belirlenebilir.
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
8
KMnO4 tepkimeleri
1. 0,1 M ve daha derişik asitli ortamlarda 5 elektron kaybederek +2’ye indirgenir2. Zayıf asitli (pH yaklaşık 4), nötral veya zayıf bazik ortamlarda ise üç elektron alarak mangan dioksite indirgenir 3. 1 M veya daha fazla bazik ortamlarda ise permenganat iyonu yalnız bir elektron alarak manganata indirgenir.
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
9
O4H Mn 5e8H MnO 22-
4 +⇔++ +−+
MnOeMnO 24 →+ −− 3
+++ ++⇔+ 4HMnMnOO2H2Mn 222
3
−−− →+ 244 MnOeMnO
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
10
KMnO4 çözeltisinin ayarlanması
Birincil standart sodyum okzalat, arsenik oksit, potasyum iyodür veya saf demire karşı ayarlanır.
O8HOCO2Mn6HOC5H2MnO 222
4224 ++⇔++ ++− 1
Bu tepkime başlangıçta yavaştır, sonra hızlanır
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
11
Titrasyon sıcak çözelti ile ve yavaşyapılırsa, hataya neden olur.
2222422 2COOHOOCH +⇔+
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
12
Arsenöz oksit ile permanganat ayarlanması için kullanılan ikinci primetstandarttır.
O3H2MnAsO5H6H2MnOAsO5H
AsOHHAsOH
AsO2HOH2OHOAs
22
43433
3332
32232
++⇔++
⇔+
⇔++
++−
+−
−−
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
13
KMnO4 ile Demir Tayini
Klorürlü ortamda çalışabilmek için ortama Zimmerman Reinhard çözeltisi eklenirZimmermann- Reinhart yöntemi denir. Zimmerman-Reinhart çözeltisi, litresinde 70 gram MnSO4.4H2O, 125 ml derişik H2SO4 ve 125 ml derişik H3PO4 bulunan bir çözeltidir.
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
14
Bu çözeltideki fosforik asit; demirle Fe(PO4)23-
kompleks iyonunu oluşturarak Fe3+ iyonlarınıtutar. Yaklaşık 1N HCl derişiminde permanganatın klorürü yükseltgemesi oldukça güçtür. Ancak Fe3+ iyonlu ortamlarda yükseltgenme oldukça hızlıdır. Fosfat ile Fe3+ iyonlarının tutulmuş olması bu tehlikeyi ortadan kaldırır. Ayrıca demir(III) iyonu klorür ile sarı renkli FeCl4- kompleks iyonunu verir ki, bu da dönüm noktasının görülmesini güçleştirir. Demir(III) iyonlarının Fe(PO4)2
3- hâlinde tutulmuşolması bu kompleks oluşumunu da engeller.
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
15
Zimmermann- Reinhart çözeltisindeki Mangan sülfat; KMnO4 ile demir(II) arasındaki tepkimeyi katalizler. Aynızamanda permanganatın yükseltgeme gücünü azaltarak klorüre etki etmesini önler.
[ ][ ]
[ ][ ][ ]84
2
o
H MnOMnlog
50.0591.51E
Yükİndrlog
n0.059EE
+−
+
−=
−=
eşitliğinde [Mn2+]’nin artmasıyla ikinci terim daha çok negatifleşeceğinden E küçülür ve böylece
volt1.36E 2Cl2eCl o 2 =→+ −−
potansiyelinin altına düşülür. Çözeltideki sülfürik asit ise, titrasyon için gerekli olan asitliği sağlar.
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
16
−++
++++
++→+
+→+
2ClClHgSn2HgClSnSn2FeSn2Fe
224
22
4223
O8H 2Mn 5Sn 16H 2MnO 5Sn 224-
42 ++→++ ++++
−++ ++→+ 2Cl2HgSnClHgSn 422
2
O4H5FeMn8H5FeMnO4 2322 ++→++ ++++−
x55.847x10xVNFe(g) 3KMnO4KMnO4
−=
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
17
Permanganat ile Kalsiyum Tayini
42-2
422 OCaC OCCa →++
++ +→+ 242242 CaOCH 2HOCaC
O8H10CO2Mn 16H2MnOO5C 222-
4-2
42 ++→++ ++
x20x10xVNCa(gr) 3KMnOKMnO 44
−=
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
18
Permanganat ile Hidrojen Peroksit Tayini
O8H 2Mn 5O16H 2MnO O5H 22
2-
422 ++→++ ++
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
19
Diğer Permanganat Titrasyonları
Permanganatla asitli ortamda birçok indirgen madde doğrudan titre edilebilir. Bunlardan bir kısmı aşağıdaki Çizelgede verilmiştir. Bu titrasyonlar içinde demir tayini dışındakilerde ortamda klorür iyonunun bulunmaması gerekir. Çünküpermanganat asitli ortamda klorürükolaylıkla yükseltger
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
20
Çizelge Asitli ortamda KMnO4 ile yapılan titrasyonlarAranan Tepkimesi
I 5I- + 5HCN + 2MnO4- + 11H+ ⇔ 5ICN + 2Mn2+ + 8H2O
Br 10Br- + 16H+ + 2MnO4- ⇔ 5Br2 + 2Mn2+ + 8H2O
As 5H3AsO3 + 2MnO4- + 6H+ ⇔ 5H3AsO4 + 2Mn2+ + 3H2O
Sb 5H3SbO3 + 6H+ + 2MnO4- ⇔ 5H3SbO4 + 2Mn2+ + 3H2O
Sn 5Sn2+ + 2MnO4- + 16H+ ⇔ 5Sn4+ + 2Mn2+ + 8H2O
H2O2 5H2O2 + 2MnO4- +16H+ ⇔ 5O2 + 2Mn2+ + 8H2O
Fe 5Fe2+ + 8H+ + MnO4- ⇔ 5Fe3+ + Mn2+ + 4H2O
[Fe(CN)6]4- 5[Fe(CN)6]-4 + 8H+ + MnO4- ⇔ 5[Fe(CN)6]-3 + Mn2+ + 4H2O
V 5VO2+ + 11H2O + MnO4- ⇔ 5V(OH)4
+ + Mn2+ + 2H+
Mo 5Mo3+ + 8H2O + 3MnO4- ⇔ 5MoO4
-2 + 3Mn2+ + 16H+
W 5W2+ + 8H2O + 3MnO4- ⇔ 5WO4
-2 + Mn2+ + 16H+
Ti 5Ti3+ + H2O + MnO4- ⇔ 5TiO2+ + Mn2+ + 2H+
Nb 5Nb3++ 6H+ + 2MnO4- ⇔ 5NbO3+ + 2Mn2+ + 3H2O
H2C2O4 5H2C2O4 + 6H+ + 2MnO4- ⇔ 10CO2 + 2Mn2+ + 8H2O
Mg, Ca, Zn M2+ + C2O4 ⇔ MC2O4
Co, La, Th, Ba
MC2O4 + 2H+ ⇔ M2+ + H2C2O4
Sr, C, Ag, Pb
5H2C2O4 + 6H+ + 2MnO4- ⇔ 10CO2 + Mn2+ + 8H2O
HNO2 5HNO2 + H+ + 2MnO4- ⇔ 5NO3
- + 3H2O + 2Mn+2
K 5K2Na[Co(NO2)3]+11MnO4- + 28H+ ⇔5Co2++ 30NO3
- + 11Mn2+ + 10K+ + 5Na+ +14H2O
Na Na+ ⇔ NaZn(UO)3 (Ac)9 ·9H2O + H+ ⇔ U4+
5U4+ + 2H2O + 2MnO4- ⇔ 2Mn2+ + 4H+ + 5UO2
2+
U 5U4+ + 2H2O + 2MnO4- ⇔ 2Mn2+ + 4H+ + 5UO2
2+
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
21
Çizelge Asitli ortamda KMnO4 ile yapılan titrasyonlar
Aranan Tepkimesi
I 5I- + 5HCN + 2MnO4- + 11H+ ⇔ 5ICN + 2Mn2+ + 8H2O
Br 10Br- + 16H+ + 2MnO4- ⇔ 5Br2 + 2Mn2+ + 8H2O
As 5H3AsO3 + 2MnO4- + 6H+ ⇔ 5H3AsO4 + 2Mn2+ + 3H2O
Sb 5H3SbO3 + 6H+ + 2MnO4- ⇔ 5H3SbO4 + 2Mn2+ + 3H2O
Sn 5Sn2+ + 2MnO4- + 16H+ ⇔ 5Sn4+ + 2Mn2+ + 8H2O
H2O2 5H2O2 + 2MnO4- +16H+ ⇔ 5O2 + 2Mn2+ + 8H2O
Fe 5Fe2+ + 8H+ + MnO4- ⇔ 5Fe3+ + Mn2+ + 4H2O
[Fe(CN)6]4
-5[Fe(CN)6]-4 + 8H+ + MnO4
- ⇔ 5[Fe(CN)6]-3 + Mn2+ + 4H2O
V 5VO2+ + 11H2O + MnO4- ⇔ 5V(OH)4
+ + Mn2+ + 2H+
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
22
Mo 5Mo3+ + 8H2O + 3MnO4- ⇔ 5MoO4
-2 + 3Mn2+ + 16H+
W 5W2+ + 8H2O + 3MnO4- ⇔ 5WO4
-2 + Mn2+ + 16H+
Ti 5Ti3+ + H2O + MnO4- ⇔ 5TiO2+ + Mn2+ + 2H+
Nb 5Nb3++ 6H+ + 2MnO4- ⇔ 5NbO3+ + 2Mn2+ + 3H2O
H2C2O4 5H2C2O4 + 6H+ + 2MnO4- ⇔ 10CO2 + 2Mn2+ + 8H2O
Mg, Ca, Zn M2+ + C2O4 ⇔ MC2O4
Co, La, Th, Ba
MC2O4 + 2H+ ⇔ M2+ + H2C2O4
Sr, C, Ag, Pb
5H2C2O4 + 6H+ + 2MnO4- ⇔ 10CO2 + Mn2+ + 8H2O
HNO2 5HNO2 + H+ + 2MnO4- ⇔ 5NO3
- + 3H2O + 2Mn+2
K 5K2Na[Co(NO2)3]+11MnO4- + 28H+ ⇔5Co2++ 30NO3
- + 11Mn2+
+ 10K+ + 5Na+ +14H2ONa Na+ ⇔ NaZn(UO)3 (Ac)9 ·9H2O + H+ ⇔ U4+
5U4+ + 2H2O + 2MnO4- ⇔ 2Mn2+ + 4H+ + 5UO2
2+
U 5U4+ + 2H2O + 2MnO4- ⇔ 2Mn2+ + 4H+ + 5UO2
2+
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
23
Permanganatla asitli ortamda doğrudan yapılan analizlerin yanı sıra dolaylı ya da bazik ortamda yapılan analizler de oldukça fazladır. Kurşun kromat, baryum kromat gibi az çözünen kromatlar çöktürülüp süzüldükten sonra perklorikasit veya sülfürik asitte çözülür. Bu sırada meydana gelen dikromat içine belli miktarda ayarlı demir(II) sülfat eklenir, fazlasıpermanganatla titre edilir
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
24
O7H 6Fe 2Cr 14H 6Fe OCr
OH OCrH 2BaSO SO2H 2BaCrO
2332-2
72
27224424
++→++
+→+++++
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
25
Kalsiyum, stronsiyum, baryum, kurşun, çinko, kobalt, magnezyum gibi katyonlar okzalatları hâlinde çöktürülür ve süzülür. Daha sonra sülfürik asit veya perklorikasitte çözülür ve açığa çıkan okzalik asit permanganatla titre edilir.
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
26
Yüksek değerlikli MnO2, Mn3O4, PbO2, Pb3O4 gibi metal oksitleri sülfürik asit veya perklorik asitle asitlendirilip demir(III) sülfat veya sodyum okzalat gibi bir indirgen ile tepkimeye sokulur ve indirgenin fazlasıpermanganat ile titre edilir
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
27
O4H 2Fe 3Pb 8H 2Fe OPb
O2H 2Fe Mn 4H 2Fe MnO
2322
43
2322
2
++→++
++→++++++
++++
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
28
Permanganatla zayıf bazik ortamda yapılan analizlerin en önemlileri ise sülfit, mangan(II) sülfür, iyodür ve siyanür şeklinde sıralanabilir.
--22
-4
-
--422
-4
-
--24
22
-4
-2
22--
42
--2422
-4
-23
2OH3CNOMnO 2OH 22MnO3CN
8OH3IOMnO 8OH 4MnO 83I
8OH3SOMnO 8OH 48MnO3S
O2H5MnO4OH2MnO3Mn
2OH3SOMnOOH2MnO2SO
++↔++
++↔++
++↔++
+↔++
++↔+++
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
29
İYOT TİTRASYONLARI(İyodimetri, İyodometri)
Prof. Dr. Mustafa DEMİR
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
30
İyotla yapılan bütün titrasyonlar
Volt 0.536 E 2I 2e I o--2 =⇔+
•Yarı tepkimesine dayanır. •Eo değeri birçok madde potansiyalinin ortasında yer alır. •Bu nedenle MnO4
-, Cr2O72-, H2O2, Ce4+, IO3
- gibi maddeler asitli ortamda iyodürü iyota yükseltger.•Öte yandan S2O3
2-, HSO3-, H3AsO3, H2S, Sn2+
gibi maddeler ise nötral veya zayıf asitli ortamda iyodu iyodüre indirger.
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
31
Bu nedenle iyotla yapılan titrasyonlar iki gruba ayrılabilir. Bunlardan ilki iyodun yükseltgen olarak etki ettiği, ayarlı bir iyot çözeltisinin kullanıldığıyöntemdir ve buna iyodimetriiyodimetri denir.İkinci yöntem ise, iyodun indirgen olarak etki ettiği ve ayarlı çözelti olarak tiyosülfat veya arsenöz asit gibi indirgenlerin kullanıldığıyöntemdir ki buna da iyodometriiyodometri denir. İyodometride ortamda belli miktarda potasyum iyodür eklenir ve açığa çıkan iyot, yukarıdaki indirgenlerin biri ile titre edilir.
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
32
iyodimetri
Yaklaşık derişimde hazırlanan iyot çözeltisi, ayarlı tiyosülfat veya arsenözoksit gibi bir indirgenle ayarlanır. Arsenöz asit için belli miktarda saf As2O3tartılır ve sodyum hidroksitte çözülür, ve I2ile titre edilir.
+
−−
++⇔++
⇔++
2H2IAsOHOHIAsOH
22--
4222-
32
32232 AsOHOHOHOAs
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
33
İyodun oda sıcaklığında sudaki çözünürlüğü çok azdır, (yaklaşık 1.3×10-3 M). Çözünürlüğü arttırmak için ortama bol miktarda potasyum iyodür eklenir. Böylece iyot dengesi sola kayacağından çözünürlük artar. İçinde % 2.5 KI bulunan bir çözeltide, ancak 6x10-4 mol/lt kadar kadar serbest iyot bulunur
-2-3
-2 10 x 7.1 K III =↔+
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
34
İyot çözeltilerinin ayarı birkaç günde bir kontrol edilmelidir. Çünkü;
1. iyodun kolaylıkla buharlaşır.2. hava oksijeninin iyodu yükseltger.Bu tepkimeyi ışık, ısı ve asitlerde hızlanır.
O2H2I4HO4I 222- +⇔++ +
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
35
3. İyot, diğer halojenler gibi su ile tepkime verir. Asitler bu tepkimeyi sola, bazlar ise sağa kaydırır
+++⇔+ HHIOIOHI -22
Işık hipoiyodöz asitin bozunmasını hızlandırır. Çözeltinin renkli şişelerde saklanması bu etkiyi azaltır.
+++⇔ 2HO2I2HIO 2-
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
36
İyodimetri İndikatörleri
1. triiyodür I3- iyonunun rengi dönüm noktasının belirlenmesinde kullanılabilir. Göz, 5.0x10-6 M derişimde triiyodürünrengini görebilir. Bu derişim normal bir titrasyon için 0.1 N iyot çözeltisinin bir damladan daha azının çözeltiye eklenmesiyle sağlanır.
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
37
2. Nişasta, eser miktardaki iyotla bile koyu mavi bir kompleks verir.
3. Birçok organik bileşik de indikatör olarak kullanılabilir. Bu indikatörlerin çoğu nişastada olduğu gibi çözeltiyi mavi renge boyar. Bu indikatörler arasında lantanyum asetat, prosedmiyum asetat, cuomarin (C9H6O2), alfa-payron (C5H4O2) ve türevleri, gama-payron ve türevleri, polivinil alkol ve variamin mavisi sayılabilir.
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
38
İyodimetri TitrasyonlarıAranan TepkimesiAs H3AsO3 +I2 + H2O ⇔ H3AsO4 + 2H+ + 2I-
Sb H3SbO4 + 2H+ + 2I - ⇔ H3SbO4 + 2H+ + 2I-
Sn Sn2+ + I2 ⇔ Sn4+ + 2I-
H2S H2S + I2 ⇔ S + 2H+ + 2I-
SO2 SO32- + H2O + I2 ⇔ SO4
2- + 2H+ + 2I-
S2O32- 2S2O3
2- + I2 ⇔ S4O62- + 2I-
N2H4 N2H4 + 2I2 ⇔ N2 + 4H+ + 4I-
Te Te + 3H2O +2I2 ⇔ H2TeO3 + 4H+ + 4I-
Cd, Zn, Hg, Pb
M2+ + H2S ⇔ MS + 2H+
MS + I2 ⇔ M2+ + S + 2I-
Fe(CN)64- 2Fe(CN)6
4- + I2 ⇔ 2Fe(CN)63- + 2I-
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
39
İYODOMETRİ
iyodun doğrudan değil dolaylı titrasyonunaiyodometri denir. Bir başka deyişle burada ayarlı iyot çözeltisi değil, bazı işlemlerden sonra açığa çıkartılan iyot titre edilir. Titrasyon, iyodimetride olduğu gibi bir indirgenle, çoğunlukla tiyosülfat ile yapılır. Ancak iyodimetriden farklı olarak burada ayarlı çözelti iyot değil indirgen yani tiyostiyosüülfatlfattır.
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
40
Tiyosülfat ile iyot arasındaki tepkimede ortamın asitliği önemlidir. İyodometri titrasyonlarında ortamın pH’ının 6-7 dolayında olması en iyi sonucu verir.
bazik)zayıfveya(nötralOS2IO2SI 264
2322
−−− +⇔+
(Bazik)(-)O5H 8I 2SO 10OH 4I OS 2--2
4-
2-2
32 ++⇔++
(bazik)(-)H I HOI OH Iveya
I HOI OH I
-22
- -2
+++⇔+
+⇔+
asidik)(-)(kuvvetliSOH S OSH OSH 2H OS
32322
322-2
32
+⇔⇔+ +
)(asidik)( O2H2I4HO4I 222- ++⇔++ +
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
41
Tiyosülfat Çözeltisinin Hazırlanması ve Ayarlanması
Hazırlanan tiyosülfat çözeltilerinin bir başka maddeye karşı ayarlanması gerekir. Bu amaçla en çok kullanılan birincil standartlar maddeler K2Cr2O7, KIO3 veya saf bakırdır. İkincil standartlar ise KMnO4 veya I2çözeltileridir.
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
42
O8H 5I 2Mn 16H I 10 2MnO
I 2CuI 4I 2Cu
O3H 3I 6H 5I IO
O7H 3I 2Cr 14H 6I OCr
222--
4
2-2
22--
3
223--2
72
++⇔++
+⇔+
+⇔++
++⇔++
++
+
+
++
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
43
İyodometri İle Yapılan Titrasyonlar
Bakır tayini
22 I2CuI4I2Cu +→+ −+
)(asitli−−− +→+ 264
2322 OS2IO2SI
run)asitli)(so (kuvvetli O2H2I4HO4I 222 +→++ +−
xCux10xVNCu(gr) 3OSOS 2
322
32
−−−=
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
44
Hidrojen peroksit tayini
O2HI2H2IOH 2222 +→++ +−
−−− +→+ 264
2322 OS2IO2SI
223
OSOS22 OxH(mL)x10xVN(gr)OH 232
232
−−−=
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
45
Krom tayini
O7H2Cr3I6I14HOCr 23
22
72 ++→++ +−+−
−−− +→+ 264
2322 OS2IO2SI
xCr/3(mL)x10xVNCr(gr) 3OSOS 2
322
32
−−−=
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
46
Diğer tayinler
Aranan TepkimelerMnO4
- 2MnO4- + 16H+ + 10 I- ⇔ 2Mn2+ + 5I2 + 8H2O
Cr2O72- Cr2O7
2- + 6I- + 14H+ ⇔ 2Cr3++ 3I2 + 7H2 O BrO3
- BrO3- + 6H+ + 6I- ⇔ Br- + 3I2 + 3H2O
IO4- IO4
- + 8H+ + 7I- ⇔ 4I2 + 4H2OIO3
- IO3- + 6H+ + 5I- ⇔ 3I2 + 3H2O
ClO3- ClO3
- + 6H+ + 6I- ⇔ 3I2 + 3H2O + Cl-
HclO HClO + H+ + 2I- ⇔ I2 + H2O + Cl-
Cl2 Cl2 + 2I- ⇔ 2Cl- + I2
Br2 Br2 + 2I- ⇔ 2Br- + I2
M.DEMİR(ADU) 2009-18-PERMANGANAT-IYOT TİTRASYONLARI
47
I- I- + 3Cl2 + 3H2O ⇔ IO3- + 6Cl- + 6H+
IO3- + 6H+ + 6I- ⇔ 3I2 + 3 H2O
NO2- 2HNO2 + 2H+ + 2I- ⇔ 2NO + 2 H2O + I2
H3AsO4 H3AsO4 + 2H+ + 2I- ⇔ H3AsO3 + H2O + I2
H3SbO4 H3SbO4 + 2H+ + 2I- ⇔ H3SbO3 + H2O + I2
Fe(CN)63- Fe(CN)6
3- + 2I- ⇔ 2Fe(CN)64- + I2
Ce4+ 2Ce4+ + 2I- ⇔ 2Ce3+ + I2
Pb2+, Ba2+, Sr2+
Pb2+ + CrO42- ⇔ PbCrO4
2PbCrO4 + 2H+ ⇔ 2Pb2+ + Cr2O72- + H2O
Cr2O72- + 14H+ + 6I- ⇔ 2Cr3+ + 7 H2O + 3I2
Fe3+ 2 Fe3+ + 2I- ⇔ 2Fe2+ + I2
Cu2+ 2Cu2+ + 4I- ⇔ 2CuI + I2
O2 O2 + 4Mn(OH)2 + 2 H2O ⇔ 4Mn(OH)32Mn(OH)3 + 6H+ + 2I- ⇔ 2Mn2+ + 3 H2O + I2
O3 O3 + 2H+ + 2I- ⇔ O2 + H2O + I2
H2O2 H2O2 + 2H+ + 2I- ⇔ 2H2O + I2
MnO2 MnO2 + 4H+ + 2I- ⇔ Mn2+ + 2 H2O + I2