9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 2
Spis treści
Spis treści• Wstęp 3
• Czym jest zmiana? 6
• Jakradzićsobiezezmianami? 8
• Pierwszyetap:Spójrzprawdziewoczy
-nadchodzizmiana 10
• Drugietap:opanujemocje 12
• Trzecietap:oddzielfaktyodosądów 14
• Czwartyetap:ustalgdzieznajdujesię
prógprzejścia 17
• Piątyetap:określczegonaprawdęchceszijakitoma
związekzwyznawanymiprzezCiebiewartościami.19
• Szóstyetap:podejmijdecyzję 22
• Siódmyetap:pokonajprzeszkodyistrażnikaprogu 25
• Ósmyetap:podejmijdziałanieiprzekroczpróg 29
• Dziewiątyetap:rozejrzyjsiędookoła 32
• Bezpłatnakonsultacja 33
Wszystkie podane w niniejszym eBooku przykłady są oparte na faktach
irelacjachklientówzaichzgodą.Jednakdlaochronydobraorazdanychosobowych
osób,którychdotyczą,imiona,kontekstsytuacyjnyiniektóreszczegółyzostałyzmie-
nione,takbyosobabyłanierozpoznawalna.Wszelkiepodopieństwodoprawdziwych
osóbisytuacjimożebyćjedynieprzypadkowe.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 3
Podejrzewam, że nie bez powodu chwyciłaś po ten eBook.Czujesz,żecośzwiastujezmiany. Każdyreagujenato inaczej,aleprawdopodobniemasz wsobietoniejasnepoczucieporuszeniaoddawna.Jakbycośzaczynało,albobyłojużodpewnegoczasucorazmniejwygod-ne. Potrafisz określić, z której strony życie Cię uwiera. Jedno-cześnieTwój umysł na samą myśl o tym, zaczyna generowaćpotokwewnętrznegodialogu,któremunerwowowtórująemo-cje.Pokazują,żemożewolałabyśuniknąćtego,conadchodzi, azdrugiejstrony…
Wstęp
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 4
- Czy rzeczywiście coś się zmienia? Może mi się tylko wydaje?Amożetojakaśiluzja?Możewystarczyzmienićmyślenie. Nie będę się nad tym zastanawiać, żeby tego do siebie nieprzyciągnąć.Wystarczy, że będę ignorować tewszystkie dziw-ne sytuacje, przymknę oko i sprawa rozejdzie się po kościach -mówijednaczęśćCiebie,starającasięuładzićsprawę.
-Nie!Niemożeszpozwalać,żebysprawyszływtakimkie-runku!Niepowinnaśpozwalaćnato,żebydziałysiętakierzeczy!Jaksobietowyobrażasz,żezamknieszoczyiproblemzniknie?-nerwowoodpowiadadrugigłos.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 5
Czujesz się lekko zagubiona i zdziwiona tą dziwacznąwymianązdańwewłasnejgłowie,któraświadczyotym,żetaknaprawdę jesteś w konflikcie. Może nawet zaczynasz myśleć:czy ze mną jest wszystko w porządku? Dlaczego tak się czuję i mam w sobie tyle sprzeczności?
Spokojnie.WszystkozTobąwporządku.Poprostudzie-jesiętowszystko,cozwiększością ludziwtakichsytuacjach.Twoja intuicja podpowiada, że czas na zmiany, ale ego robiwszystko,żebyuchronićsięprzedtymdlaniegoprzerażającymdoświadczeniem.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 6
Czym jest zmiana?
Gdy przyglądasz się rzeczywistości, możesz zauwa-żyć, że zmiana jest czymś absolutnie pewnym i naturalnym wżyciu,któredziałanazasadziecyklu.Istniejąporyroku,cyklksiężyca, menstruacyjny, życia i śmierci, dnia i nocy, a nawet wbiznesie-odnajdzieszcyklżyciaproduktu.
Wmakroświecie:cykleżyciaplanet,obrotuplanetwo-kółsłońcaisłońcawokółcentrumgalaktyki,jakrównieżcykleżyciagwiazd.Wszystkosięrodzi,rozwija,przechodziokresswo-ich największych możliwości, a potem powoli opada, zmienia sięikończy.Dotyczytokażdejmyśli,teorii,wierzeń,religii,cywi-lizacji,każdegoaspekturzeczywistości.
Dzięki temu życie może rozwijać się, aTy masz szansędoświadczać coraz to nowych doskonalszych zjawisk. Z jed-nejstronycodzienniedostrzegaszzmianyzachodzącewżyciu, co dotyczy każdego z nas. Cała natura przeżywa narodziny,rozwój,dorastanie,dorosłość,dojrzałość,starzeniesięiśmierć. Co ciekawe z drugiej strony ego dość często reaguje lękiem i niechęcią, gdy w życiu pojawiają się nieprzewidziane zmia-nylubtakie,którychniechceszsobieuświadamiaćlubwcale niemaszochotyonichpamiętać.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 7
Zmianapostrzeganajestwtedy,gdycośstajesięinneniżdotejpory,cośalboktośwotoczeniuznikaipojawiasięcoślubktośinny.Czujeszsiędużolepiej,gdyzmianawystępujezTwo-jejwłasnejinicjatywyijestprzezCiebiekontrolowana.Jednak,gdy następuje samoczynnie, ego ma tendencję do wpadaniawpanikęireagowaniabardzoemocjonalnienategotypusytu-acje.
Dlaczego tak się dzieje? Jest tak, ponieważ zadaniemego jest zapewnić Ci przetrwanie. Dużo łatwiej jest przetrwać wznanyminiezmiennymśrodowisku,ponieważwtakimwszyst-kojestprzewidywalneiegowiejaksobieporadzićzwyzwania-mi dnia codziennego. Dlategow momencie zmian, zaczynaszszukaćsposobówjaksobieporadzićztąsytuacją.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 8
Jak radzić sobie ze zmianami?
Lidka zgłosiła się do mnie na sesje, gdyprzechodziła kryzys, związany z życiem zawo-dowym. Na samym początku zadeklarowała, żechcesiębardziejzmotywowaćizmobilizować do pracy oraz działania, a hamuje ją to,
żeniepotrafirealizowaćtego,cosobiezałożyła.Podczaspierw-szych rozmów okazało się, że tak naprawdę za dużo bierze nasiebieobowiązków i jejorganizmpoprostuodmawiaposłu-szeństwa.Musiałaprzyznaćsięprzedsobą,żekoniecznebędziewprowadzenie czasu wolnego, który pozwoli jej zregenerowaćsiły, żeby mogła zacząć działać bardziej efektywnie i z więk-szym zaangażowaniem. Pierwsze z czym potrzebowała sobiedaćradętoopór iemocje,któreprzeszkadzały jejwpoświęca-niu czasu samej sobie. Czuła, że robiąc to, traci czas, nie pra-cuje,byćmożenawettraciklientów,więcpojawiłsięwzwiązkuz tym stres.Udało jej się to przezwyciężyć. Zrozumiała, że fak-tycznie za mało odpoczywała, gdy zorientowała się, że dającsobiesamejczas, taknaprawdępotemmadużowięcejenergii,botoniegodzinypracydeterminująjakośćjejdziałań,aleefek-ty.Osądsamejsiebieipoczucie,żejestleniwa,dającsobieczaswolny,zniekształcałopostrzeganierzeczywistości.Lidkapotrze-bowałazmienićpodejścieioddzielićwłasnyosądodfaktów.Popozbyciu się ładunku emocjonalnego i zobaczeniu prawdy jak
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 9
funkcjonuje w tej sytuacji, określiła czego tak naprawdę chce icojestdlaniejważne,weryfikującswojewartościiefekty,jakiechce osiągnąć.Następnie określiła próg, jaki chce przekroczyć -określoneprzychodyorazilośćspotkańzklientkami,jakiechcerealizować, żeby planmógł być zrealizowany i podjęła decyzję opodjęciudziałania.Gdy już tozrobiła,okazałosię, żepojawi-ły sięw jej firmieprzeszkody, zktórymimusiałasobieporadzić. Firma, z którąwspółpracowała poinformowała ją o zmianach,któremiały znaczącywpływ na jej przychody i sposób organi-zacjipracy.W tej sytuacjiwewnętrznadeterminacjaniepozwo-liłajejulecemocjom,tylkorozwiązałaproblemisystematyczniedalejpodejmowaładalszekroki,abyosiągnąćto,czegochciała. Poprzejściuprzezetapzmianyzorientowałasię,żenowysposóbdziałania,wktórymbierzepoduwagęodpoczynek,przynosi jejdużowiększe efekty niż dotychczasowapraca, ażdoutraty sił.Dzięki zmianom, jakich dokonaław kolejnych latach rozwinęłaznacząco swój biznes i działała z dużowiększą przyjemnością ispokojem.
Powyższy przykład Lidki, odzwierciedla dziewięć stopni, przezktórewartonauczyćsięprzechodzić,abyporadzićsobienapierwszymetapieżyciowychzmianiodzyskaćpoczu-cie spokoju, a także zbudować świadomość jakie są kolejnekrokidoprzejścia.
Poniżej omawiam każdy z kolejnych etapów. Przedsta-wiamjakiegorodzajudziałaniawartopodejmować,żebyświa-domieprzeznieprzejść.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 10
Pierwszy etap: Spójrz prawdzie w oczy - nadchodzi zmiana
Tozczympotrzebujeszsięzmierzyć,nasamympocząt-kutejpodróżydowewnętrznejtransformacji,jestzaprzeczenie,którewsposóbnaturalnypojawiasię,gdyzmianyzaczynająbyćkoniecznewTwoimżyciu.
Joanna zastanawiała się nad tym, czy chce dalej trwać wrelacji.Czułasięźleodkilkulat.Nierobiłaztymwiele,oprócz awantur, które zdarzały się, gdy coś przelało czarę goryczy. Po kłótni zaczynała mieć poczucie winy, ale napięcie emocjo-nalne opadało na jakiś czas, więc było dobrze. Trwała dalej, mimosygnałów,żecośjestniewporządku.Nieumiałaaniwpro-wadzićzmian,anipodjąćdecyzjiorozstaniu,wkońcuzdecydo-wałasięskorzystaćzsesji.
Zmiany,zwyklenieprzychodząniespodziewanie. Najczęściej coś powoli się transformu-je, ale nie chcesz tego zobaczyć, mimo sta-łychsygnałówzestronyintuicji.Potem,gdyjużprawda nie może być dłużej ukrywana - ego
jestzdziwione,jaktosięmogłowydarzyć.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 11
Powyższyprzykładpokazuje,żenapoczątkuopórprzedzmianą ma wymiar zaprzeczenia faktom, że coś w otoczeniusiędzieje iżenajprawdopodobniejsytuacjabędziewymagałazmian.Corobiwtedyumysł?Uruchamiasiękonfliktwewnętrz-ny, który z jednej strony buduje poczucie, że nie chceszw tejsytuacji nic zmieniać, najlepiej schować się i unikać, a z dru-giejchęć,abyrozwiązaćproblemipodjąćjakąśdecyzję.Często ludziewpadająwrolęmałegodzieckalubofiary,którapodpo-wiada,żejeślizignorująsytuację,byćmożenicsięniewydarzy.Ichoćwgłębisercaczują,żetokarmieniesięiluzjamiitaktemuulegająlicząc,żebyćmożetensposóbbędzieskuteczny. Umysł potrafi zniekształcać rzeczywistość na tyle, żebydostosowywać fakty do przekonań, jakie masz. W takich sy-tuacjachpotrzebujeszprzyznać,żewTwoimżyciu jużnie jesttakjakbyło.Wpewnymmomenciebędzietrzebastawićtemuwszystkiemu czoła, jakoś się do tego ustosunkować. Następ-niedokonaćzmian,albonapoziomiewewnętrznym,zmieniającwłasne podejście do sprawy, albo na poziomie zewnętrznympodejmującdecyzjeidziałanie.Żebyjednaktomogłosięwyda-rzyć,potrzebujeszporadzićsobiezemocjami,któreprzeszka-dzająwoddzieleniufaktówodosądów.
Działania I etapu:1. Spójrz na fakty.
2. Zobacz rzeczy takimi, jakimi są.3. Uznaj, że nadchodzi zmiana
i trzeba się do niej przygotować.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 12
Drugi etap: opanuj emocje
Tenetapjestkluczowy,ponieważstresznie-kształca postrzeganie rzeczywistości. Wstyd,poczuciewiny,żal,strachczyzłośćorazwszel-kieichodcienie,niepozwalająracjonalniepo-dejmowaćdecyzji.To,żesiępojawiajązjednejstrony ma funkcję informacyjną, co możesz
zpowodzeniemwykorzystać,jeślimasznatosposoby.Zdru-giej strony powodują, że umysł staje się zupełnie niezdolny dooddzielaniafaktówodosądów.Działanaautopilocie,awTo-bieuruchamiająsięreakcjewalczlubuciekaj. Cotooznacza?Tooznacza,żewstresieczłowiekniepo-trafimyśleć,przestajebyćkreatywny,akontrolęprzejmująme-chanizmyprzetrwania.
Zuza miała trudną relację ze swoją mamą. Jej problempolegałnatym,żenieczułasięanikochana,aniakceptowana. Towpływałoniezwykledestrukcyjnienajejżycie,ponieważbar-dzo często o tym myślała, pielęgnowaław sobie złość wobecmamy, skupiając się na tym, co ta zrobiła lub co zaniedbała. Z drugiej strony, nie potrafiła nigdy wyrazić swoich własnychuczuć.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 13
Gdy odpowiedziała na pytanie: co powiedziałaby swo-jej mamie, gdyby przestała się bać, wylał się z niej cały żalskumulowany przez lata, a potem… poczuła ulgę. Następnie zapytanacopozytywnegokojarzyzmamą-mimopoczątkowychtrudności, zaczęła znajdować te rzeczy, które jej się podobały izaktóremożebyćwdzięczna.Zmianapostrzegania,powoliza-częładokonywaćwniejtransformacjiwewnętrznej.Początkowablokadawynikała z niewypowiedzianych, przez co nieuświada-mianych,emocji.
,
Działania II etapu:1. Skontaktuj się ze swoimi emocjami.
2. Nazwij to, co czujesz.3. Uwolnij emocje w sposób
bezpieczny dla siebie i otoczenia. 4. Poznaj swoją prawdziwą intencję,
która jest odzwierciedleniem najgłębszej potrzeby, która chce być
spełniona.5. Opierając się na niej określ reakcję, jaka będzie adekwatna w tej sytuacji.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 14
Trzeci etap: oddziel fakty od osądów
Prowadziłamkiedyśszkoleniewyjazdowedlafirmy.Wgrupieznajdowałosiękilkadziesiątko-biet.Większośćznichbyłazadowolonazwyjazdu,korzystała.Jednakpośródnich,byłajedna,która odsamegopoczątkuokazywałaswojeniezado-wolenie w trakcie warsztatów. Skonsultowałam
tozkolegamiiokazałosię,żetaPaninakażdychzajęciachtakreaguje-wyładowujączłośćnaprowadzących.
Już pierwszego dnia okazało się, że w przerwie spadła ze schodów. Podczas drugiego dnia wylała na siebie napój,podczas obiadu. Była jedyną osobą, która przez całe wyda-rzenie miaławypisane na twarzy: “Nie chcę tutaj być”. Drugie-godnia znalazłam ją samą siedzącą na ławcew ogrodzie. In-tuicja podpowiedziałami, żeby do niej podejść i porozmawiać: “Widzę,żenieczujeszsiętunajlepiej”-zaczęłamrozmowę.Byłapoczątkowobardzo zdziwiona,alepochwili otworzyła się iopowiedziałacałąhistorię,zwierzającsięjakbardzonienarękębył jej tenwyjazd,niechciałaprzyjeżdżać,bomiałasprawy ro-dzinne,któreuznałazaważniejsze.Zapytałamwprost:“CzyTwójnastrójjestwstaniespowodować,żesytuacjasiępoprawi?”.Przy-znała,żenie.Zaproponowałam,żemoże,skorojużtutajjest,mo-głabywykorzystaćtenczasipoprostuwziąćtyleilemożedlasie-bie,bojejnastawienienietylkoniespowoduje,żewrócidodomu,alesprawi,żebędzieodczuwaćpodwójnydyskomfort.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 15
Początkowoniebyłachętna.Egoopierałosię.Nienaciska-łam.Zostawiłamjązmyślamiizakomunikowałam,żejeślichcia-łaby porozmawiać, to może do mnie podejść. Zakończyłyśmyrozmowę.Poprzerwie nadrugiej części szkolenia zauważyłam,żenapięciezniejzeszło.Podkoniecpodeszładomnieipodzięko-wała.Byłauśmiechniętaizadowolona.Dokońcawyjazdujużnicjejsięnieprzydarzało.
Na czym polegał problem uczestniczki warsztatów ztejhistorii?Natym,żedokonałaosądu,iżwyjazdjestdlaniejniekorzystny i zgeneralizowała to na wszystko, co się działo.Mimo, że szkolenie, hotel, catering i atrakcje były na bardzowysokimpoziomie,onaniepotrafiłaaniztegoskorzystać,aninawet potraktować tego neutralnie, gdyż wcześniejsza oce-na wprowadziła ją w taki nastrój, że cokolwiek by się nie wy-darzyło - ona i tak byłaby niezadowolona. Dopiero zaintere-sowanie i rozmowa, pozwoliły jej nieco zmienić nastawienie. Topokazuje,żejejumysłstworzyłtakiwewnętrznyodbiórtego,cosiętamdziało,żeniebyławstaniezobaczyćniczego, copozwoliłobyjejskorzystaćztejokazji.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 16
Działania III etapu:1. Podejmij decyzję, że będziesz w danej sytuacji szukać faktów.
2. Zrób test kamery, czyli spójrz na sytuację z boku jako niezaangażowany
kamerzysta i zobacz to, co widzi kamera.
3. Sprawdź w jaki sposób Twój osąd do tej pory zniekształcał to, co widzisz.
4. Ustal sama ze sobą, że będziesz widzieć sprawy takimi, jakimi są.
Wszystkienaszeproblemyzaczynająsięodoceniosą-dów.Tojakosądzaszdanąosobę,sytuację,przedmiotlubideę,automatycznie wywołuje w Tobie emocje, a to z kolei powo-duje, że doświadczasz tego w sposób, który jest analogiczny doodczuwanychemocji.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 17
Czwarty etap: ustal gdzie znajduje się próg przejścia
Jaśmina zgłosiła się z tematem związanym z pracą. Od dawna czuła, że to, co robi niejest tym,czymchciałabysięnaprawdęzajmo-wać.Głębokowsobieczuła,żenieznosi ludzi,z którymi pracuje. Codziennie przeżywa stres w związku z koniecznościąwspółpracy z sze-
fową,którąwyprowadzałajązrównowagi.Mimotoniepotrafiłapodjąćdecyzji o tymczyopuścićetat i stworzyćwłasnybiznesczyteżpozostaćnanim,gdyżdawałjejpoczuciebezpieczeństwa.Jejprogiemprzejściabyładecyzjao tymczyzostaćczyodejść zpracy.
Alina przyszła na sesję, żeby uporządkować swoje życie wzwiązkuzrelacjami.Jakiśczastemurozstałasięzojcemswo-jej córeczki i obawiała się głębszego wejścia w nową relację, ajednocześnie,bardzochciałabudowaćzkimśzwiązek.Zjednejstronyobawiałasiębyćsama,azdrugiejniemiałapewnościczymężczyzna,zktórymsięspotykajestdlaniej.Właściwietomiałaintuicyjnepoczucie, że ta relacjaźlesięskończy,ale jakpotemprzyznała, samasiebieoszukiwała.DlaAlinyprogiemprzejściabyładecyzjaorozstaniuiprzeprowadzenierozmowy.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 18
Powyższe przykłady pokazują, że progiem przejściamoże być bardzo wiele spraw. Jednak jeśli nie będziesz po-trafiła precyzyjnie określić gdzie on jest i jaka decyzja jest do podjęcia, to możesz ulec zaplątaniu w sprzecznych emo-cjach i mieć problem z niekonsekwentnymi działaniami. Wtakich sytuacjach największym wyzwaniem są konflikty we-wnętrzne, które odzwierciedlają sprzeczne interesy, targająceego:“Zjednejstronychciałabymbyćwrelacjiztymmężczyzną, azdrugiejwcaletegoniechce”- jakpowiedziałakiedyśjedna z moich klientek. Wtedy osobowość jest jakby rozszczepiona na dwie kłócące się ze sobą części i żadna nie chce odpu-ścić. Odkrywasz wewnętrzny spór tuż przed progiem przej-ścia. Próg z kolei jest odzwierciedleniem przekraczania wła-snego strachu i ograniczeń. To ono się boi, że coś straci.Obawia się wyjścia z przyjemnej i miłej strefy komfortu, boi się konfrontacji z rzeczywistością oraz podjęcia jakiejkolwiekdecyzji, a już ponad wszystko, wzięcia odpowiedzialności zadecyzję.
Działania IV etapu:1. Określ, co Cię powstrzymuje przed
podjęciem decyzji - przejściem przez próg.2. Określ wszystkie swoje lęki.
3. Znajdź sposoby na to, żeby zapobiec temu, czego się boisz.
4. Znajdź sposoby na to, żeby poradzić sobie z tym, co się wydarzy, jeśli Twoje lęki
się jednak sprawdzą.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 19
Piąty etap: określ czego naprawdę Chcesz i jaki to ma związek
z wyznawanymi przez Ciebie wartościami.
Julita chciała poprawić swoją efektywność w pracy. Od dłuższego czasu czuła, że stoi wmiejscu.Zjednejstronybardzochciałaruszyćdo przodu ze swoimi projektami, ale z drugiejstronycośjąblokowałoiniepotrafiłazrozumieć
czymtojest.Mimoiżbardzochciałasięrozwijać,tojednocześnielubiłaspędzaćczaszeswojąrodziną,zwłaszcza,żemążzwra-całjejostatniouwagęnato,żezbytwieleczasuspędzawpracy.Problemleżałwsprzecznościachnapoziomiesystemuwartości.Okazałosię,żenajwyższąceniłapoczuciewłasnejwartości,po-temrozwój,spokójipewnośćsiebie.Sprawdziłyśmyrównieżjakiesąjejantywartościituodnalazłabrakpoczuciawłasnejwartości,brakodpowiedzialnościiniepewnośćorazstres.Odrazuzauwa-żyła,żewśródjejwartościiantywartościjestkilka,któresięmogąwzajemniesabotować,ponieważtworząpotencjalnesprzeczności wżyciu.Rozwójipewnośćsiebiebyływopozycjidospokoju,po-nieważ, aby się rozwijać, potrzebowała podejmować działania iwychodzićpozastrefękomfortu,natomiastbudowaniepewnościsiebieniemogłosięobyćbezstawianiakolejnychkroków,uczenia sięnowychrzeczy,cobyłodalekieodspokojnegospędzaniacza-su.Wopozycji stały również rozwój i stres, gdyż rozwój był dlaniej wychodzeniem poza bezpieczne, schematyczne działanie
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 20
irzeczywiściewywoływałstres.Podczassesjidoprowadziładoin-tegracjitychwartościipogodzenianajważniejszychdlaniejrze-czy.Dzisiajodnosi sukcesy i rozwijasię zawodowo,a jej relacjerodzinneukładająsiębardzodobrze.
Problemzkonfliktemwartości jestbardzopowszechny,jednocześnie nieznajomość własnych najważniejszych aspek-tówżyciaprowadzidobrakuświadomościtego,cojestdlaCie-bieistotnewżyciuiutrudniapodejmowaniejakichkolwiekde-cyzji.Czymzatemsąwartości?Jakmożnajezdefiniować?
Gdyzadajeszsobiepytanie,cojestdlamnienajważniej-sze,wtedyzaczynaszmówićowartościach.Twojewartościpo-zwalająCipodejmowaćcodziennedecyzjeistanowiądlaCie-biekompas,pomagajączmierzaćwewłaściwymkierunku.Jeślijesteś świadoma swojego systemu wartości, wtedy wiesz jakpodejmowaćdecyzje,jeślinie,mogąsiępojawiaćwątpliwości idylematy,którychprzezdługiczasniepotrafiszrozwiązać.
Wartości są kształtowane na wczesnym etapie życia.Niestetytomarównieżswojekonsekwencje.Ponieważniepo-wstawałyoneświadomie,toniemiałaśnaniewpływu.Zostałyone przejęte wprost od rodziców, opiekunów oraz grup spo-łecznych,zktórymisięidentyfikowałaś.Jeślidanagrupaagre-sywnieegzekwowałatewartości,możnapowiedzieć,żezostałyoneuwarunkowane.Wtedypojawiająsięnaichpodstawiesilneprzekonania.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 21
Działania V etapu:1. Określ swoje najważniejsze wartości,
czyli to, co dla Ciebie najważniejsze w życiu.
2. Ustal ich hierarchię.3. Znajdź, gdzie mogą powstawać
potencjalne sprzeczności pomiędzynimi.
4. Określ na podstawie jakich wartości podejmujesz aktualne decyzje,
związane ze zmianą i dowiedz się czy nie istnieją pomiędzy tymi wartościami
konflikty.5. Rozwiąż konflikty wartości.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 22
Szósty etap: podejmij decyzję
Przeszłaś już przez pięć etapów: uzna-łaś fakt, że w Twoim życiu nadchodzizmiana, udało Ci się opanować emocje i oddzielić fakty od osądów, znalazłaś gdzieznajduje się próg przejścia, jakie tam czeka-jąnaCiebieprzeszkody,atakżezdałaśsobie
sprawę z tego czego naprawdę chcesz w tej sytuacji i którewartości,przezCiebiewyznawane,biorąudziałwtejdecyzji. Przyszedłetapdokonaniawyboru.Tenetapmożemiećbardzo różny poziom trudności. Wszystko zależy od jakości i skali problemu z jakim masz do czynienia, jednak poprzed-nie kroki są po to, żeby to podjęcie decyzji maksymalnie Ci ułatwić. Chciałabym tu podkreślić, że ego ma tendencje douleganiailuzjom,którewynikajązbłędówpolegającychnabezrefleksyjnym ufaniu własnym przekonaniom, zamiast do-strzegania faktów. Oprócz tego ma też zwyczaj niedocenianiaprzyszłychproblemóworazprzecenianiaaktualnychprzyjem-ności. To tendencja, która będzie Ci znacznie przeszkadzała wpodjęciudługoterminowokorzystnejdecyzji.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 23
Sylwia od dłuższego czasu nie potrafiła podjąć decyzji ozmianiemiejsca,gdziebędzieznajdowałosięjejbiuro.Chciałamiećrówniedobrąlokalizację,aleteżobniżyćczynsz,ponieważ wdotychczasowymmiejscukosztybyłybardzowysokie.Potrze-bowałazbudowaćwsobiegotowośćnietylkokorzystajączsesji,aleprzedewszystkimstworzyłasobiekonkretny termin,doktó-regopodejmiedecyzję.Udałojejsiętozrobić,gdyterminminął, aonapoczułazłośćnasiebie,żejeszczeniedokonałatejzmia-ny.Potemwszystkozadziałosiękaskadowo,znalazłanowebiuro iznaczącozmieniłaswojąsytuację.
Podejmowanie decyzji jest krytycznym momentem,przed którym ego będzie się wzbraniać, jednak na tym eta-pie możesz sobie pomóc. Znajdź mentora, który pomoże Ciwdokonaniuwyboru.Twoimmentorem,wzależnościodte-matu, może się stać zarówno osoba: coacha, przyjaciela, du-chownego,nauczyciela.Mogątobyćrównieżksiążki,filmy,ar-tykuły-wszystko,copomożeCiuzupełnićwiedzę,pozwalającą na podjęcie decyzji lub zmianę spojrzenia na sytuację.To czyznajdzieszmentoraczytowpostaciosobyczyteżzdarzeń,wy-magaotwartościikonkretnegoaktuwoli.Mentormożeteżpoja-wićsię,bezwyżejwymienionych.Wtedyzdarzasię,żepierwsząreakcją jestopór igwałtownaniechęć,gdyżmentorzwiastujezmiany,którychegomożeniechciećprzyjąć.ToodCiebiezale-życzychceszskorzystaćzjegopomocyczyteżnie.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 24
Działania VI etapu:1. Określ precyzyjnie jaką decyzję masz
do podjęcia.2. Zbierz informacje, wynikające
z przejścia przez poprzednie etapy.3. Jeśli czujesz, że potrzebujesz
wsparcia - skorzystaj z pomocy mentora.4. Podejmij decyzję.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 25
Siódmy etap: pokonaj przeszkody i strażnika progu
Gdy pisałam o etapie, związanym z od-najdywaniem progu przejścia, wspo-mniałam o sabotażyście. Teraz nadcho-dzi moment, w którym może on się pojawić wTwoim życiu. Kim jest sabotażysta?To takaczęść osobowości, która z powodu ukry-
tych interesów,ulokowanychwkontynuowaniustarychnawy-ków, zrobi wszystko, żeby nie dopuścić do podjęcia decyzji, anastępniezmian.Toreakcjeobronne,dążącedozachowaniastatusquoipotrafiąonedziałaćwniesamowiciezawoalowanysposób.Różnorodneźródłaopisujątęenergięwróżnysposób,jednak opisy tego, powtarzają się zarówno w opracowaniachpsychologicznych,mitologicznych,jakicoachingowych.
Joseph Campbell, Christopher Vogler, którzy nawiązują z kolei do zbadanych przez Junga archetypów, wskazują na strażnika progu. Według nich, ten archetyp funkcjonujew nieświadomości zbiorowej i pochodzi ze starożytnych mi-tów podań, a także źródeł o pochodzeniu religijnym.W histo-riachprzekazywanychzpokolenianapokolenie,mitachiwie-rzeniach wszyscy bohaterowie napotykają jakieś przeszkody. Uprogukażdejzbramdonowegoświatastojąstrażnicy,którzymająbronićwejściaprzedtymi,którzyniesągodni,abyprzejść.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 26
O tym czy ktoś jest godny czy nie, świadczy często to, czymawsobiedośćodwagiiśmiałościdotego,abyprzekro-czyć swój własny strach i pokonać strażnika. Próg natomiastjest tym przełomowym momentem w życiu, gdy potrzebu-jeszpodjąćjakąśkluczowądlasiebiedecyzję.Strażnicyprogu z pozoruwydają się groźni, ale jeśli bohaterwykaże się spry-tem, będzie potrafił ich przechytrzyć, ominąć albo wręczzrobić z nich sprzymierzeńców, przejdzie przez próg i ruszy dalej. Strażnicy progu strzegą dostępu do przestrzeni, w której bohater będzie musiał zmierzyć się ze swoimi ogra-niczeniami, słabościami, przedewszystkim ze swoim cieniem,który jest emanacjąwszystkich tychwypartych części osobo-wości, które tak skrzętnie chcesz ukryć przed światem, a na-wetprzedsamąsobą.OcieniupiszezkoleiCarlGustawJung,wskazującnato,żeteelementynassamych,którewypieramy ipróbujemyukryćwpodświadomychzasobachumysłu,sątym,co powraca jako przeznaczenie, gdy w życiu dzieją się jakieśkluczowezmiany.
Z moich obserwacji wynika, że podświadomość, którawpływanareakcje,egopotrafiwniezwykleuciążliwyspo-sóbpokazywaćsłabości.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 27
Przyszły do mnie kiedyś dwie przyjaciółki na warsztaty.Jednaznichwtrakciespotkaniauważniesłuchała.Nawetwzięłaudziałwjednymzćwiczeń.Pospotkaniuzwyklezapraszamoso-bychętnenabezpłatnąkonsultację.Uczestniczkastanęłaprzedlistązapisównaspotkania,alezaczęłasiętłumaczyć,żeniemazesobąkalendarzaisamaniewieczychcesięspotkaćczynie.Wtedy jej przyjaciółka, niby od niechcenia, rzuciła komentarz, żepewniesięboizapisać.Wtymmomenciezobaczyłamzmianępostawytejuczestniczkizmałejdziewczynki,któraniewie jakąpodjąćdecyzję,wbojowonastawionąkobietę,którachceudo-wodnić,żejestinaczejniżuważajejprzyjaciółka.Znalazłapierw-szylepszyterminizapisałasię.Cosięwydarzyłopotem?Trzyrazyprzekładaładatęspotkaniadomomentu,wktórymstwierdziła,żerezygnujezkonsultacji,boporaztrzeci“wyskoczyło” jejspo-tkaniewpracyiniechcemizawracaćgłowy.Uśmiałamsięprzytym,boprzyznam,żeprzeczuwałamtakiobrótspraw,biorącpoduwagęzewnętrznąmotywację,jakąbyłkomentarzjejprzyjaciółki.
Tahistoriapokazuje,żeabydokonaćzmianwewłasnymżyciu potrzebujemy czegoś więcej niż tylko zewnętrznej sty-mulacjiwpostaciwydarzeń,nawetnajbardziejbolesnych,czydokuczliwychkomentarzy,albonawetnamówzestronyinnych. To,czegopotrzebujemytogotowość.Agotowość bierzesięzezrozumieniawłasnychpotrzeb,dokonaniawyboru,któreznichsąnajważniejszeiabytomóczrobić,rozumieniaczymsąwar-tościorazwjakisposóbwpływająonenapotrzeby,któredekla-rujesz.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 28
Działania VII etapu:1. Zacznij być uważna, na sygnały
emocjonalne, które mogą sabotować decyzję.
2. Jeśli zaczną pojawiać się przeszkody, bądź świadoma, że możesz mieć
do czynienia ze strażnikiem progu. Pozostań uważna i świadoma tego,
co się dzieje.3. Znajdź sposób na pokonanie przeszkód.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 29
Ósmy etap: podejmij działanie i przekrocz próg
Gdy już podjęłaś decyzję, nadszedł etappodjęciadziałania.Izjednejstronytomożebyćbardzoprostyetap,azdrugiejtrudny,gdyżto,cozdecydowałaś,trzebawprowadzićwżycie. W łatwy sposób możesz zorientować się czypraca,jakąwykonałaśwcześniejjestsolidnym
przygotowaniem do podjęcia decyzji, czy też nie udało Ci sięzpowodzeniemprzejśćpoprzednichetapów.Sygnałem,którypozwoliCitookreślićjestłatwość,zjakąstawiaszkolejnekrokipopodjęciudecyzji.Jeślimaszztymtrudność,najprawdopo-dobniej oznacza to, że tak naprawdę nie rozwiązałaś konflik-tu wewnętrznego i nie masz w sobie wewnętrznej pewności ispójności,cododecyzji.Czymusiszcośztymzrobić?Tozależy od siły, z jaką energia emocjonalna próbuje pokrzyżować Ci plany. Tak naprawdę nie zawsze udaje się w pełni roz-wiązać wszystkie konflikty wewnętrzne, pogodzić interesywszystkich stron, zaangażowanych w decyzję. Niekiedy poprostu, mimo braku dostatecznej ilości informacji, będzieszpotrzebowała coś zdecydować i rozpocząć jakieś działa-nie.Wtejsytuacjidużoważniejsze jestto,że idzieszdoprzo-du, bo dzięki temu nie stoisz w miejscu, licząc na to, że gdyzamkniesz oczy i ponownie je otworzysz obudzisz się wświecie, w którym wszystkie poprzednie problemy znikną. TaksięniedziejeiniemuszęCitegotłumaczyć.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 30
Jadwigamiaładylematczyzostaćzeswoimwieloletnimpartneremczyodejśćodniego.Nakilkuspotkaniachrozwiązy-wała wszystkie konflikty wartości, które były wielopoziomowe iwiązałysięzwielomaróżnymisprzecznymipotrzebami,wzwiąz-kuztąrelacjąorazżyciem.Gdy jużpodjęłaostatecznądecyzję i zakomunikowała ją swojemu partnerowi, to zablokowała się. Niepotrafiłaprzezdwatygodnieusiąśćznimiprzeprowadzićroz-mowy,któramiałabyustalićzasadyorazterminjegowyprowadz-ki.Gdy z nią rozmawiałam zaczęłaopowiadać, że jejwyobraź-niapodsuwajej tragicznewizjetego,żeonsięwścieknie,aona nie będzie potrafiła stawić temu czoła. Dopiero, gdy przeszłaprzezćwiczeniesymulacyjnejakmaprzeprowadzićrozmowękrok pokroku,udałojejsiętozrobićipoczuładużąulgę.
Jak pokazuje przykład Jadwigi, czasem mimo podjętejdecyzji,możeszmiećwsobiejeszczeemocje,któreniepozwa-lająostatecznieprzejśćprzezprógizrobićto,copostanowiłaś.Wtedypotrzebujeszdodatkowychwskazówek.Wtymceluwy-konajnastępującedziałania.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 31
Działania VIII etapu:1. Stwórz obraz siebie z przyszłości, która
już dokonała tej zmiany i jej się udało.2. Określ, co robiła i czego unikała,
że odniosła sukces.3. Następnie stwórz obraz siebie
z przyszłości, która dokonała zmiany, ale poniosła klęskę.
4. Określ, co robiła i czego unikała, że poniosła klęskę.
5. Zbierz wnioski i określ swoje dalsze kroki, na podstawie działań, które
pomogły odnieść sukces.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 32
Dziewiąty etap: rozejrzyj się dookoła
Witaj w nowej rzeczywistości! Udało Cisię podjąć decyzję, poradzić sobie z wła-snymi emocjami, ominąć strażnika pro-gu i otworzyć te drzwi, które pozwalają Ci wejść do nowej rzeczywistości. Poczuciespokoju,którenajczęściejpojawiasięwpierw-
szymmomencie,możebyćwskazówką,żejesteśnawłaściwejdrodze. Z doświadczenia wiem również, że zaraz po uczuciuspokoju może się uruchomić ego, które w panice i ostatnichpodrygach będzie próbowało pokrzyżować Ci plany i zawró-cić Cię z drogi. Dzieje się tak, bo rzeczywistość lubi testować i sprawdzać czy przypadkiem jednak nie wolałabyś powrócićdostaregoświataiżyćtakjakdotejpory.
Wejściedonowegoświatawiążesięztym,żemusiszod-naleźćsięwnowejrzeczywistości.Zobaczyćjakimionarządzisięprawami.Natymetapiepojawiająsięnowiludzieiróżnorod-newyzwania,którymtrzebasprostać.Poświętowaniudokona-nejzmiany,wartozachowaćspokojnąuważność,bopotrzebu-jeszpójśćdalej.Jesttobardzoważnyetap,którymożeszstaraćsięprzejśćsamejlubskorzystaćzpomocykogoś,ktoprzeszedłwżyciuwielezmian iwie, jakradzićsobiena ichposzczegól-nychetapach.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 33
Bezpłatna konsultacja
Jeśli na tym etapie czujesz, że potrzebujesz pomocy w przejściu przez proces zmian, zapraszam Cię do skorzysta-niazbezpłatnejkonsultacji,którapozwoliCipoukładaćsprawyzwiązaneztymgdziejesteśijakiesąkolejnekroki.
Podczas takiego spotkania możesz się spodziewać trzech rzeczy:
1. Przejdziesz 30 minutową sesję, podczas której poukładasz to gdzie jesteś i co dalej warto zrobić,
czyli otrzymasz konkretną wartość.
2. Będziesz mogła zapoznać się z programami rozwojowymi, jakie aktualnie proponuję klientkom, zgłaszającym się do mnie na sesje i podjąć decyzję, która opcja jest dla Ciebie najbardziej odpowiednia.
3. Ponadto ja będę mogła zapoznać się z Twoją sytuacją i odpowiedzieć czy podejmę się pracy
w omówionym obszarze.
9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 34
Zapiszsięnabezpłatną konsultacjęjużteraz,wchodząctutaj:
www.martagierlinska.pl/bezplatna-konsultacja/