18-12-2017
1
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Energie positieve bedrijventerreinenSpecial van het gas af
mn. inzet van Warmtepompen
Hoorn, 12 december
Marc Herberigs [email protected] 010 – 238 28 26
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Stichting Stimular
De werkplaats voor duurzaam ondernemen
18-12-2017
2
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Wat doet Stimular?
Wij stimuleren MKB bedrijven duurzaam te ondernemen door:
� Onderzoek en kennisverspreiding
� Advies
� Tools
Vanuit de win-win voor ondernemer en milieu.
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Enkele voorbeelden
� DuurzaamMKB.nl
� Milieubarometer
� MVO balans
18-12-2017
3
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Enkele voorbeelden
� Advies en ondersteuning
� CO2 / Energie-scans
� Cursus Duurzaam Ondernemen
� Cursus CO2-Prestatieladder
� Duurzaamheidskringen
� ISO 14001 / ISO 26000
� MVO-strategie trajecten
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Energieverbruik MKB-bedrijf
Kantoor met werkplaats: 1.000 m2/ 5.000 m3
� ± 10.000 m3 gas (alleen verwarming)
� ± 75.000 kWh (verlichting, ventilatie, proces)
CO2-footprint
18-12-2017
4
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Klimaatneutraal?
Elektra is eenvoudig te verduurzamen
� 300 zonnepanelen (±700 m2 dakopp)
� Groen inkopen (86 draaiuren/jaar windmolen)
Gas moeilijker
� Groen gas/ biogas inkopen?
� Compenseren (19 CO2-credits)?
� Gas vervangen door biomassa of elektriciteit?
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Biomassa
� Pelletkachel
� Stoken met hout 10kg hout = 5 m3 aardgas 2,5 euro
� Opslag pellets, onderhoud
� Geen gasaansluiting nodig
www.duurzaamMKB.nl zoek op pelletkachel
18-12-2017
5
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Stralingspanelen
Efficiënter verwarmen
� Warmen de lucht niet op, maar het object
� Elektrisch alleen interessant in kleine ruimten
� In grote ruimten direct gasgestookt
� Vermogen plm helft van conventioneel
� Terugverdientijd 3 - 10 jaar
www.duurzaamMKB.nl zoek op stralingsverwarming
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Warmtepompen. Nu wel interessant
Rendement is van 200% naar max. 600% gegaan
18-12-2017
6
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Energie inhoud
1 m3 Aardgas ~ 10 kWh elektriciteit
€ 0,55 / m3 € 0,19 / kWh € 0,08 / kWh
€ 0,055 / kWh € 0,19 / kWh € 0,08 / kWh
Elektriciteit is dus 1,5 - 3 maal zo duur dan gas
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Financieel rekenvoorbeeld MKB
� 1 kWh = 8 ct (7-20)
� 1 m3 gas = 55 ct (35-60)
� HR ketel: 1 m3 gas = ± 34 MJ warmte
� Warmtepomp <COP 4>: 1 kWh = ±14 MJ warmte
� Met ±±±
±2,5 kWh vervang je 1 m3 gas
18-12-2017
7
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Financieel rekenvoorbeeld MKB
Voorbeeldbedrijf heeft 10.000 m3 gas per jaar nodig om te verwarmen. Met een warmtepomp wordt dit 25.000 kWh.
� Oftewel € 5.500 � € 2.000 energiekosten per jaar
� Oftewel de capaciteit van de zonnepanelen uitbreiden met ±100 stuks. Dak vol.
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Warmtepomp
� Lijkt op koelkast of airco, maar:
� Airco en koelkast kunnen alleen koelen
� Een warmtepomp kan de koelvloeistofcyclus omdraaien � verwarmen én koelen
� Nodig is:
� Koudemiddel
� Compressor en expansieventiel
� 2 Afgiftesystemen
� COP (Rendement) is 2 tot 6, afh. van de opname en afgifte temperaturen
18-12-2017
8
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Warmtepomp, techniek
� Warmte wordt niet gemaakt, maar getransporteerd
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Soorten warmtepompen
� Water – water
� Water als bron en afgiftesysteem
� Hoge investering, grote systemen
� Vrij constant en hoog rendement
� Koelen in zomer verplicht (balans in bron behouden).
� Mag niet overal, www.WKOtool.nl
18-12-2017
9
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Soorten warmtepompen
� Lucht – water
� Lucht als bronWater als afgiftesysteem
� Rendement hoog, afh. van buitentemp.
� Lagere investering
� Lage temp. afgiftesysteem
� Kleinere systemen, Veelal geen tapwater
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Soorten warmtepompen
� Lucht – lucht
� Lucht als bron en afgiftesysteem
� Lage investering, kleine systemen
� rendement varieert met buitentemp, gemiddeld.
� Als airco veel vb, als WP weinig praktijkvoorbeelden
18-12-2017
10
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Soorten warmtepompen
� Hybride (gekoppeld aan HR ketel of andere bron)
� Meestal lucht als bron, water als afgiftesysteem
� Gekoppeld aan combiketel of zonneboiler,
� Rendement hoog, afh. van buitentemp.
� Afgiftesysteem flexibel
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Soorten warmtepompen
� Hybride (gekoppeld aan HR ketel of andere bron)
� Warmtepomp ±70-85% van de warmtebehoefte
18-12-2017
11
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Drempels voor warmtepompen
� Pieken in warmtevraag zijn moeilijker te bedienen
� Goed isoleren van essentieel belang (RC 2,5 minimaal, liever naar 4,5)
� Niet te veel ‘nacht’-verlaging
� Afgiftesystemen
� Lage temperatuursystemen zijn het beste, maar niet altijd aanwezig
� Extreme koude:
� Rendement is lager, en hij stopt bij -25°C
� Geïntegreerd elektrisch verwarmingselement vangt op
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Drempels voor warmtepompen
� Geluid
� Buitenunit, dempen met 7dB is mogelijk
� Binnenunit, iets hoger dan CV ketel
� Opstarttijd
� Het kost ongeveer 5-10 minuten voordat proces efficiënt draait, niet te vaak schakelen.
� Onderhoud
� Meer onderhoud dan CV (corrosie buitenunit)
� Toekomst = bufferen warmte (goedkoper dan een accu)
18-12-2017
12
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Situatie
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Nodig:
� Extra isolatie, waar mogelijk (natuurlijk moment)
� Dak, gevel, glas
� Kierdichting, docks sluiten
� WtW op ventilatie
� Hybride systeem:
� Loskoppelen van het werkplaatskantoor van de rest, lucht-lucht WP
� Lucht-water heaters in hal, aansluiten op de ketel
18-12-2017
13
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Wat helpt:
� Temperatuur hal verlagen, indien mogelijk
� Proceswarmte gebruiken (compressor, productieapparatuur)
� Compartimentering/ overheaddeuren isoleren
� Niet te grote pieken in warmtevraag
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Wat is uw situatie?
� Gebruikt u geen gas voor processen?
� Heeft u productie waarbij warmte geproduceerd wordt (continue productie beste)?
� Heeft uw kantoor goede isolatie?
� Ventileert u niet geforceerd (vanwege luchtkwaliteit), of heeft u WtW?
� Heeft u lage temperatuursverwarming?
18-12-2017
14
Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen
Bedankt voor uw aandacht
Vragen?