Küresel Büyüme Toparlanıyor
4,8
3,3
3,7
2
3
4
5
2002-07 2008-17 2018-20 T
(Ort
. Bü
yüm
e, %
)
T: Tahmin 4
Kaynak: IMF Küresel Ekonomik Görünüm Raporu
53,1
57,4
48
50
52
54
56
58
Eyl.14
Ka
s.1
4
Oca
.15
Ma
r.1
5
Ma
y.1
5
Te
m.1
5
Eyl.15
Ka
s.1
5
Oca
.16
Ma
r.1
6
Ma
y.1
6
Te
m.1
6
Eyl.16
Ka
s.1
6
Oca
.17
Ma
r.1
7
Ma
y.1
7
Te
m.1
7
(İm
ala
t Sa
na
yi)
Küresel PMI Avro Bölgesi PMI
Kaynak: Bloomberg 5
Göstergeler Üretimde Canlanmaya İşaret Ediyor
7,7
3,1
3,9
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
2002-07 2008-17 2018-20 T
(Ort
. Bü
yüm
e, %
) Küresel Ticaret Hacmi Artıyor
6 T: Tahmin
Kaynak: IMF Küresel Ekonomik Görünüm Raporu
3,4
1,9
4,4
0
2
4
6
8
10
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
20
17
GT
20
18
T
(Ort
., %
)
Küresel Gelişmiş Ekonomiler Gelişmekte Olan Ekonomiler
Küresel Enflasyon Ilımlı Seyrediyor
7
GT: Gerçekleşme Tahmini T: Tahmin Kaynak: IMF Küresel Ekonomik Görünüm Raporu
-800
-600
-400
-200
0
200
400
6002
00
8
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
20
14
20
15
20
16
20
17
GT
20
18
T
(öze
l, n
et,
mily
ar
$)
Gelişmekte olan Ülkeler Gelişmekte olan Ülkeler (Çin hariç)
Gelişmekte olan Ülkelere Sermaye Akımı Pozitife Dönüyor
GT: Gerçekleşme Tahmini T: Tahmin 8 Kaynak: IIF
9
(Bre
nt,
va
ril,
Do
lar)
25,0
72,7
97,7
61,9
112,0
44,0
60,0
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
120
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
20
14
20
15
20
16
20
17
20
18
20
19
20
20
Petrol Fiyatlarında Sınırlı Artış Bekleniyor
Not: Kesikli çizgi OVP dönemini göstermektedir.
Kaynak: IMF Küresel Ekonomik Görünüm Raporu, Reuters Futures
Küresel Ekonomiye İlişkin Aşağı Yönlü Riskler
10
Beklenenden Hızlı Parasal Sıkılaştırma
Jeopolitik Gerginlikler
Küresel Ticarette Korumacılık Eğilimleri
Yüksek Borçluluk Oranları ve Yaşlanan Nüfus
4,7
4,8
5,6
4,0
4,2
4,4
4,6
4,8
5,0
5,2
5,4
5,6
5,8
1924-2002 1924-2016 2003-16
(Ort
. GSY
H B
üyü
mes
i, %
)
Kaynak: TÜİK, Kalkınma Bakanlığı 12
Büyüme Performansını Artırdık
13
9.208
24.636
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
2002 2016
3.581
10.883
0
2.000
4.000
6.000
8.000
10.000
12.000
2002 2016
Kişi Başı Geliri Artırdık (K
işi B
aşı
GSY
H, $
)
(Kiş
i Ba
şı G
SYH
, SA
GP,
$)
Kaynak: TÜİK
14
Gelişmiş Ülkelerle Gelir Farkını Azalttık
37,1
62,2
30
40
50
60
702
00
2
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
20
14
20
15
20
16
(Kiş
i Ba
şı G
SYH
, SA
GP
$, T
ürk
iye/
AB
)
Kaynak: OECD
20,6
27,2
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
20
14
20
15
20
16
Kaynak: TÜİK
İsti
hd
am
(m
ilyo
n k
işi)
15
Güçlü İstihdam Artışı Sağladık
-8,3
-3,8
-10
-8
-6
-4
-2
0
22
01
2-Ç
1
Ç2
Ç3
Ç4
20
13
-Ç1
Ç2
Ç3
Ç4
20
14
-Ç1
Ç2
Ç3
Ç4
20
15
-Ç1
Ç2
Ç3
Ç4
20
16
-Ç1
Ç2
Ç3
Ç4
Cari İşlemler Dengesi Enerji ve Altın Hariç Cari İşlemler Dengesi
Kaynak: TÜİK, TCMB
(Yıll
ıkla
nd
ırılm
ış, G
SYH
’ye
ora
n, %
)
16
Cari İşlemler Açığı Yönetilebilir Düzeyde
70,7
9,0
0
10
20
30
40
50
60
70
80
1989-2002 2003-16
(Ort
., e
nfl
asy
on
, %, y
ıl so
nu
)
Kaynak: TÜİK, Kalkınma Bakanlığı 17
Fiyat İstikrarında Önemli Mesafe Kat Ettik
18
10,5
1,3
-1,5
0,0
1,5
3,0
4,5
6,0
7,5
9,0
10,5
12,02
00
2
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
20
14
20
15
20
16
Gen
el D
evle
t B
ütç
e A
çığ
ı (%
GSY
H)
Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, TÜİK
Maastricht Kriteri: %3
Kamuda Mali Disiplini Sağladık
4,8
3,5
3,0
1,7
1,3
0
1
2
3
4
5
Gelişmekte OlanÜlkeler
G7 OECD Avro Alanı TÜRKİYE
Gen
el D
evle
t B
ütç
e A
çığ
ı (%
GSY
H, 2
01
6)
Maastricht Kriteri: %3
Kaynak: IMF, OECD, Kalkınma Bakanlığı, TÜİK
Bütçe Açığı Göreli Olarak Düşük Seviyede
19
20
72,1
28,1
20
30
40
50
60
70
802
00
2
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
20
14
20
15
20
16
Gen
el D
evle
t B
orç
Sto
ku (
% G
SYH
)
Maastricht Kriteri: %60
Kamu Borç Yükünü Önemli Ölçüde Azalttık
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, TÜİK
120,4 113,5
91,3
47,3
28,1
20
40
60
80
100
120
140
G7 OECD Avro Alanı Gelişmekte OlanÜlkeler
TÜRKİYE
Gen
el D
evle
t B
orç
Sto
ku (
% G
SYH
, 20
16
)
Maastricht Kriteri: %60
Kamu Borcu Uluslararası Standartlara Göre Oldukça Düşük
21 Kaynak: IMF, OECD, Hazine Müsteşarlığı, TÜİK
23
OVP’nin Temel Amaçları
OVP’nin temel amaçları büyümenin hızlandırılması, istihdamın
artırılması ve gelir dağılımının iyileştirilmesidir.
Makroekonomik istikrarın sürdürülmesi
Beşeri sermaye ve işgücünün kalitesinin artırılması
Yüksek katma değerli üretimin yaygınlaştırılması
İş ve yatırım ortamının iyileştirilmesi
Kamuda kurumsal kalitenin artırılması
24
3,2
5,5 5,5 5,5 5,5
2
3
4
5
6
2016 2017 GT 2018 P 2019 P 2020 P
GT: Gerçekleşme Tahmini P: Program
(GSY
H, %
değ
işim
)
Büyüme Oranı
25
10.883 10.579
11.409
12.100
13.024
8.000
9.000
10.000
11.000
12.000
13.000
14.000
2016 2017 GT 2018 P 2019 P 2020 P
GT: Gerçekleşme Tahmini P: Program Not: Dünya Bankası yüksek gelir sınırı Atlas metoda göre yapılan hesaplamadır.
($)
Kişi Başı Gelir
Dünya Bankası Yüksek Gelir Sınırı (12.235 $)
26
10,9 10,8
10,5
9,9
9,6
9,0
9,5
10,0
10,5
11,0
11,5
2016 2017 GT 2018 P 2019 P 2020 P
GT: Gerçekleşme Tahmini P: Program
(%)
İşsizlik Oranı
27
8,5
9,5
7,0
6,0
5,0
3
4
5
6
7
8
9
10
2016 2017 GT 2018 P 2019 P 2020 P
GT: Gerçekleşme Tahmini P: Program
(TÜ
FE, y
ıl so
nu
, % d
eğiş
im)
Enflasyon Oranı
28
3,8
4,6
4,3
4,1
3,9
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
2016 2017 GT 2018 P 2019 P 2020 P
GT: Gerçekleşme Tahmini P: Program
(% G
SYH
)
Cari İşlemler Açığı
29
1,1
2,0 1,9 1,9
1,6
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
2016 2017 GT 2018 P 2019 P 2020 P
GT: Gerçekleşme Tahmini P: Program
(% G
SYH
)
Merkezi Yönetim Bütçe Açığı
30
1,0
2,4
2,1
1,9
1,3
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
2016 2017 GT 2018 P 2019 P 2020 P
GT: Gerçekleşme Tahmini P: Program
(% G
SYH
)
Kamu Kesimi Borçlanma Gereği
31
28,1
28,5 28,5
28,0
27,5
27,0
27,5
28,0
28,5
29,0
2016 2017 GT 2018 P 2019 P 2020 P
GT: Gerçekleşme Tahmini P: Program
(% G
SYH
)
AB Tanımlı Borç Stoku
32
Makroekonomik istikrarın sürdürülmesi
Beşeri sermaye ve işgücünün kalitesinin artırılması
Yüksek katma değerli üretimin yaygınlaştırılması
İş ve yatırım ortamının iyileştirilmesi
Kamuda kurumsal kalitenin artırılması
Büyüme ve İstihdamı Destekleyen Öncelikli Politika Alanları
FİYAT İSTİKRARI
Kalıcı fiyat istikrarına odaklı para politikasının sürdürülmesi
Enflasyonda katılığa neden olan yapısal sorunların giderilmesine yönelik çalışmaların sürdürülmesi
Gıda enflasyonundaki oynaklığın azaltılmasına yönelik tedbirlerin alınması
Makroekonomik İstikrarın Sürdürülmesi – I
33
KAMUDA MALİ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Kamu harcamalarında etkinliğin artırılması
Kamu yatırımlarının verimliliğinin artırılması
Kamu gelirlerinin kalitesinin artırılması
Verimsiz kullanılan veya atıl kamu varlıklarının değerlendirilmesi
Kamu mali sisteminin kurumsal yapısının güçlendirilmesi
Makroekonomik İstikrarın Sürdürülmesi – II
34
FİNANSAL PİYASALARDA İSTİKRARIN KORUNMASI ve YURTİÇİ TASARRUFLARIN ARTIRILMASI
Sistemik risklerin sınırlandırılması
Finansal sistemin derinleştirilmesi ve yurtiçi tasarrufların artırılması
Faizsiz finans sisteminin geliştirilmesi
Makroekonomik İstikrarın Sürdürülmesi – III
35
CARİ DENGEDE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
İhracatın artırılması
Enerjide ithalata olan bağımlılığın azaltılması
Finansman imkanlarının iyileştirilmesi
Lojistik hizmetlerin etkinleştirilmesi
Makroekonomik İstikrarın Sürdürülmesi – IV
36
EĞİTİM KALİTESİNİN ARTIRILMASI
Fırsat eşitliğinin artırılması
Öğretmen niteliklerinin artırılması
Mesleki ve teknik eğitimin güçlendirilmesi
Üniversitelerin ihtisaslaşması
Eğitim sisteminde yönetişim etkinliğinin artırılması
Beşeri Sermaye ve İşgücünün Kalitesinin Artırılması – I
37
İŞGÜCÜ PİYASASININ ETKİNLİĞİNİN ARTIRILMASI
Dijital dönüşüm ve teknolojik değişime uyum sağlanması
İş ve işgücü arasındaki beceri uyumunun artırılması
Özel politika gerektiren grupların istihdamının artırılması
Kayıt dışı istihdamın azaltılması
Beşeri Sermaye ve İşgücünün Kalitesinin Artırılması – II
38
AR-GE ve YENİLİK KAPASİTESİNİN ARTIRILMASI
TÜBİTAK ve Enstitülerinin yeniden yapılandırılması
Kritik alanlarda yeni araştırma altyapılarının oluşturulması
Özel Ar-Ge ve tasarım merkezleri sayısının artırılması
Biyoteknoloji, bilişim ve ileri malzeme teknolojisi alanlarının desteklenmesi
Bilişim Vadisi Projesinin hayata geçirilmesi
Türkiye Uzay Ajansının kurulması
Yüksek Katma Değerli Üretimin Yaygınlaştırılması – I
39
BİLGİ ve İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN YAYGINLAŞTIRILMASI
Yeni teknoloji alanlarında yerel bilgi platformlarının desteklenmesi
Yeni nesil erişim şebekelerinin yaygınlaştırılması
Bilgi ve iletişim teknolojileri destekli akıllı uygulamalara geçişin hızlandırılması
Yerli uydu teknolojisi geliştirme çalışmalarının hızlandırılması
Kamuda açık kaynak kodlu yazılımların kullanımıyla bilgi güvenliğinin ve tasarrufların artırılması
Siber güvenliğe yönelik yasal düzenlemelerin tamamlanması
Yüksek Katma Değerli Üretimin Yaygınlaştırılması – II
40
İMALAT SANAYİİ ve MADENCİLİĞİN ÖNCELİKLENDİRİLMESİ
Büyük OSB’lerde tasarım ve dijital dönüşüm merkezlerinin kurulması
İlaç, tıbbi cihaz, diğer ulaşım araçları, enerji ekipmanları, savunma, bilişim ve haberleşme sistemlerinin desteklenmesi
Yerli marka otomobil destek programının hayata geçirilmesi
Madencilikte arama yatırımlarının artırılması
Yüksek Katma Değerli Üretimin Yaygınlaştırılması – III
41
TARIMSAL ÜRETİMİN GÜÇLENDİRİLMESİ
Tarımsal desteklerin yeniden düzenlenmesi
Büyük ölçekli tarımsal işletme modeline geçişin desteklenmesi
Su kullanımının etkinleştirilmesi
Atıl tarım arazilerinin üretime kazandırılması
Hayvancılıkta üretimin artırılması
Yüksek Katma Değerli Üretimin Yaygınlaştırılması – IV
42
İŞ ve YATIRIM SÜREÇLERİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ
Bürokratik izin, onay ve işlemler elektronik ortama aktarılarak, sürecin hızlandırılması ve kalitesinin arttırılması
Yatırım Destek Ofislerinin kapasitesinin güçlendirilmesi
ÇED kararlarının azami 2 ay içerisinde sonuçlandırılması
İş ve Yatırım Ortamının İyileştirilmesi – I
43
YATIRIM YERİ TAHSİSİNİN KOLAYLAŞTIRILMASI
Yatırım alanlarının tespiti için coğrafi bilgi sistemleri altyapısının tamamlanması
Büyük ölçekli yatırımlara uygun yer tahsisinin kolaylaştırılması
İş ve Yatırım Ortamının İyileştirilmesi – II
44
İŞ ve TİCARET UYUŞMAZLIKLARINDA HUKUKİ ÖNGÖRÜLEBİLİRLİĞİN ARTIRILMASI
Yatırım, ticaret ve finans konularında mahkemelerin ihtisaslaşmasının sağlanması ve yargı sürelerinin kısaltılması
Yeni icra dairesi modelinin yaygınlaştırılması
İş ve Yatırım Ortamının İyileştirilmesi – III
45
KOBİ’LERİN FİNANSMANA ERİŞİMİNİN KOLAYLAŞTIRILMASI
Yenilikçi finansman imkanları ve teknolojik girişimciliği destek modellerinin geliştirilmesi
Bölgesel girişim sermayesi uygulamasının başlatılması
Kefalet sigortasının geliştirilmesi
İş ve Yatırım Ortamının İyileştirilmesi – IV
46
KAMUDA YENİDEN YAPILANMA ve KOORDİNASYON
Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine uygun yol haritasının hazırlanması
Kurumlar arası görev ve yetki paylaşımının netleştirilmesi
Kamuda yeni kurum kurulmasının sınırlandırılması, ihtiyaç doğrultusunda mevcut kurumların yeniden yapılandırılması
Kamu Sermayeli Kuruluşlar Yönetişim Kanununun çıkarılması
Büyükşehir Belediye Kanununun yeniden düzenlenmesi
Kalkınma Ajanslarının güçlendirilerek yönetim, denetim ve mali yapılarının iyileştirilmesi
Kamuda Kurumsal Kalitenin Artırılması – I
47
KAMUDA İNSAN KAYNAĞI KALİTESİNİN ARTIRILMASI
Merkez ve taşra teşkilatının ilişkisinin güçlendirilmesi
TODAİE’nin kamu personeli yetiştirme merkezi olarak yeniden yapılandırılması
Kamu hizmetlerine yönelik performans değerlendirmesi yapılması ve kamuoyuyla paylaşılması
Kamuda Kurumsal Kalitenin Artırılması – II
48
ADALET ve GÜVENLİK HİZMETLERİNDE ETKİNLİĞİN ARTIRILMASI
Yargılama sürelerinin kısaltılması
Güvenlik güçlerinin teknik kabiliyet ve kapasitesinin artırılması
Kamuda Kurumsal Kalitenin Artırılması – III
49
2016 2017GT 2018P 2019P 2020P
GSYH Büyümesi (%) 3,2 5,5 5,5 5,5 5,5
GSYH (Milyar TL) 2.609 3.035 3.446 3.872 4.321
Kişi Başına Milli Gelir ($) 10.883 10.579 11.409 12.100 13.024
Kişi Başına Milli Gelir (SAGP, $) 24.636 26.140 27.915 29.804 31.774
TÜFE Yıllık Artış Hızı (%) 8,5 9,5 7,0 6,0 5,0
51 51 GT: Gerçekleşme Tahmini
P: Program
Büyüme ve Enflasyon
2016 2017GT 2018P 2019P 2020P
İhracat (Fob) 142,5 156,5 169,0 182,0 195,0
İthalat (Cif) 198,6 222,0 237,0 253,0 272,0
Dış Ticaret Dengesi -56,1 -65,5 -68,0 -71,0 -77,0
Seyahat Gelirleri 18,7 20,0 23,0 26,0 29,0
Cari İşlemler Dengesi -32,6 -39,2 -40,0 -40,9 -41,9
Cari İşlemler Dengesi/GSYH (%) -3,8 -4,6 -4,3 -4,1 -3,9
(Milyar $)
52 52
Ödemeler Dengesi
GT: Gerçekleşme Tahmini P: Program
2016 2017GT 2018P 2019P 2020P
İstihdam Düzeyi (Bin Kişi) 27.205 28.152 29.193 30.281 31.369
Tarım Dışı İstihdam (Bin Kişi) 21.900 22.852 23.918 25.048 26.219
İstihdam Oranı (%) 46,3 47,0 47,8 48,7 49,5
İşgücüne Katılım Oranı (%) 52,0 52,7 53,4 54,1 54,7
İşsizlik Oranı (%) 10,9 10,8 10,5 9,9 9,6
53 53
İşgücü Piyasası
GT: Gerçekleşme Tahmini P: Program
2016 2017GT 2018P 2019P 2020P
Toplam Harcamalar 584,1 673,7 762,8 838,5 912,9
Faiz Dışı Harcamalar 533,8 616,2 691,1 753,5 816,9
Faiz Harcamaları 50,2 57,5 71,7 85,0 96,0
Toplam Gelirler 554,1 612,0 696,8 765,3 842,3
Vergi Gelirleri 459,0 520,5 599,4 663,9 730,5
Diğer Gelirler 95,1 91,6 97,4 101,4 111,8
Bütçe Dengesi -29,9 -61,7 -65,9 -73,2 -70,5
(Milyar TL)
54 54
Merkezi Yönetim Bütçesi
GT: Gerçekleşme Tahmini P: Program
2016 2017GT 2018P 2019P 2020P
Kamu Kesimi Dengesi -1,0 -2,4 -2,1 -1,9 -1,3
Merkezi Yönetim Bütçesi -1,1 -2,0 -1,9 -1,9 -1,6
Diğer Kamu 0,1 -0,4 -0,2 0,0 0,3
Program Tanımlı Kamu Kesimi Dengesi -0,6 -1,5 -1,0 -0,4 0,2
Merkezi Yönetim Bütçesi -0,5 -1,0 -0,6 -0,2 0,1
Diğer Kamu -0,1 -0,5 -0,4 -0,2 0,1
(GSYH’ye Oran, %)
55 55
Kamu Maliyesi
GT: Gerçekleşme Tahmini P: Program