27 november 2014

Rentederivaten

mr. Ron Albregt

Senior Consultant Currency & Interest Rate Risks

r.albregt@icc-consultants.nl

030-2328200/ 06 – 513 785 17

1

Agenda

Wie is ICC? 3

Waarom zoveel discussie over rentederivaten? 5

Renteontwikkeling 1993-nu 6

IRS 12

CAP 17

Hoe verdient de bank geld aan verkoop derivaten? 20

U heeft een derivaat afgesloten. Wat kunt u doen? 22

Herstructureren? Hoe werkt dat? 23

Tot slot 27

Wanneer kan ICC iets betekenen ? 28

Vragen? 29

2

Wie is ICC?

• Volledig onafhankelijk adviesbureau opgericht in 1979

• Adviseert organisaties bij:

1. Het realiseren van een optimale financieringsstructuur (bancair en non-bancair)

2. Het managen van renterisico’s (inclusief derivaten)

3. Het managen van valutarisico’s (inclusief opties)

• Wij hebben opdrachtgevers in nagenoeg alle sectoren, ook in de (semi)publieke sector

• Focus ligt op het midden- en grootbedrijf met een omzet van 20-500 miljoen, op deelgebieden ook kleinere en grotere organisaties

• ICC vervult adviesrol naast de bank, uiteraard met behoud van goedebankrelatie

• Circa 40 medewerkers

• AFM vergunning om over derivaten te mogen adviseren

• Veel kennis van hoe banken derivaten verkopen aan hun klanten

3

Renterisicobeheer met ICC

Voor de meeste organisaties bestaat het grootste renterisico uit een stijgende EURIBOR. Een stijging van 1% betekent, voor elke 10 miljoen euro die tegen een variabele rente geleend is, 100.000 euro hogere rentelasten per jaar.

ICC analyseert de renterisico’s, zet deze af tegen de verwachte scenario’s voor de renteontwikkeling en adviseert hoe de risico’s zo efficiënt mogelijk kunnen worden afgedekt. We maken de voor- en nadelen van de verschillende afdekmogelijkheden inzichtelijk (renteswap? cap?).

ICC maakt de prijsvorming van derivaten transparant en ondersteunt haar klanten bij het afsluiten van derivaten zodat een eerlijke en marktconforme prijs verkregen wordt (renteniveau van renteswap is onderhandelbaar!).

4

Waarom zo veel discussie over rentederivaten?

Opkomst rentederivaten ingegeven door:

• Einde vaste leningen (ca einde vorige eeuw)

• Men ging financieren tegen EURIBOR en de lening ‘vast’ maakte mbveen rentederivaat

• Oorspronkelijk alleen bij de multinationals, later bij het midden- en grootbedrijf en uiteindelijk het MKB (KMO)

Ontwikkeling verder aangewakkerd door:

• Wens klanten beschermd te zijn tegen stijgende EURIBOR

• Winstbejag banken (hoge marges door niet transparante pricing)

• Verplichtstelling rentehedges bij aangaan financiering

De discussie en onrust is hoofdzakelijk ontstaan door:

• De almaar dalende rente ……

5

6

Renteontwikkeling 1999-nu

0.00%

1.00%

2.00%

3.00%

4.00%

5.00%

6.00%

7.00%

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

3-maands Euribor 5-jaars IRS 10-jaars IRS

Gevolgen van deze ontwikkeling?

• Uitstekend voor alle geldnemers die variabel gebleven zijn, nu echterwaakzaamheid geboden (later meer hierover)

• Nadelig voor iedereen die de afgelopen jaren renteswaps heeftafgesloten. Enorme daling naar historisch lage niveaus heeft er toe geleid dat praktisch alle afgesloten renteswaps ’onder water’ staan

• De extreem lage rente heeft geleid tot: heel veel discussies over rentederivaten tussen banken en hun klanten, rechtszaken (mn in het VK en in Nederland), zorgplichtdiscussies, onderzoeken door de financieel toezichthouders, nieuwe strenge (Europese) regelgeving(MiFID, EMIR), etc.

7

8

9

10

11

Interest Rate Swap (IRS)

Bedrijf

Krediet

Euribor + kredietopslag

12

Interest Rate Swap (IRS)

Bedrijf

Krediet

Euribor + kredietopslag

IRS

Euribor

Vaste rente

13

Interest Rate Swap (IRS)

Bedrijf

Krediet

Euribor + kredietopslag

IRS

Euribor

Vaste rente

lening = Euribor + opslag

IRS -/- Euribor

+/+ Vaste rente

Per saldo = Vaste rente + opslag

14

Een renteswap fixeert de rentelasten uit hoofde van het Euribor

U betaalt de vaste rente en tegelijkertijd ontvangt u de variabele rente. Vaste rente staat vast en variabele rente(Euribor) variëert.

De werking van een IRS

15

Voor- en nadelen van een IRS

Voordeel:

• Zekerheid omtrent uw rentelasten (exclusief krediet- en liquiditeitsopslagen!)

Nadeel:

• IRS leidt per direct tot hogere rentelasten (tov variabel).

• Een IRS kan een negatieve waarde ontwikkelen

• Voorbeeld: Een 10-jaars swap, afgesloten in juni 2008 voor eenlooptijd van 10 jaar, op het toen geldende markttarief van 4,70% heeft nu een negatieve waarde van ruim EUR 170.000 per EUR 1 miohoofdsom !!!!

16

Cap (renteplafond)

17

Een rentecap maximeert de rentelasten uit hoofde van het Euribor

• Per periode wordt gekeken of Euribor hoger ligt dan het renteplafond en of er dan een renteverrekening plaats dient tevinden

• Hoe hoger de Cap-strike: hoe goedkoper de premie, hoe slechter de bescherming (hoe hoger de maximale rentelasten)

• Hoe langer de looptijd, hoe duurder

De werking van een cap

18

Voor- en nadelen CAP:

Voordelen:

• Zekerheid omtrent uw maximale rentelasten (o.b.v. Euribor)

• Mogelijkheid om te profiteren van het lage Euribor

• Een cap kan nimmer een negatieve waarde ontwikkelen

Nadelen:

• U dient vooraf een premie te betalen

19

De IRS:

De inkomsten van de bank bestaan uit: het aantal basispunten marge x de hoofdsom x de

looptijd

De ‘kale marktprijs’ van een 5 jaars IRS bedraagt momenteel circa: 0.27%. U sluit echter

af op bijvoorbeeld 0,50%

Op een IRS van 10 miljoen euro met een looptijd van 5 jaar verdient de bank derhalve

0,23% x 10.000.000 x 5 jaar = EUR 115,000

De Cap:

De inkomsten van de bank bestaan uit: het verschil tussen de interbancaire premie (‘kale

marktprijs’) en de premie die de bank bij de klant in rekening brengt

De ‘kale marktprijs’ (premie) van een 5-jaars cap op 0,30% bedraagt momenteel ca. EUR

11.000 per EUR 1 mio hoofdsom. U betaalt echter een premie van bijvoorbeeld EUR

15.000

Op een Cap op 0,30% met een looptijd van 5 jaar voor een hoofdsom van 10 miljoen

verdient de bank derhalve éénmalig 15,000 -/- 11,000 = 4.000 x 10 = EUR 40,000

Hoe verdient de bank ?

20

21

U heeft een rentederivaat afgesloten. Wat zijn uw mogelijkheden?

• Bent u volledig geïnformeerd over de voor- en nadelen van het derivaat bij het afsluiten? Is het een passend instrument voor uwsituatie? Heeft de bank zich aan haar zorgplicht gehouden?

• Was de marge voor de bank marktconform? Of is er buitensporig veelaan verdiend? Zo ja, dan versterkt dit uw positie in toekomstigeonderhandelingen met uw bank

• Zijn er mogelijkheden om de rentelasten te verlagen door de renteswap te herstructureren?

22

Herstructureren? Hoe werkt dat?

• Veelal renteswaps afgesloten op 4 tot 5%: hebben grote negatievemarktwaarde op dit moment

• Separate overeenkomst die men slechts af kan kopen door dezenegatieve marktwaarde te betalen aan de bank

• Als afkopen te duur is kan de pijn van de hoge rente in sommigesituaties verzacht worden door de negatieve marktwaarde over eenlangere periode uit te smeren, het zgn “blend and extend”

23

Blend and Extend (1)

Doel: per direct een cash flow voordeel realiseren door de bestaanderentelasten te verlagen

Voorbeeld:

IRS ( EUR 10 mio) afgesloten medio 2008 tegen 4,70% voor 10 jaar, tot 2018. Marktwaarde per heden: -/- EUR 1.700.000

Blend & Extend (verlenging) IRS

Looptijd verlengen met 5 jaar naar 2023:

Nieuwe IRS 2,70%: besparing is 2% is EUR 200.000 per jaar

Marktwaarde per heden: -/- EUR 1.700.000

Hoe korter de nog resterende looptijd, hoe interessanter

Hoe hoger het IRS-rentepercentage, hoe interessanter

24

Blend and Extend (2)

25

Blend and Extend (3)

Voordelen “blend and extend”:

• Onmiddellijke cashflow verbetering door de lagere rente t.o.v. de oude IRS

• De renterisico’s zijn tegen een relatief gunstig tarief (historisch lage rente) afgedekt voor een langere periode

(Mogelijke) nadelen ”blend and extend”:

• U zit in het voorbeeld tot en met 2023 vast aan 2,70%. Zonder aanpassing zou de oorspronkelijke IRS medio 2018 aflopen. Indien de rente op dat moment laag zou zijn, zou u daar direct van hebben kunnen profiteren door variabel te blijven of u zou dan tegen gunstiger tarieven een nieuwe hedge hebben kunnen afsluiten

Let op: Alleen interessant als de onderliggende financiering eenlanglopend karakter heeft en de bank bereid is mee te werken.

26

Tot slot……..

Bedrijven die de afgelopen jaren variabel gebleven zijn, hebbenwaarschijnlijk nog nooit zo goedkoop geleend!

Bedenk hierbij wel dat de rente nog fors onder het langjarig gemiddeldeligt en nauwelijks lager kan. De kunst is nu om het genoten voordeel niette laten omslaan in een langdurig nadeel!

Probleem hierbij is dat als Euribor oploopt en je naar lang wilt gaan, de lange (swap)rente al is opgelopen en u zich niet meer kunt hedgen op de mooie niveaus die we nu in de markt zien.

Conclusie: de 5 -10 jaars IRS tarieven zijn bijzonder laag, hou de renteontwikkeling goed in de gaten en ga op tijd van kort naar lang met behulp van het juiste rentederivaat!

27

Wanneer kan ICC iets betekenen?

• Er veel vreemde valuta’s omgaan: > 5 mio per jaar

• Bestaande renteswaps op het bedrijfsresultaat drukken

• Men variabel gefinancierd is en geen stijging van 1 a 2% kan dragen

• Als u een renteswaps gaat afsluiten of bestaande IRS aanpassen

• Meer informatie op www.icc-consultants.nl

28

29

Vragen?