PIYASA BAŞARıSıZLıĞı

Tam rekabet modelinin gerçekleştirilememesi

Dışsal ekonomiler

İçsel ekonomiler

Kamusal mallar

PIYASA BAŞARıSıZLıĞı

Tam Rekabet Modelinin Gerçekleştirilememesi

Tam rekabet piyasası varsayımlarının hemen hemen

hiç birinin gerçek hayatta geçerli olmamasından

dolayı piyasa başarısızlığı ortaya çıkar.

PIYASA BAŞARıSıZLıĞı

Dışsal Ekonomiler

Bir ekonomik birimin üretim ve tüketim faaliyetleri

sonucunda başka birimlerin fayda ve maliyet

fonksiyonlarının olumlu yada olumsuz yönde

etkilenmesidir.

Dışsal ekonomiler pozitif ve negatif dışsal ekonomiler

olarak ikiye ayrılabilir.

PIYASA BAŞARıSıZLıĞı

Üretimde \ Tüketimde Pozitif Dışsallık

Üretimde \ Tüketimde Negatif Dışsallık

PIYASA BAŞARıSıZLıĞı

Dışsal ekonomilerde devletin ekonomiye müdahalesi

zorunludur. Aksi takdirde ekonomi sosyal

optimumdan uzak bir noktada dengede olacaktır.

K K K 0 1 0 2

E

M

N B u

A c B u

A c

L

Dışsal Ekonomiler

PIYASA BAŞARıSıZLıĞı

Dışsal maliyet nasıl ortadan kaldırılır? Bunun için

farklı yaklaşımlar vardır :

Kaldor – Hicks yaklaşımı (denkleştirme ölçütü)

Scitovsky yaklaşımı (pazarlık ölçütü)

Düzenleyici vergiler

PIYASA BAŞARıSıZLıĞı

İçsel Ekonomiler (Ölçek Ekonomileri)

İşletme büyüklüğü veya üretim ölçeğindeki artış

nedeniyle firmaların kendi içinde sağladığı olumlu

ve olumsuz etkilere içsel ekonomiler adı

verilmektedir.

PIYASA BAŞARıSıZLıĞı

İçsel Ekonomilerin Ortaya Çıkma Sebepleri

Firmanın büyümesiyle iş bölümü ve

uzmanlaşmanın artması

Firmanın büyümesiyle maliyetlerin düşmesi

Firmanın büyümesiyle pazarlama maliyetlerinin

azalması

Firmanın daha kolay ve daha ucuz finansman

olanakları bulması

Ölçeğe göre artan

getiri;

İçsel Ekonomiler Ölçeğe göre

sabit getiri

Ölçeğe göre

azalan getiri;

İçsel-eksi

Ekonomiler

Sac2

Sac3

Sac4

Sac5

Sac6

Sac7

Sac8

Q1

Ort

ala

ma M

aliy

et

AC

Üretim Miktarı

Q2

Q4

Q3

LAC

İçsel Ekonomiler

PIYASA BAŞARıSıZLıĞı

Kamusal Mallar

Serbest piyasa ekonomisi içerisinde özel sektör tarafından

üretilmesi imkansız olan ve piyasa başarısızlıklarına yol

açan mallardır.

Samuelson, özel mallar ile kamusal mallar arasındaki ilişkiyi

bölünebilirlik yönünden ele almıştır.

PIYASA BAŞARıSıZLıĞı

Kamusal Malların Genel Özellikleri

Arzın siyasal talepçe düzenlenmesi

Bölünebilirlik \ Bölünemezlik durumu

Dışlanabilirlik \ Dışlanamazlık

Kişisel ve Ortak tüketim

Dışsal ve içsel ekonomiler

Bedavacılık sorunu

Talebin zorunlu olması

PIYASA BAŞARıSıZLıĞı

Kamusal Malların Türleri

Mal ve hizmetlerin ayrımı

Pür mallar

Pür kamusal mallar

Pür özel mallar

Pür olmayan mallar

Yarı kamusal mallar

Doğal tekel malları

Ortak havuz malları

Merit ve Demerit mallar

Prof.Dr.Coşkun Can Aktan

Sosyal Bilimler Araştırmaları Derneği

http://www.sobiad.org

Dokuz Eylül Üniversitesi, İİBF

http://www.canaktan.org