Upload
duangnapa-inyayot
View
84
Download
11
Embed Size (px)
Citation preview
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 1
วถสรางการเรยนร
เพอศษย ในศตวรรษท ๒๑
วจารณ พานช
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 2
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑
วจารณ พานช
พมพครงท ๑ จำนวน ๓,๐๐๐ เลม บรรณาธการ วรรณา เลศวจตรจรส สงวนศร ตรเทพประตมา พสจนอกษร สงวนศร ตรเทพประตมา ออกแบบรปเลม สคล ชางกลงกล จดพมพโดย มลนธสดศร-สฤษดวงศ ๑๑๖๘ ซอยพหลโยธน ๒๒ ถ. พหลโยธน แขวงจอมพล เขตจตจกร กรงเทพฯ ๑๐๙๐๐ โทรศพท : ๐ ๒๕๑๑ ๕๘๕๕๙ โทรสาร : ๐ ๒๙๓๙ ๒๑๒๒ Email : [email protected] พมพท ฝายโรงพมพ บรษท ตถาตา พบลเคชน จำกด ๒๑๔ ซอยพระรามท ๒ ซอย ๓๘ แขวงบางมด เขตจอมทอง กรงเทพฯ ๑๐๑๕๐ โทรศพท ๐ ๒๔๑๖ ๓๒๙๔
ขอมลทางบรรณานกรมของสำนกหอสมดแหงชาต National Library of Thailand Cataloging in Publication Data วจารณ พานช. วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท ๒๑.-- กรงเทพฯ : มลนธสดศร-สฤษดวงศ, ๒๕๕๕. ๔๑๖ หนา. ๑. การเรยนร. I. ชอเรอง. ๓๗๐.๑๕๒๓ ISBN 978-616-90410-8-5
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 3
คำนยม
การศกษาของไทยถงทางตนแลว เมอถงทางตนไมเพยงแตไปตอไมได ลำพงการหยดนงอยกบทแปลวา กาวถอยหลง นานาประเทศจะแซงหนาเราขนไป แลวเยาวชนของเรากจะอยขางหลง ในโลกไรพรมแดนทวดกนดวยความสามารถในการทำงาน มใชความสามารถในการทองจำ กพอทำนายไดวา เยาวชนของเรากจะไดงานทใชความสามารถตำกวานานาประเทศ
ความสามารถในการทำงานมไดขนกบรมากหรอรนอย แตขนกบทกษะการเรยนร พรอมเรยนร ใฝเรยนร อยากเรยนร สนกกบการเรยนร เรยนรไดตลอดเวลาจากทกสถานท มทกษะชวตทดปรบตวไดทกครงเมอพบอปสรรค ยดหยนตวเองไดทกรปแบบเมอพบปญหาชวต นอกจากนยงมความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศซงเปนปรากฏการณใหมแหงศตวรรษท ๒๑
เดกและเยาวชนในศตวรรษท ๒๑ ตองการทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ เพอจะดำรงชวตไดในศตวรรษท ๒๑ ซงการศกษาไทยปจจบนไมไดใหและใหไมได แลวจะทำอยางไร
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 4
ศ.นพ.วจารณ พานช หรอทลกศษยทงทเปนทางการและไมเปนทางการเรยกวาอาจารยวจารณเขยนหนงสอเลมนใหอานดวยความอศจรรย ทานอานหนงสอจำนวนมาก เขารวมประชมจำนวนมาก ทสำคญยงกวาคอทำงานจรงดวยตนเองจำนวนมาก ตนทนเหลานทำใหทานอาน เกบ และเขยนอยางไมรเหนดเหนอยเพอใหสาธารณชนรวาเรามวธผาทางตนทาง การศกษา แตทำไดเมอคนสวนใหญเหนปญหาดวยกนและชวยกน
ขอเขยนทปรากฏในหนงสอเลมนมแตเนอหาลวนๆ บรรณาธการเกบทกอยางมาใหนกอานไดอานอยางจใจ อาจารยกรณาคดสรรหนงสอ คดสรรเนอหา และเขยนใหคนไทยทกคน ไมจำเพาะแตผอยในวงการศกษา ใหไดอาน ทำความเขาใจ เปลยนกระบวนทศน เปลยนวธคด เปลยนวธทำงาน เปลยนวธสอน เปลยนวธเรยน ทจรงแลวอาจจะพดใหมไดวาใหเลกสอนและเลกเรยน การศกษาในยคใหมไมมใครสอนไมมใครเรยนแตครและนกเรยนเรยนรไปดวยกน ครและครเรยนรไปดวยกน เกดเปนชมชนการเรยนรทวประเทศ ซงอาจารยใหชอวา “ชมชนการเรยนรครเพอศษย”
รายละเอยดของเรองนมมากมายและพสดาร แตไมยากเกนทำความเขาใจ ขอใหหยบหนงสอเลมนขนมาแลวคอยๆ อานไป ทกทานจะพบวา การปฏรปการศกษาเปนเรองสนกและอยในมอของเราทกคน
นายแพทยประเสรฐ ผลตผลการพมพ เลขาธการมลนธสดศร-สฤษดวงศ
๑ ธนวาคม ๒๕๕๔
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 5
คำนยม
เมอองคความรของโลกขยายขอบเขตเพมพนขนแบบเทาทวคณ กอปรกบประสทธภาพของเทคโนโลยททำใหผคนสามารถเขาถงความรเหลานนไดในเวลาเพยงลดมอเดยว ทำใหใครหลายคนเชอวา “คร” กลายเปน อาชพทอาจจะหมดความจำเปนลงในอนาคตอนใกลน แตผมกลบไมเชออยางนน ยงทงสองปจจยขางตนกาวลวงไปมากเทาใด ความจำเปนทตองมครยงมากขน อยางนอยกดวยสองเหตผลน อยางแรก ความรทมอยอนมากมายนนจะไมสามารถนำมาใชตามความจำเปนหรอความตองการไดทงหมด ทงนเพราะเหตปจจยและบรบทของเหตการณกเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวเชนกน ความรสำหรบแกปญหาของวนพรงนจะไมใชชดความรทมอย เราจงจำเปนตองมครทเกงในการจดสรรองคประกอบให ผเรยนไดกลายเปนนกเรยนรคอ มเครองมอหรอทกษะจำเปนตอการเรยนรอยางครบถวน เพอใหผเรยนสามารถแสวงหาหรอสรางองคความรสดใหมขนมาใชไดทนทวงท อยางทสอง เราจะเหนชดวาชวงสองรอยปหลงมานโลกเรามอตราการเพมประชากรสงขนอยางกาวกระโดดจนขณะนประชากร
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 6
ของโลกเกน ๗,๐๐๐ ลานคนแลว และไมมสงรบประกนวาอตราการเพมของประชากรโลกจะหยดลง เมอเทยบเคยงจำนวนประชากรกบทรพยากรทมอย นเปนขอจำกด แตถามองทประสทธภาพของเทคโนโลยทกาวหนาขนเรอย ๆ นอาจจะเปนขอไดเปรยบ แตกมคำถามทนาใครครวญ สงคมโลกจะจดการกบประชากรโลกจำนวนมหาศาลอยางไร เพอใหการแจกจายทรพยากรอยางทวถง จะจบทกคนไวในระบบสายพานกระนนหรอ ความจำเปนในการสรางอารยธรรมมนษยยคตอไปจงตกอยทมอคร นนเพราะ “มนษยเทานนทจะสอนความเปนมนษยได” แตทงหมดนนครเองจำเปนตองเรยนรและทำความเขาใจใหเทาทนการเปลยนแปลงทงหมด และเปลยนกระบวนทศนทเปนอยอยางสนเชง
หนงสอชดครเพอศษย “วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษ ท ๒๑” เลมนไดประมวลกระบวนทศน ความคด หลกการ และวธการอนจำเปนสำหรบครในศตวรรษท ๒๑ ไวพรอมมล นเปนทงสงทจะใหการเรยนรกบคร และเปนเครองเชดชใหพลงใจกบคร ขอชนชมในความพยาม ทงมวลของคณะผทเกยวของกบ “ครเพอศษย” ทกคน
ดวยจตคารวะ วเชยร ไชยบง
ครใหญโรงเรยนนอกกะลา
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 7
คำนำ
โครงการสรางชมชนการเรยนรครเพอศษย ภายใตการสนบสนนของมลนธสดศร-สฤษดวงศ ซงกอตงขนตามเจตนารมณของพลตรนายแพทยสฤษดวงศ และคณหญงสดศร วงศถวยทอง ทจะสนบสนนการพฒนาทรพยากรมนษย โดยเฉพาะอยางยงการพฒนากระบวนการเรยนร และนวตกรรมทางการศกษา ดวยเชอมนวา การแกไขปญหาในสงคมจกตองอาศย วธคดทมลกษณะสรางสรรค (innovative) และมจนตนาการ (imaginative) นบแตกอตงในป พ.ศ. ๒๕๓๗ มลนธมแนวทางการดำเนนงานคอ กระตน ประสาน และสงเสรมใหสงคมไทยไดตระหนกถงความสำคญของการคดคนสรางสรรคกระบวนการเรยนรใหม ๆ ทจะเปนเครองมอพฒนามนษยอยางเตมศกยภาพ เพอใหบรรลปญญา ความด ความงาม มตรภาพและสนตภาพ โครงการสรางชมชนการเรยนรครเพอศษยจงเปนหนงในภารกจทจะทำใหบรรลเปาหมายดงกลาว
ดงท มารกาเรต มด (Margaret Maed) นกมานษยวทยาชาวอเมรกนกลาวไววา “จงเชอมนวา คนเลก ๆ จะพลกโลกได เพราะเทาทผานมายง
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 8
ไมมการเปลยนแปลงใด ๆ เกดขนไดนอกจากวธน” โครงการฯ เองกเชอมนวา “ครด ครเพอศษย” มอยมากมาย ถาครด ๆ มารวมตวกนได เกดเปนเครอขาย “ชมชนการเรยนรครเพอศษย” (Professional Learning Communities) แลว กยงมนใจไดวา เรองใหญ เรองยากจะเปลยนแปลงได และกำลงจะเกดขนแลว ดวยมอของคนเลก ๆ เหลาน คอ ครเพอศษยไทยทกระจายอยทวทงสงคม
ดงนน โครงการฯ จงขอปาวรณาตนเปนผเชอมรอยใหพลงเลกไดมาพบปะกน ไดแลกเปลยนเรยนรรวมกน โดยเรมตนจดประกายและขมพลงจากหนงสอเลก ๆ เลมน
การจดทาหนงสอเลมนตงใจอยางยงใหเปนสอสรางสรรคทจะ ชวยเปนแรงบนดาลใจ ปลกความคด ความมนใจ และพลงศรทธาใน การทำงานในฐานะ “ครเพอศษย” เพอชวยกนหาหนทาง เปลยนแปลง สนบสนน สงเสรม ผลกดน ใหศษยเตบโตไดอยางดทามกลางโลกทเปลยนแปลงเรวอยางทกวนน ทงครและศษยจะเรยนรทจะมทกษะเพอ การดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ ไปพรอมกน
โครงการ ฯ ขอขอบพระคณ “ครเพอศษย” ทกคน โรงเรยน สถาบน องคกรตาง ๆ ทมสวนชวยสนบสนน โดยเฉพาะอยางยง มลนธสยามกมมาจล ทเออเฟอกำลงทนสนบสนนงานอยางตอเนอง ขอขอบพระคณ อาจารยวเชยร ไชยบง ผอำนวยการโรงเรยนลำปลายมาศพฒนา และครวมลศร ศษลวรณ รองผอำนวยการฝายการจดการความร โรงเรยนเพลนพฒนา ทอนญาตใหนำบทความสวนหนงมาประกอบในหนงสอเลมน และทจะขาดเสยไมได คอ ศ.นพ.วจารณ พานช ซงเปรยบเสมอน ‘คร’ ของ ครเพอศษย ทานไดอทศเวลาทกวนอยางตอเนอง อาน คด เขยน จนเปนทมาของ การจดทำหนงสอเลมน เพอนำมาใหเราทกคนไดเรยนร
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 9
ทานไดกลาวไวในบทความหนงวา “ผมขอรวมบชาคณคาของความเปนคร และครเพอศษย ดวยการถอดความหนงสอเลมน ทจะพากเพยรทำเพอบชาคร เปนการลงเงน ลงแรง (สมอง) และเวลาเพอรวมสราง “บนเทงชวตคร” โดยไมหวงผลตอบแทนสวนตว หวงผลตออนาคตของบานเมองเปนหลก”
คณะผจดทำเองกตงใจทำหนงสอเลมน เพอบชาคณ “คร” ทพวกเรามกเรยกทานวา อาจารยวจารณ มากกวาตำแหนงอนใดของทาน รวมถงบชาคณครทกทานในชวตของพวกเรา รวมถง “ครเพอศษย” ทกทานทกำลงทำงานเพอศษย พวกเราในฐานะคนทำงานและในฐานะทเคยเปนศษยตางตระหนกดวา การทเราทกคนสามารถเตบโต มความร ประสบความสำเรจจนถงทกวนนไดกเพราะ “คร” ททมเทเสยสละ “เพอศษย” นนเอง
โครงการสรางชมชนการเรยนรครเพอศษย
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 10
คำนำผเขยน
หนงสอเลมนรวบรวมและคดสรรมาจากขอเขยนของผมทลงใน บลอก Gotoknow ซงเขยนตความสาระในหนงสอหลากหลายเลมเกยวกบการเรยนรในยคใหม โดยผมตงใจทำงานอานหนงสอและตความลงเปนบนทกใน บลอก อยางตอเนอง เพอประโยชนของ “ครเพอศษย” ทงหลาย มาตงแตป พ.ศ. ๒๕๕๐ และมการนำขอเขยนมารวมเลมเปนหนงสอ “การศกษาไทย ๒๕๕๒ - ๒๕๕๓ บนเสนทางแหงอาจารยบชา ‘ครเพอศษย’” พมพครงแรกปลายป ๒๕๕๒ โดย สถาบนสงเสรมการจดการความรเพอสงคม (สคส.) และไดพมพซำอกหลายครง โดยสำนกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและพฒนาคณภาพเยาวชน (สสค.) และมหาวทยาลยพระจอมเกลาธนบร (มจธ.) รวมทง สสค. ไดจดทำเปนหนงสอเสยงดวย สามารถดาวนโหลดหนงสอเลมนไดท http://www.kmi.or.th/attachments/TFSBook2553_Final.pdf มการนำไปกลาวถงในทตาง ๆ รวมทงในอนเทอรเนตอยางมากมาย อาจกลาวไดวา หนงสอเลมนมสวนปลกจตสำนก “ครเพอศษย” ขนในสงคมไทย
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 11
ตอนปลายป ๒๕๕๓ ศนยจตตปญญาศกษา มหาวทยาลยมหดล ไดเลอกรวบรวมบนทกดานการเรยนรสำหรบ “ครเพอศษย” ใน บลอก ของผม และของคณจตพร วศษฏโชตองกร จดพมพเปนหนงสอ “ครเพอศษย เตมหวใจใหการศกษา” สำหรบใชในการประชมประจำป จตตปญญาศกษา ครงท ๓ และเพอเผยแพรในวงกวาง อานคำนำหนงสอเลมนไดท http://www.gotoknow.org/blog/council/402221
ถงปลายป ๒๕๕๔ มลนธสดศร-สฤษดวงศ ดำเนนการรวบรวม ขอเขยนดานการเรยนรทมความหลากหลายยงขน ใน บลอก ของผม จดพมพเปนหนงสอ “วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท ๒๑” เลมน หวงจะออกเผยแพรกอนปใหม แตดวยปญหานำทวมใหญ จงทำใหการ จดพมพตองลาชา
ยงนบวน กยงชดเจนขนเรอย ๆ วา การศกษาทดสำหรบคนยคใหมนน ไมเหมอนการศกษาเมอสบหรอยสบปทแลว การศกษาทมคณภาพจะตองเปลยนรปแบบการเรยนรของศษยไปอยางสนเชง และบทบาทของครอาจารยกตองเปลยนไปอยางสนเชง ครทรกศษย เอาใจใสศษย แตยงใชวธสอนแบบเดม ๆ จะไมใชครททำประโยชนแกศษยอยางแทจรง กลาวคอ ครทมใจแกศษยยงไมพอ ครเพอศษยตองเปลยนจดสนใจหรอจดเนนจากการสอน ไปเปนเนนทการเรยน (ทงของศษย และของตนเอง) ตองเรยนรและปรบปรงรปแบบการเรยนรทตนจดใหแกศษยดวย ครเพอศษยตองเปลยนบทบาทของตนเองจาก “ครสอน” (teacher) ไปเปน “ครฝก” (coach) หรอ “ผอำนวยความสะดวกในการเรยนร” (learning facilitator) และตองเรยนรทกษะในการทำหนาทน โดยรวมตวกนเปนกลมเพอเรยนรรวมกนอยางเปนระบบและตอเนองทเรยกวา PLC (Professional Learning Community) ซงผมเรยกในภาคไทยวา ชร. คศ. (ชมชนเรยนรครเพอศษย)
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 12
ทมลนธสดศร-สฤษดวงศ (มสส.) สสค. และภาค กำลงขมกเขมนขบเคลอนอยในขณะน
ครเพอศษยตองเปลยนเปาหมายการเรยนรของศษยจากเนนเรยนวชาเพอไดความร ใหเลยไปสการพฒนาทกษะทสำคญตอชวตในยคใหม ยำวา การเรยนรยคใหมตองเรยนใหเกดทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ หนาทของครเพอศษยจงตองเปลยนจากเนน “สอน” หรอสงสอน ไปทำหนาทจดประกายความสนใจใฝร (inspire) แกศษย ใหศษยไดเรยนจากการลงมอปฏบต (learning by doing) และศษยงอกงามทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ นจากการลงมอปฏบตของตนเปนทมรวมกบเพอนนกเรยน เนนการงอกงามทกษะในการเรยนร และคนควาหาความรมากกวาตวความร ครเพอศษยตองเปลยนแนวทางการทำงานจากทำโดดเดยวคนเดยว เปนทำงานและเรยนรจากการทำหนาทครเปนทมคอ รวมตวกนเปน ชร. คศ. นนเอง
บคคลสำคญสองทานททำหนาทบรรณาธการหนงสอเลมนคอ คณวรรณา เลศวจตรจรส แหงมลนธสดศรฯ และคณสงวนศร ตรเทพประตมา ผมขอแสดงความขอบคณมา ณ โอกาสน
หวงวา หนงสอเลมนจะชวยเปนพลงหนนให “ครเพอศษย” และ ผบรหารการศกษา รวมทงผปกครอง และผนำในสงคมและชมชนทเหนความสำคญของการศกษา ไดรวมกนปฏรปการเรยนรในสงคมไทย จาก “การศกษาแหงศตวรรษท ๑๙ - ๒๐” ส “การศกษาแหงศตวรรษท ๒๑”
วจารณ พานช ๑๗ มกราคม ๒๕๕๕
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 13
สารบญ
คำนยม
คำนยม
คำนำโครงการ ครเพอศษย
คำนำผเขยน
บทนำ ศษยในศตวรรษท ๒๑ ๑
ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills) ๙
ความเขาใจบทบาทของการศกษาในศตวรรษท ๒๑ ๑๑
ทกษะครเพอศษยไทยในศตวรรษท ๒๑ ๑๕
ศาสตราใหมสำหรบครเพอศษย ๑๘
พฒนาสมองหาดาน ๒๒
ทกษะการเรยนรและนวตกรรม ๒๘
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 14
ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ๓๗
ทกษะเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ๔๐
ทกษะความเปนนานาชาต ๔๕
ทกษะอาชพและทกษะชวต ๔๘
ภาค ๒ แนวคดการเรยนรสำหรบครเพอศษย ๕๙
สมดลใหมในการทำหนาทครเพอศษย ๖๑
สอนนอย เรยนมาก ๖๔
การเรยนรและการสอนในศตวรรษท ๒๑ ๖๗
การเรยนรอยางมพลง (๑) ๗๑
การเรยนรอยางมพลง (๒) ๗๖
ครเพอศษยชทางแหงหายนะทรออยเบองหนา ๘๑
ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย ๘๓
สมดลระหวางความงายกบความยาก ๘๕
ความคดกบความรเปนสงเดยวกน ๘๙
เพราะคดจงจำ ๙๓
ความเขาใจคอความจำจำแลง สการฝกตนฝนปญญา ๙๘
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 15
ฝกฝนจนเหมอนตวจรง ๑๐๓
สอนใหเหมาะตอความแตกตางของศษย ๑๐๗
ชวยศษยทเรยนออน ๑๑๕
ฝกฝนตนเอง ๑๑๘
เปลยนมมความเชอเดมเรองการเรยนร ๑๒๖
ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร ๑๓๑
กำเนดและอานสงสของ PLC ๑๓๓
หกดบความคด ๑๓๗
ความมงมนทชดเจนและทรงคณคา ๑๔๒
มงเปาหมายทการเรยนร (ไมใชการสอน) ๑๕๑
เมอนกเรยนบางคนเรยนไมทน ๑๕๖
มงทผลลพธ ไมใชแผนยทธศาสตร ๑๖๑
พลงของขอมลและสารสนเทศ ๑๖๕
ประยกตใช PLC ทวทงเขตพนทการศกษา ๑๗๒
วธจดการความเหนพองและความขดแยง ๑๘๓
ชมชนแหงผนำ ๑๘๖
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 16
PLC เปนเครองมอของการเปลยนชวตคร ๑๙๒
เวทครเพอศษยไทยครงแรก ๑๙๔
โจทยของครธนตย ๑๙๙
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท ๒๐๓
เรองเลาของครฝรง ๒๐๕
เตรยมทำการบานเพอการเปนคร ๒๐๖
ใหไดความไววางใจจากศษย ๒๑๐
สอนศษยกบสอนหลกสตร แตกตางกน ๒๑๘
ถอยคำทกองอยในหเดก ๒๒๒
เตรยมตว เตรยมตว และเตรยมตว ๒๒๕
จดเอกสารและเตรยมตนเอง ๒๓๒
ทำสปดาหแรกใหเปนสปดาหแหงความประทบใจ ๒๔๒
เตรยมพรอมรบ “การทดสอบคร” ๒๔๗
และสรางความพงใจแกศษย
วนยไมใชสงนารงเกยจ ๒๕๒
สรางนสยรกเรยน ๒๕๘
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 17
การอาน ๒๗๑
ศราณตอบปญหาคร และนกเรยน ๒๗๕
ประหยดเวลาและพลงงาน ๒๗๘
ยสบปจากนไป ๒๘๙
เรองเลาโรงเรยนลำปลายมาศพฒนา ๒๙๑
วธการเรยนรแหงศตวรรษท ๒๑ ๒๙๒
เคาะกระโหลกดวยกะลา ๒๙๗
เรองเลาของโรงเรยนนอกกระลา ๓๐๐
ความสำเรจทางการศกษา ๓๐๐
ความฉลาดทางดานรางกาย ๓๐๓
ความฉลาดทางดานสตปญญา ๓๐๖
ทำไมตองเรยนคณตศาสตร ๓๑๐
เรองเลาครทเพลนกบการพฒนา ๓๑๕
กระบวนการสรางครทเพลนกบการพฒนา ๓๑๖
เรองเลาของโรงเรยนเพลนพฒนา ๓๑๗
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 18
การยกคณภาพชนเรยน ๑ ๓๑๗
การยกคณภาพชนเรยน ๒ ๓๒๔
เรยนรจากจำนวนและตวเลข ๓๓๔
การ “เผยตน” ของฟลค ๓๓๗
ภาค ๖ มองอนาคต...ปฏรปการศกษาไทย ๓๔๑
เรยนรจาก Malcolm Gladwell ๓๔๓
Inquiry-Based Learning ๓๔๙
ทกษะการจดการสอบ ๓๕๓
PLC ส TTLC หรอ ชมชนครเพอศษย ๓๕๖
แรงตานทอาจตองเผชญ ๓๖๐
สงทประเทศไทยตองทำ เพอยกระดบผลสมฤทธทางการศกษา ๓๖๒
ภาคผนวก ๓๖๕
ดชนคนคำเรยงลำดบตามตวอกษร ๓๖๗ หนงสอนาอาน ๓๙๓
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 1
ศษย ในศตวรรษท ๒๑
บทนำ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 2
การเรยนรทแทจรง
อยในโลกจรงหรอชวตจรง
การเรยนวชาในหองเรยน
ยงเปนการเรยนแบบสมมต
“ดงนนครเพอศษยจงตองออกแบบ
การเรยนรใหศษย” ไดเรยนในสภาพท
ใกลเคยงชวตจรงทสด
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 3
คำถามสำคญทกำลงอยในใจครทกคนคอ เรากำลงจะพบกบศษยแบบไหนในอนาคต ศษยของเราในวนนเปนอยางไร ศษยทเปนเดกสมยใหมหรอเปนคนของศตวรรษท ๒๑ จะมลกษณะอยางไรนน ครในศตวรรษท ๒๑ เองกจำเปนอยางยงทตองรจกศษยในศตวรรษท ๒๑ นดวย
หนงสอ 21st Century Skills : Learning for Life in Our Times ระบลกษณะ ๘ ประการของเดกสมยใหมไวดงน
• มอสระทจะเลอกสงทตนพอใจ แสดงความเหน และลกษณะเฉพาะ ของตน •ตองการดดแปลงสงตาง ๆ ใหตรงตามความพอใจและความตองการ ของตน (customization & personalization) •ตรวจสอบหาความจรงเบองหลง (scrutiny) • เปนตวของตวเองและสรางปฏสมพนธกบผอน เพอรวมตวกน เปนองคกร เชน ธรกจ รฐบาล และสถาบนการศกษา •ความสนกสนานและการเลนเปนสวนหนงของงาน การเรยนร และชวตทางสงคม
ศษย ในศตวรรษท ๒๑
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 4 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 4
•การรวมมอ และความสมพนธเปนสวนหนงของทกกจกรรม •ตองการความเรวในการสอสาร การหาขอมล และตอบคำถาม •สรางนวตกรรมตอทกสงทกอยางในชวต
เราไมจำเปนตองเชอหนงสอฝรง เราอาจชวยกนหาขอมลอยางเปนรปธรรมวาเดกไทยสมยใหมเปนอยางไร นคอโจทยหนงสำหรบใหชมชนการเรยนรครเพอศษย (ชร. คศ.) ชวยกนรวบรวม
นอกจากนน ยงมผใหความเหนไววาเดกยคใหมเปนคนยคเจนเนอเรชน (Generation Z) เปนพวกทชอบใชอนเทอรเนต หรอทเรยกกนวาเปนชาวเนต (netizen) ซงเปนการศกษาลกษณะนสยเพอประโยชนทางการตลาด ครเพอศษยอาจชวยกนศกษารวบรวมลกษณะของเดกไทยยคใหม เอาไวใชในการออกแบบการเรยนร ลกษณะอยางหนงของศษยไทยคอ เกอบ ครงหนงเปนคนทไมไดอยกบพอแม เพราะพอแมตองออกไปทำงาน นอกหมบานเปนเวลานาน ๆ ทงลกไวกบปยา หรอตายาย เดกบางคนไมมพอแมเพราะพอแมตายไปแลว หรอพอแมหยาราง ตองอยกบฝายใด ฝายหนง หรอบางคนเปนลกตดแมโดยทแมแตงงานใหมและมลกกบ สามใหม เปนความทาทายตอครเพอศษยทจะชวยใหความอบอน ความรก แกเดกทขาดแคลนเหลาน
หนงสอเลมน ยงไดระบหลกการหรอปจจยสำคญดานการเรยนรในศตวรรษท ๒๑ ไว ๕ ประการคอ • Authentic learning • Mental model building • Internal motivation • Multiple intelligence • Social learning
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 5บทนำ ศษยในศตวรรษท ๒๑
คร พอศษย
5
Authentic learning
การเรยนรทแทจรงอยในโลกจรงหรอชวตจรง การเรยนวชาในหองเรยนยงไมใชการเรยนรทแทจรง ยงเปนการเรยนแบบสมมต ดงนน ครเพอศษยจงตองออกแบบการเรยนรใหศษยไดเรยนในสภาพทใกลเคยงชวตจรงทสด
กลาวในเชงทฤษฎไดวา การเรยนรขนอยกบบรบทหรอสภาพแวดลอมในขณะเรยนร หองเรยนไมใชบรบททจะทำใหเกดการเรยนรในมตทลก เพราะหองเรยนไมเหมอนสภาพในชวตจรง การสมมตโจทยทคลายจะเกดในชวตจรงกไดความสมจรงเพยงบางสวน แตหากไปเรยนในสภาพจรงกจะไดการเรยนรในมตทลกและกวางขวางกวาสภาพสมมต
การออกแบบการเรยนรใหศษยเกด “การเรยนรทแท” (authentic learning) เปนความทาทายตอครเพอศษย ในสภาพทมขอจำกดดานเวลาและทรพยากรอน ๆ รวมทงจากความเปนจรงวา เดกนกเรยนในเมองกบในชนบทมสภาพแวดลอมและชวตจรงทแตกตางกนมาก
Mental Model Building
การเรยนรในระดบสรางกระบวนทศนอาจมองอกมมหนงวา เปน authentic learning แนวหนง ผมมองวานคอ การอบรมบมนสย หรอ การปลกฝงความเชอหรอคานยมในถอยคำเดมของเรา แตในความหมายขอนเปนการเรยนรวธการนำเอาประสบการณมาสงสมจนเกดเปนกระบวนทศน (หรอความเชอ คานยม) และทสำคญกวานนคอ สงสมประสบการณใหม เอามาโตแยงความเชอหรอคานยมเดม ทำใหละจากความเชอเดม หนมายดถอความเชอหรอกระบวนทศนใหม
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 6 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 6
นนคอ เปนการเรยนร (how to learn, how to unlearn/ delearn, how to relean) ไปพรอม ๆ กน ทำใหเปนคนทมความคดเชงกระบวนทศนชดเจน และเกดการเรยนรเชงกระบวนทศนใหมได แตการจะมทกษะหรอความสามารถขนาดน จำตองมความสามารถรบรขอมลหลกฐานใหม ๆ และนำมาสงเคราะหเปนความรเชงกระบวนทศนใหมได
Internal Motivation
การเรยนรทแทจรงขบดนดวยฉนทะ ซงเปนสงทอยภายในตวคนไมใชขบดนดวยอำนาจของครหรอพอแม เดกทเรยนเพราะไมอยากขดใจครหรอพอแมจะเรยนไดไมดเทาเดกทเรยนเพราะอยากเรยน
เมอเดกมฉนทะและไดรบการสงเสรมทถกตองจากคร วรยะ จตตะ และวมงสา (อทธบาทส) กจะตามมา ทำใหเกดการเรยนรในมตทลกซงและเชอมโยง
Multiple Intelligence
เวลานเปนทเชอกนทวไปแลววา มนษยเรามพหปญญา (Multiple Inte l l igence) และเดกแตละคนมความถนดหรอปญญาทตดตว มาแตกำเนดตางกน รวมทงสไตลการเรยนรกตางกน ดงนน จงเปน ความทาทายตอครเพอศษยในการจดการเรยนรโดยคำนงถงความแตกตางของเดกแตละคน และจดใหการเรยนรสวนหนงเปนการเรยนรเฉพาะตว (personalized learning) เรองนมการวจยและการออกแบบการเรยนรไดมากมาย ดงตวอยาง Universal Design for Learning ซงกคอ เครองมอสรางความยดหยนหลากหลายในการออกแบบการเรยนรนนเอง (ดเพมเตมท http://www.cast.org/udl/index.html และ http://www.washington. edu/doit/CUDE/)
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 7บทนำ ศษยในศตวรรษท ๒๑
คร พอศษย
7
Social Learning
การเรยนรเปนกจกรรมทางสงคม หากยดหลกการน ครเพอศษยกจะสามารถออกแบบกระบวนการทางสงคมเพอใหศษยเรยนสนก และเกดนสยรกการเรยน เพราะการเรยนจะไมใชกจกรรมสวนบคคลทหงอยเหงานาเบอ
ขออนญาตยำนะครบวา อยาตดทฤษฎหรอเชอตามหนงสอจนเกนไป จนไมกลาทดลองวธคดใหม ๆ ทอาจจะเหมาะสมตอศษยของเรามากกวาแนวคดแบบฝรง เราอาจคดหลกการเรยนรตามแบบของเราทเหมาะสมตอบรบทสงคมไทยขนมาใชเองกได
ทานทสนใจ โปรดดวดโอเลาผลการวจยจากชวตจรงท http://blog.ted.com/2010/09/07/the-child-driven-education-sugata-mitra-on-ted-com ซงจะเหนวา เดก ๆ มความสนใจใครรใครเรยน เปนทน และเดก ๆ มความสามารถเรยนรไดดวยตนเองหากสงแวดลอมเอออำนวย แตผมกยงเชอวาครทดจะชวยเพมพลงและคณคาของการ เรยนรไดอกมาก ในขณะเดยวกน การศกษาตามแนวทางปจจบนกทำลายความรเรมสรางสรรคของเดก ดงในวดโอ http://www.youtube.com/watch?v=iG9CE55wbtY
๕ ธนวาคม ๒๕๕๓
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/424022
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/425392
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/428313
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 9
๑ทกษะเพอการดำรงชวต
ในศตวรรษท ๒๑
(21st Century Skills)
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 10
ครตองไมสอน แตตองออกแบบการเรยนร
และอำนวยความสะดวก (facilitate)
การเรยนร ใหนกเรยนเรยนรจาก
การเรยนแบบลงมอทำ หรอปฏบต
แลวการเรยนรกจะเกดจากภายในใจและ
สมองของตนเอง การเรยนรแบบนเรยกวา
PBL (Project-Based Learning)
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 11
ความเขาใจบทบาทของการศกษา ในศตวรรษท ๒๑
หนงสอ 21st Century Skills : Learning for Life in Our Times ระบบทบาทของการศกษา เปรยบเทยบยคเกษตรกรรม ยคอตสาหกรรม และยคปจจบนทเรยกวายคความร ไวใน ๔ บทบาท อนไดแก (๑) เพอการทำงานและเพอสงคม (๒) เพอฝกฝนสตปญญาของตน (๓) เพอทำหนาทพลเมอง และ (๔) เพอสบทอดจารตและคณคา ดงน
เปาหมายของ การศกษา
ยคเกษตรกรรม ยคอตสาหกรรม ยคความร
เพอการทำงาน และเพอสงคม
ปลกพชเลยงสตวผลตอาหารเลยง ครอบครวและคนอน
สรางเครองมอ เครองใช
รบใชสงคมผานงานทตองการความชำนาญพเศษ
ประยกตใชวทยาศาสตรและวศวกรรมศาสตร เพอความกาวหนาของอตสาหกรรม
มบทบาทตอ สารสนเทศของโลก และ
สรางนวตกรรมแกบรการใหมๆ เพอสนองความตองการและแกปญหา
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 12 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 12
เปาหมายของ การศกษา
ยคเกษตรกรรม ยคอตสาหกรรม ยคความร
มบทบาทในเศรษฐกจครวเรอน
มบทบาทตอชนสวนหนงของหวงโซการผลตและการกระจายสนคาทยาว
มบทบาทในเศรษฐกจโลก
เพอฝกฝนสตปญญาของตน
เรยนวชาพนฐาน 3R (Reading, ‘riting, ‘rithmetic) หากไดเรยน
เรยนการเกษตรกรรมและทกษะทางชาง
เรยนร “อานออกเขยนได” และ คดเลขเปน” (เนนจำนวนคนมากทสดเทาทจะทำได
เรยนรทกษะสำหรบโรงงาน การคาและงานในอตสาหกรรม (สำหรบคนสวนใหญ)
เรยนรทกษะดานการ จดการ วศวกรรม และวทยาศาสตร (สำหรบคนชนสง สวนนอย)
พฒนาตนเองดวยความรผานเทคโนโลยและเครองมอเพมศกยภาพ
ไดรบผลประโยชนจากการทงานบนฐานความรและผประกอบการขยายตวและเชอมโยงไปทวโลก
ใชเทคโนโลยเปน เครองมออำนวย ความสะดวกในการ เรยนรตลอดชวต
เพอทำหนาทพลเมอง
ชวยเหลอเพอนบาน เขารวมกจกรรมของ องคกรทางสงคมเพอประโยชนของชมชน
เขารวมในการตดสนใจของชมชน และการตดสนใจทางการเมอง ทงโดย
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 13ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
13
เปาหมายของ การศกษา
ยคเกษตรกรรม ยคอตสาหกรรม ยคความร
เพอทำหนาทพลเมอง (ตอ)
มสวนรวมในกจกรรมของหมบาน
สนบสนนบรการในทองถนและงานฉลองตางๆ
เขารวมกจกรรมดาน แรงงานและการเมอง
เขารวมกจกรรมอาสาสมครและบรจาคเพอการพฒนาบานเมอง
ตนเองและผานทางกจกรรมออนไลน
เขารวมกจกรรมของโลกผานทางชมชนออนไลน และ social network
รบใชชมชนทองถน ไปจนถงระดบโลก ในประเดนสำคญๆ ดวยเวลาและทรพยากรผานทางการสอสารและ social network
เพอสบทอดจารต และคณคา
ถายทอดความร และวฒนธรรม เกษตรกรรมไปยงคนรนหลง
อบรมเลยงดลกหลานตามจารต ประเพณของชนเผา ศาสนาและความเชอของพอ แม ป ยา ตา ยาย
เรยนรความรดาน การคา ชาง และ วชาชพ และถายทอดสคน รนหลง
ธำรงคณคาและ วฒธรรมของตน ในทามกลาง ความแตกตาง หลากหลาย ของชวตคนเมอง
เรยนรความรในสาขาอยางรวดเรวและประยกตใชหลกวชานนขามสาขา เพอสรางความรใหมและนวตกรรม
สรางเอกลกษณของ คนจากจารต วฒนธรรมทแตกตาง หลากหลาย และเคารพจารตและ วฒนธรรมอน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 14 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 14
โปรดสงเกตนะครบวา การศกษาสำหรบโลก ๓ ยคแตกตางกนมาก หากเราตองการใหสงคมไทยดำรงศกดศร และคนไทยสามารถอยในสงคมโลกไดอยางมความสข การศกษาไทยตองกาวไปสเปาหมายในยคความร ไมใชยำเทาอยกบเปาหมายในยคเกษตรกรรมและอตสาหกรรม นจงเปนจดทาทายครเพอศษย และเปนเขมทศนำทางครเพอศษยใหไดสนกสนานและมความสขในการทำงานอยางมเปาหมายเพอชวตทดของศษยในโลกยคความร
๔ ธนวาคม ๒๕๕๓
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/416248
เปาหมายของ การศกษา
ยคเกษตรกรรม ยคอตสาหกรรม ยคความร
เพอสบทอดจารต และคณคา (ตอ)
เชอมโยงกบคนใน วฒนธรรมอนและ ภมภาคอน ตามการขยายตวของการคมนาคมและ การสอสาร
เขารวมกจกรรมขามวฒนธรรม ผสมผสานจารตท แตกตางหลากหลายและความเปนพลเมองโลก สจารตใหม และสบทอดสคนรน ตอๆ ไป
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 15ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
15
ทกษะครเพอศษยไทย ในศตวรรษท ๒๑
ครเพอศษยตองไมใชแคมใจ เอาใจใสศษยเทานน ยงตองมทกษะในการ “จดไฟ” ในใจศษย ใหรกการเรยนร ใหสนกกบการเรยนร หรอใหการเรยนรสนกและกระตนใหอยากเรยนรตอไปตลอดชวต
ครจงตองยดหลก “สอนนอย เรยนมาก” คอ ในการจดกจกรรม ตาง ๆ ของเดก ครตองตอบไดวา ศษยไดเรยนอะไร และเพอใหศษยไดเรยนสงเหลานน ครตองทำอะไร ไมทำอะไร ในสภาพเชนน ครยงมความสำคญมากขน และทาทายครทกคนอยางทสดทจะไมทำหนาทครผดทางคอ ทำใหศษยเรยนไมสนก หรอเรยนแบบขาดทกษะสำคญ
การเรยนรในศตวรรษท ๒๑ ตอง “กาวขามสาระวชา” ไปสการเรยนร “ทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑” ( 21st Century Skills) ทครสอนไมได นกเรยนตองเรยนเอง หรอพดใหมวาครตองไมสอน แตตองออกแบบการเรยนร และอำนวยความสะดวก (facilitate) ในการเรยนร ใหนกเรยนเรยนรจากการเรยนแบบลงมอทำ แลวการเรยนรกจะเกดจากภายในใจและสมองของตนเอง การเรยนรแบบนเรยกวา PBL (Project-Based Learning)
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 16 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 16
ครเพอศษยตองเรยนรทกษะในการออกแบบการเรยนรแบบ PBL ใหเหมาะแกวยหรอพฒนาการของศษย
สาระวชากมความสำคญ แตไมเพยงพอสำหรบการเรยนรเพอมชวตในโลกยคศตวรรษท ๒๑ ปจจบนการเรยนรสาระวชา (content หรอsubject matter) ควรเปนการเรยนจากการคนควาเองของศษย โดยครชวยแนะนำ และชวยออกแบบกจกรรมทชวยใหนกเรยนแตละคนสามารถประเมนความกาวหนาของการเรยนรของตนเองได
ทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ ไดแก
สาระวชาหลก • ภาษาแม และภาษาโลก • ศลปะ • คณตศาสตร • เศรษฐศาสตร • วทยาศาสตร • ภมศาสตร • ประวตศาสตร • รฐ และความเปนพลเมองด
หวขอสำหรบศตวรรษท ๒๑ • ความรเกยวกบโลก • ความรดานการเงน เศรษฐศาสตร ธรกจ และการเปนผประกอบการ • ความรดานการเปนพลเมองด • ความรดานสขภาพ • ความรดานสงแวดลอม
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 17ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
17
ทกษะดานการเรยนรและนวตกรรม
• ความรเรมสรางสรรคและนวตกรรม • การคดอยางมวจารณญาณและการแกปญหา • การสอสารและการรวมมอ
ทกษะดานสารสนเทศ สอ และเทคโนโลย • ความรดานสารสนเทศ • ความรเกยวกบสอ • ความรดานเทคโนโลย
ทกษะชวตและอาชพ • ความยดหยนและปรบตว • การรเรมสรางสรรคและเปนตวของตวเอง • ทกษะสงคมและสงคมขามวฒนธรรม • การเปนผสรางหรอผลต (productivity) และความรบผดรบชอบ เชอถอได (accountability) • ภาวะผนำและความรบผดชอบ (responsibility)
นอกจากนนโรงเรยนและครตองจดระบบสนบสนนการเรยนรตอไปน • มาตรฐานและการประเมนในยคศตวรรษท ๒๑ • หลกสตรและการเรยนการสอนสำหรบศตวรรษท ๒๑ • การพฒนาครในศตวรรษท ๒๑ • สภาพแวดลอมทเหมาะสมตอการเรยนในศตวรรษท ๒๑
๒๖ พฤศจกายน ๒๕๕๓
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/414362
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 18 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 18
ครเพอศษยตองเปลยนแปลงตวเองโดยสนเชงเพอใหเปน “ครเพอศษยในศตวรรษท ๒๑” ไมใชครเพอศษยในศตวรรษท ๒๐ หรอศตวรรษท ๑๙ ทเตรยมคนออกไปทำงานในสายพานการผลตในยคอตสาหกรรม การศกษาในศตวรรษท ๒๑ ตองเตรยมคนออกไปเปนคนทำงานทใชความร (knowledge worker) และเปนบคคลพรอมเรยนร (learning person) ไมวาจะประกอบสมมาชพใด มนษยในศตวรรษท ๒๑ ตองเปนบคคลพรอมเรยนร และเปน คนทำงานทใชความร แมจะเปนชาวนาหรอเกษตรกรกตองเปนคนทพรอมเรยนร และเปนคนทำงานทใชความร ดงนน ทกษะสำคญทสดของศตวรรษ ท ๒๑ จงเปนทกษะของการเรยนร (learning skills)
การศกษาในศตวรรษท ๒๑ จำตองเปนเชนนกเพราะตองเตรยมคนไปเผชญการเปลยนแปลงทรวดเรว รนแรง พลกผน และคาดไมถง คนยคใหมจงตองมทกษะสงในการเรยนรและปรบตว
ครเพอศษยจงตองพฒนาตนเองใหมทกษะของการเรยนรดวย และในขณะเดยวกนกตองมทกษะในการทำหนาทครในศตวรรษท ๒๑ ซงไมเหมอนการทำหนาทครในศตวรรษท ๒๐ หรอ ๑๙
ศาสตราใหม สำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 19ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
19
ทกษะของคนในศตวรรษท ๒๑ ทคนทกคนตองเรยนรตงแตชนอนบาล ไปจนถงมหาวทยาลย และตลอดชวต คอ 3R x 7C
3R ไดแก Reading (อานออก), (W)Riting (เขยนได) และ (A)Rithmetics (คดเลขเปน)
7C ไดแก Critical thinking & problem solving (ทกษะดานการคดอยางมวจารณญาณ และทกษะในการแกปญหา)
Creativity & innovation (ทกษะดานการสรางสรรค และนวตกรรม)
Cross-cultural understanding (ทกษะดานความเขาใจตางวฒนธรรม ตางกระบวนทศน)
Collaboration, teamwork & leadership (ทกษะดานความรวมมอ การทำงานเปนทม และภาวะผนำ)
Communications, information & media literacy (ทกษะดานการสอสาร สารสนเทศ และรเทาทนสอ)
Computing & ICT literacy (ทกษะดานคอมพวเตอร และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร)
Career & learning skills (ทกษะอาชพ และทกษะการเรยนร)
การเรยนรในศตวรรษท ๒๑ คอ การเรยนร 3R x 7C
ครเพอศษยเองตองเรยนร 3R x 7C และตองเรยนรตลอดชวต แมเกษยณอายจากการเปนครประจำการไปแลว เพราะเปนการเรยนรเพอชวตของตนเอง ระหวางเปนครประจำการกเรยนรสำหรบเปนครเพอศษย และเพอการดำรงชวตของตนเอง
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 20 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 20
21st Century Learning Framework
21st Century Knowledge-and-Skills Rainbow
(http://www.schoollibrarymonthly.com/articles/img/Trilling-Figure1.jpg)
ครเพอศษยตองฝกฝนตนเองใหมทกษะในการเปนโคช และเปน “คณอำนวย” (facilitator) ในการเรยนรแบบ PBL (Project-Based Learning) ของศษย ซงผมจะเขยนรายละเอยดเรอง PBL ในบทตอ ๆ ไป
ขอยำวาครตองเลกเปน “ผสอน” ผนตวเองมาเปนโคช หรอ “คณอำนวย” ของการเรยนของศษยทสวนใหญเรยนแบบ PBL นนหมายถง โรงเรยนในศตวรรษท ๒๑ ตองเลกเนนสอน หนมาเนนเรยน ซงตองเนนทงการเรยนของศษยและของคร
ครจะตองปรบตวมากซงเปนเรองยาก จงตองมตวชวย คอ Professional Learning Communities (PLC) ซงกคอ การรวมตวกนของครประจำการเพอแลกเปลยนเรยนรประสบการณการทำหนาทครนนเอง
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 21ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
21
ขณะนมลนธสดศร-สฤษดวงศ (มสส.) กำลงจะจด PLC ไทย เรยกวา ชมชนเรยนรครเพอศษย (ชร. คศ.) หรอในภาษาการจดการความร (Knowledge managements หรอ KM) เรยกวา CoP (Community of Practice) ของครเพอศษยนนเอง
ชมชนเรยนรครเพอศษย (ชร. คศ.) คอ ตวชวยการเรยนรของคร เพอ ใหการปรบตวของคร และการเปลยนชดความรและชดทกษะของครไมเปนเรองยาก แตจะสนกเสยดวยซำ
๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๓
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/415058
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 22 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 22
พฒนาสมองหาดาน
ครเพอศษยเปนคนทโชคดทสดในโลก เพราะเปนคนทมงสรางสรรคศษยสโลกยคใหม มงหวงใหศษยมทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษ ท ๒๑ ซงจะทำไดด ครเพอศษยเองตองตงหนาเรยนรทกษะเหลานน โดยมความจรงวา ไมมใครรจรง ไมมใครเปนผกำหนดทกษะเหลานนไวอยางตายตว ไมมใครรวธการและตงตนเปน “กร” ในเรองนได เปนไดเพยง “กไมร” อยางผม
โลกยคใหมใหโอกาสประชาธปไตยแกเราแลว เราตองฉวยโอกาสนน
การพฒนาสมองทสำคญ ซงผมไดอานและสงเคราะหมาฝากนน มาจากหนงสอ 21st Century Skills : Rethinking How Students Learn บทท 1 Five Minds for the Future เขยนโดย ศาสตราจารยผยงใหญ แหงทฤษฎพหปญญา (Multiple Intelligence) คอ โฮวารด การดเนอร (Howard Gardner)
นคอ พลงสมอง ๕ ดาน หรอ จรต ๕ แบบทคนในอนาคตจะตองม และครเพอศษยจะตองหาทางออกแบบการเรยนรใหศษยไดพฒนาสมอง
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 23ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
23
ทง ๕ ดานน ทจรงครสอนไมได แตศษยเรยนไดและเรยนไดด หากคร ใชวธการทดในการจดการเรยนรใหแกศษย
พลงสมอง ๓ ใน ๕ ดานนเปนพลงเชงทฤษฎ หรอทเรยก cognitive mind ไดแก สมองดานวชาและวนย (disciplined mind) สมองดานสงเคราะห (synthesizing mind) และสมองดานสรางสรรค (creating mind) อก ๒ ดานเปนพลงดานมนษยสมผสมนษยไดแก สมองดานเคารพใหเกยรต (respectful mind) และสมองดานจรยธรรม (ethical mind)
การเรยนรเพอพฒนาสมอง ๕ ดาน ไมดำเนนการแบบแยกสวน แตเรยนรทกดานไปพรอม ๆ กน หรอทเรยกวาเรยนรแบบบรณาการ และไมใชเรยนจากการสอน แตใหเดกเรยนจากการลงมอทำเองซงครม ความสำคญมาก เพราะเดกจะเรยนไดอยางมพลง ครตองทำหนาทออกแบบการเรยนร และชวยเปน “คณอำนวย” หรอเปนโคชให ครทเกงและเอาใจใสจะชวยใหนกเรยนเรยนรไดลกและเชอมโยง นคอ มต ทางปญญา
สมองดานวชาและวนย (disciplined mind)
คำวา disciplined มได ๒ ความหมาย คอหมายถง มวชาเปนรายวชากได และหมายถงเปนคนมระเบยบวนยบงคบตวเองใหเรยนรเพออยในพรมแดนความรกได ในทน หมายถงมความรและทกษะในวชาในระดบทเรยกวาเชยวชาญ (master) และสามารถพฒนาตนเองในการเรยนรอยตลอดเวลา
หลกการเรยนรในศตวรรษท ๒๑ บอกเราวา คำวา เชยวชาญ ในโรงเรยน หรอในการเรยนรของเดก ตองคำนงถงบรบท โดยเฉพาะอยางยงบรบทของการเจรญเตบโตทางสมองของเดก คำวา เชยวชาญ ในวชา
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 24 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 24
คณตศาสตรสำหรบเดก ๖ ขวบ กบเดก ๑๒ ขวบตางกนมาก และตอง ไมลมวาเดกบางคนอาย ๑๐ ขวบ แตความเชยวชาญดานคณตศาสตร ของเขาเทากบเดกอาย ๑๓ ขวบ หรอในทางตรงกนขาม เดกบางคน อาย ๑๐ ขวบ แตความเชยวชาญทางคณตศาสตรทเขาสามารถมไดเทากบ เดกอาย ๗ ขวบ
คำวา เชยวชาญ หมายความวา ไมเพยงรสาระของวชานน แตยงคดแบบผทเขาถงจตวญญาณของวชานน คนทเชยวชาญดานประวตศาสตร ไมเพยงรเรองราวทางประวตศาสตร แตยงคดแบบนกประวตศาสตรดวย
เปาหมายคอ การเรยนรแกนวชา ไมใชจดจำสาระแบบผวเผน แตรแกนวชาจนสามารถเอาไปเชอมโยงกบวชาอนได และสนกกบมนจนหมนตดตามความกาวหนาของวชาไมหยดยง
สมองดานสงเคราะห (synthesizing mind)
นคอ ความสามารถในการรวบรวมสารสนเทศและความรตาง ๆ ทเกยวของ นำมากลนกรองคดเลอกเอามาเฉพาะสวนทสำคญ และจดระบบนำเสนอใหมอยางมความหมาย คนทมความสามารถสงเคราะหเรองตาง ๆ ไดดเหมาะทจะเปนคร นกสอสาร และผนำ
ครตองจดใหศษยไดเรยนเพอพฒนาสมองดานสงเคราะห ซงตองเรยนจากการฝกเปนสำคญ และครตองเสาะหาทฤษฎเกยวกบการสงเคราะหมาใชในขนตอนของการเรยนรจากการทบทวนไตรตรอง (reflection) หรอ AAR หลงการทำกจกรรมเพอฝกหด เพราะผมเชอวา การฝกสมองดานสงเคราะหตองออกแบบการเรยนรให ปฏบตนำ ทฤษฎตาม
และการสงเคราะหกบการนำเสนอเปนคแฝดกน การนำเสนอมได
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 25ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
25
หลากหลายรปแบบ ทงนำเสนอเปนเรยงความ การนำเสนอดวยสอมลตมเดย (multimedia presentation) เปนภาพยนตรสน เปนละคร ฯลฯ
สมองดานสรางสรรค (creating mind)
นคอ ทกษะทคนไทยขาดทสด โดยคณสมบตสำคญทสดของสมองสรางสรรคคอ คดนอกกรอบ แตคนเราจะคดนอกกรอบเกงไดตองเกงความรในกรอบเสยกอน แลวจงคดออกไปนอกกรอบนน ถาคดนอกกรอบโดยไมมความรในกรอบเรยกวา คดเลอนลอย
คนทมความรและทกษะอยางดเรยกวา ผ เชยวชาญ ตางจาก ผสรางสรรคตรงทผสรางสรรคทำสงใหม ๆ ออกไปนอกขอบเขตหรอวธการเดม ๆ โดยมจนตนาการแหวกแนวไป และการสรางสรรคตองใชสมองหรอทกษะอน ๆ ทกดานมาประกอบกน
การสรางสรรคทยงใหญมกเปนผลงานของคนอายนอย เพราะ คนอายนอยมธรรมชาตตดกรอบนอยกวาคนอายมาก เปนเครองบงชวา การมความรเชงวชาและวนย รวมถงความรเชงสงเคราะหมากเกนไปอาจลดทอนความสรางสรรคกได และเปนทเชอกนวาความสรางสรรคนนเรยนรหรอฝกได ครเพอศษยจงตองหาวธฝกฝนความสรางสรรคใหแกศษย
สมองทสรางสรรคคอ สมองทไมเชอวาวธการหรอสภาพซงถอวาดทสดทมอยนน ถอเปนทสดแลว เปนสมองทเชอวายงมวธการหรอสภาพทดกวาอยางมากมายซอนอย หรอรอปรากฏตวอย แตสภาพหรอวธการเชนนนจะเกดได ตองละจากกรอบวธคดหรอวธดำเนนการแบบเดม ๆ
ศตรสำคญทสดของความคดสรางสรรค คอ การเรยนแบบทองจำ
เปรยบเทยบสมอง ๓ แบบขางตนไดวา สมองดานวชาและวนยเนน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 26 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 26
ความลก (depth) สมองดานการสงเคราะหเนนความกวาง (breath) และสมองดานสรางสรรคเนนการขยายหรอฝน (stretch)
สมองดานเคารพใหเกยรต (respectful mind)
คณสมบตดานเคารพใหเกยรตผอนมความจำเปนในยคโลกาภวตนทผคนเคลอนไหวเดนทางและสอสารไดงาย คนเราจงตองพบปะผอนจำนวนมากขนอยางมากมาย และเปนผอนทมความแตกตางหลากหลายทงดานกายภาพ นสยใจคอ วฒนธรรมความเปนอย ความเชอ ศาสนา มนษยในศตวรรษท ๒๑ จงตองเปนคนทสามารถคนเคยและใหเกยรตคนทมความแตกตางจากทตนเคยพบปะได
ทสำคญ คอ ตองไมมอคต ทงดานลบและดานบวกตอคนตาง เชอชาต ตางศาสนา ตางความเชอ
ครเพอศษยจะฝกฝนสมองดานนของศษยอยางไร หากศษยของทานเปนเดกมสลม เปนเดกในเมอง เปนเดกชนเผา นคอ ความทาทาย หากโรงเรยนของทานมเดกนกเรยนจากหลากหลายวฒนธรรม การจดการเรยนรนาจะงายขน แตในกรณทนกเรยนในโรงเรยนททานสอนเปนเดกจากวฒนธรรมและชนชนเดยวกน ครจะจดใหเดกเรยนรเพอพฒนาสมองดานนอยางไร นบเปนความทาทายอยางยง
สมองดานจรยธรรม (ethical mind)
นคอ ทกษะเชงนามธรรม เรยนรซมซบไดโดยการชวนกนสมมตและแลกเปลยนขอคดเหนกนวาตวเองเปนอยางไรในเรองใดเรองหนง และหากคนทงโลกเปนอยางนหมด โลกจะเปนอยางไร รวมทงอาจเอาขาวเรองใดเรองหนงขนมาคยกน ผลดกนออกความเหนวาพฤตกรรมในขาวกอผลดหรอผลเสยตอการอยรวมกนเปนสงคมทมสนตสขอยางไร
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 27ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
27
ตวอยางทเอามาเปนกรณศกษา ควรมความแตกตางหลากหลาย รวมหลาย ๆ กรณศกษา แลวเปนภาพจรงของสงคมทมทงคนดคนเลว
แนนอนวา สมองดานจรยธรรมไดรบการปลกฝงกลอมเกลามาตงแตอยในทองแม เรอยมาจนโต และผมเชอวาเรยนรพฒนาไดจนสงวยและตลอดอายขย ขอสงเกตสวนตวของผมกคอ แนวความคดเรอง ๕ ฉลาดน ไมใชจดสนสดของการพฒนาทฤษฎ ครเพอศษยทกคนมสทธทจะพฒนาทฤษฎขนใชเอง ทฤษฎไมใชสงตายตว หรอมสทธสรางเฉพาะนกวชาการยงใหญเทานน คนทมงมนทำงานดานใดดานหนงมสทธพฒนาทฤษฎขนใชเปนแนวทางในการทำงานสรางสรรคของตน
ดงนน ครเพอศษยทกคนควรสรางทฤษฎในการทำงานของตน แลวลงมอปฏบตและหาทางเกบขอมลอยางเปนระบบ เพอพสจนวาทฤษฎของตนถกตองหรอมขอบกพรองทจะตองปรบปรงอยางไร การทำงานแบบนคอ การทำงานบนฐานการวจยนนเอง ผลงานวจยบางสวนจะสามารถนำมาเปนผลงานเพอการเลอนตำแหนงไดดกวาการทำ “ผลงาน” ปลอม ๆ ททำกนในปจจบนอยางมากมาย
๔ ธนวาคม ๒๕๕๓
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/418836
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 28 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 28
ทกษะการเรยนรและนวตกรรม
ทกษะดานการเรยนรและนวตกรรม (Learning and Innovation Skills) นคอ ทกษะพนฐานทมนษยในศตวรรษท ๒๑ ทกคนตองเรยน เพราะโลกจะยงเปลยนแปลงเรวขนเรอย ๆ และมความซบซอนซอนเงอนมากขน คนทออนแอในทกษะดานการเรยนรและนวตกรรมจะเปนคนทตามโลกไมทน เปนคนออนแอ ชวตกจะยากลำบาก
ครเพอศษยจงตองเอาใจใส พฒนาขดความสามารถของตนเองในดานน ใหสามารถออกแบบการเรยนรเพอใหศษยเรยนรและพฒนาทกษะของตนเองในดานการเรยนรและนวตกรรมไดตลอดชวต
วธออกแบบการเรยนรใหศษยมทกษะน ใชหลกการวา ตองมการเรยนรแบบทเดกรวมกนสรางความรเองคอ เรยนรโดยการสรางความร และเรยนรเปนทม
ทกษะดานการเรยนรและนวตกรรมนอยทยอดของ Knowledge-and-Skills Rainbow ซงเปนหวใจของทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑
การเรยนรทกษะในการเรยนร (learning how to learn หรอ learning
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 29ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
29
skills) และเรยนรทกษะในการสรางการเปลยนแปลงไปในทางดขน (นวตกรรม) ประกอบดวยทกษะยอย ๆ ดงตอไปน
๑. การคดอยางมวจารณญาณ (critical thinking) และการแกปญหา (problem solving) ซงหมายถง การคดอยางผเชยวชาญ (expert thinking)
๒. การสอสาร (communication) และความรวมมอ (collaboration) ซงหมายถง การสอสารอยางซบซอน (complex communicating)
๓. ความรเรมสรางสรรค (creativity) และนวตกรรม (innovation) ซงหมายถง การประยกตใชจนตนาการและการประดษฐ
ศษยของทานจะตองใชทกษะเหลานในการดำรงชวต เพอการเรยนรตลอดชวตของตนเอง และเพอการทำงานสรางสรรคทมคณคาตอการดำรงชวตในโลกของการงานทเนนความร เปนการทาทายครเพอศษยวา ทานจะออกแบบการเรยนรใหแกศษยของทานอยางไร ใหศษยไดเรยนรทกษะเหลานตดตวไป ทกษะเหลานสอนโดยตรงไมได แตจดกระบวนการใหเรยนรได
เคลดลบอยางหนงของการบมเพาะทกษะทง ๓ คอ การฝกตงคำถาม การตงคำถามทถกตองสำคญกวาการหาคำตอบ ครเพอศษยจงตองชวนศษยหรอเปดโอกาสใหศษยตงคำถามแปลก ๆ และชวนกนหาทางทดลอง หรอคนควาเพอตอบคำถามนน
ทกโอกาสของทกกจกรรมเพอการเรยนรควรชวนกนตงคำถาม ศษยควรไดเรยนรวาคำถามทถกตองเปนอยางไร และนำไปสการสรางสรรคสงใหมอยางไร ทจรงเรองนไมยากหากครฝนใจตวเอง ไมยดถกผดตามทฤษฎ แตชกชวนเดกรวมกนหาคำตอบทนำไปสการเรยนรหรอสรางสรรคสงใหม
หวใจของเรองนคอ จตวญญาณของความไมร หรอไมรจรง หรอ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 30 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 30
ไมเชองาย แลวหาทางพสจนเพอทาทายความรเดม ๆ ทงของตนเองและของโลก
มความเขาใจผดทเชอกนแพรหลายในวงการศกษาวา นกเรยนตองเรยนความรรายวชาจนเขาใจคลองแคลวกอน แลวจงจะสามารถนำความรนนไปใชงานได ผลการวจยสมยใหมบอกวา การเรยนโดยประยกตใช ความรเพอเรยนรทกษะ ดานการคดอยางมวจารณญาณ การแกปญหา และความรเรมสรางสรรคไปพรอม ๆ กบเรยนเนอหา ใหผลสมฤทธดานการเรยนรสงกวา เพราะเดกมความตงใจเรยนมากกวา
ทฤษฎใหมคดคานทฤษฎเกาโดยสนเชงวา การเรยนรไมไดมลกษณะเรยงเปนแถว จากเรยนรทกษะหรอความรพนฐานไปสการเรยนรทกษะท ซบซอน (จากความร (knowledge) ไปสความเขาใจ (comprehension) การประยกตใช (application) การวเคราะห (analysis) การสงเคราะห (synthesis) และการประเมน (evaluation) ตามลำดบ) แตในความเปนจรงการเรยนรเปนกระบวนการทซบซอน และการเรยนรจรงตองเลย (beyond) การรเนอหาไปสความเขาใจแทจรงในระดบทเอาไปใชไดในสถานการณจรง การเรยนรเนอหาไปพรอม ๆ กบการใชประโยชนในสถานการณจรง หรอเรยนทกขนตอนในวงเลบขางบนไปพรอม ๆ กนในสถานการณจรง จงใหผลการเรยนรทลกและเชอมโยงกวาคอ รจรง
ขนตอนการเรยนรจากผลการวจยในยคปจจบนคอ จำได (remember) เขาใจ (understand) ประยกตใช (apply) วเคราะห (analyze) ประเมน (evaluate) และสรางสรรค (create) โดยทขนตอนเหลานเกดพรอม ๆ กนได หรออะไรเกดกอนเกดหลงไดทงสน รวมทงเกดเรยงลำดบจากหลงไปหนากได
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 31ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
31
๑. การออกแบบการเรยนรทกษะการคดอยางมวจารณญาณ และการแกปญหา
การออกแบบการเรยนรทกษะการคดอยางมวจารณญาณและการ แกปญหา ควรมเปาหมายและวธการดงตอไปน
เปาหมาย : นกเรยนสามารถใชเหตผล
คดไดอยางเปนเหตเปนผลหลากหลายแบบ ไดแก คดแบบ อปนย (inductive) คดแบบอนมาน (deductive) เปนตน แลวแตสถานการณ
เปาหมาย : นกเรยนสามารถใชการคดกระบวนระบบ (systems thinking)
วเคราะหไดวาปจจยยอยมปฏสมพนธกนอยางไร จนเกด ผลในภาพรวม
เปาหมาย : นกเรยนสามารถใชวจารณญาณและตดสนใจ
วเคราะหและประเมนขอมลหลกฐาน การโตแยง การกลาวอาง และความเชอ
วเคราะหเปรยบเทยบและประเมนความเหนหลก ๆ
สงเคราะหและเชอมโยงระหวางสารสนเทศกบขอโตแยง แปลความหมายของสารสนเทศและสรปบนฐานของการ วเคราะห
ตความและทบทวนอยางจรงจง (critical reflection) ใน ดานการเรยนร และกระบวนการ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 32 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 32
เปาหมาย : นกเรยนสามารถแกปญหาได
ฝกแกปญหาทไมคนเคยหลากหลายแบบ ทงโดยแนวทางท ยอมรบกนทวไป และแนวทางทแหวกแนว
ตงคำถามสำคญทชวยทำความกระจางใหแกมมมองตาง ๆ เพอนำไปสทางออกทดกวา
การเรยนทกษะเหลานทำโดย PBL (Project-Based Learning) และตองเรยนเปนทม ไมใชเรยนจากครสอนในชนเรยน
๒. การออกแบบการเรยนรทกษะการสอสารและความรวมมอ
โลกในศตวรรษท ๒๑ ตองการทกษะของการสอสารและความรวมมอทกวางขวางและลกซงกวาโลกสมยกอนอยางเทยบกนไมไดเลย เปนผลจากเทคโนโลยดจตอล และเทคโนโลยการสอสาร (digital & communication technology)
การออกแบบการเรยนรทกษะการสอสารและความรวมมอ ควรม เปาหมายและวธการดงตอไปน
เปาหมาย : ทกษะในการสอสารอยางชดเจน
เรยบเรยงความคดและมมมอง (idea) ไดเปนอยางด สอสารออกมาใหเขาใจงายและงดงาม และมความสามารถ สอสารไดหลายแบบ ทงดวยวาจา ขอเขยน และภาษาท ไมใชภาษาพดและเขยน (เชน ทาทาง สหนา)
ฟงอยางมประสทธผล เกดการสอสารจากการตงใจฟง ใหเหน ความหมาย ทงดานความร คณคา ทศนคต และ ความตงใจ
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 33ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
33
ใชการสอสารเพอบรรลเปาหมายหลายดาน เชน แจงใหทราบ บอกใหทำ จงใจ และชกชวน
สอสารอยางไดผลในสภาพแวดลอมทหลากหลาย รวมทง ในสภาพทสอสารกนดวยหลายภาษา
เปาหมาย : ทกษะในการรวมมอกบผอน
แสดงความสามารถในการทำงานอยางไดผล และแสดง ความเคารพใหเกยรตทมงานทมความหลากหลาย
แสดงความยดหยนและชวยประนประนอมเพอบรรลเปาหมาย รวมกน
แสดงความรบผดชอบรวมกนในงานทตองทำรวมกนเปนทม และเหนคณคาของบทบาทของผรวมทมคนอน ๆ
๓. การออกแบบการเรยนรทกษะดานความสรางสรรคและนวตกรรม
โลกในศตวรรษท ๒๑ เปนโลกทไมหยดนง เกดการเปลยนแปลงรวดเรว (และบางครงพลกผน) คนทจะอยไดอยางสอดคลองกบสงคมในยคใหมจงตองฝกความสรางสรรคและนวตกรรม ซงทจรงมอยแลวในความเปนมนษย แตการเรยนรและการฝกฝนทดจะชวยใหแหลมคม ฉบไว และอดทน คนทมทกษะนสงจะไดงานทดกวา ชวตกาวหนากวา และจะทำประโยชนใหแกสงคมและแกโลกไดดกวา
ทจรงโลกกำลงเปลยนยค จากยคความรสยคนวตกรรม การฝกพลงสรางสรรคและนวตกรรมจงสำคญยง และผมมความเชอสวนตววา การฝกฝนน ตองทำตลอดชวต
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 34 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 34
แตนาเสยดายวา ระบบการศกษาในปจจบนกลบเปนตวฆาพลงสรางสรรคและนวตกรรม ดวยการจดการสอนแบบทองจำ เนนการอาน เขยนและคดเลข ดงวดโอใน YouTube ทเสนอโดย เซอร เคนเนธ โรบนสน (Sir Kenneth Robinson) ความผดพลาดอยางยงของการศกษาคอ การทำใหการทำผดเปนเสมอนสงชวราย ทาทเชนนมผลลดทอนความสรางสรรคของเดก
ความเขาใจผดทจะตองแกคอ คนมกคดวาความสรางสรรคเปน เรองของอจฉรยะซงเปนคนจำนวนนอย ในความเปนจรงแลวทกคนม ความสรางสรรคอยแลวในรปของจนตนาการ และการศกษาตองเพมความสรางสรรคของเดกและของประชากรไทยทกคน
ความเขาใจผดประการทสองคอ คดวาความสรางสรรคเปนเรองของคนอายนอย ซงไมจรงเสมอไป เขายกตวอยาง ปกาสโซ (Picasso) จตรกรผยงใหญนน ประสบความสำเรจตอนอายมาก และความเขาใจผดประการทสามคอ คดวาความสรางสรรคเปนพรสวรรคเทานน ในความเปนจรงคอ มนเปนทงพรสวรรคและพรแสวง โรงเรยนสามารถฝกฝนความสรางสรรคใหเดกไดดวยการสรางบรรยากาศทสงเสรมการตงคำถาม มความอดทนและเปดกวางตอมมมองแปลก ๆ มความไวเนอเชอใจระหวางกน และเรยนรจากความผดพลาดหรอความลมเหลว
วธหนงของการฝกความสรางสรรคคอ การจดแขงขนโครงการออกแบบ
การออกแบบการเรยนรทกษะการสรางสรรคและนวตกรรม ควรมเปาหมายและวธการดงตอไปน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 35ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
35
เปาหมาย : ทกษะการคดอยางสรางสรรค
ใชเทคนคสรางมมมองหลากหลายเทคนค เชน การระดม ความคด (brainstorming)
สรางมมมองแปลกใหม ทงทเปนการปรบปรงเลกนอยจาก ของเดม หรอเปนหลกการทแหวกแนวโดยสนเชง
ชกชวนกนทำความเขาใจ ปรบปรง วเคราะห และประเมน มมมองของตนเอง เพอพฒนาความเขาใจเกยวกบการคด อยางสรางสรรค
เปาหมาย : ทกษะในการทำงานรวมกบผอนอยางสรางสรรค
พฒนา ลงมอปฏบต และสอสารมมมองใหมกบผอนอยเสมอ
เปดใจรบและตอบสนองตอมมมองใหม ๆ หาทางไดขอคดเหน จากกลม รวมทงการประเมนผลงานจากกลม เพอนำไปปรบปรง
ทำงานดวยแนวคดหรอวธการใหม ๆ และเขาใจขอจำกดของ โลกในการยอมรบมมมองใหม
มองความลมเหลวเปนโอกาสเรยนร เขาใจวาความสรางสรรค และนวตกรรมเปนเรองระยะยาว เขาใจวฏจกรของความ สำเรจเลก ๆ และความผดพลาดทเกดขนบอย ๆ วาจะ นำไปสการสรางสรรคและนวตกรรม
เปาหมาย : ประยกตสนวตกรรม
ลงมอปฏบตตามความคดสรางสรรคเพอนำไปสผลสำเรจท เปนรปธรรม
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 36 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 36
ทกษะดานการเรยนรและนวตกรรมเปนหวใจสำหรบทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills) แตทกษะนยงตองมทกษะอนมาประกอบและสงเสรม อนไดแกทกษะอก ๓ ดาน คอ ดานสารสนเทศ (information) ดานสอ (media) และดานดจตอล (digital literacy) ซงจะกลาวถงในบทตอไป
๖ ธนวาคม ๒๕๕๓
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/430690 http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/431754
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 37ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
37
ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ (critical thinking)
ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ (critical thinking) เปนทกษะสำคญสำหรบการเปนมนษยในศตวรรษท ๒๑ ประเดนสำคญสำหรบครเพอศษยคอ ตองแสวงหาวธการออกแบบการเรยนรเพอใหศษย (ไมวา จะอยในชวงอายใดกตาม) พฒนาทกษะน รวมทงครกตองฝกฝนทกษะนของตนเองดวย
เวบไซตหรอการอบรมทใหบรการฝกทกษะการสอนการคดอยางมวจารณญาณมมากมาย เชน เวบไซตของ East Tennessee State University, Five Activities for Fostering Critical Thinking, Foundation for Critical Thinking เปนตน
แตผมคดตาง ผมเชอวาการฝกฝนการคดอยางมวจารณญาณ ตองเกดขนในทกขณะของปฏสมพนธระหวางครกบศษย โดยเฉพาะอยางยงในชวงเวลาทไมเปนทางการ ดงกรณครเรฟ เอสควธ (Rafe Esquith) (อานเพมเตมไดท http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/186482)
การคดอยางมวจารณญาณตองไมใชเกดขนแคในชวโมงเรยน หรอ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 38 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 38
ในชนเรยน แตตองเกดขนในชวตประจำวน จนเปนนสย เกดขนโดยไมรตว จงจะเรยกวามทกษะการคดอยางมวจารณญาณ
การเรยนแบบ PBL ทครเกงดานการชวนศษยทบทวนไตรตรอง (reflection หรอ AAR) บทเรยน การตงคำถามของครทใหเดกคดหาคำตอบทมไดหลายคำตอบ จะทำใหศษยเกดทกษะการคดอยางมวจารณญาณเพมพนขนเรอย ๆ
ผมเขาใจเอาเอง (ไมทราบวาถกหรอผด) วา การเรยนทกษะนเรยนโดยการตงคำถามมากกวาเรยนโดยการหาคำตอบ ดงนน ในการเรยนทกขนตอน ครเพอศษยพงชกชวนศษยตงคำถาม คนทตงคำถามเกงพงไดรบคำชม
การนำเอาขาวหรอเรองราวในหนงสอพมพมาวเคราะหตงคำถามรวมกน นาจะเปนการเรยนหรอฝกฝนทกษะการคดอยางมวจารณญาณทงายและสะดวกทสด แตครตองมทกษะในการเปนโคชหรอผอำนวยความสะดวกในการเรยนร เคลดลบคอ ใหชวนนกเรยนวางทาทไมเชอขาวนน หรออยางนอยกไมเชอไปเสยทงหมด ชกชวนกนตงคำถามวา มความไมแมนยำอยตรงไหนบาง หรอมโอกาสทจะบดเบอนไปจากความจรงไดอยางไรบาง
ผมเขาใจวา คนทมการคดอยางมวจารณญาณคอ คนทเขาใจวา “ความจรง” มหลายชน และขอเทจจรงกอาจจะม “ขอเทจ” แฝงหรอปนอยกบ “ขอจรง” ไดเสมอ นอกจากนนยงขนกบการรบรหรอการตความของผรบสารดวย โดยทการบดเบอนไปจากความจรงอาจอยทมมมองของตวผรบสารกได
แนนอนวา ความสามารถหรอความลกซงของการคดอยางมวจารณญาณขนอยกบพนความรความเขาใจเรองตาง ๆ ของตวบคคล และขนอยกบวย
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 39ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
39
และประสบการณดวย การฝกฝนเรองนจงตองคำนงถงปจจยทหลากหลายของตวนกเรยน ทกษะของครในการจดการเรยนรทกษะการคดอยางมวจารณญาณจงถอไดวาเปนทกษะขนสง
ผมเชอวาทกษะการคดอยางมวจารณญาณน สอนไมได หรอสอนไดนอยมาก นกเรยนตองเรยนเอาเองโดยการฝกฝน ครจะเปนโคชของการฝกหดน โคชทเกงจะทำใหการเรยนรนสนกตนเตนเราใจ
๗ มกราคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/442073
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 40 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 40
ทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสาร
ขอยอนกลบไปทำความเขาใจ The 21st Century Knowledge and Skills Rainbow (หนา ๒๐) เพอใหเหนตำแหนงภาพรวมของทกษะทเรากำลงใฝฝนสรางวธเรยนรใหแกศษย จะเหนวาทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (Information, Media, Technology Skill) เปนอกทกษะหนงทมความสำคญมากในศตวรรษท ๒๑
ทกษะดานสารสนเทศ (Information Literacy)
จะตองมทกษะทตองการเหลาน
ทกษะในการเขาถง (access) อยางรวดเรว และรแหลง ทกษะในการประเมนความนาเชอถอ ทกษะในการใชอยางสรางสรรค ดงนนครเพอศษยตองออกแบบการเรยนรใหศษยมทกษะตอไปน
เปาหมาย : เขาถงและประเมนสารสนเทศ
เขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ (ใชเวลานอย) และ มประสทธผล (เขาถงแหลงทถกตองเหมาะสม)
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 41ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
41
ประเมนสารสนเทศอยางลกซงครบถวนรอบดาน และอยาง ร เทาทน (ในยคนมสารสนเทศปลอม หรอไมแมนยำเตม ไปหมด)
เปาหมาย : ใชและจดการสารสนเทศ
ใชสารสนเทศไดอยางแมนยำและสรางสรรค ตอกรณหรอ ปญหาทเผชญ จดการเชอมตอสารสนเทศ (information flow) จากแหลง ทหลากหลายได เขาถงและใชสารสนเทศอยางถกตองตามหลกจรยธรรม และกฎหมาย
ผมขอเพมเตมขอสงเกตสวนตวในเรองทกษะสารสนเทศนวา ผเขยนหนงสอเลมนไมไดนกถงวาสมยนเปนยค media ๒.๐ - ๓.๐ แลว ดงนน ทกคนตองมทกษะในการสรางสารสนเทศและสอออกไปแลกเปลยนเรยนรกบผคนวงกวางคอ ตองไมจำกดมมมองดานสารสนเทศเฉพาะการเปน ผบรโภค แตตองมพฤตกรรมในฐานะผผลตดวย และตองเปนผผลตทมความรบผดชอบตอสงคม ไมผลตสารสนเทศปลอม หลอกลวง หรอดอยคณภาพ
ทกษะดานสอ (Media Literacy Skills)
เปนทกษะสองทางคอ ดานรบสารจากสอ และดานสอสารออกไปยงผอนหรอสาธารณะหรอโลกในวงกวาง เนองจากยคนเปนยค media ๒.๐ - ๓.๐ คนในศตวรรษท ๒๑ ตองมความสามารถใชเครองมอสรางสอ และสอสารออกไปไดหลากหลายทาง เชน วดโอ (video) ออดโอ (audio), พอดคาสท (podcast) เวบไซต (website) เปนตน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 42 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 42
Center for Media Literacy ระบวา ทกษะดานสอประกอบดวยความสามารถดานการเขาถง วเคราะห ประเมน และสรางสาร (message) ในรปแบบตาง ๆ อนไดแก ในรปสงพมพกราฟฟค แอนเมชน ออดโอ วดโอ เกม มลตมเดย เวบไซต และอน ๆ
ขอยำวาการเรยนรทกษะเหลานไมสามารถทำไดโดยครสอนในชนเรยน แตทำไดโดยนกเรยนเรยนรผาน PBL
ตวอยางการเรยนรจากการทำโครงการ (project) สำหรบใหนกเรยน รวมกนทำเปนทม เชน ใหทมนกเรยนชน ม. ๓ จำนวน ๔ คน รวมกน จดทำวดโอความยาว ๑๕ นาท เพอสอสารภยของการสบบหรใหแก คนวยรนอาย ๑๕ ป จดแขงขนกน ๓ ทม ทมทไดรบคดเลอกวาคณภาพด ถงขนาดจะไดนำขนเผยแพรใน YouTube
การเรยนรแบบ PBL จะเขมขน ตนเตน และสนกหากมการแขงขนระหวางทม โดยวธตดสนทดคอ ไมใหมผชนะกบผแพ แตใหมทมชนะไดหลายทม หากผลงานมคณภาพเขาขน วธตดสนโดยใหเหรยญทอง เหรยญเงน เหรยญทองแดง จะดกวาท ๑ ท ๒ ท ๓ การแขงขนและการตดสนนเปนอบายใหเกดการเรยนรวาผลงานทดเปนอยางไร และจะสนกมากขน หากจดใหทมแขงขนเปนทมตางโรงเรยน เชน ทม ๔ คน มาจาก ๔ โรงเรยน ยงอยหางไกลไมเคยพบหนากนยงด หรอการทำงานตาม โครงการรวมกนผานอนเทอรเนต นกเรยนทเขารวมทมจะเรยนรมากยงขนไปอก ดงกรณตวอยาง โครงการ SARS ใน Think Quest
ครเพอศษยตองออกแบบการเรยนรใหศษยมทกษะตอไปน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 43ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
43
เปาหมาย : วเคราะหสอได
เขาใจวตถประสงควาทำไมจงมการสรางสอนน และสราง อยางไร
ตรวจสอบวาแตละคนตความสอแตกตางกนอยางไร สอนน นอกจากสอความจรงแลว ยงเพมคณคาหรอความเหนเขาไป อยางไร และสอนนสามารถมอทธพลตอความเชอและ พฤตกรรมอยางไร
ทำความเขาใจประเดนเชงจรยธรรมและกฎหมายทเกยวของ กบการเขาถงสอ และการสอสาร
เปาหมาย : สรางผลตภณฑสอได
มความสามารถใชเครองมอทเหมาะสมดำเนนการสรางสอ ทเหมาะสมกบการนำเสนอในหลากหลายวตถประสงค
มความเขาใจและสามารถนำเสนอในสภาพแวดลอมท แตกตาง หลากหลายและตางวฒนธรรม
ทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT Literacy)
คมอการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการเรยนรมท ISTE (International Society for Technology in Education) แมวาเดกในยคนเกงกวาครและพอแมในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร แตเดกยงตองการคำแนะนำจากครและพอแมในการใชเครองมอนใหเกดประโยชนตอการเรยนรและสรางสรรค และไมเขาไปใชในทางททำรายตนเอง หรอทำลายอนาคตของตนเอง
จดทสำคญคอ ทงสารสนเทศ สอ และเทคโนโลยสารสนเทศและ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 44 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 44
การสอสาร เปลยนแปลงพฒนาอยางรวดเรว ครตามเทคโนโลยใหทนไดยาก และยากทครจะตามเทคโนโลยใหทน จงตองมกลไกชวยเหลอครอยางเปนระบบ และครกตองหมนเรยนร
ครเพอศษยตองออกแบบการเรยนรใหศษยมทกษะตอไปน
เปาหมาย : สามารถประยกตใชเทคโนโลยอยางมประสทธผล
ใชเทคโนโลยเพอวจย จดระบบ ประเมน และสอสาร สารสนเทศ
ใชเครองมอสอสาร เชอมโยงเครอขาย (คอมพวเตอร เครองเลนมเดย ฯลฯ) และ social network อยางถกตอง เหมาะสม เพอเขาถง (access) จดการ (manage) ผสมผสาน (integrate) ประเมน (evaluate) และสราง (create) สารสนเทศ เพอทำหนาทในเศรษฐกจฐานความร
ปฏบตตามคณธรรมและกฎหมายทเกยวของกบการเขาถง และใชเทคโนโลยสารสนเทศ
ขอยำวา นไมใชขอปฏบตตายตว เปนเพยงแนวคดและตวอยางเทานน ครเพอศษยสามารถใชความสรางสรรคของตนเอง และการเรยนรรวมกนในเครอขายครเพอศษย ออกแบบการเรยนรทดกวา เหมาะสมกวา และตองปรบเปลยนไปตามการเปลยนแปลงของเดก บรบทของชมชน สงคม และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร
๘ ธนวาคม. ๒๕๕๓ http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/432747
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 45ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
45
ทกษะดานความเปนนานาชาต
ครเพอศษยตองฝกทกษะดานความเปนนานาชาต (internation- alization) ใหแกศษย ซงจะชวยสรางความเปนนานาชาตใหแกโรงเรยนหรอมหาวทยาลยดวย ปจจบนเครองมอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารนนจะชวยใหครสามารถออกแบบการเรยนรแกศษย ใหมทกษะความเปนนานาชาตได โดยไมจำเปนตองมครชาวตางประเทศ ไมจำเปนตองมนกเรยนจากตางชาตตางภาษามาเรยนทโรงเรยน และยงเอาชนะ ขอจำกดทเดกไมมเงนสำหรบใชจายเปนคาเดนทางไปตางประเทศไดดวย
การฝกทกษะดานนทำไดโดยออกแบบการเรยนแบบ PBL (Project-Based Learning) และทำความตกลงกบครในโรงเรยนในตางประเทศ เพอสรางการเรยนร PBL นนแบบ Collaborative Learning คอ เปนการเรยนรจากการทำโครงการรวมกนเปนทม โดยมสมาชก ๔ คน จาก ๔ ประเทศ (ตวเลขยดหยนเปน ๓, ๕ หรอ ๖ ได)
นนคอ ครตองศกษาหาชองทางทำความรจกเพอรวมมอกบครในประเทศอนทสนใจการเรยนรขามวฒนธรรม (cross culture learning)
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 46 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 46
รวมกน หาเดกเขารวมทม PBL ผสมนานาชาต ซงกเทากบมาทำงาน รวมกนนนเอง นอกจากทกษะอน ๆ ทเปนทกษะสำหรบการทำงาน และทกษะตดตอสอสารกนผานเทคโนโลยสารสนเทศ ดวยภาษาทสอสารกน รเรอง (ไดเรยนภาษาไปในตว) นกเรยนจะไดเขาใจคนในประเทศอน วฒนธรรมอน และสามารถทำงานรวมกนได นคอ มตทสำคญของความเปนนานาชาตสำหรบนกเรยน
ปจจบน ๑๐ ประเทศในภมภาคอาเซยนกำลงจะกาวสความเปนประชาคมอาเซยน และความรวมมอหลกม ๓ ดานคอ ความมนคง เศรษฐกจ และสงคมวฒนธรรม การศกษาเปนปจจยสำคญทอาจมองวาเกยวของกบเศรษฐกจกได มองวาเกยวของกบสงคมวฒนธรรมกได ดงนน สำนกงานความรวมมอระหวางประเทศสมาชกอาเซยนควรมสำนกงานทชวยเอออำนวยความสะดวกความรวมมอสรางทกษะ ดานความเปนนานาชาต ดวยการเรยนแบบ PBL เปนทมผสมนานาชาต ระหวางนกเรยนในประเทศสมาชก สำนกงานนอาจจดประกวดแขงขนโครงงานขามชาต ดงกลาว เพอสรางความคกคกและเปดโอกาสใหเดกทเปนทมงานกนไดมาพบหนากนเมอมารบรางวล และนำเสนอผลงานทไดรบรางวล
ผลงานเหลานควรไดรบการรวบรวมขนเวบไซต หรอนำการนำเสนอนนขน YouTube ใหคนทวโลกเขาชมและชนชมผลงานได
กจกรรมนจะนำไปสความรวมมอดานการเรยนรในประชาคมอาเซยนไดอกมาก รวมทงรวมมอออกไปนอกภมภาคอาเซยนกได เราอาจขอใหทตไทยในตางประเทศชวยหาโรงเรยนทจะรวมมอกนในการเรยนรแบบโครงการทมผสมนานาชาต (multinational PBL) มการเจรจากนระหวางผบรหารโรงเรยนและคร ผานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 47ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
47
โดยไมจำเปนตองเดนทางไปพบกนกได เพราะจรง ๆ แลว สไคป (Skype) ชวยใหคยหารอกนแบบพบหนาไดอยแลว รวมทงจดแบบประชมผานวดทศนทางไกล (videoteleconference) กได
๘ ธนวาคม ๒๕๕๓
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/434601
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 48 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 48
ทกษะอาชพและทกษะชวต
ทกษะอาชพและทกษะชวตนนจะตองเรยนตงแตชนประถม (หรออนบาล) ไปจนถง ม. ๖ และมหาวทยาลย โดยเรยนตามพฒนาการของสมอง ครจะตองเรยนรวธการออกแบบการเรยนรแบบ PBL ใหแกศษยแตละกลมอายและตามพฒนาการของสมองเดกแตละคน เพราะทกษะกลมนสอนไมได เดกตองเรยนเอง และครยงตองทำงานหนกขนในการคดคนหาวธออกแบบการเรยนร วธกระตนและอำนวยความสะดวกในการเรยนรของทมงานและศษย รวมถงวธชวนกนถอดบทเรยนหลงงานสำเรจ เพอชวยใหการเรยนรลกซงและกวางขวางยงขน การทำงานของครเพอศษยในสภาพนจะยงนาสนกและทาทายยงขน
ขอความในหนงสอชวนใหดวา องคกรทเปนนายจางเขาประเมนพนกงานอยางไร เพอใหเราเขาใจวาสถานประกอบการเขาตองการคนทมทกษะดานไหนบาง โดยลอกใบประเมนผลงานของพนกงานคนหนงมาดงน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 49ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
49
เกณฑ คำถามการประเมน คะแนน (๑ – ๔)
คณภาพงานใน ภาพรวม
ผลงานของโครงการมคณภาพสง สงผลงานตรงเวลา และใชงบประมาณตามทกำหนดไวหรอไม
๔
ขดความสามารถ ทางเทคนค
พนกงานแสดงทกษะการลงมอปฏบตงานทางเทคนค และแสดงความสามารถในการทำงานหรอไม
๓
การแกปญหา พนกงานไดแกปญหาอยางไดผล และอยางมประสทธภาพหรอไม เมอมปญหาเกดขน
๔
ความสรางสรรคและนวตกรรม
พนกงานไดแกปญหา โดยใชวธการทสรางสรรคและมนวตกรรมหรอไม
๔
การสอสาร ในการทำโครงการ พนกงานไดสอสารภายในแล ะภ ายนอกอย า ง ไ ด ผ ล แล ะ อย า ง มประสทธภาพหรอไม
๓
การทำงานเปนทม พนกงานรวมมออยางดกบสมาชกคนอน ๆ ของทมหรอไม
๔
ความยดหยนและการปรบตว
เมองานของโครงการมการเปลยนแปลงอยางไมคาดฝน พนกงานสามารถแสดงความยดหยนและปรบตวไดเปนอยางดหรอไม
๓
การรเรมและการ กำกบตนเอง
พนกงานไดแสดงการรเรมดวยตนเอง มแรงจงใจในตนเอง และกำกบตนเองไดในการทำงานโครงการตาง ๆ หรอไม
๔
ทกษะดานส งคมแ ล ะ ท ก ษ ะ ข า มวฒนธรรม
พนกงานไดแสดงทกษะดานสงคม และดานความเขาใจขามวฒนธรรมของทมงานทมความแตกตาง หลากหลาย หรอไม
๓
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 50 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 50
จะเหนวาการประเมนพนกงานในปจจบน นอกจากประเมนผลงานแลว พนกงานยงไดรบการประเมนทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ ดวย
ความยดหยนและการปรบตว (Flexibility and Adaptibility)
ความยดหยนและการปรบตวเปนทกษะเพอการเรยนร การทำงาน และการเปนพลเมองในศตวรรษท ๒๑ เปนความยดหยนและปรบตวเพอบรรลเปาหมาย ไมใชยดหยนและปรบตวแบบไรหลกการและเลอนลอย
การเปลยนแปลงทรวดเรว รนแรง และไมคาดฝนอยางทเปนอยในโลกปจจบน และรนแรงขนในอนาคต ทำใหการวางแผนการทำงานแบบตายตวใชไมไดผล มนษยในศตวรรษท ๒๑ จงตองมความสามารถสงในการยดหยนและปรบตวเพอบรรลเปาหมายและคณคา
เกณฑ คำถามการประเมน คะแนน (๑ – ๔)
ความมผลตภาพสง และความรบผดชอบ ตรวจสอบได
พนกงานใชเวลาและทรพยากรใหเกดผลตภาพสงหรอไม และไดแสดงความรบผดชอบตรวจสอบไดในรายละเอยดตาง ๆ ของโครงการหรอไม
๓
ภาวะผนำและ ความรบผดชอบ
พนกงานไดใชภาวะผนำและความรบผดชอบตอความสำเรจของโครงการหรอไม
๔
รวม ๓๙
ผลประเมนในภาพรวม เกนความคาดหมาย
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 51ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
51
นอกจากตองเผชญการเปลยนแปลงแลว การทำงานในอนาคตยงเผชญภาวะทมทรพยากรจำกด ตงแตเวลา และทรพยากรอน ๆ โดยตองทำงานใหเขาจงหวะกบงานสวนอนในภาพใหญ และงานสวนอนนนอาจอยในสวนอนของโลกทหางไกล เปนสภาพทตองการความยดหยนและปรบตว และเงอนไขของการปรบตวอาจอยทการแขงขนกบคแขง
การปรบตวทสดยอดคอ การใชวกฤตเปนโอกาส ใชปญหาเปนโอกาสหาทางออกอยางสรางสรรคสด ๆ ซงจะเกดการเรยนรสงสด ยงโครงการมความยากและซบซอนมากเพยงใด พนกงานกมโอกาสใชและเรยนรทกษะดานความยดหยนและปรบตวมากเพยงนน
ครเพอศษยตองออกแบบการเรยนรเพอใหศษยพฒนาทกษะตอไปน
เปาหมาย : ปรบตวตอการเปลยนแปลง
ปรบตวเขากบบทบาททแตกตาง งานทไดรบมอบหมาย กำหนดการทเปลยนไป และบรบททเปลยนไป
ทำงานไดผลดในสภาพของความไมชดเจน ไมแนนอน และในสภาพทลำดบความสำคญของงานเปลยนไป
เปาหมาย : มความยดหยน
นำเอาผลลพททเกดขน มาใชประโยชนอยางไดผล
จดการเชงบวกตอคำชม คำตำหน และความผดพลาด
สามารถนำเอาความเหนและความเชอทแตกตางหลากหลาย ของทมงานจากหลากหลายวฒนธรรม มาทำความเขาใจ ตอรอง สรางดลยภาพ และทำใหงานลลวง
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 52 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 52
จะเหนวาผ เขยนหนงสอเลมนมองความยดหยน (f lexibi l ity) แตกตางจากคนไทย เขามองทความยดหยนเพอบรรลผลงาน สวนคนไทยเนนความยดหยนเพอใหทกคนสบายใจ
การรเรมและกำกบดแลตนเองได (Initiative and Self-Direction)
งานในศตวรรษท ๒๑ ตองการความรวมมอสง และในขณะเดยวกนกตองการการพงตนเองสงดวย พนกงานตองไมคอยแตจะพงหวหนาหรอคอยใหหวหนาสง เพราะในศตวรรษท ๒๑ หวหนาจะมเวลาสอนหรอแนะนำลกนองลดลง และงานตองการความฉบไวเพมขน พนกงานทดคอ คนทขวนขวายเรยนรดวยตนเองเปนหลก
จะเหนวาการทำงานในศตวรรษท ๒๑ มทงลกษณะพงพาอาศยกนและกน (inter-dependence) และเปนอสระตอกน (independence) ซงดเผน ๆ เปนขวตรงกนขาม แตฝกใหดจะเปนทกษะทสำคญมากในการทำงานและดำรงชวตในโลกยคใหม และมนษยในศตวรรษท ๒๑ ตองฝกทกษะนตงแตเดก และวธเรยนหรอฝกทไดผลคอ การเรยนแบบ PBL
ครเพอศษยตองออกแบบการเรยนรเพอใหศษยพฒนาทกษะตอไปน
เปาหมาย : จดการเปาหมายและเวลา
กำหนดเปาหมายโดยมเกณฑความสำเรจทจบตองได และ ทจบตองไมได
มความสมดลระหวางเปาหมายเชงยทธวธ (tactical) ซง เปนเปาหมายระยะสน กบเปาหมายเชงยทธศาสตร (strategic) ซงเปนเปาหมายระยะยาว
ใชเวลา และจดการภาระงานอยางมประสทธภาพ
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 53ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
53
เปาหมาย : ทำงานไดดวยตนเอง
ทำงานสำเรจไดดวยตนเอง โดยกำหนดตวงานเอง คอยตดตาม ผลงานเอง และกำหนดลำดบความสำคญของงานเอง
เปาหมาย : เปนผเรยนรไดดวยตนเอง (self-directed learner)
นอกเหนอจากเรยนรทกษะในงานของตนโดยตรงแลว สามารถมองเหนโอกาสเรยนรใหม ๆ เพอขยายความ เชยวชาญของตน
รเรมการพฒนาทกษะไปสระดบมออาชพ
แสดงความเอาจรงเอาจงตอการเรยนรวาเปนกระบวนการ ทตองทำตลอดชวต
สามารถทบทวน ใครครวญ ประสบการณในอดต เพอใช คดหาทางพฒนาในอนาคต
นอกจากทกษะอาชพและทกษะชวต ๒ กลมคอ ดานความยดหยนและปรบตว และดานการรเรมและกำกบดแลตนเองไดแลว ยงมทกษะ อก ๓ กลม ไดแก ทกษะดานสงคมและทกษะขามวฒนธรรม (Social and Cross-Cultural Skills) การมผลงานและความรบผดชอบตรวจสอบได (Productivity and Accountability) ภาวะผนำและความรบผดชอบ (Leadership and Responsibility)
ทกษะดานสงคมและทกษะขามวฒนธรรม (Social and Cross-Cultural Skills)
หวใจของทกษะนคอ สามารถทำงานและดำรงชวตอยกบสภาพ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 54 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 54
แวดลอมและผคนทมความแตกตางหลากหลายไดอยางไมรสกเครยดหรอแปลกแยก และทำใหงานสำเรจได เปนเรองของการเรยนรและยกระดบความฉลาดดานสงคม (social intelligence) และความฉลาดดานอารมณ (emotional intelligence) ของศษย
ตวชวยครใหออกแบบการจดการเรยนรเพอศษยไดพฒนาทกษะนอาจหาไดจาก Educators for Social Responsibility และ Asia Society แตเปนของสหรฐอเมรกา ประเทศไทยนาจะมหนวยงานทำงานสนบสนนดานนในบรบทไทยใหแกโรงเรยนและครเพอศษย
ครเพอศษยตองออกแบบการเรยนรเพอใหศษยพฒนาทกษะตอไปน
เปาหมาย : มปฏสมพนธกบผอนอยางเกดผลด
รวาเมอไรควรฟง เมอไรควรพด
แสดงพฤตกรรมอยางมออาชพ และอยางนานบถอ
เปาหมาย : ทำงานในทมทแตกตางหลากหลายอยางไดผลด
เคารพความแตกตางทางวฒนธรรม และทำงานรวมกบคน ทมพนฐานแตกตางกนทางสงคมและวฒนธรรมอยางไดผลด
ตอบสนองความเหนและคณคาทแตกตางอยางใจกวาง
ยกระดบความแตกตางทางสงคมและวฒนธรรม ไปสการ สรางแนวความคดใหม วธทำงานแบบใหม หรอคณภาพ ของผลงาน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 55ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
55
การมผลงานและความรบผดชอบตรวจสอบได (Productivity and Accountability)
การเรยนรจากการทำโครงการ (PBL/ Project Base Learning ) เปนวธเรยนทกษะเหลาน โดยใชเครองมอดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนตวชวยอำนวยความสะดวกในการทำงานอยางมผลตภาพ (productivity) มการเกบขอมลเพอความโปรงใสตรวจสอบได รวมทงเพอการรบรผลงานททำได และการแลกเปลยนเรยนร
ทกษะทตองการคอ ทกษะในการกำหนดเปาและบรรลเปาหมายนน การจดลำดบความสำคญของงานและการใชเวลา
การเรยนรจากการทำโครงการมขนตอนคอ ตองทำความเขาใจโครงการใหชดเจน วางแผน ลงมอทำ และประเมนวาไดผลงานคณภาพดหรอไม กระบวนการทำงานเหมาะสมเพยงไร ขนตอนเหลานจะชวยใหนกเรยนไดเรยนรทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑
ครเพอศษยตองออกแบบการเรยนรเพอใหศษยพฒนาทกษะตอไปน
เปาหมาย : การจดการโครงการ
กำหนดเปาหมายและทำใหบรรลเปาหมายนน แมจะม อปสรรคและมแรงบบคน แยงเวลาหรอความสนใจ
กำหนดลำดบความสำคญ วางแผน และจดการงาน
เปาหมาย : การผลตผลงาน
แสดงความสามารถพเศษในการทำใหไดผลงานทคณภาพด เปนพเศษ ไดแก ความสามารถดาน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 56 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 56
การทำงานอยางมจรยธรรมและดวยทาทเชงบวก จดการเวลาและโครงการอยางมประสทธภาพ
สามารถทำงานหลายอยางไดในเวลาเดยวกน (multitasking)
รวมงานอยางเอาจรงเอาจง เชอถอได และตรงตอเวลา นำเสนอตนเองอยางมออาชพและมมารยาท
ทำงานรวม และรวมมอเปนทมอยางไดผลด เคารพและเหนคณคาของความแตกตางหลากหลายใน ทมงาน
รบผดรบชอบตอผลงานทเกดขน มแหลงเรยนรมากมายทครเพอศษยสามารถเขาไปคนหาวธออกแบบโครงการสำหรบการเรยนรของศษยแบบ PBL เชน ท Oracle Education Foundation, Intel Teach Program, Buck Institute for Education, Project Management Institute Education Foundation, Coalition of Essential Schools เปนตน การมหนวยงานชวยเหลอการจดการเรยนรแบบ PBL จำนวนมากในตางประเทศสะทอนถงความสำคญและความนยมจดการเรยนรแบบน
ภาวะผนำและความรบผดชอบ (Leadership and Responsibility)
ภาวะผนำทตองการในศตวรรษท ๒๑ คอ ภาวะผนำและความรบผดชอบแบบกระจายบทบาท (distributed leadership and responsibility) และความรบผดชอบม ๓ ระดบ คอ
(๑) รบผดชอบตอตนเอง
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 57ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
คร พอศษย
57
(๒) รบผดชอบการทำงานประสานสอดคลองกนในทม
(๓) ความรวมมอกนในทมเพอไปสเปาหมายทยงใหญรวมกน
วธการทำงานแบบทจะแพรหลายขนเรอย ๆ ในศตวรรษท ๒๑ เรยกวา “แบบสตดโอ (studio model)” เปนการทำงานแบบทคนจาก หลากหลายหนวยงานยอยมารวมกนทำโครงการรวมกน แบงหนาทกน รบผดชอบ แสดงบทบาทของแตละคนเพอทำใหเปนทมทแขงแกรง ทกคนชวยกนสรางผลงานทสรางสรรค และรวมเฉลมฉลองความสำเรจ แลวสลายทมงาน เพอใหแตละคนไปทำงานโครงการถดไปทมสมาชกของทมแตกตางไปจากเดม
ในอนาคต คนทมการศกษาจะทำงานแบบเปนโครงการ ในสถานททำงานแบบสตดโอ และงานแบบนนอกจากจะเรยกรองภาวะผนำและความรบผดชอบสงมากกยงใหโอกาสเรยนรสงมากดวย ตวอยางการเรยนรทใหทกษะนดไดจาก Model UN Program ซงเราอาจเลยนแบบเอามาทำ “โครงการศกษารฐสภาไทย” กได โดยใหนกเรยนแตละคนสมมตตวเองเปนผแทนราษฎรจากจงหวดหนงรวมกนเขยนกฎหมายเพอการใดการหนงทแตละพนททมสวนเกยวของมบรบทของพนทแตกตางกน
ครเพอศษยตองออกแบบการเรยนรเพอใหศษยพฒนาทกษะตอไปน
เปาหมาย : ชแนะและเปนผนำแกผอน
ใชทกษะมนษยสมพนธและทกษะแกปญหาในการชกนำ ผอนไปสเปาหมาย
ทำใหผอนเกดพลงในการทำงานใหบรรลผลสำเรจรวมกน
สรางแรงบนดาลใจใหผอนไดใชศกยภาพหรอความสามารถ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 58 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 58
สงสดผานการทำตวเปนตวอยาง และไมถอผลประโยชน ของตนเปนทตง
ทำตวเปนตวอยางในการใชอำนาจอยางมจรยธรรมและ คณธรรม
เปาหมาย : มความรบผดชอบตอผอน
ดำเนนการอยางมความรบผดชอบโดยถอประโยชนสวนรวม เปนทตง
ทกษะเหลานจะมความสำคญอยางยงตอชวตในอนาคตของศษย ทงตอผลสำเรจของงาน และตอการเรยนรตลอดชวต
๙ ธนวาคม ๒๕๕๓
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/435759
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 59
๒แนวคดการเรยนรสำหรบ
ครเพอศษย
ถอดความและสงเคราะหจาก หนงสอ
21st Century Skills : Learning for Life in Our Times บทท ๕ - ๗
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 60
จงอยางชมความสามารถ
ใหชมความมานะพยายาม
เพอทำใหสงทมคณคาคอ
ความมานะพยายาม
ความสำเรจทไดมาจาก
ความบากบนเอาชนะอปสรรค
จงอยาชนชมความสำเรจทไดมาโดยงาย
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 61
สมดลใหมในการทำหนาท ครเพอศษย
ในยคเดม ครสอนเดกเพอใหสอบผาน แนวคดนเปนของศตวรรษ ท ๒๐ หรอ ๑๙ ดวยซำ แตเปาหมายของการเรยนในศตวรรษท ๒๑ คอ ปพนฐานความรและทกษะเอาไวสำหรบการมชวตทดในภายหนา ลกษณะของการเรยนรจงเปนสมดลระหวางคณลกษณะ ในตารางฝงซายและขวา ๑๕ ประการ ดงตอไปน
ขนกบคร/ครเปนตวตง (Teacher-directed)
เดกเปนหลก (Leamer-centered)
สอน แลกเปลยนเรยนร
ความร ทกษะ
เนอหา กระบวนการ
ทกษะพนฐาน ทกษะประยกต
ขอความจรงและหลกการ คำถามและปญหา
ทฤษฎ ปฏบต
หลกสตร โครงการ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 62 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 62
ขนกบคร/ครเปนตวตง (Teacher-directed)
เดกเปนหลก (Leamer-centered)
ชวงเวลา ตามความตองการ
เหมอนกนทงหอง (One-size-fits-all) เหมาะสมรายบคคล (Personalized)
แขงขน รวมมอ
หองเรยน ชมชนทวโลก
ตามตำรา ใชเวบ
สอบความร ทดสอบการเรยนร
เรยนเพอโรงเรยน เรยนเพอชวต
ยำวาไมใชตารางฝงซายผด ตารางฝงขวาถก แตครเพอศษยตองใชทงแนวทางฝงขวาและฝงซายอยางสมดลคอ ตองยดถอแนวทาง both - and (ไมใช either - or) ซงเปนแนวทางของระบบทซบซอนและปรบตว
ยงนบวนสมดลนจะใหนำหนกซกขวามากขน เมอโลกเปลยนแปลงไปและสมองเดกกเปลยนดวย ดงนน ครตองเรยนรทดลองวธปฏบตหนาทอยตลอดเวลา โดยมตวชวยคอ ชร. คศ. (ชมชนเรยนรครเพอศษย) ทชวยใหครเพอศษยไมเดยวดาย แตมเพอนรวมทาง รวมอดมการณ รวมเรยนรและบากบน
พลงการเปลยนแปลงในศตวรรษท ๒๑ ไดแก งานทเนนความร เครองมอดจตล วถชวต ผลการวจยดานการเรยนร และความตองการทกษะในการดำรงชวตสมยใหม ไดแก การแกปญหา ความสรางสรรค และสรางนวตกรรม การสอสาร การรวมมอ ความยดหยน และอน ๆ พลงเหลานเรยกรองใหการเรยนรในโรงเรยนตองใหนำหนกซกขวามากขนเรอย ๆ
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 63ภาค ๒ แนวคดการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
63
ครเพอศษยตองมสตระลกรอยตลอดเวลาวา การเรยนการสอนตองไมใชเรองความรของตน แตเปนเรองการคดและทกษะของศษย จดเนนตองเปลยนจากการสอนของครไปสการเรยนรของศษย
นนคอ มองเชงเปาหมายหรอเชงกระบวนทศน การเรยนรในศตวรรษ ท ๒๑ ตองเปลยนไปอยางสนเชง ครตองเรยนรทกษะใหมในวชาชพการเปนคร ซงการเรยนรสวนใหญอยระหวางการทำงาน ทกษะหลายอยางเรยนรไดนอยระหวางศกษาในมหาวทยาลย เพราะอาจารยในมหาวทยาลยสวนใหญ ตำราจำนวนมาก และหลกสตรตาง ๆ กยงอยในกระบวนทศนเกา จงเปนความทาทายวา ชร. คศ. จะเปนเครองมอเปลยนทงทกษะของคร เปลยนวธจดการเรยนรของศษย และเปลยนกระบวนทศนของการศกษาภาพใหญในระบบการศกษาไทยดวยไดอยางไร
เปนเรองททาทาย แตเราตองรวมกนรบความทาทายน เพอบานเมองของเรา และเพอศษย
๕ ธนวาคม ๒๕๕๓
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/429435
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 64 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 64
สอนนอย เรยนมาก
สอนนอย เรยนมาก (Teach Less, Learn More) เปนอดมการณดานการศกษาของประเทศสงคโปร ซงไมไดหมายความวาครทำงานนอยลง แตความจรงกลบตองทำงานหนกขน เพราะตองคดหาวธใหนกเรยนเรยนไดมากขน คอ ครสอนนอยลง แตหนไปทำหนาทออกแบบการเรยนร ชกชวนนกเรยนทบทวนวาในแตละกจกรรมของการเรยนร นกเรยนไดเรยนรอะไร และอยากเรยนรอะไรเพมขนอก
แนวคดนเรมตงแต พ.ศ. ๒๕๔๗ โดยเปนสวนหนงของ “วสยทศน ๔” ของสงคโปร อนไดแก (๑) วสยทศนระดบประเทศ (๒) วสยทศนดานการศกษา (๓) วสยทศนดานการจดการการเปลยนแปลงในโรงเรยน และ (๔) วสยทศนในการจดใหม PLC - professional learning communities เปนเครองมอปฏรปการศกษา
โปรดสงเกตวาการปฏรปการศกษาของสงคโปรเปนกระบวนการทมทงบนลงลาง (top down) และลางขนบน (bottom up)
PLC - professional learning communities คอ กระบวนการสราง
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 65ภาค ๒ แนวคดการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
65
การเปลยนแปลงโดย CoP (Community of Practice) ของคร ซงเปนการเปลยนแปลงจากหนางาน หรอ bottom up
นอกจาก สอนนอย คอ สอนเทาทจำเปน ครตองรวาตรงไหน ควรสอน ตรงไหนไมควรสอนเพราะเดกเรยนไดเอง ครออกแบบกจกรรมใหเดกเรยนจากกจกรรม (PBL - Project-Based Learning) แลวชวนเดกทบทวนไตรตรอง (reflection หรอ AAR ) วา ไดเรยนรอะไรบาง และยงไมไดเรยนรอะไรบาง ครจะเขาใจอตราความเรวของการเรยนรของเดกทหวไว ไมเทากน และทสำคญยงคอ ใหเดกบอกวาอยากเรยนรอะไรบาง เพอใหครนำมาออกแบบการเรยนรตอ
นกเรยนจะรจากพฤตกรรมของครวา ครเอาใจใสนกเรยนเปนรายคน และเอาใจใสอนาคตของเดกแตละคน ตองการอำนวยความสะดวกในการเรยนรเพออนาคตของศษยทกคน
ในสภาพการเรยนเชนน นกเรยนจะตนตวและตองเตรยมตวเรยนตลอดเวลา จะไมมเวลาเฉไฉไปทำเรองไมเหมาะไมควร รวมทงครตองออกแบบใหบรรยากาศการเรยนรของชนหรอของกลมมลกษณะควบคมพฤตกรรมกนเอง สมาชกทกคนไดเรยนรรวมกน ตองชวยกนทำกจกรรมใหสำเรจโดยไมมคนถกทอดทงหรอแยกกลม เปนการเรยนรทนกเรยนมบทบาท (student engagement) สงมาก หรออาจเรยกวาเปนการเรยนแบบทผเรยนกำหนด (Learners-Directed Learning)
ในสภาพทครใชเวลาสอนนอย ใชเวลาออกแบบการเรยนร และ ทบทวนผลการเรยนรมาก เทากบครตองเรยนรวธทำหนาทครของตนอยตลอดเวลา เพราะครไมรวาวธการทดทสดทจะทำใหศษยเรยนรไดมากนนทำอยางไร ครจงตองจบกลมกน ลปรร. (แลกเปลยนเรยนร) จาก
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 66 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 66
ประสบการณตรงของตน ในกจกรรมทเรยกวา PLC ซงกคอ Community of Practice ของครนนเอง
ผบรหารตองคอยจบเอาประเดนเรยนรสำคญ ๆ จาก PLC ไปจดระบบของโรงเรยน ระบบของเขตพนทการศกษา และระบบของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ใหเออตอการเรยนรแนว สอนนอย เรยนมาก
เมอครมการเรยนรมากจากงานของตน ครยอมเกงขน ไดรบการยอมรบสงขน และไดรบการตอบแทนตาง ๆ ตามมา
๓ ธนวาคม ๒๕๕๓
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/421673
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 67ภาค ๒ แนวคดการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
67
การเรยนรและการสอน ในศตวรรษท ๒๑
ถาถามวา เครองมออะไรบางทสำคญตอการเรยนรในศตวรรษท ๒๑
ก. อนเทอรเนต
ข. ปากกาและกระดาษ
ค. โทรศพทมอถอ
ง. เกมการศกษา
จ. การทดสอบ
ฉ. ครเพอศษย
ช. ทนสนบสนนการศกษา
ซ. พอแมทรกลก
ฌ. ถกทกขอ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 68 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 68
คำตอบคอ ถกทกขอแตตกไป ๒ ขอ คอ คำถาม (โจทย - Question) และกระบวนการไปสคำตอบกบปญหา (Problem) และการสรางแนวทางทหลากหลายไปสการแกปญหานน
เพราะเครองมอทสำคญทสดของการเรยนร และการสอนในศตวรรษท ๒๑ คอ คำถามกบปญหา
การเรยนรแบบใชการตงคำถามเปนหลกเรยกวา Inquiry-Based Learning หรอ IBL การเรยนรแบบใชปญหาเปนหลกเรยกวา Problem-Based Learning หรอ PBL หากใชหลาย ๆ ปญหาประกอบกนอยางซบซอนเพอทำงานใดงานหนงใหสำเรจเรยกวา Project-Based Learning การเรยนรแบบเหลานแหละทครเพอศษยตองฝกฝนตนเองใหเปนโคช หรอ คณอำนวยการเรยนร (learning facilitator) โดยตองเลกเปน ผสอน แตเปนผอำนวยความสะดวกในการเรยน
ครเพอศษยตองฝกเปนนกตงคำถาม และนกตงปญหาเพอสรางบรรยากาศของการเรยนร และทสำคญตองไมตงเปาวา ตองไดคำตอบ ทถก ใครตอบผดถอวาใชไมได ครทประพฤตตวบชาคำตอบทถกเปนพระเจา ไมใชครเพอศษย แตเปนครเพอคำตอบทถกตอง
การเดนทางจากคำตอบทผดไปสคำตอบทถกตองคอ การเรยนร ครเพอศษยตองยดการเรยนรของศษยเปนพระเจาหรอเปาหมายของชวต
วชาทสรางความสนกและความรสคำตอบ (answers) และการแกปญหา (solutions) คอ วทยาศาสตรและวศวกรรมศาสตร วทยาศาสตรเปนวชาหาคำตอบ วศวกรรมศาสตรเปนวชาหาการแกปญหา
เวลานเขาไมเรยนวชาวทยาศาสตรกนแลว แตเรยนวชา STEM
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 69ภาค ๒ แนวคดการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
69
คอ Science, Technology, Engineering และ Mathematics คอรวม ๔ วชายอยนเขาเปนกลมวชา STEM นกเรยนทกคนตองเรยนกลมวชานในทกชน ตงแตอนบาลจนจบ ม. ๖ โดยเรยนตามพฒนาการของสมองและตามแผนการดำเนนชวตในอนาคต เดกทมเปาหมายเรยนกฎหมายกเรยน STEM แบบหนง เดกทอยากเตบโตเปนนกฟสกสกเรยน STEM อกแบบหนง ครเพอศษยตองคำนงถงความแตกตางหลากหลายในเปาหมายการเรยนของศษย ซงหมายความวา แนวคดทวา เดก ม. ๔ - ม. ๖ ทตองการปพนฐานความรไปเปนนกการทตจะไมเรยนกลมวชา STEM เลย เปนแนวความคดทผด เพราะจะทำใหเราไดนกการทตทแคบและตน
แตเราสามารถทำใหเดกทเตรยมตวเปนนกการทตมพนฐานความร STEM ไดโดยไมตองสอน แตใหเดกเรยนโดยใช PBL ซงหมายความวาครตองออกแบบ PBL ใหเดกกลมนไดเรยน STEM ทจะเปนประโยชนตอชวตของเขาในอนาคต และทสำคญคอ สามารถตดตามความกาวหนาของศาสตรดาน STEM ไดตลอดชวต
ขณะทนกวทยาศาสตรตงคำถาม Why? วศวกรตงคำถาม How? ครเพอศษยตองชวนศษยฝกฝนการตงคำถามทงสองแบบ ทงทเปนคำถามโดด ๆ และทเปนคำถามเชงซอนใน PBL
จะเหนวา กระบวนการทางวทยาศาสตรและทางวศวกรรมศาสตรเปนกระบวนการไมรจบ ครเพอศษยตองมวธการ “ประทบตรา” แนวคด (กระบวนทศน) ไมรจบ นเขาไปในสมองของศษย ใหตดตวไปจนตาย นคอ สวนหนงของทกษะการเรยนร (Learning Skills) ซงเปนสวนหนงของทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ เปนทกษะของการตงคำถาม และตงปญหาแบบทไมรจบ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 70 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 70
บรรยากาศของการตงคำถามและตงปญหา นอกจากจะชวยวางรากฐานการเปนนกเรยนรตลอดชวตใหแกศษยแลว ยงจะทำใหชวตนกเรยนเปนชวตทสนกสนานตนเตนเราใจ กระตนจนตนาการ ยวยใหคนควา คนหา สราง และเรยนร คอ ทำใหโรงเรยนไมเปนสถานทนาเบอหรอสรางความทกขใหแกศษย
๑๒ ธนวาคม ๒๕๕๓
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/437486
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 71ภาค ๒ แนวคดการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
71
การเรยนรอยางมพลง (๑)
เรองการเรยนรอยางมพลงเปนบทเรยนจากวธการทพสจนแลววา ไดผล หรอมทมาจากการวจย ไมใชคำกลาวอยางเลอนลอย
เครองมอของการเรยนรอยางมพลงคอ จกรยานแหงการเรยนร ซงมวงลอประกอบดวย ๔ สวน คอ Define, Plan, Do และ Review วงลอม ๒ วง วงหนงเปนของนกเรยน อกวงหนงเปนของคร หลกสำคญคอ วงลอจกรยานแหงการเรยนรของนกเรยนกบครตองไปดวยกนอยางสอดคลองเชอมโยงกน
“จกรยาน” น คอ โมเดลการเรยนรแบบ PBL นนเอง โดยจะมชนสวนอน ๆ มาประกอบเขาเปน จกรยานแหงการเรยนรแบบ PBL และจะตองม “พนถนน” ทม “ความลาดเอยง” เปนสวนประกอบของการเรยนรทจะกลาวถงภายหลง
หากจะใหการเรยนรมพลงจดจำไปจนวนตาย ตองเรยนโดยลงมอทำเปนโครงการ (project) รวมมอกนทำเปนทม ทำกบปญหาทอยใน ชวตจรง
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 72 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 72
ในแตละชนสวน (Define, Plan, Do, Review) ของวงลอ มการเรยนรเลก ๆ อยเตมไปหมด หากครโคชด การเรยนรเหลานแหละททำใหเกดการเรยนรอยางมพลง ตรงกนขาม หากครโคชไมเปน การเรยนรกจะตน ไมเชอมโยง ไมสนก และไมมพลง แตเราตองไมลมวา การเรยนแบบนเปนของใหม ไมมครคนไหนโคชเปน จงตองทำไป เรยนรไป รวมทงม เครอขายเรยนรครเพอศษย เปนตวชวยการแลกเปลยนเรยนรวธโคช
Define คอ ขนตอนการทำใหสมาชกของทมงาน รวมทงครดวย มความชดเจนรวมกนวา คำถาม ปญหา ประเดน ความทาทายของโครงการคออะไร และเพอใหเกดการเรยนรอะไร
ในทกขนตอนทเปนชนสวนของวงลอ สมาชกของทมจะระดมความคด ถกเถยง โตแยงกนอยางกวางขวางจรงจง โดยมขอมลสารสนเทศทคนความายนยนและมาทำความเขาใจรวมกน เพอใหในทสดบรรลขอตกลงกนไดวา จะดำเนนการหรอลงมอทำอยางไรใหบรรลผลตามเงอนไขขอจำกดของเวลาและทรพยากร
ครเพอศษยผทำหนาทโคชจะคอยใหคำแนะนำ ใหกำลงใจ จดประกาย เพอสรางความพอเหมาะพอสมของโครงการ ไมมเปาหมายทยากเกนกำลง และไมงายเกนไปจนไมเกดการเรยนรจรงจง
Plan คอ การวางแผนการทำงานในโครงการ ครกตองวางแผน กำหนดทางหนทไลในการทำหนาทโคช รวมทงเตรยมเครองอำนวยความสะดวกในการทำโครงการของนกเรยน และทสำคญ เตรยมคำถามไวถามทมงานเพอกระตนใหคดถงประเดนสำคญบางประเดนทนกเรยนมองขาม โดยถอหลกวา ครตองไมเขาไปชวยเหลอจนทมงานขาดโอกาสคดเองแกปญหาเอง นกเรยนทเปนทมงานกตองวางแผนงานของตน แบงหนาทกน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 73ภาค ๒ แนวคดการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
73
รบผดชอบ การประชมพบปะระหวางทมงาน การแลกเปลยนขอคนพบ แลกเปลยนคำถาม แลกเปลยนวธการ ยงทำความเขาใจรวมกนไวชดเจนเพยงใด งานในขน Do กจะสะดวกเลอนไหลดเพยงนน
แตในความเปนจรง ขนตอน Do คอ การลงมอทำ มกจะพบปญหาทไมคาดคดเสมอ นกเรยนจงจะไดเรยนรทกษะในการแกปญหา การประสานงาน การทำงานรวมกนเปนทม การจดการความขดแยง ทกษะในการทำงานภายใตทรพยากรจำกด ทกษะในการคนหาความรเพมเตม ทกษะในการทำงานในสภาพททมงานมความแตกตางหลากหลาย ทกษะการทำงานในสภาพกดดน ทกษะในการบนทกผลงาน ทกษะในการวเคราะหผล และแลกเปลยนขอวเคราะหกบเพอนรวมทม เปนตน
ในขนตอน Do น ครเพอศษยจะไดมโอกาสสงเกตทำความรจกและเขาใจศษยเปนรายคน และเรยนรหรอฝกทำหนาทเปน “วาทยากร” และโคชดวย
ชวงทเกดการเรยนรมากคอ ชวง Review ททงทมนกเรยนจะทบทวนการเรยนร ทไมใชแคทบทวนวา โครงการไดผลตามความมงหมายหรอไม แตจะตองเนนทบทวนวางานหรอกจกรรม หรอพฤตกรรมแตละขนตอนไดใหบทเรยนอะไรบาง เอาทงขนตอนทเปนความสำเรจและความลมเหลวมาทำความเขาใจ และกำหนดวธทำงานใหมทถกตองเหมาะสม รวมทงเอาเหตการณระทกใจ หรอเหตการณทภาคภมใจ ประทบใจ มาแลกเปลยนเรยนรกน ขนตอนนเปนการเรยนรแบบทบทวนไตรตรอง (reflection) หรอในภาษา KM เรยกวา AAR (After Action Review)
ครเพอศษยตองฝกฝนตนเองใหเปนคณอำนวยในการทบทวนไตรตรองสงทเรยนร (AAR facilitator) ทเกง ซงจะทำใหศษยเกดการเรยน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 74 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 74
รมาก และทำใหศษยเชอมโยงทกษะการลงมอทำเขากบความรเชงทฤษฎไดคอ ใหศษยไดเรยนรทงภาคปฏบตและภาคทฤษฎนนเอง
ขอยำอกครงวา ทกษะเหลานไมมใครทำเปน ครเพอศษยตองเรยนรเอาเองจากการปฏบต แตกเปนทกษะทไมยากเกนไปทจะเรยน ผมเรยนเทคนค AAR เมออายเลย ๖๐ แลว และพบวาใชครงใดกสนกและประเทองปญญาทกครง
ทจรงมขนตอนท ๕ คอการนำเสนอ (Presentation) โครงการตอชนเรยน เปนขนตอนทใหการเรยนรทกษะอกชดหนง ตอเนองกบขนตอน Review เปนขนตอนททำใหเกดการทบทวนขนตอนของงานและการเรยนรทเกดขนอยางเขมขน แลวเอามานำเสนอในรปแบบทเราใจ ใหอารมณ และใหความร (ปญญา)
ทมงานของนกเรยนอาจสรางนวตกรรมในการนำเสนอกได โดยอาจเขยนเปนรายงาน และนำเสนอเปนการรายงานหนาชน ม เพาเวอรพอยท (Powerpoint) ประกอบ หรอจดทำวดทศนนำเสนอ หรอนำเสนอเปนละคร เปนตน
หากใหนำหนกงาน Define, Plan, Do, Review รวมกนเทากบ 100 คะแนน นำหนกปรมาณงานของแตละสวนจะไมเทากน นำหนกสวนใหญจะอยทขน Do ทงนกเรยนและคร
จกรยานแหงการเรยนรไมไดมเฉพาะลอ ๒ ลอ ตองมโครงรถและทนงสำหรบถบจำนวนเทากบทมงานและครอก ๑ คน เปนเครองบอกวาตองรวมกน “ถบจกรยาน” (ทำงาน) และตองมมอจบเปนเครองมอใหจกรยานไปตรงทาง มอจบขางหนงคอ คำถาม (Questions) อกขางหนงคอ ปญหา (Problems) ตามทกลาวมาแลว
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 75ภาค ๒ แนวคดการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
75
จกรยานแหงการเรยนรมหามลอเปนตวจดการความเรวและเวลาของการเรยนร และมกระดงเปนสญญาณเตอนบอกการประเมนผลของโครงการ และของการเรยนรนน ๆ
จกรยานแหงการเรยนรจะไปสเปาหมายทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ ไดด ตองมพนถนนทปแนนไปดวยความรวมมอของทมงาน และมพนทลาดเอยงพอเหมาะ พนทชนเกนไปเปรยบเสมอนคำถามและปญหาทยากเกนไป เดกจะเรยนอยางมความทกข พนทลาดเกนไปเปรยบเสมอนคำถามและปญหาทงายเกนไป ไมทาทาย และไมไดความรเพม
๑๒ ธนวาคม ๒๕๕๓
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/439053
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 76 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 76
การเรยนรอยางมพลง (๒)
การเรยนรทกำลงเกดขนในวงการศกษาไทยขณะน เปนการเรยนรแบบตน ๆ ไมมพลง เพราะจดโดยครทไมไดเอาใจใสศษย และเนนทการสอนเปนหลก ซงยงเปนการสอนในศตวรรษท ๒๐ หรอ ๑๙ ไมไดใช รปแบบการเรยนรเพอใหเกดทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st
Century Skills)
ขอความขางบนนนผมเชอวา เปนสงทเกดจรงกบนกเรยนไทยไมตำกวารอยละ ๙๐ โดยมขอยกเวนบางโรงเรยน และครบางคน
การจะเรยนรไดลกและเชอมโยง นกเรยนตองไดเรยนแบบ PBL (Project-Based Learning) และครกตองจดการเรยนรแบบนเปน เพราะการเรยนรแบบ PBL มผลใหเกดการเรยนรในมตทลก เดกเกดแรงจงใจ (motivation) ในการเรยน และจดจออยกบการเรยนทเรยกวา student engagement การทจะเรยนใหเกดทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ นนมผลการวจยผลสมฤทธของ PBL ตอการเรยนรของเดก สรปไดดงน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 77ภาค ๒ แนวคดการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
77
• เดกนกเรยนเรยนไดลกขนเมอเขามโอกาสประยกตใชความรทไดรบจากหองเรยนเขากบสถานการณในชวตจรง และเมอเขาไดมโอกาสรวมกจกรรมระยะยาวทใหโอกาสไดจดจอกบเรองนน และไดรวมมอกบทมงาน
• ตวแปรทใหผลตอการเรยนรสงสดคอ การไดลงมอปฏบต และไดรวมทมเรยนร เปนตวแปรทมผลมากกวาพนฐานของนกเรยน และสงกวาผลสมฤทธในอดต ผมขอตงขอสงเกตวา ผลการวจยขอนคงจะไมตรงกบความเชอของครและผบรหารการศกษาจำนวนมาก
• นกเรยนจะเรยนไดดหากไดรบการสอนเรอง how to learn และ what to learn
ขอสรปทง ๓ ขอขางบน ไดมาจากผลงานวจยตอเนองกวา ๕๐ ป ของกลมวจยทนำโดยศาสตราจารยลนดา ดารลง แฮมมอนด (Prof. Linda Darling-Hammond แหงมหาวทยาลยสแตนฟอรด และพมพเผยแพรในหนงสอ Powerful Learning : What We Know About Teaching for Understanding
ขอสรปวธจดการเรยนรททำใหเกดการเรยนรอยางมพลงจากหนงสอเลมน ดงตอไปน
การเรยนรกลมยอยแบบรวมมอกน (Collaborative Small-Group Learning)
มการวจยเกยวกบการเรยนกลมยอย เรยนแบบรวมมอกนนบรอย ๆ โครงการ และไดผลตรงกนหมดวา PBL แบบนกเรยนทำคนเดยว ใหผลการเรยนรส PBL แบบกลมไมได ทงในดานการเพมพนความรของนกเรยนเปนรายคนและเปนภาพรวม ระดบแรงจงใจ ความมนใจ ปฏสมพนธทาง
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 78 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 78
สงคม และความรสกทดตอเพอนนกเรยน นอกจากน ผลการเรยนเปนกลมกดกวาเรยนเดยวในปญหาทกชนดและในทกระดบชน
การเรยนรแบบใชโครงการ (Project Learning Methods)
การเรยนแบบโครงการมกระบวนการเรยนรทซบซอนหลากหลายมต และอาจมความสบสนอยดวย เมอไดผลสดทายเปนผลผลตของโครงการทเปนรปธรรม กอาจนำมาจดเปนงานแสดงผลงาน (event) หรอนำเสนอตอเพอนรวมชน รวมโรงเรยน
การเรยนแบบโครงการทไดผลสงมลกษณะสำคญ ๕ ประการ
๑. ผลของโครงการตอบสนองหรอผกพนอยกบหลกสตรและ เปาหมายการเรยนร
๒. คำถามหลกและปญหาหลกนำไปสการเรยนรหลกการสำคญของเรองนน หรอของสาระวชา
๓. การคนควาของนกเรยนเกยวของกบความสงสยใฝร (inquiry) และการสรางความร
๔. นกเรยนทำหนาทรบผดชอบการออกแบบ และการจดการการเรยนรของตนเปนสวนใหญ
๕. โครงการอยบนฐานของคำถามและปญหาในชวตจรง เปนของจรง นกเรยนไมรสกวาเปนเรองหลอก ๆ
การเรยนแบบโครงการงานนใหผลการเรยนรดานสาระวชา ดกวาหรอเทากบวธการจดการเรยนรทใชกนทวไป แตเมอวดการเรยนรทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ จะพบวานกเรยนกลมทเรยนแบบโครงการจะเรยนรสงกวามาก โดยมผลการวจยสรปไดดงน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 79ภาค ๒ แนวคดการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
79
• ผลการวจยหลายโครงการเปรยบเทยบผลการเรยนของโรงเรยนทใช PBL ทงโรงเรยน (คอ ทกชนเรยน ครทกคน ผบรหาร และนกเรยน) กบโรงเรยนทยงสอนแบบเดม ๆ ใหผลการทดสอบความรวชาของนกเรยนสงกวาในโรงเรยน PBL
• ในการทดสอบนกเรยนชน ป. ๔ และ ป. ๕ ของโรงเรยนทใช PBL เปรยบเทยบกบนกเรยนของโรงเรยนทสอนแบบเดม โดยใหทำโครงการแกปญหาขาดแคลนทอยอาศยในหลากหลายประเทศ ไดผลวา นกเรยน PBL ไดคะแนนสงกวาในการทดสอบการคดอยางมวจารณญาณ (critical thinking) และการทดสอบระดบความมนใจตอการเรยนร
• มการวจยตดตามผล ๓ ป ของ ๒ โรงเรยนในองกฤษ เปรยบเทยบตามรายไดและผลการเรยนเดมทเทาเทยมกน พบวา นกเรยนทเรยนแบบ PBL สอบผาน National Test ของวชาคณตศาสตร สงกวานกเรยนในโรงเรยนทสอนแบบเดม คอ สอนตามตำราและเอกสารประกอบการสอน อกทงนกเรยนทเรยนแบบ PBL นำความรคณตศาสตรไปใชงานไดดกวาดวย
• มผลการวจยจำนวนหนงพบวา นกเรยนไดรบประโยชนจาก PBL ในการเพมความสามารถดานการทำความชดเจนตอปญหา ความสามารถในการใหเหตผลดขน สามารถโตแยงเกงขน วางแผนโครงการทซบซอน เกงขน มแรงจงใจตอการเรยนสงขน รวมทงมความรบผดชอบตอการทำงานดขน
• มผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนตก ๆ หลน ๆ โดยวธการใชตำราและการบรรยาย เมอเปลยนมาเรยนแบบ PBL ผลการเรยนดขนอยางชดเจน เนองจากเปนวธการเรยนทตรงจรต หรออาจเปนเพราะชอบเรยนเปนทม
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 80 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 80
การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานคด (Problem-Based Learning)
การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานคด เปนรปแบบหนงของ PBL (Project-Based Learning) ทเนนโครงการทดำเนนการแกปญหาทยากและซบซอนจากกรณทเปนเรองจรง
๒๗ พฤษภาคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/440999
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 81ภาค ๒ แนวคดการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
81
ครเพอศษยชทางแหงหายนะ ทรออยเบองหนา
ในโลกยคใหม โอกาสทชวตจะสดใสอยดมสขกมมากและโอกาสทชวตจะตกอเวจ เดนทางผด เขาสหนทางแหงความมดมนกมมาก โอกาสทงสองขวนเปดอาและลอหลอกใหเยาวชนวงเขาไปหา และดเหมอนขวหลงจะยวยวนใจมากกวา ทำอยางไรศษยของเราจะไมโดนดดเขาไปในบวงมารน
นคอ ทกษะครเพอศษยทสำคญยง ผมเขาใจวาการสอนตรง ๆ จะไดผลนอย วธการหนงทครเพอศษยนาจะฝกและทดลองใชคอ ใชเรองเลา เลาเรองของเดกทชวตคอย ๆ ตกเขาไปในบวงมาร และเวลานกำลงทนทกขอย ในอกโอกาสหนงกเลาเรองของเดกทชวตลอแหลม อยทปากขอบของหบเหวแหงมารชวต แตหลกเรนเอาตวรอดไมตกลงไปได และชวนนกเรยนตความวา ทกษะในการประคองชวตตนเองไมใหตกไปสลชวตทยากลำบากนนมอะไรบาง
อกวธหนงคอ ใหนกเรยนจดทมทำโครงการ “หลบเลยงหลมดำแหงชวตของนางสาว ก” หรอโครงการสำหรบชวตของนาย ข นาย ค นาย ง ... ตามแตจะมตวคนจรงหรอคนสมมต พรอมสถานการณชวตและสภาพแวดลอม จดทำเปนโครงการเรยนรทกษะชวตดวยการเรยนรแบบ PBL มการประกวดผลงานดวย ผลงานชนะเลศนำไปทำเปนละคร แสดงในงานประจำปของโรงเรยน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 82 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 82
ตรงนครเพอศษยตองเรยนรทกษะในการทำหนาทโคช หรอ “คณอำนวย” ของการทำโครงการ PBL นวา นกเรยนในชวงอายใดควรไดรบการแนะนำใหคนควาศกษาเรองใด จากแหลงใด เชน ชวนระดมความคดในทมงานวาเขาไปในเวบไซตน (http://entertain.teenee.com/thaistarphoto/3438.html) นกเรยนจะเผชญอะไรบางทเปนคณ และทเปนโทษ นกเรยนตองฝกบงคบควบคมตวเองอยางไรบางเกยวกบการเขาเวบไซต
ครอาจเลอกขาวหนงสอพมพมาใหนกเรยนวพากษกนในแงวา หากตนเองเขาไปอยในเหตการณนน ๆ จะมทางหลกเลยงความเสยหายตออนาคตของตนเองอยางไร ทำบอย ๆ สมำเสมอดวยหลากหลายเหตการณ โดยครไมเขาไปสงสอนวา อยาทำอยางนนอยางน แตชวนคด ชวนสมมตเหตการณ เปนโจทยชวต รวมทงมตวอยางจรงใหเหนวาหากคดเชนนทำเชนน ผลทเกดขนตามตวอยางจรงเปนอยางไร
ครอาจเลอกเรองจาก YouTube เอามาใหนกเรยนชม และรวมกนระดมความคดบทเรยนชวตทจะฝกตนไมใหหลงไปกบมายาของโลก นคอ วชาชวตทจะตองเรยนตามวยของเดก แตจะตองเรยนรตงแตระดบอนบาล โดยตอนอายนอย ยงเปนเดกเลก ครสอนมากหนอย แตพอเขาวยรน ครตองไมสอน แตหาทางออกแบบ PBL ใหเดกเรยนเอง ผมคดอยางนถกหรอผดกไมทราบ แตผมมองเหนโจทยวจยสำหรบใหครทำผลงานเพอเปน คศ. ๓ อยใน PBL เพอเรยนรทกษะชวตนเตมไปหมด รวมทงเหนโจทยวจยเพอวทยานพนธของนกศกษาปรญญาเอกดวย
๑๑ ธนวาคม ๒๕๕๓
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/439991
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 83ภาค ๒ แนวคดการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
83
๓จตวทยาการเรยนรสำหรบ
ครเพอศษย
ตความจากหนงสอ Why don’t students like school?
เขยนโดยศาสตราจารยดาเนยล ท วลลงแฮม (Daniel T. Willingham)
ผเชยวชาญดานจตวทยาการเรยนรแหงมหาวทยาลย เวอรจเนย
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 84
PLC คอเครองมอ ใหครทกคนไดมโอกาส
เปนผนำการเปลยนแปลง โดยมเปาหมายหลก
ทผลการเรยนรของนกเรยน แตจรงๆ แลว
ยงมผลลพธทการเปลยนแปลงโรงเรยนโดย
สนเชง (school transformation) อกดวย
วธทำงานเปลยนไป ความสมพนธระหวาง
บคคลเปลยนไป วฒนธรรมองคกรเปลยนไป
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 85
สมดลระหวาง ความงายกบความยาก
หนงสอ Why don’t students like school? เขยนโดยศาสตราจารย ดาเนยล ท วลลงแฮม (Daniel T. Willingham) ผเชยวชาญดานจตวทยาการเรยนรแหงมหาวทยาลยเวอรจเนย ทำใหผมคดถงครเพอศษย เพราะหนงสอเลมนเขยนถงการเรยนรของเดกในบรบทของหองเรยนหรอโรงเรยน คอเขยนแบบคำนงถงสภาพจรงทนกเรยนตองประสบ ไมใชเขยนแนะวธจดการเรยนรใหแกเดกแบบลอย ๆ
หลงจากอานบทแรกในตวอยางหนงสอทเขาอนญาตใหดาวนโหลด มาอาน ผมกยอมเสยเงนซอหนงสอเลมนมาไวใน Kindle ของผม สำหรบอานเพอเอาประเดนสำคญมาฝากเพอนครเพอศษย
ความรดานจตวทยาการเรยนรสมยใหมชวยใหเราแกความเขาใจผดเกา ๆ ทยดถอกนมานาน เชน ความรเรองการคดของมนษย เดมเราเชอวามนษยเกดมาเพอคด นคอ ความเขาใจผด ทจรงมนษยเกดมาพรอมกบ กลไกประหยดการคด คอถาไมจำเปนจรง ๆ มนษยจะไมคด เพราะหากมวคดกอนทำในหลายเรอง มนษยกจะไมสามารถดำรงเผาพนธมาไดจน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 86 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 86
บดน คงจะสญพนธไปตงแตสมยโบราณ เพราะหนสตวรายหรอศตรไมทน เนองจากมวคดอย
ความจรงเกยวกบการคด ๓ ประการ ทตรงกนขามกบความเชอเดม ไดแก
๑. การคดทำไดชา
๒. การคดนนยาก ตองใชความพยายามมาก
๓. ผลของการคดนนไมแนวาจะถกตอง
แมมนษยจะมธรรมชาตชอบคด หรอมความขสงสย (curiosity) แตกตองมธรรมชาตประหยดการคดเปนของคกนดวย เมอไรทการคดนนเผชญโจทยทยากเกน ความฉลาดจะทำใหมนษยหลกเลยงการคด หรอรสกไมสนกทจะคด
นคอ เคลดลบสำหรบครเพอศษย สำหรบออกแบบการเรยนร หรอตงโจทย ใหพอดระหวางความยากหรอทาทายกบความงายพอสมควรทนกเรยนจะทำไดสำเรจและเกดปต เกดความภมใจททำไดสำเรจ
มนษยจะคด หากโจทยนนงายพอสมควรทจะคดไดสำเรจ ความสำเรจคอ รางวลทางใจ เปนแรงจงใจทจะคดโจทยตอไป ครจะตองใชจตวทยา ขอนกบศษยอยตลอดเวลา ซงจะทำใหศษยเกดความสนกในการเรยน ถาโจทยยากเกนไป ธรรมชาตของความเปนมนษยจะกระตนใหเขาเลกคด หนการคด หลกหนการเรยน แตถาโจทยงายเกนไป กไมทาทาย นาเบอ หรอไมเกดการเรยนร
ความพอดอยทไหน นคอ ขอเรยนรทครเพอศษยจะตองฝกฝนตนเอง
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 87ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
87
ทฤษฎทเกยวของคอ “ความจำใชงาน” (working memory) กบ “ความจำระยะยาว” (longterm memory)
ในชวตประจำวน มนษยเราใชความจำมากกวาใชการคด นคอ ธรรมชาตของมนษย และทสำคญ ความจำ ๒ ชนดนชวยใหการคดงายขน คนเราใชความจำชวยการคด หรอบางครงแทนการคดดวยซำไป
วธการฝกคดคอ การฝกแกโจทย ศลปะของการเปนครเพอศษยคอ การทำใหนกเรยนเรยนสนก และมโจทยทนาสนใจ สงทชวยกระตนความสนกและนาสนใจคอ ความสำเรจหรอการทสมองไดรบรางวลจากความสำเรจในการแกโจทยหรอตอบโจทย ดงนนโจทยตองมความยากงายพอดกบความจำใชงาน และความจำระยะยาวของเดก
การฝกคดโดยการแกโจทย ตองมโจทยเปนชดจากงายไปยาก เพอกระตนใหนกเรยนคด ไดคำตอบทถกตอง ไดรบรางวลคอ ปตจากการตอบถกหรอมวธคดทด กระตนใหอยากเรยนรตอไปอก นอกจากศษยจะได “ความร” เกบไวใน “ความจำระยะยาว” แลว ศษยจะไดฝกฝนการคดและไดนสยการเปนนกคด ตดตวไปภายหนา
ครเพอศษยคอ “ครนกใหรางวล” โดยทศษยไมรตววาตนไดรบรางวล เพราะรางวลนนคอ ความรสกพอใจ มความสข ความภมใจทเกดขนในสมอง เพราะมการหลงสารเคมโดปามน (dopamine) ออกมาจากสมอง กระตนความรสกพงพอใจ หรอความสข
นอกจากสารโดปามนจะหลงจากความรสกวามความสำเรจแลว ยงหลงเมอไดรบคำชม ดงนน ครเพอศษยตองเปนนกใหคำชม หรอใหกำลงใจ ไมใชนกตำหนตเตยนหรอดดาวากลาว ซงเปนกระบวนการสนองอารมณรนแรงของตนเอง
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 88 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 88
ครเพอศษยคอ นกออกแบบโจทยการเรยนร ใหศษยฝกคดจากงายไปหายาก ใหศษยไดมความสข ความพงพอใจ จากการทำโจทยสำเรจจากงายไปหายาก ทำบอย ๆ จนเปนนสยของการเปนคนชางคด หรอคดเปน คดอยางมวจารณญาณ แลวคอย ๆ พฒนาทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
นคอ กระบวนการเรยนรทครเพอศษยจะตองเรยนรไปตลอดชวต เรยนรโดยการรวมตวกนในกลมครเพอศษยในโรงเรยนเดยวกน ลปรร. (แลกเปลยนเรยนร) วธการและประสบการณ และเรยนรโดยการ ลปรร. กบเพอนครทอยตางโรงเรยน และทอยหางไกลกนคนละภาคผานบนทกใน Gotoknow
๑๘ มกราคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/421280
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 89ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
89
ความคดกบความรเกอกลกน
บทท ๒ ในหนงสอของ ศาสตราจารย วลลงแฮม คอ How Can I Teach Students the Skills They Need When the Standardized Tests Require Only Facts? เปนบททใชจตวทยาการเรยนร หรอศาสตรดาน การเรยนรแกความเขาใจผดวา ความจำไมสำคญ และสาระความร (facts) กไมสำคญ
ในความเปนจรงแลว คนเราจะคดไดลกซงหรอมวจารณญาณ ตองมความรมาก ทเขาเรยกวา มตนทนความร (background knowledge) ซงทจรงในบานเรากคดเชนนน เราจงยกยองคนทเปนพหสตซงแปลวา ไดยนไดฟงมามากคอ มความรมากนนเอง และเปนทรกนวาตองสงเสรมใหลกและศษยอานหนงสอ และรกการอานตงแตเดกจนเปนนสย ไทยเรามวล “คดอาน” ซงนาจะสะทอนแนวคดวาเราเชอวา ความคดกบความรเปนสงทเสรมสง เกอกลซงกนและกน
ศ. วลลงแฮมถงกบโตแยงคำของไอนสไตน ทวา “จนตนาการสำคญกวาความร” (Imagination is more important than knowledge) คอ แยงวาความรมความสำคญตอความคด
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 90 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 90
ทำใหผมหวนระลกถง “หลมดำ” ความคด หรอกระบวนทศนททำ ใหเราเปนคนแคบ คอความคดแบบ either - or คดแยกขว ถก - ผด ดำ - ขาว ใช - ไมใช สความคดแบบ both - and ไมได เพราะมนทำ ใหเราใจกวาง และรจกคดพจารณาเชอมโยงหรอลกซง เหนความเชอมโยงของสรรพสง
ผมมคำตอบมาตรฐานตอคำถามแบบ “ใชหรอไม” วา “yes and no” คอ ทงใชและไมใช เพอจะไดอธบายวาในสถานการณใดทคำตอบคอ ใช ในสถานการณใดคำตอบคอ ไมใช เปนการชใหเหนวาความจรงมนมความลก เปนสงทมหลายมต เวลาตความความจรงตองคำนงถงบรบทหรอสภาพแวดลอมประกอบดวย นคอ ลกษณะการคดแบบมวจารณญาณ (critical thinking) ซงเปนหนงในทกษะสำคญของทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)
บทท ๒ น เปนตวอยางและคำอธบายวา ความคดกบความจำ เชอมโยงกน หากมความจำด มความรอยในสมองมากกจะคดไดดกวา คอคดเชอมโยงกวางขวางกวา คดลกซงกวา
ดงนน ครเพอศษยจงตองฝกนกเรยน ใหรจกวธจำ ฝกทกษะการจำ เพอใหมทงความจำใชงาน (working memory) และความจำระยะยาว (longterm memory) ทด เคลดลบคอ เดกทมความจำทงสองแบบนด จะไมเบอเรยน ไมเบอคด การเรยนและการคดจะเปนของสนกไมใชนาเบอหนาย โปรดอานหนงสอ Teach Likes Your Hair’s On Fire ของครเรฟ เอสควธ (Rafe Esquith) (ซงมแปลเปนภาษาไทยแลวชอ “ครนอกกรอบกบหองเรยนนอกแบบ”) วามเคลดลบทำใหเดกสนกกบการทองจำเรองสำคญ ๆ อยางไร
อยาลมวาสมองของมนษยเราเปนโรคบายอคอ ชอบรางวลทไดรบ
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 91ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
91
เมอประสบความสำเรจ เมอพบวาสงทจำไดหมายรมประโยชนตอสถานการณ ทพานพบ กจะเกดความปตพงพอใจ เปนตวกระตนใหอยากเรยนรตอไปอก นคอ สวนหนงของการสรางแรงบนดาลใจตอการเรยนร หรอทำใหเดกสนใจใครเรยนร นนเอง
หนาทสำคญทสดของครคอ การสรางแรงบนดาลใจใครเรยนร หรอจดไฟของความใครเรยนรขนในใจหรอในสมองเดก แตการจดไฟใครเรยนรในสมองเดกไมเหมอนการจดไฟในเตาททำครงเดยวแลวไฟตด การจดไฟในสมองเดกตองทำซำ ๆ จนเปนนสย จนกลายเปนบคลกประจำตว และจะเปนเชนนนไดตองเกดวงจรรางวลขนในสมองของเดกซำ ๆ ตองอานหนงสอครนอกกรอบกบหองเรยนนอกแบบของครเรฟนะครบ จะเหนวา การจดไฟในสมองเดกนนไมยากหากรวธ และทสำคญคอ จะทำใหชวตครเปนชวตทสนกสนาน มชวตชวา
ความจำหรอความรชวยใหคดไมยาก และชวยใหคดแลวสำเรจ เกดวงจรรางวลเลก ๆ ขนในสมอง กระตนใหอยากคดอก เมอเกดซำ ๆ กคดเกงขน ชอบคด และมองคความรสะสมในสมองมากขน
ครเพอศษยตองออกแบบการเรยน ใหเดกไดฝกการคดกบการจำไปพรอม ๆ กน คอสงสมความรทเรยกวามตนทนความร ไปพรอมกบฝกการคดอยางมวจารณญาณ เปนการฝกทใหความสนก และสมองไดรบรางวล
ถาไมระวง การจดจำความรจะเปนการจำแบบทองจำ แบบนกแกวนกขนทองซงจะไดความรทตน ครเพอศษยตองหาทางทำใหนกเรยนเขาใจความหมายหรอคณคาของความรนนเพอใหไดความรทลก มวธการตาง ๆ ทจะทำใหนกเรยนเขาใจความหมายตอชวตของเขา วธการหนงคอ จดกลมความรเหลานนเปนกลม ๆ ดงกรณครเรฟเอามาทำเปนเกมใหเดก ป. ๕ เลน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 92 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 92
เชน เกมตอคำ สตวเลยงลกดวยนม พชใบเลยงเดยว เกมดภาพแลวจดกลมสตว เปนตน
บทท ๒ นนาจะตความไดวา เปนเรองทกษะของครเพอศษยในการปองกนโรคเบอเรยน และทกษะในการจดไฟในสมองใหสนกกบการเรยนร ดวยการออกแบบการเรยนรใหสมองของเดกไดรบรางวลจากการเรยนรทละนด ทละนด ตอเนองสมำเสมอ ทำใหเดกม “ตนทนความร” สำหรบใชในการเรยนแบบคดอยางสนกและไดรางวล เดกจงมอทธบาท ๔ และเพมพนทกษะในการเรยนรพรอม ๆ กนกบการเรยนรสาระวชา
กระบวนการทงหมดในยอหนาบนทเกดขนในสมอง และในหวใจเดก ตองเกดขนในครเพอศษยดวย
๒๑ มกราคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/421673
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 93ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
93
เพราะคดจงจำ
บทท ๓ เรอง Why do students remember everything that’s on television and forget everything I say? ศ. วลลงแฮมบอกเราวา ครเพอศษยตองทำความรจกสมองและกลไกการทำงานของสมอง จงจะฝกออกแบบการเรยนรของศษยไดสนก และสนกกบการเรยนรเพอการเปนครเพอศษยอยางแทจรง
สมองของมนษยมความมหศจรรย มความฉลาดอยในตวทจะทำงานอยางฉลาดคอ ทำงานนอยไดผลมาก สมองจงไมจำทกเรองทเราประสบ เลอกจำเฉพาะเรองทถอวาสำคญ เรองสำคญคอ เรองทเราคด เอาใจใส หรอมอารมณรนแรงกบมน
สภาพทหลอกหลอนครคอ ตนเองตงใจสอนเตมท คดออกแบบการเรยนการสอนอยางด ถงชวโมงสอนกตงใจสอนอยางดเยยม วนรงขนถามเดกวาไดเรยนรอะไร ไมมเดกจำไดแมแตคนเดยว และเมอสอบผลสมฤทธทางการศกษา เดกกสอบตก
การเรยนรทแทจรงจงหมายถง ผเรยนซมซบเขาไปไวในความจำ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 94 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 94
ระยะยาว (longterm memory) สำหรบดงออกมาใชไดยามตองการ ศ. วลลงแฮมสรปวา ครทเกงคอ ครทชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรทแทจรง และครทเกงมคณลกษณะสำคญ ๒ ดาน คอ
๑. รกเอาใจใสเดก เดกสมผสจตใจเชนนนไดและสบายใจทจะเขาหา ซงเปนมตดานมนษยสมผสมนษย
๒. สามารถออกแบบการเรยนร ใหนาสนใจและเขาใจงายสำหรบศษย ทำใหเกดการเรยนรทลกและเกดความจำระยะยาว
ความจำเปนผลของการคด
การมความรคอ มความจำระยะยาวเอาไวใชงาน ความจำเกดจากอะไรบาง
การกระทบอารมณอยางรนแรงทงดานสขและดานทกข ชวยให เกดการจำ แตไมจำเปนเสมอไปวาตองมการกระทบอารมณจง จะจำได
การทำหรอประสบการณซำ ๆ จะชวยใหจำไดดขน แตไมเสมอไป
ความตองการทจะจำ แตบอยครงทลม ทง ๆ ทตองการจำ
การคดถงความหมายทถกตองตอบรบทการเรยนรนน ๆ วธการ หนงคอ ใชโครงสรางของเรอง (story structure) ในการออกแบบ การเรยนร และการเดนเรองใหนกเรยนคดตรงตามความหมายท ตองการใหเรยนร
ในฐานะผเชยวชาญหรอนกวจยดานจตวทยาการเรยนร ศ. วลลงแฮม อธบายกลไกทชวยและไมชวยใหเดกเรยนร ชใหเหนความเขาใจผด ๆ ท
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 95ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
95
ยดถอกนมานาน เชน การทำใหเนอเรองหรอสาระของบทเรยนเปนเรองทนาสนใจสำหรบเดก อาจไมใชปจจยสำคญตอการเรยนรของเดก เพราะตววธการเพอใหนาสนใจนนเองอาจเปนตวดงดดความสนใจของเดก ใหหนเหไป สนใจสวนของการกระตนความสนใจ ไมสนใจตวสาระของวตถประสงคทตองการใหเรยนร เชน ครเอาลกเตามาทอดเพอใหเดกคดเรองความนาจะเปน (probability) แตเดกบางคนกลบคดเพยงเรองลกเตา ไมไดคดเรอง ความนาจะเปน วนรงขนครถามวาไดเรยนอะไร นกเรยนคนนนตอบไดแตเรองลกเตา ตอบเรองความนาจะเปนไมไดเลย
เรยกในภาษาวชาการวา กระบวนการ (process) เพอความนาสนใจ กลายเปนเหตใหไขวเขว (distraction) ออกไปจากสาระทตองการใหเรยนร คอ ความสนกกลายเปนอปสรรคตอการเรยนรตามเปาหมายทกำหนด เพราะไปสนกอยกบเรองไมเปนเรอง (คนไทยถนด?)
การออกแบบการเรยนรคอ การออกแบบกระบวนการททำใหเดกคดตรงตามวตถประสงคของการเรยนรของบทเรยนนน
ครเพอศษยทแทจรงจงไมใชแครกเดก ไมใชแคสอนสนก ยงตองมวธออกแบบการเรยนรททำใหศษยเรยนรเรองนน ๆ ไดอยางแทจรงดวย เรยนรอยางแทจรงหมายความวา ซมซบเขาไปเปนความจำระยะยาวของศษย และไมใชแคจำไดเฉย ๆ ตองเขาใจความหมายและคณคาของความรนน ๆ ดวย
วธทำใหศษยเรยนรไดอยางด
คดออกแบบขนตอนการเรยนรของศษย (ไมใชขนตอนการสอน ของคร) ไวอยางด ใหนกเรยนคดในแนวทางทตองการใหเรยนร
ชวนนกเรยนคดถงคณคาหรอความหมายของบทเรยนนน ๆ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 96 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 96
ใชเรองเลาเราพลง สะเทอนอารมณดวย 4C ไดแกความบงเอญ (casuality) ความขดแยง (conflict) ความสลบซบซอน (complication) และการมบคลก (character) นาสนใจ จำงาย สนกระชบ
ศาสตรดานจตวทยาการรบร (Cognitive psychology) บอกเราวา การคดอยางมวจารณญาณ ตองการขอมลมาจากหลายทางในเวลาเดยวกนคอ จากสภาพแวดลอมในขณะนน จากความจำระยะยาว และการคดแบบนแหละททำใหเกดการสงสมความจำระยะยาว ทำใหคนกลายเปนพหสต
เพอใหศษยมทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ ทกษะสำคญคอ การคดอยางมวจารณญาณ ซงจะเกดขนไดตองมความรเดมหรอตนทนความร (background knowledge) จากความจำระยะยาวเปนฐาน ครเพอศษยจงตองจดการเรยนรใหศษยสงสมความรไวมาก ๆ โดยจดการเรยนรใหมความหมาย ใหศษยคดถงความหมายทถกตองตามบรบทนน ๆ เพอใหเกดความจำระยะยาว
ขอยำวา สวนสำคญทสดของการวางแผนหรอออกแบบการเรยนร กเพอใหศษยคดถงความหมายของบทเรยนตามบรบททถกตอง วธออกแบบการเรยนรทแนะนำคอ การกำหนดโครงสรางของเรอง
แตกมความรสวนหนงทเปนความรเบองตนจรง ๆ ไมสามารถจำโดยการคดได ในกรณนตองใชวธจำ ชอของศาสตรดานวธจำ คอ นโมนค (mnemonics) มวธการหลากหลายแบบ ซงอยารงเกยจศาสตรวาดวย วธจำน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 97ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
97
พงระวงบทเรยนเราใจ เราความสนใจ จนนกเรยนจำไดเฉพาะสวนทเราความสนใจ แตจำเรองสาระทตองการใหเรยนรไมไดเลย เพราะเดกคดถงแตตอนทเราใจ ครควรใหเดกเรยนรโดยการคนควา (discovery learning) รวมกบการทบทวนไตรตรอง (reflection) ทสำคญอยาลมชวนนกเรยนทำ การทบทวนไตรตรอง หรอ AAR หลงบทเรยน
การออกแบบการเรยนรตามหลกการทกลาวมานเปนทกษะทตองเรยนรจากการปฏบตเปนหลก แลวนำประสบการณมาแลกเปลยนเรยนรกนในกลมคร ทเปนสมาชกของชมชนเรยนรครเพอศษย (ชร. คศ.) หรอPLC เดยวกน หรอเปนเครอขายกน แตบางทกษะกตองการการฝกอบรมดวยการประชมปฏบตการ
๒๓ มกราคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/423474
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 98 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 98
ความเขาใจคอความจำจำแลง สการฝกตนฝนปญญา
บทท ๔ เรอง Why is it so hard for students to understand abstract ideas? และบทท ๕ เรอง Is drilling worth it? ในหนงสอของ ศ. วลลงแฮมนนกลาววา เรองทเปนนามธรรมจะยากตอความเขาใจ เพราะสมองสรางมาสำหรบเขาใจสงทเปนรปธรรม
ความเขาใจนนเกดจากการเอาความรเดมมาใชแกปญหา หรอประยกตใชในสถานการณใหม (knowledge transfer) แลวเกดความรใหม หรอขยายความรเดม ระดบความเขาใจซงจะเปนระดบตนหากโครงสรางความคดเปนแบบผวเผน (surface structure) แตระดบความเขาใจจะเปนระดบลก หากโครงสรางความคดเปนแบบลก (deep structure) คอ คดในระดบความหมาย (meaning)
เปนหนาทของครเพอศษยทจะฝกศษย เตรยมความพรอมใหเขาใจระดบลก โดยทำแบบฝกหดจบกลมแยกประเภท (categorize) สงของ คเหมอน คตรงกนขาม เปรยบเทยบ แบบฝกหดทสนกคอ เลนเกม อยางทครเรฟฝกใหศษยของตนเลน ซงอานเพมเตมทผมบนทกยอไวไดท http://
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 99ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
99
www.gotoknow.org/blogs/posts/187522 หรออานฉบบเตมไดจากหนงสอครนอกกรอบกบหองเรยนนอกแบบ
ครตองเนนความเขาใจระดบลกในการออกแบบการเรยนร การสอสาร การออกขอสอบเพอทดสอบการเรยนร และการใหการบาน ตองระมดระวง ไมหยดอยแคความเขาใจระดบตน แตอยารงเกยจความรระดบตน รบาง ดกวาไมรเลย และตองไมยอทอทจะชวยใหศษยเรยนรความรระดบลก ซงอาจตองคอย ๆ พฒนา บางคนชา บางคนเรว อาจใชเวลาเปนปหรอ หลายปกวาเดกจะมทกษะการคดในระดบลก
การฝกทกษะพนฐานทางคณตศาสตร ทกษะพนฐานทางการเขยน (เรยงความ ยอความ) มประโยชน ๓ ประการ
๑. ไดทกษะคดลก และไดความรทลก ๒. ปองกนการลม ๓. ชวยการนำไปใชในสถานการณอน ๆ (transfer)
จะคดเกงตองขยายความจำใชงาน (working memory) โดยการฝกฝนจนเกดสภาพอตโนมต คดโดยไมตองคด หรอคดอยางเปนอตโนมต
ตามปกตพนทของความจำใชงาน มจำกด บางคนทเกดมาโชคด สมองสวนนใหญคอ คนสมองดหรอฉลาดนนเอง แตเดกธรรมดาทว ๆ ไปกสามารถขยายพนทของความจำใชงานไดโดยการฝกฝนอยางหนก เปาหมายสำคญของการศกษาคอ การขยายพนทของความจำใชงานในสมองของเดกทงประเทศ
การเรยนแบบฝกฝนทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ คอ 7C + 3R (อานหนา ๑๙) เปนการฝกฝนเพอขยายความจำใชงาน และฝก
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 100 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 100
การคดอยางมวจารณญาณ (deep thinking หรอ critical thinking) ไปในเวลาเดยวกน
นาเสยดายทในชวงเวลา ๕๐ ปทผานมาการศกษาไทยไดเลกเรยนวชาเรยงความและวชายอความ ทำใหทกษะการเขยนและการจบใจความในความจำใชงานมนอยหรอออนแอมาก คนไทยสมยใหมจงดอยดานการสอสารดวยการเขยนและการจบใจความเรองยาว ๆ ความออนดอยนมผลตอชวตอยางมากมายแตมกไมรตว
คนทมพนทของความจำใชงานแคบ จะสบสนงายเมอเผชญเรองราวทซบซอน หรอหลายเรองในเวลาเดยวกน
ผมคดตอเอาเองวา คนทไมรจกปดกวาดความจำใชงานปลอยใหรกคอ มเรองยง ๆ ในหวคางอย จะทำงานตาง ๆ ไดไมด เพราะสมองไมวาง ทกษะในการปดกวาดสมองใหวางและแจมใสอยตลอดเวลาเปนทกษะชวตทสำคญยงและเปนโจทยหรอแบบฝกหดทผมบอกใหตนเองทำ หรอฝกอยตลอดชวต
จะเหนวาการขยายและปดกวาดความจำใชงาน เปนแบบฝกหดททงนกเรยน คร และทก ๆ คนตองฝกฝน ผมมความเชอ (ไมทราบวาถกหรอผด) วา ถาไมฝก พนทของความจำใชงานของตนเองจะหดแคบลงและรก ทำใหสมองไมด
มวธวดขดความสามารถของความจำใชงาน (working memory capacity) และวธวดความสามารถในการคด พบวาคะแนนของการทดสอบ ๒ ชนดนไปดวยกน ความรนทำใหผมตงคำถามวา ทำไมเราไมวดผลการศกษาดวยการวดขดความสามารถของความจำใชงาน และใหนำหนกของสวนนสกรอยละ ๕๐ และใหนำหนกการทดสอบสาระวชาเพยงรอยละ ๕๐
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 101ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
101
ทจรง ศ. วลลงแฮมเขยนวา ไมมวธฝกเพอขยายพนทของความจำใชงาน แตการฝกจะชวยใหใชพนทของความจำใชงานทมจำกดนนใชไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล โดยวธ chunking คอ มดรวมเรองหลาย ๆ เรองเขาไวดวยกน เชน มดรวมชอสตว ๑๐ ชนดไวดวยกน กจะกนพนทของความจำใชงาน เพยง ๑ สวน แทนทจะเปน ๑๐ สวน และอกวธหนงคอ การทำใหหลาย ๆ กจกรรมทางความคดเกดขนโดยไมกนพนทของความจำใชงานคอ เกดขนอยางเปนอตโนมตนนเอง
การฝกฝนมเปาหมาย ๒ ระดบ ระดบแรกคอ ใหพอทำเปน (minimum competence) และระดบท ๒ คอ ใหชำนาญ (proficiency)
การฝกฝนตอเนองหลงจากทำไดเปนอยางดแลว เปนเรองนาเบอ และคนทวไปมองไมเหนประโยชน ไมคมคากบเวลาและความพยายาม แตทจรงนคอ ดนแดนแหงความเปนเลศเหนอคนทวไป ดงท มลคอม แกลดเวล (Malcolm Gladwel) เสนอไวในหนงสอ Outliers
การคด ความเขาใจ ความจำทลกซงและเชอมโยงอยางเหนอธรรมดา มาจากการฝกฝนเคยวกรำตนเอง แตการฝกจำไมเลอกเรอง นาจะเปลาประโยชนและไมฉลาด การเลอกจำเฉพาะเรองสำคญทเปนความรพนฐานตอเรองอนจงนาจะถกตอง
ควรฝกฝนตอเนองโดยทงชวงพอประมาณ บอยเกนไปไมจำเปน หางเกนไปอาจไมไดผลเพมพน ควรฝกฝนทกษะทสงขน จะเหนวาการฝกฝนตองการโคชทมความสามารถ ยงหากตองการฝกฝนสระดบเปนเลศ ยงตองการโคชทเขาใจนกเรยนเปนรายคน และเปนโคชทมความสามารถพเศษ ดงระบไวในหนงสอ Outliers และครเพอศษยสามารถทำหนาทเปนโคช เคยวกรำศษยใหเรยนรสระดบความคดและทกษะขนสงตามระดบ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 102 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 102
พฒนาการของตน โดยทศษยมความสขกบการเคยวกรำนน เพราะสมองของศษยไดรบรางวลตลอดระยะเวลาของการเคยวกรำนน
ความจำทสดยอดคอ จำเขาไปในระบบอตโนมตของรางกาย ดงออกมาใชไดโดยไมตองผานการคด นนคอ ความจำกบทกษะและปญญากลายเปนสงเดยวกน
๒๔ มกราคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/426059
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 103ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
103
ฝกฝนจนเหมอนตวจรง
บทท ๖ เรอง What’s the secret to getting students to think like real scientists, mathematicians, and historians? ผมเกบความมาฝากดงน
ความจรงคอ นกเรยนเปนคนหดใหม (novice) ในขณะทนกวทยาศาสตร นกคณตศาสตร นกประวตศาสตร เปนผเชยวชาญ (expert) ผานการฝกฝนและประสบการณมากมาย คนสองกลมนมวธคดไมเหมอนกน
ผเชยวชาญมความรมาก แตการมความรมากอาจไมทำใหเชยวชาญ กลบทำใหสบสน ผเชยวชาญทแทจรง นอกจากมความรมากแลวยงมความสามารถพเศษในการดงเอาความรทถกตอง มาใชตรงตามสถานการณ
ศ. วลลงแฮมยกตวอยางรายการทวชอ เฮาส (House) ในสหรฐอเมรกา ทแสดงความเปนผเชยวชาญของนายแพทยเฮาส ในการวนจฉยโรคจาก ขอสงเกตและการตรวจพบทละอยาง และชใหเหนวาผเชยวชาญไมจำเปนตองคดถกในทกขนตอนของการคด แตผเชยวชาญจะเปดใจกวางไวเผอขอมลหรอหลกฐานทมเพมขน
ความสามารถของผเชยวชาญทตางจากคนหดใหมคอ การเชอมโยง (transfer) เอาความรจากตางศาสตร หรอขอมลจากตางสถานการณ มา
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 104 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 104
วเคราะห และปรบใชในสถานการณของตน เชน นกวทยาศาสตรใชความรดานวทยาศาสตรของตนวเคราะหขอมลดานประวตศาสตร
ลกษณะของผเชยวชาญคอ ตาแหลม มองเหนประเดนทคนอนหรอคนหดใหมมองไมเหน
คนหดใหมมวธทำใหตนเองคดแบบผเชยวชาญดวย ๔ กลไก ไดแก
๑. เพมตนทนความร (background knowledge หรอ longterm memory) และจดระบบไวอยางด ใหพรอมใช (เรยกวา functional knowledge) ดงเอาไปใชตรงตามสถานการณไดอยางรวดเรว
๒. ฝกฝนตนเองใหมความสามารถใชพนทความจำใชงานทมจำกดในการคดไดมากและซบซอนขน
๓. ฝกคดแบบลก (deep structure) หรอแบบ functional หรอคดตความหาความหมาย (meaning) ไมใชคดแบบตน (surface structure) ตามทตาเหน
๔. คยกบตวเองวา กำลงขบปญหาอะไรอย ในลกษณะของการมองแบบนามธรรม หรอแบบสรปรวบยอด (generalization) และตงสมมตฐานเกยวกบการแกปญหานนไปในตว
จะเหนวา ขอ ๒ - ๔ เปนเรองของการฝกฝน และมหลกฐานมากมายทแสดงวา คนทประสบความสำเรจเรองใดเรองหนงในระดบอจฉรยะนน ปจจยสำคญทสดอยทการฝกฝนอยางเอาจรงเอาจง ทเรยกวา เคยวกรำเปนเวลานาน อยางไมเบอไมยอทอ ดงทระบไวในหนงสอ Outliers คนบางคนอาจโชคดทฝกฝนตนเองในระดบดงกลาวได แตคนทวไปโดยเฉพาะอยางยงเดกนกเรยน ตองการโคชเกง ๆ ทจะทำใหการฝกฝนเคยวกรำเปนเรองไมนาเบอ ไมทอถอย
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 105ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
105
นคอ คณปการของครเพอศษย เปนโคชของศษย ใหไดฝกฝนตนเองอยางสนกสนาน มความสข และอดทน
ผมคดวา หนงสอ Why Don’t Students Like Schools : A Cognitive Scientist Answers Questions About How the Mind Works and What It Means for the Classroom. เปนหนงสอทเชอมทฤษฎกบหลกปฏบต สวนหนงสอ Teach Like Your Hair’s On Fire (ครนอกกรอบกบหองเรยนนอกแบบ) เปนหนงสอทเลาวธปฏบตของคร หากไดอานทงสองเลมไปดวยกนจะไดทงวธปฏบตและไดความเขาใจเชงทฤษฎ
ตอนทายของบทท ๖ ศ. วลลงแฮมเฉลยวา เปนไปไมไดทจะหวง ใหนกเรยนคดแบบผเชยวชาญในสาขาตาง ๆ เชน นกประวตศาสตร นกคณตศาสตร นกวทยาศาสตร ฯลฯ เพราะคนหดใหมยงสรางความร (knowledge creation) ไมเปน ครเพอศษยพงอยาตงความหวงสงในระดบทเปนจรงไมได นกเรยนทำไดเพยงระดบทำความเขาใจความร (knowledge comprehension) เทานน
แตผมคดตาง ผมคดวา การเรยนแบบ PBL ในโจทยทเหมาะสมตอระดบพฒนาการทางสมองและการสงสมความรของเดก จะชวยใหเดกเรยนรโดยการสรางความรไปพรอม ๆ กนกบการประยกตใชความร เพอทำโครงการทไดรบมอบหมาย ยงเปน PBL ททำกนเปนทม ยงจะเกดการเรยนรอยางเปนธรรมชาตมากขน เพราะมการแลกเปลยนเรยนรกบเพอนในทมดวย
๒๕ มกราคม ๒๕๕๔ แกไข ๓๑ มกราคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/426286
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 106 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 106
สอนใหเหมาะตอความแตกตาง ของศษย
บทท ๗ เรอง How Should I Adjust My Teaching for Different Types of Learners? ศ. วลลงแฮมบอกเราวา ศษยมความแตกตางกนหลากหลายดานมาก เราตองปรบการสอนใหเหมาะตอความแตกตางนน
ผมอานบทนจบแลว บอกตวเองวา ความแตกตางระหวางเดกในสงคมไทยมมากกวาทบอกไวในหนงสอเลมน เรามเดกทอยในครอบครวทไมครบองคประกอบ มเดกทมบาดแผลทางใจ มเดกทดอยโอกาสทางสงคม ฯลฯ ซงเปนความจรงของเรา แตไมเปนความจรงของสหรฐอเมรกาดงทผเขยนเนน
ครเพอศษยไทยตองเอาความเปนจรงเกยวกบความแตกตางของศษยในทกดาน มาเปนขอมลประกอบในการออกแบบการเรยนร และการพฒนาความเปน “ครเพอศษย” ของตน
หนงสอเลมนบอกวานกเรยนมความแตกตาง ๓ แนว ไดแก
๑. ความสามารถทวไปในการเรยนร อาจเรยกวาเดกฉลาด เดกหวไว เดกหวชา
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 107ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
107
๒. รปแบบการเรยน ตามทฤษฎมผเรยนแบบเนนจกษประสาท แบบเนนโสตประสาท และแบบเนนการเคลอนไหว (Visual, Auditory, and Kinesthetic Learners Theory)
๓. ความฉลาด ๘ ดาน ตามทฤษฎพหปญญา (Multiple Intelligences)
อานหนงสอบทนแลว ผมสรปกบตวเองวา ศ. วลลงแฮมตองการบอกวา ครมกจะสบสนกบทฤษฎการเรยนรทมอยมากมาย และมการตความผด ๆ ซงกอความยงยากใหแกครโดยไมจำเปน ทำใหมความซบซอนในการจด การเรยนการสอนโดยทเดกอาจไมไดรบประโยชน
ความสามารถ (ability) กบรปแบบของการเรยนร (learning style) แตกตางกน เขายกตวอยางนกกฬาอเมรกนฟตบอลในตำแหนงปองกนทเลนเกงพอ ๆ กน คอ ความสามารถเทากนแตเลนดวยรปแบบทตางกนสดขวคอ คนหนงเลนเกมเสยง อกคนหนงเลนเกมรอบคอบ ผมเคยเหนเพอนทเรยนเกงพอ ๆ กน โดยทคนหนงเนนทองจำรายละเอยดเปนขอ ๆ แตอกคนหนงเนนทำความเขาใจสาระหรอหวใจของเรอง
รปแบบการเรยนทเขายกมาเปนตวอยางคอ เรยนแบบเนนทำความเขาใจเปนลำดบขนตอน (sequential) กบเรยนแบบเนนทำความเขาใจภาพรวม (holistic)
รปแบบทแตกตางกนดานพฤตกรรมของคนมมากมาย เชน ตดสนใจ เรวหรอ ตดสนใจชา เนนความรอบคอบ คดแลวคดอก มมมมองสงตาง ๆ อยางซบซอน หรอ เนนความเรยบงาย คดเปนรปธรรม หรอคดเปนนามธรรม เปนตน นกจตวทยาไดรวบรวมรปแบบการคดหรอการรบร (cognitive style) ไว ๑๒ ค ดงน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 108 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 108
Cognitive Styles ลกษณะ
Broad/narrow คดในนอยเรอง (category) ในแตละเรองมหลายประเดน (item) / คดมากเรอง ในแตละเรองมนอยประเดน
Analytic/nonanalytic มแนวโนมจะแยกแยะหลากหลายปจจยทเกยวของกบเรองเหลานน / หาจดเนนและความคลายคลงระหวางเรองเหลานน
Leveling/sharpening มแนวโนมจะไมเอาใจใสรายละเอยด / เอาใจใส รายละเอยดและพงไปทความแตกตาง
Field dependent/field independent
ตความเรองโดยคำนงถงบรบทแวดลอม / ตความโดยคำนงถงเฉพาะเรองนน ไมสนใจสภาพแวดลอม
Impulsivity/reflectiveness มแนวโนมจะตอบสนองทนททนใด / ไตรตองรอบคอบแลวจงตอบสนอง
Automatization/restructuring
ชอบงานททำงายๆ ซำๆ / ชอบงานทตองการการปรบโครงสรางหรอวธการใหม หรอคดใหม
Converging/diverging ตดตามเหต-ผลขนตอน นำไปสขอสรป / คดกวางหาความสมพนธ
Serialist/holist ชอบทำงานจากเลกไปใหญ / ชอบคดภาพใหญ
Adaptor/innovator ชอบวธการทมชดเจนอยแลว และทำงานปรบปรง / ชอบหาแนวทางใหม
Reasoning/intuitive ชอบเรยนรโดยใชเหตผล / ชอบใชปญญาญาณ
Visualizer/verbalizer ขณะแกปญหาชอบจนตนาการเปนภาพ / ชอบพดกบตนเอง
Visual/auditory/kinesthetic
รบและทำความเขาใจเรองราวผานประสาท ตา / ห / การเคลอนไหว
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 109ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
109
ระหวางทผมแปลขอความในตารางขางบน กอดนกไปดวยมาไดวา จรง ๆ แลวคนเราควรฝกคดหลากหลายรปแบบ ฝกคดทกแบบทเปนขวตรงกนขามตามขางบน ผมเองมบคคลทเปนแบบอยางใหผมจดจำเอามาใชในเรองวธคดบางรปแบบ เชน แบบมองภาพรวม แบบคดอยางซบซอน เปนตน
หนงสอบอกวาขอพงตระหนกในเรองรปแบบการคดหรอการรบร cognitive style กคอ (๑) เปนคณลกษณะประจำตวตลอดชวต (๒) คนทม รปแบบการคดหรอการรบรตางกน มกระบวนการคดและกระบวนการเรยนแตกตางกน (๓) ไมใชเรองความสามารถ
ผมเองมองตาง (อาจผด) โดยเชอวาเราสามารถฝกฝนตนเองใหคดตามหลากหลายสไตลทเปนขวตรงกนขามได และผมหมนฝกตนเองมาตลอดชวต ไดผลบาง ไมไดผลบาง
ทฤษฎผเรยนแบบเนนจกษประสาท แบบเนนโสตประสาท และแบบเนน
การเคลอนไหว (Visual, Auditory, and Kinesthetic Learners Theory)
มขอสงเกตวา คนบางคนเรยนไดดหากไดเหนรป (visual learner) ในขณะทบางคนจะเรยนไดดตองไดฟงเสยง (auditory learner) และ บางคนตองเคลอนไหว เชน ไดจบตองสงของ หรอกระโดดโลดเตนไปดวย (kinesthetic learner)
มเรองเลาเกยวกบผเรยนทตองเนนการเคลอนไหวชนดรนแรงสดก ทตอนเปนเดกพอแมกลมใจมากทลกเรยนหนงสอไมรเรอง แตเมอพาไปปรกษานกจตวทยา นกจตวทยาสงเกตเหนลกษณะพเศษบางอยางของเดกทนงนง ๆ ไมได จงแนะนำใหไปเรยนบลเลต และกลายเปนนกเตนบลเลตทมชอเสยงกองโลก
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 110 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 110
ศ. วลลงแฮมใหขอมลผลการวจยและขอสรปวา ทฤษฎนไมเปนความจรง ผลการรวบรวมขอมลทใหผลบวกนนเปนอคต ในความเปนจรงแลว เดกตองเรยนรความหมายของสงทเหน ไดยน หรอลบคลำ ไมใชจำภาพหรอเสยงโดยตรง คำแนะนำคอ อยาหลงใชทฤษฎนกบตวเดกเปนรายคน แตใหใชในการออกแบบการเรยนรเพอใชการกระตนประสาททง ๓ แบบ นำไปสความเขาใจทลกในระดบคณคาหรอความหมาย และเกดการจดจำประทบฝงใจในสมองเดก
ความเขาใจผดเรอง ผเรยนทตองเนนการเหนภาพ (visual learner) ทแพรหลายมาก สวนหนงเกดจากความสบสน คดวาการจดจำดวยภาพ (visual memory) กบ visual learner เปนสงเดยวกน ทจรงแลวเปน คนละเรอง
ทฤษฎพหปญญาหรอ ความถนด ๘ ดาน (Multiple Intelligences Theory)
ทฤษฎพหปญญา (Multiple Intelligences) ของ ศ. โฮวารด การดเนอร ( Prof. Howard Gardner) กลาวถงความถนด ๘ ดาน ดงตาราง
ความฉลาด (Intelligence)
อธบายความหมาย อาชพทตองการความ ฉลาดดานนเปนพเศษ
ภาษา ความคลองแคลวดาน ถอยคำและภาษา
ทนายความ นกประพนธ
ตรรกะ - คณตศาสตร ความคลองแคลวดาน ตรรกะ การใชเหตผล เชง (inductive) ความ คลองแคลวดานตวเลข
นกเขยนโปรแกรม คอมพวเตอร นกวทยาศาสตร
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 111ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
111
ความฉลาด
(Intelligence)
อธบายความหมาย อาชพทตองการความ
ฉลาดดานนเปนพเศษ
การเคลอนไหวรางกาย ความคลองแคลวดาน
การเคลอนไหวรางกาย
เชน ในการกฬา การ
เตนหรอฟอนรำ
นกกฬา นกเตนรำ
นกแสดงทาใบ (mime)
ทกษะสมพนธระหวาง
บคคล (interpersonal)
ความคลองแคลวในการ
เขาใจผอน ดานอารมณ
ความตองการ และ
ความคดเหน
นกการตลาด
นกการเมอง
ทกษะดานในของตน
(intrapersonal)
ความเขาใจตนเองดาน
อารมณ และแรงจงใจ
นกเขยนนวนยาย
ทกษะดนตร ทกษะในการแตง เลน
และชนชมดนตร
นกดนตร นกแตงเพลง
ธรรมชาตวทยา ความฉลาดในการ
แยกแยะและจดกลมพช
และสตว
นกธรรมชาตวทยา เชฟ
Spatial ความฉลาดในการใช
และจดทวาง (space)
สถาปนก ประตมากร
จากทฤษฎดงกลาว นำไปสการตความเชงประยกต ๓ ขอ ไดแก
๑. รายการตามตารางเปนความฉลาด (intelligence) ไมใชความสามารถ (ability) ไมใชความถนด (talent)
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 112 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 112
๒. โรงเรยนควรสอนความฉลาดใหครบทง ๘ ดาน
๓. เมอสอนความรใหม ควรใชหลาย ๆ ความฉลาด หรอทกความฉลาด เปนทอตอการเรยนร เพอใหนกเรยนไดเลอกใชสำหรบทำใหการเรยนรของตนบรรลผลอยางสงสด
ทนาแปลกใจกคอ ศ. วลลงแฮมบอกวา ศ. โฮวารด การดเนอร เจาของทฤษฎพหปญญา ไมเหนดวยกบการตความขอ ๒ เพราะทานบอกวา เปาหมายของการศกษาตองไมใชเอาตวบคคลเปนเปาหมายหลก แตตองยดถอผลประโยชนของสงคมเปนเปาหมายหลก ซงกตความตอไดวา การใชทฤษฎนในการออกแบบการจดการเรยนร โดยคำนงถงความแตกตางของเดก เปนเรองทครเพอศษยตองตระหนก ตองฝกฝน และเรยนร ทานทอานหนงสอเลมนอยางละเอยดจะเหนวา การวจยดานจตวทยาการเรยนร (learning psychology) ใหความรทตรงกนขามกบความเชอทเชอตาม ๆ กนมามากมาย และชวยใหครจดการเรยนรแกศษยไดอยางมหลกการมากขน
คำแนะนำสำหรบนำความรเรองความฉลาด ๘ แบบ ไปใชในหองเรยนคอ
(๑) ใหนำไปใชในการออกแบบหรอเลอกเนอหาสำหรบการเรยนร ไมใชนำไปใชแยกแยะเดก
(๒) เปลยนรปแบบการเรยนรเปนครงคราว เพอลดความจำเจนาเบอหนาย
(๓) เดกทกคนมคณคา แมบางคนจะเรยนชา
(๔) อยาหลงเสยเงนคาใชจายกบเรองการเรยนรรปแบบการคดหรอการรบร (cognitive styles) และทฤษฎพหปญญา (multiple intelligences)
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 113ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
113
ผมตความตอวา เรองการจดการเรยนการสอนใหเหมาะกบความแตกตางของศษยน สามารถทำวจยจากปฏบตการจรงไดอกมาก เปนโอกาสทครเพอศษยจะฝกฝนทกษะดานการวจยปฏบตการของตน ทงเพอประยกตใชในการทำงาน และเพอเปนผลงานเพอความเจรญกาวหนาของตนเอง
๑ กมภาพนธ ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/427716
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 114 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 114
ชวยศษยทเรยนออน
บทท ๘ เรอง How Can I Help Slow Learners? ถอเปนตอนทดทสดเทาทอานตงแตบทท ๑ มาถงบทท ๘ น
คำตอบแบบฟนธงคอ ชวยเอาใจใส ใหกำลงใจ ใหศษยทเรยนออนพากเพยรฝกฝนตนเอง และครและวงการศกษาทงมวล (รวมทงพอแม) ตองสรางกระแสหรอกระบวนทศนใหมในสงคมคอ กระบวนทศนหรอความเชอวาสตปญญาสรางไดดวยการฝกฝนอยางมานะอดทน และการม “โคช” ทด และพอแมและครเพอศษยกคอ โคชทด
ความฉลาดเปนทงสงทตดตวมาแตกำเนด และสงทสรางขนใหมใสตว ดวยการพากเพยรฝกฝน หรออาจกลาววา “อจฉรยะสรางได” นนเอง แตสำหรบเดกบางคน ตองทำงานหนก ฝกฝนหนกกวาคนอน จงจะสรางความอจฉรยะใหแกตนเองได ครเพอศษยมหนาทชวยเปนโคชแกศษยเรยนชาเหลาน และการทำหนาทน ครจะไดเรยนรจตวทยาการรบร (cognitive psychology) ภาคปฏบตอยางไมรจบ
เดกจะตองเชอวา “ความฉลาดอยในมอเรา” ครตองชวยยนยน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 115ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
115
ยกตวอยางเดกรนกอน ๆ ทสมองดอยกวา แตการเคยวกรำฝกฝนตนเองชวยใหเวลานเปนผใหญทมชวตทประสบความสำเรจสงยง
ครเพอศษยตองมไวยากรณหรอคำพดทใหกำลงใจ ใหคณคา ตอความพากเพยรพยายาม ไมทอถอย แกศษยทหวชา
คนฉลาดคอ คนทเขาใจความคดทซบซอน และสามารถใชเหตผลหลากหลายแบบ มความสามารถเอาชนะอปสรรค และสามารถเรยนรจากประสบการณ
นยามความฉลาดขางบนนน เรยกวา “ความฉลาดทวไป” (general intelligence) โปรดสงเกตวา ความฉลาดทวไปเปนคนละเรองกบ พหปญญา (multiple intelligences) ของโฮวารด การดเนอร โปรดอยาเอามาปนกนจนกอความสบสน
จากผลการวจยจำนวนมากมาย สรปไดวา ความฉลาดแบงออกเปน ๒ ดาน คอ ดานถอยคำ (Verbal Intelligence) กบดานคณตศาสตร (Mathematical Intelligence) ทไมสมพนธกน ความฉลาดทวไป ความฉลาดดานถอยคำ และความฉลาดดานคณตศาสตรมความสมพนธกนดงแสดงในแผนผงขางลาง
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 116 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 116
คอหากความฉลาดทวไปมจำกด ความฉลาดอก ๒ ชนดกจะจำกดไปดวย การฝกฝนความฉลาดทวไปจะชวยใหสามารถยกระดบความฉลาดดานถอยคำ และความฉลาดดานคณตศาสตรไดสงขน
หลกฐานทแสดงวาความฉลาดทวไปของมนษยเปนสงทสรางไดคอ Flynn Effect
ปจจยสำคญทสดคอ ความเชอ ครตองทำใหศษยทกคน ไมวาจะเปนเดกหวเรวหรอหวชา เชอวาความฉลาดสรางไดดวยความเพยร เดกทหวชากเรยนรไดเทากบเดกหวไว แตอาจตองใชความเพยรมากกวา และหากรจกใชความเพยรสงสมความฉลาด ในอนาคตกจะสามารถเรยนรสงทยากขนไดพอ ๆ กบเพอน ๆ ทหวไว
เคลดลบสำหรบครเพอศษยคอ การใหคำชม จงอยาชมความสามารถ ใหชมความมานะพยายาม เพอทำใหสงทมคณคาคอ ความมานะพยายาม คอความสำเรจทไดมาจากความบากบนเอาชนะอปสรรค จงอยาชนชมความสำเรจทไดมาโดยงาย
จงชนชมพรแสวงของศษยใหมากกวาพรสวรรค
นคอสงประเสรฐสด ทครจะพงใหแกศษยทเรยนออน เพราะในทสดเขาจะไมใชเดกทเรยนออนอกตอไป
ครตองสรางคานยมแกศษยวา ความลมเหลวไมวาในเรองใด ๆ รวมทงเรองการเรยน เปนเสนทางหรอถนนไปสการเรยนรและความสำเรจ หากเราไมทอถอยหรอยอมแพ
ความยากลำบากและความลมเหลวคอ ธรรมชาตสวนหนงของการเรยนร เปนสวนทมคายงของการเรยนร
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 117ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
117
คณคาของครเพอศษยคอ จะอยเคยงขางและรวมทกขรวมสขกบศษยทเรยนออนเสมอ ไมทอดทง ไมแสดงความทอถอยทจะชวยโคชใหตามสถานการณ
หนงสอเลมนลงรายละเอยดมาก ถงขนาดแนะนำใหครจดรายการทตนขอใหเดกแตละคนทำแบบฝกหดทบาน ซงหมายความวา แบบฝกหดสำหรบศษยแตละคนจะไมเหมอนกน
สรปไดวา ครชวยศษยทเรยนออนไดโดยแสดงความเชอในตวศษย วาสามารถเรยนรไดและไมใชแคแสดงออกดวยคำพด แตตองแสดงออกดวยการกระทำ แสดงแลวแสดงอกจนศษยเชอแนวา ความเพยรคอหนทางสความสำเรจในการเรยนร ผลจากการทครชวยศษยเรยนออนตามแนวทางน จะเปนคณตอศษยไปตลอดชวต ในลกษณะเปลยนชวตทเดยว
๑๕ กมภาพนธ ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/428987
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 118 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 118
ฝกฝนตนเอง
บทท ๙ เรอง What About My Mind? เปนคำแนะนำวาดวยการพฒนาตนเองของคร
ผมเขยนเลาถอดความหนงสอเลมนตอเนองมาถงบทนแลว คดวาบทนยงมความสำคญขนไปอก เพราะเปนความรเกยวกบเคลดลบในการฝกฝนตนเองเพอเปนครเพอศษยอยางทรงพลงทสด
เนองจากการทำหนาทครเปนทกษะดานการเรยนร (Cognitive Skills) ครจงตองฝกฝนตนเองดวยแนวคดและวธการทใชในการทำหนาทครเพอศษย ทกลาวแลวทงหมด รวมถงบทนและตอไปดวย
ครทด ตองเรยนรเคยวกรำฝกฝนตนเองยงกวาศษย จงจะเปนครทดได ตองไมใชแคเอาใจใสและรกศษย แตตองศกษาฝกฝนหาวธการเปน “โคช” หรอ “คณอำนวย” (facilitator) ของการเรยนรของศษยทดหรอเหมาะสมยง ๆ ขนไป โดยตองตระหนกวา ในโลกยคใหม เดกและสงคมเปลยน ทฤษฎการเรยนรเกา ๆ บางทฤษฎลาหลงหรอใชไมไดผล ครจงตองเรยนร ทดลองใชทฤษฎใหม ๆ ทมการวจยพฒนาขน โดยเฉพาะ
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 119ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
119
อยางยง จากความกาวหนาดานประสาทวทยา (neuroscience) และ จตวทยาการรบร (cognitive psychology)
นนคอ ครตองเปน “นกเรยน” ยงกวาตวนกเรยนทครสอน
เปาหมายคอ การเรยนรอยางลกทงของครและนกเรยน ตองไมใชการเรยนรอยางตน หรอผวเผน ซงมองในมมหนงการสอนเดกใหหยดอยแคการเรยนรอยางตน เทากบเปนการทำรายศษย เพราะเปนการสรางนสยใหเปนคนผวเผนไปตลอดชวต
การสอนหรอการทำหนาทคร เปนกจกรรมทเรยกรองพลงในสวน “ความจำใชงาน” (Working Memory) เปนอยางมาก นนคอ ในสวนกลองสเขยวของแผนผงทเราคนเคย
หากมองผงขางบนเปนกระบวนการสอนของคร สวนทครตองใชพลงสมองมากและทำใหเหนดเหนอยคอ สวนกลองสเขยว ทสมองของครจะตองทำหลายอยางในเวลาเดยวกนคอ มสมาธจดจออยกบสภาพในหองเรยน นำเอาสงทรบรมาเปนขอมลประกอบการคด รวมกบการดงเอาความรในความจำระยะยาวมาใช ความจำในระยะยาวสำหรบการทำหนาท
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 120 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 120
ครน ม ๓ สวน คอ (๑) ความรเชงสาระวชา (๒) ความรเชงเทคนคการสอนสาระวชา และ (๓) ความรเชงความรทว ๆ ไป
ครทมความรเชงสาระวชามากจะทำใหนกเรยนเรยนรไดดกวา โดยเฉพาะอยางยงนกเรยนชนมธยม และโดยเฉพาะอยางยงในวชาคณตศาสตร นอกจากนน ความรดานการสอนวชานน ๆ กมความสำคญ เชน ครทจะสอนวชาฟสกสไดดนอกจากรสาระวชาฟสกสอยางดแลว ตองเรยนรวชาการสอนฟสกส (Physics Teaching) หรอ การสอนวทยาศาสตร (Science Teaching) ดวย และเปนทรกนวา ครทมความรมาก มเกรดความรกวางขวาง จะสอนสนก ดงดดความสนใจ และความศรทธาจากนกเรยนไดด
ครจงตองเรยนรและฝกฝนตนเอง เพอขยายขดความสามารถตามผงขางบน คอ ความสามารถในการสงเกต เกบเอาบรรยากาศหรอเหตการณในหองเรยนนำมาใชในการจดการสอน ความสามารถในการใชพนท “ความจำใชงาน” ของตนใหมประสทธภาพสงสดในการทำหนาทคร และการสะสม “ความจำระยะยาว” สำหรบการทำหนาทครไวใชงาน
นคอ สาระสำคญทสดของบทน เพราะศตรรายของการเปนครคอ ทำงานตามความเคยชนหรอความชำนาญ ไมมความคดหรอความตงใจทจะเรยนรฝกฝนตนเองใหเพมพนขดความ สามารถตามผงขางบน
เนนคำวา “ฝกฝน”
การฝกฝนทจะไดผลดตอการปรบปรงตนเอง ตองมผลตอบรบหรอผลลพธทสะทอนกลบมา (feedback) ใหเหน และครกไดรบผลสะทอนนน จากศษยอยแลวในชวตการทำงาน แตไมเพยงพอ ครยงตองการการสะทอนกลบทเปนระบบยงกวานน และผลสะทอนกลบ (feedback) ทหาไดงายทสด คอ จากเพอนครดวยกน ศ. วลลงแฮม จงแนะนำใหครหา
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 121ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
121
“บดด ” สำหรบการสะทอนผลซงกนและกน วธการสะทอนผลกลบ (feedback) ทจะชวยปรบปรงซงกนและกนตามท ศ. วลลงแฮม แนะนำน มความละเอยดออนมาก จะขอยกไปกลาวในบทตอไป
หลกสำคญคอ ครทดตองเรยนรเคยวกรำฝกฝนตนเองตลอดชวตการเปนคร และเรยนรจากการปฏบตหนาทคร ดวยหลก ๓ ประการคอ (๑) มความตงใจอยางแรงกลาทจะพฒนาการทำหนาทคร (๒) หาผลลพธทสะทอนกลบมา (feedback) เพอทบทวนไตรตรอง (reflection) การจดการเรยนรของตนเอง อนจะนำไปสการปรบปรงการทำหนาทครอยางสมำเสมอตอเนอง (๓) ลงมอปรบปรงตนเอง
โดยยดหลก ๓ ประการน มวธดำเนนการมากมาย หนงสอเลมนแนะนำ ๑ วธ คอหาโคชทชวยแนะนำ และทำหนาทสะทอนผลใหเหน วาตนทำงานสอนอยางไร คลาย ๆ ชวยเปนกระจกสองให เราจะไดรจกตวเอง รจดทจะตองแกไขการสอนของตนเอง และวธไดโคชอยางงายทสดคอ เพอนครดวยกนเองทตองการฝกฝนพฒนาตนเองดวย จบคเปน “บดด” ทำหนาทผลดกนสะทอนผลกลบ หรอจะจบกลมกนหลาย ๆ คนกได หากทำได
เพอนทเปนบดด ควรสอนในระดบชนเดยวกน และมความเชอถอไวเนอเชอใจกน รวมทงมความปรารถนาแรงกลาทจะปรบปรงการสอนของตนเองเชนเดยวกน
นอกจากมบดดแลว หนงสอยงแนะนำใหบนทกวดทศนบรรยากาศและเหตการณในหองเรยนไว เอาไวดรวมกนกบบดด และชวยกนบอกสงทเหน ทจะเปนประโยชนตอการปรบปรงการสอน ในบานเราการบนทก วดทศนเหตการณในหองเรยนไมนาจะเปนเรองทจะตองบอกผปกครอง แตในสหรฐอเมรกาเขาแนะนำใหมหนงสอผานครใหญไปแจงผปกครองวา
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 122 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 122
บนทกไวเพอประโยชนดานการปรบปรงการสอนเทานน ไมนำไปใชเพอ การอน และใชเสรจแลวจะลบทง
เมอไดวดทศนมาแลว หนงสอแนะนำใหครดคนเดยวกอน และอยาเพงคนหาสวนทจะตองปรบปรง ใหสงเกตภาพรวมกอนวา มสวนใดบางทตนแปลกใจ ไมคดวาจะเหน สวนนจะมเสมอเพราะระหวางทสอน ครมกจะพงความสนใจ (Working Memory) ไปทบางจดเทานน ไมสามารถมองเหนสงทเกดขนในหองเรยนทงหมดได
การฝกดวดทศนการสอนของตนเอง และของผอนทมใหดในอนเทอรเนต เปนขนตอนแรกของการใชวดทศนเปนตวชวยใหเหนผลสะทอนกลบ (feedback) เพอปรบปรงการสอนของตน ในสหรฐอเมรกา มเวบไซตใหบรการวดทศนน ดไดท www.videoclassroom.org และ www.learner.org ครควรฝกดเพอใหเกด “ทกษะการสงเกตอยางสรางสรรค” (Constructive Observation) และ “การวพากษอยางสรางสรรค” (Constructive Commenting) โดยฝกดวดทศนนอยางแตกตางไปจากการดโทรทศนตามปกตเพอความบนเทง แตคราวนดเพอหาผลสะทอนกลบ จงตองม เปาหมายของการดอยางชดเจน วาตองการหาอะไรจากวดทศน เชน เพอดการจดการหองเรยน (Classroom Management) ดบรรยากาศเชงอารมณในหองเรยน
หลงจากดคนเดยวจน “ดเปน” แลว จงด ๒ คนกบบดด ผลดกนฝกวพากษอยางสรางสรรค และอยางเคารพตอวดทศนการสอนของคนอน จนคดวาพรอมแลวทจะดวดทศนการสอนของตนเอง พรอมกบบดด แลวผลดกนวพากษ
หนงสอเลมนแนะนำวธทำหนาทสะทอนผลกลบ (feedback) อยาง
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 123ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
123
ระมดระวง ไมลวงลำแตะตองอตตา (อโก) ของเพอน การสะทอนผลกลบนน ใหยดหลก ๓ อยาง
๑. เปนคำวพากษทใหกำลงใจ (Supportive) ไมสรางความรสกวาถกกดดน ซงไมไดหมายความวามแตคำชมอยางหลอก ๆ สวนทชมกตองแสดงความจรงใจและเปนความจรง ทสำคญคอ ไมใชเปนการจบผด แตเปนการสะทอนภาพทมทงภาพบวกและภาพลบ และตองเอาใจใสทงสาระ นำเสยง และสหนาทาทางของการวพากษ
๒. บอกพฤตกรรมทเหน ไมใชบอกคำวนจฉยของตนเอง เชน ไมใชบอกวา “หองเรยนสบสนอลหมาน” แตบอกวา “สงเกตเหนวานกเรยนไมคอยฟงสงทครพด”
๓. บอกสงทเพอนบดดแสดงความตองการใหสะทอนผลกลบ เทานน แมจะเหนสวนอนทเปนขอเรยนรของตน แตเพอนบดดไมไดขอใหบอก กไมตองบอก เปนการแสดงความเคารพตออตตาหรอความเปนสวนตวของเพอน ประเดนสำคญทเพอนบดดยงไมไดขอใหสะทอนผลกลบน จะโผลขนมาเองในการดวดทศนเพอสะทอนภาพ ซงกนและกนในคราวตอ ๆ ไป
การผลดกนสะทอนภาพน เพอชวยใหแตครคบดดละคนสามารถทบทวนไตรตรองการสอนของตนไดลกขน กาวขามขอจำกดทตวเองมองตวเองไดไมทว หรอมอคตดานบวก หรอเขาขางตนเองมากเกนไป แมจะใชวธบนทกวดทศนเอามาดภายหลงกยงมขอจำกด จงตองหาบดดมาชวยชใหเหนเหตการณสำคญทตวเราเองอาจมองขามไป โปรดระลกไวเสมอวา บดดไมไดมหนาทสอนหรอแนะนำเพอน หากเพอนไมไดรองขอ
โปรดสงเกตวา การบนทกวดทศนเหตการณในหองเรยน นำมาดเองและดรวมกบเพอนบดด เปนการฝกขยายความรความเขาใจสวน “สภาพแวดลอม”
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 124 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 124
ในวงสฟาตามแผนผงขางบน เพอใหครมความสามารถสงเกตและนำเอาความรเกยวกบสภาพแวดลอมในหองเรยนขณะนน มาใชในการสอนใหเกดประสทธผลยงขน
เมอครนำเอาขอเรยนรจากการทบทวนไตรตรองการสอนของตน (โดยการชวยชของบดด) ไปใชปรบปรงการจดการเรยนรใหแกนกเรยน กหาทางบนทกวดทศนไวเปนขอมลผลสะทอนกลบ (feedback) ใหตนเอง และใหบดดชวยดเพอสะทอนภาพใหเหนเพมไดอกดวย เปนวงจรยกระดบความสามารถในการจดการเรยนการสอนขนไปอยางไมมสนสด เพอยกระดบตนเองสความเปน “ครผเชยวชาญ” ทมวงจรการเรยนรตามแผนผงขางบนแบบผเชยวชาญ ไมใชแบบผเรมตน
คำแนะนำขอตอไปคอ ครตองมการจดการตนเองเพอดำรงพลงของแรงปรารถนาทจะพฒนาตนเองในดานการเปนครทด เพอใหไดปจจยสำคญ ๓ ประการคอ (๑) ผลตอบกลบ (feedback) ทด (๒) หากจกรรมอน ๆ ทจะชวยพฒนาทกษะการเปนคร (๓) บอกตวเองใหหมนฝกฝน ตองไมผดวนประกนพรง แตอยาใจรอน อยาโลภ ใหคอย ๆ ทำอยางตอเนอง โดยเลอกทำสวนททำได หรอมลำดบความสำคญสงกอน เพราะขอแนะนำทใหนน ตองใชเวลา
เพอชวยใหครจดการตนเองไดด หนงสอแนะนำใหครเขยน “อนทนการสอน” (Teaching Diary) เพอสรางวนยในตนเอง และเพอใหเหนภาพใหญ และความกาวหนาทละนอยของความมานะพยายามของตน เปนเครองมอชวยทบทวนไตรตรองตนเอง (self-reflection) และใชเปนตวกระตนความอดทนความมานะพยายาม
คำแนะนำขอตอไปคอ จดกลมเรยนรของเพอนคร คำแนะนำน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 125ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
125
ทำใหผมนกถงชมชนการเรยนรครเพอศษย (ชร. คศ.) ทพบกนอยางสมำเสมอ เชน ทก ๆ ๒ สปดาห เพอวตถประสงค ๒ อยาง คอ (๑) เปนการใหกำลงใจซงกนและกน (๒) แลกเปลยนเรยนรปญหาและวธการทเปน “ทเดด” ของคร
กลมเรยนรนควรรวมกนกำหนดวตถประสงคใหชดเจน และถาเอาจรงเอาจงมาก อาจจดการประชมบางครงเปนคลาย ๆ Journal Club ผลดกนอานวารสารวชาการดานการเรยนการสอนในเรองทสมาชกมความสนใจรวมกน
คำแนะนำขอสดทาย จงสงเกตวา อะไรทดงดดความสนใจของนกเรยนทตนสอน นกเรยนมความปรารถนาทแรงกลาดานใด นนคอ ตองทำความรจกตวตนทแทจรงของนกเรยน ทไมใชตวตนสมมตตอนอยในชนเรยนนนเอง
การสงเกตนควรทำกบเดกในกลมอายเดยวกนกบนกเรยนททานสอน โดยสงเกตในโอกาสตาง ๆ แบบทเขาไมรตว เชน ตามศนยการคา รานอาหาร ในงานแสดงตาง ๆ เปนตน หากตงใจสงเกตอยางจรงจง ทานจะไดความรเกยวกบเดกในวยททานสอน สำหรบนำมาใชประโยชนในการจดการเรยนร เทากบเปนการเกบเกยวความรเชงสาระเกยวกบชวตของเดก เอามาเกบไวในกลองความจำระยะยาวตามแผนผงขางบน เปนการเตรยมจดระบบความรใหพรอมใช นนเอง
๑๓ กมภาพนธ ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/430171
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/431262
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 126 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 126
เปลยนมมความเชอเดม เรองการเรยนร
นคอ บทสดทายของบนทกตความหนงสอเลมน
หนงสอเลมนแนะนำวธทำหนาทครอยางไดผล และมคณคา โดยมองจากมมของจตวทยาการเรยนร (Cognitive Psychology) บางประเดนเปนการเปลยนมมมองจากเดมทเชอถอกนมาผด ๆ มหลกใหญ ๆ ๙ ประการดงตอไปน
บทท หลกการดานการ
เรยนร
ความรเกยวกบ
นกเรยนทครตองการ
นยยะตอชนเรยน
๑ มนษยมธรรมชาต
ใฝร แตธรรมชาต
ของมนษยมขอ
จำกด
สงใดบางทเลย
ขอบเขตสงทนกเรยน
ของฉนรและทำได
คด “คำสอน” เปนสงท
นกเรยนจะตองเรยน
แลวใชเวลาอธบายให
นกเรยนเขาใจ “คำถาม”
(เรยนคำถาม มากกวา
เรยนคำตอบ
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 127ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
127
บทท หลกการดานการ
เรยนร
ความรเกยวกบ
นกเรยนทครตองการ
นยยะตอชนเรยน
๒ ความรเชงขอเทจ
จรง มากอนทกษะ
นกเรยนของฉนรอะไร
บาง
เปนไปไมไดทจะคดเรอง
ใดเรองหนงไดอยางด
โดยทไมรขอเทจจรง
เกยวกบเรองนน
๓ ความจำเปนผล
จากการคด
นกเรยนจะคดอะไร
ระหวางบทเรยนน
ปรอทวดแผนการเรยน
แตละบทคอ “อะไรคอ
ตวชวยใหนกเรยนคด”
๔ เราเขาใจเรองหนง ๆ
ตามบรบทของ
เรองทเรารแลว
เพอใหนกเรยนเขาใจ
บทเรยนน นกเรยน
ตองมตนทนความร
อะไรบาง
ตงเปาหมายใหนกเรยนร
ความรทลก แตตระหนก
เสมอวานกเรยนตอง
เรยนรความรทตนกอน
๕ ตองฝกฝนจงจะ
เกดความ
คลองแคลว
ฉนจะชวยใหนกเรยน
ฝกฝนโดยไมเบอ
หนายไดอยางไร
คดใหชดวา นกเรยน
ตองมความรอะไรบางท
จะตองเรยกใชไดทนท
แลวใหฝกฝนจนคลอง
๖ การเรยนรแตกตาง
กนในชวงแรก ๆ
กบชวงหลงของ
การฝกฝน
นกเรยนของฉน
แตกตางจาก
ผเชยวชาญอยางไร
มงใหนกเรยนเกดความ
เขาใจทลก ไมใชมงท
การสรางความรใหม
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 128 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 128
ทจรงยงมความรหรอทฤษฎดานวทยาศาสตรวาดวยการเรยนร (Cognitive science) อกมากทเกยวของกบการเรยนรในโรงเรยน แตทเลอกมา ๙ ขอน กเพราะขอเหลานเปนจรงกบการเรยนรทกรปแบบ ทก
บทท หลกการดานการ
เรยนร
ความรเกยวกบ
นกเรยนทครตองการ
นยยะตอชนเรยน
๗ มองจากมมของ
การเรยนร นกเรยน
มความเหมอนกน
มากกวาตางกน
ความรเกยวกบสไตล
การเรยนรของเดก
ไมมความจำเปน
คดถงเนอหาในบทเรยน
ไมใชคดถงความแตก
ตางของเดก ในการ
ตดสนใจวาจะสอน
อยางไร
๘ ความฉลาด
สามารถ
เปลยนแปลงได
โดยการทำงาน
ฝกฝนอยางหนก
นกเรยนของฉนม
ความเชอเรองความ
ฉลาดอยางไร
จงพดถงความสำเรจ
หรอลมเหลวจากมมของ
ความมานะพยายาม
ไมใชจากมมของความ
สามารถ
๙ การสอนกเหมอน
กบทกษะทซบซอน
ทางปญญาอนๆ
ตองการการฝกฝน
เพอปรบปรง
การสอนของฉนในแง
มมไหนทใชไดดกบ
นกเรยนของฉน และ
สวนไหนตองการการ
ปรบปรง
การปรบปรงตองการ
มากกวาประสบการณ
ตองมความตงใจทจะ
พฒนาตนเอง และ
ตองการผลสะทอนกลบ
(feedback)
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 129ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย
คร พอศษย
129
บรบท และเปนประเดนทมผลกระทบสงตอผลของการเรยนร รวมทงเปนประเดนทมหลกฐานจากการวจยหลายชนยนยนวาเชอถอได
แตการศกษากเหมอนกบกจกรรมอน ๆ อกหลายอยาง ทผลการวจยทางวทยาศาสตรเปนหลกฐานสนบสนน แตไมใชปจจยตดสน ยงมปจจยอน ๆ อกมากเขามาเกยวของ หองเรยนไมใชเปนแตเพยงพนททางปญญา (Cognitive Place) แตยงเปนพนททางอารมณ พนททางสงคม พนทสำหรบสรางแรงบนดาลใจ ฯลฯ ครมหนาทสรางดลยภาพระหวางพนทเหลานน เพอการเรยนรในหลายมตของศษย
วทยาศาสตรวาดวยการเรยนร ไมใชทกสงทกอยางของครในการทำใหโรงเรยนเปนสถานททนกเรยนอยากมา แตการสงสมการเรยนรและทกษะของครตามแผนผงหนา ๑๑๙ ดวยการเคยวกรำฝกฝนตนเอง เพอขยายพนททง ๓ สวนในแผนผง ยอมมคณประโยชนตอทงชวตการเปนคร และตอการเรยนรของนกเรยน
๑๔ กมภาพนธ ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/432221
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 131
๔บนเทงชวตคร
สชมชนการเรยนร
ถอดความจากหนงสอ Learning by Doing : A Handbook for
Professional Learning Communities at Work. 2nd Ed, 2010
เขยนโดย Richard Du Four, Rebecca Du Four,
Robert Eaker, Thomas Many
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 132
PLC เปนเครองมอนำเกยรตภมของคร
กลบคนมาไมตองรอใหใครหยบยนให
แตทำโดยลงมอทำ...
ทำแลวทบทวนไตรตรองการเรยนรจาก
ผลทเกด ทบทวนรวมกบเพอนคร
จนเกดเปน “ชมชนเรยนรครเพอศษย”
ซงกคอ PLC นนเอง
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 133
กำเนดและอานสงสของ PLC
ภาค ๔ นผมถอดความจากหนงสอ Learning by Doing : A Handbook for Professional Learning Communities at Work. 2nd Ed, 2010 เขยนโดย Richard Du Four, Rebecca Du Four, Robert Eaker, Thomas Many
ผมตงชอวา “บนเทงชวตคร...” เพราะเชอวา “ครเพอศษย” ทำหนาทครดวยความบนเทงใจ รกและสนกกบการทำหนาทคร ใหคณคากบการทำหนาทคร แมจะเหนอยและหนก รวมทงหลายครงหนกใจแตกไมทอถอย เชอไฟทชวยใหแรงบนดาลใจไมมอดคอ คณคาของความเปนคร
ผมขอรวมบชาคณคาของความเปนคร และครเพอศษย ดวยการถอดความหนงสอเลมน ทจะพากเพยรทำเพอบชาคร เปนการลงเงน ลงแรง (สมอง) และเวลาเพอรวมสราง “บนเทงชวตคร” โดยไมหวงผลตอบแทนสวนตว หวงผลตออนาคตของบานเมองเปนหลก
รชารด ดฟร (Richard Du Four) เปน “บดาของ PLC” ตามหนงสอเลมน เขาบอกวาเขาเรมทำงานวจยพฒนาและสงเสรม PLC มา
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 134 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 134
ตงแต คศ. ๑๙๙๘ คอ พ.ศ. ๒๕๔๑ กอนผมทำงานเรองการจดการความร (KM) ๕ ป คอผมทำงาน KM ป พ.ศ. ๒๕๔๖ ทจบ ๒ เรองนโยงเขาหากนกเพราะ PLC (Professional Learning Community) กคอ CoP (Community of Practice) ของครนนเอง และ CoP คอรปแบบหนงของ KM
ตอนน PLC แพรขยายไปทวสหรฐอเมรกา รวมทงประเทศอน ๆ ทตองการพฒนาคณภาพของการศกษาของประเทศ เชน สงคโปร
หวใจสำคญทสดของ PLC คอ เปนเครองมอในการดำรงชวตทดของคร ในยคศตวรรษท ๒๑ ทการเรยนรในโรงเรยน (และมหาวทยาลย) ตองเปลยนไปจากเดมโดยสนเชง ครตองเปลยนบทบาทจาก “ครสอน” (teacher) มาเปน “ครฝก” (coach) หรอครผอำนวยความสะดวกในการเรยน (learning facilitator) หองเรยนตองเปลยนจากหองสอน (class room) มาเปนหองทำงาน (studio) เพราะในเวลาเรยนสวนใหญ นกเรยนจะเรยนเปนกลม และทำงานรวมกนทเรยกวา การเรยนแบบโครงการ (Project-Based Learning)
การศกษาตองเปลยนจากเนนการสอน (ของคร) มาเปนเนนการเรยน (ของนกเรยน) เปลยนจากเนนการเรยนของปจเจก (Individual Learning) มาเปนเรยนรวมกนเปนกลม (Team Learning) เปลยนจากการเรยนแบบเนนการแขงขนมาเปนเนนความรวมมอหรอชวยเหลอแบงปนกน
ครเปลยนจากการบอกเนอหาสาระ มาเปนทำหนาทสรางแรงบนดาลใจ สรางความทาทาย ความสนกในการเรยนใหแกศษย โดยเนนออกแบบโครงการใหนกเรยนแบงกลมกนลงมอทำเพอเรยนรจากการลงมอทำ (Learning by Doing) เพอใหไดเรยนรฝกฝนทกษะเพอการดำรงชพในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills) แลวครชวนศษยรวมกนทบทวนไตรตรอง (reflection หรอ AAR) เพอใหเกดการเรยนรหรอทกษะทลกและ
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 135ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
135
คร พอศษย
เชอมโยง รวมทงโยงประสบการณตรงเขากบทฤษฎทมคนเผยแพรไวแลว ทำใหเกดการเรยนรเชงทฤษฎจากการปฏบต ไมใชจากการฟงและทองบน
หวใจของการเปลยนแปลงคอ เปลยนจากเรยนรจากฟงครสอน (Learning by Attending Lecture/Teaching) มาเปน เรยนรจากการลงมอทำ (Learning by Doing)
ทงหมดน เปนการเปลยนแปลงโรงเรยนและวงการศกษาโดยสนเชง เปนการเปลยนแปลงในระดบจตสำนก ระดบรากฐาน และระดบโครงสราง จงตองม “การจดการการเปลยนแปลง” (Change Management) อยางจรงจงและเปนระบบ โดยตองมทงการจดการแบบบนลงลาง (Top-Down) โดยระบบบรหาร (กระทรวงศกษาธการ) และแบบลางขนบน (Bottom-Up) โดยครชวยกนแสดงบทบาท
มองจากมมหนง PLC คอ เครองมอสำหรบใหครรวมตวกนเปนชมชน (community) ทำหนาทเปนผนำการเปลยนแปลง (Change Agent) ขบเคลอนการเปลยนแปลงในระดบ “ปฏรป” การเรยนร เปนการปฏรปท “เกดจากภายใน” คอ ครรวมกนดำเนนการ เพอใหการปฏรปการเรยนรดำเนนคขนาน และเสรมแรงกนทงจากภายในและจากภายนอก
PLC เปนเครองมอใหครเปน ผลงมอกระทำ (actor) เปน “ประธาน” เพอสรางการเปลยนแปลงใหแกวงการศกษา ไมใชปลอยใหครเปน “กรรม” (ผถกกระทำ) อยเรอยไป หรอเปนเครองมอปลดปลอยครออกจากความสมพนธเชงอำนาจ สความสมพนธแนวราบเพอรวมกนสรางการเปลยนแปลงใหแกการศกษา รวมทงสรางการรวมตวกนของคร เพอทำงานสรางสรรค ไดแก การนำประสบการณการจดการเรยนรแบบ PBL และนวตกรรมอน ๆ ทตนเองทดลอง มาแลกเปลยนแบงปนกน เกดการสรางความร หรอยกระดบ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 136 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 136
ความรในการทำหนาทครจากประสบการณตรง และจากการเทยบเคยงกบทฤษฎทมคนศกษาและเผยแพรไว
PLC เปนเครองมอนำเอาเกยรตภมของครกลบคนมาไมตองรอใหใครหยบยนให แตทำโดยลงมอทำ ครแตละคนลงมอศกษาทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills) ทกษะการเรยนรในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Learning) ทกษะการสอนในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Teaching) PBL และ PLC แลวลงมอทำ ทำแลวทบทวนไตรตรองการเรยนรจากผลทเกด (reflection หรอ AAR) เอง และทบทวนรวมกบเพอนคร เกดเปน “ชมชนเรยนรครเพอศษย” ซงกคอ PLC นนเอง
ผมมองวา PLC คอเครองมอทจะชวยนำไปสการตงโจทยและทำ “วจยในชนเรยน” ททรงพลงสรางสรรค จะชวยการออกแบบวธวทยา การวจย การเกบขอมล การวเคราะหขอมลผลการวจย และการสงเคราะหออกมาเปนความรใหม ทเชอมโยงกบบรบทความเปนจรงของสงคมไทย ของวงการศกษาไทย คอจะเปนผลการวจยในชนเรยนทไมใชจำกดอยเฉพาะขอมลในชนเรยนเทานน แตจะเชอมโยงสชวตจรงของผคนทเปนบรบทของการเรยนรของนกเรยนและการทำหนาทครดวย
ผมเขยนบทน โดยไมไดรวบรวมจากบทท ๑ ของหนงสอ Learning by Doing แตเปนการเขยนจากใจของผมเอง เพราะพอเรมตน ความรสกกไหลหลงถงโถม ใหผมเขยนรวดเดยวออกมา
๑๘ กรกฎาคม ๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/451458
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 137ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
137
คร พอศษย
หกดบความคด
บทนจบความจากบทท ๑ เรอง A Guide to Action for Professional Learning communities at Work
วงการศกษาของเราเดนทางผดมาชานาน ททางทถกคอ คนเราเรยนรไดดทสดโดยการลงมอทำ ขงจอกลาววา “ฉนไดยน แลวกลม ฉนเหน ฉนจงจำได เมอฉนลงมอทำ ฉนจงเขาใจ” หากจะใหศษยเรยนรไดจรง เรยนรอยางลก และเชอมโยง ครตองหกดบความเคยชนของตน เปลยนจากสอนโดยการบอก เปนใหนกเรยนลงมอทำ ครเปลยนบทบาทจากครสอนไปเปนครฝก
นอกจากนน ในแนวทางใหมน เนนเรยนโดยรวมมอกนมากกวา แขงขน และแขงกบตวเองมากกวาแขงกบเพอน
บทบาทของครทเปลยนไป ทจะตองเนนใหแกศษย ไดแก
เนนใหศษยเรยนรจากการลงมอทำใน PBL (Project-Based Learning)
สงเสรมแรงบนดาลใจและใหกำลงใจ (reinforcement) ในการเรยนร
สงเสรมและสรางสรรคจนตนาการ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 138 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 138
สงเสรมใหกลาลองและลงมอทำ เปนครฝกใน PBL
ออกแบบ PBL มทกษะในการชวนศษยทบทวนไตรตรอง (Reflection) จาก ประสบการณใน PBL
ชวนทำความเขาใจคณคาของประสบการณจากแตละ PBL
PLC ไมใช ...
เพอใหเขาใจ PLC อยางแทจรง จงควรทำความเขาใจวาสงใดไมใช PLC กจกรรมแคบ ๆ ตน ๆ และสน ๆ ตอไปน ไมใช PLC
โครงการ (project) ทแคบ ตนและระยะเวลาสน สงทฝายบรหารกำหนดใหทำ สงททำ ๑ ป หรอ ๒ ป แลวจบ สงทซอบรการทปรกษาใหทำ การประชม (โรงเรยนใดอางวาม PLC จากการทมครจำนวนหนง นดมาประชมรวมกนสมำเสมอ แสดงวายงไมรจก PLC ของจรง ซงนอกจากการประชมแลว ยงตองมองคประกอบสำคญอน ๆ ทจะกลาวถงตอไป) การรวมตวกนของครกลมหนงในโรงเรยน (PLC ทแทจรงตอง เปนความพยายามรวมกนของทงโรงเรยน หรอทงเขตการศกษา) การรวมกลมกนเปลยนแปลงหรอพฒนาการจดการเรยนการสอน ของคร (PLC ทแทจรง ตองเปนกจกรรมเพอเปลยนวฒนธรรม การทำงานของทงองคกร หรอทงเขตการศกษา) สโมสรแลกเปลยนเรยนรจากการอานหนงสอ (book club)
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 139ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
139
คร พอศษย
PLC คออะไร
PLC คอ กระบวนการตอเนองทครและนกการศกษาทำงานรวมกน ในวงจรของการรวมกนตงคำถาม และการทำวจยเชงปฏบตการ เพอบรรลผลการเรยนรทดขนของนกเรยน โดยมความเชอวา หวใจของการพฒนา การเรยนรของนกเรยนใหดขน อยทการเรยนรทฝงอยในการทำงานของครและนกการศกษา
PLC เปนกจกรรมทซบซอน (complex) มหลากหลายองคประกอบ จงตองนยามจากหลายมม โดยมแงมมทสำคญตอไปน
เนนทการเรยนร มวฒนธรรมรวมมอกนเพอการเรยนรของทกคน ทกฝาย รวมกนตงคำถามตอวธการทด และตงคำถามตอสภาพปจจบน เนนการลงมอทำ มงพฒนาตอเนอง เนนทผล (หมายถง ผลสมฤทธในการเรยนรของศษย)
ผมขอเสรมนยาม PLC ตามความเขาใจของผมวา หมายถงการรวมตวกนของครในโรงเรยนหรอเขตพนทการศกษาเพอ ลปรร. (แลกเปลยนเรยนร) วธการจดการเรยนรใหศษยไดทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษ ท ๒๑ (21st Century Skills) โดยทผบรหารโรงเรยน คณะกรรมการโรงเรยน ผบรหารเขตพนทการศกษา และผบรหารการศกษาระดบประเทศ เขารวมจดระบบสนบสนน ใหเกดการ ลปรร. ตอเนอง มการพฒนาวธการเรยนรของศษยอยางตอเนอง เปนวงจรไมรจบ ในภาษาของผม นคอการ “พฒนาคณภาพตอเนอง” (CQI - Continuous Quality Improvement) ในวงการศกษา หรออาจเรยกวาเปน R2R (Routine to Research) ในวงการศกษากได
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 140 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 140
PLC ทแทจรงตองมการทำอยางเปนระบบ มผเขารวมขบเคลอน ในหลากหลายบทบาท โดยมเปาหมายเพอพฒนาผลสมฤทธของการเรยนของศษย
ทำไมเราไมลงมอทำสงทเราร
คำตอบคอ เพราะคนเรามโรค “ชองวางระหวางการรกบการลงมอทำ” (Knowing - Doing Gap) ผมจบความความจากหนงสอเลมนเพอจะชวยถมหรอเชอมตอชองวางน การเปลยนโรงเรยนไปเปน PLC นนจะชวยใหนกการศกษามถอยคำทเขาใจตรงกนตอกระบวนการหลกของ PLC ทจรงและนกการศกษาใชคำวา PLC (professional learning communities) ทมทรวมมอกน (collaborative teams) เปาหมาย (goals) การประเมนเพอพฒนา (formative assessment) เปนตน กนเกรอ ในความหมายทแตกตางกน
หลกการหนงของการบรหารการเปลยนแปลงคอ การมถอยคำท ใชรวมในความหมายทเขาใจชดเจนรวมกน การเปลยนโรงเรยนตามจารตเดมไปเปน PLC จะตองมถอยคำเหลาน ซงจะปรากฎในบทตอ ๆ ไปและคนเพมไดทเวบไซต http://go.solution-tree.com/PLCbooks
ยนยนใหประจกษวา การใชกระบวนการ PLC จะกอประโยชนทงแกนกเรยน คร และนกการศกษา คอ ทำใหเกดการเรยนรทลก กวาง และเชอมโยง ทงกบนกเรยนและคร ทสำคญยงในความเหนของผมกคอ PLC จะชวยเผยศกยภาพทแทจรงของปจเจกออกมาผานกระบวนการกลม
PLC ชวยครและนกการศกษาประเมนสถานการณจรงในโรงเรยนและเขตพนทการศกษาของตน หลกการคอ ในการเปลยนแปลงจาก จด ก ไปสจด ข นน จะงายขน หากผเกยวของมความชดเจนวาจด ข
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 141ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
141
คร พอศษย
เปนอยางไร และจด ก ทเปนอยในขณะน เปนอยางไร การจดการ การเปลยนแปลงโดยทวไปมกมว เพราะไมมความชดเจนทงตอจด ก และจด ข บนทกจากการตความหนงสอเลมนจะชวยใหสามารถทำความเขาใจทงจด ก และจด ข ไดชดเจน ในเรองจารต วฒนธรรม กระบวนทศน ฯลฯ ทครและนกการศกษาเคยชนอยกบมนจนละเลยหรอขาดความสามารถทจะทำใหชดเจน การดำเนนการตามคมอนชวยใหมองสภาพความเปนจรงไดเหมอนมองจากสายตาของคนนอก จงชวยใหมองผานมานบงตาได
การหาทางทำใหครและนกการศกษาใชหรอรวมกจกรรม PLC หนงสอเลมนจะเปนคมอเพอการลงมอดำเนนการ เปนเครองมอเชอม ความรกบการลงมอทำ คำถามในเรองนไมใช “จะหาความรในเรองทเราจะทำไดอยางไร” คำถามทถกตองคอ “จะลงมอทำในสงทเรารอยแลวไดอยางไร” คมอดำเนนการนนคนไดท http://go.solution-tree.com/PLCbooks
ลงมอทำ
ประสบการณของผเขยนหนงสอเลมนมาจากการทำงานรวมกบ เขตพนทการศกษาตาง ๆ (ในสหรฐอเมรกา) นานกวา ๑๐ ป พบวาเขตพนททประสบความสำเรจสงคอ เขตทลงมอทำอยางไมรรอ และจะประสบความสำเรจมากกวาเขตทมวแตตระเตรยมความพรอม
๑๙ กรกฎาคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/452443
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 142 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 142
ความมงมนทชดเจนและทรงคณคา
บทนจบความจากบทท ๒ เรอง A Clear and Compelling Purpose
ในสายตาของผม PLC เปนการรวมตวกน “เดนทางไกลแหงชวต” ทสมาชกจะอทศชวตเพอการน เพอการสรางสรรคคนรนใหมของสงคม เพอการสรางสรรคการเรยนรแนวใหมทบรรล ทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills) ในตวศษย เพอการสรางสรรค “การศกษา” แหงศตวรรษท ๒๑ ทแตกตางจากการศกษาในศตวรรษท ๒๐ และ ๑๙ โดยสนเชง และทสำคญยงคอเพอชวตทด ทประสบความสำเรจของครและผทเขามาเกยวของกบ PLC ทกคน เพราะ PLC คอ มรรคาแหงการเรยนรจากการปฏบต ททำใหผเกยวของเกดทกษะการเรยนร (Learning Skills) แหงศตวรรษท ๒๑ และเปน “บคคลเรยนร”
การพฒนาตนเองของครเพอเปนบคคลเรยนร (Learning person) และรวมกบสมาชกของ PLC พฒนาซงกนและกน ดวยการเรยนรรวมกนผานการปฏบต (interactive learning through action) คอ มรรควธแหงชวตทมความสข ททานจะสมผสไดดวยตนเองเมอทานลงมอทำ
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 143ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
143
คร พอศษย
PLC จะเปลยนบรรยากาศของ “โรงเรยน” เพราะจะไมเปน “โรงเรยน” ตามแนวทางเดมอกตอไป แตจะกลายเปน PLC ทสมาชกรวมกนเปนเจาของอยางเทาเทยมกน และสงททรงคณคาทสดททกคนเปนเจาของ รวมกนคอ “ความมงมนทชดและทรงคณคา” วา ทกคนตองการชวยกน ยกระดบคณภาพของการเรยนรของศษย (และของตนเอง) เพอใหศษยบรรลทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ สมาชกทกคนจะรวมกน คดหาวธการใหม ๆ แยกกนทดลอง แลวนำผลทเกดขนมาปรกษาหารอ หรอ ลปรร. (แลกเปลยนเรยนร) กน ทำเชนนเปนวงจรไมรจบ โดยทกคน มความเชอมนในตนเองและเชอมนซงกนและกนวา จะคอย ๆ บรรลความมงมน (purpose) ทตงไวไดและดขนเรอย ๆ โดยเชอในหลกการ “พฒนาคณภาพตอเนอง” (CQI - Continuous Quality Improvement)
เมอโรงเรยนกลายเปน PLC และ PLC คอ องคกร เคออรดค (Chaordic Organization) ทม “ความมงมนชดเจนและทรงพลง” ทานทตองการอานเรอง องคกร เคออรดค ทผมเคยเขยนไว สามารถอานไดท http://www.gotoknow.org/blogs/posts/tag/เคออรดค
ความหมายของ องคกร เคออรดค คอ สมาชกขององคกรหรอกลมมเปาหมายระดบความมงมน (purpose) ชดเจนรวมกน แตวธบรรลความมงมนนนทกคนมอสระทจะใชความสรางสรรคของตนทจะปรกษากนแลวเอาไปทดลอง เพอหาแนวทางทำงานใหม ๆ ทใหผลดกวาเดม
องคกร เคออรดค จะมวฒนธรรมและความสมพนธแนวราบระหวางสมาชก ลดความเปน “ราชการ” (bureaucracy, top-down) ลงไป
ขางบนนนคอความคดของผมเอง สวนหนงสอเลมนบทท ๒ เรมดวยครใหญดออน (Dion) ไปรบการอบรมเรอง PLC แลวกลบมาดวยความ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 144 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 144
ตงใจเตมรอยทจะเปลยนโรงเรยนเปน PLC ตามทเรยนมา จงเรมตน “การจดการการเปลยนแปลง” ตามทฤษฎทเรยนมา คอ เขยนเอกสารพนธกจ (mission statement) เอาเขาทประชมครเพอใหลงมตรบรอง สดทายก ลมเหลวไมเปนทา หนงปผานไปกไมเกดการเปลยนแปลงใด ๆ
ทลมเหลวเพราะครใหญดออน ดำเนนการจดการการเปลยนแปลงผด วางยทธศาสตรผดพลาดคอทำตามทฤษฎเกนไป
คำแนะนำตอการจดการการเปลยนแปลงทถกตองคอ ตองเรมทคณคา ตงคำถามเชงคณคาวา โรงเรยนของเราดำรงอย (และใชเงนภาษของชาวบาน) เพออะไร ทำไมตองมโรงเรยนน ไมมโรงเรยนนไดไหม โรงเรยนนจะดำรงอยอยางสงางาม ไดชอวาทำคณประโยชนมากกวาทรพยากรทใชไปไดอยางไร
คำตอบไมหนไปจาก การมคณคาตอศษย ตอการสรางอนาคตใหแกอนชนรนหลง และกจะเกดคำถามวา ทเราทำกนอยนนเปนการสรางอนาคตหรอดบอนาคตของเยาวชนกนแน จะใหมนใจ ภมใจวา โรงเรยนนไดทำหนาทสรางอนาคตแกศษย เราจะตองมความมงมนของโรงเรยนอยางไร ผลสมฤทธดานการเรยนร (learning outcome) แบบไหนทถอวาประสบความสำเรจ เปนโรงเรยนทสรางอนาคตใหแกเยาวชน เพอนำไปสการรวมกนยกราง “ถอยคำแสดงปณธานความมงมน” (purpose statement) ของโรงเรยน และคานยมหลก (core value) ของโรงเรยน ททกคนเปนเจาของรวมกน และจะใชเปนประทปทางจตวญญาณในการเดนทางไกลรวมกน เพอนำและเปลยนแปลงโรงเรยนไปสเปาหมายททรงคณคา ทรวมกนฝน
ตองอยาลมยำวา เรากำลงรวมกนวางรากฐานของการเดนทางไกลส “โรงเรยนทเราภมใจ” ไมใชโครงการ ๑ ป ๒ ป หรอโครงการระยะสนตาม
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 145ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
145
คร พอศษย
วาระของครใหญ หรอตามนโยบายของรฐบาลใด ๆ แตเปนกจกรรมทเรารวมกนคดเอง ทำเอง ฟนฝากนเอง ไมใชถกบงการจากภายนอก
ครใหญควรม “คณะทำงาน” เพอเปนแกนนำคดเรองนหรอไม เปนอกยทธศาสตรหนงทควรพจารณา หลกการคอ ในการจดการการเปลยนแปลงนน ผบรหารเบอร ๑ ตองไมโดดเดยวตนเอง
เมอคยกนจนเปาหมายชด และพอจะเหนแนวทางลงมอทำราง ๆ กตองรบเขาสวาระปฏบต (action mode) หาผกลาอาสาลองทำ คอ อยามวตกหลมความฝน หรอเอาแตรำมวยแตไมชกสกท
จากวาระฝนรวม (dreaming mode), วาระคณคา (value mode) ตองรบเขาสวาระปฏบต (action mode) ในลกษณะของการหาครจำนวนนอย ทจะรวมกนเปน “แนวหนากลาเปน” (ไมใชแนวหนากลาตาย เพราะงานนสำเรจแน ๆ แตตองฟนฝา) ครกลมนจงเปนกลม “แนวหนากลา เปนผทดลอง” เปนการทดลองหาวธบรรลฝน หรอเปาหมายเชงคณคา (purpose) ทเปนเปาหมายเชงคณคารวมกน (common purpose) ของครทงโรงเรยน รวมทงเปนเปาหมายเชงคณคารวมกนของผปกครอง ของ ผบรหารเขตการศกษา และขององคกรปกครองสวนทองถนทโรงเรยนนนตงอยดวย
นคอ ยทธศาสตรทถกตอง ฝนรวมกนในระดบคณคา ใหเปนฝนทชดเจน เหนเปาหมายปลายทางทเปนรปธรรม และพอมองเหนทางดำเนนการราง ๆ อาจไมคอยชด จงตองทดลองทำนอย ๆ กอน คอ ทำในบางชนเรยน ในครเพยงกลมเลก ๆ ทเปนอาสาสมคร เตมใจทจะเปนผรเรม แตกไมใชทำคนเดยว หองเรยนเดยว อยางโดดเดยว ตองมทมรวมคด รวมทำและแยกกนทำ แตรวมกนเรยนรจากประสบการณ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 146 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 146
PLC เลก ๆ ไดเรมขนแลว เรมขนโดยไมไดบงคบ ไมสรางความอดอดใหแกครทยงไมศรทธา หรอไมอยากเปลยนแปลง แตเรมโดยกลมครทศรทธา ทชอบงานทาทาย ชอบเปนผนำการเปลยนแปลง
PLC เลก ๆ ทอาจเรยกวา “หนอ PLC” นแหละ ทจะเปนเครองมอสอสารทำให PLC เปนทรจกแกครทงโรงเรยน นกเรยน ผปกครอง ผบรหารการศกษาในเขตพนท สมาชกและผบรหารขององคกรปกครองสวนทองถนทโรงเรยนของเราตงอย และแกสงคมในวงกวาง
เราจะสอสารใหคนรจก PLC ดวยการลงมอทำ และสอสารดวยเรองราวจากผลของการลงมอทำ
ตอไปนเปน “บญญต ๗ ประการ” ทระบไวในหนงสอ ทแนะนำครใหญ และทมแกนนำ ใหหาทางดำเนนการเพอจดการการเปลยนแปลง
๑. หาทางจดโครงสรางและระบบเพอหนนการเดนทางหรอขบเคลอนไปสเปาหมายทตองการ ทจรง PLC เปนการปฏวตโครงสราง ระบบการทำงาน และวฒนธรรมการทำงานในโรงเรยน จากระบบตวใครตวมน มาเปนระบบทม หรอวฒนธรรมรวมหม (collective culture) โครงสรางของระบบงาน ระบบการจดการเรยนการสอนจะตองปรบเปลยนใหเออตอการชวยกนดำเนนการชวยเหลอนกเรยนทเรยนลาหลงใหเรยนตามเพอนทน โดยทการชวยเหลอนนทำกนเปนทม หลายฝายเขามารวมกน และทำอยภายในเวลาตามปกตของโรงเรยน ไมใชสอนนอกเวลา
รวมทงมเวลาสำหรบครประชม ลปรร. ประสบการณการทำงาน ของตน เพอหาทางพฒนาวธการทำงานใหไดผลดยงขนไปเรอย ๆ เปนวงจร CQI ไมรจบ
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 147ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
147
คร พอศษย
๒. สรางกระบวนการวดเพอตดตามความเคลอนไหว และทำความเขาใจเรองสำคญ โดยเฉพาะอยางยงการกำหนดตวชวดความกาวหนา (progress indicators) ซงสำหรบโรงเรยนแลว ควรวดทผลการเรยนของนกเรยน เวลาเรยนของนกเรยนทเปนการเรยนแบบลงมอทำ (action learning) มรอยละเทาไรของเวลาทงหมด พฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนแตละคน รอยละของนกเรยนทมปญหาดานการเรยนและดานปญหาสวนตวทไดรบการดแลอยางทนทวงท นอกจากนน ยงตองมตวชวดความกาวหนาของพฤตกรรมการทำหนาทของคร เชน การแบงสดสวนเวลาในการทำหนาทของคร ระหวางการเตรยมออกแบบการเรยนร (รวมกนเปนทม) การทำหนาทโคช หรอผอำนวยความสะดวก (facilitator) ใหแกนกเรยนทเรยนแบบ PBL การชวนนกเรยน ทบทวนไตรตรอง (reflection) สงทเรยนรไดเพอตความผลของการเรยนรแบบ PBL การรวมกลมกบทมครเพอ ลปรร. จากประสบการณการทำงาน เปนตน
หลกการสำคญของการกำหนดตวชวดความกาวหนาคอ ตองมนอยตว (เชนไมเกน ๑๐) เอาเฉพาะปจจยทสำคญจรง ๆ เทานน และตองไมใช ในการใหคณใหโทษครเปนอนขาด เพราะนคอ เครองมอของผทำงานเปลยนแปลงรปแบบการเรยนร และเปลยนแปลงวฒนธรรมในททำงาน ไมใชเครองมอของการตรวจสอบของฝายบรหารระดบใด ๆ ทงสน
ตวชวดความกาวหนาทสำคญทสดคอ ตวชวดความกาวหนา ของการเรยนรของนกเรยนเปนรายคน ทชวยใหครรวานกเรยนคนไหนเรยน ลาหลง คนไหนเรยนกาวหนาไปมากกวากลม
และเมอมการวดความกาวหนาของการเรยนรของนกเรยนแลว กตอง มการแลกเปลยนขอมลผลการวดนน รวมทงรวมกนปรกษาหารอวาจะตองทำอะไร อยางไร เพอใหเกดประโยชนแกนกเรยน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 148 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 148
๓. เปลยนแปลงทรพยากรเพอสนบสนนสงสำคญ ทรพยากรทสำคญทสดคอ “เวลา” ตองเปลยนแปลงการจดการเวลาหรอการใชเวลาเรยนของนกเรยน และเวลาทำงานของครเสยใหม ใหทำงานเพอการเรยนรของนกเรยนไดดกวาแบบเดม ๆ รวมทงใหสามารถทำงานแบบทม ใชพลงรวมหมเพอแกปญหายาก ๆ หรอดำเนนการตอประเดนทาทายและสรางสรรคใหม ๆ
๔. ถามคำถามทถกตอง คำถามทสำคญสำหรบโรงเรยน สำหรบชวยใหเปน “โรงเรยนทด” มเพยง ๔ คำถามเทานน คอ
(๑) ในแตละชวงเวลาเรยน ตองการใหนกเรยนไดความรและ ทกษะอะไรบาง (๒) รไดอยางไรวา นกเรยนแตละคนไดเรยนรความรและทกษะ ทจำเปนนน (๓) ทำอยางไร หากนกเรยนบางคนไมไดเรยนสงนน (๔) ทำอยางไรกบนกเรยนทเรยนเกงกาวหนาไปแลว
๕. ทำตวเปนตวอยางในเรองทมคณคา ขอนกลาวโดยตรงกบผนำ ซงตามในหนงสอเลมนคอ ครใหญ หากครใหญตองการใหครเอาใจใสการเรยนรของศษยทกคนเปนรายตว ครใหญตองหยบยกเรองนมาหารออยางสมำเสมอ หากครใหญตองการใหครทำหนาทชวยเหลอนกเรยนโดยทำงานเปนทม กตองจดเวลาใหครปรกษาหารอและตดสนใจรวมกน รวมทงจดสงสนบสนนกจกรรมชวยเหลอนกเรยนทเรยนชาเหลานน
๖. เฉลมฉลองความกาวหนา กอนจะเฉลมฉลองความกาวหนาตามเปาหมายในการเรยนรของนกเรยน กตองมหลกฐานยนยนความกาวหนานน ซงหมายความวา ตองมระบบตรวจสอบหรอประเมนผลการเรยนรนนทแมนยำนาเชอถอ และทงหมดนนมาจากการทครและฝายบรหารมเปาหมาย
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 149ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
149
คร พอศษย
รวมกน และมใจจดจอเพอบรรลเปาหมายรวมกน การเฉลมฉลองมประโยชนคอ ชวยยนยนเปาหมาย และยนยนความมงมนในการดำเนนการรวมกน
ทจรงการเฉลมฉลองความสำเรจเปนกระบวนการเพอขบเคลอนการเปลยนแปลงตามเปาหมายทกำหนด เปนการสงสญญาณถงการมความมงมน หรอการมเปาหมายรวมกน คอการดำเนนการฟนฝาความเคยชนเดม ๆ ไปสวธการใหมทนกเรยนทกคนไดรบความเอาใจใสและการชวยเหลอหากเรยนไมทน และครรวมกนทำงานนเปนทม รวมทงสงสญญาณใหสมาชกของทมเหนวา ความสำเรจทเปนรปธรรมเปนอยางไร มคณคาอยางไรทงกบศษย พอแม และคร ผเขยนหนงสอแนะนำวธทำใหการเฉลมฉลองความสำเรจเปนวฒนธรรมการทำงานของโรงเรยน ๔ ประการ ดงน
๑. ระบเปาหมายของการเฉลมฉลองใหชดเจน ๒. ทำใหทกคนมสวนจดงานน ๓. ตความหรออธบายความสำเรจทเกดขน และเชอมโยงกบ ความมงมนอนทรงคณคาทไดรวมกนกำหนดไว (shared purpose) ของโรงเรยนอยางชดเจน และชเปาความคาดหมาย ความสำเรจทจะเกดขนตอไปในอนาคต ๔. ทำใหเหนวาความสำเรจทเกดขนเปนผลงานของคนหลายคน ระบตวบคคลและบทบาทอยางชดเจน
๗. เผชญหนากบผตอตานเปาหมายรวมของคณะคร ในภาษาของการจดการสมยใหม นคอ การจดการความเสยง (risk management) ในการจดการการเปลยนแปลง ครใหญตองวางแผนเตรยมพรอมทจะเผชญสภาพ ทมครบางคนแสดงพฤตกรรมไมรวมมอและทาทาย ตองไมปลอยใหการทาทายทำลายเปาหมายททรงคณคาน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 150 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 150
ฝนชด เปาหมายปลายทางชด ยงไมพอ ตองม “ไมบรรทดวดความสำเรจ” ทละเปลาะ ๆ ในเสนทางของการทดลองเปลยนรปแบบการเรยนร ซงจะเปนประเดนของบทตอไป
ในบทน ผเขยนไดเสนอวธสรางความมงมนรวมในกลมคร ดวยแบบสอบถามทถามคำถามหลายดาน ทจะชวยสรางความขดเจนในเปาหมาย วธการ และสภาพการเปลยนแปลง เพอสรางขอตกลงรวม (commitment) และการเหนคณคา
สรปวา คำถามเชงเปาหมาย อดมการณ หรอความมงมน (purpose) คอ
โรงเรยนของเราดำรงอยเพออะไร ทำไมตองม ไมมไดไหม เมอมอยตองทำอะไรใหแกสงคม แกชมชน อยางไรเรยกวา ทำหนาทไดด นาภาคภมใจ เราจะชวยกนทำใหโรงเรยนของเราทำหนาทไดดเชนนน ไดอยางไร
อยาตงคำถามวา เราจะเปลยนแปลงไดอยางไร แตตงใหลกและถามเชงคณคาวา ยบโรงเรยนของเราไดไหม ทำไมจงตองมโรงเรยนของเรา คณคาของโรงเรยนของเรา อยทไหน ประเมนไดอยางไร และจะชวยกน ยกระดบคณคาทแทจรงไดอยางไร
๒๖ กรกฎาคม ๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/453329
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 151ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
151
คร พอศษย
มงเปาหมายทการเรยนร (ไมใชการสอน)
บทนจบความจากบทท ๓ เรอง Create a Focus on Learning
อยาลมวาครมงานมากอยแลว กจกรรม PLC ตองไมเพมภาระแกคร และครทกคนมสงทเขาภมใจ พงระวงการเปลยนแปลงทมผลไปกระทบศกดศรของเขา หรอกลาวในทางตรงกนขาม PLC ตองเขาไปชวยเพมพนศกดศรของความเปนคร
เพอพงเปาของ PLC ไปทการเรยนรของนกเรยน จงมคำถามหลก ๒ คำถาม สำหรบ PLC
๑. ตองการใหนกเรยนเรยนอะไร
๒. รไดอยางไรวา นกเรยนแตละคนไดเรยนรสงนน ๆ
หลกการสำคญคอ นกเรยนทกคนไดเรยนเทาทจำเปน (essential learning) ตามเปาหมายอนทรงพลง (power standards) ไมใชเรยนใหจบตามทกำหนดในหลกสตร
เพอใหการเรยนรของศษย เนนทการเรยนเทาทจำเปน (essential learning) มเครองมอในการเลอกความรทจำเปนจรง ๆ ๒ ประการ ดงน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 152 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 152
๑. ใชเกณฑ ๓ คำถามวา
ความรนจะคงทนจดจำไปในอนาคตหรอไม
ความรนจะชวยเปนพนฐานตอการเรยนรเรองอน ๆ หรอไม
ความรนจะชวยความสำเรจในการเรยนรในชนตอไปหรอไม
๒. ใชการประชมระดมความคดในกลมครทเปนสมาชก PLC ดวยบตร ๓ คำ รกษาไว (keep) หยดหรอเลก (drop) สรางสรรค (create) ทำอยางนอยทก ๆ ๓ เดอน
ครทเปนสมาชก PLC ทำกระบวนการรวมกนเพอ “เหนชางทงตว” ในเรองเปาหมายการเรยนรทจดใหแกนกเรยน และ ลปรร. (แลกเปลยนเรยนร) ความเขาใจซงกนและกนเพอใหเขาใจชดเจนยงขน ไมใชแคเขาใจสวนของวชาหรอชนเรยนทตนรบผดชอบเทานน แตตองเขาใจสวนของวชาและชนเรยนอน ๆ ดวย คอ เขาใจภาพรวมจรง ๆ เขาใจลกถงระดบคณคา และเขาใจจนมองเหนลำดบความสำคญ มองเหนประเดนของการประเมนความกาวหนาของการเรยนรของนกเรยน (formative assessment) ทจะดำเนนการเพอชวยปรบปรงกระบวนการเรยนรของนกเรยน
ผมขอเพมเตมจากการตความของผมเองวา การทสมาชก PLC “เหนชางทงตว” นน ตองเหนจากมมมองหรอความเขาใจของศษยดวย ไมใชจากมมมองของครเทานน
การใชการประเมนความกาวหนาของการเรยนรของนกเรยน (formative assessment) ททำอยางด มคณภาพ และบอยครงนนจะเปนเครองมอชวยการเรยนร และตองเขาใจรวมกนอยางชดเจนวา การทดสอบแบบนไมใชเพอการตดสนได-ตก แบบการทดสอบระดบประเทศ (summative evaluation)
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 153ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
153
คร พอศษย
แตเปนการทดสอบเพอชวยการเรยนรของนกเรยน ใหนกเรยนรสถานะ การเรยนรของตน เปนเครองมอกระตนการเรยนร และใหครรวา มศษย คนไหนบางทตองการความชวยเหลอเปนพเศษในวชาใด รวมทงเปนการสะทอนผล (feedback) แกครวา ควรปรบปรงการจดการเรยนรทตนใหแกศษยอยางไรบาง
วธการจดการประเมนความกาวหนาของการเรยนรของนกเรยน เปนประเดนสำคญของการเรยนรรวมกนของครใน PLC คอ เปนเรองทครจะตองเรยนรเรอยไปไมมวนจบ และตองเรยนรรวมกนเปนกลม เอาประสบการณจรงมา ลปรร. กน เพอหาวธทำใหการประเมนมพลง กระตนแรงบนดาลใจในการเรยนรของศษย รวมทงเพอเปนประเดนการเรยนรของครในการทำความเขาใจ “จตวทยาการเรยนร” (cognitive psychology) ในสวนทเกยวของกบการประเมน โดยเฉพาะอยางยง วธการทำใหเกดปจจยดานจตวทยาเชงบวก
มผลการวจยมากมาย (ในสหรฐอเมรกา) ชวา การดำเนนการและพฒนา กระบวนการประเมนความกาวหนาในการเรยนรของนกเรยนททำเปนทม โดยครทสอนชนเดยวกน ผานการปรกษาหารอ หรอการใชวธการประเมนแบบทรวมกนพฒนา และนำผลการประเมนมารวมกนตความเพอนำผลไปใชปรบปรงการจดการเรยนการสอนและปรบปรงวธการประเมน จะทำใหผลการเรยนของนกเรยนดกวาวธการทครตางคนตางทำ
คณะผเขยนหนงสอเลมนมความเหนทหนกแนนวาครตองทำงานประเมนเปนทม โดยใชแบบประเมนเดยวกนทรวมกนพฒนาขน ตองไมยอมใหครคนใดคนหนงแยกตว โดดเดยวออกไปทำคนเดยว เพราะผลการวจยชชดวา การกระทำเชนนนจะเปนโทษตอนกเรยน ผลการเรยนจะไมดเทาดำเนนการประเมนเปนกลม
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 154 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 154
จดทสำคญคอ การทครรวมกนเปนทม เอาใจใสการประเมนการเรยนรของนกเรยน จะเปนการสรางวฒนธรรมทเนนการเรยนร (learning) ไปในตว ซงจะเปลยนจากวฒนธรรมทเนนการสอน (teaching) ทเราคนเคย
กระบวนการกลมของครในการพฒนาการประเมนแบบ formative assessment อยางตอเนอง ผานการปฏบตจรง คอ กระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรมและความคนเคยของคร ใหคอย ๆ เปลยนการทำหนาท “ครสอน” (teacher) มาเปน “ครฝก” (coach) โดยไมรสกวาตองฝนใจ
จะเหนวากระบวนการรวมกลมคร รวมกนพฒนา ปฏบต และเรยนรการประเมนการเรยนรของศษยอยางตอเนอง กคอ การตอบคำถาม ขอหนงวา เราตองการใหศษยเรยนรอะไรบาง และขอสอง รไดอยางไรวาศษยไดเรยนรตามเปาหมายในขอหนงจรง เปนการตงคำถามและตอบคำถามทงสองซำแลวซำเลา วนเวยนเปนวฏจกร ซงจะทำใหเกดการยกระดบการเรยนรทงของศษยและของคร
ปญหาการเรยนรในโรงเรยนโดยทวไปไมไดเกดจากสอนนอยไป แตเกดจากสอนมากไป ขณะทนกเรยนไดเรยนรนอย ยทธศาสตรของการปฏรปการเรยนร คอ สอนนอย เรยนมาก เรองราวในบทนจงเนนทการจดใหนกเรยนไดเรยนรประเดนทสำคญ ไมใชเรยนแบบเหวยงแห ซงจะทำใหการเรยนรเกดประสทธผลนอย
สงทจะตองเอาชนะกคอ การทครหลงจดการสอนในเรองทตนชอบ ไมใชจดใหศษยเรยนรเรองทสำคญตอศษย
อยาหลงทการสรางผลงาน หาทางลดโดยการซอบรการวธจดการเรยนรเอามาใหครทำกระบวนการ เพราะจะไมมผลตอเนองยงยน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 155ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
155
คร พอศษย
การเดนทางของ PLC ทครรวมกนคด รวมกนทำ และรวมกนตความทำความเขาใจผลทเกดขน แลวนำมาคดหาวธปรบปรงการเรยนรของศษย วนเวยนเปนวฏจกรไมรจบน จะเปนหนทางทตอเนองยงยนของการพฒนา การเรยนรของนกเรยน
๒๖ กรกฎาคม ๒๕๕๔
ปรบปรง ๙ สงหาคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/454564
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 156 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 156
เมอนกเรยนบางคนเรยนไมทน
บทนจบความจากบทท ๔ เรอง How Will We Respond When Some Students Don’t Learn?
ซงเรมดวยเรองเลาวา โรงเรยนมธยมแหงหนง ชน ม. ๔ มครคณตศาสตร ๔ คน ทมบคลกเฉพาะตวคนละแบบ ๔ คนก ๔ แบบ
คร ก กดคะแนน นกเรยนสอบตกมาก เพราะถาไมสงการบานตรงตามเวลา จะไดศนย “เพอฝกความรบผดชอบ” แตเมอไปสอบรวมของรฐกจะมนกเรยนทไดคะแนนเดนจำนวนมาก
คร ข ใจด สอนสนก นกเรยนไดคะแนน A และ B เทานน แตเมอไปสอบรวมของรฐมนกเรยนสอบตกมาก
คร ค เลอกนกเรยน เมอสอนไปไดระยะหนงกขอยายนกเรยนใหลงไปเรยนวชาคณตศาสตรชนตำลงไป “เพราะพนฐานคณตศาสตรไมถงระดบ ม. ๒” ผลการสอบรวมของรฐ นกเรยนทเหลออยในชนทกคนจะไดคะแนนสงกวาคาเฉลยของทงรฐ
คร ง เปนครทครใหญชนชอบทสด เพราะฝกนกเรยนใหมความ
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 157ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
157
คร พอศษย
รบผดชอบ และเอาใจใสนกเรยนเปนรายคน คนไหนเรยนลาหลงครจะนดมาพบและสอนนอกเวลา
แตคร ง กโดนแมของนกเรยนรองเรยนวา ดงเดกไวสอนซอมนอกเวลา เพราะแมทำงานกลบบานคำ และทบานไมมคนอนอกแลว จงตองการใหลกชายรบกลบบานไปดแลนองสาว
ครใหญของโรงเรยนนจะทำอยางไร
วธแกปญหานกเรยนบางคนไมเรยน หรอเรยนชา ทไดผลยงยนคอ ตองมระบบชวยเสรมการเรยนรของนกเรยนในชวงเวลาปกตนนเอง โดยทระบบนนจดเปนทม เปนกจกรรมของโรงเรยนทคร นกเรยน และภาคทเกยวของอน ๆ รวมกนลงมอทำ หรอกลาววาเปน PLC ของครรวมกนคดและรวมกนทำ
ทำอยางเปนระบบ ภายใตแนวคดวา นกเรยนแตกตางกน บางคนเรยนรไดชากวาและตองการความชวยเหลอ กจะมระบบชวยเหลอทงจากคร เพอนนกเรยน และผปกครองทางบาน จนในทสดสามารถเรยนไดทนกลมเพอน ๆ คอ ม PLC เพอการน นอกจากนกเรยนจะไดรบการดแลทด ครกไดเรยนรรวมกนดวย
ครจะไดเรยนรตงแตการรวมกนคดระบบตรวจสอบวา นกเรยนคนไหนทกำลงเรยนไมทนเพอน และตองการความชวยเหลอพเศษ หรอทจรงเปนการรวมกนพฒนาระบบตรวจสอบการเรยนรของนกเรยนทงระบบท เรยกวา formative assessment เพอประโยชนในการเอาใจใสและชวยเหลอนกเรยนทตองการความชวยเหลอพเศษ และตองระมดระวงวา ความชวยเหลอพเศษนนไมใชเปนการลงโทษใหตองเรยนเพม แตเปนการชวยใหไดเรยนรอยางแทจรง
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 158 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 158
ระบบชวยเหลอนกเรยนทเรยนออนนมลกษณะเปนไปตามตวยอวา SPEED ซงไดแก
Systematic (ทำเปนระบบ) หมายถง มการดำเนนการเปนระบบทงโรงเรยน ไมใชเปนภาระของครประจำชนแตละคน และมการสอสารเปนลายลกษณอกษร (ใคร ทำไม อยางไร ทไหน เมอไร) ไปยงทกคน ไดแก คร (ทมของโรงเรยน) พอแม และนกเรยน
Practical (ทำอยางเหมาะสม) การดำเนนการชวยเหลอเปนไปไดตามทรพยากรทมอยของโรงเรยน (เวลา พนท คร และวสด) และดำเนนการไดตอเนองยงยน ทงน ไมตองการทรพยากรใด ๆ เพม แตตองมการจดการทรพยากรเหลานนแตกตางไปจากเดม นคอ โอกาสสรางนวตกรรมในการจดการทรพยากรของโรงเรยน
Effective (ทำอยางไดผล) ระบบชวยเหลอตองใชไดผลตงแตเรมเปดเทอม มเกณฑเรมเขาระบบและออกจากระบบทยดหยนเพอใหเหมาะสมสำหรบชวยเหลอนกเรยนทแตกตางกน และเพอสรางการเรยนรทไดผลดแกนกเรยนทกคน
Essential (ทำสวนทจำเปน) ระบบชวยเหลอตองทำแบบมงเนนทประเดนเรยนรสำคญตามผลลพธของการเรยนร (Learning Outcome) ทกำหนดโดยการทดสอบทงแบบประเมนเพอพฒนา (formative assessment) และ แบบประเมนได-ตก (summative assessment )
Directive (ทำแบบบงคบ) ระบบชวยเหลอตองเปนการบงคบ ไมใชเปดใหนกเรยนสมครใจ ตองดำเนนการในเวลาเรยนตามปกต ครหรอพอแมไมมสทธขอยกเวนใหแกนกเรยนคนใด
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 159ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
159
คร พอศษย
ตวอยางของโรงเรยนในสหรฐอเมรกาทสรางระบบชวยเหลอขนใชอยางไดผล คนไดท www.allthingsplc.info เลอกทหวขอ Evidence and Effectiveness
หวใจคอ โรงเรยนตองตงเปาหรอความคาดหวงตอผลการเรยนของนกเรยนไวสง และสรางบรรยากาศททกคนในโรงเรยนมเปาหมายนนรวมกน มปณธานอนแรงกลาทจะชวยกนทำใหบรรลเปาหมาย และหมนตรวจสอบการเรยนรของนกเรยนแตละคนวาดำเนนไปตามเปาหมายเปนระยะ ๆ หรอไม นกเรยนคนใดเรมลาหลง ระบบชวยเหลอจะเขาไปทนท เขาไปดวยทาทของการชวยกน โดยมเปาหมายคอ ใหกลบมาเรยนทนไดอก
มผลการวจยมากมายทบอกวา หากตองการใหนกเรยนทกคนเรยนสำเรจ ตองมระบบชวยเหลอนกเรยนบางคนทตองการความชวยเหลอบางเรอง ในบางเวลา ระบบชวยเหลอนนตองดำเนนการอยางเปนทางการโดยโรงเรยน บรหารโดยโรงเรยน พอแมและชมชนกตองเขามาชวยดวย กลาวอกนยหนงโรงเรยนทกโรงเรยนตองออกแบบระบบตรวจสอบหาเดกทเรมเรยนลาหลงหรอไมสนใจเรยน และมกระบวนการชวยเหลอใหเขากลบมาเขากลมเรยนทนเพอนไดอก โดยออกแบบวธการชวยเหลอทยดหยน ปรบใหเหมาะสมตอแตละกรณได การดำเนนการทงหมดนนทำโดย PLC และมการตรวจสอบทบทวนปรบปรงระบบอยางตอเนองสมำเสมอ โดยกระบวนการ PLC
ผมขอเพมเตมวา ในสงคมไทยตองดำเนนการเรองนอยางระมดระวง อยาใหเดกรสกวาถกลงโทษ อยาใหเดกหรอพอแมเสยหนา ตองสรางบรรยากาศวา การเรยนลาหลงในบางวชา ในบางชวงเปนเรองธรรมดา แตตองมการแกไข เพอไมใหปญหานนลกลามกอผลรายตอตวนกเรยนคนนนเอง กลายเปนคนทลมเหลวตอการเรยนในทสด ซงอาจมผลตอชวตมากมาย
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 160 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 160
โรงเรยนตองตงเปาหมายไววา นกเรยนปกตทกคนสามารถบรรล ผลสมฤทธดานการเรยนร ทกำหนดได ตามเวลาทกำหนด และเปนหนาทของทกคนในโรงเรยน (และทบาน) ทจะชวยกนสนบสนนใหเปาหมายนบรรลผล
การดำเนนการนเปนของใหม ยอมมปญหาอปสรรคมากมาย และจะมคนคดคานหรอมขออางตาง ๆ นานา เพราะยดมนถอมนอยกบกระบวนทศนเดม ความเคยชนเดม ๆ และครบางคนกไมขยน ไมอดทน ไมตองการเรยนร แตหากตองการใหนกเรยนบรรลผลสำเรจตามผลลพธของการเรยนรทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ นนไมมทางเลอกอน ตองใช PLC ดำเนนการ
อยาลมวา PLC มอดมการณท การรวมตวกนเรยนรของครเพอรวมกนทำสงทยากหรอทาทาย เชน การกำหนดการเรยนรเทาทจำเปนแกศษย การวดความกาวหนาของการเรยนรของศษยเปนรายคนตามผลลพธของการเรยนร ทรวมกนกำหนด การดำเนนการชวยนกเรยนทเรยนลาหลงใหกลบมาเรยนทนกลม เปนตน ซงทงหมดเปนการเรยนรทไมมวนจบสน จงเปนประเดนสำคญยง เปนหวใจของสาระของการเรยนรจากการลงมอทำใน PLC
๑๐ สงหาคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/455980
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 161ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
161
คร พอศษย
มงทผลลพธ ไมใชแผนยทธศาสตร
บทนจบความจากบทท ๖ เรอง Creating a Results Orientation in a Professional Learning Community
เนนสอสารกบครใหญและผบรหารเขตการศกษาวาตองเปนพเลยงหรอผอำนวยความสะดวก (facilitator) ตอทม PLC ทไมพาทม PLC หลงทาง คอ ไปหมกมนอยกบแผนยทธศาสตร หรอมงสนองแผนยทธศาสตรของโรงเรยนและหรอเขตการศกษาจนหมดแรง ไปไมถง “ของจรง” หรอเปาหมายทแทจรง คอ ผลการเรยนของนกเรยน
ระหวางอานบทน ผมบนทกขอสรปเหลานไววา
แผนยทธศาสตรของโรงเรยนไมนำสการปฏบตทมงการพฒนา คณภาพตอเนอง (CQI) ของผลสมฤทธดานการเรยนร (Learning Outcome) ครทำงานในสภาพมเปาหมายมากเกนไป (goal overload) เพราะมคำสงใหทำตามมากมาย จนไมมเปาหมายทชดเจน แทจรง
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 162 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 162
มคำไพเราะ คำโต ๆ เชน SMART goals จนครมวหลงอยกบการ ตความและปฏบตตามคำเตมของตวยอ SMART และไปไมถง เปาหมายผลการเรยนรของศษย ผมเรมเขาใจวานาสงสารครทมเรองราวตาง ๆ มากมายเขามากนขวางระหวางครกบศษย มาเบยงเบนความสนใจหรอมงเนนออกไปจากตวนกเรยน สงเบยงเบนเหลานนสวนใหญคงจะมากบความตงใจด มาในนามของโครงการพฒนาการศกษา แตอนจจา ความตงใจดนนกลบกอผลรายแกนกเรยน เพราะมนเบยงเบนความเอาใจใสของครไปทตวแทน (proxy) ไมใชทตวนกเรยน เนนทผลลพธ ไมใชหยดอยทกจกรรม ผลลพธคอ ผลการเรยน ของนกเรยน และกระบวนการเรยนรของนกเรยน ไมใชกระบวน การสอนของคร
แทนทจะเนนทแผนยทธศาสตร ผเขยนหนงสอเลมนแนะนำใหเนนการรวมกนกำหนดเปาหมายของผลลพธ ทเปนเปาหมาย ๒ ระดบคอ เปาหมายทตองบรรลใหไดกบเปาหมายทาทายทยากแตยงใหญกวา หรอคลาย ๆ จะยากเกนไป แตจะชวยกระตนการลงมอทดลองของคน บางกลมหรอบางโรงเรยนทชอบความทาทาย พงระวงวาเปาหมายทกลาวถงนไมใช ขอความระบพนธกจ (mission statement) แตเปนเปาหมายสน ๆ ทเปนรปธรรมจบตองได ไมตองตความ เชนเปาหมาย “จะสงคนไปเหยยบพนดวงจนทรใน ๑๐ ป” ของอดตประธานาธบดเคนเนด
เปาหมายนจะชวยสรางบรรยากาศแหงการตอสและชยชนะอยางเปนขนตอน ชวยสรางขวญกำลงใจ ทจะกระตนความคดสรางสรรค กระตนจตวญญาณ (spirit) ของทม ผบรหารตองรจกหยบเอาชยชนะเลก ๆ ตามเปา
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 163ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
163
คร พอศษย
หรอทแสดงวากำลงเดนทางใกลเปาหมายเขาไปเรอย ๆ มาเฉลมฉลองเพอสรางกำลงใจและความมงมนของทม PLC
ผมตงชอบทนวา “มงทผลลพธ ไมใชทยทธศาสตร” เพราะผเขยนหนงสอเลมนอางถงผลการวจย (ในสหรฐอเมรกา) วา การมแผนยทธศาสตรทดไมไดนำไปสผลลพธ (ผลการเรยนของนกเรยน) ทด
ผลการวจยนบอกเราวา ในวงการศกษามสมมตฐานทสมเหตสมผลตามสามญสำนกมากมายทความเปนจรงไมเปนไปตามสมมตฐาน เชน กรณแผนยทธศาสตรกบผลการเรยน และอกตวอยางหนงคอ ปรญญาของครกบผลการเรยน (หลกฐานอยในหนงสอ Visible Learning : A Synthesis of Over 800 Meta-Analyses Relating to Achievement) คำอธบายของผมคอ สมมตฐานนนมหลายขนตอนไปสผลลพธ และในทางปฏบตคนในวงการศกษามกดำเนนการทขนตอนตน ๆ ทตนเคยชน และไปไมถงขนตอนหลกทจะกอผลตอผลสมฤทธดานการเรยนร (learning outcome) ของนกเรยน เพราะเปนสวนทตนไมสนทด ไมเคยชน
ทจรงไมวาวงการไหน ๆ ตางกตกอยใตมายาของตวแทน (proxy) ทงสน ตวแทนเหลานเขามาสอดแทรกทำใหเราหมกมนอยกบมนจงไปไมถงตวจรง ซงในกรณนคอ ผลการเรยนของนกเรยน ในชวตจรงเรายงอยกบเปลอกของความสข จงไปไมถงแกนของความสข เรายงอยกบพธกรรมในศาสนาจนเขาไมถงแกนของศาสนา เปนตน
ผมจงยอนกลบไปคดถงหลกของการตงเปาวา KISS ซงยอมาจาก Keep It Simple and Stupid อยาหลงตงเปาเพอแสดงภมปญญาท ยอกยอนเขาใจยาก
เพราะฉะนนกอนตงเปาของโรงเรยนและเขตพนทการศกษา ตองรวา
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 164 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 164
ขณะนตนเองอยตรงไหน เมอดระดบคณภาพของผลลพธทางการเรยนของนกเรยน แลวตงเปาหมายทง ๒ ระดบ คอเปาหมายทตองบรรลกบเปาหมายทาทาย แลว PLC แตละทมกนำไปตงเปาของทม โดยใหมเปาหมายทง ๒ ระดบเชนเดยวกน และเสนอเปาของทมใหครใหญรบทราบและเหนชอบ เพอครใหญจะไดหาทางสงเสรมเกอหนน (empower) ใหบรรลเปาใหจงได
การตงเปาทดและการดำเนนการเพอบรรลเปา ตองมขอมลทด ททนกาล สำหรบนำมาใชประโยชน ซงจะกลาวถงตอไป
๑๔ สงหาคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/459273
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 165ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
165
คร พอศษย
พลงของขอมลและสารสนเทศ
บทนจบความจากบทท ๗ เรอง Using Relevant Information to Improve Results
หวใจของ PLC คอ เปลยนจดมงเนนจากตวปอนเขา (input) สผลลพธ (outcomes) และจากกจกรรม (activities) ส ผล (results) และขอมลทสำคญทสดในการทำความเขาใจผลลพธคอ ขอมลของผลลพธของการเรยนของนกเรยน (Learning Outcome) ทไดจากการประเมนเพอพฒนา (formative evaluation) เปนระยะ ๆ
ดงนนทม PLC จงตองรวมกนกำหนดวธจดและขอสอบการประเมนเพอพฒนา ทครทกคนในทมใชรวมกน เพอนำผลของการประเมนความกาวหนาในการเรยนของนกเรยนมาเปนขอเรยนรของคร
ในสถานการณสมมตตามหนงสอ ครสมาชก PLC ไมเหนดวย กบการมการประเมนเพอพฒนาทใชขอสอบเดยวกน เพราะเกรงวาจะเปน กโลบายของฝายบรหารทจะใชผลการสอบของนกเรยนเปนตวบอก ความสามารถหรอผลงานของคร ครกลววาผลของการประเมนเพอพฒนา
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 166 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 166
ของศษย จะถกใชเปนผลของการประเมนได-ตก (summative evaluation) ของคร
อานแลวผมบอกตวเองวา การจะมทศนคตตอการสอบวาเปนเครองมอสรางขอมลและสารสนเทศสำหรบการเรยนรและพฒนานน เปนสงทยากมากทจะเกดขนจรงในวงการศกษา แมจะอยในทฤษฎทางการศกษามาชานาน
หวใจอยทการเรยนรจากการปฏบต (การจดการเรยนรของคร) ซงตวชวยคอ ขอมลผลของการปฏบต (learning outcome ของนกเรยน) การมผลสมฤทธดานการเรยนร ทเปรยบเทยบกนได เพราะใชขอสอบเดยวกนทครสมาชก PLC นนเองรวมกนคดขน (หรอออกขอสอบรวมกน) เปน “ปฏเวธ” คอ ผลของการปฏบตทสมาชกของ PLC นำมา AAR รวมกน
นคอ หวใจของการเรยนรจากการปฏบต (Action Learning) ทสมาชกของกลม PLC ตงเปาหมายรวมกน และอาจกำหนดวธการจดการเรยนรรวมกนดวย แตตอนปฏบตจรง ครแตละคนจะมลกเลนหรอวธการในรายละเอยดไมเหมอนกน นำไปสผลการเรยนทแตกตางกน ผลการเรยนทแตกตางนนเองคอหวขอการเรยนรรวมกนของครวา ผลสมฤทธดานการเรยนร (learning outcome) ของขอสอบแตละขอทแตกตางกนนน เกดจากวธการจดการเรยนรทแตกตางกนอยางไร
หวใจอยทรายละเอยดคอ ตองไมหลงดหยาบ ๆ ทผลการสอบในภาพรวมเทานน ตองดทแตละหมวด หรอทขอสอบแตละขอ ซงจะมขอมลทครชวยกนตความแปลออกมาเปนขอความรความเขาใจและเปนสารสนเทศสำหรบปรบปรงวธจดการเรยนรแกนกเรยนในทนท
ผบรหารตองสญญาวาจะไมใชผลการสอบเพอการพฒนา ของนกเรยนมาเปนขอมลประกอบการใหคณใหโทษแกคร แตจะใชผลการเรยนรจาก
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 167ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
167
คร พอศษย
การตความผลการสอบนนทนำมาปรบปรงการจดการเรยนการสอนมาเปนขอมลสำหรบใหคณ หรอยกยองทม PLC ทมใดเกดการเรยนรมากและลก และเกดการปรบเปลยนการจดการเรยนรแกศษยมาก จะไดรบการยกยอง เฉลมฉลอง และเปนคะแนนสะสมสำหรบประกอบการใหโบนส หรอการขนเงนเดอน
การเรยนรของครและการปรบรปแบบการจดการเรยนรแกศษย เปนผลลพธทตองการของ PLC และจะมผลตอผลสมฤทธดานการเรยนรของศษย (John Hattie : Visible Learning : A Synthesis of Over 800 Meta-Analyses Relating to Achievement)
สภาพทแทจรงในโรงเรยนคอ ไมไดขาดแคลนขอมล โรงเรยนมขอมลมากลน เกนความจำเปน และเกอบทงหมดไมใชขอมลทจะนำไปสการพฒนาผลสมฤทธดานการเรยนร ของนกเรยนโดยตรง ครจงจมอยกบกองขอมลทไรประโยชน (ตอการยกระดบผลการเรยนของนกเรยน) หรอหลงอยกบการจดทำขอมลทไรประโยชนเพอเสนอหนวยเหนอ
ฝรงเขาเรยกสภาพของขอมลในโรงเรยนวาเปนโรค DRIP Syndrome คออยในสภาพ Data - Rich, Information - Poor ขอมลมากลน แต ไรความหมาย
ความหมายในทน มงทการเปนประโยชนตอการยกระดบผลสมฤทธดานการเรยนรของศษย และเปนประโยชนตอการยกระดบการเรยนรของคร จากการทำหนาทครฝกหรอผอำนวยความสะดวก (facilitator) ในการเรยนรคอ ชวยใหครเกดการแลกเปลยนเรยนรผลของการปฏบต เพอทำความเขาใจวาการปฏบตแบบใดทมผลตอการเรยนรทแทจรงของศษย เปนการเรยนรในมตทละเอยดออน และเปนทกษะการเรยนรทครจะตองฝก
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 168 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 168
มองอกมมหนง ผลของการประเมนเพอพฒนา (formative evaluation) ทใชขอสอบรวมของ PLC คอ ผลสะทอน feedback ทงตอนกเรยนและตอคร สำหรบนำมาใชยนหยดวธการบางอยาง และปรบปรงวธการบางอยาง
ผมขอใหความเหนสวนตววา วธนำเอาผลสมฤทธดานการเรยนร ของศษย จากการประเมนเพอพฒนา ทใชขอสอบรวมมาแลกเปลยนเรยนรเพอการเรยนรของครน ตองใชเทคนคการจดการความร (Knowledge Management, KM) โดยเฉพาะอยางยงการใชเครองมอสนทรยเสวนา (dialogue) (อยาใชการอภปราย discussion เปนอนขาด) และเครองมอ SSS (Success Story Sharing) ประกอบกบเรองเลาเราพลง (Storytelling) คอ ใหครทลกศษยทำขอสอบหมวดใดหรอขอใดไดดเปนพเศษเลาวา ตนทำอยางไร และคดวาวธการใดของตนทนาจะสงผลตอการเรยนรทไดผลดของศษย
ทกษะ KM ของคร พเลยงของ PLC และของผบรหารจะมความสำคญตอการใชผลของการประเมนเพอพฒนา เพอขบเคลอนผลงานของ PLC
หนงสอนบทท ๓ บอกวธดำเนนการสรางขอสอบรวมของทม PLC แตผมไมไดนำมาเลา เพราะเปนรายละเอยด ผมคดวาคณคาสำคญของการมขอสอบรวมคอ ทำใหทม PLC มเรองเลาความสำเรจหรอ SS (Success Story) เลก ๆ จำนวนมากมายสำหรบนำมา ลปรร. (แลกเปลยนเรยนร) กน
PLC จะมพลงสง ตองมการแลกเปลยนผลของการประเมนเพอพฒนา อยางกวางขวาง โดยฝายบรหารตองสนบสนน ๒ อยาง คอ ใหกำลงคนสนบสนน (logistics) กบ สรางวฒนธรรม (culture)
ในดานกำลงคนสนบสนนนน เชน ครตองไดรบการสนบสนน เจาหนาทนำเอาคำตอบของนกเรยนไป key-in และจดทำออกมาเปน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 169ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
169
คร พอศษย
รายงานทมขอมลเปรยบเทยบผล ทจะเหน SS เลก ๆ ของการเรยนร และเหนความทาทายตอครบางคนทศษยสอบไดผลตำ
ในหนงสอนมการเสนอวธการจดการแลกเปลยนเรยนรหลากหลายวธจากผลการวจยของนกการศกษาทหลากหลาย ทฝายบรหารควรจดใหครสมาชกของ PLC รจกวธใช และ/หรอ มพเลยงชวยจดกระบวนการ จนกวาครสมาชกของ PLC จะใชเครองมอไดคลอง เชน
วธตงคำถาม Here’s What, So What, Now What ของ Bruce Wellman & Laura Lipton (2004) Project Zero Protocol ของ ฮารวารด Descriptive Review (Blythe, Allen, & Powell, 1999) อาน แลวผมนกถงเครองมอ “เพอนชวยเพอน” (Peer Assist) Student Work Protocol (Gene Thompson-Grove, 2000) : ระหวางการนำเอาผลการสอบของนกเรยนมาเรยนรรวมกนใช ๗ คำถามเปนเครองมอสำหรบ ลปรร. โดยสมาชกของ PLC พด อยางเปดใจ อยางอสระ แบบไมมถกไมมผดตอคำถามตอไปน
๑. มผลใดทนาสนใจหรอนาแปลกใจ เพราะอะไร ๒. สวนใดทชวยบอกวธคดหรอเรยนรของนกเรยน บอกอยางไร ๓. เพอนครไดชวยเปดโลกทศนของตนดานใด อยางไร ๔. จะนำโลกทศนใหมไปใชอยางไร ๕. ผลการเรยนของนกเรยนนำไปสคำถามอะไรเกยวกบการสอน และการประเมน ๖. ตนเองจะนำคำถามเหลานไปทำอะไรตอไป ๗. มแผนจะทดลองดำเนนการในหองเรยนของตนอยางไรบาง
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 170 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 170
ในดานวฒนธรรมครตองไดอยในบรรยากาศทไมกลวผด ไมกลววาผลการสอบของศษยทไมดจะทำใหตนถกลงโทษ ถกดถก หรอเสยหนา และมวฒนธรรมการใชขอมล หลกฐานจากผลการสอบเพอพฒนา ทใชขอสอบรวม สำหรบนำมาขบเคลอนกระบวนการ CQI ของผลการเรยนรของนกเรยน
วฒนธรรมทตองการคอ การใหคณคาตอการพฒนา เหนอผลการประเมนหรอผลของการจดอนดบ (ranking) ตองไมนำขอมลจากการประเมนนกเรยนแบบประเมนเพอพฒนามาใชจดอนดบครใหญ คร หรอเขตพนท เพราะจะทำลายบรรยากาศของความรสกปลอดภย เปนอสระ ทจะใชความสรางสรรค โดยไมกลวผด
ตองสรางวฒนธรรมท “เอาเรอง” ผทไมรรอนรหนาวตอผลการประเมนแบบประเมนเพอพฒนาและไมนำผลการสอบดงกลาวมาจด กระบวนการ ลปรร. เพอเรยนรและพฒนาวธทำหนาทคร
ชอของบทน คอ “พลงของขอมลและสารสนเทศ” ขอมลหมายถงขอมลผลการสอบของนกเรยนแบบประเมนเพอพฒนา ทไดจาก “ขอสอบรวม” ทพฒนาโดยทม PLC สำหรบนำมาใชเปนจดเรมตนของการเรยนรรวมกนในทม PLC เพอแปลงไปเปน “สารสนเทศ” สำหรบใชพฒนากระบวนการเรยนรของศษย เพอยกระดบผลสมฤทธดานการเรยนร
กระบวนการทใชแปลงขอมลเปนสารสนเทศคอ KM หรอกระบวนการแลกเปลยนเรยนรในทม PLC เปนกระบวนการทนำไปสการใชสารสนเทศไปในตว
กระบวนการทงหมดนทำเปนวงจรไมรจบ มผลยกระดบความรปฏบตของครทเปนสมาชก PLC ผานการทำหนาทคร ทศษยมผลการเรยนรทดขน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 171ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
171
คร พอศษย
สงทพงระวงไมยอมใหมการทำเปนอนขาดคอ การวาจาง (commission) ใหผเชยวชาญการศกษาเปนผออกขอสอบสำหรบใชเปนขอสอบรวมของ PLC พงตระหนกวา ขนตอนของการปรกษาหารอเพอออกขอสอบรวมเปนสวนหนงของกระบวนการลปรร. ของสมาชกของ PLC
๑๔ สงหาคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/460565
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 172 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 172
ประยกตใช PLC ทวทงเขตพนทการศกษา
บทนจบความจากบทท ๘ เรอง Implementing the PLC Process Districtwide
ซงเลาถงผอำนวยการเขตพนทการศกษาทานหนง (ในสหรฐอเมรกา) มศรทธาสงยงใน PLC วาจะชวยยกระดบคณภาพการศกษาในเขตพนทได โดยตองลงมอทำในทกโรงเรยน จงเรมดวยการใหขอมลแกคณะกรรมการเขตพนทการศกษา เพอขออนมตนโยบายและงบประมาณฝกอบรมครใหญทกคนของ ๑๕๐ โรงเรยนในเขต รวมทงฝกอบรมครแกนนำจากทกโรงเรยน งบประมาณนรวมทงคาจางคร ๔,๕๐๐ คนมาสอนแทนระหวางทครเขารบการอบรมเรอง PLC
ผอ. เขตฯ มผชวย ๕ คน จงมอบหมายใหผชวยผอำนวยการเขตดแลการดำเนนการ PLC คนละ ๓๐ โรงเรยน
ผชวยฯ ๒ คนเอาจรงเอาจงมาก เขารวมการอบรมกบครใหญทกครง และชวงพกเทยงทกวนของการอบรมกใชเวลากนอาหารเทยงรวมกบครใหญ เพอสอบทานความเขาใจใหตรงกนวา ลำดบความสำคญอยตรงไหน ตวชวด
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 173ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
173
คร พอศษย
ความกาวหนาสำหรบผบรหารใชตดตามผล PLC คออะไร และหลงจากนนในการประชมครใหญทกครง จะใชเวลาทำความเขาใจและตอบปญหาการดำเนนการ PLC เปนหลก
ผชวยฯ อก ๒ คน มความเชอวา เปนความรบผดชอบของครใหญทจะดำเนนการพฒนาคณภาพของการศกษาของนกเรยน ผชวยฯ มหนาทสงเสรมใหครใหญและครไดมโอกาสรจกหลกการและแนวคดใหม ๆ แตตนเองไมควรดำเนนการแบบ top-down ผชวยฯ สองทานนแจงใหครใหญและครแกนนำเขารบการอบรม โดยทผชวยฯ เขาบางเปนครงคราว และปลอยใหครใหญดำเนนการประยตใช PLC เองอยางอสระ
ผชวยฯ ทานสดทาย เพยงแตแจงครใหญวา มโควตาใหสงคนไปรบการอบรมกคน เมอไร เทานน ไมสอสารอยางอนเลย และในวนอบรมตนเองกไมเคยไปรวมแมแตครงเดยว และพบวาครใหญบางคนสงครหมนเวยนกนเขารบการอบรม ทำใหความรความเขาใจของครแกนนำตอ PLC ไมตอเนอง คอ ไมเขาใจนนเอง
หลงดำเนนการ PLC ไปได ๒ ป พบวาผลสมฤทธทางการศกษาของนกเรยนในเขตแตกตางกนมาก บางโรงเรยนนกเรยนมผลการเรยนดมาก และครเกดความกระตอรอรน ทำงานรวมกนเปนทมอยางด นกเรยนบางคนทเรยนลาหลงไดรบการชวยเหลอจากทมคร โดยครไมตองทำงานนอกเวลางานปกต แตมบางโรงเรยนแทบจะไมเปลยนแปลงจากเดมเลย
นทานเรองนสอนใหรวา ผบรหารมความสำคญตอการประยกตใช PLC โดยผบรหารตองรวาบทบาทของตนคออะไรบาง
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 174 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 174
บทบาทของผบรหาร (ผอ. เขตฯ)
สรางความรทมอยรวมกน (shared knowledge) ในหมกรรมการของเขตพนทการศกษา และครใหญโดยการแจกบทความ หนงสอ พาไป ดงาน และการปรกษาหารอแบบสนทรยเสวนาหรอสานเสวนา (dialogue)
ดำเนนการใหคณะกรรมการเขตฯ มมตกำหนดเปนนโยบายใหใช PLC เปนเครองมอพฒนาคณภาพของผลสมฤทธดานการเรยนร (learning outcome) ในทกโรงเรยน รวมทงกำหนดงบประมาณสนบสนน
สรางวฒนธรรมการทำงานแบบ “บงคบและยดหยน” (loose and tight) คอ ประกาศอยางแนวแนชดเจน (tight) วาทกโรงเรยนตองทำหนาทเปน PLC จดการฝกอบรมครแกนนำของแตละโรงเรยนใหเขาใจหลกการและวธดำเนนการ แตเปดโอกาสใหแตละโรงเรยนมความยดหยน (loose) ทจะใชความสรางสรรคของทมครในการดำเนนการ
จดอบรมเชงปฏบตการ (workshop) ใหครใหญและครแกนนำทกคนสานเสวนากนในประเดนตอไปน
(๑) เรองสำคญสดยอดของเราคออะไร (ผลสมฤทธดานการ เรยนรของนกเรยนดขนอยางนาพอใจ)
(๒) สภาพทตองการเหนในแตละโรงเรยนเปนอยางไร
(๓) ตองทำอยางไรบางแกคนทงโรงเรยนเพอใหบรรลสภาพ ตามขอ (๒)
(๔) จะใชตวชวดอะไรสำหรบตดตามความกาวหนา
(๕) การดำเนนการ และพฤตกรรมของผนำแบบใดบางทเปน ตวขดขวางเปาหมายตามขอ (๑)
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 175ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
175
คร พอศษย
ตระหนกอยตลอดเวลาวานคอการจดการการเปลยนแปลง (เขนครกขนภเขา) จงตองเอาใจใสรายละเอยดทกขนตอน ทจะไมใหแรงตานการเปลยนแปลง (ทงจงใจและโดยไมรตว) เขามาเปนอปสรรค ฝายเขตพนทการศกษา ครใหญ และครแกนนำ จงตองรวมกนประกาศวา สงทตองการใหเกดขนในทกโรงเรยนคอ
(๑) มการจดครทำงานรวมมอกน
(๒) แตละทมจดการเรยนรใหศษยทกคนไดเรยนร “ความรและ ทกษะทจำเปน” (essential knowledge and skills) ไมวา นกเรยนคนนนจะมใครเปนครประจำชน ซงหมายความวา ครในทมรบผดชอบการเรยนรของนกเรยนรวมกน และ รวมกนกำหนด “ความรและทกษะทจำเปน” ทจะรวมกน จดใหนกเรยนไดเรยนรอยางสนกสนาน
(๓) แตละทมรวมกนกำหนดรายละเอยดของ การประเมนเพอ พฒนา ทจะใชเปนเครองมอตดตามความกาวหนาของ การเรยน สำหรบนำมาใชปรบปรงการจดการเรยนการ สอน โดยมหลกวาตองประเมนบอย ๆ
(๔) กำหนดใหมแผนอยางเปนระบบของทงโรงเรยน สำหรบชวย ใหนกเรยนทเรยนออนหรอตามไมทน เรยนสำเรจตาม กำหนด
ขอกำหนดทง ๔ นเปนหลกการทกำหนดอยางชดเจนวาตองมการบงคบ (tight) แตวธการดำเนนการนนยดหยน (loose) ปลอยใหแตละโรงเรยนใชความสรางสรรคของตนเองได
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 176 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 176
ไมนำเอาโครงการอน ๆ มาใหโรงเรยนหรอครดำเนนการ เพอใหโรงเรยนและครมโอกาสทมเทความคดความเอาใจใสตอ PLC ไดเตมท จนในทสด PLC คอย ๆ กลายเปนวฒนธรรมองคกรทขบเคลอนคณภาพของผลผลตของโรงเรยน และสรางสรรคใหโรงเรยนเปนสถานททอยแลวมความสข (happy workplace) ทงของนกเรยน คร และผบรหาร แลวดำเนนการตอเนองยงยนเปนวงจรไมรจบ ซงกคอโรงเรยนไดพฒนาขนเปนองคกรเรยนร (Learning Organization) นนเอง
สงเสรมเกอหนนพลงศกยภาพ (empower) แกครใหญ ใหเปนผนำการพฒนา PLC ไดอยางแทจรง โดย
(๑) ใหไดเขาฟงการประชม เขาประชมเชงปฏบตการจนเขาใจ PLC ในระดบทลกซง
(๒)ไปดงานโรงเรยนทระบบ PLC ดำเนนการไดผลดมาก
(๓)จดใหม PLC ของครใหญในเขตพนท
(๔)จดสรรทรพยากรให
(๕)เปลยนการประชมประจำเดอนครใหญของเขตฯ เปนการประชม PLC ของครใหญ โดยเฉพาะอยางยงจดใหเปนเวท ลปรร. ขอมลจากการประเมนความกาวหนาของแตละโรงเรยน
(๖) ประเมนความกาวหนา
(๗) จดใหสำนกงานเขตพนทการศกษาเปน PLC เพราะตนเอง ตองทำดวยจงจะเขาใจ PLC ในมตทลก จนสามารถหนน PLC ในโรงเรยนไดอยางถกตอง
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 177ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
177
คร พอศษย
(๘) ตองเขาใจวากำลงขบเคลอนใหโรงเรยนเปนองคกรเรยนร ดงนน ผบรหารตองไมกำกบดแลและควบคมในงานของคร อยางเขมงวด (micromanage) ตองใชหลกการบงคบและ ยดหยน เพอใหผบรหารโรงเรยนไดฝกความรเรมสรางสรรค และบรหาร PLC ในโรงเรยนแบบบงคบและยดหยน เชนเดยวกน
• รวมกบ PLC ครใหญทำความเขาใจขนตอนพฒนาการของ PLC และรวมกนออกแบบการประเมนความกาวหนาเปนระยะๆ ตามขนตอนของพฒนาการ ซงม ๕ ขนคอ
(๑) ขนกอนเรม
(๒) ขนเรม ยงไมไดครทเขารวมจำนวนมากพอทจะฟนฝาส ความสำเรจ (critical mass)
(๓) ขนดำเนนการ มครจำนวนมากเขารวม เปนการแสดง ความรวมมอ แตยงไมถงขนไดใจ ยงไมมความมนใจ
(๔) ขนพฒนา เรมไดใจคร เพราะเรมเหนผล ครเปลยน คำถามจาก “ทำไมตองทำ” เปน “จะทำใหไดผลดยงขน ไดอยางไร”
(๕) ขนยงยน วธการ PLC กลายเปนงานประจำ ฝงอยใน วฒนธรรมองคกร
ตวชวดเพอบอกวา PLC ของเขตพนทและโรงเรยน พฒนาไปถง ขนใด ใช ๔ ตวชวดตามในตาราง
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 178 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 178
ตวชว
ด ขน
กอนเ
รม
ขนเรม
ขนดำ
เนนก
าร
ขนพฒ
นา
ขนยง
ยน
Shared
miss
ion
เปนท
เขาใ
จรวม
กนวา
ควา
มมง
มนรว
มกนค
อ กา
รเรย
นรขอ
ง ทก
คน
ยงไม
มการ
เขยน
เอกส
ารพน
ธกจ
แสดง
ความ
มงมน
ของโรง
เรยน
คร
คดวา
ภารก
จของ
โรงเรย
นคอ
สอน
ครมอ
งวาค
วาม
รบผด
ชอบต
อการ
เรยน
เปนเ
รองข
องนก
เรยน
แตละ
คน
จะเรยน
ไดดห
รอไม
ขนกบ
ความ
สามา
รถแล
ะคว
ามขย
นของ
นกเรยน
เอง
มการ
เขยน
เอกส
ารพน
ธกจ
อยาง
เปนท
างกา
ร เพ
อแสด
งควา
มมง
มนทช
ดเจน
แต
มคนร
วมกร
ะบวน
การเขย
นเพ
ยงจำ
นวนน
อย
เอกส
ารนม
ผลตอ
พฤตก
รรมข
องผ
ปฏบต
งานน
อยมา
ก
มกระ
บวนก
ารทำ
ความ
ชดเจน
และพ
งเปา
ทการ
เรยน
รของ
ทกคน
มข
นตอน
ทำคว
ามเขาใ
จวา
นกเรยน
จะเรยน
อะไรบา
งและ
จะวด
ความ
กาวห
นาได
อยาง
ไร อ
าจม
ครบา
งคนแ
ยงวา
เปนก
ารลด
รอน
เสรภ
าพทา
งวชา
การ
ครเรมเ
หนหล
กฐา
นแสด
งปร
ะโยช
นทเก
ดจา
กการ
กำหน
ดเป
าหมา
ยการ
เรยน
ทชดเ
จนแล
ะมก
ระบว
นการ
วดคว
ามกา
วหนา
อยาง
เปนร
ะบบ
และเรม
ชวยก
นหา
วธวด
ความ
กาวห
นาทแ
มนยำ
ขนแล
ะจดก
ารเรยน
รใหศ
ษย
เรยน
ไดผล
ดยง
ขน
ครมง
มนทจ
ะดำ
เนนก
ารให
นก
เรยน
ทกคน
ได
เรยน
อยาง
มผล
สมฤท
ธสง
โดย
ครรว
มกนก
ำหนด
แกนค
วามร
ทนก
เรยน
จะตอ
งเรยน
รในแ
ตละ
วชาร
วมกน
กำ
หนดข
อสอบ
รวมส
ำหรบ
วดคว
ามกา
วหนา
ของก
ารเรยน
เพอ
รวมก
นหาท
างชว
ยเหล
อนกเ
รยน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 179ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
179
คร พอศษย
ตวชว
ด ขน
กอนเ
รม
ขนเรม
ขนดำ
เนนก
าร
ขนพฒ
นา
ขนยง
ยน
(ตอ)
ทเ
รยนไ
มทน
โดยท
ครเห
นผล
ของก
ารดำ
เนน
การว
าชวย
ใหตน
เกงข
น เพ
มคณ
คาขอ
งการ
เปนค
รและ
ทำงา
นงาย
ขน
Shared
vision
ทก
คนใน
โรงเรย
นเขาใ
จวาส
งทตน
รวมก
นตอง
การ
ใหเก
ดขนค
ออะไ
ร
ไมเค
ยมกา
รดำ
เนนก
ารให
สม
าชกข
องโรงเรย
นมาว
าดฝน
รวมก
นวา
ตองก
ารให
โรงเรย
นเปน
อยาง
ไร
มเอก
สารพ
นธกจ
(vision
sta
temen
t)
ของโรง
เรยน
แต
ครสว
นใหญ
ไมร
ครรว
มกนท
ำกร
ะบวน
การ
กำหน
ดเปา
หมาย
วา ใฝฝ
นทจะ
ให
โรงเรย
นเปน
อยาง
ไร แ
ละฝา
ยบร
หารเอย
ถงเอกส
ารพน
ธกจ
ครทำ
งานร
วมกน
เพอก
ำหนด
สงท
โรงเรย
นจะ
สราง
สรรค
และใ
ชเป
นเขม
มงดำ
เนน
การพ
ฒนา
โรงเรย
นและ
พฒนา
ตนเอง
ครเอยถ
ง Sh
ared
vis
ion
ของ
โรงเรย
นเปน
ประจ
ำ แล
ะใชใ
นกา
รทำง
านปร
ะจำ
วนแล
ะในก
ารตด
สนใจ
คร
รวม
กนปร
ะเมน
สภาพ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 180 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 180
ตวชว
ด ขน
กอนเ
รม
ขนเรม
ขนดำ
เนนก
าร
ขนพฒ
นา
ขนยง
ยน
(ตอ)
บอ
ย ๆ แ
ตยงม
คร
จำนว
นมาก
ทาทา
ยและ
ไม
ปฏบต
ตาม
คว
ามเป
นจรง
ในโรงเรย
น แล
ะรวม
กนดำ
เนนก
ารเพ
อลด
ชองว
างระ
หวาง
ภาพฝ
นกบ
ภาพจ
รง
Shared
value
s สง
ทพวก
เราจ
ะมง
มนดำ
เนนก
ารหร
อประ
พฤต
ปฏบต
รวมก
น เพ
อบรร
ลเปา
หมาย
ใน Sha
red
vision
ครยง
ไมเอยถ
งทศ
นคต
พฤตก
รรม
หรอ
ความ
มงมน
ของ
ตนเพ
อทจะ
บรรล
สภ
าพทน
กเรย
นทก
คนปร
ะสบ
ความ
สำเรจใ
นกา
รเรย
นและ
โรงเรย
นมสภ
าพ
ผบรห
ารหร
อ คณ
ะกรร
มการ
คร
ยกรา
งเอก
สาร
แสดง
ความ
เชอ
เกยว
กบปณ
ธาน
ความ
มงมน
และ
ทศทา
งของ
โรงเรย
น คร
ได
อานท
บทวน
และ
แสดง
ความ
เหน
มการ
นำขอ
เขยน
แสดง
ปณธา
นคว
ามมง
มนเพ
อบร
รลเป
าหมา
ยท
กำหน
ด ไป
ปรกษ
าหาร
อใน
กลมค
รวา
ครคน
ใด ก
ลมไห
นจะ
ดำเน
นการ
อะไร
มทงค
นทรว
ม
ครเขาร
วมกร
ะบวน
การย
กรา
งคำข
วญท
แสดง
ความ
มงมน
รวมก
น เพ
อขบ
เคลอ
นโรง
เรยน
สเป
าหมา
ยและ
รวมก
น “จ
ดไฟ”
สร
างพล
งในก
ารขบ
เคลอ
น
ครรว
มกนเ
ปนเจาข
อง Sha
red
value
s มก
ารนำ
ไปกล
าวบอ
ย ๆ
ในโอ
กาสต
าง ๆ
รว
มทงส
ะทอน
ออกม
าใน
วฒนธ
รรมอ
งคกร
ทผมา
เยอน
สมผส
ได ชว
ยใหม
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 181ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
181
คร พอศษย
ตวชว
ด ขน
กอนเ
รม
ขนเรม
ขนดำ
เนนก
าร
ขนพฒ
นา
ขนยง
ยน
(ตอ)
ตา
มSha
red
vision
เพอป
รบปร
ง ม
การแ
กไขเอก
สาร
ใหสอ
ดคลอ
งกบ
ความ
เหนข
องคร
แต
ยงไม
มแผ
นการ
นำขอ
เขยน
นสกา
รปฏ
บต
ขบวน
การแ
ละคน
ทชให
คนอน
เปนผ
ลง
มอทำ
คว
ามชด
เจนว
าโรงเรย
นนดำ
รงอย
เพอส
ราง
คณคา
อะไรให
แก
สงคม
ตวอ
ยาง
รปธร
รมคอ
เรอ
งเลา
และก
ารเฉลม
ฉลอง
รวม
ทงมก
ารตอ
ตาน(
หรอล
งโทษ
) ผล
ะเมด
Sha
red
value
s
มเปา
หมาย
ของ
โรงเรย
นทยด
ถอรว
มกน
ไมมค
วาม
พยาย
ามให
คร
ผกพน
กบเป
า หม
ายยก
ระดบ
มขอเขย
นระบ
เปา
หมาย
ของ
โรงเรย
น แต
คร
สวนใ
หญไม
ครตร
ะหนก
ในเป
าหมา
ยระย
ะสน
และเปา
หมาย
ระ
ยะยา
วของ
มการ
แปลเปา
หมาย
ของ
โรงเรย
นเปน
เปา
หมาย
จำเพ
าะขอ
ง
ครทก
คนทำ
งาน
ตามเ
ปาหม
ายจำ
เพาะ
ทวดไ
ด แล
ะเชอ
มโยง
ไปส
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 182 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 182
ตวชว
ด ขน
กอนเ
รม
ขนเรม
ขนดำ
เนนก
าร
ขนพฒ
นา
ขนยง
ยน
(ตอ)
กา
รเรย
นรขอ
งนก
เรยน
สา
มารถ
บอก
สาระ
ของเปา
หมาย
นได
โรงเรย
น ม
ยทธศ
าสตร
และ
เครอ
งมอว
ดควา
มกา
วหนา
ของก
ารบร
รลเป
าหมา
ย แต
ยงไม
มการ
กำหน
ดเปา
หมาย
จำเพ
าะขอ
งทม
งาน
หรอข
องคร
เพ
อบรร
ลเปา
หมาย
นน
แตละ
ทมงา
นของ
คร โดย
ตระห
นกวา
ผลส
ำเรจ
ของ
แตละ
ทมงา
นจะ
นำไป
สการ
บรรล
เป
าหมา
ยของ
โรงเรย
น แต
ละทม
งานแ
สวงห
าวธ
ทำงา
นเพอ
บรรล
ผลตา
มแน
วมทา
งของ
ตน
เปาห
มายข
องโรงเรย
น ทก
ทมขอ
งครท
ำงาน
เพอ
ไปสเปา
หมาย
รวม
ของโรง
เรยน
และ
มการ
เฉลม
ฉลอง
ผลสำ
เรจต
ามเป
าหม
ายยอ
ย เป
นวฒ
นธรร
มองค
กร
เพอด
ำรงค
วาม
ตอเน
องยง
ยนขอ
งชม
ชนกา
รเรย
นร
๑๔ ส
งหาค
ม ๒๕
๕๔ ปร
บปรง
๒๐
สงหา
คม๒๕
๕๔
http
://www.gotok
now.org/b
log/
thaikm
/462
237
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 183ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
183
คร พอศษย
วธจดการความเหนพอง และความขดแยง
บทนจบความจากบทท ๙ เรอง Consensus and Conflict in a Professional Learning Community
ผมอานหนงสอบทนแลวบอกตวเองวา นคอ สดยอดของหลกการวาดวยการจดการการเปลยนแปลง และวธจดการนกตอตานการเปลยนแปลง ไมใหเขามาทำลายบรรยากาศของการสานฝน เพราะโดยวธน ผไมเหนดวยกไดรบโอกาสแสดงออกอยางเตมท แตเขาตองยอมรบความเหนของคนอนดวย ไมใชดนทรงกบความเหนของตนโดยไมฟง ไมเคารพความเหนของครสวนใหญ
ผมชอบวธออกเสยงแบบ “กำปนหรอนว” (fist or fingers) ททำหลงจากครรวมกนทำความเขาใจ PLC อยางทะลปรโปรงดวยวธประชมแบบ “แบงสองกลม” ผมมความเหนเพมเตมวา นอกจากประชมแบบแบงสองกลมแลว ครควรใชเทคนคการประชมแบบสวมหมวกหกใบดวย โดยแบงกลมเปนกลมละ ๑๐ คน (แบบสม) เพอใชวธประชมโดยใชความคดแบบหมวก ๖ ใบ ทำความเขาใจในมตทรอบดาน (ผมเคยบนทกวธประชมแบบนไวท http://www.gotoknow.org/blogs/posts/267417) แลวจงออกเสยงลงมตแบบ “กำปนหรอนว”
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 184 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 184
การประชมแบบ “แบงสองกลม” ทำโดยแบงคร (แบบสม) ออกเปนสองกลมคอ กลมเหนดวยกบกลมคดคาน ใหกลมเหนดวยระดมความคดหาเหตผลททำใหเหนดวยกบเปาหมาย ยทธศาสตร และมาตรการ เพอใช PLC ยกระดบผลสมฤทธของการเรยนรของนกเรยน และใหกลมไมเหนดวยระดมความคดหาเหตผลททำใหไมเหนดวย แลวจงใหกลมแรกนำเสนอผลการประชมกลม จบแลวใหสมาชกของกลมหลงชวยเพมเตมเหตผลททำใหเหนดวย หลงจากนนใหกลมหลงนำเสนอ ตามดวยการเพมเตมเหตผลทไมเหนดวยโดยสมาชกของกลมแรก
การออกเสยงแบบ “กำปนหรอนว” มความหมายดงน
ช ๕ นว : ฉนชอบกจกรรมน และอาสาเปนแกนนำ
ช ๔ นว : ฉนเหนดวยอยางยง
ช ๓ นว : ฉนเหนดวย และยนดรวมมอ
ช ๒ นว : ฉนยงไมแนใจ ยงไมสนบสนน
ช ๑ นว : ฉนไมเหนดวย
ชกำปน : หากฉนมอำนาจ ฉนจะลมโครงการน
การออกเสยงแบบเปดเผยกมขอดขอเสยแลวแตสถานการณ หากเหมาะสมอาจโหวตลบกได ถาเสยงกำกง ไมควรดำเนนการทงโรงเรยน ควรทำเปนโครงการทดลองไปกอนโดยกลมครทเหนดวย
หลกการจดการความขดแยงคอ ทำใหความไมเหนพองเปนเรองธรรมดานำเอาความไมเหนพองมาเปดเผย และใชเปนรายละเอยดของการทำงานทจะไมทำใหเกดความยงยากบางอยางทผเหนพองนกไมถง แตผไมเหนพองกงวลใจ คอ ใชพลงลบใหเปนพลงบวกของการสรางการเปลยนแปลง
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 185ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
185
คร พอศษย
การจดการการเปลยนแปลงไมสามารถทำภายใตเงอนไขวา ตองไดรบฉนทามตจากทกคน เพราะเงอนไขนนเปนเงอนไขเพอดำรงสถานะเดม (status quo)
ทำอยางไรกบคนทมความเหนคดคาน คำแนะนำคอ อยาสนใจความเหน ใหสนใจพฤตกรรม ความเหนไมตรงกนไมเปนไร หากรวมกนทำเปนใชได ทจรงแลวควรเคารพความเหนทตาง ควรแสดงใหทกคนเหนวา ในเรองทเกยวกบการเปลยนแปลงทซบซอนเชนน มความเหนทแตกตางหลากหลายดานมาก แตเพอประโยชนตอการรเรมการเปลยนแปลงตองหยบเอาบางดานมาทำกอน แลวในโอกาสตอไป บางดานจะไดรบความเอาใจใส และหยบมาดำเนนการตามขนตอน
วธประชมใหไดมองรอบดานรวมกน คอการประชมระดมความคดโดยใชการคดแบบหมวกหกใบ
อานบทนแลว ทำใหผมเหนวาในวงการศกษาของสหรฐอเมรกายงไมเกงเรองการจดการการเปลยนแปลง (change management) แมจะมหนงสอและผลงานวจยวาดวยเรองนมากมาย
วธจดการแบบไมตองจดการกบการตอตานการเปลยนแปลงคอ การจดเวทชนชมใหรางวลและ ลปรร. เรองราวของความสำเรจเลก (SSS-Success Story Sharing) เพอทำใหเสยงของความกระตอรอรน ความสนกสนาน ชนชมยนด หรอเสยงเชงบวก กลบเสยงโอดครวญของนกคดเชงลบ ไมใหมาทำลายบรรยากาศของความสรางสรรคไปสการพฒนาเพอผลสมฤทธของนกเรยน
๒๐ สงหาคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/463113
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 186 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 186
ชมชนแหงผนำ
บทนจบความจากบทท ๑๐ เรอง The Complex Challenge of Creating Professional Learning Communities ซงเปนบทสดทาย
เคลดลบสความสำเรจของ PLC คอ การขบเคลอนความเปนผนำในหมครใหออกมาโลดแลน สรางความรเรมสรางสรรคเพอบรรลเปาหมาย การยกระดบผลสมฤทธของนกเรยน
PLC คอ เครองมอใหครทกคนไดมโอกาสเปนผนำการเปลยนแปลง โดยมเปาหมายหลกทผลการเรยนรของนกเรยน แตทจรง แลวยงมผลลพธทการเปลยนแปลงโรงเรยนโดยสนเชง (school transformation) อกดวย นนคอ วธทำงานเปลยนไป ความสมพนธระหวางบคคลเปลยนไป วฒนธรรมองคกรเปลยนไป
โรงเรยนจะกลายเปนองคกรเรยนร ผคนจะไมหวงความร จะมการแลกเปลยนเรยนรระหวางกนอยางเขมขนและไมเปนทางการ
บทนใหคำแนะนำแกครใหญ และผอำนวยการเขตการศกษาวาตองเปนผนำการเปลยนแปลง และใชยทธศาสตรผนำรวมหม ไมใชผนำเดยว และยามทตองยนหยดกตองกลายนหยด
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 187ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
187
คร พอศษย
การเปลยนแปลงทง ๗ หมวด
เปาหมายของ PLC คอ การเปลยนแปลงในระดบถงรากถงโคน (transformation) โดยทเปนการเปลยนไปเรยนรไป ตอเนองไมสนสด ใน ๗ หมวดตอไปน
การเปลยนแปลงปณธานความมงมนขนพนฐาน
จากเนนการสอน เปนเนนการเรยนร
จากเนนสงทสอน เปนเนนสงทนกเรยนไดเรยนร
จากการไดสอนครอบคลมเนอหา เปนการแสดงใหเหนวานกเรยนม
ความรและทกษะเหลานน
จากการมอบคมอหลกสตรแกครแตละคน
เปนจดใหทม PLC ไดสรางความร
รวมกนเกยวกบหลกสตรทจำเปน
จากการสอบเพอผลได-ตก (summative evaluation) นาน ๆ ครง
เปนการสอบเพอใหนกเรยนปรบปรงตนเอง และครปรบปรงวธจดการ
เรยนร (formative evaluation)
จากการสอบเพอดวามนกเรยนคนไหนบางทสอบตกตามเวลาทกำหนด
เปนการสอบเพอคนหานกเรยนทตองการความชวยเหลอเพมเตมให
กลบมาเรยนรวมกลมกบเพอนไดทน
จากการสอบเพอใหรางวลหรอลงโทษนกเรยน
เปนการสอบเพอสอสารและสรางแรง
จงใจตอการเรยนของนกเรยน
จากการสอบความรและทกษะหลายอยางนาน ๆ ครง
เปนการสอบความรและทกษะครง
และนอยอยาง แตสอบบอย ๆ
การเปลยนแปลงการสอบ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 188 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 188
จากการออกขอสอบและจดการสอบโดยครแตละคน
เปนการออกขอสอบและจดการสอบ
โดยทม PLC
จากสภาพทครแตละคนกำหนดเกณฑการประเมน
เปนทม PLC รวมกนกำหนดหลกเกณฑเพอสรางความสมำเสมอ (consistency) ของการประเมนโดย
ครในทม
จากการเนนการประเมนแบบใดแบบหนง
เปนการประเมนโดยใชการประเมน
หลายแบบอยางสมดล
จากเนนทคะแนนเฉลย เปนการเนนตรวจสอบความกาวหนาของนกเรยนแตละคนในความรและ
ทกษะแตละดาน
จากการตดสนในโดยครคนเดยว เปนการดำเนนการอยางเปนระบบรวมกนในทม PLC เพอใหนกเรยนทก
คนไดรบการดแลชวยเหลอ
จากการกำหนดเวลาและการเรยนรตายตวสำหรบการเรยน
เปนการจดเวลาและบทเรยนอยางยด
หยนเปลยนแปลงได
จากการสอนซอม (remediation) เปนการเรยนเพอใหเขาใจ
(intervention)
จากการชวยเหลอตามความสมครใจนอกเวลาเรยน
เปนการเรยน (บงคบ) ในเวลาเรยน
จากมเพยงโอกาสเดยวทจะแสดงวาไดเรยนร
เปนมหลายโอกาสทจะแสดงวาได
เรยนร
การเปลยนแปลงปฏกรยา หรอการดำเนนการเมอมนกเรยนเรยนลาหลง
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 189ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
189
คร พอศษย
จากโดดเดยว เปนการทำงานเปนทม พงเปารวมกน
ทการเรยนรของศษยและคร
จากครแตละคนคดคนเดยววา นกเรยนควรไดเรยนรอะไรบาง
เปนทม PLC รวมกนคดวา “ความรทจำเปน” (essential knowledge)
สำหรบนกเรยนคออะไรบาง
จากครแตละคนกำหนดลำดบความสำคญของมาตรฐานการเรยนร
เปนทม PLC รวมกนกำหนดลำดบ
ความสำคญของมาตรฐานการเรยนร
จากครแตละคนกำหนดความเรวของการเรยน
เปนทม PLC รวมกนกำหนดและใช
อตราความเรวของการเรยนร
จากครแตละคนพยายามคนหาวธการเพมผลสมฤทธในการเรยน
เปนทม PLC ชวยเหลอกน
จากครดำเนนการสอนแบบเปนกจกรรมสวนตว ไมเปดเผย
เปนครแลกเปลยนเรยนรวธการสอน
และวธทำหนาทครอยางเปดเผยตอกน
จากการตดสนใจตามความพงพอใจสวนตว
เปนการรวมกนตดสนใจตามความรจากประสบการณและ best practice
ทนำมาแลกเปลยนเรยนรกน
จากการรวมมอกนแบบเปะปะ ทงเรองทเกยวของและไมเกยวของกบผลสมฤทธในการเรยน
เปนการเนนความรวมมอกนในประเดนทมลำดบความสำคญสงตอ
ผลสมฤทธในการเรยนรของศษย
จากการคดวา “ นศษยฉน” “นนศษยคณ”
เปน “ศษยของเรา”
เปลยนแปลงการทำงานของคร
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 190 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 190
คำแนะนำแกครใหญและ ผอ. เขตการศกษา
เชอมโยงการเปลยนแปลงเขากบสถานการณปจจบน อยาจดการ การเปลยนแปลงบนพนฐานของหลกการ ใหอยกบความเปนจรง
เรมดวยเหตผลเชงอดมการณ (Why) แลวเขาสปฏบตการจรง โดยเนน How
ทำใหการกระทำกบคำพดไปทางเดยวกน และสงเสรมกน
แนวแนทปณธานและเปาหมาย แตยดหยนทวธการ
ใชภาวะผนำรวมหม จงคาดหวงวาจะมความผดพลาด จงเตรยมเรยนรจากความ ผดพลาด
จากตางคนตางเปนอสระตอกน (independence)
เปนการชวยเหลอพงพาซงกนและกน
(interdependence)
จากไวยากรณแหงการบนวา เปนไวยากรณแหงความตงใจมงมน
จากการวางแผนยทธศาสตรระยะยาว เปนการวางแผนใหเกดผลสำเรจ
ระยะสนจำนวนมาก
จากการชนชมยกยองเปน “ครดเดน” ปละครง
เปนการยกยองผลสำเรจเลก ๆ ทจำเพาะ และมผไดรบการยกยอง
จำนวนมาก และบอย ๆ
เปลยนวฒนธรรมของโรงเรยน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 191ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
191
คร พอศษย
เรยนรจากการลงมอทำ สรางขวญกำลงใจและความฮกเหม โดยการเฉลมฉลองผลสำเรจ เลก ๆ ตามเปาหมายรายทาง
๒๐ สงหาคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/463955
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 192 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 192
PLC เปนเครองมอของ การเปลยนชวตคร
บทนเปน AAR ของผม หลงอานหนงสอเลมนจบทงเลม
ผมสรปวา PLC เปนเครองมอของการเปลยนชวตคร เปลยนจาก “ผสอน” (teacher) เปน “นกเรยน” (learner) เปลยนจากโดดเดยวเปนมเพอน มกลม รวมตวกนเปนชมชน ทำงานแบบปรกษาหารอและชวยเหลอกน โดยมเปาหมายทเดดเดยวชดเจนคอ ผลการเรยนทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills) ของศษยทกคน มการจดการเรยนเสรมแกศษยทเรยนไมทนเพอใหกลบมาเรยนทน
โรงเรยนเปลยนสภาพเปน PLC เขตพนทการศกษาเปลยนเปน PLC ซงแปลวาเปนองคกรเรยนร (Learning Organization) นนเอง การเปลยนแปลงเหลานเกดขนในระดบ transformation คอ เปลยนอยางถงรากถงโคน เปลยนระดบจตวญญาณและวฒนธรรม รายละเอยดของการเปลยนแปลงใหกลบไปอานตารางหนา ๑๘๗ - ๑๘๙
โดยสรป โรงเรยนจะเปลยนไปเปนสถานทททกคนอยกนอยางมความสข (Happy Workplace) และเปนองคกรเรยนร ซงหมายความวา PLC จะเปลยนแปลงนกเรยน คร ผบรหาร และโรงเรยนอยางตอเนองไมหยดยง
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 193ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
193
คร พอศษย
PLC จงเปนเครองมอเพอการบนเทงชวตคร ตามชอของภาคน
ชวตของครเพอศษยเปนชวตทบนเทงรนเรงใจ และใหความสขทางใจอยางหางานอนเปรยบไดยาก แมในบางชวงจะมคลนลมบางกตาม
๒๐ สงหาคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blogs/posts/464629
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 194 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 194
เวทครเพอศษยไทยครงแรก
วนท ๑๖ ส.ค. ๕๔ เปนวนแหงความสขของผม เพราะเปนวนแรกของเวท 21st Century Skills กบการปฏรปการศกษาดวยพลงการเรยนรครเพอศษย ซงเปนเวททผมรอคอยมาเกอบ ๒ ป และเมอไดเหนกไมผดหวง เพราะมนยนยนวาประเทศไทยม “ครเพอศษย” และ “ผบรหารเพอศษย” อยแลวจำนวนหนง ทานเหลานสนกและบากบนกบการจดการเรยนรเพอใหเกดการเรยนรของศษยอยางแทจรง และทำไดผล
เวทตวอยาง “จดกระบวนการเรยนร สรางทกษะอนาคตในบรบทไทย ดวย Project-Based Learning” มพลงมาก ผมเหน PBL อยในผเลาทง ๕ ทาน คอ เรอง
๑. จดไฟ “เอะ” สรางกระบวนการเรยนร ในโรงเรยนบอแกววทยา จ. กำแพงเพชร โดย อ. สรนนท พนธสมบรณ ครชววทยา ม. ๒
๒. โรงเรยนเลกในโรงเรยนใหญ ของโรงเรยนกงไกรลาศวทยา จ. สโขทย โดยผอำนวยการโรงเรยน ดร. ดษฏ สตลวรางค
๓. การออกแบบเรยนรบนวถชวตและวฒนธรรม ในแบบโรงเรยน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 195ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
195
คร พอศษย
เพลนพฒนา โดยครใหม วมลศร ศษลวรณ ผชวยผอำนวยการโรงเรยนดานการจดการความร กบครออ วนดา สายทองอนทร หวหนาวชาภาษาไทย ชน ป. ๖
๔. การจดการศกษาโดยเอาชวตเปนตวตง ในแบบโรงเรยน ลำปลายมาศพฒนา จ. บรรมย โดย ผอ. วเชยร ไชยบง
ผม AAR วา เรองเลาทง ๔ เรองน บอกความเหมอนระหวางทง ๔ เรอง คอ
เปาหมายสดทายอยทคณภาพการเรยนรของศษย ใหเรยนจากสมผสจรงของตนเอง ซงจะทำใหเรยนสนก เรยนไดลก (ไดทงเนอวชา และ ทกษะทจำเปนสำหรบชวตยคใหม)
ครเปลยนบทบาทมาเปนเพอน (ชดทสดทคอ ครสรนนท) “ผอำนวยความสะดวก” (facilitator) และ “ครฝก” ไมเปนครสอนอกตอไป
ครออกแบบการเรยนรของศษยใหเรมทสงใกลตว สงทนกเรยนสนใจ เรมทความสนใจของศษย แลวชวนคดเชอมโยงออกสประเดนการเรยนร ใหเดกคด ลองทำ และนำเสนอผลสำเรจ นคอ สดยอดของ PBL
ผมเหนหนอออนของ PLC ทโรงเรยนกงไกรลาศฯ และโรงเรยนเพลนพฒนา เพราะมการจดครเปนทม “โรงเรยนเลก” คอ แตละระดบชนอยแลว หาก “ครใหญ” ของ “โรงเรยนเลก” ถอยออกมาเปน “พเลยง” หรอ ผอำนวยความสะดวก ของการแลกเปลยนเรยนร ลปรร. ความเปน PLC กจะชดเจนและมพลงขน
โรงเรยนเพลนพฒนาใช PLC + PBL อยแลว ในแนวญปนทเรยกชอวา Lesson Study + Open System
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 196 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 196
ผมเหนโอกาสเกด PLC ในโรงเรยนเหลานในหลายมต ไดแก PLC คร ทงทเปน PLC ครทสอนวชาเดยวกน และ PLC ครทสอนชนเดยวกน PLC ผอ. โรงเรยนในเขตพนทการศกษา
ผมฝนเหน PLC ทไดรบการสนบสนนอำนวยความสะดวกใหจดระบบการทำงานในโรงเรยนใหมหมด เพอใหยดหยนตอการจดการเรยนรชวยเหลอเดกทเรยนออนใหตามทน
วนท ๑๗ ส.ค. ๕๔ ซงเปนวนท ๒ และวนสดทายของงาน ผมไปรวมไดเพยงระหวาง ๗.๐๐ - ๑๐.๐๐ น. กตองรบไปศาลายา เพอเปนประธานการประชมสภามหาวทยาลยมหดล ทมสาระตาง ๆ มากมาย การทำหนาทประธานทงสนกและเหนอยคอ ตองคอยจบประเดนสำคญเพอสรปใหแกเจาของงานแตละเรอง
เวทครเพอศษยทควบเรองทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills) น ใหความสนกแกผมตรงทไดเรยนรวธออกแบบเวทโดยทมจดทผมเรยกวา “ทม ๓ อ” ทมคณออ (วรรณา เลศวจตรจรส) เปนหวหนาทม และ อ. เอม (มณฑล สรไกรกตกล) กบ อ. เอก (จตพร วศษฏโชตองกร) เปนสมาชก
ชวงเชานผมตความวาเปนการฝกทกษะตความ “ทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑” หรอทำความเขาใจทกษะเหลาน จากเรองเลาของตนเองและของเพอน นคอ ทกษะทครเพอศษยจะตองฝก และตองฝกไปตลอดชวต เหมอนกบทผมกำลงฝกตวเองอยนแหละ
นคอ ตวอยางการเรยนรจากของจรง จากการกระทำ ไมใชเรยนจากตำราหรอจากคนอนบอก เปนการเรยนรแบบทเรยกวาลงมอทำเอง (Action
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 197ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
197
คร พอศษย
Learning หรอ Learning by Doing) ทครเพอศษยจะตองฝกฝนตนเองไปตลอดชวต
ยำวา ครเพอศษย ตองฝกทกษะ
(๑) การตความ ทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑
(๒) ทกษะการเรยนรดวยการลงมอทำเอง
(๓) ทกษะการออกแบบ การอำนวยความสะดวก และการเชยรให ศษยเรยนรดวยการลงมอทำ
(๔) ทกษะการประเมนความกาวหนาเพอพฒนาการเรยนรของศษย ทเปน formative evaluation หรอ empowerment evaluation
ครเพอศษยตองฝก “ทกษะทงส” ของการเปนครเพอศษยตลอดชวต
เชาวนนเองทผมไดคยกบ ดร. ดษฏ สตลวรางค ผอำนวยการโรงเรยนกงไกรลาศวทยาหลายเรอง เพราะทานมาปรกษาวธการทจะทำใหกจกรรม “โรงเรยนเลกเพอศษย” ของ รร. กงไกรลาศฯ ตอยอดเปนผลงานวชาการของคร เพอใหครไดผลงานวชาการไปขอตำแหนง คศ. ได
ผมมโจทยอยในใจวาการทำงานเปนทม PLC ของคร ชวยลดงานของครหรอไม จงถามทานวา กจกรรมโรงเรยนเลกในโรงเรยนใหญของ รร. กงไกรลาศวทยา มเปาหมายชวยเหลอเดกทเรยนออนหรอไม ทานตอบวา ม ผมจงสรปกบตวเองวา กจกรรมโรงเรยนเลกในโรงเรยนใหญท รร. กงไกรลาศฯ เปน PLC อยางนอยกในระดบหนง
ผมจงถามตอวา การมกจกรรมโรงเรยนเลกในโรงเรยนใหญ ทำใหเพมงานหรอลดงานของคร ทานตอบอยางมนเหมาะวาลด ทานบอกเปอรเซนตดวย ไมแนใจวาใช ๓๐% หรอไม
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 198 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 198
ผมดใจจนเนอเตนวา ผมเจอหลกฐาน (evidence) แลววา PLC ชวยลดงานของคร จงบอก ดร. ดษฎวา ขอใหทานเขยนเลาเรองดวยวา รร.กงไกรลาศฯ ดำเนนการกจกรรมโรงเรยนเลกในโรงเรยนใหญอยางไร และมหลกฐานวามนชวยลดงาน ลดความยากลำบากในการทำหนาทครเพอศษยอยางไร
เทคนคการจด PLC ใหไดผล เพมการเรยนรของศษย และลดงานของคร เปนเทคนคทสำคญยง ทผมขอเชญชวนใหครเพอศษยเอามาแลกเปลยนเรยนรกน
๑๗ - ๑๘ สงหาคม. ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/454317
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/454518
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/454969
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 199ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
199
คร พอศษย
โจทยของครธนตย
ครธนตย สวรรณเจรญ เปนครเพอศษยหมายเลข ๑ ใน บลอกครเพอศษย ทานเลาเรองภาระงานททบถมคร ซงมาจากทกทศทกทาง หลากหลายเรอง ไหนจะลกศษย ครอบครว ไหนจะงานวด บวชนาค ทอดกฐน งานศพ งานธรการของโรงเรยน งานโครงการทสงมาจากสวนกลาง ทลงทายงานนอกเหลานเขามารมเราใหตองทงงานคร หรองานเพอศษย
ผมเกบคำของทานมาคด และไดขอเตอนใจวา ครทดคอ ครทตงโจทยเกง เราใจลกศษย หรอสรางแรงบนดาลใจใหแกศษย สมแลวทผมยกยองครธนตยเปนครในดวงใจของผมหมายเลข ๑ เพราะโจทยของทานทำใหผมคดคำตอบออกหลายประเดนสำหรบสงการบานคร แตครจะใหคะแนนสอบผานหรอไม ผมไมแนใจ
ผมตความวา โจทยของครธนตย เปนโจทยทกษะชวต (Life Skills) ของคร วาดวยทกษะในการจดลำดบความสำคญในชวต ซงมวนละ ๒๔ ชวโมงเทากนทกคน วาจะเลอกทำอะไร ไมทำอะไร มเกณฑอะไรในการเลอกทำหรอไมทำงานตาง ๆ ทเขามารมเรา
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 200 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 200
โอโฮ! นคอโจทยแหงชวตของผมทเดยวนะครบ เปนโจทยฝกทกษะทผมหมนฝกมาตลอดชวต ตงแตเดก ๆ อายไมถง ๑๐ ขวบ จนจะ ๗๐ ขวบอยแลวกยงตองหมนฝกอยเลย
ทจรงผมอยากจะอวดวา นคอ ความชำนาญของผม เพราะเวลานผมทำงานเพยงประมาณ ๑ ใน ๓ ของงานทวงเขามาเทานน เนองจากถาจะทำทงหมดตองใชเวลาถงวนละ ๗๒ ชวโมง ซงเปนไปไมได หรอมฉะนนกตองทำโคลนนงใหนองสาวทำแทน แตผมกไมเกงแบบทานอดตนายกทกษณ
แตมาคดอกท ผมอวดไมไดหรอกครบ เพราะวธจดลำดบความสำคญของผมคงไมดเทาไรนก ชวตของผมจงเปนไดเพยงแคน แตไหน ๆ กไหน ๆ แลว ขออนญาตอวดเสยหนอยกแลวกนวา วธจดลำดบความสำคญของ สงทจะตองใชเวลาและสมาธของผมคอ “โยนมนทงไปอยางไมใยด”
เรองแบบนตองยกตวอยางครบ จงจะเขาใจ ยอนกลบไปสมยทำงานในมหาวทยาลยกแลวกน ผมโชคด (หรอรายกไมทราบ) ททำงานไดทงหนาวชาการ และหนาบรหาร และอยในฐานะทเขาเอาชอไปใหสภามหาวทยาลยเลอกวาจะมอบภาระอธการบดใหทำไหม ตำแหนงอธการบดทงมเกยรตและทาทายนะครบ และผมกพอจะรวา หากผมอยากเปนผมควรใชเวลาทำอะไรบางเพอใหไดเสยงสนบสนน แตผม “โยนมนทงไปอยาง ไมใยด” ผมบอกตวเองวา ผมถนดวชาการมากกวาวชามาร ชวตแบบใดกตามทตองใชวชามารผมไมเดน ผมไมใยด แมจะเยายวน
ผมคดวานคอการฝกทกษะชวต ทกษะการจดลำดบความสำคญของชวต ซงมทกษะยอย ๆ อยเตมไปหมด ในกรณตวอยางเรองทผมเลามสวนของทกษะเชงการพฒนาคณธรรมจรยธรรม (Moral Development) ของ ลอเรนซ โคลหเบรก (Lawrence Kohlberg) อยดวย
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 201ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
201
คร พอศษย
กลบมาททกษะการจดลำดบความสำคญของสงทจะตองทำในชวตของครเพอศษย ผมคดวามอย ๒ หลกเทานน และตองใชทง ๒ หลกนควบคกนไปคอ
หลกการแบงเวลา จดเปนสวน ๆ และบรหารเวลาของแตละสวนใหไดผลดทสด เชน เวลาสำหรบศษย เวลาสำหรบครอบครว เวลาสำหรบ พกผอนหยอนใจ
หลกการจดลำดบความสำคญของกจกรรมแตละสวน และไมยอมใหงานดวนทไมสำคญเขามาครอบครองชวตเรา ตวเราเองตองเปนนายของเวลาสำหรบทำงานสำคญ
พดงาย ทำยาก จงตองฝกไงครบ มนไมมสตรสำเรจ แตมรายละเอยด ปลกยอยมากมาย จงเปนทกษะ ไมมใครสอนใครได เจาตวตองฝกเอง
นอกจาก “ครเพอศษย” จะตองฝกตวเองแลว ยงตองออกแบบการเรยนร และทำหนาท “ครฝก” ใหศษยไดฝกทกษะนใหเปนสวนหนงของทกษะชวตของพวกเขาดวย
๑๘ สงหาคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/454768
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 202
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 203ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร
คร พอศษย
203
คร พอศษย
๕เรองเลาตามบรบท :
จบความจากยอดครมาฝาก
ครเพอศษย
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 204
การ “รจกเดก” สำคญทสด
เพราะถาเราไมรจกเขา
เราจะแกขอตดขดในการเรยนรของเขาไมได
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 205
เรองเลาของครฝรง
จบความจาก Teaching Outside the Box : How to Grab Your Students by Their Brains เขยนโดย LouAnne Johnson
เตรยมทำการบานเพอการเปนคร
ใหไดความไววางใจจากศษย
สอนศษยกบสอนหลกสตร แตกตางกน
ถอยคำทกองอยในหเดก
เตรยมตว เตรยมตว และเตรยมตว
จดเอกสารและเตรยมตนเอง
ทำสปดาหแรกใหเปนสปดาหแหงความประทบใจ
เตรยมพรอมรบ “การทดสอบคร” และสรางความพงใจ
แกศษย
วนยไมใชสงนารงเกยจ
สรางนสยรกเรยน
การอาน
ศราณตอบปญหาครและนกเรยน
ประหยดเวลาและพลงงาน
ยสบปจากนไป
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 206
เตรยมทำการบานเพอการเปนคร
ผเขยน คอ ผศ. เลาแอนน จอหนสน (LouAnne Johnson) ตงคำถามวา ทำไมจงมครถอดใจในชวงปแรกของชวตการเปนคร และตอบวา เปนเพราะภารกจของครเปนเรองของการสอสารความคดทซบซอนกบผอนและการศกษา ความตงใจ ความฉลาด ความกระตอรอรนจะไมชวยใหมทกษะนโดยอตโนมต แตทกษะนตองการการฝกฝน
เพราะวาตอนเรยน ครอาจารยจะอยขางเรา คอยชวยลนใหเราประสบความสำเรจในการเรยน แตตอนทำหนาทคร นกเรยนไมแครวาเราจะประสบความสำเรจหรอไม บางคนถงกบแกลงใหครลมเหลวดวยซำ
เพราะวาตอนเปนนกศกษา เพอนชมความฉลาดของเรา ชมวาเราสอนเกง เขยนใบงานด แตตอนเปนคร นกเรยนอาจไมสนใจเรยนเลยกได
เพราะวาการสอนทไดผลเปนเรองของจตวทยา (psychology) มากกวาการเรยนการสอน (pedagogy) ดงทผเขยนเคยไดรบคำบอกจากศษยคนหนงวา “ครสามารถกำหนดใหนกเรยนนงถอหนงสอหวย ๆ ไดทงวนแตจะไมมวนบงคบใหนกเรยนอานหนงสอนนได” คอ การเรยนนนบงคบ
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 207
ไมได เปนความสมครใจ ยนดทำ ของนกเรยนเอง ครตองมวธการใชจตวทยาใหเกดความอยากเรยน ไมใชบงคบใหเรยน
ผเขยนแนะนำวา ครตองเตรยมตวลวงหนา ๒ - ๓ สปดาห กอนเปดภาคเรยน มการเตรยมหองเรยนซงจะกลาวถงในบนทกตอ ๆ ไป เพอใหเหนวา ครเลาแอนน จอหนสน พถพถนรายละเอยดในการเปน “ครเพอศษย” อยางยง
ทานบอกวา ในทสด ปรชญาของการเปนครของทาน คอ ทำใหศษยเชอวาความสำเรจเปนสงทเปนไปได ถานกเรยนไมเชอวาตนจะเรยนไดสำเรจ ไมวาบทเรยนจะงายเพยงไร ไมวาเดกจะฉลาดเพยงไร กจะไมประสบผลสำเรจในการเรยน
ครเพอศษยจงตองหาวธสรางใหเดกเชอมนวาตนจะเรยนไดสำเรจ ตองมวธลบลางความทอแทสนหวงในการเรยนของเดก สรางแรงบนดาลใจ ความมงมนในการเรยน และชวตในอนาคต นคอสดยอดหนาทของครเพอศษย
มองอกมมหนง ครตองสรางความสมพนธทด ความไวเนอเชอใจ ความเขาใจซงกนและกน กบตวศษย สงแรก ๆ ทตองทำคอ กำหนดบคลกของตนเองในการสรางความสมพนธกบเดก รกษาบคลกนนใหคงเสนคงวาเพอไมใหเดกสบสนและพานไมเชอถอคร และตองเลอกบคลกความเปนครทตรงกบบคลกตามธรรมชาตของตนเอง ไมเปนบคลกทแสรงทำซงเดก จะจบได
บคลกสวนหนงเกดจากการแตงกาย ครตองแตงกายด เรยบรอย แตงตวพอด ไมมากไมนอยเกนไป และแตงใหถกกาลเทศะ เพอสรางบรรยากาศในหองเรยน เชน แตงสทในวนสอบ แตงชดพละในวนกฬานกเรยน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 208
ครตองสรางใหเดกเชอมนวา ครคนนเปนครเพอศษย ไมใชครเพอก ซงไมใชสรางดวยวาจา แตสรางดวยการกระทำ แลวเดกจะไวใจ และรวมมอในการดำเนนกจกรรมในชนเรยน
เรองสำคญยงตงแตวนแรกและตลอดไป คอ ทำใหวนยมความหมายเชงบวก (positive discipline) เปนวนยเพอนกเรยน ไมใชวนยเพอคร ใหนกเรยนรวมกนกำหนดวาจะมเงอนไขหรอขอหามอะไรบางเพอใหการเรยนรของชนเรยนดำเนนไปไดอยางด เปนขอตกลงรวมกน ไมใชขอกำหนดของคร
แตครกตองกำหนดกตกาของครดวย ซงตองพจารณาตามชวงชนของเดก เดกเลกกบเดกวยรนตางกนมาก ครตองปฏบตตอเดกอยางเคารพรบฟงความคดเหนของเดก ตามพฒนาการของเดก เชน มขอตกลงวา เมอครถาม เดกทตองการตอบตองยกมอกอน ใหครชตว จงจะตอบได ไมใชตะโกนตอบทนท หรอจะใหเดกตะโกนตอบทนท พรอมกนกคนกได เปนตน เรองขอตกลงพฤตกรรมในชนเรยนมรายละเอยดมาก และมหลกการทางจตวทยาและประสบการณประกอบนาอานมาก ผมคดวาอาจแตกตางกนระหวางชนเรยนอเมรกนกบชนเรยนไทย และนาจะเปนโจทยวจยได
ครเพอศษยตองแยกตวเดกออกจากพฤตกรรมของเดกคนนน เมอเดกแสดงพฤตกรรมทไมถกตอง ครตองแสดงวา โกรธหรอรงเกยจพฤตกรรมทไมถกตองนน ไมโกรธตวเดก แสดงความเมตตาทจะชวยเหลอเดก ใหหลดพนจากการแสดงพฤตกรรมทนารงเกยจนน เพอพฒนาตนเอง
ครตองทำใหศษยเขาใจวา การทำผดไมใชเรองถาวร เปนเรองทแกไขปรบปรงตนเองได เพอตนเอง และครจะชวยเหลอ
หลกการอกอยางหนงของคร คอ ควบคมชนเรยน ไมใชควบคมนกเรยน และการควบคมชนเรยนใหมระเบยบ มบรรยากาศนาเรยนนนเพอ
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 209
ประโยชนของเดก ไมใชเพอประโยชนของคร การจดระเบยบหรอจดการชนเรยนน ครเลาแอนนมรายละเอยดมาก ตงแตสหอง กลน ระบบเสยง แสงสวาง การจดแถวโตะนกเรยน ตำแหนงโตะทำงานและตเกบของของคร รวมถงตำแหนงทครยนสอน ตองกำหนดไวลวงหนา เพอใหครอยในฐานะทจะจดการชนเรยนไดอยางมประสทธผลสงสด
หลกการสำคญอกอยางหนงทครเพอศษยตองยดถอ คอ สอนเดก มากกวาสอนวชา และในการสอนวชานนพงตระหนกวา มเปาหมาย เพอคณคา หรอการใชในการดำรงชวตของศษย เชน ครทสอนวชาภาษา พงตระหนกวาเปาหมายทแทจรง คอ เพอใหศษยเรยนรเรองการสอสาร (communication) ไมใชแคเรยนรภาษา
การเตรยมตวทยากอยางหนง คอ เตรยมลบลางอคตในตวครเอง เชน อคตตอศษยทไมใชผวขาว อคตตอเดกทปญญาทบ อคตตอเดกซนหรอดอ เรองนครเลาแอนนเขยนไวอยางละเอยดพสดาร และผมเหนวาสถานการณแตกตางกนกบสงคมไทย แตประเดนนกนาจะเปนโจทยวจยไดเชนเดยวกน
หวใจของบรรยากาศและกตกาในชนเรยน คอ ความเคารพซงกนและกน ระหวางเพอนนกเรยนดวยกน และระหวางนกเรยนกบคร พฤตกรรม ทเปนการละเมดตอผอน เชน รงแกเพอน ดา หรอกลาวคำหยาบใสเพอน รบกวนสมาธของชนเรยนหรอของเพอน เหลานถอวาเปนความผด
ทานผอานพงตระหนกวา หนงสอเลมนเขยนตามบรบทสงคมอเมรกน เมอนำมาใชในบรบทสงคมไทย ตองปรบใหสอดคลองกบวฒนธรรมไทย
๑๓ ม.ค. ๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/434227
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 210
ใหไดความไววางใจจากศษย
ครตองเรยนร เสาะหา ทดลอง วธสรางแรงบนดาลใจใหเดกอยากเรยน รสกสนก และมความสขในชนเรยนและในกจกรรมการเรยน วธหนงคอบอกเดกวา เมอเรมตนเทอม ทกคนไดเกรด A และคนทตองการ A เมอสนเทอม ตองทำงานเพอพสจนตนเองวาคควรกบเกรด A โดยครจะคอยชวยเหลอ แนะนำ
ครตองมวธสรางความเชอมนในศษยวาสามารถบรรลความสำเรจทมงหวงได หากมอทธบาท ๔ บางคนอาจตองมความเพยรสงกวา แตไมวาจะสำเรจไดงายหรอยาก ครจะอยเคยงขางเสมอ สรางแรงบนดาลใจดวยศรทธาในตนเอง ศรทธาในอทธบาท ๔ ผานการฝกฝนเคยวกรำ ในทสด ศษยจะไดรบผล ๒ ตอ คอไดรบความสำเรจในผลการศกษา และไดรบทกษะในการฝกฝนเคยวกรำตนเองเพอการเรยนรไปตลอดชวต
ครควรเลอกบคลกการเปนครของตนและดำรงไวใหคงเสนคงวา ตลอดปการศกษานน เพอไมใหนกเรยนสบสน อาจเปนครตวตลก ครด ครใจด ไดทงสน แตตองเปนธรรมชาตของตวเราเอง ไมใชแกลงเปน หรอเสแสรง เพราะเดกจะจบได และไมเชอถอครอกตอไป การกำหนดบคลก
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 211
ของตนไวใหชดเจน มประโยชนในการใชบคลกนนใหเกดประโยชนตอการสรางความสมพนธทใกลชด ไวเนอเชอใจกนกบเดก และชวยใหศษยประสบความสำเรจในการเรยนไดงายขน
พงตระหนกวา เดกนกเรยนจะสงเกตตวคร และสงทครทำอยางละเอยด ตลอดวน และหลาย ๆ วน ดงนนครตองแตงตวด บคลกด เอาใจใสตวเอง เพอเสรมบคลกของตน
ผเขยนยกตวอยาง ความตงใจดำรงบคลกความเปนครของตนเอง ไวอยางนาสนใจวา “เขมงวดแตยดหยน เนนใชอารมณขนมากกวาดวา ไมยอมรบความกาวราว หรอพฤตกรรมไมเคารพผอน รกวชาของตน และยนดตอรองพบกนครงทางกบนกเรยน”
ครตองเรยนรและปรบปรงบคลกของความเปนครของตนตลอดเวลา โดยเฉพาะอยางยงในชวงปแรก ๆ โดยตองเขาใจวานกเรยนตองการผใหญสำหรบเปนผชแนะ เปนทพงทางใจ เปนผนำ และบางครงครกตองขดใจนกเรยน หรอทำในสงทเดกไมชอบเพอประโยชนของนกเรยนเอง
ครเลาแอนน เขยนเลาววฒนาการกำหนดบคลกความเปนครของตนไวอยางละเอยด ทงสวนทตองแกไขและภาพทเปนอยในปจจบน คอ ความมอารมณขน การรจกนกเรยนเปนการสวนตวเปนรายคน และการระมดระวงไมทำใหนกเรยนเสยหนา
ขอคนพบสำคญจากประสบการณสวนตวของครเลาแอนน คอ เครองแตงกายของครเปนเครองบอกบคลก อารมณ และสอสารบรรยากาศความสมพนธระหวางครกบนกเรยน เมอครแตงสท นกเรยนจะรสกถงบรรยากาศทเปนทางการและทำตวตามนน หากครแตงตวตามสบาย สวมเสอยด เดก ๆ จะรสกวาเปนวนผอนคลายหรอจะมกจกรรมสนกสนาน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 212
ขอแนะนำคอ จงแตงกายใหตรงตามบรรยากาศทตองการสอกบนกเรยน หรอใชการแตงกายของครสอกบนกเรยนวา ในวนนนตองการใหหองเรยนมบรรยากาศอยางไร
อารมณความรสกกบความเปนคร
อารมณ ความรสกกำหนดพฤตกรรมและสหนาทาทางได เดกมผสสะทละเอยดและออนไหวจะรสกถงพฤตกรรมทครแสดงออกผานจตไรสำนกได และกลายเปนวาครเปนผกำหนดพฤตกรรมของเดกโดยตนไมรตว เชน พฤตกรรมกาวราว สญเสยความมนใจในตนเอง (self esteem) เกลยดโรงเรยน ตอตานสงคม หรอในทางตรงกนขามอาจสรางคนทออนไหว เหนอกเหนใจคนอน อารมณ ความรสกของครทแสดงออกผานสหนาทาทางและพฤตกรรมนนเปนการสรางการเรยนรแกศษยทสำคญยงตอชวต ทไมใชเรองการเรยนวชา ครตองฝกและตองเรยนรการควบคมอคตของตนเองทอาจทำรายเดกโดยไมรตว หรอในทางตรงกนขาม อาจสรางคนจตใจดไดโดยไมรตวเชนเดยวกน
ทกคนรวมทงครตองการใหผอนเคารพตน แตไมสามารถบงคบความรสกของผอนได รวมทงความรสกของศษย และบางครงครอาจเผชญสภาพทมศษยตอตาน ไมเคารพครเกอบคอนหอง สงทครสามารถทำได คอ ดำรงความเคารพตนเอง และเคารพนกเรยน ไมหาทางบงคบใหนกเรยนเคารพตน เพราะจะยงเปนการยวยใหสถานการณเลวรายยงขน และอาจจะกลายเปนการทะเลาะกนระหวางครกบศษย วาจาทาทางทครใชในการเรยกรองใหนกเรยนเคารพครมกเปนการดดาวากลาว ซงเปนการดถก นกเรยนวานกเรยนทำผด หรอมพฤตกรรมไมเหมาะสมตอคร จะยงเพมความรสกตอตานคร หรอเกลยดครมากขน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 213
หากนกเรยนแสดงความตองการปฏบตไปในทางททำลายตนเอง อยาหามปราม ใหชวนคยและตงคำถามวา ทำไมจงตดสนใจเลอกทำ หรอแสดงพฤตกรรมเชนนน ใหถามและรบฟงคำตอบ เพอใหนกเรยนคดเอง ใหรจกตงคำถามกบตวเองเกยวกบพฤตกรรมของตนจนกวาจะไดคด หรอไดสต และถานกเรยนขอคำแนะนำ จงใหคำแนะนำตามทครคด คอแทนทจะยดเยยดการสงสอน ตองเปลยนเปนการตงคำถาม เพอใหนกเรยนตงสตแลวใหนกเรยนเปนฝายขอคำแนะนำเอง
ครไมมทางชวยดงนกเรยนออกมาจากอบายมข หรอหนทางแหงความชวรายหรอความเสอม นกเรยนตองเรยนรทจะนำเอาตวเองออกมาจากทางเสอมนนดวยตนเอง ครชวยไดดวยการชกจงทางออมใหศษยฉกคด มองเหนทางเลอกทดกวาดวยตนเอง สามารถวเคราะหทางเลอกในชวต และในทสดสามารถหลดออกมาจากอบายมขได
ผมคดวา นคอ ผลงานทยงใหญของครเพอศษย ทหากมความชำนาญสงในทกษะน กจะชวยเปลยนชวตใหแกศษยวยรนคนแลวคนเลา ไดบญกศลยง
ครททำหนาทเชนนแหละทนกเรยนจะจดจำไปตลอดชวต ลองคดถงครของตนเองกได เราจะจำเรองราวดานการสอนไมได แตจะจำเรองราวทเราประทบใจจากการทครชวยตงคำถาม หรอใหคำแนะนำ ใหเรารอดพนจากการเดนทางผดในชวต หรอครทมอบความไววางใจ มอบหมายหนาทใหเราทำ โดยตงความหวงตอตวเราวาจะสามารถทำงานยากนนไดอยางรบผดชอบ และแสดงความชนชมเมอเราทำหนาทนนกาวหนาไปเปนระยะ ๆ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 214
การใชคะแนนเปนเครองมอสรางแรงจงใจ
ครตองมวธใชคะแนนเปนเครองสรางแรงจงใจในการเรยนไมใชปลอยใหคะแนนเปนสงบนทอนกำลงใจในการเรยน
ครใชคะแนนเปนเครองมอได ๔ แบบ
(๑) ใชเปนแรงจงใจ
(๒) ใชเปนเครองบนทกความกาวหนา
(๓) ใชประเมนการสอนของตนเอง
(๔) ใชลงโทษนกเรยนทไมเอาใจใสการเรยน
ครเลาแอนนใชเฉพาะ ๓ ขอแรก และจะไมใชขอ ๔ เปนอนขาด เพราะจะทำใหเดกยงเบอการเรยนและยงแสดงพฤตกรรมผด ๆ มากขน ครเลาแอนนเชอวา การใชคะแนนเปนเครองมอดานลบตามขอ ๔ เปนปญหาหลกของการศกษาทผลกใหเดกจำนวนหนงมทศนคตดานลบตอการเรยนแบบฝงใจ และจะออกจากการเรยนกลางคนในทสด
ครจะยดหลกอะไรในการใหคะแนนเปนเรองละเอยดออนมากคร ตองกำหนดไวเพอความมมาตรฐานและจรยธรรมของครเอง ไมวาโรงเรยน เขตการศกษา หรอกระทรวงศกษาฯ จะมนโยบายเรองนอยางไรกตาม กจะมชองทางใหครตองใชวจารณญาณเสมอ ครจงตองกำหนดหลกการของตนไวเพอดำรงมาตรฐานทสง แตตองมความยดหยนและยตธรรม
ครตองแจงความกาวหนาของการเรยนของศษยแตละคนเปนระยะ ๆ เพอไมใหเดกและผปกครองตกใจซงอาจนำไปสการรองเรยนได
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 215
หลกการทพงกำหนดใหชดเจน ไดแก
จะใหคะแนนเตมเพอคำตอบทถกและคะแนนศนยเมอคำตอบผด หรอจะใหคะแนนแกวธคดทเหมาะสม หรอความเขาใจหลกการท ถกตอง หรอจะใหคะแนนความหมนเพยรดวย แมคำตอบจะผด
ในกรณทเดกตงใจเรยน ขยน แตขกงวลตอนสอบจงตอบขอสอบ ไดไมด จะใหเกรดอยางไร ใหตามคะแนน ทง ๆ ทรวาคะแนน นนไมสะทอนความสามารถทแทจรงของเดก หรอจะลดนำหนก ของผลสอบลงไป หรอจดสอบใหมตอนหลงเลกเรยน
จะดำเนนการอยางไรกบเดกทเรยนออน
เดกฉลาด เรยนรเรวสามารถสอบได A โดยไมตองเรยนในชนเรยน จงหลบไปอานหนงสอการตนและไมสงการบาน จะใหเกรด A หรอไม เกรดทให สะทอนเพยงความร หรอรวมทงความขยน หมนเพยรและความเอาใจใสตอการเรยนดวยหรอไม
จะเพมคะแนนความขยนหมนเพยรไหม
จะใหคะแนนตอการบานทกชน หรอจะเลอกใหเฉพาะชนทนกเรยน คนนนตงใจทำมากและไดเรยนรทกษะใหมทสำคญ ทง ๆ ท การบานชนอน ๆ นกเรยนทำผดเปนจำนวนมาก
จะเลอกวธใดระหวางวธใหคะแนน ๒ ขว ขวหนงเรมจาก ๐ คะแนน ใหนกเรยนเกบคะแนนจากการสอบและทำการบานท ยากขน ๆ คนททำโจทยยาก ๆ ได จะไดเกรด A อกขวหนง ใหนกเรยนทกคนไดเกรด A สำรองไวลวงหนา แลวครชวยให ศษยทำงานหนกเพอรกษาเกรด A ไวใหได ทจรง เกรดไมสำคญ เทากบสงทนกเรยนและครไดเรยนร
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 216
สงทครไมควรทำคอ พยายามใหการบานแกนกเรยนอยางหนก หรอขมขวญเดกวาตนเปนครทหน ยากมากทจะมนกเรยนไดเกรด A หรอแสดงทาทวาครใจดจะใหเกรด A ทกคนโดยไมมเงอนไข
ผมประทบใจความละเอยดออนของครเลาแอนนในการใหคะแนนวชาทคอนขางเปนนามธรรม (abstract) โดยคำนงวา เดกแตละคนมระดบพฒนาการจากการคดไดแคระดบรปธรรมสความสามารถคดเปนนามธรรมไมพรอมกน แมอายจะเทา ๆ กน จะมเดกบางคนทเคยเรยนดจะเรยนวชาเหลานไดยากมาก และทำใหพวกเขาทอถอย การใหคะแนนขอสอบวชากลมน เชน จรยธรรม เศรษฐศาสตร พชคณต แกเดกทระดบพฒนาการการคดแบบนามธรรมยงไมคอยด ตองหยอนความเครงครด ไมเรยกรองใหเดกยกตวอยางเอง เพยงแคอธบายหลกการและยกตวอยางตามทครสอนได กควรไดคะแนนด ตอไปเมอพฒนาการดานความคดเชงนามธรรม (abstract thinking) ของเดกคนนนมาถง เขาจะเขาใจไดลกเอง ครตองละเอยดออนไมเรยกรองความเขาใจทลกในเรองนามธรรมจากนกเรยนทสมองยงพฒนาไมถงจนทำใหเดกทอถอย ขาดความมนใจตนเอง
ใหนกเรยนใหคะแนนตนเอง
เมอจบภาคการศกษา และครมเกรดของนกเรยนทกคนแลว (แตยงไมไดสงไปฝายวชาการ) ครเลาแอนนมวธตรวจสอบวานกเรยนสมควรไดรบเกรดนน ๆ หรอไม รวมทงเปนวธใหนกเรยนประเมนผลการสอนของครทางออมดวย โดยใหนกเรยนแตละคนเขยนเรยงความสะทอนภาพหรอความประทบใจ (ทงทางบวกและทางลบ) เกยวกบการเรยนวชานน รวมทงบอกวาตนคดวาตนควรไดเกรดอะไร เพราะเหตใด ซงจะชวยใหครไดเขาใจมมมองของเดกตอเกรด ทตางจากมมมองของคร
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 217
ในประสบการณของครเลาแอนน นกเรยนชอบทไดเขยนเรยงความชนน บอยครงนกเรยนใหเกรดตนเองตำกวาทครให และมบางครงทเมอครอานเรยงความแลว ไปขยบเกรดของเดกคนนนขน แตไมมเลยทนกเรยนคนใดจะโดนลดเกรดลง
ครเลาแอนนมวธใหนกเรยนเขยนเรยงความแบบไมธรรมดา เรมดวยการอานนทานเรอง True Story of the 3 Little Pigs by A. Wolf (เพอสรางความเขาใจวา อคตเขาขางตนเองเปนของธรรมดา) แลวจงบอกใหนกเรยนสมมตตนเองเปนครเลาแอนน เขยนจดหมายสะทอนภาพพฤตกรรมการเรยน และผลการเรยนของนกเรยน (ตนเอง) ในวชานนตลอดเทอม และบอกวาใหเกรดอะไร เพราะเหตใด ครเลาแอนนจะบอกนกเรยนใหจนตนาการวาตนเองเปนครและมองตนเองจากมมมองของคร
ตามประสบการณของครเลาแอนน มนกเรยนซน ๆ ๒ - ๓ คน เขยนเรยงความแบบทะลง ไรสาระ แตนกเรยนเกอบทงหมดจะตงใจเขยนอยางจรงจง เขยนอยางซอสตย และเจาะลกกวาทครคด รวมถงยงสะทอนความคดด ๆ แกคร ใหครเอาไปปรบปรงตนเองใหไดเกรด A บาง
ผมเกบความจากหนงสอเลมนอยางละเอยด เพราะประทบใจความละเอยดประณตในความเปนครของครเลาแอนนจรง ๆ
๑๕ มนาคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/435085
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 218
สอนศษยกบสอนหลกสตรแตกตางกน
บทนผมถอดความมาจากหวขอในหนงสอวา Covering Curriculum is Not Teaching ซงหมายความวา การตะลยสอนใหครบตามหลกสตรไมใชกจของครทด หรอครเพอศษย การทำเชนนนเปนกจของครเพอก คอเพยงแคสอนใหครบตามทกำหนดในหลกสตร ไมไดพจารณาหรอเนนทการเรยนรของศษย
การสอนศษยเนนทการเรยนรของศษย ไมใชเนนทการสอนของคร และไมใชเนนการสอนใหครบตามเอกสารหลกสตร ความยากลำบากของนกเรยนอยางหนงคอ เปน “โรคสำลกการสอน” เพราะโดนยดเยยดเนอหาความรมากเกนไป โดยไมคำนงถงระดบพฒนาการทางสมองของเดกทแมอายเทากน เรยนชนเดยวกน แตพฒนาการทางสมองบางดานตางกน หากครไมเอาใจใส ไมสงเกต เดกทสมองยงพฒนาไมถงขนทจะเขาใจสาระวชานน กจะเบอหรอเกลยดการเรยนวชานน และอาจทำใหเกลยดการเรยนทงหมดไปอยางนาเสยดาย
ทจรงครเปนบคคลทนาเหนใจมาก วชาทกำหนดไวในหลกสตรมกจะแนนเกนไปเสมอ เพราะในสงคมสมยใหม วชาความรเพมขนอยาง
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 219
มากมาย เกนกำลงทครจะสอนหมดและนกเรยนจะรบไดหมด หากครเนนทสาระ (content) ไมเนนทการคด และความเขาใจหลกการ
ครเพอศษยจงตองตความหลกสตร ทำความเขาใจศษย และทำหนาท โคช หรอ ผจดการเรยนร (facilitator) ใหศษยไดเรยนเพอบรรลบรรลทกษะทซบซอนทเรยกวา 21st Century Skills หรอทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ ตามระดบพฒนาการทางสมอง โดยใชหลกสตรเปนเพยงแนวทางในการจดการเรยนร ออกแบบการเรยนร และออกขอสอบเพอทดสอบผลสมฤทธของการเรยนร เพอตดตามนกเรยนเปนรายคน ไมใชทำตามหลกสตรแบบเปดหลกสตรสอน
การทำหนาทครแบบนแหละททาทายมาก สนกมาก เรยนรมาก และสรางความสมพนธระหวางครกบศษย ใหความสข ปตสข แกคร เกนกวาเงนเดอนและคาตอบแทนอน ๆ ทไดรบ
หลกการทครเลาแอนนแนะนำคอ ใหจดลำดบความสำคญของสาระในหลกสตร และวางแผนการเรยนของนกเรยนไวตลอดเทอม โดยตองเขาใจดวยวานกเรยนมวชาอนทตองเรยน ตองสอบ และยงมกจกรรมนอกหลกสตรอกมากมาย และในทำนองเดยวกน ตวครเองกมหนาทอกหลายอยาง รวมทงยงมภาระสวนตวอกดวย ชวตการเปนครเปนชวตทถกเรยกรองใหตองทำ ตองรบผดชอบหลากหลายดาน ตองเอาชนะความวนวาย จดระบบตวเอง บรหารเวลาใหได และตองฝกนกเรยนใหรจกควบคมตนเอง จดการชวตและบรหารเวลาของตนเองเปนดวย
ลงทายนกเรยนกบครตองเรยนวชาเดยวกน ฝกฝนเรองใหญของชวตในทำนองเดยวกนคอ การควบคมจดการชวตหรอเวลาของตน และจดลำดบความสำคญของสงทตองทำทามกลางภารกจหรอสงทเขามาเรยกรองตองการตวเราลนหลาม
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 220
สงทเรยกรองรนแรงยงคอ กเลส โลภะ โทสะ โมหะ ของตวเรา ทตวเรากอขนเอง และทโดนกระตนจากสภาพแวดลอมรอบขาง ครตองเขาใจสงนซงเปนธรรมชาตทเกดขนกบนกเรยนดวย เชน นกเรยนวยรนจะมแรงขบดนทางเพศ บางคนรนแรงมาก ครจงตองหาทางบรณาการความรและทกษะเพอใหนกเรยนสามารถผานพนอปสรรคในชวตชวงนไปใหได นคอ สวนหนงของการเรยนรทกษะชวต คอ ทกษะชวตการเปนวยรน ทเปนสวนหนงของทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑
ครของศษยวยรนทไมไดเอาใจใสจดการเรยนรทกษะชวตการเปน วยรนใหแกศษย ปลอยใหศษยลองผดลองถกเอง ซงมเดกลองผด หมดอนาคตไปจำนวนมาก ไมถอเปนครเพอศษย
ครทมงสรางหลกฐานเอกสารวา ตนไดทำหนาทสอนอยางด ครบถวน สมบรณ แตไมไดเอาใจใสการเรยนรของศษย ไมไดเอาใจใสศษยเปนรายคนครเชนนกไมใชครเพอศษย
ครทมงสอนวธตอบขอสอบ อาจทำใหผลสอบของศษยด โรงเรยนม ชอเสยง และเขตพนทการศกษาของตนพอใจ ผบรหารของกระทรวงศกษาฯ พอใจ แตประโยชนตอชวตในอนาคตของศษยไมมาก สการสอนเพอสรางการเรยนรอยางแทจรงในตวศษยไมได โดยเฉพาะการเรยนรเพอบรรลทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ ซงจะชวยใหศษยประสบความสำเรจในการดำรงชวตในโลกอนาคตทซบซอน แปรผน และไมแนนอน
มครจำนวนหนงไมตองการรบแรงบบคนใด ๆ มงแตจะจดการเรยนรเพอความสนกสนานของเดก ซงอาจจะเปนโครงการใหนกเรยนทำโครงการละหลาย ๆ สปดาห แตไมไดวางพนฐานความรและทกษะ สำหรบการเรยนรในชนถดขนไป ครเหลานไมใชครเพอศษย
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 221
ครเลาแอนนเลาวา ครงหนง ตนเองกบทมครอก ๓ คน ไดรบ มอบหมายใหดแลนกเรยนวยรน ๕๐ คน ทมปญหาไมเอาใจใสการเรยน อานหนงสอไมออก และเบอเรยน ศกษาธการเขตการศกษาใหคำแนะนำแกทมครวา “การสอนตามหลกสตรไมใชการสอนทแทจรง” (covering curriculum is not teaching) ไมมใครคาดหวงใหคณแกปญหาใหเดกกลมนเรยนทนกลมปกต โดยการสอนตำราใหจบเลมภายใน ๑ ป ขอแนะนำใหเลอกสาระสวนทคดวาสำคญทสด และสอนใหเดกเขาใจ อยาพยายามสอนทกเรอง ใหเลอกเฉพาะสวนทเปนหลกการและทกษะทสำคญทสด จงสอนใหนกเรยนรวธเรยน เพอใหเขาเรยนสวนทเขาลาหลงไดเอง
ทมครทำตามคำแนะนำและพบวาไดผลอยางนาพศวง เมอนกเรยนตระหนกวาครพรอมทจะสอนชาลงในสวนทนกเรยนเขาใจยาก นกเรยนกมกำลงใจเรยนเพมขน เอาใจใสการเรยนเพมขน และเรยนเสรมสวนทตนเรยนชาดวยตนเองไดในทสด ผลปรากฎวา นกเรยนกลมนมผลการเรยนเทากบนกเรยนกลมปกตในวชาภาษาองกฤษ ประวตศาสตร และคอมพวเตอร และเรยนไดดกวาในวชาคณตศาสตร รวมทงเรยนตำราเลมนนไดตลอดเลม
พวกเขาเหลานนสอนครเลาแอนนวา เดก ๆ มพลงความสามารถในการเรยนมากกวาทเราคด หากเขามกำลงใจและรสกถงคณคาของการเรยน ครทเอาใจใส ททำใหเดกรสกวาตนเปนคนสำคญในใจคร และครทพรอมจะเดนเคยงคไปกบการเรยนของเดกจะชวยใหเดกเรยกพลงการเรยนรของตนคนมาและเรยนรไดอยางมพลง
๒๐ มนาคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/435909
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 222
ถอยคำทกองอยในหเดก
บทนผมถอดความมาจากหวขอในหนงสอวา There is No Such Thing as A Casual Remark to A Child ซงหมายความวา อยาคดวา คำพดทครพดแบบไมตงใจจะเปนเรองเลกสำหรบศษย เรองนกเปนเรองเลา เชนเดยวกนกบเรองเลาในตอนทแลว
ครเลาแอนนเปนนกสงเกต เกบเหตการณทเกดขนในชวตการเปนคร ในปฏสมพนธระหวางตนกบศษยเอามาตความหาความหมาย เพอการเรยนรของตน แลวรวบรวมเอามาเลาในหนงสอเลมน
วนหนงหลงจากการแขงขนกฬา ดารานกกฬาคยโมกนโขมงในกลมตนและสาว ๆ ในชวงเวลากอนเรมชนเรยน นกกฬาเหลานคอดาวดวงเดน และขาง ๆ กลมดารา มนกเรยนรปรางผอมแหง เงยบขรมไรความเดนดงชอ ซน นงฟงอยางเงองหงอย ครเลาแอนนเดนไปขาง ๆ โตะทซนนง และเอยกบ พอลซงเปนดารานกกฬาวา “ครภมใจในความสามารถของเธอ พอล และครเชอวาเธอจะออกไปประสบความสำเรจหลงออกจากโรงเรยนดวย ครไมอยากเหนลกศษยทชวตขนสจดสงสดตอนอาย ๑๖ แลวหลงจากนนชวตกตกตำหลงออกจากโรงเรยนมธยม”
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 223
พอลตอบวา “สบายมากครบ แมวมองหานกกฬากำลงมาตดตอผมแลวครบ” ครเลาแอนนพดเบา ๆ กบ ซนซงกำลงจองไปทพอลวา “ครเชอวาเธอจะเปนคนทชวตขนสจดสงสดในชวงเวลาหลง ๆ ของชวต” ซนมใบหนา แชมชนขนทนท ขยบตวนงตรงและตอบวา “ผมกคดวาอยางนนครบ”
ครเลาแอนนรสกภมใจทไดชวยยกระดบความมนใจตนเองใหแกซน แลวเดนไปอกทางหนงของหอง และผานโตะของเดกหญงทขอายทสดในชนชอ มารซครเลาแอนนหยดมองหนามารซ และพดวา “เธอกเหมอนกน ถงเธอจะเปน ดอกไมทบานชา (late bloomer) แตเธอจะเปนดอกไมดอกโตทงดงามมาก” คำพดนทำใหมารซอายมวนตวน
แลวครเลาแอนนกลมเหตการณนน
จนวนหนงหลงจากนนหลายเดอน ในงานเปดบาน (open house) ใกลจะจบงาน แมของซนมาหาครเลาแอนนทหอง เมอครยนมอใหจบ แมของซนจบมอของครเลาแอนนดวยมอทงสองและบบแนน พรอมทงกลาววา “ขอขอบคณคำพดทครพดกบซน ซนเลาใหฟงวาครพดวา ตวเขาจะประสบความสำเรจในชวงหลงของชวต เขาไมควรกงวลวาไมเปนดาวกฬาหรอเดนดงในโรงเรยนในเวลาน ครนาจะไดเหนเขายมตอนทเขาเลาใหแมฟง ตอนนชวตของเขาเปลยนไป ครไดชวยเปลยนชวตของเขา ฉนไมรวาจะขอบคณครไดอยางไรจงจะสมกบทครไดชวยซน”
ครเลาแอนนไดแตตะลงจนแมของซนลาไป ไมนกวาคำพดประโยคเดยวจะมพลงถงขนาดนน และเหตการณนนจะเปนพลงใจใหคนเปนครไดหลายเดอน แตยงไมหมด กอนทครเลาแอนนจะออกจากหอง มองผานบานประตไปเหนแมของมารซกำลงเดนมา และเมอเหนแมของมารซเตมตากรวาแมลกคนขอายเปนพมพเดยวกน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 224
“ฉนเพยงตองการมาขอบคณทครพดกบมารซวา เธอเปนคนชนด ‘บานชา’ แตจะเปน ‘ดอกไม’ ทงดงามมากในวนหนง มารซรองไหเมอเธอเลาใหแมฟง และฉนกรองไหดวย เพราะเรากงวลวาตอไปเมอเธอโตขนเธอจะมชวตทดไดอยางไร ตอนนเราไมกงวลแลว เพราะเธอไดกลายเปนเดกทมความสข”
ครเลาแอนนไมกลาเอยคำพด เพราะเกรงวาหากพดออกไป ครกจะรองไหดวย จนแมของมารซลากลบไป
เหตการณนประทบใจครเลาแอนนไมรลม และสอนวา คำพดเชงบวกตอเดกแตละคนมผลตอการสรางพลงในชวตของเดกมากแคไหน และในทางตรงกนขาม คำพดเชงลบเหยยดหยนเดกจะทำลายชวตเดกไดมากเชนกน
ครเลาแอนนรบบนทกไววา จงระมดระวงคำพด คำพดของครอาจกองอยในหเดกไปชวชวต
ถอยคำของครคนหนงทยงกองอยในหทงสองของผม คอ คำของครใหญ โรงเรยนชมพร “ศรยาภย” (ชอในตอนนน) ในป พ.ศ. ๒๔๙๗ ในชนเรยน ชน ม. ๓ วชาศลธรรม ครคลอง บญเอยม เฉลยขอสอบ และยกคำตอบของผม ซงตอบไมตรงกบคำเฉลย แตครบอกวาคำตอบของผมแสดงวาผมเขาใจลกไปอกชนหนง เปนคำชมทกองอยในหของผมมาตลอดชวต ผมไมเชอทครบอกและคดวาครมฉนทาคตวาผมเปนหลานของเพอนของทานทไดชอวาเปนอจฉรยะในหมเพอนและคร คอ นายยเกย หรอนายธรรมทาส ทานคงเชอวาเมอลงมสมองด หลานจะตองมสมองดดวย ซงผมไมเชอ แตคำชมนกใหความชมชนแกใจผมอยางยง และกลบไปเลาใหพอแมฟงเหมอนศษยทงสองของครเลาแอนน
๒๐ มนาคม ๒๕๕๔ http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/437049
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 225
เตรยมตว เตรยมตว และเตรยมตว
ครตองเตรยมตวลวงหนากอนเปดเทอม ๒ - ๓ สปดาห เพอใหตนเองพรอมทสดกบการจดการชนเรยนเพอใหนกเรยนเขาสความเปนระเบยบเรยบรอยภายใน ๒ - ๓ วนแรก มฉะนน สภาพการเรยนของนกเรยนในชนอาจเละเทะไปตลอดป
เพราะวาเมอโรงเรยนเปด งานตาง ๆ จะประดงเขามา ยากทครจะตงตวตด หากไมเตรยมตวตงหลกไวลวงหนา การเตรยมตวนจะชวยใหนกเรยนเกดความประทบใจ และพรอมทจะรวมมอกบคร รวมกนฝาฟนอปสรรคไปสความสำเรจของนกเรยน และมความสขสนกสนานกบการเรยนไปตลอดป คอ ใหคณแกทงนกเรยนและคร
ครเลาแอนนเลาละเอยดมาก ผมจะไมจาระไนอยางนน แตขอจดกลมการเตรยมตววา ประกอบดวย
เตรยมเครองใชสำหรบคร และบางอยางสำหรบอำนวยความ สะดวกแกศษย
เตรยมตกแตงหองเรยนใหมบรรยากาศเออตอการเรยน และ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 226
ดตอสขภาพ หรอปองกนโรค เชน โรคหวด เขาเอยถง เครองกรองอากาศชนดกำจดฝน และเชอโรคดวย
เตรยมหนงสอสำหรบเดก รวมทงรปภาพ และแผนผงประกอบ การเรยนร
ผมอานตอนนดวยความประทบใจในความละเอยดลออ เอาใจใสรายละเอยดปลกยอยทแสดงถงความเปน “ครเพอศษย” ของครเลาแอนน การเตรยมตวทกเรองมคำอธบายวาจะเกดประโยชนตอศษยอยางไร หรอชวยใหเกดความสมพนธทดระหวางศษยกบครอยางไร ชวยใหครเอาใจใส ดแลศษยเปนรายคนไดอยางไร ทง ๆ ทครมงานมาก มงานหลายดาน และมศษยหลายชนเรยน เคลดลบคอ การจดแฟมทมสวนของนกเรยนเปนรายคน แฟมสำหรบใสเอกสารแจกเตรยมไวใหนกเรยนทขาดเรยน หรอเอาไวเตอนวานกเรยนคนไหนยงไมสงการบาน
นคอ สดยอดของการจดระบบตวเอง และการจดระบบชนเรยน นกเรยนจะรขอตกลงหรอกตกาเพอชวยใหครชวยดแลสงเสรมการเรยนรของศษยแตละคน ทำใหการดำเนนการในชนเรยนเปนไปอยางมระบบ ไมมว ไมขนอยกบวาครมความจำดหรอขหลงขลม เพราะทกอยางมระบบหมด เปดแฟมดกตรวจสอบไดทนท แตตองมหลายแฟมและตองรบเกบเอกสารเขาแฟม รวมทงนกเรยนกจะตองรวมมอสงการบานใหตรงตะกรา ไมรอเอกสารบนโตะคร ซงหากทำจะถอวาผดวนยรนแรง เพราะเปนการทำลายความราบรนในการเรยนของทงชนเรยน
เตรยมหองเรยน
ครเลาแอนนแบงเรองนออกเปน ๔ หวขอยอย เปน ๔ S ดงน
Sensory Details รายละเอยดทมผลตอการรบร สมกบคำวา
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 227
รายละเอยด (details) จรง ๆ เพราะครเลาแอนนบอกวาตองเอาใจใส “สมผส” ๔ ใน ๕ ของหองเรยน หรอหากถอตามแบบไทยทมผสสะ ๖ ทวาร คอ ตา ห จมก ลน กาย ใจ กมยกเวนทวารเดยวคอ ลนหรอผสสะรบรส ทไมตองเตรยม ขอพงตระหนกคอ เดกมความไวในการรบรมากกวาผใหญ ดงนนผสสะทไมพงประสงค หรอไมเปนผลดตอการเรยน อาจสงผลรายตอเดกมากกวาทเราคด
ผมประทบใจครเลาแอนน ทเอาจรงถงขนาดไปขอบรจาคสทาผนงหองจากรานขายส และรบบรจาคแรงงานจากชางทาส เพอเปลยนสหองจากสทม ๆ เปนสหวาน ใหความรสกสบายแกเดก ๆ เรองการรบบรจาคเพอเดก เพออำนวยความสะดวกในชนเรยนน ครเลาแอนนบอกวาอยาอาย อยาคดวาเวอร เพราะหากครมงทำเพอศษยจรง ๆ พอแมทมฐานะ หรอคนทวไปมแนวโนมอยากชวยอยแลว
ครเลาแอนนมประสบการณใชเสยงเพลงกลบความอกทก สรางบรรยากาศใหนกเรยนมสมาธกบการเรยน และการตอรองกบเดก ๆ ทชอบเพลงดง ๆ อกทก ๆ ใหลองหนมาฟงเพลงหวาน ๆ เพอสรางสมาธ ทงหมดนเปนเรองของเดกอเมรกนซงตางวฒนธรรมกบเดกไทย การทดลองใชดนตรชวยเพมประสทธผลของการเรยน และการจดการชนเรยน จงนาจะเปนหวขอของโจทยวจยในชนเรยนได
ผมประทบใจขอความระหวางบรรทดทครเลาแอนนเขยนจากประสบการณ เพราะแสดงถงจตวทยาในการมปฏสมพนธกบเดก โดยเฉพาะอยางยงเมอครเปดเพลงคลาสสคกอนเวลาเรยน และเดก ๆ ประทวง ขอใหเปลยนเปนเพลงจงหวะกระแทกทเขาชนชอบ ครเลาแอนนแนะนำใหปดเพลงและขอโทษเดก หรอแสดงความเสยใจทเดกไมชอบตามทครทดลอง แลวรบเขาสบทเรยน อยามวเสยเวลากบเรองเพลง
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 228
เฉพาะเรองเพลง ครกสามารถเอามาเปนเครองมอสรางบรรยากาศในการเรยนรไดมากมาย ครเลาแอนนบอกวา หลกการคอ ตองทำใหสภาพของหองเรยนมคณสมบต ๔ อยาง คอ มประโยชนใชสอย (functional), ใหความรสกสบาย (comfortable), ดงดดใหเขามาในหอง (welcoming) และ สรางแรงบนดาลใจ (inspiring) เราสามารถใชหลกการนทดลองหรอทำวจยเรองการจดหองเรยนไดมากมายหลายสบหลายรอยโจทย ตามบรบทของนกเรยนและภมสงคมทแวดลอมโรงเรยน
ผมลมเรองราววยเดกเรองกลนในหองเรยนไปสนท จนมาอานหนงสอตอนนจงนกขนไดวา สมยเรยนชนมธยมทชมพร เราสวมรองเทาผาใบ และตองซกทกสปดาห แตมเพอนบางคนขเกยจซก สะสมความหมกหมมไวจนไดท กหลอกใหเพอนลองดม เปนเรองแกลงเพอนไดอยางหนง
แตครเลาแอนนละเอยดออนกบกลนทกชนดในหองเรยน รวมทงกลนสททาใหม ๆ กลนหนงสอ กลนสาบเหงอ เปนตน นกเหมอนกน สมยผมเปนเดก มเพอนบางคนสวมเสอตวเดยวตลอดสปดาห และสขาวกลายเปนสตน ๆ หรอทแขนเสอมคราบดำจากการยกแขนขนปายนำมกตดอย หรอเสอขนราสดำเปนจด ๆ ครเลาแอนนเอยถงการใชสเปรยฉดทำความสะอาดอากาศในหองเรยน แตบนวาราคาแพงหากครตองซอมาใชเอง
อณหภมในหองกมความสำคญ ในสหรฐอเมรกาปญหาหองหนาวเกนไปคงจะเปนปญหาใหญ ในบานเราตรงกนขาม แตเวลานโรงเรยนจำนวนมากในเมองตดเครองปรบอากาศ ซงกมทงขอดและขอเสย ขอเสยทเหนชดคอ การแพรเชอโรคทางการหายใจ เชน ไขหวด ซงเครองทำความสะอาดอากาศ กรองจบเชอโรคอาจใชไดผลหรอไมไดผลกนาจะมการทำวจย
ผนงหองไมควรปลอยใหเปลาเปลอยเพราะไมชวยกระตนความสนใจ
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 229
ใครรของเดก การตกแตงดวยรปธรรมชาต รปคน ภาษตคำคม ฯลฯ จะชวยกระตนจนตนาการและแรงบนดาลใจของเดก นกเปนประเดนสำหรบทดลองและวจยไดเชนเดยวกน
Seating Arrangement การจดทนงเรยงโตะนกเรยน การจดโตะนกเรยนจดไดหลายแบบ โดยมหลกการสำคญคอ ใหเกดความสะดวกตอการเรยนของเดก ใหเดกมองจอ กระดานหนาหอง จอทว และจอมอนเตอร (ถาม) เหนหมดทกคน และเพอความสะดวกของครในการเคลอนไหวไปทกสวนของหองไดอยางรวดเรว รวมทงไมใหเกดมมอบสำหรบเดกเบอเรยนสามารถหลบครไปทำอยางอน
การจะจดหองเรยนอยางไรนนขนกบขนาดรปรางของหองและจำนวนนกเรยน เปาหมายของการจดคอ เพอใหเกดผลดตอการเรยนรของเดก สรางความรสกมแรงบนดาลใจตอการเรยน และสรางปฏสมพนธทดระหวางนกเรยนกบนกเรยน และระหวางนกเรยนกบคร
ครเลาแอนนแนะนำวา วธจดหองเรยนทไมควรทำทสดคอ จดเปนแถว หนหนาไปสกระดานหรอจอหนาหอง เพราะเดกจะบงกน และควรจดตำแหนงทครยนใหหางจากนกเรยนแตละคนไมเกน ๓ ชวงโตะ ซงจะชวยใหครดแลความเปนระเบยบเรยบรอยไดเพราะเขาถงตวเดกไดงาย และมผลทาง จตวทยาวานกเรยนทกคนใกลชดคร
พงตระหนกวา วธจดโตะในหองมผลตอบรรยากาศในหองเรยนมาก การจดแบบชนเรยน (classroom) ทำใหเกดความรสกเปนทางการ เนนกฎระเบยบ การจดเปนรปวงกลมเปนกลม ๆ หนหนาไปทางหนาหองจะใหความรสกอสระมากกวา การจดเปนแบบสตดโอจะบงบอกวา หองเรยนคอหองทำงานรวมกนของนกเรยน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 230
นโยบายการจดทนงม ๒ แนวทางใหญคอ กำหนดทนงประจำกบเปดฟรใหนกเรยนเลอกทนงเองตามชอบใจ ใครมากอนเลอกกอน เปลยนทนงไปเรอย ๆ กได ซงมขอดคอ ไมจำเจ แตอาจไมสะดวกหากนกเรยนตองการเกบของไวในโตะ และไมสะดวกสำหรบครทจะทราบวาวนนนนกเรยนคนไหนไมมาเรยน
ครเลาแอนนแนะนำวา นาจะเรมดวยการบอกนกเรยนวา ครจะไมกำหนดทนงใหนกเรยน หากการใหอสระนนไมมปญหาตามมา
ถาครตองการกำหนดทนงแกนกเรยนแตละคน ครตองบอกนกเรยนใหรวา ครไดไตรตรองรอบคอบแลววาจะมหลกการกำหนดอยางไร เพอประโยชนของนกเรยนแตละคนและของนกเรยนทงชน ทจะทำใหเกดความสะดวกในการเรยน แตถานกเรยนคนไหนไมชอบทนงตำแหนงทครจดให กใหมาคยกบครนอกเวลาเรยน
Supplies and Storages วสด อปกรณชวยเรยนและทเกบของ จากขอเขยนของครเลาแอนนทำใหผมตระหนกวา หองเรยนสมยนตองมวสดชวยเรยนหรอชวยสอน มากกวาสมยผมเรยนอยางเทยบกนไมไดเลย จงตอง กำหนดทวาง มตหรอทเกบ ทนกเรยนจะตองชวยกนเกบ หรอมเวรเกบของนกเรยน
ผมประทบใจมากทครเลาแอนนจดใหมปากกาและดนสออยางละ ๑๐ แทง ไวใหนกเรยนทลมเอามา มายมใชได และมขอตกลงวากอนนกเรยนออกจากชนตองนบปากกาและดนสอในกลองใสคนใหครบกอน โดยมนกเรยน ๑ คนไดรบแตงตงเปน “ผอำนวยการนบดนสอและปากกา” ประจำสปดาห เรองเลก ๆ นอย ๆ เหลานเปนการเรยนรและการฝกวนยใหแกนกเรยนทงสน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 231
Student Information ขอมล ขาวสาร สำหรบนกเรยน ครตองสอสารกบนกเรยนอยเสมอทงโดยวาจาและเอกสารประกาศ จงตองเตรยมสถานทและระบบตดประกาศทเหมาะสม เพอใหนกเรยนเหนงาย ไมตกขาว ครควรคดเรองนอยางรอบคอบ เปาหมายสำคญคอ ใชเปนเครองมอกระตนความใฝรของนกเรยน กระตนบรรยากาศตนตวหรอแรงบนดาลใจในการเรยนร
เทคนคอยางหนงคอ ประกาศแผนการเรยนวนถดไปไวลวงหนา หรอยงดหากประกาศไวลวงหนาทงสปดาห หรอทงเดอน เพราะจะชวยนกเรยนทขาดเรยน บางวน และชวยนกเรยนทตองการวางแผนการเรยนของตนไวลวงหนา
การทำตารางเรยนดงกลาว ควรทำใหอานงาย มระบบสทแตกตางกนสำหรบกจกรรมตางกลม รวมทงอาจใชตารางเปนตวกระตนหรอสรางแรงจงใจตอพฤตกรรมทพงประสงค เชน ครใสดาวลงไปในชองวนทครไมตองเตอนเดกใหเงยบหรออยในวนย รวมทงไมเกดเหตการณไมพงประสงคอน ๆ โดยมขอตกลงวาเมอไดครบ ๑๕ ดาว ทงชนจะไดรบรางวลทนกเรยนชนชอบตามทตกลงกน
มคำถามวา ควรตดประกาศกฎหรอขอหามไหม คำตอบคอ ใหตดเฉพาะกฎทเปนหวใจเทานน เพราะเดกจะรงเกยจกฎหยมหยม อาจทำใหพานเบอการมาโรงเรยน ครเลาแอนนมกฎทเปนหวใจคอ ตองประพฤตตนอยางมความเคารพตนเองและเคารพผอน
๒๔ มนาคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/437929
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 232
จดเอกสารและเตรยมตนเอง
หนงสอเลาเรองครเลาแอนนเลมน บทท ๓ “เรองใหญ ๓ เรอง : เตรยมตว เตรยมตว เตรยมตว” มหลายตอน และเรองการจดเอกสารเปนตอนหนงในบทน ผมอานแลวตความวา ครทเกงตองสามารถยดกมสถานการณในการทำหนาทคร ไดท งหมด ไมม วหรอรวนเรแมในสถานการณทยง หรอมภารกจหลากหลายดาน ลนมอ ลนสมอง
การเตรยมตวจดระบบเอกสารชวยใหครมระบบ ไมตองพงความจำมากเกนไป และทำงานไดอยางมประสทธภาพ
ผมถอดความรายการทครเลาแอนนเขยนในหนงสอมาทงหมด เพอแสดงใหเหนวาครทานนมความละเอยดลออเพยงใด และใหเหนวาทกเรองทกขนตอนเปนการฝกฝนศษย หรอการเรยนรของศษยทงสน
การจดเอกสาร
๑. ถาดเอกสารเขา จดหาถาดเอกสารสำหรบใสเอกสารทนกเรยนสงคร ถาดนตองลกพอทจะใสเอกสารในแตละคาบไดหมด โดยครตองบอกนกเรยนใหสงเอกสารในถาดนเทานน หามวางบนโตะหรอทอน ถา
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 233
เอกสารนนใหญใสถาดไมลงตองสงกบตวครโดยตรง และหามเดกหยบเอกสารจากถาดนเดดขาด รวมทงของตนเองดวย หรอจะหยบของเพอนดกไมได เพอเปนการปกปองความเปนสวนตวของนกเรยนแตละคน
ทานผอานเหนบทเรยนเรองความเคารพความเปนสวนตวของผอนไหมครบ เมอจบคาบครตองเกบเอกสารจากถาดเขาแฟมทแยกตามส เอาไวจดลำดบหรอตรวจการบานตอไป
๒. แฟมบทเรยนประจำวน จดหาแฟมสสวยสำหรบใสเอกสารแผนการสอนแตละชวโมงหรอแตละวชาของวน เอกสารทจะตองใหคะแนน เอกสารทใหคะแนนแลว และเอกสารบนทกเรองสวนตวของนกเรยนแตละคน ถาตองนำเอกสารไปใหคะแนนทบาน กเอาแฟมเลกนใสแฟมใหญสำหรบการขน เมอใหคะแนนเสรจกเอาเอกสารกลบเขาแฟมเดม พรอมกบแผนการสอนหรอบนทกความจำสำหรบวนรงขน โปรดสงเกตวา ครตองใชบนทกชวย อยาใชความจำเพยงอยางเดยว
๓. แผนฉกเฉน อาจเกดอบตภย เชน ไฟไหม แผนดนไหว โรงเรยนตองมแผนฉกเฉนเขยนไวอยางชดแจง รวมทงมการซอมดวย ใหจดแฟมใสเอกสารน และเพมเอกสารทอยหมายเลขโทรศพททบาน มอถอ ของตนเอง ของญาตหรอเพอนสนทของครไว เวลามการซอมอบตภย ใหฉวยแฟมนและพาเดกไปในทปลอดภย แฟมนจะมประโยชนหากครไมอยในยามฉกเฉนนน ครสอนแทนหรอผอนกจะมขอมลสำหรบตดตอ
๔. แฟมสำหรบครสอนแทน ครคอมนษยธรรมดา ยอมมการเจบปวยหรอมธระสำคญบาง ตองมครแทนมาสอน จงตองทำแฟมสำหรบครสอนแทนไว ในแฟมใสเอกสารรายชอนกเรยนในชน ในกรณทรลวงหนาวาจะตองลางาน ใหใสเอกสารแผนการสอนของวนทลางานไวในแฟมดวย แต
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 234
พงตระหนกวา ครสอนแทนแตละคนไมเหมอนกน บางคนอาจสอนตามแผนการสอนทใสไวในแฟม บางคนอาจคดแผนการสอนของตนขนมาเอง ครเลาแอนนจงเขยนบทเรยนดวยตนเองขนมาชดหนงทไมใชบทเรยนปกตสำหรบใหนกเรยนเรยนเองเวลาครเลาแอนนไมอย และหากเกดปญหาระหวางนกเรยนกบครสอนแทน เชน นกเรยนแสดงความไมเชอถอคร ครเลาแอนนจะมวธจดการอยางเคารพทงครสอนแทนและเดก นอกจากนน ครเลาแอนนยงแนะนำใหจดการเตรยมครสอนแทนทรจกกนหรอทสอนแทนไดเขาขากนดวย
๕. แฟมบทเรยนสนกสนาน “ครเพอศษย” ตองทำวจยเลก ๆ หาบทเรยนสนก ๆ ใหความบนเทงไวใหเดก ๆ ไดหยอนใจบาง เชน บททดสอบสนก ๆ บททดสอบเชาวน เกมคำศพท ฯลฯ ซงอาจใชสำหรบใหรางวลเมอนกเรยนทงชนอยในระเบยบวนยด
๖. แฟมเรยนไมทน ครเลาแอนนแนะนำใหซอแฟมทมหลายชอง ยดออกแบบหบเพลงชก (accordion-style folder) และเขยนชอ Make-Up Work ไวทดานหนาและดานหลงแฟม และตดปายแตละชองดวยอกษร A, B, --- Z สำหรบใชใสเอกสารหรอขอทดสอบทแจกในวนนน เดกทไมมาเรยน ใหใชดนสอเขยนนามสกลทหวกระดาษและเอาใสแฟมในชองตวอกษรตวหนาของนามสกล พรอมทงเขยนสรปยอบทเรยนนน ๆ เหนบไวดวยกน เพอใหนกเรยนมาหยบเอกสารนนไปเรยนและทำการบานเอง ซงจะชวยประหยดเวลาของคร แตถาเปนนกเรยนชนเลก ครตองชวยเตอนใหนกเรยนมาหยบเอกสารไปเรยน และครตองแสดงทาทวาพรอมจะชวยเหลอแนะนำ
๗. ทำใบอนญาตเขาหองสมด หองพก หองอาบนำ ผมเขาใจวา
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 235
โรงเรยนทอเมรกามใบอนญาตน ครเลาแอนนแนะนำใหครกรอกใบเหลานไวลวงหนาจำนวนหนง แตอยาลงนามไวลวงหนา เวลาเดกมาขอ จงเซนชอแลวใหเดกไดอยางรวดเรว หรออาจสรางระบบใหเดกกรอกรายละเอยดเอง แลวครเซนชอ
๘. ถายสำเนารายชอนกเรยน ใหถายไว ๒ - ๓ ชด สำหรบบนทกวานกเรยนคนไหนไดรบรางวล บนทกประวตการมาเรยน การกำหนดโตะนง การจดทมทำโครงงาน ทมเดนทางทศนศกษา ทมซอมหนไฟ และโอกาสอน ๆ ทตองการใชรายชอ ครเลาแอนนจะเอารายชอไปไวทบาน ๑ ชด สำหรบดชอของนกเรยนเพอใชในประโยคในขอทดสอบ หรอในเรองราวทแตงใหนกเรยนอาน การใชชอนกเรยนจะทำใหเดกรสกพอใจ แตมขอเตอนใจวาตองใชชอเดกใหทวหนา อยาใหเกดความรสกวาครรกเดกไมเทากน
๙. ลงพลาสตกไวใสแฟมนกเรยน ถาสอนนกเรยนหลายชน ใหซอ ๑ ลงตอ ๑ ชน แยกสและตดแถบสทแฟมนกเรยนใหตรงกบลงเพอใหแยกไดงาย แฟมนกเรยนนจะหนาขนเรอย ๆ ในชวงหลงของป และครจะใชใสเอกสารสำหรบเดกทขาดเรยน เชน เอกสารการบานทนกเรยนสงไวและครเพงคนนกเรยนในวนนน ครจะเอาใสแฟมไวให เมอเดกมาเรยนกมาเอาจากแฟมไดเอง แฟมนเปนของสวนตวของนกเรยนแตละคน เดก ๆ มกชอบตกแตงดวยภาพสวย ๆ หรอประโยคเพราะ ๆ ครจะไมหาม แตหามเขยนคำหยาบหรอภาพไมเหมาะสม ครเลาแอนนเขยนเลาวธจดแฟมใหเปนระบบอยางละเอยดมาก
๑๐. เตรยมงานใหนกเรยนเกเรทำ ใหจดแฟมทเขยนชอเหนชดเจนเปดเผย เตรยมแบบฝกหดใสแฟมไว ๕ - ๖ แบบฝกหด และนดแนะกบหวหนาบรรณารกษหองสมดวา ครอาจสงนกเรยนทไมอยในวนย ไปทำ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 236
แบบฝกหดทนน โดยขอหองสมดอยายอมใหเดกแสดงพฤตกรรมไมเหมาะสมเดกทจะถกจดการแบบนคอ คนทมพฤตกรรมรบกวนการเรยนของชนเรยนซำ ๆ เมอถงขนทครไมควรทน ใหเรยกเดกมาหา เปดแฟม “นกเรยนเกเร” ใหเหนชด ๆ และหยบแบบฝกหดชนหนงสงให บอกใหไปนงทำคนเดยวในหองสมด พรอมทงเซนใบเขาหองสมดให และใหนกเรยนกลบมาทหองกอนจบคาบเรยน ๑ นาท หากนกเรยนไมทำตามจะแจงครใหญหรอฝายวนย
๑๑. แฟมนกเรยนทำผด ใหจดแฟมนกเรยนทำผด เขยนชอแฟมอยางชดแจง (Misbehavior) เพอเตรยมรบมอกบเดกทจงใจกอกวนชนเรยน เขยนแบบฟอรมไว ๒ - ๓ ใบ สำหรบกรอกชอนกเรยน รายละเอยดของการกอกวนและเซนชอ เมอเกดเหตและครหยบแฟมออกมากจะเปนสญญาณใหนกเรยนทงชนรวา ครตงใจสอนและไมอดทนกบการกอกวน ครจะตามเจาหนาทรกษาความปลอดภยมาพาตวเดกไปหาครใหญ โดยไมโตเถยงกบเดกทจงใจกอกวน
๑๒. สมดคะแนน ตองมสมดบนทกคะแนน แมจะใชคอมพวเตอร ชวยการใหคะแนน และบนทกวธหรอระบบการใหคะแนนไวใหชดเจน เขาใจวาระบบนกเรยนเขา/ยายโรงเรยนและชนเรยนจะโกลาหลในชวงตนป ครเลาแอนนจงแนะนำวา อยาเพงทำสมดนในวนแรก ๆ ของปการศกษา ใหรอสองสามวน (หรอสปดาห) รอจนจำนวนนกเรยนนง (ไมมการยายเขา/ออกชนเรยน) แลวจงทำสมดบนทกคะแนน ใหเรยงรายชอตามตวอกษรตรงกนทงในสมดและในคอมพวเตอร กอนทำสมดบนทก ใหคดลอกหนาแรกของสมดบนทกเอาไวบนทกคะแนนลำลองกอน ครควรใชสมดบนทกคะแนนชวยในการบนทกอกหลาย ๆ เรอง เพอลดเวลาการทำงานของครเอง ไดแก การลา การขาดเรยน การเขารวมกจกรรม การมความพยายาม เชน เมอนกเรยนไมมาเรยนกทำวงสเหลยมสแดงไวทชองของนกเรยนคนนน กจะ
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 237
ทำใหเหนชดเจน ไมตองไปตรวจสอบกบเอกสารแสดงการมาเรยน เมอนกเรยนทขาดทำขอทดสอบมาสงภายหลงกจะลงคะแนนไดรวดเรวไมเสยเวลา และกรณนกเรยนโกหกโตแยงวาตนมาเรยน กมหลกฐานยนยน
ควรมคอลมนคะแนนเพมและคะแนนลด สำหรบใหแกนกเรยนทแสดงความมานะพยายาม หรอทกอกวนในชน ครเลาแอนนแนะนำใหลงคะแนนลบดวยดนสอ เพอใหสามารถแกคะแนนได หากนกเรยนกลบตวได
เรองการใหคะแนนนมรายละอยดมาก ผมไมไดสรปมาทงหมด
๑๓. รางแผนการสอน (เรยน) ครเพอศษยตองยกรางแผนการสอนของทงป เพอชวยใหครมภาพระยะยาวของการสอน ไมสบสนงายเวลางานยง และชวยใหครยดหยนแผนการจดการเรยนการสอนรายวนไดโดยไมเสยกระบวนในภาพใหญ
เรองนกมรายละเอยดมากคอ ครเลาแอนนทำตาราง (ปฏทน) เรยนของทงป ใสวนหยด วนทำกจกรรมตาง ๆ ไว และทำตารางของแตละเดอนใหดงาย แรเงาสแดงลงในวนทเดกจะไมคอยมสมาธกบการเรยน ในวนเหลานนครเลาแอนนจะสอนสาระทยดหยน คะแนนทดสอบสำหรบชวงนจะไมนบรวมในการใหเกรด แตจะกากบาทวาเดกไดสงใบทดสอบแลว เดกทไดรบยกเวนไมตองเขาเรยนกไมเสยคะแนน เพราะการทดสอบชวงนนไมบนทกคะแนน และครเลาแอนนจะไมประกาศใหเดกร เพอไมใหเดกไมสนใจเขาเรยน
ครเลาแอนนใชสเขยวไฮไลทวนสอบประจำภาคและการสอบไลไว เพอใชเวลา ๒ - ๓ วนกอนหนานนสอนทบทวนให และกำหนด ๒ วนหลงสอบทจะไมมการบาน เพอใหครมเวลาตรวจขอสอบ จากแผนเหลาน ครเลาแอนนไดภาพใหญแลววา มวนเรยน (สอน) แบบเขมจรง ๆ กวนใน ๑ ป
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 238
ครเลาแอนนยกตวอยางวา ตนสอนวชาภาษาองกฤษ จะทำแผน การเรยนแตละหนวยยอยดวยดนสอ (เพอใหแกไขได) เชน การเขยนรายงาน (บทความ) เรยงความ รายงานผลการวจย บทกว เรองสน บทละคร นวนยาย ไวยากรณ สนทรพจน ตวสะกดการนต การใหความหมายศพท เปนตน ทำใหสามารถวางแผนไดวาจะทดสอบทกษะดานใดบางและเมอไร ครเลาแอนนมประสบการณวา หากกำหนดการทำแบบฝกหดและการทดสอบไวเปนระบบลวงหนา จะชวยใหเดกเรยนไดดขน เชน กำหนดการทำแบบฝกหดคำศพททกวนองคาร และทดสอบทกวนศกร ซงจะชวยครทำงานสะดวกขนดวย
ครเลาแอนนวางแผนกจกรรมใหนกเรยนทำในชวงเวลาสน ๆ ทครจดบนทกตาง ๆ ทนาสนใจคอ ครฉายถอยคำทตความไดหลายแบบ หรอถอยคำเชงคณธรรมจรยธรรม ใหนกเรยนอานและนกตความเงยบ ๆ ดวยตนเอง ๕ นาท (ระหวางทครจดบนทก) แลวใชเวลาหลงจากนนอภปรายแลกเปลยนขอคดเหนกน
๑๔. เตรยมใบตอนรบนกเรยน นอกจากกลาวตอนรบนกเรยนแลว ครเลาแอนนยงมใบตอนรบ ๑ หนา เปนลายลกษณดวย คำตอนรบน ทจรงกคอ การทำความเขาใจ หรอขอตกลงในการรวมมอกนอยางราบรนระหวางนกเรยนกบคร ซงครตองตดสนใจวาจะใชถอยคำทเปนทางการหรอไมเปนทางการ ถอยคำทไมควรใชคอ คำวา กฎระเบยบ หรอขอบงคบ เพราะจะแสลงใจนกเรยนโดยเฉพาะวยรน
ตวอยางหวขอในใบตอนรบ เชน หวขอและวตถประสงคของวชา กตกา (เคารพตนเองและผอน ไมมการดถกกนเรองเชอชาต ผว ภาษาแม เพศ ความพงพอใจในการดำรงเพศ ศาสนา รปราง ขนาดตว ทกคนม
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 239
สทธทจะไดรบความเคารพความเปนสวนตว) ความเปนระเบยบ ขอตกลงระหวางนกเรยนกบคร (นำเครองใชในการเรยนมาโรงเรยน) การบาน การมาเรยน การทำงานเสรม การมวนย ความสนกสนาน
ทงหมดนนกเพอผลประโยชนของนกเรยน และตองมถอยคำทแสดงวาครพรอมทจะชวยเหลอนกเรยนในทกเรอง แตนกเรยนตองรบผดชอบ ตองเคารพตนเอง และเคารพผอน ไมกอกวนชนเรยน
การเตรยมตวเอง
๑. เตรยมกำหนดขนตอน ใหครไปนงในหองเรยนแลวกำหนด ขนตอนในใจวาจะทำใหบรรยากาศในหองเรยนเปนอยางไรบาง เชน จะใหนกเรยนขออนญาตเขาหองนำอยางไร เมอจบชนเรยนจะใหนกเรยนเดนแถวออกจากหองอยางไร ระหวางเรยนเมอครตงคำถาม จะใหเดกยกมอใหครชคนตอบ หรอจะใหตะโกนตอบทนท แยงกนตอบกได เดกจะสงการบานสายอยางไร ฯลฯ บนทกกระบวนการหรอขนตอนเหลานไวในกระดาษบนทกเรองละแผนเพอกนตนเองสบสน ซงจะทำใหเดกสบสนและไมเชอถอคร
สวนขนตอนการสอนกเปนศลปะอยางหนง ตองระมดระวงวาจะสอนเมอไร สอนรวดเดยวทงหมด หรอคอย ๆ สอนทละนอย จะทำเอกสารแจกทงหมดหรอทละเรอง
๒. เตรยมกำหนดวนย ควรใหนกเรยนรวมกำหนดวนยทจะใชในหองเรยน โดยมเปาหมายเพอประโยชนของทกคนในชนเรยนคอ มความสงบเรยบรอย ชวยใหการเรยนไดผลด วนยแตละขอตองมการกำหนดมาตรการลงโทษผทำผดไวดวย การลงโทษควรรนแรงขนหากนกเรยนคนเดมทำผดซำ รวมทงควรเตรยมบนทกการทำผด การประชมหารอหลงมการทำผด และการสงเรองถงสำนกงานครใหญ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 240
ครเลาแอนนยกตวอยางคำพด (สนทรพจน) ของตนกบนกเรยน เพอกระตนความรบผดชอบ ความเคารพตนเองและผอน และบอกวา อาจมนกเรยนบางคนหวเราะ แตจะเปนการสงสญญาณแกเดกวา เรองนครเอาจรง
๓. ทบทวนคำกลาวตกเตอนนกเรยนททำผดวนย กตกาสำคญสำหรบครคอ ไมกลาววาจาทแสดงความโกรธเกรยวตอเดก คำกลาวตกเตอนตองแสดงความเมตตาและหวงดตอเดก แตกตองเจอความเดดขาดจรงจง การเตรยมถอยคำไวจะชวยใหครพดไดดขน
๔. ตรวจสอบตเสอผา ครตองมเสอผาอยางนอย ๒ - ๓ ชดทสวมสบาย และนาด ตองเขาใจวาเดกจะตองดครทกวน ตลอดเวลา การทครแตงตวนาดจงชวยใหเดก ๆ รสกสบายใจ แตไมจำเปนทครจะตองแตงตวเรด นอกจากนนตองมรองเทาทสวมสบาย เพราะครตองยนมาก เดนมาก
๕. หาเพอน หามตรทเปนเพอนครหองใกล ๆ หรอทเปนผบรหารเพอปรกษาหารอหรอชวยเหลอซงกนและกนในเรองตาง ๆ เชน เวลามนกเรยนเกเร
๖. คยกบเจาหนาทสายสนบสนน เจาหนาทสายสนบสนนจะชวยอำนวยความสะดวกดานตาง ๆ เชน โสตทศนปกรณ หองสมด รกษาความปลอดภย ครควรทำความรจกและแสดงทาทเคารพ ใหเกยรต ใหความสำคญกบบคคลเหลาน
๗. ตรวจหองเรยน เพอใหมนใจวาอยในสภาพเรยบรอย พรอมทจะรบเดกเขาเรยนอยางสะดวกสบายและเปนทรนรมย
๘. พกผอน ขนตอนสดทายคอ พกผอน ทำใจใหสงบสบาย เตรยมตวพบ “ลกๆ” ทนารก
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 241
ผมจงใจเกบความมาใหครบทกขนตอน (แมไมไดเกบรายละเอยดมาทงหมด) เพอนำมาฝากครเพอศษย เพราะเหนวาวธคดและวธการของ ครเลาแอนนนสะทอนความเปนครเพอศษยอยางดยง และสะทอนจตใจทอยกบความเปนจรงวา จะตองมเดกเกเร เดกจงใจแกลงหรอทาทายครอยบางเสมอ ครตองเตรยมพรอมเผชญความทาทายนน
๑๓ เมษายน ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/438809
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 242
ทำสปดาหแรกใหเปนสปดาห แหงความประทบใจ
ในหนงสอเลาเรองครเลาแอนนน วาดวยวธทำสปดาหแรกใหเปนสปดาหแหงความประทบใจของนกเรยน แมสภาพหองเรยนในโรงเรยนอเมรกนอาจจะยงไมนง ยงมนกเรยนเขาออกและมเหตการณรบกวนสมาธของนกเรยนและครบอย ๆ
ครเลาแอนนแนะนำวา ขอใหเรมวนแรกดวยรอยยม
วนแรกควรเปนวนเบา ๆ ในเรองบทเรยนวชา แตวนนเปนวนทนกเรยนและครควรทำความรจกกน ครเลาแอนนใหนกเรยนไดลงมอทำกจกรรมเพอจะไดมสมาธ ไมถกรบกวนจากความโกลาหลตาง ๆ เชน ใหเขยนนามบตรของตนเองสำหรบตดไวทโตะ ครเลาแอนนบอกวา ลกษณะตวหนงสอและลวดลายจะชวยใหครรนสยหรอบคลกของเดกแตละคน นอกจากนน ควรใหนกเรยนกรอกแบบสอบถาม “ทำความรจกกน” บอกวา ตนชอบและ ไมชอบอะไรบาง ตนมจดแขงจดออนอยางไร มสไตลการเรยนอยางไร
การใหกรอกแบบสอบถามชวยใหนกเรยนมกจกรรมทำ และเปดโอกาส ใหครไดสงเกตหนาตาทาทาง การแตงกาย ทรงผม บคลก ทาทาง
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 243
ปฏสมพนธกบผอน ฯลฯ คำตอบจากแบบสอบถามจะบอกครเกยวกบบคลก และสไตลการเรยนของนกเรยนแตละคน ดงนน ครตองออกแบบแบบสอบถามทมความหมาย ซงจะชวยใหครรจกเดกแตละคนในมตทลก ในหนงสอมตวอยางแบบสอบถามและวธแปลผลดวย
การดำเนนการตาง ๆ ทผมเกบความมาเลาไวกอนหนาน กเพอสรางความประทบใจ และสรางแรงบนดาลใจตอการเรยนรของศษยทงสน
หลงจากนนครจงกลาวตอนรบนกเรยนสน ๆ ตามทเลาถงในบททแลว
ทนกถงตอนทครจะเขาไปนงในหวใจศษย ครเลาแอนนสรางความประทบใจปนแปลกใจดวยการบอกวา นกเรยนคงจะคาดหวงใหครกำหนดกตกาหรอขอบงคบวาดวยเรองการทำผดในชนเรยน แตครขอยงไมพด เรองน แลวครเลาแอนนกฉายสไลด หรอคลปภาพยนตรสน ๆ ทนาสนใจสำหรบเดก หรอฉายสถตเพอชอคเดก ในเรองทมผลตออนาคตของเดก หรอเอาแบบฝกหดยาก ๆ มาใหเดกลองทำเพอทาทาย และสรางแรงจงใจในการเรยน
อาจแจกบทความทเกยวของกบวชาทสอน ใหเดกอานและเขยนปฏกรยาของตนตอบทความนน ๑ - ๒ ยอหนา ซงจะชวยใหครรจกพนฐานหลากหลายดานของนกเรยนแตละคน เชน ความสามารถในการอานและจบใจความ อตราเรวในการอาน ทกษะในการเขยน บคลก ความมนใจทจะแสดงความคดเหนของตน และความรวมมอกบคร
ผมอานตอนนแลวเกดความรสกวา ครเพอศษย จะคดหาเครองชวยการสอนหรอการเรยนรไดจากสงทอยรอบตว และหาไดอยตลอดเวลา แลวนำมาใชทำใหการเรยนรของเดกเปนเรองเชอมโยงกบชวตจรง สนกสนาน หรอบางครงสะเทอนใจ ทำใหการเรยนนนมชวตชวา
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 244
เลกทำตวเปนฝายตรงกนขามกบนกเรยน นคอ หวใจของการเปนคร อยาใชหลกการของครฝกทหาร ทใชหลกเอาทหารใหมไวใตบาทาเพอรกษาวนย ครตองใชความรกความเมตตานำ แตเจอดวยความเดดขาด แมจะมนกเรยนบางคนชวนครทะเลาะ กอยาทะเลาะดวย ตองแสดงดวยการกระทำ (และคำพด) ใหประจกษชดวานกเรยนกบครอยฝายเดยวกน คอฝายรกษาผลประโยชนของนกเรยน เมอนกเรยนเขาใจและไววางใจคร ครกจะไมตองเสยเวลากบการบงคบใชกฎระเบยบในชนเรยน หนมาทมเทกบการเรยนรของศษยไดเตมท ผลการเรยนของเดกกจะด
ความกลวหลก ๆ ๒ อยางของเดกนกเรยนคอ กลวไมมคนรก กบกลวสอบตก ครตองจดการชนเรยนใหเดกปลอดจากความกลวน และตงหนาเรยนอยางมนใจและสนกสนาน วธจดการตงแตเรมตนคอ บอกเรองนแกศษยในคำกลาวตอนรบนกเรยน บอกใหเดกรวาความสขของครคอ การไดเหนศษยเตบโตไปเปนคนด มความสำเรจในชวต และเปนหนาทของครทจะชวยเดกใหเรยนรในปน เพอปพนฐานการเรยนในปตอ ๆ ไป รวมถงการดำรงชวตทดในภายหนา ครจะตงใจทำทกอยางเพอการน แตครไมสามารถบงคบศษยไมวาคนไหนใหเรยนรและฝกฝนตนเองได นกเรยนแตละคนตองรบผดชอบตนเอง และเคารพเพอนนกเรยนโดยการไมรบกวนหรอกอกวนชนเรยน
วธสรางบรรยากาศอยางหนงของครเลาแอนนกบศษยวยรนคอ บอกวาประสบการณตาง ๆ ทจะเรยนรทงในชนเรยนและนอกชนเรยน จะมความสำคญกบชวตของนกเรยนในภายหนา รวมทงชวตรก นกเรยนจะหวเราะคกคกแตกจะทำใหตงใจเรยน หรอมแรงจงใจตอการเรยนมากขน
วธสรางแรงบนดาลใจในการเรยนอยางหนงคอ บอกนกเรยนตงแต
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 245
วนแรกวา วชานครเรมตนดวยการใหเกรดทกคนเปน A ซงนกเรยนตอง รบผดชอบรกษาเกรดนไวใหได จะไดหรอไมไดขนกบตนเองโดยครจะคอยชวยเหลอ ใครตดขดอะไรมาปรกษาครไดเสมอ
การสรางความประทบใจอกอยางหนง คอ การสอบตนเองในการจำชอศษยเปนรายคน นคอไมเดดของครเลาแอนน ทครฝกฝนจนสามารถเอามาเลนกบเดกได โดยบอกเดกวา ครตองการรจกและเอาใจใสเดกเปนรายคน จงตองจำชอเดกใหไดหมดทกคนในวนน ลองมาดกนวาบทเรยนนครจะไดเกรด A หรอไม บอกเดกวา เมอครขานชอใหยกมอขน ถาครขานชอเพยน ใหแจงแกไข หรอถาตองการใหเรยกชอเลนกใหบอก เมอเดกยกมอ ครเลาแอนนจะสงเกตหนาตาทาทางหรอลกษณะพเศษ เมอจบรอบแรก ครเลาแอนนจะอานรายชอรอบ ๒ แลวจงแจกบตรกระดาษแขง (index card) ขนาด 3x5 นว ใหเดกแตละคนเขยน ชอ ทอย หมายเลขโทรศพท วนเกด ชอบดามารดาหรอผปกครอง และเลขประจำตวของนกเรยน
ระหวางทนกเรยนงวนกบการเขยนในบตรกระดาษแขงนน ครเลาแอนนจะถอแผนกระดาษรายชอนกเรยนเดนผานแตละคน ทบทวนวาตนจำชอ ไดไหม ถาไมแนใจกชะโงกดในบตรทนกเรยนกำลงเขยน สำหรบเดกทขาดเรยน ครจะเอาดนสอเขยนชอเกบไวใหเดกเขยนเองในวนหลง
เมอเดกเขยนเสรจกบอกใหควำกระดาษ แลวบอกใหเขยนบอกครวา เพอใหครเปนครทดสำหรบตน ตองการใหครเขาใจตนในเรองใดบาง เชน บางคนตดอาง บางคนเปนโรคลมชก หรอตนอยากทำอะไรในชนเรยน ขอใหเขยนบอกคร สงสำคญอยางหนงคอ ขอใหเขยนหมายเลขโทรศพทจรงทจะโทรถงนกเรยนหรอผปกครองได และขอทำความเขาใจวาโทรศพทถง ผปกครองเกอบทงหมดจะเปนเรองด ๆ ทนาชนชม เรองปญหานนครจะโทรถงนกเรยนกอน เพราะครถอวานกเรยนเปนผใหญทรบผดชอบตนเองไดแลว
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 246
ครเลาแอนนใหเวลาเดกเขยนดานหลงบตรอกครหนง และใชเวลานนทบทวนชอนกเรยนไปดวย แลวจงเดนไปเกบบตรดวยตนเอง (ไมใหเดกสงผานตอ ๆ กน) เมอรบบตรใบใดกกลาวคำขอบคณและขานชอดง ๆ
เมอไดรบบตรครบ ครเดนไปทหนาหอง อานชอและทบทวนหนาตาทละชอ ชอไหนนกหนาไมออกกอานชอดง ๆ และบอกใหเดกยกมอ เมอจบกถงบททดสอบตนเอง โดยบอกนกเรยนวา ครตองการรจกศษยเปนรายคนเพราะศษยแตละคนเปนคนสำคญสำหรบคร จงตองจำชอไดทกคนตงแตวนน และตอไปนเปนการทดสอบวาครจำไดทกคนไหม ถาครจำไดหมด ครชนะ หากครจำผดแมเพยงคนเดยว นกเรยนชนะและจะไดคะแนนทดสอบครงแรกในวนนเปน A ทกคน (ทจรงครไมไดเตรยมบททดสอบนกเรยนในวนแรก) นกเรยนจะตนเตนวาครจะจำไดทงหมดไหม ในบางชน นกเรยนถามครวา หากครชนะครจะไดอะไร คำตอบคอ “ไดทกอยาง” เทาทผานมาครเลาแอนนยงไมเคยแพเลย
เมอจบชนเรยน ครอาจลมบางชอไปแลว แตในวนรงขนเมอครจำ ชอผด หรอลม เดกจะไมถอสา กลบเปนทเฮฮา และเดกกไดเรยนรวาการทำผดเลก ๆ นอย ๆ เปนเรองปกตในชวตจรง
๑๕ เมษายน ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/439684
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 247
เตรยมพรอมรบ “การทดสอบคร” และสรางความพงใจแกศษย
นกเรยนเปนคน คนคอสงมชวตทคาดเดาพฤตกรรมยาก ยงวยเรยนเปนวยทคาดเดาพฤตกรรมไดยากกวา ครจงตองเตรยมพรอมเผชญ พฤตกรรมแปลก ๆ ซงบางกรณเปนการทาทายความสามารถของคร
คำแนะนำตอไปนอยในบรบทหรอวฒนธรรมอเมรกน หากจะนำมาใชกบบรบทไทยควรปรบเสยกอน
สงทครตองไมอดทน ตองจดการคอ พฤตกรรมทรบกวนการเรยนรของชนเรยน ซงอาจเกดขนในวนแรก ๆ ของปการศกษา หากไมจดการใหเรยบรอย ชนเรยนกจะเละเทะไปตลอดป และทำลายผลสมฤทธทางการศกษาของนกเรยนทงชน วธการแรกทครเลาแอนนใชคอ จองหนานกเรยนคนทแสดงพฤตกรรมไมดนนโดยไมพดอะไร ทามกลางสายตาของเดกทงชน หากเดกหยดกอกวน กพดคำวาขอบคณ หากเดกยงทำตอ กใหเปดประตหองบอกใหเดกออกจากหอง แลวออกไปพดกบเดกนอกหอง เพอปดโอกาสทเดกจะแสดงวาทะอวดเพอน สงสำคญคอ ครตองไมทะเลาะกบเดก ไมโตแยงกบเดกตอหนาเพอน ๆ หากเดกยอมรบผดและขอโทษ จะไมทำอก กยกโทษให ใหกลบเขาหอง หากเดกยงแสดงความกาวราว
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 248
หรอไมยอมออกจากหอง กเรยกเจาหนาทรกษาความปลอดภยมารบเดกไปสงครใหญหรอฝายวนย
จดสำคญคอ ครตองแสดงหนาตาทาทางทไมหวนไหวตอสถานการณ เพอขมขวญนกทาทายรายตอไป
ถอยคำททำใหผมยกยองครเลาแอนนอยางยงกคอ คำแนะนำวา อยาโกรธเดก เดกทกอความวนวายหรอรบกวนชนเรยนเปนคนทนาสงสาร นาเหนใจ เพราะเปนคนออนแอ หรอมบาดแผลทางใจ ครตองไมรงเกยจเดกเหลาน และตองแสดงใหเหนวาครรงเกยจพฤตกรรมไมด แตไมรงเกยจตวเดก และตองการชวยเดกปรบเปลยนพฤตกรรมทไมดใหกลายเปนคนดตอไปในภายหนา
อยารงเกยจตวเดก ใหรงเกยจตวพฤตกรรม และหาทางชวยเหลอเดกใหหลดพนจากพฤตกรรมนน นคอ หลกของ “ครเพอศษย”
นอกจากกำราบเดกเกเร เดกกอกวนแลว ครเลาแอนนแนะนำใหทำอก ๘ อยางในสปดาหแรก คอ
๑. แนะนำใหเดกรจกกน โดยใชวธเลนเกม ใหทงความสนกสนาน และใหเดกไดรจกกนทงหอง เวลานมเกมเพอใหคนกลมเลก ๆ รจกและสนทสนมกนมากมาย
๒. กำหนดวธการขานคำตอบ เวลาครสอน ครจะตงคำถามใหเดกตอบดวยวาจาเปนครงคราว ครเลาแอนนแนะนำใหครกำหนดวธขานคำตอบ ๓ วธ ไดแก โคด ๑ นกเรยนยกมอใหครชวาจะใหใครตอบ โคด ๒ นกเรยนตะโกนตอบไดทนท กคนกได โคด ๓ ทกคนนงคด ๑ นาท (หรอ ๓๐ วนาท - ๒ นาท แลวแตจะตกลงกน) โดยอาจเขยนรางความคด
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 249
ในกระดาษกได แลวคนทตองการตอบยกมอ เวลาครตงคำถาม จะบอกโคดสำหรบขานคำตอบดวยเสมอจนเปนทรกน
๓. ทดสอบพนความรของเดก เดกแตละคนมพนความรไมเทากน ครควรใชเวลา ๒ วนแรก ใหเดกทำแบบทดสอบ หรอการบานหลากหลายแบบ เพอใหครไดวนจฉยหรอทำความรจกเดกเปนรายคน ทงดานความร ความสามารถ จดออน จดแขง โดยบอกเดกวา ใหตงใจตอบใหดทสด แตไมตองกงวลเรองคะแนน เพราะจะยงไมนบเปนคะแนนสำหรบใหเกรด ครตองเตรยมขอสอบหลากหลายแบบเพอทดสอบนกเรยน และขอสอบ ๒ แบบทควรมคอ
(๑) หาบทความซงอาจเปนบทบรรณาธการในหนงสอพมพท เหมาะตอชนเรยนและวยของเดก เปนบททดสอบใหเดกอาน และเขยนความเหนของตนตอขอเขยนนน บททดสอบน เปนการทดสอบความสามารถในการอาน การทำความเขาใจ ความคด และความสามารถในการเขยน
(๒) ใหเดกเขยนเรยงความในหวขอทกำหนด เปนการทดสอบ ความสามารถในการแสดงความคดเหนออกมาเปนการเขยน
๔. แจกใบตอนรบและแฟมประจำตวนกเรยน ควรแจกใบตอนรบในวนท ๔ หรอ ๕ ของสปดาหแรก หลงจากคาดวาไมมนกเรยนเพมหรอยายหองเรยนแลว นอกจากแจกแลวครตองอานดง ๆ ใหนกเรยนฟงทกคน ตรงนผมคดวา อาจใหนกเรยนทไดรบแตงตงเปนผชวยครในบางตำแหนง ทำหนาทอานกได เมออานจบแตละขอ หยดใหนกเรยนถามเพอใหเขาใจตรงกน เมอจบแลว ใหนกเรยนตอบ “ขอสอบ” เพอซกซอมวธปฏบตตวในโอกาสตาง ๆ เชน ครเตรยม “ขอสอบ” ทมคำตอบใหเลอก (multiple choice ) จำนวนหนง ฉายขนกระดานทละขอ ใหนกเรยนตอบ เชน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 250
๑) นกเรยนควรนำสงใดบางมาโรงเรยน ก. ขนม, เกม, เครองเลน ซด, ง ข. ปากกา ดนสอ ยางลบ และหนงสอ ค. สนข ถงเทาเหมนๆ ๑ ค และเปบซ ๒ ขวด ง. หนงสอการตน ชดแตงหนา ขนตาปลอม
นกเรยนจะหวเราะคกคก ชวยใหบรรยากาศไมเครยด และชวยทบทวนความเขาใจเรองกตกาของชนเรยนไปในตว
ในวนเดยวกน กแจกแฟมประจำตวนกเรยนเพอใหเดกมแฟมเกบใบตอนรบ และเอกสารอน ๆ ทไดรบแจก และแนะนำเดกวา นคอ เครองมอชนหนงสำหรบเรยนร ฝกฝน วธจดการการเรยนรของตนเอง การเกบเอกสารใหเปนระเบยบหางาย จะชวยอำนวยความสะดวกในการเรยน และฝกฝนความเปนระเบยบ
๕. มอบหนาทความรบผดชอบใหเดกบางคนชวยคร เพอลดภาระของครและเพอฝกนกเรยน ครจะไดมเวลาทำงานสำคญ ตวอยางงานทจะมอบใหเดกชวย เชน เหลาดนสอ (ตงชอใหเก เชน หวหนาหนวยเหลาใหแหลม/ประธานฝายหวแหลม (president of pencil sharpening) เกบขยะใหหองไมรกทก ๆ สนคาบเรยน กวาดถหองเรยนหลงเลกเรยนตอนเยน (อาจจดเปนทมอาสา ๔ คน หมนเวยนกน) ขานชอผมาเรยน ขาดเรยนและลงบนทก งานบางอยางอาจมเครดตใหดวยกได หนาทของครคอ ตองทำใหการทำงานเปนการเรยนรดวยเสมอ
๖. เรยนรวาชวตมทางเลอก ในสปดาหแรก จดบทเรยนใหเดกไดเขาใจวาตวเราเองลขตชวตของเราได ไมใชรอหรอมอบใหพรหมลขตจดการ มหลายเรองทไมทำชวตกอยได ทไมทำแลวตายมเพยง ๕ อยางคอ หายใจ
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 251
กน ดมนำ นอน และถายอจจาระ เพอเรยนบทเรยนน (ชอ พลงทางเลอกในชวต) ดวยตนเอง ครใหนกเรยนแตละคนเตมความในประโยค ๒ ประโยค “ฉนจำใจตอง ....” และ “ฉนไมสามารถ ....” แลวเอามาอภปรายกน ครตองอธบายลวงหนาวาบทเรยนนไมมคะแนน เปนการเรยนรเพอใหเหนวาแตละคนเลอกชวตของตนเองไดมากกวาทคด โดยตองลงมอทำบางเรอง หรอบงคบตวเองใหไมทำบางเรอง ผมเขาใจวานคอ บทเรยนเพอฝกฝนวนยในตนเอง (personal mastery)
๗. ชวยใหเดกเขาใจตนเอง เดก ๆ โดยเฉพาะวยรนจะสนใจตนเองและสนใจซงกนและกนมากกวาวยอน ๆ และในขณะเดยวกนกสบสนเกยวกบตนเองมากดวย ความสบสนนเองนำไปสปญหาตาง ๆ ในโรงเรยนและในชวตของเดก วธชวยใหเดกเขาใจตนเอง อาจทำไดโดยอธบายทฤษฎของมาสโลว (Maslow’s Theory) ใหฟง
๘. สอนใหเดกเรยนรวธคด โดยใช Bloom’s Taxonomy of Cognitive Domains คอ การเรยนร ๖ ระดบ ไดแก ร (knowledge) เขาใจ (comprehension) ประยกต (application) วเคราะห (analysis) สงเคราะห (synthesis) ประเมนคณคา (evaluation) ครเอาทฤษฎนมาคยกบเดกเพออธบายวา ทำไมครจงมแบบฝกหดอยางโนนอยางนใหนกเรยน ทำเปาหมายกเพอใหนกเรยนเกดการเรยนรทลกถงระดบท ๖ ดวยตวเอง ไมใชครเอาแบบฝกหดมาแกลงเดก หรอเลนสนกกบความรสกยากลำบากของเดก
๑๕ เมษายน ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/440664
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 252
วนยไมใชสงนารงเกยจ
วนยม ๒ ดาน คอ วนยเชงบวกกบวนยเชงลบ ทนาเสยดายคอ โรงเรยนมกจะตดการใชวนยเชงลบคอ ใชบงคบและลงโทษ แทนทจะใชวนยเชงบวก เพอใหอสระและความรสกปลอดภยแกเดก รวมทงเปนเครองมอของการเรยนรทกษะชวต
วนยเชงลบจะสรางความรสกตอตานในใจเดก และจะยงยใหเดกทำผดหรอทาทาย เกดเปนวงจรชวรายในชวตเดก ทำใหเดกเบอเรยนและเสยคน
สวนวนยเชงบวกจะชวยลดความกลวหรอวตกกงวล ซงเปนธรรมชาตของเดก เชน กลวสอบตก กลวครไมรก กลวไมเปนทชนชอบของเพอน ๆ กลวเชย กลวถกเพอนลอ กลวถกรงแก ฯลฯ วนยเชงบวกเปนเครองมอของการอยรวมกนอยางสนต ชวยใหเดกเรยนรฝกฝนตนเองไดเตมท เพราะบรรยากาศของความหวาดกลวเปนเครองบนทอนประสทธภาพของการเรยนร ในขณะทความรสกปลอดภยชวยใหจตใจปลอดโปรงเรยนรไดงาย
ครทยดถอวนยเชงบวกจะไมมองการทำผดวนยเปนเรองชวราย แตมองเปนโอกาสเรยนรของศษย เปนโอกาสทจะคยกน ทำความเขาใจกน เปนโอกาสทนกเรยนจะเขาใจผลจากการทำผดวนย และเปนโอกาสทจะฝกบงคบ
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 253
ตวเองใหไมแสดงพฤตกรรมทเปนผลรายตอการอยรวมกนอยางสงบสข ซงเปนทกษะชวต (life skill) อยางหนง
ครเพอศษยตองรกเดกทกคน แมแตคนททำผดวนยบอย เมอแยกตวเดกออกจากพฤตกรรมการทำผดวนย ครตองแสดงทาทเหนใจและหาทางชวยเหลอเดกใหไมทำผดอก แตสวนของการทำผดเดกกตองยอมรบผลกรรมนนตามกตกาทตกลงกนไว เพราะการทำผดเปนสงทนารงเกยจ และเปนตวบนทอนอนาคตของเดกเอง
วนยเชงบวกจะไมบนทอนบรรยากาศของความสนกสนานรกใครสามคคในหมนกเรยน และจะเปนสวนหนงของการเรยนรเพอเตบโตไปเปนผใหญทมวนยในตนเอง (personal mastery) ซงจะทำใหมบคลกเปนทนานบถอ วนยเชงบวกยงไมเปนอปสรรคทครจะเปนกนเองกบศษย และไมเปนอปสรรคทครจะเปนตวตลกใหเดกไดหวเราะสนกสนานบางเปนครงคราว
วนยเชงลบจะเนนการลงโทษ การทำใหกลว การดดาวากลาวเฆยนต ประจานความผด เพอใหอาย “จะไดหลาบจำ”
แตวนยเชงบวกจะเนนใหนกเรยนไดคด ทำความเขาใจ และรบผดชอบตอการกระทำของตนเอง เรยนรความรบผดชอบชวดในการกระทำของตน และสรางโอกาสทจะฝกฝนตนเองเปนคนดมวนย เปนทนบถอยกยองของเพอน ๆ และคนทวไป
การแสดงความรก ความเหนใจ รบฟง แสดงความพรอมทจะชวยเหลอจะชวยใหจตใจทแขงกระดางของนกเรยนบางคนทมประสบการณชวตในครอบครวเลวราย ถกกระทำ มบาดแผลทางใจ ไดรบการเยยวยา ชบชวตขนใหมใหเปนคนเขมแขง ไมตกเปนเหยอของอารมณเคองแคนสงคมและตอตานสงคม
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 254
ทงหมดน มองอกมมหนงนบเปนการจดการชนเรยน จดวางบรรยากาศในชนเรยน จดความสมพนธระหวางครกบศษยทใชจตวทยาเชงบวก (positive psychology) นนเอง
ครเลาแอนนเลาเรองประสบการณไปชมคาวบอยแสดงวธปราบมาพยศวาเหมอนกบการปราบเดกพยศ คอ เหตทมาพยศไมยอมเพราะกลว เพราะรสกไมปลอดภย คาวบอยจงตองคอย ๆ สรางความไววางใจหรอความรสกปลอดภยใหแกมา ยอมใหเวลาเรยนรแกมา ในทสดกจะสามารถใสอานและขนขได คาวบอยนกฝกมานนมงฝกใจมามากกวาฝกกาย เมอไดใจกายกมาเอง โดยทคาวบอยนกฝกมาตองแสดงทาทยนยนมนคงวาตนเองคอ ผฝก ผเปนหวหนา
อยาใชขอบงคบทแขงทอตายตว
ขอบงคบทแขงทอตายตวเรยกวา กฎ (rule) แตถากำหนดไวกวาง ๆ ใหยดหยนไดเรยกวา กตกาหรอขอตกลงรวม (procedure) มประโยชนตรงทเปดโอกาสใหครใชวจารณญาณได
หลกการกำหนดกตกา
ใหมนอยขอทสด
ใชขอความเชงบวก
ระบผลทจะเกดตามมา (consequence)
คำแนะนำหรอหลกการเกยวกบวนย
ทำตวเปนตวอยาง พงตระหนกวา ขอกำหนดวนยเปนถอยคำหรอ เอกสารอาจไมชวยใหเดกเขาใจ เพราะเปนนามธรรม พฤตกรรม
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 255
ตวอยางจะใหผลกวาอยางมากมาย เพราะเปนรปธรรม จบตองได
แยกแยะตวเดกออกจากพฤตกรรม จงรงเกยจการทำผดแตรกเดก
ใหเดกเปนฝายรบผดชอบ ไมใชครเขาไปรบผดชอบแทน
ใหเดกมทางออกอยางไมเสยหนา
หาทางออกไมใชเอาแตจะลงโทษ
ระบความคาดหวงตอพฤตกรรมในอนาคตอยางชดเจน
ชมเชยเมอนกเรยนมพฤตกรรมดขน ซงควรชมเชยเปนสวนตว เชน เขยนการดสงให เขยนโนตบนกระดาษคำตอบ หรอพดกบ เดกโดยตรง หรอโทรศพทไปบอก
อยาจดจำหรออาฆาตเดก จบแลวจบเลย
หาสาเหตของพฤตกรรมซำซาก ซงมกมสาเหตซอนอยเสมอ
เนนใหรางวลพฤตกรรมด
สงนกเรยนใหครใหญเปนทางออกสดทาย
๑๐ ขนตอนในการดำเนนการทางวนย ใหดำเนนการตามลำดบดงน
๑. ไมเอาใจใสการทำผดวนยเลกนอย ทมกเปนการลองเชงคร
๒. อยาตดกบเขาไปเปนคกรณ ควรสงสญญาณทไมใชคำพด คอ สงสญญาณดวยสหนาทาทาง และเดนไปทวหองเพอลดระยะ หางจากตวนกเรยน และเปนการแสดงพนทควบคมของคร
๓. สงบตรเตอนใหนกเรยนททำผด หรอกอกวน ครเอาไปวางทโตะ ของนกเรยน สำหรบนกเรยนทเปนผมสไตลการเรยนแบบเนน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 256
จกษประสาท (visual learner) หรอ แบบเนนการเคลอนไหว (kinesthetic learner) บตรเตอนจะใหผลดกวาคำพดเตอน บตรเตอนอาจเขยนวา “จงเคารพชนเรยน” “หยดคด! เธอควร สภาพเรยบรอยกวาน” “ครขอคยดวยเมอจบคาบเรยน” โดย ทวไปเมอครวางบตรเตอนบนโตะ เดกจะหยดพฤตกรรมไมดนน ๆ
๔. คยกบนกเรยนทนท โดยบอกนกเรยนใหออกไปคยกบครนอก ประตหอง เพอขอทราบเหตผลของการแสดงพฤตกรรมรบกวน การเรยน ถานกเรยนมเหตทนารบฟง ใหถามตอวาควรแกไข อยางไร ถาเดกตอบไมได ใหถามวาครไดแสดงพฤตกรรมไมด ตอเขาหรอเปลา ถามใหขอโทษและขอจบมอ ถาเดกตอบอะไร ไมได ใหบอกเดกใหคดใหด “เธอมสทธทจะไมตงใจเรยนในชน ของคร แตเธอตองเขยนแจงความจำนงเปนลายลกษณอกษร สำหรบครเกบไวเปนหลกฐานใหตวเธอเองและพอแมของเธอด เมอเกรดออกมา เธออาจไมชอบบทเรยนทครสอน แตครได ใครครวญตระเตรยมมาอยางดวาบทเรยนนมประโยชนตอการ เรยนรและการพฒนาทกษะสำคญของนกเรยน แตเธอกมสทธท จะไปนงเงยบ ๆ หลงชนโดยไมเรยนได แตเธอไมมสทธแสดง พฤตกรรมกอกวนชนเรยน”
๕. ใหเวลาสงบจตสงบใจ โดยใหเดกยนคดคนเดยวนอกหองวาจะ กลบเขาหองเรยนและหยดพฤตกรรมกอกวนหรอไม และคร กลบมาสอนตามปกต ถาเดกหายตวไปเลยกตองรายงานครใหญ หรอฝายวนย
๖. โทรศพทถงนกเรยนในเยนหรอคำวนนนหลงเลกเรยน และบอก
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 257
วาการกระทำของเขาทโรงเรยนในวนนนไมเหมาะสม รบกวนคนอน ขออยาทำอกไดไหม สวนใหญเดกจะรบคำและไมทำอกจรงๆ
๗. ทำหนงสอสญญาเพอเปนเครองกระตนสายตา (visual stimulation) เตอนสตแกนกเรยน อยาลมใชถอยคำเชงบวก และเนนประโยชน แกตวนกเรยนเอง
๘. หาคนชวย โดยเฉพาะฝายรกษาความปลอดภย เพอนำตวนกเรยน ทกอกวนไปหาครใหญ
๙. ขอยายเดกไปหองอนถาม ถาเปนโรงเรยนเลก แตละชนมหองเดยว อาจขอใหนกเรยนทมปญหาไปเรยนทหองของเพอนครชวคราว ในวนนน
๑๐. เอาเดกออกจากหอง ใหไปนงเรยนทอน เชน หองสมด โดยมงาน ใหทำเพอเรยนรดวยตนเอง
ในบทท ๕ วาดวยเรองวนยน ครเลาแอนนยงเขยนแนะนำครทหมดไฟ ดวย เพราะบางโรงเรยนหรอนกเรยนบางกลมเลวรายตอสภาพจตของครจรง ๆ และยงมเลวรายยงกวาคอ มครทกลนแกลงเพอนครโดยยเดกใหกอกวน ผมอานแลวคดวาสภาพการเปนครในอเมรกาหนกหนากวาในบานเรามาก
ครเลาแอนนจงแนะนำวา ครตองบนทกเหตการณทางวนยไวใหด สำหรบรบมอกบมาตรการทางกฎหมายทอาจตองเผชญ รวมทงการถกแทงขางหลงจากคนในวงการศกษาดวยกน
๑๕ เมษายน ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/444107
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 258
สรางนสยรกเรยน
พนฐานสมองของเดกมความสามารถในการเรยนรสงกวาทเราคด แตเดกจำนวนมากขาด “ไฟ” แรงบนดาลใจ (inspiration) หรอ แรงจงใจ ( motivation) ในการเรยน ดวยเหตผลทหลากหลาย หากครรจกกระตน “ไฟปรารถนา” แหงการเรยนรของเดกอยางเหมาะสม หรอรจกปดเปาปจจยลบ ภารกจของครจะงายขนมาก และเปนภารกจทใหความชมชนแกหวใจไดมากอกดวย
หนาทของ “ครเพอศษย” คอ นำชวตของนกเรยนเขาสความสนกสนานในการเรยน (The Joy of Learning) ซงจะทำใหมนสยรกเรยน อยาปลอยใหศษยตกอยใตสภาพความทกขระทมในการเรยนซงจะทำใหมนสยเกลยดการเรยน
นคอหวใจในหนาทคร
ขอยำ หวใจในหนาทครคอ สรางนสยรกเรยน ซงสำคญกวาการรเนอหาวชา
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 259
ตอไปนเปนหลก ๒๘ ประการ สำหรบสรางนสยรกเรยน สรางพลงหรอ “ไฟ” ในการเรยนรของศษย
๑. ใหนกเรยนเชอวาความสำเรจในการเรยนเปนสงเปนไปได หากนกเรยนมความพยายามดวยตนเอง ครจะอยเคยงขางคอยชวยเหลอ แตนกเรยนตองเรยนเอง ครเรยนแทนไมได เคลดลบคอ อยาตงโจทยงายใหเดกเรยนออนทำ ใหใชโจทยททาทายตามปกตหรอยากกวาปกต แลวครชวยเหลอใหเดกเรยนออนใชความพยายามจนทำได โดยบอกเดกวาครเชอวา เธอฉลาดพอทจะทำโจทยทยากขนาดนได แตพนของเธอไมด จงตองใชความพยายามมากหนอยในเบองตน และครจะชวย บอยเขาเดกจะเกดทกษะในการเรยนและเกดความมนใจในตนเอง
วธสรางความมนใจในตนเองแบบสด ๆ คอหาโจทยในระดบทสงกวาความรในชนเรยน เชน วชาทสงกวาชนเรยนของเดก ๒ ชน หรอหากเดกเรยน ม. ปลาย กเอาโจทยมหาวทยาลยป ๑ มาใหทำ แตตองบอกเดกดวยวาเปนโจทยระดบสงเชนนน บอกวาจะเปนเครองพสจนความสามารถของเขา และครจะชวยเหลอใหความรบางดานทเดกยงเรยนไมถง รวมถงชวยแนะอกบางดาน เมอเดกทำโจทยนได กจะเกดความมนใจในสมองของตนเอง
๒. ประเมนเจตคตของนกเรยนตอตนเอง ตอวชาเรยน ตอชนเรยนและตอโรงเรยน โดยเขยนหรอฉายคำถามบนกระดาน ใหนกเรยนตอบอยางตรงไปตรงมา จะใสชอหรอไมกได (แตครกเกบกระดาษคำตอบใหเรยงกนจนรอยดวาใครเขยนขอความทนาตกใจหรอนาสนใจ) บอกเดกวาคนททำโจทยนจะไดคะแนนเตมทกคน หากทำอยางตงใจ โจทยคอ
ชอบอะไรมากทสดในโรงเรยน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 260
ชอบอะไรนอยทสดในโรงเรยน
วชาทชอบมากทสด และนอยทสด คออะไร
ชอบอานหนงสอหรอไม ทำไมจงชอบหรอไมชอบ
ขนตอนท ๒ จะทำหรอไมกได คอ ครเลอกอานบางขอความ (ทนกเรยนเขยน) ใหทงชนเรยนฟง เพอกระตนการอภปรายออกความเหนเพมเตม
ขนตอนท ๓ คอ นำกระดาษคำตอบกลบบาน เอาไปอานอยางพนจพเคราะห อานระหวางบรรทด อานลายมอ อานสำนวน เพอทำความรจกนกเรยนแตละคนในมตทลก เชน รงานอดเรกของเดก
๓. ปรบเจตคต โดยทำแบบฝกหด ใหเขยนตอประโยค “ฉนจำใจ.....” และ “ฉนไมสามารถทำ......” และอภปรายเรองพลงทางเลอก หรอพลงใจตอความสำเรจ รวมทงทำความเขาใจลำดบขนความตองการของมาสโลว (Maslow’s hierarchy of needs) ดวย บอกเดกดวยวาความเขาใจและปฏบตตามหลกการนจะชวยใหเขาประสบความสำเรจในชวตในภายหนา
ทสำคญยงคอ ครตองปรบเจตคตของตนเองดวย ใหมเจตคตเชงบวก เชงตอสฟนฝา เพอทำตวเปนตวอยางแกศษย รวมทงมความรกความหวงดตอศษยโดยทวหนาเสมอกน ไมเลอกทรกมกทชง และทสำคญคอ ฟงเดก
ครเลาแอนนเลาเรองครถามนกเรยนทกเชา “ใครมคำถามทตองการถามครบาง” ซงตามปกตจะไมมใครถาม แตถาครถามทกเชา สกวนหนงจะมคนถาม แลวการตงคำถามและคยกนอยางอสระกจะเกดขน เกดเจตคต ทเปดเผยตอกน สนทสนมกน และทสำคญทสด เปนการเปดจนตนาการของเดก
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 261
จนตนาการสำคญกวาความร (ไอนสไตน)
๔. จดกจกรรมกระตนสมองซกขวา ครทไมไดสอนวชาศลปะ ดนตร การแสดง อาจเผลอสอนแตดานการคดซงใชแตสมองซกซาย จนนกเรยนเกดความเบอหนาย จงควรสลบใหมกจกรรมเรยนรของสมองซกขวาบาง เปนการเออตอนกเรยนทมธรรมชาตเปนนกคดทสมองซกขวาเดน (right-brain thinker) ครตองเขาใจวา ครสวนใหญเปนนกคดทสมองซกซายเดน (left-brain thinker) ในขณะทนกเรยนสวนใหญเปนนกคดทสมองซกขวาเดน
“ครเพอศษย” ตองสะสมเกมตาง ๆ ทเหมาะสมไวใหเดกเลน โดยเฉพาะเกมสมองซกขวา เชน ในหนงสอ Right-Brain Word Puzzle เพอเปลยนบรรยากาศ พกสมอง สรางความสนกสนาน และทำใหเกดการเรยนรหลากหลายมต
ครตองสนใจสงเกตนกเรยนทมสไตลการเรยนร ๓ แบบ คอ (๑) จากการด (ตา) (๒) จากการฟง (ห) และ (๓) จากการเคลอนไหว (kinesthetic)
๕. ขอการสะทอนกลบ (feedback) จากนกเรยนบอย ๆ เพอนำมาใชปรบปรงการจดการเรยนการสอน และเพอแสดงใหนกเรยนเหนวา ครแครหรอเคารพความเหนทตรงไปตรงมาของนกเรยน แตตองยำใหนกเรยนเขาใจวา การตดสนใจเปนเรองของคร แตครจะเอาความเหนของนกเรยนไปประกอบการตดสนใจดวย และครตองอยาหลงเปนคกรณของนกเรยน ทกาวราว และเขยนความเหนแบบหาเรอง
๖. ทบทวนทฤษฎของมาสโลว (Maslow) ถานกเรยนยงอายนอย ครตองทำใหเขาใจงาย ทฤษฎนมประโยชนคอ ชวยใหนกเรยนเขาใจตนเอง มความมนคงทางอารมณดขน และเกดความเชอมนวาครเอาใจใสหวงดตอนกเรยนจรง ๆ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 262
๗. สอนทกษะในการแกปญหา ซงจะชวยลดการทำผดลงไดมาก เพราะนกเรยนททำผดสวนใหญเกดจากการกระทำ ทขาดการไตรตรองใหรอบคอบ มปฏกรยาโตตอบกอนคด ดงนนทกษะแรกทเดกตองเรยนคอ ทกษะในการแกปญหาทอยรอบตว เชน เพอนขอลอกการบาน มเพอนเพยง ๑ - ๒ คนรบกวนชนเรยนจนไมมสมาธในการเรยน หรออาจเปนเรองใหญ เชน เพอนชวนเขาแกง เพอนชวนเสพยา วธการเรยนรทำโดยระดมความคดเรองสาเหตของปญหาหลายสาเหต และแนวทางแกปญหาหลายแนวทาง เลอกแนวทางทดทสด ๓ แนวทาง โดยครตองคอยเตอนวาตองใหเฉพาะความเหน หรอเหตการณทเกดขน ไมใชคำตดสนเชงคณคา แลวทกคนจะเรยนรเหตผลและวธการแกปญหาเอง หลงจากนนจงเปนการประยกตมาตรการแกปญหา และวดผล
๘. สอนทกษะในการโตแยงอยางไดผล ตองทำใหเขาใจวาการโตแยงไมใชการตอสเพอเอาแพชนะ แตเนนประโยชนกบการเรยนร ทำใหเราเขาใจเรองตาง ๆ จากหลายแงมม สงทผเยาวตองการเรยนรกคอ การโตแยงดวยทาทเคารพผอน ไมใชทาทของศตรหรอฝายตรงกนขาม และการ โตแยงนนไมนำไปสความรสกไมดตอกน การสอนเรองนตองไมใชครยนพดหนาชน แตตองออกแบบกจกรรมใหนกเรยนทำ ใหนกเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง ในหนงสอครเลาแอนนมตวอยางบทเรยนดวย
๙. สอนใหนกเรยนรวธพดกบครและกบผใหญคนอน ๆ เดกบางคนมความฝงใจวาพดกบผใหญเมอไรเปนตองขดแยงหรอทะเลาะกนทกครง การฝกพดกบผใหญจงมความจำเปน ครเลาแอนนมวธสอนโดยแจกเอกสาร บอกลกษณะของวธพดหรอโตแยงกบผใหญทเปนวธดกบวธไมด แลวแจกเอกสารสถานการณสมมตของการสนทนาโตตอบ สถานการณท ๑ จะโตกนแบบไมมขอยต ใหนกเรยนออกความเหนวาสถานการณการโตตอบนม
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 263
ปญหาอยางไร แลวใหอานสถานการณท ๒ ทลกสาวกลบบานดก และโตตอบกบพอแม จนพอโกรธและเขานอน ลกสาวคยตอกบแมจนแมเขาใจ หลงจากนนกตงคำถามกบกลมนกเรยนวา ทง ๓ คน โดยเฉพาะลกสาวควรพดวาอยางไรจงจะเกดการสนทนาโตตอบทไดผลด ผมมองวาเรองนเปนการเรยนรทกษะชวตทสำคญยง และเปนการเรยนรความสมพนธระหวางคนในครอบครวและเพอนรวมชน ซงในอนาคตนกเรยนจะไดเอาไปใชในชวตการทำงาน ชวตครอบครว และชวตทางสงคม
๑๐. จดใหมรายงานผลความกาวหนาในการเรยนบอย ๆ เพอเปน แรงจงใจตอการเรยน และลดความวตกกงวลของนกเรยนวา ตนจะสอบตก ครเลาแอนนใชวธตดประกาศตารางการสงรายงานของนกเรยนทกคน ระบคนยงไมสงรายงานหรอการบานอยางเปดเผย และระบคนทถอวาคะแนนผาน (แตไมบอกคะแนนโดยตรง) พบวานกเรยนพอใจและไมขาดสงรายงาน การบานอกเลย ครตองคอยใหความมนใจวาคนทสงรายงานทกครง ไดคะแนนการทดสอบทกครงเปนคะแนนผาน และจะไมมทางสอบตกแม ผลสอบปลายปจะไมด เพอลดความกงวลของเดก การใหความมนใจเชนนในบรบทไทยคงตองมเงอนไขวา นกเรยนตองทำรายงานหรอการบานเอง ไมลอกของเพอน
๑๑. สอนวธอานใบแจงผลการศกษา (transcript) เพอใหนกเรยนรผลการเรยนของตนเอง ไมอานผดพลาดจนเมอถงกำหนดเรยนจบชนจงรวาในรายงานระบ (ผด) วาตนยงเรยนไมครบวชา ซงถงตอนนนกสายเกนแก เรองแบบนเคยเกดกบลกสาวคนท ๓ ของผมเมอเกอบ ๒๐ ปมาแลว เมอเรยนชน ม. ๔ และ ๕ เธอไปเรยนและสอบเทยบ ม. ๖ เธอไดรบใบรายงานวาสอบผานทกวชา แตเมอไปขอใบรบรองวาสอบ ม. ๖ ไดเพอเอาไปเปนหลกฐานสอบเขามหาวทยาลย ปรากฏวาในทะเบยนระบ (ผด) วาเธอยง
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 264
สอบไมผาน ๑ วชา ทำใหสายเกนแก เธอตองเรยนตอ ม. ๖ และสอบ ชงทนไปเรยนตางประเทศ หากเธอไมสะเพราในการอานใบแจงผลการศกษาผมกจะไดมลกเปนหมอ ๑ คน เพราะลกคนนเรยนเกงมากและอยากเปนหมอ แตเมอไดทนไปเรยนตางประเทศกไปเรยนอยางอน
๑๒. สอนวธกำหนดเปาหมาย นกเรยนทไมมเปาหมายในชวตของตนเอง มกมผลการเรยนไมด และมกโทษคนอนสงอนตาง ๆ นานาวาเปนตนเหตของความลมเหลวของตน นกเรยนตองไดรบการเรยนรวธ ตงเปาหมายระยะยาวในชวต แลวทอนลงเปนเปาหมายของชวงสน ๆ และ ตงหนาบากบนหาทางบรรลเปาหมายนน ชวตกจะประสบความสำเรจไดมากขน เพราะชวตทมเปาหมาย จะไมลองลอย นอกจากเปาหมายชวต เปาหมายในการเรยนวชากสามารถใชหลกการกำหนดเปาหมายและแบงชวงบรรลผลทละสวนไดเชนเดยวกน
๑๓. สรางความทาทาย ความทาทายเปนแรงกระตนความมานะพยายาม ดงนนครตองอยาชวยเดกเรยนออนดวยการหยอนความยากของบทเรยน เพราะจะสงสญญาณตอนกเรยนวาตนเปนคนดอยความสามารถ ตองบอกนกเรยนวา ครจะชวยใหนกเรยนสามารถรบความทาทายทยากนนได แตนกเรยนตองตงใจเรยนเพอเอาชนะความทาทายนน
๑๔. ทำใหการทำผดเปนสงยอมรบได นกเรยนควรไดเขาใจวาความผดพลาดเปนธรรมดาของมนษย ไมใชเรองคอขาดบาดตาย การทเราทำพลาดและรวาพลาด และเรยนรวาทำไมจงพลาดคอ เสนทางหนงของการเรยนร ความผดพลาดจงไมใชความชวหรอความลมเหลว ในการกระทำเรองใดเรองหนง หากสำเรจรอยละ ๗๐ ถอวาเกงสดยอด บางเรองทำสำเรจรอยละ ๕๐ กถอวาเกงมากแลว ดงนนนกเรยนตองไมกลวไมรงเกยจการ
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 265
ทำพลาด เมอไดตงใจทำดทสดแลว รวมทงครเองกเคยผดพลาดมาแลวมากมาย และทปฏบตตอหรอสอนนกเรยนอยน บางสวนกมการผดพลาดเหมอนกน
๑๕. สรางตวแบบของพฤตกรรมทเปนทยอมรบ และตวแบบของความเปนเลศ ครพงตระหนกวาผเยาวสบสนงาย ตองการตวแบบทเปนรปธรรมใหยดถอจงจะไมสบสน ยงเดกทผลการเรยนไมด หรอความประพฤตไมด ยงตองการตวแบบพฤตกรรมซงตวอยางทดทสดคอ ตวครเอง สำหรบผลงานแบบฝกหดทเปนตวแบบของความเปนเลศ ครหาไดจากผลงานของนกเรยนบางคน ใหปดชอเสยแลวเอาตดประกาศใหนกเรยนคนอนเหนเปนตวอยาง
๑๖. หาโอกาสชมเชย เดกตองการความสนใจหรอเอาใจใส และตองการกำลงใจ ครจงตองหาโอกาสแสดงความเอาใจใสนกเรยนเปนรายคน โดยใชจตวทยาเชงบวกคอ เอาใจใสการทำด หรอชมเชยการทำด
๑๗. ตดตอพอแมหรอผปกครอง เพอสรางความสมพนธใหเขาใจ รวมกนวาครกบพอแมหรอผปกครองจะรวมกน ใชจตวทยาเชงบวกใน การกระตนการเรยนรและการเจรญเตบโตของวฒภาวะของนกเรยน และใหนกเรยนเขาใจขอนดวย ดงนนเมอเดกแสดงพฤตกรรมด หรอเรยนไดด ครควรโทรศพทไปแสดงความยนดกบพอแม ผปกครอง และขอบคณท การเลยงดสงสอนทบานมาอยางดชวยใหครทำงานงายขน ในทางตรงกนขาม หากเดกแสดงพฤตกรรมกอกวนกาวราว กตองโทรศพทไปแจงและหารอวธการแกปญหารวมกน
๑๘. เปลยนความคดของนกเรยนทคดดานลบตอตนเอง ในสหรฐอเมรกามปญหาสงคมมาก เดกจำนวนไมนอยมาจากครอบครวทม
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 266
ปญหา เดกจงคนเคยกบอนาคตทมดมนของคนในครอบครวคนแลวคนเลา และคดวาตนเองกจะเดนเสนทางเดยวกน ครตองหาวธเปลยนความคดนใหได ครเลาแอนนแนะนำใหใชวธสงเกตความถนดหรอพรสวรรคบางอยางทนกเรยนคนนนม และหาโอกาสถามวาเขารตวไหมวามความสามารถพเศษดานนน ๆ และบอกวาคดวาในอนาคตเขานาจะเปน ... ทมความสามารถหรอมชอเสยง แรงกระตนเชนนจะไปกระตกจนตนาการของเดกทำใหจตใจมความหวง ครอาจไปขอใหผเชยวชาญดานนน ๆ ชวยบอกเดกแทนคร เพอใหคำพดมนำหนกนาเชอถอยงกวา และครอาจชวนนกเรยนจนตนาการวาในอนาคตตนเองจะไปทำงานเปน.... เพอกระตนจนตนาการและความฝนของนกเรยน การเชญคนทประสบความสำเรจในชวตดานตาง ๆ มาเลาเรองราวของชวตกจะชวยกระตนความทะเยอทะยานในชวตของนกเรยน
๑๙. ชวยใหทงเตาและกระตายวงไดเรว เปนธรรมดาทในชนเรยนจะมทงเดกทเรยนชา และเดกทเรยนเรว ครจะตองชวยเดกทง ๒ กลมน โดยมบทเรยนเสรมทเหมาะสมให ไมจำเปนตองเสยเวลาคดรปแบบการเรยนรแยกกน สำหรบเดกเรยนชา ครอาจชวยจดเพอนทเรยนดชวยตวให เดกทกอกวนหรอเบอเรยนบางคนเกดจากเรยนเรวและแบบฝกหดไมทาทาย ครตองหาแบบฝกหดททาทายให หรอใหทำกจกรรมสรางสรรคบางอยางทเขาภมใจ
๒๐. แยกนกเรยนกบเกรดออกจากกน เพอไมใหเดกรสกวาครลำเอยง รกศษยทเรยนเกงกวา ทำใหเดกทเรยนไมเกงเกดความทอถอย ครตองแสดงใหเหนวาศษยทครรกคอ ศษยททำตวดในชนเรยน มความพยายามในการเรยน และศษยเหลานไมจำเปนตองไดเกรด A แตครกตองฝกฝนตนเองใหมจตใจเชนนจรง ๆ
๒๑. จดใหมกลมนกเรยนททำหนาทชวยเหลอเพอน (peer support
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 267
group) เพอสรางบรรยากาศเพอนนกเรยนชวยเหลอกน เวลาทำการบาน คนทเรยนไมเกงแทนทจะนงทำอยคนเดยวกมการจดกลมชวยกน อาจจดใหมโครงการตวโดยเพอนนกเรยน ผมอานตอนนแลวเกดความคดวาหนงสอเลมนเขยนมานานหลายป ตอนท PBL (Project-Based Learning) ซงเปนทมเรยนร (team - learning) ยงไมแพรหลาย โรงเรยนทใช PBL จะเทากบมระบบเพอนชวยเหลอเพอนโดยปรยาย
๒๒. จดกลมนกเรยนทเขากนได ในการเรยนตองมการจบกลมเรยนหรอทำงานรวมกน วธจดกลมทำไดหลายวธ สวนหนงควรใหเดกไดเลอกกนเองดวย และมหลกการวาควรยายกลมกนไปเพอใหนกเรยนไดเรยนรประสบการณการทำงานกบคนทมนสยหรอบคลกตาง ๆ กน แตกตองระมดระวง ไมเอาคนทเขากนไมได หรอเปนอรกนมาเขากลมเดยวกน
๒๓. จดบทเรยนใหสรางความรสกเปนกนเอง ครเลาแอนนแนะนำใหครเอารายชอนกเรยนชดหนงไวทบาน เวลาเขยนแบบฝกหดกเอาชอนกเรยนผลดเปลยนกนใสลงไปเพอสรางบรรยากาศ และตอนทายของแบบฝกหดกใสอารมณขนลงไปดวย เชน คำวา Brought to you by Miss Johnson --- your teacher who loves you. และในวนเกดของเดก ครเลาแอนนจะมอบปากกาหรอดนสอสวย ๆ ให และบอกวาเปนปากกาวเศษใชแลวไดเกรดด เดกจะยมและแมนกเรยนจอมแกนกยงยมและใชปากกานน
๒๔. สงเสรมใหนกเรยนเปนดาวเดน ทจรง ๆ แลวนกเรยนแตละคนตางกมดหรอจดเดนคนละอยางสองอยาง ครตองหาวธใหเดกแตละคน ไดแสดงจดเดนของตน วธหนงคอ จดใหนกเรยนจดทำโครงการสวนตวเพอนำมาแสดงในชนเรยน โดยมเงอนไขวาหามทำสงทขดตอศลธรรม สตวเลอยคลาน มพษ เหยยดผวหรอเชอชาต หรอเสยงดงเกนไป เมอถง
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 268
วนรายงานหรอแสดง อาจเชญผปกครองมาชม และควรถายวดทศนไว เพราะจะพบวาเดกมความสามารถกวาทคด และเปนแรงกระตนแรงบนดาลใจตอการเรยนร และใหรกโรงเรยนหรอชนเรยน เรองนผมมความเหนวา หากใช PBL ทำโครงงานทเปนประโยชนตอชมชน ไดทำเปนทม และเดกไดแสดงความสามารถหรอความสรางสรรคของตนดวย จะยงไดประโยชนหลายทาง
๒๕. ใชบนทกสวนตวเปนเครองมอสรางแรงบนดาลใจตอการเรยน ครฝกตงโจทยของการเขยนบนทกให “จาบ” สำหรบนกเรยน ใหพวกเขาไดระบายความรสกลก ๆ ออกมา โดยครตองมจตวทยาในการกระตน สงเสรมใหนกเรยนเขยนอยางสนก นกเรยนของครเลาแอนนเสนอวา ควรไดฝกเขยนอยางนอยสปดาหละครง ตวอยางของหวขอ เชน “ครด และครไมด เปนอยางไร” “ชวตของเดกผชายสบายกวาเดกผหญง จรงหรอไม” “จงเลาเรองครทเลวทสดทเคยพบ” การเขยนบนทกสวนตวน นอกจากเปนการหดเขยนจากใจของตนเองแลว ยงเปนเครองมอสรางสมาธดวย ครบางคนใหเดกเขยนทกวน ครงละ ๑๐ นาท จนเดก ๆ บน แตเมอครใหทำตดตอกนทกวนหลายสปดาห แลวใหหยดเขยน ไมมการเขยนบนทกอก เดก ๆ กลบบนวาทำไมไมใหเขยนอก ผมเดาวาการเขยนออกจากใจตนเอง ใหความรสกพงพอใจ สารเอนดอรฟนหลง เมอทำทกวนจะตดเหมอนทผมกำลงทำอยนแหละ
๒๖. ใหศษยเรยนรเรองจรยธรรม เดกมสญชาตญาณของความยตธรรม แตมองตนเองเปนศนยกลางของความยตธรรมนน ซงอาจกอปญหาตอผอน เดกจงตองเรยนรความจรงวาตนไมใชศนยกลาง ตองคำนงถงผอนหรอการอยรวมกนดวย ครตองชวยใหเดกไดเขาใจภาพใหญของชมชน สงคม และโลก บทเรยนแรกทนกเรยนควรไดเรยนคอ แรงกดดนเชงลบ
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 269
ของกลม (negative peer pressure) นกเรยนควรไดเขาใจวาคนเราทกคนตางกมขอยดถอเชงคณธรรมจรยธรรมของตนเอง คนทมความสามารถสอสารความเชอเชงคณคา เชงศลธรรมออกมาอยางชดเจน กจะไมตกเปนเหยอของแรงกดดนเชงลบของกลมไดงาย เชน ไมตกเปนสมาชกของแกงอนธพาล แกงตดยา ฯลฯ ครเลาแอนนใชบทเรยนเรองเงนสำหรบทำ ความเขาใจจรยธรรม โดยมคำถามเรองไปกนอาหารแลวไดรบเงนทอนเกน จะเกบไวหรอคน หรออาจขนกบวาทอนเกนมากหรอนอย ใหนกเรยนแตละคนเขยนตอบคำถาม แลวใหจบกลม ๕ คนแลกเปลยนขอคดเหนกน แลวแลกเปลยนขอคดเหนในชน เรองแบบฝกหดเรยนจรยธรรมน ครสามารถออกแบบอยางสรางสรรคไดมากมาย
๒๗. ใชการทดสอบเปนเครองมอ การสอบคอ เครองมอวดการเรยนร ไมใชเครองมอปดกนความกาวหนา และตองไมใชเครองมอหลอกเอา งบประมาณ ครตองใชการทดสอบเพอประโยชนของนกเรยนเปนหลก คอใชวดการเรยนทแทจรง ไมใชวดการเรยนหลอก ๆ ผมมความเหนวาตองสอบความคดมากกวาสอบความจำ สอบใหครบถวนทกดานของการเรยนร ไมใชแคสอบวชา
๒๘. ใชคอมพวเตอรชวย เดก ๆ ชอบคอมพวเตอรและใชเกงกวาผใหญ ครตองชกชวนและสงเสรมใหนกเรยนรจกใชคอมพวเตอรเพอชวยการเรยนรดวยตนเอง ไมใชเอาแตใชเลนเกมหรอทองเนตอยางไรเปาหมาย ครตองแนะนำศษยใหรจกแหลงความรออนไลนดานตาง ๆ
อานและเขยนมาถงตอนน ผมเกดความรสกวา นกเรยนทไดเรยนกบครทมความคด ความรบผดชอบ และทกษะอยางครเลาแอนน จะไดรบการปพนฐานไปเปนผใหญทมทงความรกการเรยนร ความมนคงทางอารมณ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 270
ความเขาใจโลกและชวต จะเตบโตไปเปนพลงของสงคม ในขณะทครท ไมเอาถาน ไมรบผดชอบ ไมรกเดก กจะเปนผทำลายชวตของศษยทางออมอยางไมรตว
ผมตงความหวงวา นาจะมการแปลหนงสอเลมนใหครใชเปนคมอคร เพราะหากปฏบตตามคำแนะนำตาง ๆ เหลาน (มรายละเอยดเชงเทคนคมากกวาทผมเกบมาบนทกกวา ๑๐ เทา) แลวปญหาเดกสอบ NT ผานในอตราตำจะทเลาลงไปมาก
๑๖ เมษายน ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/444229 http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/443981
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 271
การอาน
การอานหนงสอไมแตกคออปสรรคอนดบ ๑ ของการเรยนใหไดผล แทจรงแลว ธรรมชาตของเดกมความอยากรอยากเหน อยากเขาใจ อยากประสบความสำเรจ และการอานไดเปนสงหนงทตอบสนองจตวทยาขอน แตเดกหลายคนตกเปนเหยอของการบงคบ การทำใหการอานเปนเรองนาเบอ หรอเปนสงททำใหตนเองตำตอยนอยหนาเพราะอานไมเกงเทาคนอน ทำใหเกดจตใตสำนกทเกลยดการอาน
คำแนะนำตอการสรางนสยรกการอาน
สงเสรมใหเดกอานหนงสอทตนชอบ หรออยากอาน อยาบงคบ พอแมและครของเดกเลกตองหาทางทำใหการอานเปนเรองสนก และทำตนเปนตวอยาง หาเวลาอานหนงสอใหลกฟง
ใหเดกไดอานตามความเรวในการอานของตนเอง อยาเรง หรอ จำกดเวลา
เดกทมปญหาการอาน หรอเรยนชา อาจมปญหาสายตาไวแสง มากเกน (scotopic sensivity syndrome) เวลาอานหนงสอจาก
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 272
กระดาษมนหรอมเงาสะทอนแลวปวดตา นำตาไหล เดกเหลาน อาจถกวนจฉยผดวาเปนโรค dyslexia หรอเปนโรค ADHD ใน ขณะทจรง ๆ แลวเดกไมไดมปญหาทางสมอง แตมปญหาทสายตา ครเลาแอนนบอกวา เดกทมปญหาการเรยนเกอบครงหนงเกดจาก ปญหาตาไวแสงมากเกนไปนเอง
อยาบงคบใหเดกอานออกเสยง ใหอานออกเสยงหรออานในใจกได ตามความชอบของแตละคน หากบงคบจะทำใหเดกจำนวนหนง เกลยดการอาน
เลอกหนงสอทนาสนใจและตรงกบชวตจรงของเดก ใหเดกอาน เดกบางคนไมชอบอานนวนยาย แตชอบอานสารคด หรอหนงสอ เกยวกบธรรมชาต สตว พช โบราณสถาน ฯลฯ ครควรใหเดก เรมตนอานหนงสอประเภททตนชอบ เมออานคลองและรกการ อานแลว จงสงเสรมใหอานหนงสอประเภทอน ๆ เพอเรยนร สงสมวธคดของตนเอง การอานไมใชแคมประโยชนใหอานออก และเขาใจเรอง แตยงใหประโยชนในมตทลกคอ การคดอยางลกซง (critical thinking) และจนตนาการ (imagination) ดวย คร สามารถพฒนาลกเลนเพอทำใหชนเรยนดานการอานสนกสนาน เกดการอภปรายใหความเหน โตแยง มการเลนเกม การกำหนด คำคณศพททอธบายลกษณะของหนงสอนน ๕ คำ (หรอมากกวา) ทำใหเกดการเรยนรในมตทลก
อยาบงคบใหนกเรยนอานหนงสอทตนไมชอบจนจบ หากนกเรยน เบอจรง ๆ กใหเลกอานได โดยใหเขยนบนทกไววาไดความวา อยางไร และรสกอยางไร และควรใหนกเรยนไดจบกลมกน แลกเปลยนความเหนวาหนงสอทนาอานเปนอยางไร หนงสอท
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 273
นาเบอเปนอยางไร เพอครจะไดเขาใจเดกแตละกลม แตละคน และหาหนงสอทเหมาะสมมาใหอาน หรอใหนกเรยนเลอกเอง
ใหอานหนงสอบางเลมโดยไมมการทดสอบในภายหลง เพอใหเดก เขาใจวาการอานไมใชการทดสอบ แตเปนทกษะทมประโยชนตอ ชวตในภายหนา เปนสงทเราฝกเอาไวใชประโยชนในชวต ไมใช เพอใหผานการสอบ
สอนเคลดลบในการอานเพอฝกการจบใจความ โดยแนะใหเดก ลองจนตนาการภาพในสมอง (ภาพพจน) ระหวางการอาน
เคลดลบการสอนวชาวรรณคด และวชากวนพนธมรายละเอยด มาก เชน การใชภาพวาดงาย ๆ ชวยกระตนความเขาใจผาน สายตา การหยดพจารณาคำ ประโยคเปนระยะ ๆ การหยดวพากษ พฤตกรรม หรอแรงจงใจตอพฤตกรรมของตวละคร จงหวะจะโคน ในการเดนกระบวนการเรยนร และการใชภาพยนตร (ถาม) ตบทาย บทเรยนหากนกเรยนเรยนหนงสอเลมนนจนจบ และการออก ขอสอบ การจดใหมโครงงานเฉพาะบคคล (ใชเวลา ๒ สปดาห) เคลดลบสำคญคอ ครพงตระหนกวานกเรยนมกจะมอคตตอการ อานหนงสอวรรณคดคลาสสค เชน บทละครของเชกสเปยรวา นาเบอและยาก ครเลาแอนนจงบอกเดกวา หลงจากเรยนไปได ระยะหนงแลวจะเปดโอกาสใหนกเรยนโหวตวาจะยต หรอเรยนตอ เพอเปนการรบประกนวาครตองสอนสนก หากไมสนกยนดยต ซงพบวายงไมเคยมแมแตครงเดยวทนกเรยนโหวตยตการเรยน บทละคร โรเมโอ และจเลยต
แหลงเอกสารสำหรบสอนวชา (Reading) มมากมาย เบอร ๑ และ ๒ ทแนะนำคอ www.bbc.co.uk/reading และ www.bbc.com
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 274
คำทครเลาแอนนยำคอ ครมกเปนคนทอยในประเภทประสบความสำเรจดานการเรยน (และการอาน) จงมกไมเขาใจจตวทยาของเดกทมปญหาการอานทำใหผมยงเจยมตวหนกขนวาทผมเขยนบนทกชดน ผมอาจปลอยขเทอมากทเดยว เพราะผมเองกคงจะอยในกลมทไมเขาใจลกตอเดกทมปญหาการเรยน เพราะตวเองและครอบครวไมคอยประสบปญหาน ไมเคยมประสบการณตรง
หนงสอเลมนบอกผมวา เปาหมายสำคญของโรงเรยนและชนเรยนเปนการปลกฝงนสยและทกษะหลายอยางทเราไมไดวดตอนสอบ คอการวดผลสมฤทธในการเรยนทเราใชอยยงมขอจำกด ยงไมครอบคลมการเรยนรเพอความเปนมนษย และเพอชวตทด เพอการอยรวมกนอยางสนต แตครเลาแอนนจดการเรยนรในมตเหลานใหแกศษยของตนอยางครบถวน
อกประการหนงทเปนการเรยนรของผมคอ การเรยนรการใชคำคณศพทเพอบอกลกษณะ คณคาของเรองราวตาง ๆ เปนสวนหนงของการเรยนรทลก และจะชวยฝกการสอสารทดมาก ทำใหผมนกถงเกมคำศพททครเรฟ เอสควธ (Rafe Esquith) เลาไวในหนงสอ Teach Like your Hair’s On Fire เรองการอาน และเรองอน ๆ (หนงสอเลมนไดมการแปลและเผยแพรแลวในชอ ครนอกกรอบกบหองเรยนนอกแบบ : สรรพวธและสารพดลกบาในหอง หนา ๕๖)
ครทดจะสอนแบบสอดแทรกวชาชวต วชาความจรงแหงชวต วชาทกษะชวต ใหแกเดกในทกวชาเรยน โดยคำนงถงประโยชนขอนเทา ๆ กนกบประโยชนของวชาเรยน นคอ อกขอสรประหวางบรรทดจากการอานหนงสอของครเลาแอนนเลมน
๑๗ เมษายน ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/445138
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 275
ศราณตอบปญหาครและนกเรยน
ไมทราบวาปญหาของครอเมรกนกบครไทยจะเหมอนและตางกนแคไหน แตคำถามกสะทอนความอดอดขดของในการทำหนาทคร และผมชอบวธตอบของครเลาแอนนมาก โดยเฉพาะคำแนะนำใหครยนหยดทจะเปนผตดสนใจวาจะจดการชนเรยนอยางไร ไมใชโลเลไปตามแรงผลกดนของเดก ทบางครงกตองการแกลงคร หรอตองการโชว เพราะการจดการชนเรยนนนกเพอประโยชนในการเรยนรของนกเรยนทงหองนนเอง ผมชอบวธใชกลยทธจดการกบนกเรยนจอมแกนทเตมไปดวยจตวทยา ทไมใชเพอปราบหรอเอาชนะเดกแตเพอประโยชนของเดก
ประเดนตวอยางคำถามจากคร
ครภาษาองกฤษ ชน ม. ๒ เขยนมาปรกษาวา ไดรบคำแนะนำ จากคนบางคนให “ตดหางปลอยวด” ศษยบางคน เพราะเหลอขอ จรง ๆ คำแนะนำคอ ตองไมทอถอย แตในขณะเดยวกนกตอง “ชารจแบต” ของตนเองเปนระยะ ๆ อยาให “แบตหมด”
ครวชาภาษาองกฤษและการพด (English and Speech) ชน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 276
ม. ปลาย อาย ๒๕ ป เพงเปนครปแรก เขยนมาเลาวา มาเปน ครหลงจากลองงานอนมาหลายงาน และคดวารกงานคร แตม นกเรยนคนหนงทเปนเดกเรยน เขยนในใบประเมนวา ครควรลาออก ไปทำอยางอน หรอมฉะนนกตองไปเรยนวชาการฟง ทำใหครคนน วตกกงวลและไมเชอมนตนเอง คำแนะนำคอ ตวครเลาแอนนเอง กเคยประสบปญหาแบบนเชนเดยวกนกบครเกง ๆ อกหลายคน เดกเขยนแบบนคนเดยว ตวปญหามกไมใชเรองการสอน แตถา เดกรอยละ ๗๕ เขยนตรงกนละกใช เดกคนนเรยกรองความสนใจ จากปญหาบางอยาง ครจงควรชวยเหลอกำลง ไมใชหลงเอาขอเขยน ของเดกมาทำใหตนเองทอถอย
ถามความเหนเรองการใหยารกษาโรค ADHD คำตอบคอ คร เลาแอนนมแนวโนมจะไมเหนดวย โดยคดวาควรชวยเหลอเดก โดยวธอน ๆ กอน ทำใหผมนกถงหนงสอ อบายขายโรค (ดาวนโหลดไดท http://www.cueid.org/component/ option,com_docman/task,cat_view/gid,42/Itemid,42/ ?mosmsg=You+are+trying+to+access+from+a+non- authorized+domain.+%28topicstock.pantip.com%29) อก เลมหนงคอ กระชากหนากากอตสาหกรรมอาหาร (http:// tonaor13.blogspot.com/2010/08/appetite-for-profit.html) ทเดก เยาวชน และแมแตผใหญถกเลหเพทบายดานการตลาด ทำใหเปนผบรโภคโดยไมจำเปน ครเลาแอนนใหความเหนท ตรงใจผมมากคอ ควรใหยาเปนทางเลอกสดทาย ระวงตกเปน เหยอของการโฆษณาหรอใหขอมลดานเดยวของบรษทยา โดย ไมบอกฤทธขางเคยงของยา
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 277
ครอกคนหนงบอกวา หมดแรงไปกบการหามปรามการทะเลาะ ววาทในชนเรยน ไมสามารถทำใหชนเรยนมสมาธกบการเรยนได จะทำอยางไรด คำถามนผมตอบไดเลยวาใหอานหนงสอเลมน เพอเรยนรทงหลกการ วธการ และเคลดลบในการจดการชนเรยน ผถามเปนครทไมรวธจดการชนเรยน
มวธทำใหนกเรยนเหนคณคาของการเรยนไดอยางไร เรองนถามสน แตตอบยาววา ครไมสามารถ “สอน” เดกได ตองทำใหเดก “เหน” เอง และเรองแบบนจะคยกนไดกตอเมอเดกกบครสนทสนมเกด ความไวเนอเชอใจกนแลวเทานน วธของครเลาแอนนคอ คยกน เรองชวต อนาคตและรายไดทจะทำใหมชวตทดพอสมควรได แลวเปรยบเทยบสถตรายไดเฉลยของคนไมจบ ม. ๖ กบคนจบ ม. ๖ คนจบอนปรญญาและคนจบปรญญาใหเหนวาตางกนแคไหน และเนองจากมกมคนยเดกใหหยดเรยนกลางคน คอยไปสมครสอบ GED (เทยบเทา ม. ๖) เอาทหลง ครเลาแอนนจะเอาหนงสอ ขอสอบ GED ทหนาเตอะใหด เพอใหรวาการเตรยมสอบ GED ไมใชเรองหม ๆ อาจยากกวาการเรยนตามปกตดวยซำ คร เลาแอนนจะสอนใหเดกเขาใจการจำแนกระดบการเรยนรของ Bloom (Bloom’s Taxonomy of Cognitive Domain) และชให เหนวาการศกษาจะชวยยกระดบการคด การใชเหตผล ชวยใหม ความสำเรจในชวต เมอมโอกาส ครเลาแอนนจะชใหเหนการคด ในระดบสงเคราะห และระดบประเมนผลซงจะไดมากบการศกษา และฝกฝน
ทกครงทเขาไปกนอาหารในหองรบประทานอาหารของคร จะไดยน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 278
เพอนครครำครวญถงความอบเฉาของชวตคร และตองการ เปลยนอาชพ ในทสดแลวตนจะเปนเชนนนหรอไม คำตอบคอ ไม หากมองใหเหนคณคา หรอโอกาสในการทำประโยชนของ การเปนคร ใชชวตครใหสนก ใหเกดการเรยนร และกาวหนา คำแนะนำคอ อยาเขาไปในสถานอโคจรเชนนน ปลอยใหคน อมทกขอยของเขาไป
อานคำถามคำตอบในบทนแลว เหนไดชดเจนวา ปญหาของครมสารพดดาน ทงปญหาจากตนเอง จากนกเรยน จากระบบบรหารโรงเรยน จากเพอนคร จากพอแมผปกครอง ทงหมดนนคอ ประเดนเรยนรของคร เปนชวตจรงทครจะตองเผชญและทำใหประสบการณเหลานนเปนผลเชงบวกตอชวตของตนเอง
๑๗ เมษายน ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/446303
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 279
ประหยดเวลาและพลงงาน
ทจรงไมวาทำงานอะไร คนเราตองรจกทำอยางประหยดเวลาและพลงงานทงสน แตการทำหนาทครอาจถกดดพลงกายและพลงใจใหเหอดแหงไปอยางรวดเรว หากไมรวธทำงานแบบประหยดพลงงานและเวลาของตน ครเลาแอนนแนะนำวธการหรอเครองมอตอไปน
แผนการสอน
แผนการสอนทถกตองจะชวยใหครทำงานอยางมระบบ ยดหยนและประหยดเวลา ครเลาแอนนไมแนะนำใหทำแผนการสอนแบบละเอยด กำหนดแผนรายป รายเดอน รายสปดาห และรายวน ลงไปถงรายชวโมงหรอรายคาบ และพยายามสอนตามนน เพราะจะทำใหเอกสารแผนการสอนเปนนาย กำหนดใหครตองทำตามนนอยางกระดกไมได มหลายเรองจกจกททำใหเสยเวลาโดยไมคาดหมายเกดขน หรองานหรอการทดสอบบางอยางทวางแผนใหนกเรยนทำโดยใชเวลา ๓๐ นาท เอาเขาจรง นกเรยนทำเสรจในเวลาเพยง ๑๐ นาท หรอบางกจกรรมครวางแผนไว ๑๕ นาท แตนกเรยนใชเวลา ๑ ชวโมง หากครพยายามทำและปรบแผนการสอนละเอยดใหตรงความเปนจรงจะเสยเวลามากโดยไมจำเปน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 280
ครเลาแอนนแนะนำใหทำแผนการสอนแบบคราว ๆ ยดหยน เปดชองใหปรบไดตามสถานการณจรง โดยเขยนไววาใน ๑ ปการศกษา นกเรยนจะไดเรยนอะไรบาง หลงจากทำความรจกนกเรยน รความสามารถและขอจำกดของนกเรยนแลว จงปรบแผนใหเหมาะตอนกเรยนชนนน ๆ แผนการสอนรายสปดาหกเขยนไวกวาง ๆ และยดหยน เปดชองเวลาไวสำหรบกจกรรมเผอเลอกทอาจทำกได ไมตองทำกไดแลวแตสถานการณ
ในแตละสวนของแผนการสอนระบไวดวยวา ตอบสนองสวนไหนของหลกสตร แตในความเปนจรงแลว ครสามารถจดการเรยนรใหเกดประโยชนแกนกเรยนไดมากกวาทกำหนดไวในหลกสตร โดยการสอนใหนกเรยนเรยนรวธคดและวเคราะหขอมลและสารสนเทศ หากปพนทกษะนไว นกเรยนจะเรยนไดดในปตอ ๆ ไป
การปพนฝกวธคดอยางลกซง (Critical Thinking) ใหแกนกเรยนสำคญกวาการพยายามสอนตะลยใหครบถวนตามในขอกำหนดหลกสตร และใหนกเรยนจดจำเนอหาทกำหนดสำหรบตอบโจทยขอสอบทเนนความจำ
แผนการสอนเปนเพยงสวนเดยวของชวตจรงของการเปนครทด ครเพอศษย ครมอใหมอาจตองเขยนแผนการสอนอยางละเอยด แลวเรยนรจากประสบการณ สำหรบนำมาเขยนอยางยอและยดหยนมากขน เปลยนเวลาทใชในการวางแผนมาใชในการจดการเรยนรใหมากขน เนนใชผลการเรยนของนกเรยนเปนแนวทางจดการเรยนรใหมากขน (แทนทจะยดมนอยกบเอกสารแผนการสอน) เมอนกเรยนเรยนไดชากวาแผนในบางชวง ครกปรบการสอนเพอชวยเหลอ นกเรยนจะรสกไดเองวาครเอาใจใส และจะขยนหมนเพยรจนเรงการเรยนในชวงอน ๆ ใหเสรจตามแผนและหลกสตรไดเนนวาพฤตกรรม “ครเพอศษย” จะเปนพลงกระตนการเรยนรของศษยอยางคาดไมถง
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 281
มอบโจทยใหนกเรยนฝกทำ (Independent Assignment)
เปนวธจดใหนกเรยนฝกการเรยนรดวยตนเอง และไดทกษะหลายอยางของทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills) รวมทงทกษะการทำงานเปนทม การสอสาร การเจรจาตอรอง การรบฟงผอน การออกความเหน การยอมรบฟงความเหนทแตกตาง เพราะการฝกทำโจทยนใหทำเปนค หรอเปนทมหลายคน เมอไดรายงานแลว ใหนกเรยนนำเสนอตอชนเรยนดวยผลทางออมตอครคอ ครไดเปลยนบทบาทจากเปนผสอนสาระเนอหา ไปเปน “คณอำนวย” ผแนะนำและใหกำลงใจ (facilitator, coach) และชวยลดภาระดานเนอหา
ครตองฝกฝนเรยนรวธกำหนดโจทยใหเหมาะแกนกเรยนและใหทาทาย ไมงายเกนไปและไมยากเกนไป รวมทงมหนงสอ เอกสาร แหลงคนควา ใหเพยงพอ เพอใหเกดการเรยนรดวยตนเอง เรยนจากความเขาใจของตน และจากการนำเสนอ (“สอน” เพอน ๆ โปรดด Learning pyramid จะเหนวาวธเรยนรทไดผลดทสดคอ สอนคนอน)
สำหรบนกเรยนทตองการความชวยเหลอ ครอาจชวยแนะขนตอนของการคนควา หาขอมล วเคราะหวาจะเลอกเชอ ไมเชอขอมลไหนหากพบวาตางแหลงใหขอมลตางกน และวธฝกทำโจทยในครงหลง ๆ นกเรยนจะทำไดเองอยางคลองแคลว แตครตองบอกโจทยใหชด ระบเปาหมายทตองการอยางชดเจน
จะเปนการดตอการเรยนรฝกฝนการทำงานอยางรบผดชอบ หากครกำหนดใหนกเรยนแตละคนทำสญญาสงงาน เปนสญญางาย ๆ แตมประโยชนทงกบครและนกเรยน สญญาจะชวยใหครตดตามสอดสองไดวา มใครบางททำงานกาวหนาชาอาจสงงานไมทน ครจะไดเขาไปชวยแนะนำ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 282
สวนนกเรยนจะไดประโยชนคอ ฝกความรบผดชอบและฝกทำงานใหสำเรจตามเงอนไขและเงอนเวลา
ตวอยางสญญาสงงาน
ขอกำหนด : กรอกขอความ เซนชอ แลวสงคร
ขาพเจาเขาใจวา ตนเองเปนผรบผดชอบตอการทำโจทยของขาพเจาเอง ถาขาพเจาเลอก
เพอนรวมงานและเพอนรวมงานสวนของตนไมเสรจ ขาพเจากยงตองรบผดชอบทำโจทย โดย
จะทำสญญาสงงานใหม
โครงการของขาพเจาคอ (ระบรายละเอยด)
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
เลอก ๑ ขอ และกรอกขอความ หากนกเรยนเลอกทจะทำโครงการรวมกนเพอน ๑ หรอ ๒ คน
อ ขาพเจาเลอกทำงานคนเดยว อ เพอนรวมงาน ๑ คน ของขาพเจาคอ.....................................................................
อ เพอนรวมงาน ๒ คน ของขาพเจาคอ.....................................................................
และ...........................................................................................................................
ขาพเจาเขาใจวาตองสงรางรายงานหรอรายงานความกาวหนาภายในวนท..........................
ขาพเจาเขาใจวาวนสงรายงานฉบบสมบรณคอ วนท..........................
ถาขาพเจาเขาใจวาหากขาพเจาไมสงรายงานฉบบสมบรณภายในกำหนด หรอไมพรอมท
จะนำเสนอผลงานตอชน ขาพเจาจะไดรบคะแนนศนยจากงานน
..................................................... ....................................................
ลายเซนของนกเรยน วน เดอน ป
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 283
ตวอยางโจทยแบบฝกหด เรองการวเคราะหเรองสน
ภาพรวม : ทมงานจะตองอานเรองสน ๕ เรองตามทระบไวทกระดานประกาศ เรองสน ๓ เรองมาจากหนงสอเรยน อก ๒ เรองมาจากวารสารวชาการ (กรณาอยาเขยนบนเอกสาร เพราะจะตองนำไปใชในชนเรยนอน) นกเรยนแตละคนตองอานทง ๕ เรอง โดยอาจอานคนเดยวเงยบ ๆ หรออานดง ๆ รวมกนในกลม ถาอานดง ๆ ในกลม จะผลดกนอานออกเสยงคนละเรอง หรอใหคนเดยวอานทกเรองกได
กำหนดงานเสรจ : งานนตองเสรจสงครภายในวนท...............................
นกเรยนทกคนตองเตรยมนำบนทกสวนตวของการทำโครงการใหครด และเตรยมพดคยกบคร เรองการทำโครงการ ในวนท........................
ขอกำหนด
๑. งานกลม : อานเรองแรก
๒. งานสำหรบนกเรยนแตละคน : บนทกลงบนกระดานบนทกวาตนม ความรสกอยางไรชอบ/ไมชอบ อะไร ระบประโยคหรอวลทตนชอบ/ ไมชอบ ลอกประโยคเหลานเกบไวใชในโอกาสตอไป (อยาขามตอนน เพราะจะตองนำไปใชในตอนตอไป)
๓. งานกลม : หลงจากนกเรยนแตละคนเขยนบนทกของตนแลว รวมกน อภปราย เรองราวในเรองสนเรองแรก ทำความชดเจนวาตนเองเหนดวย หรอไมเหนดวยกบสวนไหนทพดกน เพราะอะไร นคอการฝกคด ดวยตนเอง อยาลอกกน
๔. งานกลม และงานสำหรบนกเรยนแตละคน : ทำซำตามขอ ๑-๓ ให ครบ ๕ เรอง เพอวเคราะหเปรยบเทยบเรองสนทง ๕ เรอง
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 284
โปรดสงเกตวา ในการมอบหมายงานใหนกเรยนทำเพอเรยนรดวยตนเองนน ครตองมเปาหมายชดเจนวา ในแตละงานมเปาหมายใหนกเรยนไดเรยนรอะไรบาง รวมทงตองมเอกสารแนะนำขนตอนการทำงาน เพอให
๕. งานกลม : อภปรายเรองสนทง ๕ เรอง ทำความเขาใจวาเรองสนทด เปนอยางไร เรองสนทดตองมองคประกอบอะไรบาง ทำรายงาน องคประกอบและอธบาย กลมควรสามารถหาได ๓-๕ องคประกอบ (อยากงวล คำถามแบบนไมมคำตอบถกผด สงทตองการคอ ให นกเรยนฝกคดอภปรายแสดงเหตผล)
๖. งานกลม : วเคราะหเปรยบเทยบเรองสนทง ๕ และจดลำดบเรองสน ทดตามเกณฑในขอ ๕ ทกลมรวมกนกำหนด
๗. งานกลม : ออกแบบโปสเตอรหรอรายงานโดยใช ICT เพอนำเสนอ องคประกอบสำคญของเรองสนตามทรวมกนคดในกลม เกณฑการ จดลำดบ ระบเรองสนและผลการจดลำดบโดยกลม
๘. งานกลม : เลอกสมาชกกลม ๑ หรอ ๒ คน สำหรบทำหนาทเสนอ ผลงานกลมตอชน โดยใหเลอกตวสำรองไวดวย เผอในวนนำเสนอ สมาชกทเลอกไวไมมาเรยน
๙. งานสำหรบนกเรยนแตละคน : เขยนคำวจารณสนๆ วาสมาชกกลม แตละคนมบทบาทอยางไรตอผลงานกลม (โปรดวจารณอยาง สรางสรรค) ใหคะแนนการมสวนรวมของแตละคนตามเกณฑ ๐ - ๑๐ อยาลมวจารณและใหคะแนนตนเอง (โปรดซอสตย)
๑๐. งานสำหรบนกเรยนแตละคน : ตบไหลตนเอง หรอปรบมอใหตนเอง ททำงานสำคญสำเรจ (ขอแทรกวธใหรางวลตนเองของผมสมยเรยน หนงสอชนมธยม ผมซอขนมทองหยบของชอบใหรางวลตนเอง ๒ บาท)
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 285
บรรลเปาหมายของการเรยนรตามทกำหนด และครตองประเมนในภายหลงดวยวา นกเรยนไดเรยนรตามเปาหมายหรอไม จะปรบปรงโจทยและขนตอนการเรยนรอยางไรบางสำหรบชนเรยนตอ ๆ ไป
ผมขอเพมเตมความเหนสวนตวของผมวา ครควรชวนนกเรยนรวมกนทบทวนไตรตรอง (ทำ reflection หรอ AAR) วากจกรรมนไดชวยใหนกเรยนไดฝกฝนและเรยนรอะไรบาง เทากบเปนการตอกยำคณคาของบทเรยนตอชวตในอนาคตของนกเรยน ซงจะเปนการสรางแรงบนดาลใจตอการเรยนรอกทางหนง
หลงจากนกเรยนคนกบการทำงานเพอเรยนรดวยตนเองจากโจทย สน ๆ และใชเวลาสน ๆ ขนตอไปคอ การทำโครงงาน
โครงงานสวนบคคล (Individual Portfolio)
โครงงานเปนโจทยระยะยาวและยากขนทนกเรยนทำเพอเรยนร และฝกฝนการรบผดชอบการทำงานและสงผลงานตามเวลา ควรเรมดวยโจทยงานระยะสน ๑ - ๒ สปดาหทไมมชวงปดยาว หรอกจกรรมพเศษทรบกวนสมาธหรอความสนใจตองานคน และควรเรมดวยงานทเกยวของกบสาระในหลกสตรเปนทนาสนใจ ใหความรสกทาทายกบนกเรยน และเปดชองใหมการคนควา รวมถงผลตผลงานสรางสรรคไดมากในระดบความรความสามารถของนกเรยน
ในถอยคำของผม นคอการเรยนรแบบ PBL (Project-Based Learning) ทควรเปนวธการเรยนรหลกของนกเรยนตงแต ป. ๑ ถง ม. ๖ ขนไปจนถงระดบอดมศกษา เพราะวธเรยนรแบบนจะใหผลลพธของการเรยนร (Learning Outcome) ทลกและเชอมโยง เปนการเรยนรแหงศตวรรษท ๒๑ ทใหทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ อยางแทจรง
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 286
จรง ๆ แลวครทใชการเรยนรแบบทำโครงงาน ตองฝกทกษะการเปนครแบบใหม ทไมใชครสอนแตเปนครฝก (โคช) หรอครผอำนวยการเรยนร (facilitator)
ตวอยางของโครงงานตอไปนซงมความซบซอนสง ตองการทกษะการคดระดบสง ไดแก การวเคราะห สงเคราะห และประเมน สำหรบนกเรยนชน ม. ๕ เปนตวอยางทผมแปลถอดความมาจากหนงสอ Teaching Outside the Box เปนเรองเกยวกบคนพนเมองอเมรกนและคนทเครงครดในหลก ศลธรรม (Native Americans & Puritans)
โครงงานเรอง : The American Experience
ชอ.......................................... ชวงเวลาเรยน...............................
ขอกำหนด : นกเรยนตองทำงานทกชนทระบขางลาง แตจะทำตามลำดบกอน
หลงอยางไรกได เมอทำงานจบแตละชน นำมาใหครเซนชอทชองวางดานหนา
ชนงานในเอกสารน เพอรบทราบวานกเรยนทำงานสวนนแลว
โครงงานนมนำหนกคะแนนเทาครงหนงของคะแนนในภาคการศกษาน
..........๑. อาน “The Historical Setting” ทหนา ๒-๓ ของหนงสอเรยน และ
เตรยมสรปสาระสำคญดวยวาจาตอคร
..........๒. ไปคนควาจากหองสมดโรงเรยน มหาวทยาลย หรอหองสมดสาธารณะ
หาเอกสารทมสาระเรองราวเกยวกบชนเผาดงเดมในอเมรกา ในชวง
ค.ศ. ๑๕๐๐-๑๗๐๐ ใหไดเอกสารท เขยนอยางด และนาสนใจ
เนองจากนกเรยนจะตองใชเอกสารนในการทำงานชวงตอไป ระบเอกสาร
ทไดขางลาง
ชอเอกสารหรอเวบไซต...........................................................................
ผเขยน(หรอบรรณาธการ หรอผออกแบบ)..........................................
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 287
..........๓. จงทำกจกรรมตอไปน อยางนอย ๑ อยาง
ก. เขยนบทสรปเปรยบเทยบ ๒ เผา ระบความเหมอนและความตาง
ของการจดรปแบบสงคม, วฒนธรรม, บานเรอน, การแตงกาย,
ศลปะ และอนๆ
ข. วาดภาพ ๒ เผา แสดงลกษณะการแตงกาย, วฒนธรรม,
บานเรอน, ศลปะ และอนๆ
ค. เตรยมนำเสนอสนๆ (๓-๕ นาท) ดวยวาจา เกยวกบ ๒ เผา หรอ
มากกวา ๒ ในเรองวถชวต, วฒนธรรม, เสอผาเครองแตงกาย,
ศลปะ, ดนตร, การเตนรำ และอนๆ
..........๔. จงอานเรอง“American Events/World Events” time lines ใน
หนงสอเรยนหนา ๔-๗ เลอก ปทมเหตการณสำคญ ๓ ป (เชน
ค.ศ. ๑๖๐๙ กาลเลโอ สรางกลองโทรทศนเครองแรก) แลวคนควาหา
เรองราวรายละเอยดเพมขนจากหองสมดหรอแหลงคนควาอนๆ บอก
รายการของแหลงคนควาดงน
- ชอสงพมพ หรอ Web page URL : ...............................................
ชอผเขยนหรอ site sponsor : .........................................................
- ชอสงพมพ หรอ Web page URL : ...............................................
ชอผเขยนหรอ site sponsor : .........................................................
หมายเหต ทจรงรายละเอยดของโครงงานยงมตอ แตในหนงสอฉบบ Kindle
Edition ทผมมอย สวนตอจากนขาดหายไป จงไมสามารถถอดความมาใส
ไวได แตเทาทมกคงพอจะชวยใหเหนแนวทางการออกแบบโครงงาน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 288
เนองจากโครงงานนเปนกจกรรมทคาดหวงใหเกดการเรยนรบรณาการและลก รวมทงมนำหนกคะแนนสงมาก วธการใหคะแนนจงเปนเรองสำคญมาก ครตองวางแผนและกำหนดเกณฑการใหคะแนนไวลวงหนา และใหคะแนนเปนระยะ ๆ ตามขอกำหนด เพอจะไดไมเปนภาระมากตอนใหคะแนนสดทาย
เมอนกเรยนสงงานแตละชวง ครเลาแอนนจะเซนชอยอพรอมโคดระดบคะแนนกำกบไว โดยใชสหมกทนกเรยนไปลบเขยนใหมไมได เมอถงตอนสดทายครกเพยงแตบวกคะแนนแลวเฉลย กจะไดคะแนน โดยจะมการปรบคะแนนตามการแกไขขอผดพลาดบกพรอง การทำงานเพม และความพยายามของนกเรยน
ผลงานจากการทำโครงงานน อาจใหคะแนนในอกวชาหนงดวยกได เชน ในโครงงานมการเขยนเรยงความ นอกจากใหคะแนนโครงงานแลว อาจใหคะแนนในวชาไวยากรณดวย โดยมหลกการทสำคญคอคนทขยนเรยน และแสดงความกาวหนาในการเรยนร จะไดคะแนนสง นกเรยนทลอยชายไปมา เอาแตเยาแหยเพอน ไมเรยน จะไดคะแนนตำ
บทนวาดวยเรองเคลดลบในการประหยดพลงงานและเวลาของคร แตจะเหนวาสาระจรง ๆ คอ การจดการเรยนรใหศษยไดเรยนรทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ โดยทครไมเหนอยเกนไปจะหมดไฟ
๑๑ กรกฎาคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/449856
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 289
ยสบปจากนไป
ยสบปหรอสสบปใหหลง ครอาจจำนกเรยนไมได แตนกเรยนจะจำครได โดยเฉพาะอยางยงเหตการณทประทบใจศษยไมรลม โดยทครไมคดวาสงทตนทำจะมความหมายถงขนาดนนตอนกเรยน ในสหรฐอเมรกา บรการของนกสบทมคนวาจางมากทสดไมใชเรองสามภรรยานอกใจกน แตเปนการวาจางใหหาตวหรอทอยของครเกา เพอจะไดตดตอหาทางขอบคณในสงทศษยประทบใจและรสกในบญคณไมรลม
สงทนกเรยนประทบใจและขอบคณไมจำเปนตองเปนการทคร เอาอกเอาใจหรอแสดงความรกนกเรยน อาจเปนความเครงครดของครกได และในตอนเปนเดกศษยผนนอาจรสกไมชอบครกได แตเมอโตขนกประจกษวาทครทำไปนนเพราะความเอาใจใสหวงดตออนาคตของศษย ดงเรองเลาของครเลาแอนนทไปชมพนกงานธนาคารวาลายมอสวย พนกงานผนนจงเลาวาเพราะคร ป. ๒ กวดขน โดนตมอบอย ๆ เพราะลายมอไมเรยบรอย ตนเองอยากใหครรกจงหมนคดลายมอ แตกไมเคยไดรบคำชม ตอนนอยากขอบคณครคนนนแตกหาตวไมพบเสยแลว
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 290
ครเลาแอนนเลาวา ไดรบจดหมายเลาความประทบใจครประมาณ ๑๐ เทาของจดหมายบนไมพอใจคร แสดงวาแมหลายสงหลายอยางในสงคมจะเปลยนแปลงไป แตคณคาของความเปนครทเอาใจใสและปรารถนาดตอศษยนนไมเคยเปลยน
การเปนครเพอศษยใหคณคาและการตอบแทนตอชวตมากกวา สงตอบแทนทเปนวตถหลายเทา อาจเปนสบเทา ความอมใจทเหนศษยไดด และการตอบแทนทางใจเมอ ๒๐ หรอ ๔๐ ปใหหลง เมอศษยมาแสดงความขอบคณ
๑๗ กรกฎาคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/450169
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 291
เรองเลาโรงเรยนลำปลายมาศพฒนา
วธการเรยนรแหงศตวรรษท ๒๑
เคาะกระโหลกดวยกะลา
(AAR จากการเปดรบ tacit และ explicit knowledge
จากโรงเรยนนอกกะลา)
เรองเลาของโรงเรยนนอกกระลา บางสวนจากบนทกของ ครใหญวเชยร ไชยบง
โรงเรยนลำปลายมาศพฒนา
ความสำเรจทางการศกษา
ความฉลาดทางดานรางกาย (Physical Quotient)
ความฉลาดทางดานสตปญญา
ทำไมตองเรยนคณตศาสตร
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 292
วธการเรยนรแหงศตวรรษท ๒๑
ผมตดตาม ดร. เจอจนทร จงสถตยอย ผประสานงานโครงการ LLEN ของ สกว. ไปเยยมชนชมโรงเรยนลำปลายมาศพฒนา เมอเยนวนท ๒๕ - เทยงวนท ๒๖ กนยายน ๒๕๕๔ ไปแลวจงรวาโรงเรยนนไดคดคนวธการเรยนรแหงศตวรรษใหม (21st Century Learning) ขนในบรบทไทยโดยไมไดลอกเลยนของใครมา นาทงจรง ๆ เราไปเหนทง PBL และ PLC ในบรบทไทยและบรบทของโรงเรยนทไมเลอกนกเรยนเกง แตใชวธคดเลอกโดยจบฉลากเพอใหเดกไดเรยนรตามความเปนจรงในสงคม เราไปเหนโรงเรยนทไมบาอวดความ “เกงวชา” ของนกเรยนทง ๆ ทจรงแลวเขาเกง
หวใจสำคญคอ เนน “สอนคน” ไมใช “สอนวชา” และในการ “สอนคน” นนเนน “สอนแบบไมสอน” คอ เนนทการเรยนรของผเรยนเอง จงจดบรรยากาศสถานทและความสมพนธระหวางครกบนกเรยนและระหวางนกเรยนดวยกนเองใหกระตนการเรยนร และการเรยนรนนเลยจากเรยนรวชาการเพอสตปญญาไปสการเรยนรทกษะดานจตใจดานสนทรยภาพและดานการคดและจนตนาการ
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 293
นกเรยนทกชนจะใชเวลา ๒๐ นาทของทกเชาระหวางเวลา ๘.๒๐ - ๘.๔๐ น. เรยน “จตศกษา” ถอเปนการเตรยมพรอมจตใจหรอสมองตอการเรยนในวนนนเปนการฝกเพอเพมความฉลาดทางอารมณ (EQ - Emotional Quotient) และความฉลาดทางจตวญญาณ (SQ - Spiritual Quotient) และผมตความวาเปนการเรยนรเพอพฒนา EF (Executive Functions) ของสมอง และผมตความวา การกลาวคำขอบคณพอแม ชาวนา ฯลฯ กอนรบประทานอาหารเทยงทนกเรยนกลาวดง ๆ พรอมกน รวมถงพธชกธงชาตและสวดมนตทหนาเสาธง กเปนการฝกฝนดาน “จตศกษา” ดวย
วธเรยน “จตศกษา” ของโรงเรยนลำปลายมาศพฒนามความ หลากหลาย ทผมไปเหนมการเดนจงกรม การนงสมาธ การใชจนตนาการตอ Lego เชน ชน ป. ๑ เอาคลปหนบกระดาษ ๔ อนมาตอเลข ๗
เพอใหเกดการเรยนรจากตนเองจากการคด ไมใชจากการเชอ โรงเรยนลำปลายมาศพฒนาจงไมมการสอบอยางทใชกนในกระทรวงศกษาธการ คอ ไมจดการสอบ แบบรวบยอด Summative Evaluation เลย แตผมกลบเหนวา นกเรยนถก “สอบ” แบบไมรตวตลอดเวลา แตเปนการสอบแบบไมสอบ หรอสอบแบบพฒนา (Formative Evaluation) คอ สอบเพอทำความเขาใจความกาวหนาในการเรยนของนกเรยนแตละคน ไมใชสอบเพอเอาคะแนนผมคดวา นคอจดแตกตางทสำคญและกลาหาญยง
ครของโรงเรยนลำปลายมาศพฒนาจงมทกษะดานการทดสอบนกเรยนทลำลกมาก และในการตความของผม แทนทครจะเนน “สอน” แบบบอกขอความรแกเดก ครกลบเนนชกชวนใหเดกคดและแสวงหาความรดวยกระบวนการตาง ๆ นานาและคอยสงเกตเดกวามการเรยนรกาวหนาไปอยางไรสำหรบนำมาใชปรบบทบาทของครเองและสำหรบนำมา
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 294
ใชจดกระบวนการเพอชวยเดกทเรยนบางดานไดชา ขอความในยอหนานผมตความเอาเองจากการไปเหนเพยงครงวนจงตองยำวาไมทราบวาตความถกตองหรอไม
แทนทครจะเนน “บอก” เดก ครกลบเนน “ถาม” ตงคำถามงาย ๆ เพอชวนเดกคดเองแลวตามมาดวยคำถามทยากขน หรอคอย ๆ นำไปสกระบวนการคดหาคำตอบหรอขอความรดวยตนเอง
คำตอบของนกเรยนเทากบเปน “ผลการสอบ” ทางออมทครใช ประเมนผลการเรยนรของนกเรยนเปนรายคน นอกจากนนนกเรยนแตละคนตองเขยนรายงานวาตนเรยนรอะไรโดยเนนเขยนเปนผงความคด (mind mapping) เขยนดวยลายมอของตนเองตอเตมศลปะเขาไปตามจนตนาการของตน ดงนน ทหนาหองและในหองเรยนจงมรายงานของนกเรยนสำหรบแตละบทเรยนตดอยอยางเปนระเบยบ เตมไปหมดนกเรยนจะไดเรยนรวาในเรองนน ๆ เพอนคนอน ๆ เขาใจวาอยางไร และครกไดตรวจสอบวานกเรยนแตละคนมความเขาใจหวขอนนและมความกาวหนาของการเรยนรอยางไร นคออกกจกรรมหนงของ formative evaluation หรอการ “สอบแบบไมสอบ” หรอ “สอบเพอพฒนา”
จงเทากบนกเรยนไดเรยนรแบบทำโครงการ (project) ทเปนการทำงานเปนทม (team learning) แลวเขยนรายงานเปนรายคน เพอสรปวาตนเรยนรอะไร ขณะทเรยน และทำงานเปนทมกไดฝกทกษะดานความรวมมอ (collaboration skills) หลากหลายดาน รวมทงทกษะดานความแตกตางหลากหลาย และทกษะอน ๆ ใน ทกษะเพอการดำรงชวตใน ศตวรรษท ๒๑ แลวไดสะทอนการเรยนรของตนออกมาเปนรายงาน โดยการเขยนดวยลายมอ ตกแตงดวยศลปะตามจนตนาการของตน ยำวา
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 295
รายงานตองเขยนดวยลายมอ หามพมพดวยคอมพวเตอร เพอปองกนการคดลอกกน นกเรยนจะไดรบการอบรมใหซอสตย ทำงานดวยตนเอง ไมคดลอกกน และเนองจากไมมคะแนน ไมมดาว เดกจงไมลอกกน
การ “สอบแบบไมสอบ” ครงใหญมขนในสปดาหสดทายของภาคเรยนทจดแบบจตภาค (quarter) โดยนกเรยนจะจดการรายงานผลการเรยนรในภาคเรยนนนของตนตอทงโรงเรยน และผปกครองกไดรบเชญมาฟงดวย การรายงานนอาจจดเปนละครหรอเปนหนงสน จงเทากบทงโรงเรยน (และผปกครอง) ไดมสวนประเมนการเรยนรในภาคเรยนนนของนกเรยนแตละชนดวยวธการ “สอบแบบไมสอบ”
การเรยนแบบน นกเรยนจะคอย ๆ บมเพาะตวตนของตน จนเกดความมนใจตนเองไปพรอม ๆ กนกบความเคารพผอน และเหนขอจำกดของตนเอง ครจะแสดงตวอยางการเคารพตวตนของนกเรยนโดยไมมการดดาวากลาว ไมมการขนเสยง ไมมการลงโทษ เมอเดกทำผดวนยครกจะถามวา ทำไมจงทำเชนนน คำถามทถามตอ ๆ กนจะทำใหเดกไดเรยนรและหาทางแกไขตนเอง ดงนน การทำผดวนยจงเปนสวนหนงของการเรยนร
การเรยนรทนมผปกครองมารวมดวย มโครงการผปกครองอาสา ในวนทผมไปชม ในชนอนบาล ๑ มคณตาและคณแมของเดกเขาไปนงสงเกตการณในหองดวย รวมทงจะมคนหรอองคกรในชมชนเขามารวม ในบางโครงการ ตรงกบหลกการทระบใน พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ ทระบใหใชทรพยากรการเรยนรจากหลากหลายแหลงในสงคม
นกเรยนไดรบการฝกใหเปนคนตรงตอเวลา (ซงเปนทกษะสำคญของชวตในศตวรรษท ๒๑) ผานกตกาตาง ๆ คนทมาโรงเรยนสาย ไมทนเวลา
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 296
เคารพธงชาตและสวดมนตจะตองมาทำกระบวนการดงกลาวเอง ตามกตกาวาทกคนตองเคารพธงชาตและสวดมนตกอนเขาหองเรยนทกวน
ผมสรปวา โรงเรยนลำปลายมาศพฒนาจดการเรยนรแบบเนน “เรยนความรมอหนง” ไมใชเนนเรยนแบบคดลอกหรอแบบจดจำ “ความรมอสอง” จากครหรอตำรา
๓๐ กนยายน ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/463231
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 297
เคาะกระโหลกดวยกะลา
จะวาโชคดหรอโชครายกไมทราบ ผมเขยนบนทกตอนทแลวจากการไปเยยมชนชมโรงเรยนลำปลายมาศพฒนาโดยยงไมไดอานหนงสอ ๒ เลมทผมซอตดมอมา คอ โรงเรยนนอกกะลา กบ คนบนตนไม ทงสองเลมเขยนโดย ผอ. วเชยร ไชยบง
ทวาโชคดกเพราะทำใหผมเขยนจากการตความกระทอนกระแทนของผมเองจากการไปเหน และฟงจากคร บนทกนนจงถอวาเปนความคดแรกเรม (original idea) หรอการตความของผมลวน ๆ
ทวาโชครายกคอทผมตความนน มอยแลวทงหมดในหนงสอ ๒ เลมน มมากกวาทผมตความไดอยางมากมาย โดยเฉพาะอยางยง ในสวนของ “ทำอยางไร” (how) และ “ทำไมจงทำอยางนน” (why)
บนทกนจงไดจากการตความและใครครวญจากความร ๒ แหลง คอ จากการไปเยยมชนชม กบการอานหนงสอ และเขาเวบ เขาบลอก (lamplaimatpattanaschool.blogspot.com) รวมทงด YouTube (คนดวยคำวา LPMP และคำวา โรงเรยนลำปลายมาศพฒนา)
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 298
ผมตความวา ทโรงเรยนน นกเรยนและครใช (ฝก) KM อยตลอดเวลา โดยไมรสกตว และสงท ลปรร. (แลกเปลยนเรยนร) กนนนสวนใหญเปน tacit knowledge คอ ความรทไดจากการปฏบต
ผมไดรจก Pygmalion Effect หรอ Rosenthal Effect เปนทฤษฎทบอกวา พฤตกรรมของครมผลตอการเรยนรของนกเรยน หากครคดวาเดกบางคนไมเกง ทาทแบบไรสำนกของครจะไปลดความเชอถอตวตนของเดก ทำใหเดกขาดแรงจงใจในการพฒนาตนเอง ไมกลาจนตนาการ การทครจำแนกเดกเกงไมเกงจงกอผลรายตอการเรยนร พฒนาการ และอนาคตของเดกสวนใหญ ตรงกนขาม ถาครยกยองชมเชยใหกำลงใจและแสดงความคาดหวงทสงจากเดก เดกจะเรยนรไดดขน
ลองอาน Wikipedia หวขอ Pygmalion Effect ดนะครบ วาทจรงแลวทาทและความคาดหวงของนกเรยนจากครทเปนดานบวก จะใหผลทำนองเดยวกนคอ ทำใหเปนครทดขน ทำใหผมคดตอวา ทจรงในชวตประจำวนของผคน หากเราสมพนธกนดวยจตวทยาเชงบวก ความคาดหวงจากกนเชงบวก จะเกดการเสรมพลง (synergy) ระหวางกน และกระตนซงกนและกนใหทำงานประสบความสำเรจไดดขน ทจรงนคอ บรรยากาศทเราสรางสำหรบใชเครองมอ KM ในการทำงาน
นคอ ทฤษฎหรอวชาการวาดวยโลกแหงมตรไมตรทผคนใชจตวทยาเชงบวกตอกน กระตนความมานะพยายามตอกนและกน โลกจะกาวหนาและงดงามขน
โรงเรยนลำปลายมาศพฒนาตความไอคว (IQ) ใหม เปน สตปญญา (Intellectual Qutient) ไมใช เชาวนปญญา (Intelligent Quotient) เพราะเชาวนปญญา เปนสงทตดตวมาแตกำเนด เปลยนแปลงยาก แตสตปญญา
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 299
พฒนาไดอยางมากมายและหลากหลายวธ ซงเปนสงทโรงเรยนควรเนน หรอเอาใจใสพฒนาเดก
ผมชอบบทสรปในหนงสอ คนบนตนไม หนา ๘๘ “ความฉลาดทางวชาการ และความฉลาดทางสงคม (พฤตกรรม) ไมไดมความสมพนธกบไอคว (IQ) ในทนหมายถง เชาวนปญญา (Intelligent Quotient) ของเดก แตสมพนธกบความคาดหวงของครตอเดก” และชอบขอความในหนา ๑๔๑ “ความรเปนเรองของอดต แตจนตนาการเปนเรองอนาคต ทไมมขอบเขตสนสด”
จะเขาใจวธคดออกแบบการดำเนนการโรงเรยนลำปลายมาศพฒนาไดดตองเขาไปอานบนทกของ ผอ. วเชยร ใน Lamplaimatpattanaschool. blogspot.com ด YouTube และคน Google โดยคนดวยคำวา lpmp โรงเรยนลำปลายมาศพฒนา สารคดแผนดนไท ๓ ตอน ใน YouTube นาเขาไปดเพอทำความเขาใจมาก และจะเขาใจไดดจรง ๆ ตองไปฝกงาน คอตองเรยนรจากการลงมอทำ แลวตความจากสมผสของตนเอง อานหนงสอ และดวดโอประกอบจงจะเขาใจไดลกจรง ๆ เพราะโรงเรยนนไดสรางวธการเรยนรแหงศตวรรษท ๒๑ แบบของตนเองมายาวนานถง ๘ ป ผานการเรยนรและปรบตวมากมาย และยงเรยนรและปรบตวตอเนอง
ผมตความวา นคอ องคกรเรยนร (Learning Organization) และดำเนนการแบบ “เคออรดค” อยางแทจรง โดยทครทกคนเปน “ครเพอศษย”
๕ ตลาคม ๒๕๕๔ http://www.gotoknow.org/blogs/posts/465409
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 300
เรองเลาของโรงเรยนนอกกระลา บางสวนจากบนทกของ ครใหญวเชยร ไชยบง
โรงเรยนลำปลายมาศพฒนา
ความสำเรจทางการศกษา
เราควรตคาความสำเรจทางการศกษาจากสงใด เปนคำถามททกคนตองใครครวญซำแลวซำอก เพอใหแนชดวาเปาหมายนนไมไดเปนไปเพยงเพอสนองความตองการของผใหญเทานน หรอไมไดทำไปเพอเดกคนใดคนหนงอยางโดด ๆ เราตองมองเปาหมายทเปนความจำเปนจรง ๆ ตอเดกและตอโลกในอนาคตและยงตองคำนงถงความเปนองครวมของเปาหมายทงหมดเพอใหแตละคนไดสมบรณพรอมตามศกยภาพแหงตน ดำเนนชวตไปไดอยางมคณคาและปตสข ทผานมาความกระหายใครรทำใหเราเขาใจสงตาง ๆ ทงทเปนรปธรรมและนามธรรมมากขน จนกลายเปนสวนหนงในการหลอหลอมเปนความเชอใหญของผคนใหเขาใจวา การศกษาคอการสงสมความร จงสงผลใหเราใหความสำคญกบการสอนความร วดผลจากความร และตคาความสำเรจโดยนยจากความร ทงททกคนรดวาแททจรงเราตองการใหผคนดงาม อยกนอยางสงบ สนต เกอกลซงกนและกน ดำเนนชวตอยางมคณคาและมความสข
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 301
ผมเชอวาเราสวนใหญรดวากำลงเผชญความทาทายอะไรบาง และรดวาการทจะปรบปรงการศกษาใหดยงขนควรทำอยางไร แตเรายงไมไดทำกนอยางเตมกำลง การศโรราบหรอการยอมจำนนนนงายกวา มนเปนการปรบตวแบบหนงเพอใหเราไดกลบมามสมดลอกครง แตสมดลในระดบตำเปนการปรบตวเชงถดถอย ทคนสวนใหญเลอกวธน เพราะสมองสวน อะมกดาลา กระโจนเขามาทำงานกอนสมองสวนกลางหรอสวนหนา มนงายและสามารถหาเหตผลไดมากมาย มากลาวอางไดอยางสมเหตสมผล ทงทธรรมชาตลก ๆ ททำใหมนษยกาวหนามาไดขนาดนเพราะเราปรบตวอกแบบคอ การตะลยฝาอปสรรคนานา มาตลอดชวงววฒนาการมนษยลวนแตผลกดนเพอเอาชนะขดจำกดศกยภาพของเราเองเสมอ
ทามกลางการเปลยนแปลงทรวดเรวและรนแรงรอบดานน การศกษาปจจบนจะตอบสนองตอการเปลยนแปลงนนไดอยางไร เราตองมองไกลกวาเปาหมายอนตนเขน มองมากกวาความร มากกวาการสอบเขามหาวทยาลยได มากกวาการมงานทำ ฯลฯ แตดเหมอนการศกษาซงเปน “ตวจดกระทำ” จะม “ตวแปรแทรกซอน” มากมายซอนอย การควบคมผลสงสดจงอยากแสนเขญ การศกษาอาจจะชวยใหเราตระหนกวาจะตองแปรงฟนทกวน หรอ ระวงอยาใหตวเองพลดตกจากทสง หรอ เราหาประโยชนจากสงตาง ๆ อยางไรไดบาง แตกไมไดสรางผลอยางชดเจนทจะใหคนตระหนกวาชวตของเรานนสนแคไหน เราทกคนทเกยวของกบการใหการศกษาทงทางตรงและทางออม จงตองทำใหไดดทสดเหมอนกบชาวสวนทเฝาดแลเอาใจใสตนไมในสวนทกดานอยางพรอมพรงทงรดนำ ใสปย ตดแตงกง หรอกำจดศตรพชให
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 302
โดยหวงวาปจจยททำลงไปจะเออใหปจจยทางธรรมชาตของตนไมออกผลของมนอยางสมบรณ ชาวสวนทำไดเพยงเฝามองเฝารอผลผลตหลงจากทไดทำทกอยางแลว โรงเรยนลำปลายมาศพฒนา หรอ โรงเรยนนอกกะลา มองเปาหมายในการพฒนาผเรยนอยางเปนองครวมซงประกอบดวยปญญาภายนอก และปญญาภายใน และทำทกวธในฐานะของคนสวนทด
ปญญาภายนอก ไดแก ความฉลาดทางดานรางกาย ซง หมายถง การพฒนาผเรยนใหสามารถดแลและใชกายอยางมคณภาพ มความแขงแรง อดทน อวยวะทกสวนทำงานอยางสอดประสานกน และอกอยางของปญญาภายนอก คอ ความฉลาดทางดานสตปญญา ซงหมายถงการเรยนรศาสตรตาง ๆ เพอใหเขาใจตอโลกและปรากฏการณทเกดขน จะประกอบดวยความรมากมายหลายแขนงทจะใชในการดำเนนชวตหรอการประกอบอาชพ ปญญาภายใน ไดแก ความฉลาดทางดานจตวญญาณ และความฉลาดทางดานอารมณ ซงหมายถงความสามารถในการรบรอารมณความรสกของตนเอง (รตว) และผอนจนสามารถจดการอารมณตนเองไดอยางด การเหนคณคาในตวเองและผอนหรอสงตาง ๆ เพอการดำเนนชวตอยางมความหมาย การเหนความสมพนธเชอมโยงระหวางตนเองกบสงตาง ๆ นอบนอมตอสรรพสงทเกอกลกนอย การอยดวยกนอยางภารดรภาพยอมรบในความแตกตาง เคารพและใหเกยรตกน อยอยางพอดและพอใจไดงาย การมสตอยเสมอ รเทาทนอารมณเพอใหรวาตองหยด หรอ ไปตอกบสงทกำลงเปนอย การมสมมาสมาธเพอกำกบความเพยรใหการเรยนรหรอการทำภาระงานใหลลวง และการมจตใหญมความรกความเมตตามหาศาล
(กรงเทพธรกจ ๗ สงหาคม ๒๕๕๔)
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 303
ความฉลาดทางดานรางกาย (Physical Quotient)
ผมไดกลาวถงวา อะไรคอความสำเรจของการจดการศกษาซงแยกหยาบ ๆ ไดเปนสองอยางคอ ปญญาภายนอกและปญญาภายใน ตอไปจะขอกลาวถงความฉลาดดานรางกาย ซงเปนสวนหนงของปญญาภายนอกทหมายถงเปนการพฒนาผเรยนใหสามารถดแลและใชกายอยางมคณภาพ มความแขงแรง อดทน อวยวะทกสวนทำงานอยางสอดประสานกน นบยอนจากอดต มนษยตองมรางกายแขงแรงกำยำถงจะอยรอดได มนษยเราใชศกยภาพทางรางกายเพอหาอาหาร สราง ทอยอาศย หนภย หรอปกปองตวเอง ปจจบนคนสวนใหญมพฤตกรรมการใชรางกายตางกนอยางสนเชงกบคนในอดต ตนเชามากไมจำเปนตองดนรนหาอาหาร หรอหนภย การเดนทางหรอทำกจกรรมตาง ๆ กมเครองมอชวยใหเบาแรง ชวงเวลาสวนใหญของวนหมดไปกบการนงทำงาน เราใชสมองกบนวมอไมกนว แนละวา ศกยภาพทางรางกายหลายอยางทไมไดถกใชจะลดทอนลง เชน ความแขงแรงของกระดก ความยดหยนของเสนเอน กลามเนอลบเลก สวนสายตาทใชจบจองอยกบหนาคอมพวเตอรมากขนกจะสญเสยไดงายขน พฤตกรรมชวตทมการเคลอนไหวนอยลงและการกนอาหารทใหพลงงานสงทำใหจำนวนคนเปนโรคอวนมากขน โรคภยทรมเรากเปนภาระทประเทศตองระดมสรรพกำลงเขาแกไข
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 304
บทบาทของโรงเรยนกบการสรางความฉลาดทางดานรางกาย ไดแก
๑. การออกแบบการเรยนรทใหผเรยนไดลงมอปฏบตใหไดใชอวยวะทกสวนในรางกาย ทงในแงของความแขงแรงอดทน และในแงของการทำงานทสอดประสานกน ทงในรมและกลางแจง
๒. ออกแบบวถชวตในโรงเรยนใหเดก ๆ มชวงเวลาไดเลนหลาย ๆ ชวงเวลา เชน ภาคเชา ชวงพกภาคเชา กลางวน และหลงเลกเรยน
๓. ออกแบบการสอนวชาพละศกษาหรอกจกรรมใหสอดคลองกบความตองการการพฒนาดานรางกายของเดกใหเหมาะสมตามวย เชน
วยอนบาลควรให เดกไดออกกำลงกายเพอพฒนา กลามเนอมดใหญ ไดแก ความสมดล การทรงตว ความแขงแรง ความอดทน และพฒนากลามเนอมดเลก เพอการทำงานทสอดประสานกนของอวยวะตาง ๆ กจกรรมท เหมาะสมไดแก การวายนำ กจกรรม ประกอบจงหวะ กายบรหาร เกม การวงเลน การเลน เครองเลนสนามทประกอบดวยกระบะทรายเปยก ทรายแหง กระดานทรงตว ราวโหนหรอเชอกโหน ชงชา และอโมงคมดซอน เปนตน
ระดบประถมศกษาตอนตน ควรใหเดกไดออกกำลงกาย ทกสวนของรางกายเพอใหเกดความคลองแคลว ควรให เลนกฬาทไมมความซบซอนมาก
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 305
ระดบประถมศกษาตอนปลายถงระดบมธยม ควรใหเดก ไดออกกำลงกายทกสวนของรางกายเพอใหเกดความ คลองแคลว เพมสมรรถภาพทางรางกาย และพฒนา ทกษะทางกลไกใหทำงานสมพนธกน ใหเดกไดเลนกฬา ไดแทบทกประเภท
ผมมบทเรยนใหตองกลบมาใครครวญในเรองการสอนกฬาในโรงเรยน สมยผมเรยนอยชนมธยมศกษาตอนตน ครทจบพลศกษาโดยตรงไดสอนเราในวชาตะกรอไทย ในหนงชวโมงตอสปดาหทเราตองเรยนวชาน ครวางขนตอนของกจกรรมไวตามแบบแผนคอ ขนของการอบอนรางกายหรอ warm up ๑๕ นาท ขนสอนหรอสาธต ๑๕ นาท ขนลงมอปฏบต ๑๕ นาท ขนสรปหรอ warm down อก ๑๕ นาท ในชวโมงหนง ๆ ของวชาตะกรอผมแทบนบไดวาเทาของผมโดนลกกครง ผานไป ๒๐ สปดาหเมอผมเรยนจบวชาน ผมไมไดมทกษะการเลนตะกรอเพมขน ไมไดมเจตคตทดตอการเลนตะกรอเพมขน และผมไดมาเพยงเกรด ๑
ในโรงเรยนนอกกะลา เราไมนำกฬามาแคสอนเพอใหเกรด แตเราใชกฬาเปนเครองมอใหเดก ๆ ไดเลนเพอความสนกสนานเพลดเพลน เพอสรางสมพนธภาพทดระหวางกน เพอเพมพนกลไก การคดการวางแผน และเพอเพมพนความแขงแรงความอดทนของรางกาย ทสำคญคอ ใหเดกทกคนไดรกในการออกกำลงกายเพอความมสขภาพด
(กรงเทพธรกจ กายใจ ฉบบท ๖๕๒๑- ๒๗ สงหาคม ๒๕๕๔)
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 306
ความฉลาดทางดานสตปญญา
ความฉลาดภายนอกอกอยางคอ ความฉลาดทางดานสตปญญา (Intellectuals Quotient)
ความฉลาดดานนเปนการเรยนรศาสตรตาง ๆ เพอใหเขาใจโลกและปรากฏการณทเกดขน ซงประกอบดวยความรมากมายหลายแขนง ทจะใชในการดำเนนชวตหรอการประกอบอาชพ ความฉลาดดาน สตปญญามกมองในมมของความรวามมากนอยเพยงใด แตการ มองมมเฉพาะดานความรอยางเดยวนนไมเพยงพอ ความรเปนสงทเปลยนแปลงได ขยายขอบเขตได ความฉลาดทางดานนตองไปไกลกวาความรคอ ไปถงความเขาใจ เพราะเมอไปถงความเขาใจแลว เรากจะเหนถงความเชอมโยงของสงตางทโยงใยกนอย โดยทเมอกระทำกบสงหนงกสะเทอนถงอกสงหนง แลวตอนนนเราจะมองเหนคณคาของสงตาง ๆ เหลานน ในทสดกจะเกดความยนดและความพอใจกบความเปนไปซงจะทำใหเปนผทมความสขไดงาย นอกจากความเขาใจโลกและปรากฏการณแลว ความฉลาดดานสตปญญายงรวมถงการไดเครองมอทงทเปนทกษะชวตและทกษะสำหรบอนาคต เชน ทกษะการเรยนร ทกษะการคดหลาย ๆ ระดบ ทกษะทางไอซท ทกษะการจดการ ทกษะการสอสาร และทกษะการเปนผผลตปจจยในการดำรงชวต เปนตน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 307
บทบาทของโรงเรยนตอการสรางความฉลาดดานสตปญญา
การออกแบบหลกสตรและการสอนจะตองเปนไปเพอใหผเรยนไดเรยนรมากกวาแคการรบร ออกแบบหนวยการเรยนรอยางบรณาการ ทงบรณาการสหวชา (เชอมกลมสาระ) และบรณาการในกลมสาระจะชวยใหกระบวนการเรยนรเขมแขง ถาถามวา “ทำไมตองบรณาการ” เหตผลสำคญคอ เมอเราแยกสวนของสงตาง ๆ เราจะพบวาสงนนพรองไป ขาดความสมบรณ แมแตรางกายเรากเชนกน เชน เมอเราไปตรวจวดสายตา เราจะพบวาตาแตละขางสนยาวไมเทากน แตพอประกอบกนทงสองขางกทำใหการเหนสมบรณขน หรอถาเราวงขาเดยวเฉพาะขางทถนดกจะพบวาเราวงไดชามากเมอเทยบกบการวงสองขาทรวมเอาขางทไมถนดเขาไปดวย ในปาทมความหลากหลายของพนธพชจะพบวา มความหลากหลายของพนธสตวอยดวย ดน นำ อากาศบรเวณนนกสมบรณไปดวย ซงจะตางอยางชดเจนกบแปลงปลก ยคาลปตส หรอแปลงปลกพชเชงเดยวอน ๆ วชาความรกเชนกน เราไมสามารถใชอยางโดด ๆ ได เพอแกปญหาเรองหนงจำเปนจะตองใชศาสตรศลปหลาย ๆ อยาง การออกแบบหนวยบรณาการจะชวยให ผเรยนไดเหนและใชชดความรไดอยางแทจรงตงแตตน
กระบวนการเรยนรแบบบรณาการโดยใชปญหาเปนฐาน Problembased learning (PBL) เปนวธหนงททำใหผเรยนเขาใจตอปรากฏการณตาง ๆ และไดเครองมอทเปนทกษะไปพรอมกน นกเรยนจะเปนผระบปญหาทประสบอย แลวแสวงหานวตกรรมเพอลงมอในการแกปญหานนดวยตนเอง
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 308
ขนตอนการเรยนร
๑. การเผชญปญหาจากสภาพจรง (ขอมลปฐมภม เปนปญหาทเผชญอยในตวคนในชมชน ในสงคม ทจะสงผลสอนาคต) หรอสภาพเสมอนจรง (ขอมลทตยภม)
๒. การแกปญหาดวยกระบวนการเรยนร โดยอำนวยการใหเกดการเรยนรภายในของแตละคน และการเรยนรรวมกน เพอใหเกดการเปลยนแปลงในทางทดขน สงขน อยางเปนองครวม ทงองครวมภายในคนคนหนง และองครวมทเชอมสมพนธกนอยในระบบใหญ ขนตอนของกระบวนการเรยนรมดงน (๑) ขนชง เปนขนของกระตนใหเกดการปะทะจรงทาง ประสาทสมผส ทางความคด หรอความรสก โดยการ สบคน ทดลอง ปฏบต เกดความรความเขาใจระดบ บคคลจากขอมลปฐมภมและทตยภม ขนตอนนคร ตองตงคำถามเกงเพอจะปลกเราความใครรในตวผเรยน
(๒) ขนเชอม เปนขนของการแลกเปลยน และตรวจสอบ เปนการเชอมโยงสงทตนเองรกบสงทคนอนร ทงยงได รวมกนตรวจสอบขอเทจจรงทแตละคนพบเพอการ มองเหนรอบดานของขอเทจจรง ขนตอนนยงลดความ อหงการในตวร ขณะเดยวกนโครงสรางองคความร และความเขาใจกจะกอขนในสมอง ในทสดกจะพบ คำตอบดวยตวเอง ขนตอนนครตองเปนนกอำนวยการ ทจะสรางบรรยากาศใหเกดการแลกเปลยนกนอยาง
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 309
แทจรง ไมผลผลามสรปเสยเอง เพราะการทำอยางนน จะเปนการลดทอนศกยภาพการเรยนรในตวผเรยน
(๓) ขนใช เปนกระบวนการทจะทำใหโครงสรางความเขาใจ ในสมองคมชดขน โดยใหผเรยนตอบสนองตอโจทยใหม ทนทหลงจากขนเชอม เชน การทำภาระงานหรอ ชนงานใหม การทำการบาน หรอการปรบใชในชวตจรง เปนตน ขนตอนนครตองเปนนกสงเกตการณทสามารถ มองเหนความกาวหนาหรอความขดของของเดกแตละคน
(กรงเทพธรกจ ฉบบท ๖๗ ๔-๑๐ กนยายน ๒๕๕๔)
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 310
ทำไมตองเรยนคณตศาสตร
เราใชเนอหาหรอความรทางคณตศาสตรไมถงหาเปอรเซนของเนอหาทงหมดทเราเรยนมาตงแตชนอนบาลจนจบปรญญาตร ทำไมเราตองเรยนคณตศาสตรมากมายขนาดนน ทงนเพราะคณตศาสตรเปนเครองมอทใชศกษาวทยาศาสตร เทคโนโลย และศาสตรอน ๆ และมบทบาทสำคญยงตอการพฒนาความคดของคน ทงความคดในเชงตรรกะและความคดสรางสรรค รวมทงชวยในการวางแผน การคาดการณ และการตดสนใจเพอแกปญหาตาง ๆ กรอบเดมของการสอนคณตศาสตรคอ ครมกสอนใหเดกจำสตรหรอวธทำโดยไมตองเขาใจ จนเราไมเขาใจวาทำไมการหารยาวจงตองหารจากขางหนามาขางหลง ไมเขาใจวาทำไมการหารเศษสวนตองเอาตวหารมากลบเศษเปนสวนแลวเอาไปคณตวตง ไมเขาใจวาทำไมการหาพนทวงกลมจงไมใชดานคณดานเหมอนกบสเหลยม และไมเขาใจวาทำไมตองทองสตรการหาพนทสเหลยมคางหมในเมอเรารวธการหาพนทสเหลยมและสามเหลยม
กรอบเดมครมกสอนใหคดตวเลขยาก ๆ เพราะเชอวาการคดคำนวณตวเลขจำนวนเยอะได คอเกงทางคณตศาสตร ทงทจรงแคฝกใหเราเขาใจ รวธจากจำนวนนอย ๆ แลวเราจะหาคำตอบจากตวเลขยาก ๆ ไดเอง เราตองเสยเวลาไปนานกวาทครจะเคยวเขญใหเราทองสตรคณได ทงทตอนนเราแทบไมไดใชมนเพราะเครองมอคดเลขมอยทวไปแมแตในโทรศพทมอถอ
กรอบเดมจะเรมจากการบอกวธซงแทบไมมโอกาสทจะใหผเรยนคนพบวธใหมไดดวยตวเอง ผเรยนแตละคนจะไดเรยนรแบบตางคน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 311
ตางคด การปรกษากนหรอลอกกนเปนความผด ผเรยนมโอกาสนอยทจะรวมมอกนคดแลวคนพบวธหาคำตอบอยางหลากหลาย ครใหความสำคญกบคำตอบถกและวธทำโดยแคคาดหวงลก ๆ วาเมอผเรยนแกโจทยเยอะกจะเกดความเขาใจไดเอง และความจรงทเจบปวดคอ ทเราเรยนคณตศาสตรมาทงหมดเราไดมาเพยงทกษะพน ๆ ทางคณตศาสตรนนคอ ทกษะการคดเลข กรอบใหมกบการสอนคณตศาสตรทโรงเรยนลำปลายมาศพฒนาจงเปน การสอนคณตศาสตรเพอมงใหเกดทกษะทสำคญ ไดแก ทกษะการแกปญหา (Problem Solving) ทกษะการมองเหนภาพหรอรปแบบทซอนอย (Patterning) ทกษะการคดสรางสรรคและการใหเหตผล (Creative Thinking and Reasoning) และ ทกษะการสอสาร (Communication) เพอใหเกดความรวมมอและพบวธหรอคำตอบเอง (Meta cognition)
การสอนจงใหความสำคญทเขาใจความคดรวบยอดกอน และคนหาวธทหลากหลายรวมกน วธการทไดจงเปนคำตอบทสำคญกวาคำตอบจรง ๆ โดยใชขนของการสอนดงน
(๑) ชง หมายถง ขนทครตงคำถาม ตงโจทย หรอโยนปญหาใหผเรยนไดเผชญ ผเรยนจะไดคดและการลงมอปฏบตเพอแกปญหานนดวยตนเอง โดยเรมจากสอทเปนรปธรรมจนนำไปสสญลกษณดงน
รปธรรม ขนนผเรยนจะไดเรยนรผานประสาทสมผสทงหา (Sensory) คอ การไดเหน ไดยน ไดกลน ไดสมผสและไดคดจากสอจรง เชน กอนหน แผนรอย ไมตะเกยบ ลกบาศกโซมา ฯลฯ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 312
กงรปธรรม หลงจากทผานการใชสอจรงมาแลว ขนนนกเรยนจะไดเรยนรการแกปญหาผานการวาดภาพเพอจะชวยใหสมองของนกเรยนพฒนาทกษะการสรางภาพในสมอง (Visual) ซงเปนทกษะทสำคญสำหรบการแกปญหาตอไป
สญลกษณ เปนขนของการแปลภาพมาสสญลกษณ เพอ แกปญหาโดยใชตรรกะหรอกฎเกณฑทางคณตศาสตร
(๒) เชอม หมายถง การนำเสนอเพอแลกเปลยนวธแกโจทยปญหาของแตละคน ครไมจำเปนตองตดสนวาวธใดถกหรอผด เพราะสดทายเมอมการแลกเปลยนกนมากขนนกเรยนแตละคนจะเหนมมมองทหลากหลาย เหนชองโหวของบางวธ ไดตรวจสอบวธแตละวธ ในทสดจะรคำตอบเอง และสามารถเลอกวธการแกปญหาทตวเองเขาใจไปใชได นเปนทกษะของการรตว รวาตวเองรหรอไมร (Meta cognition) เปนทกษะทจะนำไปสการพฒนาตนเองตอไป ในขนนครแคตงคำถาม “ใครไดคำตอบแลว” “มวธคดอยางไร” “ใครมวธอนบาง” “คยกบเพอนวาเหนอะไรทคลายกนหรอแตกตางกนบาง” ครทเกงจะไมผลผลามบอกคำตอบแตจะเอออำนวยใหผเรยนพบคำตอบ คำตอบทเราตองการจรงคอ วธการ ในขนตอนน ผเรยนจะไดพฒนาทกษะทงหมด ทงทกษะการแกปญหา (Problem Solving) ทกษะการมองเหนภาพหรอรปแบบทซอนอย (Look for the Pattern) ทกษะการคดสรางสรรคและการใหเหตผล (Creative Thinking and Reasoning) และ ทกษะการสอสาร (Communication) เพอใหเกดความรวมมอและพบวธหรอคำตอบเอง (Meta cognition)
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 313
(๓) ใช หมายถง ขนของการใหโจทยใหมทคลายกน หรอยากขน หลงจากทผเรยนเขาใจเนอหาจากขนตอนท ๒ แลว เพอใหนกเรยนแตละคนไดประลองเอง จะไดสรางความเขาใจใหคมชดขน ครจะไดตรวจสอบอกรอบวาเดกแตละคนเขาใจมากนอยเพยงใด
(กรงเทพธรกจ ฉบบท ๖๙ ๑๘- ๒๔ กนยายน ๒๕๕๔)
ตดตามรายละเอยดเรองราวตอไดท http://lamplaimatpattanaschool.blogspot.com
{ }
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 314
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 315
เรองเลาครทเพลนกบการพฒนา
กระบวนการสรางครทเพลนกบการพฒนา
PBL + PLC ฉบบญปน
เรองเลาของโรงเรยนเพลนพฒนา บางสวนจาก ครวมลศร ศษลวรณ ผชวยผอำนวยการดาน
การจดการเรยนร โรงเรยนเพลนพฒนา
การยกคณภาพชนเรยน ๑
การยกคณภาพชนเรยน ๒
เรยนรจากจำนวน และ ตวเลข
การ “เผยตน” ของฟลค
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 316
กระบวนการสรางคร ทเพลนกบการพฒนา PBL + PLC ฉบบญปน
กระบวนการสรางครทเพลนกบการพฒนา เปนการปฏรปการเรยนรในแนวทางทเรยกวา lesson study + open approach ซงอานไดจากบนทกของครใหม ครวมลศร ศษลวรณ ท http://www.gotoknow.org/blog/krumaimai/450085 และ http://www.gotoknow.org/blog/krumaimai/450245 และเดาวาจะมบนทกตอ ๆ ไปอก เปนบนทกทนาอานมาก ผมจงขอแนะนำใหครเพอศษยเขาไปอาน เพอทำความเขาใจหลกการและ วธการของ PBL และ PLC จากอกแนวทางหนง ทนาสนใจคอ ทางญปนบอกวาใชมา ๑๐๐ ปแลว
๒๑ กรกฎาคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blogs/posts/450409
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 317
เรองเลาของโรงเรยนเพลนพฒนา
บางสวนจาก ครวมลศร ศษลวรณ ผชวยผอำนวยการดานการจดการเรยนร
โรงเรยนเพลนพฒนา การยกคณภาพชนเรยน ๑
เมอวนท ๔ กรกฎาคม ๒๕๕๔ ดฉนและคณครจากโรงเรยน เพลนพฒนารวม ๙ คน มโอกาสไดไปฟงศาสตราจารยมาซาม อโซดะ (Prof. Masami Isoda) จาก มหาวทยาลยทสกบะ (University of Tsukuba) ประเทศญปน บรรยายเรอง “หนงสอเรยนคณตศาสตรทเนนกระบวนการแกปญหา (Mathematics Textbook focus on Problem Solving) เพอพฒนาการฝกหดครและวชาชพคร” ทมหาวทยาลยธรกจบณฑต
กจกรรมครงนจดโดย ศนยวจยคณตศาสตร คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน โดยมวตถประสงคเพอพฒนาความเขาใจทมตอการจดการเรยนการสอนคณตศาสตร
ผศ. ดร. ไมตร อนทรประสทธ ผอำนวยการศนยวจยคณตศาสตร กลาวในชวงแรกกอนการบรรยายของศาสตราจารยอโซดะวา กระบวน การพฒนาครดวย Lesson Study และการจดกระบวนการเรยนรแบบ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 318
Open Approach นเปนการยกคณภาพชนเรยนไดรวดเรวทสด ดวยการนำเอาผลของการปฏบตมาแลกเปลยนเรยนร และมนวตกรรมคอ ตวหนงสอเรยนคณตศาสตรทเนนกระบวนการแกปญหามาชวยพฒนา การปฏบตทชดเจน
การทำงานในรปแบบนเปนการทำงานทแตกตางไปจากเดมโดยสนเชง เพราะเปนการใชงานภาคปฏบตปฏวตสถาบนผลตคร ไมไดพฒนาจากโครงสราง
แตเดมงานททำในสถาบนผลตครไมสอดคลองกบกระบวนการเรยนรทเกดขนในชนเรยนเลย ตวหลกสตรสถานศกษาททำกนอยกเปนการเขยนขนมาโดยไมมประสบการณจากหองเรยนมารองรบ ทำใหหลกสตรทเขยนขนไมสามารถนำลงสการปฏบตในระดบโรงเรยนไดจรง
การพฒนาครตองมนวตกรรมทชดเจน Lesson Study และ Open Approach เปนกระบวนการทชวยใหครไดเรยนรตลอดชวต และสรางใหผเรยนมความสามารถทจะเรยนรตลอดชวต
นวตกรรมจากการปฏบต หรอการพฒนางานจากภาคปฏบตรายวนดวยกระบวนการ Lesson Study เปนงานงายทตองอาศยเวลา แตจะสงผลกระทบไปยงองคาพยพทงหมด โดยอาศยการเรยนรรวมกนอยางจรงจงของกลมครทมความเอาใจใสในงานอยางสมำเสมอ ซงญปนทำมารอยกวาปแลว
การสรางครตองทำทงในมมของการใหความรคร (Teacher Education) การพฒนาคร (Teacher Development) และการสราง
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 319
ครใหเปนนกวจย (Teacher as a researcher) ทญปนจงเรยกแผนการเรยนวาแผนวจย
ครจะเปลยนมมมองของตวเองไดอยางไร และอะไรคอเครองมอ
การผลตครรนใหมทมความสามารถในการเรยนรเปนกลม และมความสามารถในการจดกระบวนการเรยนรแบบ Open Approach ใหมาเปนคเรยนรกบครรนเกา เปนแนวคดททางศนยวจยคณตศาสตรใชอย โดยการสงนกศกษาคร (intern) ไปทำงานกบโรงเรยนทเขารวมโครงการ โดยทตวนกศกษาเองตองรจกกบ Lesson Study และ Open Approach ตงแตเรยนอยชนปท ๑
การทำงานในระบบนเรมตงแตการวางแผนการเรยนร สงเกตชนเรยน และการสะทอนผล เพอใหเกดการพฒนางานภาคปฏบตรายวนทเปนไปอยางสมำเสมอ
รจกหองเรยนของตวเอง
การทครจะตระหนกชดวานกเรยนแตละคนคดอะไรได วฒนธรรมในหองเรยนตองเปลยนไป ทกวนนครไมเคยเหนตนทนวธคดของเดก และไมไดเชอมโยงสงทเดกคดเขาไปในแผนการเรยนร
ในการจดการเรยนรแบบ Open Approach ครจะใชเวลาจำนวนมากนอกหองเรยน เวลาในชนเรยนจะเปนเวลาของเดก ไมใชเวลาของคร แตครจะใชชวงเวลานสรางการเรยนรทเดกไมตองพงคร และทำใหพวกเขาเรยนรเองได ทงจากการทำงานแกโจทยสถานการณปญหา การทำงานกบค การแลกเปลยนเรยนรกบคนทคดอะไรแปลกไปจากทตนเองคด
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 320
ถาครทำไดเชนน หมายถงครกำลงสอนวธคดใหกบนกเรยน กำลงสรางบรรทดฐานใหมใหกบชนเรยน และกำลงสรางบรรยากาศการเรยนรใหม ซงเปนเรองทครควรทำมากกวาการสอนเนอหาใหครบ
ศาสตราจารยมาซาม อโซดะ (Prof. Masami Isoda) จาก มหาวทยาลยทสกบะ ประเทศญปน เลาถงแนวคดทจะทำความเขาใจหนงสอเรยนคณตศาสตร ระดบ ป. ๑ - ป. ๖ ชดใหมลาสด Study with Your Friends MATHEMATICS for Elementary School (new edition), Gakko Tosho Textbook ทญปนเรมใชเมอปการศกษานวาพฒนามาจาก
แนวคดเดมของญปน แนวคดทอาจารยไมตรกลาวถง แนวคดทไดมาจากประสบการณจากการปฏบตของคร
อาจารยอโซดะเนนวา คณตศาสตร คอ การสอสารความคด และการแลกเปลยนเรยนร ความยากของคณตศาสตรอยทการอธบายวธคดออกมาใหชดเจนวา ใครคดอยางไร สวนความยงยากของครผสอนคณตศาสตรอยทไมรวาจะพฒนาตวเองไปทางไหน
ครคณตศาสตรจะเปลยนแปลงได ตองเปลยนแนวทางการจดการเรยนการสอน (teaching approach)
เดกจะเปลยนแปลงได ครตองสรางชมชนของการเรยนร (learning community) และเปดพนทเรยนรขนในชนเรยน ดวยทำใหกระบวนการแลกเปลยนเรยนรชวยยกระดบความรใหกบผเรยน โดยมหนงสอเรยนทออกแบบไวอยางดเปนบนได
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 321
หนงสอเรยนญปนเปนหนงสอเรยนทมโครงสราง และความคงทของเนอหามากทสด และออกแบบมาเพอใหครคดไดชดเจนเกยวกบการวางแผนการเรยนร
จากผลการวจยพบวา เมอใชกระบวนการ Lesson Study รวมกบการใชหนงสอทออกแบบมาเพอสรางกระบวนการเรยนรแบบ Open Approach ผลสมฤทธของผเรยนจะปรากฏชดเจนกวาการใชกระบวนการ Lesson Study เพยงอยางเดยว หรอใชกระบวนการเรยนรแบบเดม (lecture Style) เพยงอยางเดยว
นวตกรรม Lesson Study และ Open Approach ในวชา คณตศาสตรเปนกระบวนการทจะกอใหเกดการเปลยนแปลงในการเรยนรในวชาอนดวย เพราะการเรยนรในรปแบบนจะชวยใหผเรยน
เรยนรวธทจะเรยนร มวธทจะเรยนรดวยตนเอง
ทสำคญคอ การเรยนรดวยวธนจะชวยใหผเรยนเกดการเปลยนแปลงไดจากการทครเปลยนแปลง teaching approach และเนอหา (content) ทเปนปจจยในการพฒนาการเรยนรใหเปนไปในทศทางของ Open Approach
คำอธบายสำคญเหนอกวาคำตอบ
ครตองตระหนกอยเสมอวา ในการเรยนรทเปดพนทใหนกเรยนเรยนรวธทจะเรยนร และมวธทจะเรยนรดวยตนเอง การสรางคำอธบายสำคญเหนอกวาคำตอบ เพราะคำอธบายของนกเรยนนนเอง ทจะทำให
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 322
ครไดรวา เขาเขาใจในแนวคดของเรองทเรยนจรงหรอไม เชน ในการเรยนเรองเศษสวน ผเรยนตอบจากความเขาใจในแนวคดของเศษสวนจรง ๆ หรอไดคำตอบมาจากการนบ
การพฒนาแนวคดของนกเรยนคอ เรองทสำคญทสด เขาตองการการเตรยมวธคดอยางเปนลำดบขน เพอเขาถงการเรยนรแนวคดของเรองนน ๆ อยางกระจาง ตวอยางเชน ถาจะใหเรยนรเรอง proportional line ในชน ป. ๖ ครตองเตรยมนกเรยนมาอยางไรตงแตชน ป. ๑ - ป. ๕ เพอใหผเรยนคอย ๆ เกดความเขาใจทจำเปนตอแนวคดของเรองนมาทละนอย
เพอใหมนใจวานกเรยนสามารถเรยนไดรดวยตวเอง ในหนงสอของชน ป. ๖ จะมคำถามใหนกเรยนตอบวา
สงทรแลวคออะไร
สงทตองการรคออะไร
เขยนสงทรแลวลงในชองวาง และคำนวณหาคำตอบ
การเรยนรในลกษณะน เปนการเรยนรเพอทำความเขาใจ ทเนนกระบวนการคด ไมใชคำตอบ
สงทครควรทำความเขาใจ
๑. ทำความเขาใจเบองหลงการออกแบบบทเรยนในหนงสอ
๒. เขาใจหนงสอเรยน และ กจกรรม ตลอดจนจำนวนตวเลขท นำมาสรางโจทยปญหา
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 323
๓. ในการเรยนรแบบนผเรยนจะสนกมาก และจะเปลยนแปลง ไดเรวกวาครทมกสอนวธทำเปนสวนใหญ
๔. การเรยนรจะเกดขนมากในชวงของการสะทอนคด หรอ ทบทวนไตรตรอง (reflection)
๕. การแลกเปลยนเรยนรจะชวยใหเกดการปะตดปะตอความ เขาใจ
การ “รจกเดก” สำคญทสด เพราะถาเราไมรจกเขา เราจะแกขอตดขดในการเรยนรของเขาไมได
http://www.gotoknow.org/blogs/posts/450085
http://www.gotoknow.org/blogs/posts/450245
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 324
การยกคณภาพชนเรยน ๒
กอนหนาการเขาฟงการบรรยายในครงน ดฉนไดไปเขารวมงานสมมนา APEC-Chiang Mai International Symposium 2010 : Innovation of Mathematics Teaching and Learning through Lesson Study - Connection between Assessment and Subject Matter ทจดขนระหวางวนท ๑ - ๖ พฤศจกายน ๒๕๕๓ ทมหาวทยาลยเชยงใหม
ในครงนนศาสตราจารยชซม ชมส (Prof. Shizumi SHIMIZU) ประธานของสมาคมการศกษาคณตศาสตรของญปน (President of the Japan Society of Mathematical Education (JSME), Japan) ทานไดใหขอคดเกยวกบเรองการใชหนงสอเรยนไวดงน
“หนงสอเรยนแบบใหมทกำลงจะใชในเดอนเมษายนน มรายละเอยดทชวยใหครดำเนนการจดการเรยนรไดด หนงสอเรยนควรจะเขาใจงาย ประกอบดวยสาระตาง ๆ และมพนทใหอสระ ใหครไดพฒนาวชาชพ อายงานครโดยเฉลยจะประมาณ ๓๕ ป ทก ๑๐ ปจะมเรองใหม ๆ มาใหครทำความเขาใจ และจะมรอยตอของความเขาใจในครตางรนเกดขนเสมอ
ทำอยางไรทครจะถายทอดความเชยวชาญทางวชาชพใหครทม อายงานนอยกวาได เพราะหนงในสามของครจะเกษยณออกไปโดยมครรนใหมเขามาทดแทน ความรเรองปญหาการเรยนการสอนทมอยจรงจะถายทอดอยางไร
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 325
ครทมความเขาใจซงมอยนอยจะใชหนงสอเรยนไดด อกจำนวนมากยงมปญหาในการใช สงทตองทำคอ การทำใหขนตอนตาง ๆ ในการสรางกระบวนการเรยนรทสำคญและจำเปนปรากฏอยในหนงสอเรยน แลวครสามารถนำไปใชโดยมปญหานอยทสด” (หมายถง การใชหนงสอเรยนเปน explicit knowledge ทกอการเรยนรแบบ active learning - ผเรยบเรยง)
คณตศาสตรมความเกยวของกบภาษามาก เดกตองเขาใจทงคณตศาสตรและภาษาเพอการอยในสงคม สามารถอานกราฟ ชารจ และขอมล และสอสารระบบความคดของตนเองสผอนได
ครคณตศาสตรในระดบประถมศกษาสวนใหญยงเขาใจวา คณตศาสตรคอเรองของการบวก ลบ คณ หาร เชนเดยวกบคนทวไปในประเทศญปน ทำอยางไรจงจะเปลยนวธคดนได
วธคดทนาจะไดผลคอ การเปลยนคนรนใหมทไดใชหนงสอเรยนชดใหมน ไมตองคดทจะไปเปลยนผใหญ นเปนปญหาของทกประเทศ อะไรคอสงทครตองสอน ทำไมจงตองสอนคณตศาสตรทโรงเรยน คนเราเรยนอะไรจากคณตศาสตร ปญหาเหลานตองทำวจยเพอทจะรปญหาจากภาคปฏบต
ความพยายามทจะอธบายเปนเรองสำคญมาก การจดระบบความคด และการแกปญหาในสถานการณตาง ๆ คอ การเพมศกยภาพของคน Open Approach เปนกระบวนการแกปญหา เมอเจอสถานการณปญหา เกดปญหาขนแลวตองหาวธแกดวยตนเอง ชวยกนแกปญหาเปนกลม แลกเปลยนความคดกน เกดการทำใหดขน มการ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 326
จดระบบของสงทไดมา แลวนำไปสการแกปญหาใหม การเรยนคณตศาสตรแบบนจงเปนการ approach เขาสปญหา ซงเปนกระบวนการเรยนรทสำคญ
คณตศาสตรระดบโรงเรยนเปนพนทสำคญ เราตองมความ รบผดชอบตองานทสำคญน ทญปนเดกในชนเรยนมจำนวนลดลงเรอย ๆ เพราะเดกเกดนอยลง สมยกอนเดกญปนมกสนใจทจะหาหนงสอประเภทความรเบองตน (introduction to) ในวชาตาง ๆ มาอานเพมความรเอง เพราะการแขงขนสง แตตอนนไมมแลว เพราะมองกนวาคณตศาสตรเปนเรองทเรยนกนในหองเรยนเทานน
อาจารยอยากใหมคนมาเกยวของกบคณตศาสตรมาก ๆ เพอปลกชวตของคณตศาสตรใหตนขนมา จงไดพยายามสงตอประสบการณในชวตใหคนหนมสาวไปแกปญหา และสงสมเปนสมบตทงไวใหกบคนรนหลงตอไป”
การพฒนาวชาชพครดวยการเปลยนแปลงหองเรยนเปนหลก เปนแนวคดท ศาสตราจารยชซม ชมสเสนอไว คำถามทนาสนใจคอ
การเรยนรคออะไร
การเรยนรเกดขนทโรงเรยนเทานนหรอ หากสงทเรยนรในโรงเรยนไมสามารถนำไปใชในชวตไดอยางประสบความสำเรจ กจะไมเกดการเรยนรทจะนำไปสการแกไขปญหาในอนาคตได
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 327
บทบาทหนาทของโรงเรยนคออะไร
การทำใหนกเรยนเรยนรไดดวยตวเองเปนเรองสำคญ เรยนรมาจากหองเรยนแลวจะนำไปใชอยางไร เลขคณตในระดบประถม และคณตศาสตรพนฐานในระดบมธยมคอ วธการทนกเรยนจะนำไปใชพฒนาสตปญญาผานคณตศาสตร คณตศาสตรผกตดกบภาษา (ภาษาผกตดกบสตปญญา - ผเรยบเรยง)
เรยนคณตศาสตรไปทำไม
กอนหนาน เรยนคณตศาสตรไปเพอใหมความร และมทกษะทางคณตศาสตร และปลอยใหการแกปญหาเปนเรองทผเรยนตองเผชญเมอกาวพนโรงเรยนออกไปสสงคม
เดยวนเรยนคณตศาสตรเพอใหรวาทำไมตองคำนวณ ทำไมตองมความหมายแบบนน เพราะเมอนกเรยนพบปญหาในชวตประจำวนจะไดนำเอาหลกการทไดเรยนรมาแกปญหาในชวตประจำวนได นอกจากนยงมการนำเอาเรองท เปนปญหาของสงคมมาเรยนในโรงเรยนดวย
หนาทของคร
สอนสงสำคญ สงทนกเรยนตองนำไปใชภายในเวลาทมอย การพฒนาสอสนบสนน (material development) ขนตอนในการจดการเรยนการสอน (flow of lesson) โครงสรางของหลกสตร ลวนเปนเรองทตองใชเวลาและพละกำลงทงหมดมาจดการ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 328
ปญหาทมอยคอ ในปจจบนนความร ทกษะ และการนำไปใชในชวตไมคอยสมพนธกน เราจะทำอยางไรจงจะเนนการพฒนาสตปญญาและศกยภาพในภาพรวมได เพราะการคด การตดสนใจ ความสามารถในการแกปญหาโดยใชความรและทกษะขนพนฐานจะชวยบมเพาะทศนคตในการเรยนรทจะกลายเปนพนฐานของการเรยนรตลอดชวต
เรองทตองใหความสำคญอยางตอเนอง
ทกษะ/ความร ศกยภาพในภาพการคด ศกยภาพในการตดสนใจ ความสามารถในการนำเสนอวธคด
ครตองทำใหนกเรยนมความร มทกษะ และเขาสปญหาดวยวธการทางคณตศาสตรทสนก เพราะมความสนก ความนาสนใจ เขาจงอยากเรยน
จดเนน
๑) สอนผานกจกรรม เพอใหนกเรยนเขาไปสมผสและเกยวของกบกจกรรมทางคณตศาสตรดวยตวนกเรยนเอง โดยใหกจกรรมเปนทงตวเปาหมายและวธการ เพอบงคบใหหองเรยนตองเปลยน และประสบความสำเรจ ดงนน หลกสตรของญปนจงมการระบใหตวกจกรรมเปนสาระ (เรมใชป พ.ศ. ๒๕๕๔)
เปาหมาย วธการ และสาระเปนเรองทแยกจากกนไมได ครจงตองหยบเอาขนมาเนนทกองคประกอบ
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 329
๒) การพฒนาศกยภาพในการคด และแสดงออกถงความคด หมายถง การทผเรยนคดกบสถานการณปญหาดวยความเชอมน สามารถจดระบบความคดดวยตนเอง นำเสนอความคดของตวเอง จดบนทกเพอเกบไวเปนรองรอยใหคดทบทวน เพอทจะพฒนาความคดไปขางหนาได
“คดคนเดยวคดไดนอย ถามสองคนจะคดไดมากขน สามคนจะคดไดมากยงกวา แตทกคนตองสอสารความคดของตนเองออกมาใหผอนรบรได และทำความเขาใจในแนวคดของคนอนดวย”
๓) การกระตนทศนคตใหไปถงการสรางความเขาใจทางคณตศาสตร และความสามารถในการคด การตดสน (judging)
การดำเนนการในหองเรยนตองทำอยางไร
การจดชนเรยนทเนนการแกปญหา ตองดพนฐานทเรยนมา กอนหนา ด flow of lesson นกเรยนตองรวาหองเรยนจะเปนไปแบบนแลวรวมมอกบคร ถงแมวาครจะไมอย นกเรยนกจะรขนตอนวาตนจะตองทำอยางไร และทำไดเอง เกดความสามารถเรยนรในการเรยนรดวยตนเอง (self-learning)
นกเรยนตองนำเสนอไดอยางหลากหลายวา ตนเองกำลงคดอะไร ทงการนำเสนอดวยกจกรรม การลงมอปฏบต นำเสนอดวยสมการ ประโยคสญลกษณ แผนภาพ ฯลฯ สามารถอธบายไดทงหลกคด และวธการทตนนำมาใชคด
สำหรบนกเรยนในระดบประถมตน การคดผานกจกรรมสำคญทสด คำทนกเรยนใชกบกจกรรมทนกเรยนทำมความสำคญมาก เพราะ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 330
สมพนธและเชอมโยงกน ครควรสงเกตวามความสอดคลองกนอยางไร เชน การทนกเรยนพดวา ๑๒ คอ ๑๐ กบ ๒ นน แสดงวาเขาเขาใจความหมายของ ๑๒ ไดอยางถกตอง
ขณะทนกเรยนกำลงอธบายความคดของตนเอง ครจะเหนการใชคำทเขานำมาแสดงความรความเขาใจทมความสำคญ และเหนศกยภาพในการอธบายอยางเปนลำดบขน ครจงตองใหเดกเขยนแสดงความเขาใจ และตความความเขาใจของเขาออกมาใหเหนไดอยางชดเจน (mathematical communication)
การเลอกใชเครองมอมาประกอบวธคดของตนเอง ใหเหตผลเอง อธบายในแบบของตนเอง เปนตนทนทสำคญสำหรบการอธบายการพสจนตาง ๆ ในชนมธยมตอไป
การสอนแบบเปด (Open Approach) ใหคณคากบ
วธการเขาสปญหา
วธการอธบายทแตกตางกนไปตามความสนใจของเดกแตละคน
การเปดใหเพอนไดเรยนรวธคดของเพอนอยางหลากหลาย
ขนตอนในการจดการเรยนการสอน
๑. นำเสนอสถานการณปญหา
นกเรยนจะรวาเขาจะตองแกปญหาอะไรอยางชดเจน รวาปญหาคออะไร รวากอนหนานรอะไร (met before) ยกตวอยางเชน มรถอย ๘ คน ถามรถมาอก ๓ คน จะเปนกคน นกเรยนจะยกนวขนมานบไมได
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 331
เพราะนนเปนวธของเดกอนบาล ไมใชของชน ป. ๑ คำถามคอ นกเรยนจะหาวธการคำนวณอยางไร เพอใหไดผลลพธทถกตอง
๒. คดดวยตนเอง
นกเรยนจะตองใชความรทเรยนมากอนหนานมาอธบาย และสามารถแสดงวธการคดของตนเองใหคนอนเขาใจวาคดไดอยางไร การจะทำเชนนไดนกเรยนตองสามารถจดระบบคด และเลอกเครองมอมาอธบายความคดไดอยางเหมาะสม และมเหตผลประกอบการอธบายทชดเจน
กอนหนานนกเรยนรจกการบวกทไดผลลพธไมเกน ๑๐ สถานการณปญหาทครสรางขนทำใหนกเรยนตองใชความรทตนเองมทงหมดมาจดการกบปญหา ครตองคอยสงเกตดวานกเรยนจะเลอกทำอยางไร และตดสนใจดวยตนเองวาจะนำเอาอะไรทไดรมากอนหนานมาใชในการแกปญหา
ครตองเหนสงทจะเกดขนกบนกเรยนลวงหนาวา นกเรยนจะสามารถนำความรเรองใดมาใชไดบาง และคาดการณวาใครจะแกปญหาอยางไร ทงจากการทำความรจกนกเรยนแตละคนทครมกอนหนาน และจากการสงเกตวธคดของนกเรยนทเกดขนในสมด ดงนนครตองเดนสงเกตการทำงานของนกเรยนอยางทวถง
๓. คดดวยกน
นกเรยนแตละคนนำเสนอวธการคดของตนทแตกตางออกไปจากของเพอน เปรยบเทยบความคดของแตละคนวาเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 332
เมอนกเรยนนำความคดของตนออกมาแลกเปลยนกบเพอน ๆ แลว ครจะชวยจดระบบความคดอกครงหนง ทกคนตองหาวธนำเสนอทเพอนจะเขาใจไดงายทสด และตองเปรยบเทยบวธคดของตนกบของเพอนวาเหมอนหรอตางกนอยางไร ทำไม และเพราะอะไรจงเหมอนหรอตาง
๔. สถานการณปญหาใหม
มโจทยใหมมาใหนกเรยนทดลองแกปญหา เพอใหแนใจวานกเรยนเกดความเขาใจในเรองนนไดดวยตนเองโดยทครไมตองบอก
๕. สรปเรองทไดเรยนในวนน
นกเรยนชวยกนสรปเรองทไดเรยนรมา โดยอาศยการเรยงลำดบวธคดทครคอย ๆ เขยนขนกระดานไวตามลำดบเหตการณการเรยนรทเกดขนในชนเรยน
๖. คำถามทบทวน
ใหนกเรยนคดทบทวนวามตรงไหนทเรยนแลวสนก ไดคนพบแนวคดด ๆ ของเพอน หรอมอะไรทอยากจะคดหรอคนควาตอไปอกไหม
ครตองสรางนสยในการคดของนกเรยน และใหนกเรยนรบบนทกขอสงสย กงวลใจ ประหลาดใจเอาไว เพราะนนถอเปนตนทนของความคดสรางสรรค
บรรยากาศในชนเรยน
การนำเสนอความคดของตนเองใหคนอนเขาใจเปนเรองทยาก แตการเขาใจความคดของคนอนนนเปนเรองทยากกวา
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 333
หองเรยนตองมบรรยากาศทผเรยนทกคนสามารถทจะตงคำถาม เสนอแนะไดอยางอสระ และมการใหคณคากบทกความคด ปกตแลวการนำความคดของเพอน หรอรบเอาสงด ๆ ทเพอนคดเขามาในความคดของเราเปนเรองทยากมาก เพราะคนเรามกจะใหคณคากบความคดของเราวาดทสด ตองเขาใจความลำบากในการคดของเพอนจงจะรบเอาคณคาของเพอนเขามาในความคดของเราได
ครควรตระหนกถงความสำคญและใหคณคากบการสอสารและการทำความเขาใจความคดของเพอน เมอไหรทนกเรยนทำไดดกตองยกขนมาคยกน
สงทไดเรยนรในชนเรยนคอ วธการเรยน นกเรยนจะไดคดทบทวนไปมาและตองทำจนกระทงกลายเปนวธการเรยนรของนกเรยนเอง
ชนเรยนคณตศาสตรตองมอะไรใหมสำหรบนกเรยนทกวน รวมทงมการประเมนวา นกเรยนไดเรยนรเครองมอนน วธการนนจรง ซงครตองเปลยนมมมองในการประเมนใหสอดคลองใหสอดคลองกบวธการเรยนรของนกเรยนดวย
http://www.gotoknow.org/blogs/posts/450425 http://www.gotoknow.org/blogs/posts/450926 http://www.gotoknow.org/blogs/posts/450935
http://www.gotoknow.org/blogs/posts/450936
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 334
เรยนรจากจำนวน และ ตวเลข
“นทานตวเลข” งานชนสดทายของนกเรยนชน.... ๒ ชนอนบาลหรอประถม เปนงานทแสดงใหครไดเหนวานกเรยนมความเขาใจในเรองของจำนวน ตวเลขแคไหน และคณตศาสตรนนผกตดกบภาษาอยางไร
งานชนนคณครชาย - ณฐนวพล และ คณครแมกซ - ณฐกร ตงโจทยไววาใหนกเรยนแตงนทานตวเลขมาคนละ ๑ เรอง โดยคณครมเวลาให ๒ คาบเรยนสำหรบเขยนเคาโครงเรองของนทานใหเสรจเรยบรอย
ชนงานทนำมาสงเปนนทานแผนพบทมภาพประกอบลงสสวยงาม และมเนอเรองทแสดงความเขาใจในเรองจำนวน ตวเลข ลงบนกระดาษ ๑๐๐ ปอนด ขนาด ๒๘ x ๒๑.๕ ซม. ทพบเปน ๓ ตอน
นทาน “งานวนเกดของปนปน” ด.ญ. ธญธร ธนาบรบรณ เขยนวา “เชาวนนปนปนมความสขมาก เพราะวนนเปนวนเกดของเธอ มเคกวางอยบนโตะรบประทานอาหาร หนาตาและสสนนารบประทานมาก ปนปนจงเรมเตรยมเทยนทจะปกในเคกวนเกด และใชจดดวย
หลงจากนนจงเรมนบจำนวนคนในบานเรมจาก ปนปนจำนวน ๑ คน นองปนปนจำนวน ๒ คน และนองเปรม เปน ๓ คน คณพอ คณแม พเลยง รวมเปน ๖ คน
ปนปนจงไดตดแบงเคกออกเปน ๖ ชน และจดใสจานละ ๑ ชน และนำไปมอบใหแกทกคน ตอนนทกคนมความสขและเปนวนทดทสด
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 335
อกวนหนงของปนปน จงไดจดเตรยมจาน ๖ ใบ สอมจำนวน ๖ คน หลงจากนนปนปนจดเทยน และทกคนชวยกนรองเพลงวนเกดและปนปนไดเปาเทยน”
นทาน “ตนไมตวตลก” ด.ญ.ปณยภา เผดจสวนนกล เขยนวา “ณ ปาใหญแหงหนงเตมไปดวยตนไม นอกจากนยงมดอกไมทกำลงบาน ดอกทบานแลว ๑๐ ดอก ดอกทยงไมบานอก ๑๐ ดอก แตเดยวกบานแลวแหละ
วนรงขนดอกไมออกดอกอก ๑๐ ดอก เดกทปลกดอกไมกดใจ ปลกเพมวนละ ๑๐ ดอก และกเปนแบบนทกวน เดกผหญงปลกเพม ทละ ๑๐, ๑๐, ๑๐, ๑๐ เดกหญงบอกแมวาหนจะไปดดอกไมทปลกอก ๔๐ ดอกไดหรอเปลาคะ แมบอกวาไดจะลก แมไปดวยไดมยจะ ไดคะ แตหนลมรดนำเลยเหลอ ๔๐ ดอก เอยหนพดผดคะ เหลอ ๒๐ ดอกคะ เพราะเหยวไป ๒๐ ดอก
พอมาถงแปลงดอกไม แมกบเดกนอยกพบวาดอกไมเหยวไปอก ๔ ดอก เอะ ตอนนเหลออยอกกดอกแลวเนย ๒๐ + ๔๐ - ๒๐ - ๔ = ๓๖ คอยยงชวนกวาตายหมดแลว ดใจจงยงมเหลออก เอาดอกไมไปใสบาตรเพราะเปนวนปใหม ๕ ดอก และเปนของขวญใหคณครและเปนของขวญใหคณครและเพอน ๆ รวมทงหมด ๒๙ ดอกนะคะคณแม ตนไมบอกวาไมมเพอนเหงาจง
เดกนอยบอกวาเรายงเปนเพอนกนอยนะ มองเหนรเปลายงมอก ๒ ดอก”
งานชนนทำใหครเหนวาผเรยนแตละคนมความเขาใจในเรอง
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 336
จำนวนและตวเลขแคไหน จากความสามารถในการนำมาผกเปนเรองราวทมลกษณะคลายโจทยปญหาทแตละคนสรางขนมาเอง หากครทำการ “อานซอน” กจะเหนถงระบบความคด การจดลำดบความคด และความสามารถในการคดเชอมโยงใหเกดความเปนเหตเปนผลทเปนพนฐานสำคญในการเรยนคณตศาสตร
เรองราวเหลานทกบททกตอนสามารถแทนคาออกมาเปนตวเลขทชดเจนได และใหผลลพธทถกตองได นอกจากนยงมการใชคำทนำเสนอความเขาใจในเรองการลดลงและเพมขนของจำนวน เชน ยงมอก รวมทงหมด (บวก) ดอกไมเหยว (ลบ) การเพมทละสบ (คณ) การแบงเทา ๆ กน (หาร) มการใชคำวา จง เรม เตรยม จากนน มาแสดงลำดบของเหตการณ และใชคำวา เพราะ เมอตองการแสดงความเปนเหตเปนผล
และทมากไปกวานนกคอ ตวเรองราวทเลาขาน ยงชวยเผยความในใจของผ เรยนแตละคนออกมาใหเพอนและครไดรจกวา พวกเขาสดใสและงดงามเพยงใด
http://www.gotoknow.org/blogs/posts/452054
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 337
การ “เผยตน” ของฟลค
นคอตวอยางทสดยอด ของการจดใหเกดการเรยนรแบบ Transformative learning
ฟลคเปนนกเรยนทยายมาอยเพลนพฒนาเมอตนปการศกษาน คณแมของฟลคเลาใหฟงวา ทโรงเรยนเดมฟลคสอบตกแทบทกวชา และมปญหาดานพฤตกรรม ชอบทำสงตรงขามกบสงทครบอก เขากลมกบเพอนทเกเร ไมสงงาน โวยวายกบแม ทำใหคณแมตดสนใจใหฟลคยายโรงเรยนเมอเรยนจบชนประถม ๑
เมอมาเรยนทนในภาคเรยนแรก ในชวงตนฟลคเขากบเพอน ๆ ไมคอยได และมนกเรยนคนหนงมาบอกวา “เพอนวาฟลคเปนคนไรคา ไมมตวตนในหอง” จงเรยกฟลคเขามาถาม ฟลคกบอกวา “จรง แตกไมไดรสกอะไรกบคำทเพอนวา เพราะตอนทอยโรงเรยนเกายงกวานอก”
สปดาหสดทายของภาคฉนทะเปนชวงเวลาททกคนจะตองลงมอทำโครงงาน “ชนใจ...ไดเรยนร” หรอการประมวลความรทเรยนมาทงหมดตลอดทงเทอม แลวมานำเสนอในรปแบบของการเผยตน ตอเพอน ๆ และคณคร
ดงนน ในสปดาหท ๙ หลงจากทเดก ๆ ไดประมวลความรทกวชามาตลอดสปดาห ครประจำชนกเรมพดคยกบเดก ๆ วาใหลองใครครวญ ดวาในภาคเรยนนใครทำอะไรไดด เมอพดคยสรางแรงบนดาลใจเสรจแลวกสงเกตเหนวามนกเรยนหลายคนคดออกแลว จงถามไปรอบ ๆ วงวาใครอยากนำเสนออะไร เดก ๆ กเรมบอกเรองทตนเองสนใจออกมา และอยากนำเสนอใหเพอนและครไดรบร
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 338
ฟลคซงตงใจฟงอยตลอด กยกมอขนถามวา “ไมนำเสนอไดไหมครบ” ครตอบวา “ไมไดคะ” พรอมทงใหเหตผลวา งานนเปนงานททกคนตองทำพรอมทงบอกวา ถาตอนนยงคดไมออกกไมเปนไร ใหกลบไปคดตอทบานในชวงวนหยดยาว ฟลคกยกมอขนมาแลวถามอกครงวา “ถา ๔ วนแลว ยงคดไมออก ไมนำเสนอแตนงฟงเฉย ๆ ไดไหมครบ” ครแคทกตอบไปเชนเดมวา “ไมไดคะ”
ในชวงทายของการพดคย ครสรปวาวนหยดตองทำอะไรบาง และในสปดาหหนาเดก ๆ จะตองเตรยมอะไรมาบาง ฟลคยกมอขนถามเปนครงท ๓ วา “ถาคดไมออกจรง ๆ จะนงฟงเฉย ๆ ไดไหมครบ” ครกยงยนยนไปเชนเดม พรอมกบบอกวา “ถาสปดาหหนายงคด ไมออกจรง ๆ ใหฟลคมาหาคร แลวเราจะชวยกนคดวาหนจะนำเสนออะไรด”
แมวาฟลคจะแสดงทาทออกมาชดเจนวาไมอยากนำเสนอจรง ๆ แตคำตอบของฟลคกทำใหครอดดใจไมไดวาการทฟลคยนยนคำเดมถง ๓ ครงแสดงใหเหนวา ฟลครจกการประเมนศกยภาพของตนเอง และพยายามหาทางออกใหตวเองวาถาไมมอะไรจะพดเขาจะทำอยางไร
เชาวนองคารหลงจากหยดยาว ๔ วน คณแมของนองฟลคสงขอความมาบอกแตเชาวา “นองเปนกงวลและเครยดกบการนำเสนอมาก เพราะกลวเพอนลอ ขอใหคณครชวยดแลดวย”
เมอถงเวลาโฮมรมจงเขาไปคยกบเดก ๆ ถามถงเรองทจะนำเสนอและการเตรยมตวของแตละคน และถามวาใครพรอม ใครไมพรอม และไดคำถามสดทายเพอฟลคกคอ “มใครเปนกงวลอะไรไหมคะ”
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 339
ตามความคาดหมาย ฟลคยกมอขนพรอมกบบอกครวา “หนไมกลานำเสนอ หนอาย” ครแคทจงใหเพอน ๆ ชวยกนบอกวาทำอยางไรจงไมอาย เพอน ๆ ตางยกมอบอกเคลดลบของตวเองใหกบฟลค บรรยากาศตอนนนผอนคลาย ครสมผสไดวาทกคนมใจอยากจะชวยฟลคอยางจรงใจ ทำใหฟลคคลายกงวลลงไปได
วนองคารเดก ๆ ไมไดเตรยมตวอะไรเพมเตมเพราะมสอบ หลายวชา ดงนนจงมเวลาเตรยมตวเพยงวนเดยวกอนการนำเสนอในวนพฤหสบด
เชาวนพธเดกซกซอมตามทเตรยมมาคนละ ๑ รอบ ในขณะทกำลงดการเตรยมงาน ครแคทเกดความคดขนมาวาอยากจะมพธกรเปนคนคอยจดควในการนำเสนอ จงชวนเดก ๆ คยวาใครจะชวยครไดบาง คณสมบตของพธกรม ๔ ขอ คอ
จำบทในการนำเสนอของตวเองไดแลว มไหวพรบ แกปญหาเฉพาะหนาได มความมนใจในตนเอง กลาแสดงออก
และบอกเดก ๆ ไปวา “แมวาครจะตองการคนทมคณสมบตดงน แตกไมจำเปนตองมครบทกขอกได แตตองพรอมทจะฝกฝน”
มนกเรยนทยกมอเสนอชอตวเอง ๖ คนหนงในนนมฟลครวมอยดวยเมอมผทเสนอชอตนเองเกนกวาทตองการจงถงเวลาทเพอน ๆ ตองมาชวยกนตดสน และเปนเรองทนาแปลกใจทเพอน ๆ เลอกฟลค มตครงนเทากบเปนการลบสงทอยในใจเพอน ๆ ออกไปวาไมมใครยอมรบฟลค
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 340
ตอนพกเทยงฟลคเดนเขามาบอกวา “ครแคทรไหมวาหนจะใชวธไหน” (หมายถงวธทจะไมใหอาย) ครแคทยอนถามไปวา “นนสคะ ครกอยากรอยพอดวา หนจะใชวธไหน” ฟลค ตอบวา “หนคดวาไมมใครอยทนเลย” ครแคทกบอกฟลคไปวา “ใชไดผลดดวยนะ” แลวฟลคกบอกอกวา “ครแคท ถาหนจะเปลยนตวกบมทไดไหม” ครแคทตอบวา “ครเชอวาหนทำได และเพอน ๆ เลอกหนแลว”
บายวนนนการซอมของเดก ๆ เปนไปดวยความเรยบรอย พธกรทง ๒ คนทเพอนเลอกกทำหนาทไดดเกนความคาดหมาย
เมอวนจรงมาถง ฟลคกทำหนาทพธกรไดด ไมมทาทเขนอายเลย การพดคยและการใหโอกาสของเพอน ๆ ชวยใหเขาไดขามผานความกลวของตวเองไปได ในเวลาเพยงไมถงสปดาหฟลคกได เผยตน ออกมาในมมทพาใหทกคนไดชนใจ...
http://www.gotoknow.org/blogs/posts/452316
ตดตามรายละเอยดเรองราวตอไดท
http://www.gotoknow.org/blog/krumaimai/450085
{ }
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 341
๖ มองอนาคต...
ปฏรปการศกษาไทย
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 342
การปฏรปการเรยนรเพอเตรยมมนษย
ในศตวรรษท ๒๑
ตองเปลยนเปาหมายของการเรยนร
จากเนนเพยงใหรวชา
เปนรวชาและมการพฒนาทกษะทซบซอน
ทเรยกวา ทกษะแหงศตวรรษท ๒๑
(21st Century Skills) ควบคกน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 343
เรยนรจาก Malcolm Gladwell
เปด YouTube เรอง Malcolm Gladwell : What we can learn from spaghetti sauce ดแลวคดถง “ครเพอศษย” คดถงวธออกแบบการเรยนรใหศษยมทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ เพราะ มลคอม แกลดเวล (Malcolm Gladwell) พดในรายการ TED ดวยสไตลเดยวกบบทความของเขา ทเปนยอดนยมของผมคอ เขยนแบบเลาเรอง เขยนแบบเรองสนคอ ใหรายละเอยดทนาสนใจ นาตดตาม แลวจบแบบหกมม
ขอสรปของการพดครงนคอ การเหนคณคาและเคารพความแตกตางหลากหลายของผคน และนคอทกษะสำคญอยางหนงในทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ ทครเพอศษยไทยจะตองออกแบบการเรยนรใหศษยของตนเกดทกษะนจนกลายเปนนสย นสยเคารพความเหน ความรสกของผอนทแตกตางจากความเหน ความรสกของตน
ถาคนไทยในปจจบนมนสยหรอทกษะน ความขดแยงแตกแยกรนแรงในบานเมองของเราในปจจบนจะไมเกด คอ จะไมรนแรงจนทำลายความสามคคในชาต
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 344 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 344
ทกษะนสอนไมไดแตเรยนรได พอแมและครสามารถออกแบบ การเรยนรใหแกลกหลานหรอศษยของตนได ดวยวธเรยนทเรยกวา PBL (ProjectBased Learning) ทตองทำโครงการเปนทม หมนเวยนสมาชกรวมทมไปเรอย ๆ เพอใหเดกไดเรยนรการทำงานรวมกบเพอนทมนสยและบคลกตาง ๆ กน
ในการทำงานเพอสรางผลงานตามโครงการทไดรบมอบหมาย นกเรยนจะตองเรยนรทกษะมากมาย ไดแก ทกษะในการตความโจทยทไดรบมอบหมาย ทกษะในการฟง (ความเหนของเพอนรวมทม) ทกษะในการแสดงความเหนของตนทอาจจะแตกตางจากความเหนของเพอน แตกไมรสกขดแยง ทกษะในการบรรลขอตกลงจากความคดเหนทแตกตาง ทกษะในการคนหาความรนำมาประกอบการทำโครงการโดยคนหาจากหลากหลายแหลง รวมทงจากอนเทอรเนต ซงตองเรยนรทกษะดานไอซท และทกษะการเขาถงแหลงความร ทกษะการตรวจสอบความนาเชอถอของความรทคนได ทกษะในการเลอกความรชด (ชน) ทเหมาะสมและถกตองทสด ทกษะในการตงเปาของผลงาน ทกษะในการปรกษาหารอครทปรกษาหรอผร ทกษะในการทดลองดำเนนการ และประเมนผลทเกดขน ทกษะในการเปลยนแปลงปรบปรงแกไขวธการ ทกษะในการจดบนทกกจกรรมและผลงาน ทกษะในการนำเสนอผลงานดวยวธการตาง ๆ ไดแก การเขยนรายงาน การนำเสนอดวยวาจาโดยมเทคโนโลยชวยความเขาใจ การนำเสนอเปนมลตมเดย นำเสนอเปนภาพยนตร หรอละคร ฯลฯ
คร (หรอพอแม) ตองชวนนกเรยน (หรอลกหลาน) ทบทวนการเรยนร (reflection หรอ AAR) หลงจบโครงงานหรอระหวางดำเนนการ เพอทำ ความเขาใจหรอตความวา ปรากฏการณทไดผานพบในชวงทำโครงงานนน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 345
คร พอศษย
ภาคท ๖ มองอนาคต...ปฏรปการศกษาไทย 345
ใหความรอะไรแกนกเรยนบาง ทงความรดานสาระวชาและความรดานทกษะ ขางตน การทบทวนการเรยนรรวมกนภายในทมงานจะชวยเพมความ เชอมโยงและความลกของความเขาใจ จากมมมองทแตกตางกน ทำใหเดกไดเรยนรความแตกตางหลากหลายยงขน
นคอการเรยนรจากการปฏบต เปนการเรยนรรวมกนผานการปฏบต (interactive learning through action) ทครตองคอยกระตนหรอสงเสรมใหเดกพดออกมาจากใจ จากความรสกหรอความเขาใจของตนเองโดยไมตองกลวผด ครตองสรางบรรยากาศทไมเนนถกผด แตเนนการตความหรอทำ ความเขาใจประสบการณตรงจากความเขาใจของเดกแตละคน ทไมจำเปนตองเหมอนกน โดยมเปาหมายคอ การเรยนรความแตกตางของมนษย และคณคาและความงดงามของความแตกตางนน
การเรยนรแบบ PBL จะชวยใหนกเรยนเรยนรหรอเขาใจทฤษฎ หรอหลกการตาง ๆ ในสาระวชา ผานการปฏบตหรอการสมผสดวยตนเอง ไมใชผานการทองจำ ซงจะชวยใหเขาใจทฤษฎในมตทลกและเชอมโยงยงขน และเหนคณคาของวชาความร ในบรบทของชวตจรง ทำใหการเรยนรเปนเรองสนกและมชวตชวา
ผมจนตนาการ (ไมทราบวาเหมาะสมหรอไม) วา กระทรวงศกษาธการ หรอเขตพนทการศกษา หรอมลนธทมวตถประสงคสงเสรมการเรยนรของเดก สามารถจดการประกวดผลงาน PBL หรออาจเรยกวาประกวดโครงงานขนภายในจงหวด หรอภายในเขตพนทการศกษา หรอภายในประเทศ โดยมเปาหมายกระตนบรรยากาศการเรยนรจากการลงมอทำขนภายในพนทนน ๆ ใหบรรยากาศภายในพนทอบอวลไปดวยการสงเสรมการเรยนรของศษยและลกหลาน เนนทการเรยนรจากการปฏบตกจกรรมในชวตจรง
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 346 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 346
เชน มลนธ ส. และหนวยงานภาค ๑๐ หนวยงาน จดการประกวดโครงงานเกยวกบสงแวดลอม (Environment Project Contest) สำหรบเดกอายระหวาง ๑๒ - ๑๕ ป ขนในประเทศไทย ใหเดกใชเวลาดำเนนการโครงการ (ทเกยวของกบการพฒนาหรออนรกษสงแวดลอม) ๙ เดอน และประกวดความคด ๓ เดอน รวมเวลาทงหมด ๑๒ เดอน มเงอนไขวาแตละทมมสมาชก ๔ คน เปนหญง ๒ ชาย ๒ มาจากตางโรงเรยนในจงหวดเดยวกน และมครพเลยง ๑ - ๔ คน โดยทครตองมาจากตางโรงเรยนกน และจะไปปรกษาพอแมหรอผรในทองถนกไดทงสน
มลนธ ส. จดใหมคณะผดำเนนการโครงการขนคณะหนง มสมาชก ๖ - ๑๐ คน เปนหญง และชาย เทา ๆ กน ทำหนาทกำหนดกตกาเงอนไขของโครงการ (ซงจะนำไปประกาศในเวบไซต) และคอยผลดกนตอบขอซกถามในเวบไซตของโครงการดวย รวมทงทำหนาทเปนผตดสนรอบคดเลอกและรอบสดทาย
รางวลทไดคอ การไดเขารวม Thailand PBL Expo ทกรงเทพฯ การ ไดนำเรองราวของโครงการออกรายการทว และนำลง YouTube ซงจะทำ ใหทมงานเปนทรจกและมโอกาสไดรบทนศกษาตอจากโครงการตาง ๆ
ขนตอนแรกคอ การประกาศรบสมครทมประกวดจากทกจงหวด เขตพนทการศกษา จงหวดและเขตพนทละกทมกได สมครโดยเขยนโครงการทจะดำเนนการทใชเวลา ๙ เดอน ตามหวขอยอยทกำหนด ความยาว ไมเกน ๓ หนากระดาษ A4 ขนาดตวอกษร Ansana New ๑๔ กรรมการจะคดโครงการทเหมาะสมทสดไวไมเกน ๕๐ ทม และใหเงนไปดำเนนการทมละ ๑๐,๐๐๐ บาท
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 347
คร พอศษย
ภาคท ๖ มองอนาคต...ปฏรปการศกษาไทย 347
ในระหวางดำเนนการ ๙ เดอน แตละทมตองรายงานกจกรรมและความกาวหนาเขามาทางอนเทอรเนต กรรมการอาจไปเยยมชมโครงการทสนใจ ในทสดแตละทมตองรายงานผลการดำเนนการเปนรายงานในกระดาษความยาวไมเกน ๒๐ หนา A4 และเปนวดโอความยาวไมเกน ๑๐ นาท กรรมการจะคดเลอกทมทเขารอบจำนวน ๓๐ ทม เชญสมาชกทมและครพเลยงไปเขาคาย PBL สงแวดลอม ๒๕๕๕ หากพอแมจะไปรวมกได แตตองเสยคาใชจายเอง
ทคายนจะมการตดสนรางวลเหรยญทอง เหรยญเงน และเหรยญทองแดง โดยจะไดเหรยญทองกทมกได หากคะแนนถงและจะมการทบทวนไตรตรอง (reflection หรอ AAR) การเรยนรของทมงาน ของครพเลยง และของพอแมทไปรวม ในงานนมสอมวลชนไปรวมดวย และมการบนทกวดทศนการนำเสนอไว
สอมวลชนทสนใจโครงการใดสามารถไปถายทำกจกรรม หรอเขยนสกป ณ สถานทจรงได
เราหวงวา ในขณะเดยวกน มลนธ ก. กจดประกวดโครงงานประวตศาสตรชมชน (PBL Local History Contest) มลนธ ข. จดประกวดหนงสอนทานสำหรบเดก ในเดกชวงอายเดยวกนทวประเทศ โดยใชหลกทมงาน ๔ คนดงรายละเอยดเดยวกนกบโครงงานเกยวกบสงแวดลอม
ทมงานมอรางวลระดบเหรยญทอง เงน และทองแดง จะไดรบเชญเขารวม Thailand PBL Expo ทกรงเทพ เพอเอาผลงานของตนมาแสดงเปนนทรรศการ และเขารวมอภปรายประสบการณการเรยนรแบบ PBL ของตนครพเลยงกมารวมอภปรายในวงคร พอแมกมาเขาวงแลกเปลยนเรยนรในวงพอแม โดยเฉพาะอยางยงในประเดนบทบาทของพอแมตอการเรยนรของลก
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 348 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 348
ในงานนจะมผรมากลาวปาฐกถาเรอง Project-Based Learning และเรองทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills) จะเชญมหาวทยาลยตาง ๆ มาทำตวเปนแมวมองชวนนกเรยนทมจนตนาการและความคดสรางสรรคเดน หรอมไฟในการเรยนรไปเขาศกษาในมหาวทยาลยของตนเมอถงโอกาส
ผมตนจากฝนกลางวนพรอมกบบอกตวเองวา ผมไมใชผทำใหฝนนเปนจรง เปนการนำความใฝฝนออกบนทก แลกเปลยนเรยนรใหหนวยงานทเกยวของกบเยาวชน และการเรยนร ไดเหนบทบาทใหม ๆ ของตนในการจดระบบการศกษา หรอพฒนาคณภาพการศกษาของประเทศ ซงตอนเอาไปใชจรงกตองมรายละเอยดเพมขน และขอเสนอในบนทกนบางสวนอาจไมเหมาะสมกได
๒ มกราคม ๒๕๕๓
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/418273
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 349
คร พอศษย
ภาคท ๖ มองอนาคต...ปฏรปการศกษาไทย 349
Inquiry-Based Learning
IBL (Inquiry-Based Learning) เปนการเรยนโดยใหผเรยนตงคำถาม ทำความชดเจนของคำถาม แลวดำเนนการหาคำตอบเอาเอง ตามความหมายในวกพเดย IBL เปนการเรยนแบบทเรยกวา Open Learning คอ ไมมคำถามและคำตอบตายตว เปนรปแบบการเรยนท ผเรยนไดฝกฝนความรเรมสรางสรรคและจนตนาการ
แตกตางจากการเรยนทใชกนอยในปจจบนทเนนสาระความร เนนถก ผด เนนครสอน นกเรยนจำ ซงเปนการเรยนรของศตวรรษท ๒๐ หรอ ๑๙ แตในศตวรรษท ๒๑ ตองเนนการเรยนรเพอบมเพาะสงเสรมความรเรมสรางสรรค ทกษะในการเรยนร และ ทกษะการคดอยางลกซง (critical thinking) รวมทงการเรยนรแบบรวมมอกนเปนทม (collaborative learning)
หรออาจมองวาเปนการเรยนรแบบทผเรยนสรางความรจากการปฏบตดวยตนเอง ขอดคอ ทำใหการเรยนเปนเรองสนก ตนเตน ไมนาเบอ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 350 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 350
แตการเรยนแบบนจะใหไดผลจรง ๆ ตอการเรยนรสาระวชาและตอการฝกฝนทกษะในศตวรรษท ๒๑ ครตองมทกษะในการออกแบบโจทยและกระบวนการ รวมทงบรรยากาศแวดลอม และทสำคญทสด ครตองชวนศษยดำเนนการ “ถอดบทเรยน” (reflection หรอ AAR) วาสงทนกเรยนประสบจากกจกรรมนน ๆ มความหมายอยางไร หากมองจากมมของสาระวชา และหากมองจากมมของทกษะแหงศตวรรษท ๒๑
ผมมองวา การทำความเขาใจ หรอเรยนรทฤษฎ และวธปฏบตในเรอง IBL จะชวยใหครเพอศษยดำเนนการ PBL ไดอยางมคณคาตอศษย ยงขน รวมทงสามารถตงโจทยวจยในชนเรยนทมพลง มคณคา นำไปส ผลงานวจยการจดการเรยนรทมการสรางความรใหมทมคณคา
ครเพอศษยตองฝกฝนวธนำเอาทฤษฎไปตความสงทเกดขนจาก IBL ของนกเรยน รวมทงวธเชอมโยงปรากฏการณหรอความรทนกเรยนคนพบจาก IBL เขาหาความรเชงทฤษฎ และเขาหาทกษะสำหรบชวตผคนในศตวรรษท ๒๑
ผมเคยเหนนกเรยนชน ป. ๖ ของโรงเรยนรงอรณเรยนการทำนา แลวใชการทำนานนเรยนรสาระวชา ทง ๘ กลมสาระทนกเรยนจะตองเรยน ผมมองวานคอตวอยางของ IBL และ PBL
กระบวนการเรยนรทแทจรงไมใชการฟงครบอก หรออานหนงสอ แลวทองจำหรอทำความเขาใจในสมองคไปกบการทองจำ การเรยนรแบบนคอ แบบทใชกนโดยทวไปในประเทศไทยในขณะน จะไมทำใหเกดการเรยนรในมตทลกและเชอมโยง ไมเกดปญญา และไมเกดทกษะแหงศตวรรษท ๒๑
การเรยนรทแทจรงเปนกระบวนการทซบซอนหลากหลายขนตอนกวานนมาก ตองมการลงมอทำดวยตนเองเพอดงเอาความรและทกษะทม
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 351
คร พอศษย
ภาคท ๖ มองอนาคต...ปฏรปการศกษาไทย 351
อยแลวออกมาใช ใหการลงมอปฏบตนนสรางประสบการณใหมทนำไปสการเรยนรสงใหม ตอยอดหรอขยายหรอเจาะลกไปจากความรเดม เปน การเรยนรทครตองใชเวลาคด รวบรวมขอมลเกยวกบศษย กำหนดเปาหมายของการเรยนรทศษยจะไดรบหรอจะเรยนรเอง แลวจงออกแบบ PBL หรอIBL ใหนกเรยนลงมอปฏบต โดยเนนเรยนเปนกลมหรอเปนทม แลวมการ “ถอดบทเรยน” นำเสนอตอเพอนรวมชนวาทมไดทำอะไร เกดผลอะไรบาง ไดเรยนรอะไรบาง
ขณะทกำลงพมพบนทกนเมอวนท ๘ มกราคม ๒๕๕๔ ผมกอานพบบทบรรณาธการของวารสาร Science ฉบบวนท ๗ มกราคม ๒๕๕๔ เรอง A New College Science Prize ไดจงหวะพอดกบการเขยนบนทกน เพราะรางวลนชอ “Science Prize for Inquiry-Based Instruction” เปนการมอบรางวลแกผเสนอโมดลการเรยนรวทยาศาสตรระดบปรญญาตรในมหาวทยาลย
ตอนหนงของบทบรรณาธการระบดงน “Inquiry-based classes focus on activating students’ natural curiosity in exploring how the world works, differing from traditional lectures that focus on transmitting facts and principles derived from what scientists have discovered.”
เขาบอกวาทใหความสำคญถงขนาดจดใหมรางวลใหมขนมา เพราะตองการเผยแพรวธจดการเรยนรแบบนไปยงระดบโรงเรยน ผลงานวจยในอเมรกาบอกวา ครในโรงเรยนไมมความสามารถคดออกแบบการเรยนรแบบ inquiry-based ได ยกเวนครทเคยมประสบการณการเรยนรแบบ inquiry-based ดวยตนเอง สมยเรยนในมหาวทยาลย เขาจงใหรางวลในระดบมหาวทยาลยดวยความหวงวาจะใชเปนกลไกพฒนา IBL ในระดบโรงเรยน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 352 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 352
เขาบอกวา IBL สวนใหญเรยนโดยการลงมอทำ แตการเรยนโดยการลงมอทำไมจำเปนตองเปน IBL เสมอไป ดงตวอยางการเรยนดวยการทำแลบ lab ทใชกนอยในเวลานสวนใหญไมใช IBL
บทความนทำใหผมไดแนวความคดวา สกอ. สวทช. สสวท., และสมาคมวทยาศาสตรฯ นาจะรวมกนใหรางวลทำนองนสำหรบประเทศไทย เพอเปนกลไกหนงของการปฏรปการศกษา หรอการปฏรปการเรยนรของไทย
๘ มกราคม ๒๕๕๓
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/443299
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 353
คร พอศษย
ภาคท ๖ มองอนาคต...ปฏรปการศกษาไทย 353
ทกษะการจดการสอบ
การปฏรปการเรยนรเพอเตรยมมนษยในศตวรรษท ๒๑ ตองเปลยนเปาหมายของการเรยนร จากเนนเพยงใหรวชา เปนรวชาและมการพฒนาทกษะทซบซอน ทเรยกวา ทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills) ควบคกน
การมผลลพธของการเรยนร (Learning Outcome) สองดานคขนาน คอ มทงวชาและทกษะน เปนเรองทาทายมาก และจะไมมทางบรรลได หากวงการศกษายงสมาทานความเชอและวฒนธรรมวาดวยการสอบแบบเดมทใชกนอยในปจจบน คอ เนนสอบเพอตดสนได-ตก
วฒนธรรมนทำใหการสอบเปนเรองทกขยากของนกเรยน เพราะการสอบภายใตวฒนธรรมได-ตกนน ไมใชเปนแคผลประโยชนของนกเรยน แตเปนผลประโยชนของคร โรงเรยน และผบรหารการศกษาระดบตาง ๆ ดวย
ภายใตวฒนธรรมน ผลการสอบ NT ทบางโรงเรยนไดคะแนนสงกอาจเชอถอไมได เพราะมผใหญทเชอถอไดเลาใหผมฟงวา บางโรงเรยนครคมสอบทำหนาทคอยบอกคำตอบแกนกเรยน เพอรกษาชอเสยงของโรงเรยน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 354 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 354
เมอครใหนกเรยนไปคนควาเรองใดเรองหนง ทำรายงานมาสง แทนทนกเรยนจะเขยนเองตามความเขาใจของตน กใชวธตดแปะเอาจากแหลงทคนมาได ครกหลบตาเสยและใหคะแนนสง เพราะรายงานมคณภาพ เกบเอาไวเปนหลกฐานคณภาพของการสอนได แตนกเรยนไดเรยนรนอย เขาใจไมแจมแจง ครกไมสนใจ เทากบสมรรวมคดกนทงครและนกเรยนทจะทำให Learning Outcome ตำ โดยรเทาไมถงการณ
นอกจากวฒนธรรมสอบได-ตกแลว ยงมวฒนธรรมสอบแขงขนเพอเกบผลงานเปนหลกฐานชอเสยงของโรงเรยน เดกเกงจะโดนครแยงกนจองตว ไปเปนตวแทนโรงเรยนในการประกวดหรอแขงขนชงรางวล เพอสรางชอเสยงแกโรงเรยน สาระวชา และคร นกเรยน เนนการตวเขมเพอสอบชงรางวลเปนหลก แทนทจะไดเรยนรเพอใหเกดการพฒนาทกษะทซบซอน กลบไดเรยนเพยงความรวชาตน ๆ
และทเสยหายหนกคอ เปนการเพาะนสยหรอวฒนธรรมหลอกลวงปลนปลอน
ครเพอศษยตองใชการสอบเปนเครองมอกระตน หรอสงเสรมการเรยนรของศษย นนคอ ตองจดการสอบชนดทเรยกวาสอบเพอตรวจสอบความกาวหนา (Formative Assessment) เพอชวยใหทงครและศษยมความกาวหนาในการเรยนร ททงครกรความกาวหนาในการเรยนรของศษย สำหรบเอามาใชปรบการจดการเรยนการสอน และตวศษยเองกรความกาวหนาในการเรยนรของตนเอง สำหรบเอามาปรบวธการเรยนรของตน
ในการเรยนรเพอทกษะในศตวรรษท ๒๑ ทงศษยและครตองมองการสอบเปน “ตวชวย” ตอการเรยนร ไมใชเปนตวตดสนชะตาชวต
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 355
คร พอศษย
ภาคท ๖ มองอนาคต...ปฏรปการศกษาไทย 355
ครตองใชการสอบเปนตวชวยการเรยนรของศษย ไมใชเพอชอเสยงหลอก ๆ ของตนเอง หรอของโรงเรยน
ทกษะในการออกขอสอบและจดการสอบในบรรยากาศททำใหศษยรความกาวหนาของตนเอง รวายงบกพรองหรอออนดานไหน สำหรบใชปรบปรงการเรยนของตนเอง เปนเรองสำคญมากสำหรบครเพอศษย
หลกการคอ สอบบอย ๆ ใชเวลาไมมาก ขอสอบไมกขอ และใหศษย รคำตอบทนทหรอเกอบทนท ใหมทงทคดคะแนนสะสม และไมคดคะแนน มการสอบทขอสอบเนนความคด ไมมคำตอบถกผด อยดวย ทงหมดนนเพอสะทอนใหศษยรวาตนรและไมรอะไรบาง ใหมความมนใจตนเอง และหมนปรบปรงตนเอง
ตองเปลยนการสอบใหเปนการวดการเรยนรทแทจรงของศษย เพอประโยชนของศษย ไมใชวดการเรยนรปลอม ๆ เพอประโยชนของคร โรงเรยน หรอวงการศกษา
๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/456921
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 356 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 356
PLC ส TTLC หรอชมชนครเพอศษย
PLC ยอมาจาก Professional Learning Community ซงกหมายถงชมชนนกปฏบต (CoP) วชาชพครนนเอง ในทนผมขอเรยกวา ชมชนครเพอศษย หรอ ชมชนเรยนรครเพอศษย (ชร. คศ.) ซงกคอการรวมตวกน “แลกเปลยนเรยนร (ลปรร.)” การทำหนาทครเพอศษยนนเอง
ตางประเทศเขาเรยก PLC เราอาจเรยก TLC กได โดยยอมาจาก Teacher Learning Community หรออาจใช TTLC (Thailand Teacher Learning Community) ในภาคไทยคอ ชร.คศ. (ชมชนเรยนรครเพอศษย) โดยเราตองแปลงยทธศาสตรการดำเนนการใหเขากบบรบทไทย
ครเพอศษยแตละคนควรเขาเปนสมาชก ๓ ชมชน คอ ชมชนในโรงเรยนของตน ชมชนในเขตการศกษา หรอในพนทใกลเคยงกบโรงเรยนของตนเอง และชมชนเฉพาะกลมสาขาวชา หรอเฉพาะศาสตร หรอเฉพาะเปาหมายการเรยนรของศษย ในประเทศไทย ไมมกฎเกณฑตายตววาครเพอศษยแตละคนจะตองเปนสมาชกชมชนใดบาง เปนอสระตามความพอใจของครเพอศษยแตละคน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 357
คร พอศษย
ภาคท ๖ มองอนาคต...ปฏรปการศกษาไทย 357
การม ชร. คศ. เกดจากความเชอวา การเรยนรในศตวรรษท ๒๑ นนเปนการเรยนรทซบซอน ไมมใครสอนเปน วชาครทสอนตอ ๆ กนมา ๔๐ - ๕๐ ป นนลาสมยไปเรยบรอยแลว เพราะเปนการเรยนรในสงคมอตสาหกรรม ไมใชการเรยนรในยคความร หรอยคความรระเบด หรอยคไอซทและสมองเดกในสมยนไมเหมอนสมองเดกในยค ๒๐ ปกอน ทการสอนแนวยคอตสาหกรรมไดผล การสอนแบบนนไมไดผลตอเดกทมสมองยคความร ไมไดผลตอเปาหมายเดกใหเกดการเรยนรแบบซบซอน ทตองการมากกวาการเรยนรวชา ไปสการเรยนรทกษะสำหรบศตวรรษท ๒๑
ครเพอศษยจงตองออกแบบการเรยนรของศษยของตน โดยศกษาหลกการจากตวอยางทมในประเทศไทยและในตางประเทศ ดงตวอยางในหนงสอครเพอศษย ครเพอศษย เตมหวใจใหการศกษา บนเสนทางครเพอศษย และ มปญญายงกวาฉลาด เปนตน
ยำวาครตองใชเวลาออกแบบการเรยนรของศษย และควรจบกลมกนออกแบบและเรยนรจากการออกแบบการเรยนรนน นคอกจกรรมสำคญของ ชร. คศ.
อยางนอยสองในสามของเวลาเรยนของศษย ควรเรยนแบบ PBL (Project-Based Learning) เพอเรยนรทงสาระวชาและเรยนรทกษะสำหรบศตวรรษท ๒๑ ไปพรอม ๆ กน และเปนการเรยนรแบบลงมอทำ เปน student-based learning ไมใช teacher-based teaching ซงฝนใจครชะมด เนองจากครคนเคยกบการทำหนาทสอน บดน ในศตวรรษท ๒๑ ครตองไมเนนทำหนาทสอน แตเปลยนมาเนนทำหนาทกระตนและสงเสรม (facilitate) การเรยนรของศษย และคอยตรวจสอบวาศษยเรยนรไดจรงหรอไม ศษยแตละคนเรยนรไดตางกนอยางไร
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 358 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 358
การเรยนรสวนใหญของศษยจะทำกนเปนทม มกเปนทม ๔ คน เพอใหเดกลงมอปฏบตรวมกน ปรกษากน โตแยงกน รวมมอกน และหดแกไขความเหนทแตกตางหรอไมตรงกน ไปสการตดสนใจรวมกนวาจะเดนตออยางไร นคอการเรยนรทกษะสำหรบศตวรรษท ๒๑
เมอดำเนนการไดผลอยางไรแลว ทมเรยนรของเดกจะเตรยมนำเสนอตอชนเรยน ทำใหเดกไดแบงงานกนทำ หรอผลดกนทำ นกเปนอกการฝกหนงสำหรบเรยนรทกษะเพอศตวรรษท ๒๑ คอทกษะการสอสาร
สภาพเชนน ครสวนใหญไมคนและไมแนใจวาศษยไดเรยนรสาระวชาครบถวนหรอไม จงตองมการออกแบบแลวออกแบบเลา หรอปรบปรงรปแบบของการเรยนรหรอของ PBL อยตลอดเวลา ครตองทำงานหนกขน แตครเพอศษยจะสนกขน เปนการทำงานทมชวตชวาเพราะมเพอนรวมทางใน ชร. คศ.
สมาชกของ ชร. คศ. ในโรงเรยนเดยวกนนาจะพบปะหารอกนทกวน เพอขอความเหนหรอคำแนะนำซงกนและกน เพราะครทเปนสมาชกของ ชร. คศ. จะเปนผทมความรมาก ในสวนของความรจากการปฏบต (practical knowledge หรอ phronesis) แตถงจะมากอยางไรกยงไมเพยงพอ ตอง ลปรร. กบเพอนสมาชก ชร. คศ. เพอลบความรนนใหคมขน ชดขน ลกขน และกวางขวางเชอมโยงยงขน รวมถง ใหนำไปใชงานไดดยงขน วธคยกนนาจะเปนการเลาวธออกแบบการเรยนร และตความจากเหตการณการเรยนรของศษยทเกดขนจรงวา การออกแบบและจดอำนวยความสะดวกตอการเรยนรนน ๆ สอนอะไรแกครบาง
สมาชก ชร. คศ. ทอยหางไกลกนกอาจ ลปรร. ผานไอซทซงทงายทสดคอ โทรศพทคยถามไถกน แตในยคนครทกคนนาจะตองใช อนเทอรเนต เปน กอาจใช ลปรร. กนผาน อนเทอรเนต
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 359
คร พอศษย
ภาคท ๖ มองอนาคต...ปฏรปการศกษาไทย 359
สงทสมาชกของ ชร. คศ. ตองมคอ ทกษะในการเรยนร ตอยอดความรจากการปฏบตทเรยกวา การจดการความร ชร. คศ. ตองใชการจดการความรเปนเครองมอทำใหเกดการ ลปรร. ททรงพลง เกดการ ขบเคลอนขบวนการครเพอศษยเตมทงแผนดน
มสส. (มลนธสดศร-สฤษดวงศ) และ มลนธสยามกมมาจลไดพดคยเพอรวมมอกนเรม ชร. คศ. ขยายตวจากครเพอศษยทมอยแลว กจกรรมนจะเรมในป ๒๕๕๔ โดยเรมเลก ๆ ไปกอนตามทรพยากรทมจำกด เราหวงวาตอไปจะมภาคเขามารวมสนบสนนมากขน
โดยหวงวา ชร.คศ. จะเปนจดเชอมระหวางความรปฏบตทครทกคนมอยแลว กบความรทฤษฎทกำลงกอตวในรปของทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ นำไปสผลประโยชนดานการเรยนรของศษย ใหไดเรยนรงอกงาม
๕ ธนวาคม ๒๕๕๓
วนเฉลมพระชนมพรรษา http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/422918
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 360 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 360
แรงตานทอาจตองเผชญ
หนงสอ 21st Century Skills : Learning for Life in Our Times ระบแรงตานตอการเรยนการสอนแบบใหมไวอยางครบถวนดมาก ผมจงเกบความมาเปนรายขอเพอใหครบถวนทสด จะเหนวาแรงตานทเขาเขยนไวนเปนจรงยงนกในสงคมไทย
๑. นโยบายการศกษายงเปนนโยบายสำหรบยคอตสาหกรรม เนน mass education และเนนประสทธภาพซงเคยใชไดผล แตบดนตกยคเสยแลว ๒. ระบบตรวจสอบและระบบวดผลแบบทดสอบตามมาตรฐาน (standardized testing systems) ทเนนวดความสามารถดานทกษะพนฐาน เชนการอาน การคดเลข แตไมวดทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ ๓. แรงเฉอยหรอความคนเคยกบระบบการสอนแบบครบอกเนอหาวชาใหนกเรยนจดจำ ททำตอ ๆ กนมาหลายสบปหรอเปนรอยป แมจะมครจำนวนหนงเปลยนไปแลว คอเปลยนไปทำหนาทชวยเหลอเดกใหสรางและประยกตใชความรผานการคนพบ การสำรวจ และการเรยนจากโครงงาน (PBL - Project Based Learning) ๔. ผลประโยชนของอตสาหกรรมพมพจำหนายตำราเรยน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 361
คร พอศษย
ภาคท ๖ มองอนาคต...ปฏรปการศกษาไทย 361
๕. ความหวนกลววาความรเชงทฤษฎจะถกละเลย หนไปใหความสำคญตอทกษะมากเกนไป ซงในความเปนจรงแลว ความร ๒ แนวนตองเกอกล (synergy) ซงกนและกน ๖. อทธพลของพอแมทยดตดกบการเรยนแบบดงเดมทตนเคยเรยนมา และทำใหตนประสบความสำเรจในชวตการงาน จงอยากใหลกหลานไดเรยนตามแบบทตนเคยเรยน สอบขอสอบทตนเคยสอบ และรสกไมสบายใจทโรงเรยนทดลองวธการเรยนรใหม ๆ ทตนไมคนเคย และอาจทำใหลกหลานของตนไมประสบความสำเรจในชวต
ผมขอเพมอกขอหนงทเปนแรงตานการเปลยนแปลงสำหรบประเทศไทย คอพลงราชการรวมศนย และจดการแบบควบคมและสงการ (command & control) ทำใหวงการศกษาขาดอสรภาพ ทง ๆ ทหลกการสำคญของ การศกษาคอ อสรภาพ เพอใหการศกษากบการสรางสรรคอยดวยกน เปนพลงสงเสรมซงกนและกน
แมจะมแรงตานตามทระบขางบน แตการศกษาโลกกกำลงเปลยนไปทางจดการแบบทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ มากขนเรอย ๆ ประเทศท ผลสมฤทธทางการศกษาดเดนในโลก ตางกเดนแนวทางนทงสน
ในประเทศไทย ชร. คศ. (ชมชนเรยนรครเพอศษย) หรอเครอขายครเพอศษย จะเปนพลงขบเคลอนไปสแนวทางทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ ในทสด ครเพอศษยตองไมทอถอยหากมแรงตาน การรวมตวกนเปนชมชนและเครอขายดำเนนการเพอพสจนผลดตอเดก พสจนทผลสมฤทธของการเรยนรของเดกกจะชวยลดแรงตานได
๕ ธนวาคม ๒๕๕๓
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/426768
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 362 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 362
สงทประเทศไทยตองทำ เพอยกระดบผลสมฤทธทางการศกษา
ป ค.ศ. ๒๐๑๒ จะมการทดสอบ PISA ครงตอไป และในป ค.ศ. ๒๐๑๓ คออก ๒ ปจากน เรากจะทราบวาผลสมฤทธทางการเรยนรของประเทศไทยเปนอยางไร ผมทำนายวาจะตกตำลง หรอคงท ซงหมายความวาเราอยในกลม poor คอกลมลางสดของโลกตอไปเหมอนในปจจบน ทง ๆ ทเราลงทนดานการศกษาสงมาก
รายงานของแมคคนซย (McKinsey) บอกวา หากดำเนนการ อยางถกตองและทำอยางตอเนอง จะเหนผลในเวลาทสนขนาด ๖ ป ซงประเทศไทยเราโชคไมด เราไมมความตอเนองของนโยบายและยทธศาสตรการดำเนนการดานการศกษา
เพอชวยกนออกความเหนสำหรบนโยบายและวธปฏบตทถกตองดานการศกษา ผมขอเสนอ สงทประเทศไทยตองทำเพอยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนร ดงตอไปน
๑. ยกเลกระบบการเลอนขนเลอนตำแหนงของคร (คศ.) ทใชในปจจบน คอให “ทำผลงาน” ในกระดาษ และมการตววธทำผลงาน เปลยน
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 363
คร พอศษย
ภาคท ๖ มองอนาคต...ปฏรปการศกษาไทย 363
มาเปนเลอนตำแหนงเมอผลสมฤทธของลกศษยไดผลดขนอยางตอเนองตามการทดสอบระดบชาต ๓ ปตดตอกน จนไดผลในระดบผานเกนรอยละ ๙๐ ของจำนวนเดกนกเรยนทงหมด ซงหมายความวา ตองมการทดสอบระดบชาตในทกชน
๒. มเปาหมายและยทธศาสตรเพมผลสมฤทธของศษยทงโรงเรยน หรอทงเขตการศกษา แลวคณะครและทกฝายชวยกนดำเนนการ เนนทการม PLC ระดบโรงเรยน ระดบเขตการศกษา และระดบประเทศ เมอนกเรยนทงโรงเรยน หรอทงเขตการศกษาสอบ National Education Test (NET) ผานเกนรอยละ ๙๐ กไดรบรางวลทวทงโรงเรยน หรอทวทงเขตการศกษา (เชนไดเงนรางวลเทากบ ๒ เทาของเงนเดอน) และหากรกษาระดบนได กไดรบรางวลทกป
๓. ปราบปรามคอรปชนเรยกเงนในการบรรจหรอโยกยายคร นเปนความชว ทบอนทำลายระบบการศกษาไทย ตองมมาตรการตรวจจบและลงโทษรนแรง ไลออกและฟองเรยกคาเสยหาย เพราะเปนพฤตกรรมทกอความเสยหายตอบานเมองรนแรงมาก อาจตองออกกฎหมายใหลงโทษรนแรงขน
๔. แบงเงนลงทนเพมดานการศกษา ครงหนงไปไวสนบสนนการเรยนรของครประจำการในลกษณะการเรยนรในการทำหนาทคร ทเรยกวา PLC (Professional Learning Community) ซงเนนทการเรยนร (learning) ของคร ไมใชเนนท การฝกอบรม (training) และเนนการเรยนรเปนกลมเพอใหครจบกลมชวยเหลอกน โรงเรยนด ๆ จำนวนหนงในประเทศไทยทำกจกรรมนอยแลว เชน โรงเรยนรงอรณ เพลนพฒนา ลำปลายมาศพฒนา เปนตน
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 364 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 364
๕. จดงานแลกเปลยนเรยนรประจำป ดานการยกระดบผลสมฤทธของนกเรยน เชญครทมผลงาน โรงเรยนทมผลงาน และเขตการศกษาทมผลงาน มาเลาแรงบนดาลใจ วธการ และวธเอาชนะอปสรรค รวมถงใหรางวลหรอการยกยอง งานนควรจดในทกจงหวด หรออยางนอยทกภาคหรอกลมจงหวด
๖. ยกระดบขอสอบ National Education Test (NET) ใหทดสอบการคดทซบซอน (complex thinking) และทกษะทซบซอน (complex skills) ตามแนวทางทกษะแหงศตวรรษท ๒๑
๗. สงเสรมการเรยนแบบ Project-Based Learning (PBL) โดยสงเสรมใหม PLC ของครทเนนจดการเรยนรแบบ PBL ใหรางวลและยกยองครทจด PBL ไดเกง เพราะ PBL เปนเครองมอใหนกเรยนเรยนรในมตทลกและซบซอน ตามแนวทกษะแหงศตวรรษท ๒๑
ผมไมใกลชดกบระบบการศกษาขนพนฐาน การดำเนนการตาม ขอเสนอขางบนจงอาจตองปรบใหสอดคลองกบความเปนจรง แตไมใชปรบเขาสวธการแบบเดม ๆ ในกระบวนทศนเดม
๑๐ มนาคม ๒๕๕๔
http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/434192
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 365
คร พอศษย
ภาคท ๖ มองอนาคต...ปฏรปการศกษาไทย 365
ภาคผนวก
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 366 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 366
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 367
คร พอศษย
ภาคผนวก ดชนคนคำเรยงลำดบตามตวอกษร 367
A
AAR ๙๗, ๑๖๖, ๑๙๒, ๒๐๕, ๒๘๕, ๒๙๑, ๒๙๗, ๓๔๔, ๓๔๗
ability ๑๐๗, ๑๑๑
abstract ๒๑๖
abstract thinking ๒๑๖
access ๔๐, ๔๔,
accordion-style folder ๒๓๔
accountability ๑๗
action learning ๑๔๗, ๑๖๖
action mode ๑๔๕
active learning ๓๒๕
activities ๑๖๕
actor ๑๓๕
เรยงลำดบตามตวอกษร ดชนคนคำ
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 368 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 368
ADHD ๒๗๒, ๒๗๖
analysis ๓๐, ๒๕๑
apply ๓๐,
application ๓๐, ๒๕๑
approach ๓๒๖
auditory learner ๑๐๘
authentic learning ๔, ๕
B
background knowledge ๘๙, ๙๔, ๑๐๔
best practice ๑๘๙
bloom’s Taxonomy of cognitive domains ๒๕๑, ๒๗๗
bottom - up ๑๓๕
brainstorming ๓๕
breath ๒๖
bureaucracy ๑๔๓
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 369
คร พอศษย
ภาคผนวก ดชนคนคำเรยงลำดบตามตวอกษร 369
C
career & learning skills ๑๙
casuality ๙๖
capacity ๑๐๐
categorize ๙๘, ๑๐๘
change agent ๑๓๕
change management ๑๓๕, ๑๘๕
chaordic organization ๑๔๓
character ๙๔
chunking ๑๐๑
class room ๑๓๔, ๒๒๙
classroom management ๑๒๒
coach ๑๓๔, ๑๕๔, ๒๘๑
cognitive mind ๒๓
cognitive place ๑๒๖, ๑๒๙
cognitive psychology ๙๔, ๑๑๔, ๑๑๙, ๑๒๖, ๑๕๓
cognitive science ๑๒๖
cognitive skills ๑๑๘
cognitive style ๑๐๗, ๑๐๘, ๑๑๒
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 370 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 370
collaboration skills ๒๙๔
collaboration skills, teamwork & leadership ๑๙
collaborative learning ๔๔, ๓๔๙
collaborative small-group Learning ๗๗
collaborative teams ๑๔๐
collective culture ๑๔๖
comfortable ๒๒๘
command & control ๓๖๑
commission ๑๗๑
commitment ๑๕๐
common purpose ๑๔๕
communication ๓๑๑, ๓๑๒
Communications, information & medialiteracy ๑๙, ๒๙
community ๑๓๕
Community of Practice, CoP ๖๕, ๖๖, ๑๓๔, ๓๕๖
communication ๒๐๙
complex ๑๓๙
complex communicating ๒๙
complex skills ๒๙, ๓๖๔
complex thinking ๓๖๔
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 371
คร พอศษย
ภาคผนวก ดชนคนคำเรยงลำดบตามตวอกษร 371
complication ๙๔
comprehension ๓๐, ๒๕๑
computing & ICT literacy ๑๙
conflict ๙๖
consequence ๒๕๔
consistency ๑๘๘
constructive commenting ๑๒๒
constructive observation ๑๒๒
content ๒๑๙, ๓๒๑
content หรอ subject matter ๑๖
core value ๑๔๔
covering curriculum is not teaching ๒๒๑
CQI ๑๔๖, ๑๖๑, ๑๗๐
CQI - Continuous Quality Improvement ๑๔๐, ๑๔๓
create ๓๐, ๔๔,
creating mind ๒๓, ๒๕
creative ๑๕๒
creative thinking and reasoning ๓๑๑, ๓๑๒
creativity ๒๙
creativity & innovation ๑๙
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 372 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 372
critical mass ๑๗๗
critical thinking ๑๙, ๒๙ ๓๗, ๗๙, ๙๐, ๑๐๐, ๒๘๐
critical reflection ๓๑
cross culture learning ๔๔
cross-cultural understanding ๑๙
culture ๑๖๘
curiosity ๘๖
customization & personalization ๓
D
data - rich , information - poor ๑๖๗
deductive ๓๑
deep structure ๙๘, ๑๐๔
deep thinking ๑๐๐
depth ๒๖
details ๒๒๗
dialogue ๑๖๘, ๑๗๔
digital & communication technology ๓๒
digital literacy ๓๖
directive ๑๕๘
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 373
คร พอศษย
ภาคผนวก ดชนคนคำเรยงลำดบตามตวอกษร 373
disciplined mind ๒๓
discovery learning ๙๗
discussion ๑๖๘
distraction ๙๕
distributed leadership and responsibility ๕๖
dopamine ๘๗
dreaming mode ๑๔๕
DRIP Syndrome ๑๖๗
drop ๑๕๒
dyslexia ๒๗๒
E
EF - (executive functions) ๒๙๓
effective ๑๕๘
emotional intelligence ๕๔
empower ๑๖๔, ๑๗๖
empowerment evaluation ๑๙๗
english and speech ๒๗๕
environment project contest ๓๔๔
EQ - (emotional quotient) ๒๙๓
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 374 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 374
essential ๑๕๘
essential knowledge ๑๘๙
essential knowledge and skills ๑๗๕
essential learning ๑๕๑
ethical mind ๒๓, ๒๖
evaluate ๓๐
evaluation ๔๔, ๒๕๑
event ๗๘
evidence and effectiveness ๑๕๙
expert thinking ๒๙
explicit knowledge ๒๐๕, ๒๙๑, ๒๙๗, ๓๒๕
F
facilitate ๑๕, ๒๐, ๑๑๘, ๑๔๗, ๓๕๗
facilitator ๑๖๑, ๑๖๗, ๒๑๙, ๒๘๑, ๒๘๖
feedback ๑๒๐, ๑๒๑, ๑๒๒, ๑๒๔, ๑๒๘, ๑๕๓, ๑๖๘, ๒๖๑
fist or fingers ๑๘๓
flexibility and adaptibility ๕๐
flow of lesson ๓๒๕
flynn effect ๑๑๖
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 375
คร พอศษย
ภาคผนวก ดชนคนคำเรยงลำดบตามตวอกษร 375
formative assessment ๑๔๐, ๑๕๒, ๑๕๔, ๑๕๗, ๑๕๘, ๓๕๔
formative evaluation ๑๖๕, ๑๖๘, ๑๘๗, ๒๙๓, ๒๙๔
formative evaluation functional ๑๐๔
function ๒๒๘
functional knowledge ๑๐๔
G
general intelligence ๑๑๕
generalization ๑๐๔
goal ๑๔๐
goal overload ๑๖๑
H
happy workplace ๑๗๖, ๑๙๒
holistic ๑๐๗
I
IBL ๓๔๙, ๓๕๐, ๓๕๑, ๓๕๒
ICT ๒๘๔
ICT literacy ๔๓, ๒๘๕
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 376 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 376
idea ๓๒
imagination ๒๗๒
imagination is more than knowledge ๘๙
independence ๕๒, ๑๙๐
independent assignment ๒๘๑
index card ๒๔๕
individual learning ๑๓๔
individual portfolio ๒๘๕
inductive ๓๑, ๑๑๐
critical reflection ๓๑
information ๓๖, ๔๐
information flow ๔๑
information literacy ๔๐
initiative and self-direction ๕๒
innovation ๒๙
input ๑๖๕
inquiry ๗๘
inquiry-based learning, IBL ๖๘, ๓๔๙, ๓๕๐
inspiration ๒๕๘
inspiring ๒๒๘
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 377
คร พอศษย
ภาคผนวก ดชนคนคำเรยงลำดบตามตวอกษร 377
integrate ๔๔
intellectual quotient ๒๙๘, ๓๐๖
intelligence ๑๑๑
intelligent quotient ๒๙๘, ๒๙๙
inter-dependence ๕๒, ๑๙๐
interactive learning through action ๑๔๒, ๓๔๕
intern ๓๑๙
internal motivation ๔, ๖
internationalization ๔๕
interpersonal ๑๑๑
intrapersonal ๑๑๑
intervention ๑๘๘
introduction to ๓๒๖
IQ ๒๙๘, ๒๙๙
J
Journal club ๑๒๕
Judging ๓๒๙
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 378 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 378
keep ๑๕๒
key - in ๑๖๘
kinesthetic ๒๖๑
kinesthetic learner ๑๐๘, ๒๕๖
KISS (keep it simple and stupid) ๑๖๓
KM (Knowledge Management) ๑๓๔, ๑๖๘, ๒๙๘
knowing - doing gap ๑๔๐
knowledge ๓๐, ๒๕๑
knowledge comprehension ๑๐๕
knowledge creation ๑๐๕
knowledge management หรอ KM ๒๑
knowledge transfer ๙๘
late bloomer ๒๒๓
leadership and responsibility ๕๓, ๕๖
learners-directed learning ๖๕
learner ๑๙๒
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 379
คร พอศษย
ภาคผนวก ดชนคนคำเรยงลำดบตามตวอกษร 379
learning ๑๕๔, ๓๖๑
learning and innovation skills ๒๘
learning by attending lecture/teaching ๑๓๕
learning by doing ๑๓๔, ๑๓๕, ๑๓๖
learning community ๓๒๐
learning facilitator ๖๘, ๑๓๔
learning organization ๑๗๖, ๑๙๒, ๒๙๙
learning outcome ๑๔๔, ๑๕๘, ๑๖๑, ๑๖๓, ๑๖๖, ๑๗๔, ๒๘๕, ๓๕๓, ๓๕๔
learning person ๑๘, ๑๔๒
learning psychology ๑๑๒
learning pyramid ๒๘๑
learning skills ๑๘, ๒๘, ๖๙, ๑๔๒
learning style ๑๐๗
left-brain thinker ๒๖๑
lesson study ๓๑๖, ๓๑๗, ๓๑๘, ๓๑๙, ๓๒๑
lecture style ๓๒๑
life skill ๒๕๓
logictics ๑๖๘
longterm memory ๘๗, ๙๐, ๙๔, ๑๐๔
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 380 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 380
look for the pattern ๓๑๒
loose ๑๗๔, ๑๗๕
loose and tight ๑๗๔
M
make-up work ๒๓๔
manage ๔๔
Maslow ๒๖๑
Maslow’s hierarchy of needs ๒๖๐
Maslow’s theory ๒๕๑
mass education ๓๖๐
master ๒๓
material development ๓๒๗
mathematical communication ๓๓๐
mathematical intelligence ๑๑๗
mathematics textbook focus on problem solving ๓๑๗
meaning ๙๘
media cognition ๓๑๑, ๓๑๒
media ๓๖, ๔๐, ๔๑
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 381
คร พอศษย
ภาคผนวก ดชนคนคำเรยงลำดบตามตวอกษร 381
media literacy skills ๔๑
mental model building ๔
message ๔๒
met before ๓๓๐
meta cognition ๓๑๒
micromanage ๑๗๖
mime ๑๑๑
mind mapping ๒๙๔
minimum competence ๑๐๐
misbehavior ๒๓๖
mission statement ๑๔๔, ๑๖๒
mnemonics ๙๖
motivation ๒๕๘
multimedia presentation ๒๕
multinational PBL ๔๖
multiple choice ๒๔๙
multiple Intelligences ๔๖, ๒๒, ๑๐๗, ๑๑๒, ๑๑๕
multiple Intelligences theory ๑๐๙
multitasking ๕๖
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 382 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 382
N
National Education Test (NET) ๓๖๓, ๓๖๔
native americans & puritans ๒๘๖
negative peer pressure ๒๖๙
netizen ๔
neuroscience ๑๑๙
novice ๑๐๓
NT (National Test) ๓๕๓
O
open approach ๓๑๖, ๓๑๘, ๓๑๙, ๓๒๑, ๓๒๕, ๓๓๐
open house ๒๒๓
open learning ๓๔๙
original idea ๒๙๗
outcomes ๑๖๕
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 383
คร พอศษย
ภาคผนวก ดชนคนคำเรยงลำดบตามตวอกษร 383
P
patterning ๓๑๑
PBL ๑๕, ๒๐, ๓๒, ๔๒, ๔๕, ๔๖, ๔๘, ๕๒, ๕๕, ๖๕, ๖๘, ๗๑, ๗๖, ๗๗, ๗๙, ๘๐, ๘๒, ๑๐๕, ๑๓๖, ๑๓๗, ๑๓๘, ๑๔๗, ๒๖๗, ๒๖๘, ๒๘๕, ๒๙๒, ๓๐๗, ๓๑๖, ๓๔๔, ๓๔๕, ๓๕๑, ๓๕๗, ๓๕๘, ๓๖๐, ๓๖๔
pedagogy ๒๐๖
peer support group ๒๖๖
personal mastery ๒๕๑, ๒๕๓
personalized learning ๖
phronesis ๓๕๘
physical quotient ๓๐๓
physics teaching ๑๒๐
PLC ๒๐, ๒๑, ๖๔, ๖๖, ๙๗, ๑๓๓, ๑๓๔, ๑๓๕, ๑๓๖, ๑๓๘, ๑๓๙, ๑๔๐, ๑๔๑, ๑๔๒, ๑๔๓, ๑๔๔, ๑๔๖, ๑๕๒, ๑๕๓, ๑๕๕, ๑๕๗, ๑๕๙, ๑๖๐, ๑๖๑, ๑๖๓, ๑๖๔, ๑๖๕, ๑๖๖, ๑๖๗, ๑๖๘, ๑๖๙, ๑๗๐, ๑๗๑, ๑๗๒, ๑๗๓, ๑๗๔, ๑๗๖, ๑๗๗, ๑๘๓, ๑๘๔, ๑๘๖, ๑๘๗, ๑๘๘, ๑๘๙, ๑๙๒, ๑๙๓, ๒๙๒, ๓๑๖, ๓๕๖, ๓๖๓, ๓๖๔
positive discipline ๒๐๘
positive psychology ๒๕๔
power standard ๑๕๑
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 384 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 384
practical ๑๕๘
practical knowledge ๓๕๘
presentation ๗๔
president of pencil sharpening ๒๕๐
probability ๙๔
problem ๖๘
problem solving ๑๙, ๒๙, ๓๑๑, ๓๑๒
problem-based learning ๖๘, ๘๐, ๓๐๗
procedure ๒๕๔
process ๙๕
productivity ๑๗
productivity and accountability ๕๒, ๕๕
professional learning community ๒๐, ๖๔, ๑๓๔, ๑๔๐, ๓๕๖, ๓๖๓
proficiency ๑๐๐
progress indicators ๑๔๗
project ๔๒, ๗๑, ๑๓๘, ๒๙๔
project - base learning ๑๕, ๒๐, ๓๒, ๔๕, ๕๕, ๖๕, ๖๘, ๗๖, ๘๐, ๑๓๔, ๑๓๗, ๒๖๗, ๒๘๕, ๓๔๔, ๓๔๘, ๓๕๗, ๓๖๐, ๓๖๔
project learning methods ๗๘
proportional line ๓๒๒
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 385
คร พอศษย
ภาคผนวก ดชนคนคำเรยงลำดบตามตวอกษร 385
proxy ๑๖๒, ๑๖๓
psychology ๒๐๖
purpose ๑๔๓, ๑๔๕, ๑๕๐
purpose statement ๑๔๔
pygmalion effect ๒๙๘
Q
quarter ๒๙๕
question ๖๘, ๗๔
R
R๒R (Routine to Research) ๑๔๐
ranking ๑๗๐
reflection ๙๗, ๑๒๑, ๑๓๘, ๑๔๗, ๓๒๓, ๓๔๔, ๓๔๗
reflection หรอ AAR ๑๓๔, ๒๘๕, ๓๕๐
reinforcement ๑๓๗
remediation ๑๘๘
respectful mind ๒๓
responsibility ๑๗
results ๑๖๕
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 386 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 386
right-brain thinker ๒๖๑
right-brain word puzzle ๒๖๑
risk management ๑๔๙
rosenthal effect ๒๙๘
routine to research ๑๔๐
rule ๒๕๔
S
school transformation ๑๘๖
science teaching ๑๒๐
scotopic sensivity syndrome ๒๗๑
scrutiny ๓
seating arrangement ๒๒๙
self esteem ๒๑๒
self-directed learner ๕๓
self-learning ๓๒๙
self-reflection ๑๒๔
sensory ๓๑๓
sensory details ๒๒๖
sequential ๑๐๗
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 387
คร พอศษย
ภาคผนวก ดชนคนคำเรยงลำดบตามตวอกษร 387
shared knowledge ๑๗๔
shared mission ๑๗๘
shared purpose ๑๔๙
shared values ๑๘๐, ๑๘๑
shared visions ๑๗๙, ๑๘๐, ๑๘๑
skype ๔๗
social and cross-cultural skills ๕๓
SMART ๑๖๒
SMART goals ๑๖๒
social intelligence ๕๔
social network ๑๓, ๔๔
space ๑๑๑
SPEED ๑๕๘
spirit ๑๖๒
SQ - (spiritual quotient) ๒๙๓
SS (Success Story) ๑๖๘, ๑๖๙
SSS (Success Story Sharing) ๑๖๘, ๑๘๕
standardized testing systems ๓๖๐
status quo ๑๘๔
story structure ๙๔
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 388 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 388
storytelling ๑๖๘
strategic ๕๒
stretch ๒๖
student engagement ๖๕, ๗๗
student Information ๒๓๑
student-based learning ๓๕๗
studio ๑๓๔
studio model ๕๗
success story sharing ๑๖๘, ๑๘๕
summative assessment ๑๕๒, ๑๕๘
summative evaluation ๑๖๖, ๑๘๗, ๒๙๓
supplies and storages ๒๓๐
supportive ๑๒๒
surface structure ๙๘, ๑๐๔
synergy ๒๙๘, ๓๖๑
synthesis ๒๕๑
synthesizing mind ๒๓, ๒๔
systematic ๑๕๘
systems thinking ๓๑
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 389
คร พอศษย
ภาคผนวก ดชนคนคำเรยงลำดบตามตวอกษร 389
tacit knowledge ๒๐๕, ๒๙๑, ๒๙๗, ๒๙๘
tactical ๕๒
talent ๑๑๑
teacher ๑๓๔, ๑๕๔, ๑๙๒
teacher as a researcher ๓๑๙
teacher development ๓๑๘
teacher education ๓๑๘
teacher learning community, TLC ๓๕๖
teacher-based teaching ๓๕๗
teaching ๑๕๔
teaching approach ๓๒๐, ๓๒๑
teaching diary ๑๒๔
teaching outside the box ๒๘๖
team learning ๑๓๔, ๒๖๗, ๒๙๔
thailand teacher learning community, TTLC ๓๕๖
the joy of learning ๒๖๐
there is no such thing as a casual remark to a child transcript ๒๒๒
tight ๑๗๔, ๑๗๕
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 390 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 390
top - down ๑๓๕, ๑๔๓, ๑๗๓
training ๓๖๓
transcript ๒๖๕
transfer ๙๙, ๑๐๓
transformation ๑๘๗, ๑๙๒
transformative learning ๓๓๗
V
value mode ๑๔๕
verbal intelligence ๑๑๕
videoteleconference ๔๗
vision statement ๑๗๙
visual ๓๑๒
visual learner ๑๐๘, ๑๐๙, ๒๕๖
visual memory ๑๐๙
visual stimulation ๒๕๙
visual, auditory, and kinesthetic learners theory ๑๐๘
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 391
คร พอศษย
ภาคผนวก ดชนคนคำเรยงลำดบตามตวอกษร 391
W
warm down ๓๐๕
warm up ๓๐๕
welcoming ๒๒๘
working memory ๘๗, ๙๐, ๙๙, ๑๑๙
working memory ๑๒๒
workshop ๑๗๔
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 392
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 393
หนงสอ นาอาน
การศกษาไทย ๒๕๕๒ - ๒๕๕๓ บนเสนทางแหงอาจารยบชา ‘ครเพอศษย’” วจารณ พานช พมพครงแรกปลายป ๒๕๕๒ โดย สถาบนสงเสรมการจดการความรเพอสงคม (สคส.) ดาวนโหลดหนงสอเลมนไดท http://www.kmi.or.th/attachments/TFSBook2553_Final.pdf
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 394
ครเพอศษย เตมหวใจใหการศกษา
จดพมพโดย ศนยจตตปญญาศกษา มหาวทยาลยมหดล
วจารณ พานช
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 395
โรงเรยนนอกกะลา วเชยร ไชยบง ผอำนวยการโรงเรยนลำปลายมาศพฒนา
คนบนตนไม วเชยร ไชยบง ผอำนวยการโรงเรยนลำปลายมาศพฒนา
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 396
21st Century Skills: Learning for Life in Our Times. Bernie Trilling, Charles Fadel. ISBN: 978-0-470-47538-6 Publisher: Jossey-Bass; 1 edition (October 5, 2009), 240 page
Teach Like Your Hair’s on Fire: The Methods and Madness Inside Room 56. Rafe Esquith ISBN: 978-0670038152 Publisher: Viking Adult (January 18, 2007), 256 pages
คร พอศษย
ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 397
Learning by Doing: A Handbook for Professional Learning Communities at Work. Richard DuFour, Rebecca DuFour, Robert Eaker ISBN: 9781935542094 Publisher: Solution Tree; 2 edition (June 30, 2010), 296 pages
Outliers: The Story of Success. Malcolm Gladwell ISBN: 978-0316017923 Publ i sher : L i t t le , Brown and Company; 1 edition (November 18, 2008) , 309 pages
วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 398
Teaching Outside the Box: How to Grab Your Students By Their Brains, 2nd Edition. LouAnne Johnson ISBN: 978-0-470-90374-2 Publisher: Jossey-Bass; 2 edition (March 22, 2011), 320 pages
Why Don’t Students Like School?: A Cognitive Scientist Answers Questions About How the Mind Works and What It Means for the Classroom. Daniel T. Willingham ISBN: 978-0-470-59196-3 Publisher: Jossey-Bass; 1 edition (March 15, 2010), 240 pages