Σιαμαντούρα Σωτηρία - Φιλόλογος

ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥΠ Υπάρχει υποτακτική ή απαρέμφατο.

ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣo Κύριες προτάσεις ειδικό απαρέμφατο.

κρίσεωςo Κύριες προτάσεις βουλητική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο.

επιθυμίαςo Ευθεία ερώτηση πλάγια ερώτησηo Δευτερεύουσες προτάσεις δευτερεύουσες, άλλα μεταβάλλουν

την οριστική σε υποτακτική.Α. ΚΥΡΙΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΡΙΣΕΩΣ

ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣοριστική ενεστώτα/παρατατικού απαρέμφατο ενεστώταοριστική παρακειμένου/υπερσυντελίκου απαρέμφατο παρακειμένουοριστική μέλλοντα/συντελ.μέλλοντα απαρέμφατο μέλλονταδυνητική υποτακτική απαρέμφατο μέλλονταυποτακτική του απραγματοποίητου απαρέμφατο παρακειμένου ενεργ.

περιφραστικής συζυγίαςΠΡΟΣΟΧΗ!

o δε μας ενδιαφέρει το ρήμα εξάρτησης (αρκτικός-ιστορικός χρόνος).

Β. ΚΥΡΙΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ

Σιαμαντούρα Σωτηρία - Φιλόλογος

ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

προστακτική/βουλητική υποτακτική

α) βουλητική πρόταση[ut (καταφατική)/ne (αρνητική), υποτακτ. ενεστώτα/παρατατικού ανάλογα με το χρόνο εξάρτησης].β) τελικό απαρέμφατο[πάντα σε ενεστώτα, με υποκείμενο σε αιτιατική (ετεροπροσ.) ή ονομαστική (ταυτοπροσ.)]

γ) σπάνια υποτακτικήnoli/nolite + απαρέμφατο αρνητική βουλητική πρόταση.

Γ. ΕΥΘΕΙΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

οριστικήδυνητική υποτακτική

απορηματική υποτακτικήυποτακτική

ενεστώτας ενεστώτας (από αρκτικό χρόνο)παρατατικός (από ιστορικό χρόνο)

παρακείμενος παρακείμενος (από αρκτικό χρόνο)υπερσυντέλικος (από ιστορικό χρόνο)

μέλλοντας ενεστώτας ενεργητ. περιφρ. συζυγία (από αρκτικό χρόνο)παρατατικός ενεργητ. περιφρ. συζυγία (από ιστορικό χρόνο)

ΠΡΟΣΟΧΗ!o το «ή όχι» δηλώνεται με το necne (διμελείς πλάγιες ερωτήσεις).o οι ευθείες ερωτήσεις που δεν εισάγονται με κάποιο εισαγωγικό μόριο στον πλάγιο λόγο

εισάγονται με το num, ne, none (εξάρτηση από ρήμα quaero).o οι πλάγιες ερωτήσεις εισάγονται: an non μετά από nescio (αγνοώ), dubito (αμφιβάλλω),

incertum est (είναι αβέβαιο).si μετά από ρήματα που σημαίνουν απόπειρα ή αναμονή, conor, ex(s)pecto

Σιαμαντούρα Σωτηρία - Φιλόλογος

Δ. ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

οριστική/υποτακτική υποτακτική

ΠΡΟΣΟΧΗ!o τηρείται ο κανόνας ακολουθίας των χρόνων.o η υποτακτική μιας δευτερεύουσας πρότασης πλαγίου λόγου στον ευθύ λόγο αντιστοιχεί με

οριστική του ίδιου χρόνου ή μέλλοντα.o τα απαρέμφατα του ευθύ λόγου διατηρούνται στον πλάγιο λόγο.

ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

ego se/ipse/ille/is-ea-idtu ille/is-ea-id

meus-a-um suus-a-um/ipsorum-arum-orumnoster-a-um suus-a-um/ipsorum-arum-orumtuus-a-um illius/eius

vester-ra-rum illorum-arum-orumhic-haec-hoc

iste-a-ud ille-a-ud/is-ea-id

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

nunc (τώρα tunc,tum (τότε)hodie (σήμερα) eo/illo die (εκείνη την ημέρα)

cras (αύριο) postero die/postridie (την άλλη ημέρα)

Σιαμαντούρα Σωτηρία - Φιλόλογος

heri (χτες) pridie (την προηγούμενη ημέρα)adhuc (μέχρι τότε) ad id/ad hoc tempus (μέχρι εκείνη τη στιγμή)

hic (εδώ) ibi/illic (εκεί)hoc loco (σε αυτόν τον τόπο) illo loco (σε εκείνον τον τόπο)

ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣειδικό απαρέμφατο

ενεστώτα παρακειμένου μέλλοντα

κύρια πρόταση κρίσεως με οριστική οριστική ενεστώτα οριστική παρακειμένου οριστική μέλλοντα

τελικό απαρέμφατοβουλητική πρόταση

κύρια πρόταση επιθυμίας (με προστακτική ή βουλητική/προτρεπτική υποτακτική)

πλάγια ερώτηση (με υποτακτική) ευθεία ερώτησηενεστώτας/παρατατικός ενεστώταςπαρακείμενος/υπερσυντέλικος παρακείμενοςενεργ. περιφραστ. συζυγία ενεστώτα/παρατατικού

μέλλοντας

δευτερεύουσα πρόταση (με υποτακτική) δευτερεύουσα πρόταση (με οριστική ή υποτακτική)

ΠΡΟΣΟΧΗ!o μεταβάλλεται ΜΟΝΟ ο χρόνος, ανάλογα με το χρόνο του ρήματος εξάρτησης.

«ego, pater, cana esse malo»: να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο με εξάρτηση από τη φράση «Iulia respondit».………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………Bellorum enim civilium exitus tales sunt semper, ut non solum ea fiant, quae velit victor: Να επαναδιατυπώσετε τις παραπάνω προτάσεις, αφού τις εξαρτήσετε από το: Cicero dixit.………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………Noli spectare quanti homo sit: Για τη δευτερεύουσα πρόταση αυτής της περιόδου να δηλώσετε το είδος της, να δικαιολογήσετε τον τρόπο εκφοράς της και να τη μεταφέρετε στον ευθύ λόγο.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Tu hominem investiga: Να μετατρέψετε την πρόταση αυτή σε βουλητική εξαρτώμενη από τη φράση Cicero illum monebat (= ο Κικέρων συμβούλευε εκείνον).……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Homo es impudens: Να επαναδιατυπώσετε την πρόταση, αφού την εξαρτήσετε από τη φράση Nasica dixit. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… quae utilia factu essent:• Να αναγνωρίσετε το είδος και το συντακτικό ρόλο της παραπάνω δευτερεύουσας πρότασης (μονάδες 3) • να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς της σύμφωνα με την ακολουθία των χρόνων (μονάδες 4) • να τη μετατρέψετε στον ευθύ λόγο (μονάδες 2).………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Σιαμαντούρα Σωτηρία - Φιλόλογος

«(puer) bene quievit»: Να επαναδιατυπώσετε την πρόταση με εξάρτηση από τη φράση Arria marito respondebat. Μονάδες 6………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………Quin taces, ut consequaris, quod vis? Να μεταφερθεί στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση από τις φράσεις: Philosophus hominem interrogat … και Philosophus hominem interrogavit … Μονάδες 6………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Legatum monet ut, si adire non possit, epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat: Να αιτιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο του ρήματος της υποθετικής πρότασης, να μεταφέρετε τον υποθετικό λόγο από τον πλάγιο λόγο σε ευθύ και να αναγνωρίσετε το είδος του υποθετικού λόγου. Μονάδες 9………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………Qui potuisti populari hanc terram, quae te genuit atque aluit ? Να μεταφέρετε την περίοδο στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση από τη φράση: Mater filium interrogavit ... Μονάδες 5………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………Licinus servus Athenas fugit et in Asiam abiit: Να μετατρέψετε τις παραπάνω προτάσεις σε πλάγιο λόγο, αφού τις εξαρτήσετε από τη φράση Cicero dixit.Μονάδες 6………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………Solus Scaevola augur de hac re interrogatus sententiam dicere noluit: να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο, αφού τον εξαρτήσετε από το: Cicero dixit... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Cum omnes recentem esse dixissent: Να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα1), τον τρόπο εισαγωγής της (μονάδα 1), να αιτιολογήσετε την έγκλιση (μονάδα 1) και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδα 1). Να ξαναγράψετε την πρόταση, αντικαθιστώντας τον cum με τον ubi (μονάδες 2). Μονάδες 6……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Fiduciam, quae nimia vobis est, deponite: Να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο, αφού τον εξαρτήσετε από το Cato monet eos (μετατρέποντας την κύρια πρόταση σε δευτερεύουσα). Μονάδες 4……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Domi satis salutationum talium audio: να μετατραπεί ο ευθύς λόγος σε πλάγιο με εξάρτηση από τη φράση Caesar dixit. Μονάδες 4……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… «ego, pater, cana esse malo»: να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο με εξάρτηση από τη φράση «Iulia respondit». (Μονάδες 8)………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………