KỸ THUẬT

THU THẬP THÔNG TIN

TRONG NCĐT

Mục tiêu học tập

1. Nắm được các kỹ thuật thường dùng để thu

thập thông tin trong NCĐT.

2. Biết cách thực hiện Bản ghi

3. Nhận biết các sai lệch thường gặp trong

NCĐT và cách khắc phục

4. Áp dụng thực hành: thực hiện PVS, thảo luận nhóm

về chủ đề tự chọn.

Dùng thông tin sẵn có

- Sổ sách

- Báo cáo

- Bệnh án

- Kết quả nghiên cứu trước

Nhận xét

Phân loại

Nhận định

Dự báo xu hướng

Dùng thông tin sẵn có (tt)

Ví dụ:

1. Đặc điểm nghề nghiệp của những bà mẹ có con dưới

5 tuổi bị TCM (dựa vào bệnh án)

2. Nhu cầu trang thiết bị y tế của các trạm y

tế phường/xã (dựa vào kết quả báo cáo tình hình

trang thiết bị tại trạm và tình hình khám chữa bệnh

thực tế tại địa phương)

QUAN SÁT

• Thu thập những thông tin, sự việc diễn ra trongbốicảnh tự nhiên, những nghiên cứu dài hạn.

• Phân loại:

Quan sát tham gia/không tham gia.

Quan sát công khai/bí mật

Giải thích rõ mục tiêu của quan sát/không nói rõ về mục đích thực của quan sát cho đối tượng bị quan sát biết

Quan sát một lần/Quan sát lặp lại

Quan sát một hành vi/Quan sát tổng thể

Liệt kê tự do (listing free)

• Ví dụ 1: Anh chị hãy liệt kê các phương pháp phòng

chống sốt xuất huyết cho trẻ ở gia đình mình

• Ví dụ 2: Anh chị hãy cho biết có bao nhiêu cơsở

giáo dục đào tạo ở địa phương mình?

Phân loại nhóm (Categories)

• Ví dụ: Trong các phương pháp phòng chống sốt

xuất huyết cho trẻ mà anh chị đã liệt kê ở trên,

anh chị hãyphân nhóm các biện pháp nào dùng

để diệt muỗi, các biện pháp nào dùng để diệt lăng

quăng

Phân hạng sử dụng thang điểm (Score)

• Anh chị hãy cho điểm theo thứ tự từ cao đến

thấp xếp loại chất lượng các cơ sở giáo dục trên

địa bàn mình.

Phương pháp xếp hạng theo thứ tự (Ranking)

The first choice: O, B The second choice: M, G The third choice: A

Pair - compare Apple Banana Melon Guava Orange

Apple A

Banana B B

Melon M B M

Guava G B M G

Orange O O O O O

Xây dựng bản đồ mô hình (Mapping)

Lịch thời vụ (Seasonal calendar)

Khuynh hướng thời gian (Time trend)

Giảng đồ Venn và Giảng đồ mạng nhện

Biểu đồ dòng chảy (Flow chart)

Bảng ma trận (Matrix diagram)

KỸ THUẬT PHỎNG VẤN SÂU

Khái niệm PVS

• Trao đổi hay thảo luận 2 chiều

• Thường không theo quy định, ít ràng buộc

• Tìm hiểu quan điểm, kinh nghiệm, niềm tin,

nhận thức

Các hình thức phỏng vấn

• Phỏng vấn có cấu trúc

• Phỏng vấn bán cấu trúc

• Phỏng vấn không cấu trúc

Kỹ năng phỏng vấn sâu

• Cởi mở: không phán xét hoặc phê bình

• Linh động và xử lý tình huống

• Kiên nhẫn

• Quan sát

• Lắng nghe tích cực

Hướng dẫn phỏng vấn sâu

• Trước khi phỏng vấn:

- Y đức.

- Giải thích về tầm quan trọng của những ý kiến hay quan

sát của ĐT về vấn đề đang nói đến.

- Khuyến khích ĐT ngắt lời bạn trong khi phỏng vấn nếu họ

nghĩ ra điều gì quan trọng.

- Yêu cầu đối tượng cho phép ghi âm cuộc phỏng vấn và

ghi chép trong quá trình phỏng vấn

Hướng dẫn phỏng vấn sâu (tt)• Trong khi phỏng vấn

Để đối tượng dẫn dắt

Sử dụng kỹ thuật thăm dò

Im lặng

Nhắc lại

Ngôn ngữ cơ thể

Đặt câu hỏi dài

Hướng dẫn phỏng vấn sâu (tt)

Kết thúc phỏng vấn

- Giữ mối thiện cảm với đối tượng cho những PV sau.

- Tỏ thái độ biết ơn và trân trọng những thông tin mà đối

tượng vừa cung cấp.

- Có thể kết thúc phỏng vấn sớm hơn dự định hoặc yêu

cầu đối tượng cho kéo dài cuộc phỏng

vấn.

THẢO LUẬN NHÓM TRỌNG TÂM

Khái niệm

• TLNTT là quá trình một số người tham dự nói

về các chủ đề xác định của một nghiên cứu cụ thể

với sự hướng dẫn của 1 người trung gian (người

điều hành).

• TLN thường dùng để thu thập thông tin về:nhận

thức, ý kiến, niềm tin và thái độ đối với vấn đề NC.

Đặc điểm của thảo luận nhóm

Hoạt động nhóm có mục đích phát triển theo trìnhtự hợp lý.

Có sự tươngtác sự tham gia tíchcực của các thành viên nhóm.

Nhóm nghiên cứu có sự nhận định khách quan thông qua quan sát các thành viên trong quá trình thảo luận

Tiết kiệm chi phí, thời gian

Có thể kiểm tra thông tin có sẵn

Đối tượng và tiêu chuẩn lựa chọn

Tương đối đồng nhất: tầng lớp XH, TĐHV, tay nghề,

tuổi, giới, tình trạng hôn nhân, đặc điểm VH-XH, nhu

cầu hoặc vấn đề cần giải quyết,…

Số lượng: 6-10 người/nhóm

Tránh tình trạng phân chia thành tiểu nhóm

Chọn địa điểm TLN

• Đủ chỗ ngồi thoải mái cho mọi thành viên

• Không bị người khác quấy rầy

• Yên tĩnh và đủ tiện nghi cần thiết

• Là một địa điểm trung lập

• Hạn chế tối đa những điều kiện gây bất lợi đến TLN:

không gian, thời gian, tiếng ồn, di chuyển, thời tiết,…

• Bố trí chỗ ngồi hợp lý.

THAØNH PHAÀN THAÛO LUAÄN NHOÙM

Laéng nghe, traùnh boû soùt nhöõng nghóa boùng.

Quan saùt caùc ngoân ngöõ khoâng lôøi.

Ghi laïi nhöõng aán töôïng chính ñeå toùm taét KQ.

Hoã trôï ngöôøi ñieàu haønh khi caàn thieát.

Ñieàu phoái TL.

Khoâng toû thaùi ñoä ñoàng yù hoaëc ko ñoàng yù vôùi nhöõng yù kieán ñöa ra trong TL

Khoâng aùp ñaët yù kieán chuûquan cuûa baûn thaân.

Hoäi thaûovieân

Thư ký

HDVThời gian: 30’-120’

Cách trình bày BẢN GHI

Hệ thống mã số

VD: ICM1, FGDHW2

Loại hoạt động Nhóm đại diện Người được phỏng vấn

I: Phỏng vấn sâu S: sinh viên 1

FGD: Thảo luận T: giáo viên 2

nhóm trọng tâm C: cộng đồng 3

F: nữ 4

M: nam ……

HW: nhân viên y tế.

…………..

Cách trình bày bản ghi PVS

Ghi chú phần

quan sát và các sựCâu hỏi 1: (Q1)kiện xảy ra trong

quá trình phỏng vấn.

Mã số:

Người phỏng vấn:

Thời gian: … - …

Trả lời: (F/M) (Ghi nguyên văn lời đối tượng trong “ ”)

Câu hỏi 2: (Q2)

Trả lời: (F/M)

Cách trình bày bản ghi PVS Mã số: ICF2

Người phỏng vấn: Nguyễn Văn A

Thời gian: bắt đầu: 8g30 kết thúc 9g15

Q1: Theo chị để phòng bệnh sốt xuất huyết cho

8g45 đứa bé khóc trẻ chúng ta phải làm gì?làm gián đoạn

cuộc phỏng vấn trong 3 phút

F2: “ghi nguyên văn lời đối tượng trả lời”

Q2: Ở nhà mình dùng các biện pháp nào đểngăn muỗi đốt bé?

F2:……………………………………

Q3:……………………………………

F2:……………………………………

Cách trình bày bảng ghi TLNTT

Ghi chú phần

quan sát và các sự Thời gian:kiện xảy ra trong quá trình phỏng

vấn.

Mã số:

Người điều hành thảo luận nhóm:

Người ghi chép:

Người tổ chức:

….- ….

Câu hỏi 1: (Q1)

Trả lời: (A1) là đối tượng thứ 1 trong nhóm. (A2) là đối tượng thứ 2 trong nhóm (A3) ...

Câu hỏi 2: (Q2) ...

Cách trình bày bảng ghi TLNTT

8g có tiếng nhạc xập xình

Nhà không có thuốc phun diệt

muỗi….

Mã số: FGDHW3

Người điều hành thảo luận nhóm: Nguyễn Thị A

Người ghi chép: Lê Thanh Sơn

Người tổ chức: Phạm Văn An

Thời gian: bắt đầu 7g30 kết thúc 8g30

Q1: Theo anh chị để phòng bệnh sốt xuấthuyết cho trẻ chúng ta phải làm gì?

A1: …

A2: …

Tầm quan trọng của việc sử dụng kết hợp các

phương pháp và kỹ thuật thu thập dữ liệu

- Tăng tối đa chất lượng dữ liệu thu thập

- Hạn chế sai lệch thông tin

- Đa dạng hình thức phỏng vấn

Các sai lệch trong quá trình nghiên cứu

- Công cụ thu thập dữ liệu khiếm khuyết

- Sai lệch do nghiên cứu viên

- Tác động cuộc phỏng vấn lên đối tượng nghiêncứu

- Sai lệch do người viết báo cáo

- Sai lệch chọn mẫu

- Sai lệch nhớ lại/hồi tưởng

Các kỹ thuật đảm bảo chất lượng dữ liệu

1. Tăng độ tin cậy bằng cách kiểm tra chéo thông tin

theo các nguồn khác nhau, sử dụng nhiều phương

pháp thu thập thông tin .

2. Đảm bảo mẫu đại diện cho quần thể và có một số

đặc điểm chung phù hợp nghiên cứu.

3. Lựa chọn và chuẩn bị tốt đội ngũ nghiên cứu.

4. Chuẩn bị tốt sườn câu hỏi phỏng vấn cho từng

đối tượng

5. Kiểm tra công cụ hỗ trợ nghiên cứu

Vấn đề y đức

Nói rõ mục đích nghiên cứu cho đối tượng phỏng vấn

Xem các câu hỏi liên quan chủ đề nghiên cứu có xâm phạm đến

quyền tự do cá nhân

Người được phỏng vấn có quyền từ chối tham gia nghiên cứu

hoặc dừng phỏng vấn bất cứ lúc nào. Họ có quyền không trả lời

câu hỏi nào mà họ không muốn.

Tính bảo mật thông tin nghiên cứu

Tránh quan sat hành vi không được sự cho phép của đối tượng

Đảm bảo giá trị văn hóa, phong tục tập quán của đối tượng

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Cassell, C. and G. Symon (2004). Essential guide to qualitative methods inorganizational research, Sage Publications Ltd.Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (2000). Handbook of qualitative research (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.Liamputtong, P. and D. Ezzy (2006). Qualitative research methods, Wiley Online LibraryFamily health international (2005). Qualitative Research Methods: A DataCollector’s Field Guide. Module 1: Qualitative Research Methods Overview.P. Gill, K. Stewart, E. Treasure and B. Chadwick (2008). Methods of data collectionin qualitative research: interviews and focus groups. British Dental Journal, volume 204 no.6, 291.Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.Pope, C. and N. Mays (2000). "Qualitative methods in health research." Qualitative research in health care: 1-11

8.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Bài tập nhóm

• Thảo luận trong 30 phút:

- Đối tượng nghiên cứu (Đối tượng đích, đối tượng liên

quan)

- Các phương pháp thu thập thông tin mà nhóm sẽ sử

dụng trong NC (Nêu rõ số lượng của từng phương pháp)