Denetim ve moral ppt

© 2002 By Default!

A Free sample background from www.awesomebackgrounds.com

Slide 1

““DENETİM VE DENETİM VE MORALMORAL” ”

Mustafa GÜRLERMustafa GÜRLER

© 2002 By Default!


Slide 2

Moral Nedir?Moral Nedir?

Bireyin amaçları ile içinde bulunduğu durum Bireyin amaçları ile içinde bulunduğu durum arasındaki farka ilişkin algılarının oluşturduğu arasındaki farka ilişkin algılarının oluşturduğu zihinsel bir durum ya da tutum olarak zihinsel bir durum ya da tutum olarak tanımlanabilirtanımlanabilir.(Unruh ve Truner 1970).(Unruh ve Truner 1970)

Bir bireyin belli bir amaç doğrultusunda Bir bireyin belli bir amaç doğrultusunda eylemde bulunma isteğidir.eylemde bulunma isteğidir.

Bir görevin gerektirdiği enerjiden fazlasını Bir görevin gerektirdiği enerjiden fazlasını harcama eğilimidirharcama eğilimidir.(Aydın, 1986).(Aydın, 1986)

Örgütte moral, biyolojik bir organizmanın Örgütte moral, biyolojik bir organizmanın beden sağlığı gibidirbeden sağlığı gibidir.(Roethlisberger, 1941).(Roethlisberger, 1941)

© 2002 By Default!


Slide 3

Örgüt ve MoralÖrgüt ve Moral Moral bir grup içinde, bireyin gruba ait olma duygusunu ve Moral bir grup içinde, bireyin gruba ait olma duygusunu ve

grubun amaçları ile bireysel özlem ve beklentilerin grubun amaçları ile bireysel özlem ve beklentilerin özdeşleşmesini ifade eden bir durum olarakta anlaşılmaktadır.özdeşleşmesini ifade eden bir durum olarakta anlaşılmaktadır.

Bireysel algılara dayalı zihinsel ve coşkusal bir durum olarak Bireysel algılara dayalı zihinsel ve coşkusal bir durum olarak moralin, bireyin işine karşı olumlu ya da olumsuz bir tutum moralin, bireyin işine karşı olumlu ya da olumsuz bir tutum geliştirmesinde, etkili olabileceği düşünüldüğünde, örgüt geliştirmesinde, etkili olabileceği düşünüldüğünde, örgüt açısından önemi daha kolay anlaşılabilir.açısından önemi daha kolay anlaşılabilir.

Örgüt ortamında bireyler arasında etkileşim, morali olumlu ya Örgüt ortamında bireyler arasında etkileşim, morali olumlu ya da olumsuz olarak etkileyebilmektedir. Konuya eğitim kurumu da olumsuz olarak etkileyebilmektedir. Konuya eğitim kurumu olan okul örgütünde bakıldığında, öğretmenler arasında olan okul örgütünde bakıldığında, öğretmenler arasında etkileşimin niteliğinin morali etkilediği görülmektedir. etkileşimin niteliğinin morali etkilediği görülmektedir. Öğretmenlerin bulundukları toplumun ve bir parçası oldukları Öğretmenlerin bulundukları toplumun ve bir parçası oldukları kültürün çeşitli ögeleri ile yoğun ilişkiler içinde olmaları hem kültürün çeşitli ögeleri ile yoğun ilişkiler içinde olmaları hem toplumsal hem de zihinsel açıdan geliştirici olmaktadır.toplumsal hem de zihinsel açıdan geliştirici olmaktadır.

Böyle bir etkileşim öğretmenin mesleksel ufkunu genişletici, Böyle bir etkileşim öğretmenin mesleksel ufkunu genişletici, yeni görüşler kazandırıcı, özendirici ve güdüleyici bir rol yeni görüşler kazandırıcı, özendirici ve güdüleyici bir rol oynamaktadır.oynamaktadır.

© 2003 By Default!


Slide 4

““Moralin ÖnemiMoralin Önemi” ”

Bireyin grupla bütünleşmesi moral açısından Bireyin grupla bütünleşmesi moral açısından önem taşımaktadır. Bireyin gruptan önem taşımaktadır. Bireyin gruptan

soyutlanıp, dışlanması morali olumsuz soyutlanıp, dışlanması morali olumsuz yönde etkileyecektir.yönde etkileyecektir.

Moralin önemli temellerinden birisi Moralin önemli temellerinden birisi zihinseldir. Zihinsel temel, öğretmen zihinseldir. Zihinsel temel, öğretmen

açısından özel bir önem taşımaktadır. açısından özel bir önem taşımaktadır. Öğretmenlerin çoğunluğunun doygunluk Öğretmenlerin çoğunluğunun doygunluk

verici bir zihinsel ortama ve örgütsel iklime verici bir zihinsel ortama ve örgütsel iklime önem verdikleri görülmektedir.önem verdikleri görülmektedir.

© 2003 By Default!


Slide 5

Moral Moral Doygunluk verici zihinsel bir ortamın ön koşulu olarak yönetimin Doygunluk verici zihinsel bir ortamın ön koşulu olarak yönetimin

nesnelliği ve dürüstlüğü gösterilmektedir. Hiçbir durum ve koşul nesnelliği ve dürüstlüğü gösterilmektedir. Hiçbir durum ve koşul doğruluk, dürüstlük, tarafsızlık ve nesnelliği gölgelememelidir. doğruluk, dürüstlük, tarafsızlık ve nesnelliği gölgelememelidir. (Aydın,2007)(Aydın,2007)

Moralin zihinsel temelinin bir boyutuda girişimin hedefleridir. Moralin zihinsel temelinin bir boyutuda girişimin hedefleridir. Öğretmenlerin, yöneldikleri hedefleri açık ve kesin olarak Öğretmenlerin, yöneldikleri hedefleri açık ve kesin olarak bilmediklerinde, bu hedeflere ulaşma amacıyla coşkulu bilmediklerinde, bu hedeflere ulaşma amacıyla coşkulu girişimlerde bulunmaları çaba göstermeleri beklenemez.girişimlerde bulunmaları çaba göstermeleri beklenemez.

Öğretmen morali üzerinde etkili olan diğer bir durumda eğitimin Öğretmen morali üzerinde etkili olan diğer bir durumda eğitimin amaçlarının öğretmenin mesleksel normları ve amaçları ile amaçlarının öğretmenin mesleksel normları ve amaçları ile uyumlu olmasıdır. Aksi halde doyumsuzluk ve yılgınlık ortaya uyumlu olmasıdır. Aksi halde doyumsuzluk ve yılgınlık ortaya çıkacaktır.çıkacaktır.

Bilimselliğe önem veren ve belli bir standardı korumaya çalışan Bilimselliğe önem veren ve belli bir standardı korumaya çalışan bir öğretmenin, yetersiz uygulamalardan tedirgin olduğu ve bir öğretmenin, yetersiz uygulamalardan tedirgin olduğu ve yılgınlığa düştüğü görülmektedir. yılgınlığa düştüğü görülmektedir.

Görev sorumluluk ve ödüllerin örgüt üyeleri arasında eşitlik Görev sorumluluk ve ödüllerin örgüt üyeleri arasında eşitlik ilkesine uygun olarak paylaştırılması, morali etkileyen yönetimsel ilkesine uygun olarak paylaştırılması, morali etkileyen yönetimsel bir davranıştır.(Hickks ve Gullet, 1975)bir davranıştır.(Hickks ve Gullet, 1975)

© 2003 By Default!


Slide 6

Toplumsal Sistem Modelinde MoralToplumsal Sistem Modelinde Moral

moralmoral

© 2003 By Default!


Slide 7

Yüksek Moral Yüksek Moral Yüksek Moral, üyelerin hem örgüt amaçlarını benimsediğini ve Yüksek Moral, üyelerin hem örgüt amaçlarını benimsediğini ve

gerçekleşmesi için çaba gösterdiğini, hem de grup olarak kendi gerçekleşmesi için çaba gösterdiğini, hem de grup olarak kendi aralarında bir bağlılık bulunduğunu belirtir. Moral aynı zamanda, aralarında bir bağlılık bulunduğunu belirtir. Moral aynı zamanda, örgütün amaçları ile üyelerin gereksinmeleri arasındaki denge ve örgütün amaçları ile üyelerin gereksinmeleri arasındaki denge ve dengesizliğin göstergesidir.dengesizliğin göstergesidir.

Yönetime göre yüksek moral örgüt amaçlarının gerçekleşmesi yönünde Yönetime göre yüksek moral örgüt amaçlarının gerçekleşmesi yönünde üyelerin istek, çaba, uyma ve işbirliği göstermesidir. (Bursalıoğlu, 2008 üyelerin istek, çaba, uyma ve işbirliği göstermesidir. (Bursalıoğlu, 2008 S.162)S.162)

Yüksek moral yüksek ücret ve doygunluk sağlayıcı okul liderliği ile Yüksek moral yüksek ücret ve doygunluk sağlayıcı okul liderliği ile ilişkilidir.ilişkilidir.

Yüksek morale sahip olan okullarda bulunan öğretmenlerin, Yüksek morale sahip olan okullarda bulunan öğretmenlerin, devamsızlıklarında bir azalma, yaratıcılık ve verimlerinde bir artış devamsızlıklarında bir azalma, yaratıcılık ve verimlerinde bir artış gözlenmektedir.(Aydın, 2007 S.112)gözlenmektedir.(Aydın, 2007 S.112)

Yüksek moral genellikle şu sonuçları verir. Yüksek moral genellikle şu sonuçları verir. 1.1. Örgüt amaçlarına dönük işbirliğiÖrgüt amaçlarına dönük işbirliği2.2. Örgüte ve liderine bağlılıkÖrgüte ve liderine bağlılık3.3. Kural ve üstlere gönüllü itaatKural ve üstlere gönüllü itaat4.4. Güç durumlarda dayanıklılık göstermeGüç durumlarda dayanıklılık gösterme5.5. Yüksek İlgiYüksek İlgi6.6. Orta ve alt basamaklarda girişimOrta ve alt basamaklarda girişim7.7. Üyesi bulunduğu örgüt ile öğünme (BURSALIOĞLU, 2008 S.162)Üyesi bulunduğu örgüt ile öğünme (BURSALIOĞLU, 2008 S.162)

© 2003 By Default!


Slide 8

Yüksek Moralin Belirtileri Yüksek Moralin Belirtileri İşbirliği yapmaya isteklilik.İşbirliği yapmaya isteklilik. Toplantılara ve etkinliklere katılmada isteklilik.Toplantılara ve etkinliklere katılmada isteklilik. Başkalarına yardım etmeye hazır olma.Başkalarına yardım etmeye hazır olma. Kendini geliştirme girişimlerinde bulunma.Kendini geliştirme girişimlerinde bulunma. Öğretimi coşku ile yapma.Öğretimi coşku ile yapma. Öğretimi coşku verici bir serüven olarak görme ve anlama.Öğretimi coşku verici bir serüven olarak görme ve anlama. Öğrenciler için özgün öğrenme araçları yaratma.Öğrenciler için özgün öğrenme araçları yaratma. Sorunların çözümü doğrultusunda denemelere girişme.Sorunların çözümü doğrultusunda denemelere girişme. Meslek arkadaşları ile olumlu ilişkiler içinde olma, olumlu düşünme.Meslek arkadaşları ile olumlu ilişkiler içinde olma, olumlu düşünme. Yargılarda nesnel olmaya çaba harcama.Yargılarda nesnel olmaya çaba harcama. Grupla bütünleşerek “ben” yerine “biz” sözcüklerini daha sık kullanma.Grupla bütünleşerek “ben” yerine “biz” sözcüklerini daha sık kullanma. Sorunlara olumlu, yapıcı ve yardım edici bir tutumla yaklaşma.Sorunlara olumlu, yapıcı ve yardım edici bir tutumla yaklaşma. Bireylerin birbirlerini hem özel olarak hem de toplum içerisinde övmeleri Bireylerin birbirlerini hem özel olarak hem de toplum içerisinde övmeleri

ve gerektiğinde savunabilmeleri.ve gerektiğinde savunabilmeleri. Görüşlerini başkaları ile paylaşma.Görüşlerini başkaları ile paylaşma. Okulu her fırsatta övme.Okulu her fırsatta övme. Yardımcı hizmetlerin etkili biçimde kullanılması.Yardımcı hizmetlerin etkili biçimde kullanılması. Rehberlik için denetmene başvurma (Aydın, 2007 S.116)Rehberlik için denetmene başvurma (Aydın, 2007 S.116)

© 2003 By Default!


Slide 9

Düşük Moral Düşük Moral Üstlerden ve örgütten hoşlanmamak.Üstlerden ve örgütten hoşlanmamak. Okul politakası saptanırken kendilerine önemli rollerin Okul politakası saptanırken kendilerine önemli rollerin

verilmemesi. Okul politikalarının ve planlarının oluşturulmasına verilmemesi. Okul politikalarının ve planlarının oluşturulmasına düzenli ve etkin olarak katılan öğretmenlerin daha coşkulu ve düzenli ve etkin olarak katılan öğretmenlerin daha coşkulu ve gayretli oldukları görülmüştür.gayretli oldukları görülmüştür.

1.1. Örgüt amaçlarına dönük işbirliğinden kaçınmaÖrgüt amaçlarına dönük işbirliğinden kaçınma2.2. Örgütsel çatışmaÖrgütsel çatışma3.3. Kural ve üstlere itaatsizlikKural ve üstlere itaatsizlik4.4. Sorumluluk almaktan kaçmaSorumluluk almaktan kaçma5.5. İlgisizlikİlgisizlik

© 2003 By Default!


Slide 10

Düşük Moralin Belirtileri Düşük Moralin Belirtileri Öğretmenler tarafından verilen notların ya çok yüksek ya da çok düşük olması.Öğretmenler tarafından verilen notların ya çok yüksek ya da çok düşük olması. Yakınmaların çok sık olması.Yakınmaların çok sık olması. Öğretmen ve öğrencilerde gevşeklikÖğretmen ve öğrencilerde gevşeklik Etkinlik ve toplantılara katılmama.Etkinlik ve toplantılara katılmama. Sık sık izin alma girişimleri.Sık sık izin alma girişimleri. Görev almada isteksizlik.Görev almada isteksizlik. Değişiklik ve yeniliğe karşı direnme.Değişiklik ve yeniliğe karşı direnme. Dedikodu, başkalarını çekiştirme, tartışma ve atışmalar.Dedikodu, başkalarını çekiştirme, tartışma ve atışmalar. İstifalar ve başka okullara nakiller.İstifalar ve başka okullara nakiller. Zamanın iyi kullanılmaması, gerekli hazırlıkların yapılmaması.Zamanın iyi kullanılmaması, gerekli hazırlıkların yapılmaması. Düşmanca davranışlar.Düşmanca davranışlar. Gruplaşmalar.Gruplaşmalar. Olumsuz tepkiler.Olumsuz tepkiler. Yılgınlık belirtileri.Yılgınlık belirtileri. Şikayet mekanizmasının çok fazla kullanılmasıŞikayet mekanizmasının çok fazla kullanılması Meslektaşların ve denetmenlerin eleştirilmesi.Meslektaşların ve denetmenlerin eleştirilmesi. Okul ve çevre konusunda olumsuz yorumlarda bulunma.Okul ve çevre konusunda olumsuz yorumlarda bulunma. Gizli toplantılar yapma.Gizli toplantılar yapma. Bireysel sorumsuzlukların artması.Bireysel sorumsuzlukların artması.

© 2003 By Default!


Slide 11 Morali Yaratan ve Onun Tanınmasına Morali Yaratan ve Onun Tanınmasına Yarayan Etmenler:Yarayan Etmenler:

Yöneticinin tutum ve davranışlarıYöneticinin tutum ve davranışlarıa)a) Serbest yönetici astlarını aşırı serbest bırakır. Böyle oluncada örgüt Serbest yönetici astlarını aşırı serbest bırakır. Böyle oluncada örgüt

amacından uzaklaşır, yönetici liderlik niteliğini ve etrafındakilerin güvenini amacından uzaklaşır, yönetici liderlik niteliğini ve etrafındakilerin güvenini kaybeder. Bunun sonucunda hem moral, hemde verim düşer.kaybeder. Bunun sonucunda hem moral, hemde verim düşer.

b)b) Hayırsever yönetici, herşeyi kişisel olarak değerlendiren, başarıyı ve Hayırsever yönetici, herşeyi kişisel olarak değerlendiren, başarıyı ve başarısızlığı kendi ölçülerine vuran ve babacan olan tiptir. Bu tutum morali başarısızlığı kendi ölçülerine vuran ve babacan olan tiptir. Bu tutum morali yükseltir fakat verim düşük kalacaktır.yükseltir fakat verim düşük kalacaktır.

c)c) Serbest yönetici sıkı emir verir, yakından ve sık sık gözcülük eder, ara Serbest yönetici sıkı emir verir, yakından ve sık sık gözcülük eder, ara sırada baskı yapabilir. Bu tutum morali yükseltebilir fakat verim düşer.sırada baskı yapabilir. Bu tutum morali yükseltebilir fakat verim düşer.

d)d) Demokrat yönetici, karar sürecinde astlarına, katılma olanağı verir ve Demokrat yönetici, karar sürecinde astlarına, katılma olanağı verir ve işbirliğine önem verir. Objektif ve rasyonel model ve yöntemler izlemeye işbirliğine önem verir. Objektif ve rasyonel model ve yöntemler izlemeye çalışır. Bu tutum hem morali, hemde verimi yükseltecektir.çalışır. Bu tutum hem morali, hemde verimi yükseltecektir.

Örgütteki informal iletişim derecesi ve kalıpları.Örgütteki informal iletişim derecesi ve kalıpları. Klikleşmeler ve üyeler arasında çözülme.Klikleşmeler ve üyeler arasında çözülme. Örgüt amaçlarının gerçekleşme, üye gereksenmelerinin Örgüt amaçlarının gerçekleşme, üye gereksenmelerinin

karşılanma derecesi.karşılanma derecesi. Problem üyelerin sayısı ve tipleri.Problem üyelerin sayısı ve tipleri. Örgüt içindeki gizli ve açık çatışmalar.Örgüt içindeki gizli ve açık çatışmalar. Öğrencilerin başarı durumları.Öğrencilerin başarı durumları. Çevrenin öğretmenler üzerindeki baskısıÇevrenin öğretmenler üzerindeki baskısı.(Bursalıoğlu, 2008 S.164)

© 2003 By Default!


Slide 12 Örgütte Morali Yükseltmek İçin Eğitim Örgütte Morali Yükseltmek İçin Eğitim Yöneticisinin Gözönünde Bulunduracağı İlkeler Yöneticisinin Gözönünde Bulunduracağı İlkeler

Yapının iyi kurulması ve formal ilişki kalıplarının kesin olması.Yapının iyi kurulması ve formal ilişki kalıplarının kesin olması. Yeniden düzenleme girişimlerinin yapay ve zorla değil, gerekli ve Yeniden düzenleme girişimlerinin yapay ve zorla değil, gerekli ve

olanaklı olduğu zaman yapılması.olanaklı olduğu zaman yapılması. Yöneticinin çevresine güvenlik vermesi.Yöneticinin çevresine güvenlik vermesi. Yöneticinin en yakın yardımcılarını akıllıca seçmesi.Yöneticinin en yakın yardımcılarını akıllıca seçmesi. Yöneticinin, üyeler üzerindeki etkilerinin iyi sınırlanması.Yöneticinin, üyeler üzerindeki etkilerinin iyi sınırlanması. İletişim sisteminin sürekli olarak geliştirilmesi.İletişim sisteminin sürekli olarak geliştirilmesi. Yöneticinin örgüt amaçları ile, üyelerin gereksenemeleri arasında Yöneticinin örgüt amaçları ile, üyelerin gereksenemeleri arasında

dengeli bir tutum gözetmesi.dengeli bir tutum gözetmesi. Bireyin davranışı üzerine yönetimden çok grup davranışı yoluyla Bireyin davranışı üzerine yönetimden çok grup davranışı yoluyla

etki yapılması.etki yapılması. Değiştirici güçleri arttırmaktan çok, değişikliğe karşı gelen güçleri Değiştirici güçleri arttırmaktan çok, değişikliğe karşı gelen güçleri

azaltmak yolunun seçilmesi.azaltmak yolunun seçilmesi. Örgütün sosyal bir sistem olduğu ve böyle bir sisteme has Örgütün sosyal bir sistem olduğu ve böyle bir sisteme has

özellikler taşıdığının unutulmaması.(Bursalıoğlu, 2008 S.165)özellikler taşıdığının unutulmaması.(Bursalıoğlu, 2008 S.165)

© 2002 By Default!


Slide 13

KAYNAKÇAKAYNAKÇAAKŞİT, Füsun Performans Değerlendirmeye İlişkin Öğretmen Görüşleri, AKŞİT, Füsun Performans Değerlendirmeye İlişkin Öğretmen Görüşleri, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 2, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 2, (2006):76-101(2006):76-101AYDIN, Mustafa , Çağdaş Eğitim Denetçisi, Hatiboğlu Yayınevi, Ankara, AYDIN, Mustafa , Çağdaş Eğitim Denetçisi, Hatiboğlu Yayınevi, Ankara, 2007. 2007. Eğitim Yönetimi, Hatiboğlu Yayınevi, Ankara, 2007Eğitim Yönetimi, Hatiboğlu Yayınevi, Ankara, 2007AKSARAY, Orhan Ortaöğretim Okullarında Karara Katılma ve AKSARAY, Orhan Ortaöğretim Okullarında Karara Katılma ve Öğretmen Morali, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu, 2005Öğretmen Morali, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu, 2005BURSALIOĞLU, Ziya, Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış, BURSALIOĞLU, Ziya, Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış, Pegem Yayınları, Ankara, 2008 Pegem Yayınları, Ankara, 2008 GÜRSEL, Musa, Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi, Eğitim Akademi GÜRSEL, Musa, Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi, Eğitim Akademi Yayınları, İstanbul, 2008Yayınları, İstanbul, 2008ÖZMEN, Fatma ve Ali Güngör, Eğitim Denetiminde Etik, İnönü ÖZMEN, Fatma ve Ali Güngör, Eğitim Denetiminde Etik, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt:9, Sayı:15, Bahar-2008, S:137-Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt:9, Sayı:15, Bahar-2008, S:137-155.155.

Education

Denetim ve moral ppt