3ο Επιστημονικό Συμπόσιο3ο Επιστημονικό Συμπόσιο«Ηλεκτρονικό Επιχειρείν και Ηλεκτρονική «Ηλεκτρονικό Επιχειρείν και Ηλεκτρονική

Διακυβέρνηση: Διακυβέρνηση: Πεδία επιχειρηματικότητας για νέους Πεδία επιχειρηματικότητας για νέους

επιστήμονες πληροφορικής»επιστήμονες πληροφορικής»

Τμήμα Μηχανικών Πληροφοριακών και Τμήμα Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών ΣυστημάτωνΕπικοινωνιακών Συστημάτων

Πανεπιστήμιο ΑιγαίουΠανεπιστήμιο Αιγαίου

Σάμος,Σάμος,8 8 Απριλίου 2011Απριλίου 2011

Αναπτύσσοντας την Αναπτύσσοντας την Επιχειρηματικότητα στις ΤΠΕΕπιχειρηματικότητα στις ΤΠΕ

Η περίπτωση του Η περίπτωση του Virtual Trip GroupVirtual Trip Group

Δημήτρης ΤσίγκοςΔημήτρης Τσίγκος

tsigos@vtripgroup.comtsigos@vtripgroup.comhttp://twitter.com/tsigoshttp://twitter.com/tsigos

Founder & CEOFounder & CEOVirtual Trip GroupVirtual Trip Group

Η Ελλάδα το 2011 για Η Ελλάδα το 2011 για τους νέουςτους νέους

• Βιώνουμε μια μεγάλη αντίφασηΒιώνουμε μια μεγάλη αντίφαση– Η γεωοικονομία της χώρας, όπως και μια Η γεωοικονομία της χώρας, όπως και μια

σειρά στρατηγικών παραμέτρων, είναι σειρά στρατηγικών παραμέτρων, είναι ευνοϊκότερες από ποτέευνοϊκότερες από ποτέ

– Η χρηματοοικονομική συγκυρία είναι Η χρηματοοικονομική συγκυρία είναι εξαιρετικά δυσμενήςεξαιρετικά δυσμενής

– Το κατεστημένο, κρατικοδίαιτο οικονομικό Το κατεστημένο, κρατικοδίαιτο οικονομικό μοντέλο ολοκληρώνει τον κύκλο τουμοντέλο ολοκληρώνει τον κύκλο του

• Έχουμε μπροστά μας μια μεγάλη ευκαιρία!Έχουμε μπροστά μας μια μεγάλη ευκαιρία!

To 1974 To 1974 το αίτημα ήταν η το αίτημα ήταν η ισότητα των ευκαιριών στη ισότητα των ευκαιριών στη

μόρφωσημόρφωση

Σήμερα, το αίτημα είναι οι ίσες Σήμερα, το αίτημα είναι οι ίσες ευκαιρίες για όλους τους νέους ευκαιρίες για όλους τους νέους

στην πραγμάτωση της στην πραγμάτωση της δημιουργικότητάς τουςδημιουργικότητάς τους

Μετά το Πτυχίο, τι;Μετά το Πτυχίο, τι;

Η Ελλάδα από το 1974 και μετά το – Η Ελλάδα από το 1974 και μετά το – μάλλον – σημαντικότερο που πέτυχε μάλλον – σημαντικότερο που πέτυχε

ήταν η μαζική πανεπιστημιακή ήταν η μαζική πανεπιστημιακή μόρφωση των νέων.μόρφωση των νέων.

Τι σημαίνει αυτό για την Τι σημαίνει αυτό για την οικονομία;οικονομία;

Οι διαθέσιμες Οι διαθέσιμες επιλογέςεπιλογές

• Δημόσιος υπάλληλοςΔημόσιος υπάλληλος• Ιδιωτικός υπάλληλοςΙδιωτικός υπάλληλος

– Σε ιδιωτική / οικογενειακή επιχείρησηΣε ιδιωτική / οικογενειακή επιχείρηση– Σε μεγάλη ελληνική επιχείρησηΣε μεγάλη ελληνική επιχείρηση– Σε πολυεθνικήΣε πολυεθνική

• Να πραγματώσεις τη δημιουργικότητά σουΝα πραγματώσεις τη δημιουργικότητά σου– Τι είδους επιχείρηση, σε ποιο κλάδο, με ποιους Τι είδους επιχείρηση, σε ποιο κλάδο, με ποιους

στόχους;στόχους;– Πριν αποφασίσεις τι θα κάνεις στην επιχείρησή Πριν αποφασίσεις τι θα κάνεις στην επιχείρησή

σου, πρέπει να αποφασίσεις τι θα κάνεις στη σου, πρέπει να αποφασίσεις τι θα κάνεις στη ζωή σουζωή σου

Να ξεκινήσω μια εταιρεία;Να ξεκινήσω μια εταιρεία;

Βεβαίως! Βεβαίως!

Να το σκεφτείς καλά πρώτα, όμως.Να το σκεφτείς καλά πρώτα, όμως.

Πουλάω άρα Υπάρχω.Πουλάω άρα Υπάρχω.

Start-Up == Start-Up == ΜάστοραςΜάστορας

• Τον χαρακτηρίζει η εργασία τουΤον χαρακτηρίζει η εργασία του• Με την οποία έχει –πέραν της Με την οποία έχει –πέραν της

οικονομικής – και «συναισθηματική», οικονομικής – και «συναισθηματική», «ηθική» σχέση«ηθική» σχέση

• Κοινωνική προσφορά & αναγνώρισηΚοινωνική προσφορά & αναγνώριση• ΕυθύνηΕυθύνη

– Για τον ίδιο, την οικογένεια, την Για τον ίδιο, την οικογένεια, την κοινωνίακοινωνία

MarketingMarketing

• Υπάρχει στρεβλή αντίληψη για το Υπάρχει στρεβλή αντίληψη για το νόημα της λέξης νόημα της λέξης marketingmarketing– Πολλοί (συνήθως ανίδεοι – με άποψη, Πολλοί (συνήθως ανίδεοι – με άποψη,

όμως) το συγχέουν με τη «διαφήμιση» όμως) το συγχέουν με τη «διαφήμιση» και την «προβολή»και την «προβολή»

• Απολύτως απαραίτητη η ανάπτυξη της Απολύτως απαραίτητη η ανάπτυξη της λογικής ότι πρέπει να δίνουμε λύσεις σε λογικής ότι πρέπει να δίνουμε λύσεις σε υπαρκτά προβλήματα!υπαρκτά προβλήματα!– Και όχι να ψάχνουμε προβλήματα για τις Και όχι να ψάχνουμε προβλήματα για τις

λύσεις που αναπτύξαμε...λύσεις που αναπτύξαμε...

Γιατί υπάρχει μια Γιατί υπάρχει μια επιχείρησηεπιχείρηση

• Μια επιχείρηση υπάρχει επειδή Μια επιχείρηση υπάρχει επειδή υπάρχει ένας πελάτηςυπάρχει ένας πελάτης

• Οι μηχανικοί συνήθως είμαστε πολύ Οι μηχανικοί συνήθως είμαστε πολύ κακοί επιχειρηματίεςκακοί επιχειρηματίες– Επειδή ξεκινάμε από την παραγωγή, όχι Επειδή ξεκινάμε από την παραγωγή, όχι

από την αγοράαπό την αγορά– ««Solution looking for a problemSolution looking for a problem»»

• Η παραγωγή πρέπει να καλύπτει τις Η παραγωγή πρέπει να καλύπτει τις ανάγκες και όχι το αντίστροφοανάγκες και όχι το αντίστροφο

Τι να διαλέξω;Τι να διαλέξω;

Και τα δυο!Και τα δυο!

• If and only ifIf and only if::– Πρόσβαση σε κεφάλαιοΠρόσβαση σε κεφάλαιο– Πρόσβαση σε πελάτεςΠρόσβαση σε πελάτες

• Εξαιρετικά χρήσιμα:Εξαιρετικά χρήσιμα:– Διοικητική εμπειρίαΔιοικητική εμπειρία– Διαχειριστική ικανότηταΔιαχειριστική ικανότητα

Χρειάζονται λεφτά!Χρειάζονται λεφτά!

• Δεν υπάρχουν μαγικές λύσειςΔεν υπάρχουν μαγικές λύσεις– Είτε θα στα δώσει ο μπαμπάς σουΕίτε θα στα δώσει ο μπαμπάς σου

((μαμά, αδερφός, θεία-θείος, φίλη-φίλος, κλπμαμά, αδερφός, θεία-θείος, φίλη-φίλος, κλπ))• aka aka ««ή θα τα παντρευτείς ή θα τα κληρονομήσειςή θα τα παντρευτείς ή θα τα κληρονομήσεις»») ) • Ή, θα τα επενδύσει κάποια οντότηταΉ, θα τα επενδύσει κάποια οντότητα

((Business angel, Venture capital fund, Business angel, Venture capital fund, υπάρχουσα υπάρχουσα εταιρεία, ιδιώτηςεταιρεία, ιδιώτης))

– Ή θα μπεις σε κάποιο ΧρηματιστήριοΉ θα μπεις σε κάποιο Χρηματιστήριο

• Διαπιστώνουμε ότι στην ΕλλάδαΔιαπιστώνουμε ότι στην Ελλάδα– Οι νέοι δεν ξέρουμε ούτε πως να ζητήσουμε κεφάλαιαΟι νέοι δεν ξέρουμε ούτε πως να ζητήσουμε κεφάλαια– Ούτε από ποιόν να τα ζητήσουμεΟύτε από ποιόν να τα ζητήσουμε

Κεφάλαιο υψηλού Κεφάλαιο υψηλού ρίσκουρίσκου

• ΡίσκοΡίσκο– Τίποτα δεν είναι βέβαιο στη ζωή αυτή Τίποτα δεν είναι βέβαιο στη ζωή αυτή – Αν κάνεις επιχείρηση, πρέπει να μάθεις Αν κάνεις επιχείρηση, πρέπει να μάθεις

να ζεις με –και να διαχειρίζεσαι το – να ζεις με –και να διαχειρίζεσαι το – ρίσκορίσκο

– Συν-απόφαση και στήριξη της Συν-απόφαση και στήριξη της οικογένειας!οικογένειας!• Λανθασμένες επιλογές Λανθασμένες επιλογές κλείνουν σπίτιακλείνουν σπίτια

Χρειάζονται πελάτες!Χρειάζονται πελάτες!

• Η επιχειρηματικότητα είναι πρώτα και κύρια Η επιχειρηματικότητα είναι πρώτα και κύρια μια μια κοινωνική δραστηριότητακοινωνική δραστηριότητα

• Τους πελάτες, τους ανθρώπους που Τους πελάτες, τους ανθρώπους που χρειάζονται το αποτέλεσμα της χρειάζονται το αποτέλεσμα της δημιουργικότητάς σου, μπορείς στις ΤΠΕ να δημιουργικότητάς σου, μπορείς στις ΤΠΕ να τους αναζητήσεις σε όλη τη Γητους αναζητήσεις σε όλη τη Γη

• H H εσωστρέφεια έφερε την Ελλάδα στη εσωστρέφεια έφερε την Ελλάδα στη σημερινή κατάστασησημερινή κατάσταση– Οι νέοι Οι νέοι οφείλουμεοφείλουμε να ακολουθήσουμε έναν να ακολουθήσουμε έναν

ριζικά διαφορετικά δρόμοριζικά διαφορετικά δρόμο

Η περίπτωση της Η περίπτωση της Virtual Virtual TripTrip

Η ιδρυτική ομάδα της Η ιδρυτική ομάδα της Virtual TripVirtual Trip

• ΕνθουσιασμόςΕνθουσιασμός• Καλές τεχνολογικές γνώσεις και Καλές τεχνολογικές γνώσεις και

δεξιότητεςδεξιότητες• Καμία επαγγελματική εμπειρίαΚαμία επαγγελματική εμπειρία• Καμία επιχειρηματική παιδείαΚαμία επιχειρηματική παιδεία• Έλλειψη βασικών γνώσεων οργάνωσης Έλλειψη βασικών γνώσεων οργάνωσης

και διοίκησης επιχειρήσεων, μάρκετιγκ και διοίκησης επιχειρήσεων, μάρκετιγκ και πωλήσεωνκαι πωλήσεων

• Αδυναμία επένδυσης κεφαλαίουΑδυναμία επένδυσης κεφαλαίου

Η χρηματοδότηση Η χρηματοδότηση της της Virtual TripVirtual Trip

• Προσπαθήσαμε για τα διάσημαΠροσπαθήσαμε για τα διάσημα 3F 3F– Δυστυχώς περιοριστήκαμε σεΔυστυχώς περιοριστήκαμε σε friends & family friends & family

• Μας βοήθησαν οι τράπεζες (!)Μας βοήθησαν οι τράπεζες (!)– Όχι χάριν της καινοτομίας ή της εξωστρέφειάς μας Όχι χάριν της καινοτομίας ή της εξωστρέφειάς μας

αλλά λόγω του αυξανόμενου κύκλου εργασιών και των αλλά λόγω του αυξανόμενου κύκλου εργασιών και των εγγυήσεων που προσφέραμεεγγυήσεων που προσφέραμε

• Πλήθος έργων ιδιωτικού & δημοσίου τομέαΠλήθος έργων ιδιωτικού & δημοσίου τομέα– Emporiki Bank, Emporiki Bank, Διαβατήρια, Διαβατήρια, OTE DealersOTE Dealers

• 30+ 30+ συγχρηματοδοτούμενα έργα Ε&Α, εθνικά και συγχρηματοδοτούμενα έργα Ε&Α, εθνικά και ευρωπαϊκάευρωπαϊκά

• Όχι, δεν ήταν αποδοτική προσέγγιση. Δούλεψε, όμως.Όχι, δεν ήταν αποδοτική προσέγγιση. Δούλεψε, όμως.

Που είναι σήμερα η Που είναι σήμερα η Virtual TripVirtual Trip

• 14 14 επιχειρήσειςεπιχειρήσεις– 12 στην Ελλάδα, 1 στις ΗΠΑ και 1 στην 12 στην Ελλάδα, 1 στις ΗΠΑ και 1 στην

ΙσπανίαΙσπανία• Προϊοντική λογικήΠροϊοντική λογική

– Διανομή σε 50 χώρεςΔιανομή σε 50 χώρες– Πελάτες όπως Πελάτες όπως Telenor, Caterpillar, Fujitsu-Telenor, Caterpillar, Fujitsu-

Siemens, Tata CommunicationsSiemens, Tata Communications• Entrepreneurial EcosystemEntrepreneurial Ecosystem

– http://en.wikipedia.org/wiki/Entrepreneurial_echttp://en.wikipedia.org/wiki/Entrepreneurial_ecosystemosystem

• Gold member Gold member του του EBAN – European Business EBAN – European Business Angels Network Angels Network

Πώς προχωράμε;Πώς προχωράμε;

• Αν αποφασίσεις να κάνεις τη δική σου Αν αποφασίσεις να κάνεις τη δική σου startup startup επιχείρηση:επιχείρηση:– Πάνω από τρεις, είναι σύλλογος όχι εταιρείαΠάνω από τρεις, είναι σύλλογος όχι εταιρεία– Να έχεις Να έχεις ξεκάθαρο ξεκάθαρο business planbusiness plan– NNα γίνεις α γίνεις marketing expertmarketing expert– Η επιτυχία έρχεται από την επιμονή, την Η επιτυχία έρχεται από την επιμονή, την

εργατικότητα και την ποιότηταεργατικότητα και την ποιότητα– Καλές συμμαχίεςΚαλές συμμαχίες– Απρόσκοπτη χρηματοδότησηΑπρόσκοπτη χρηματοδότηση– YYψηλοί στόχοι μαζί με ρεαλισμό!ψηλοί στόχοι μαζί με ρεαλισμό!

• Δεν έχουμε να ζηλέψουμε τίποτα από τους Δεν έχουμε να ζηλέψουμε τίποτα από τους συναδέλφους σε επιτυχημένες χώρες!συναδέλφους σε επιτυχημένες χώρες!

Προϊοντική ΛογικήΠροϊοντική Λογική

• Να αναπτύξουμε Να αναπτύξουμε προϊόνταπροϊόντα πληροφορικής και πληροφορικής και επικοινωνιών!!!επικοινωνιών!!!– Θλιβερή η εικόνα επιχειρήσεων σε Τεχνολογικά Θλιβερή η εικόνα επιχειρήσεων σε Τεχνολογικά

Πάρα που για να επιβιώσουν παρέχουν Πάρα που για να επιβιώσουν παρέχουν υπηρεσίες στη διεθνή αγοράυπηρεσίες στη διεθνή αγορά

• Οι νέες επιχειρήσεις, λόγω αδυναμίας Οι νέες επιχειρήσεις, λόγω αδυναμίας άντλησης κεφαλαίων, αναγκάζονται να μπουν άντλησης κεφαλαίων, αναγκάζονται να μπουν στην μη-εξειδικευμένη παροχή υπηρεσιώνστην μη-εξειδικευμένη παροχή υπηρεσιών– ΑποπροσανατολισμόςΑποπροσανατολισμός

ΕξωστρέφειαΕξωστρέφεια

• Η επιτυχία Η επιτυχία δεν είναι στην Ελλάδαδεν είναι στην Ελλάδα• Η επιτυχία Η επιτυχία είναι στο εξωτερικόείναι στο εξωτερικό• Η Ελλάδα μπορεί να Η Ελλάδα μπορεί να παγκοσμιοποιείπαγκοσμιοποιεί, όχι να , όχι να

παγκοσμιοποιείταιπαγκοσμιοποιείται• Η πίτα του δημοσίου, όσο μεγάλη και αν Η πίτα του δημοσίου, όσο μεγάλη και αν

είναι, πόσους θα θρέψει;είναι, πόσους θα θρέψει;• «Δεν βγαίνουν τα νούμερα»«Δεν βγαίνουν τα νούμερα»

– Επένδυση σε επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας Επένδυση σε επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας δεν μπορεί να προσφέρει απόδοση εάν δεν δεν μπορεί να προσφέρει απόδοση εάν δεν στοχεύσει τη διεθνή αγοράστοχεύσει τη διεθνή αγορά

ΑποτυχίαΑποτυχία

• Η σημαντικότερη έννοια για την Η σημαντικότερη έννοια για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότηταςανάπτυξη της επιχειρηματικότητας

• Ο μόνος τρόπος να μην αποτύχεις είναι Ο μόνος τρόπος να μην αποτύχεις είναι να μην προσπαθήσειςνα μην προσπαθήσεις

• Μέσος όρος 3.8 αποτυχίες πριν την Μέσος όρος 3.8 αποτυχίες πριν την επιτυχία επιτυχία

• Η κοινωνία μας σήμερα «επιτρέπει» την Η κοινωνία μας σήμερα «επιτρέπει» την αποτυχία;αποτυχία;

Να ανακτήσουμε την Να ανακτήσουμε την αυτοπεποίθησή μας!αυτοπεποίθησή μας!

• YES, we can! YES, we can! • Η αυτοπεποίθηση και η Η αυτοπεποίθηση και η

αποφασιστικότητα είναι #1 αποφασιστικότητα είναι #1 παράγοντας επιτυχίας στα παράγοντας επιτυχίας στα startupsstartups

• Το επίπεδο των Ελληνικών ΑΕΙ, παρά τα Το επίπεδο των Ελληνικών ΑΕΙ, παρά τα προβλήματά τους, είναι πολύ υψηλό!προβλήματά τους, είναι πολύ υψηλό!

• Μια φορά ζούμε, αξίζει να το Μια φορά ζούμε, αξίζει να το προσπαθήσουμε!προσπαθήσουμε!

Όποιος ξεκίνησε επιχείρηση Όποιος ξεκίνησε επιχείρηση για «να γίνει πλούσιος»...για «να γίνει πλούσιος»...

... απέτυχε παταγωδώς.... απέτυχε παταγωδώς.

Πόσο αξίζει μια ιδέα;Πόσο αξίζει μια ιδέα;

Μηδέν.Μηδέν.

Η όποια αξία είναι στην Η όποια αξία είναι στην υλοποίησή της – Ή, υλοποίησή της – Ή,

ακριβέστερα, στη διαδρομή για ακριβέστερα, στη διαδρομή για την υλοποίησή της.την υλοποίησή της.

Ευχαριστώ πολύ! Ευχαριστώ πολύ!

www.vtripgroup.comwww.vtripgroup.com

www.tsigos.grwww.tsigos.gr