1

Zer demontre izango da erosketa

arduratsua eta berdea?

2

•http://www.greenpeace.org/espana/es/Multimedia/Videos1/moda-sin-toxicos/

•Zergatik bultzatu behar dugu erosketa berdea?

•http://www.eldiario.es/desalambre/radiografia-cesta-compra_0_326868141.html

3

• Erosketa berdean eta kontsumo jasangarrian grina piztu.

• Erosketa berdea egiteko modu praktikoan ingurumen irizpideak garatu: papera, eskola materiala, informatika ekipamenduak, garbiketa produktuak eta elikagaiak.

• Egunerokotasunean praktikan jartzeko eragozpenaz gogoeta egitea eta A21ean.

Helburuak

4

EROSKETA BERDEA ETA ARDURATSUA

Produktu bat erosi behar dugunean aspektu ekonomiko eta teknikoak begiratzeaz gain, bere bizi ziklo osoan zehar izan dezaken ingurumen inpaktuari ere erreparatzen dion erosketa prozesuari deritzo.

5

Zergatik bultzatu erosketa berdea?

ORAINDIK EZ DUTE KLIMA ALDAKETAN SINEZTEN!!!!!

6

•Zergatik bultzatu erosketa berdea?KutsaduraKutsadura

Substantzia toxiko gabeko moda:Inditexen konpromesua da, 2020.urterako, beraien produktu eta hornidura-kate guztietatik substantzia kimiko arriskutsuen erabilpen eta isurketa kanporatzea.

Inditexen marka hauek daude: Zara, Pull & Bear, Massimo Dutti, Bershka, Stradivarius, Oysho, Zara Home eta Uterqüe.

•http://www.greenpeace.org/espana/es/Blog/victoria-zara-dice-s-a-la-moda-sin-txicos/blog/43183/

7

Zergatik bultzatu erosketa berdea?

8

Hondakinak

Hondakin Elektriko eta Elektronikoak (ordenagailuak eta esku-telefonoak, batik bat) guztirako hondakinen %4 izatera iritsi direlarik, gai horiek suntsitzea erronka latza da. Etxeko zabor elektronikoak, urtean 100.000 eta 160.000 tona sortzen ari da Espainia.Araba, Bizkai eta Gipuzkoan 2010an 45.700 tona tresna elektriko merkaturatu ziren, eta 7.800 tona jaso.

• Datu bat, ondo ulertzeko moduan: urtero herritar bakoitzeko sortzen diren 16 kilo hondakinetatik 3,4 besterik ez dira birziklatzen. Alegia, %20 inguru.

Zergatik bultzatu erosketa berdea?

Europa aberatsaren zabor elektronikoaren jomuga bilakatu da Afrika azken urte hauetan

Ghanan kutsadura larria eragiteaz gain, herritarren osasunarentzako pozoi bilakatu dira kontrolik gabe han eta hemen barreiatu diren zabortegiak.Hondakin elektronikoak bizibide bihurtuta daude Agbogbloshien (Ghana). Bizibide makurra, auzotarren osasuna etengabe kaltetzen ari dena, baina telebista eta hozkailu hondatuak txikitzetik ateratzen dute bizigaia Akkrako auzuneko biztanle gehienek.

Informazio gehiago

9

Gatazkak, giza esplotazioa

Coltan

2 mineralen nahasketa da: kolumbita eta tantalita. Mineral estrategiko bat da.

Munduan gehien ekoizten den herrrialdea Kongo da % 80a.

Aurrerapen teknologiko gehienentan erabiltzen da, telefonoetan, mp4-tan, gps-tan …

Mineral hau ezinbestekoa da baina bere erauztearen inpaktua oso handia da: lurzoruaren kutsadura, gerrak, explotazioak, langile esklabizatuak…

Zergatik bultzatu erosketa berdea?

Informazio gehiago

10

Baliabideen agorpena

Azken hamarkadetan natur baliabideen kontsumoak gora egin du, sistema sozioekonomikoarentzat arrisku larria bihurtu izateraino.

Ekonomia-finantza krisia eta egungo arazo sozialak (gerra, gosete…) bizi dugun ekologia hondatzearen isla dira, zibilizazioa historian ikusi ez den moduko amildegi ertzean jarri gaituen hondatzearena.

Zergatik bultzatu erosketa berdea?

11

Erosketa berdea pausuz pasu

12

EROSI AURRETIK • Kontsumo beharrak zeintzuk diren bir-pentsatu.

EROSTERAKOAN• Erosketarako irizpideak.• Ingurumenarekiko eskaintza egokia

aukeratu.

ERABILERA• Produktu/baliabidearen erabilera

egokia.• Berrerabilketa.

HONDAKINAK • Hondakinen banaketa egokia.

EROSKETA BERDEAPROZESU BAT DA

13

1.- Erosi baino lehen pentsatu Produktu bat erosi baino lehenago, pentsatu dezagun

benetan beharrezkoa den edo erosteari uko egin daitekeen.

WWF-ek Frantzian egindako ikerketa baten arabera uste da:

•Frantziako etxeetan 3.000 edo 4.000 gauza dituztela,

•bere aitite-amama baino 15 bider gauza gehiago.

Dugun guztia behar al dugu?

14

1.- Erosi baino lehen pentsatu

Zergatik erosi maileguan eduki badezakegu?

Coah-surfing, kontsumitzaileen elkarteak, colaBoraBora, car-sharing,

co-housing, biotrueke,consumocolaborativo.com

•consumocolaborativo.com •colaBoraBora•car-sharing •co-housing

15

Aldez aurretik etxean edo ikastetxean zer dugun eta aprobetxatu daitekeena aztertu.

Ahal den neurrian beste ikasturteetako materialak berrerabiliz, gauzak konponduz...

2.- Erabili daukaguna

16

3.- Banakako bilgarrietan datozenak ekidin eta ontziratu gabekoei lehentasuna eman

Bideo: Tuppersong - Sopelan, tupperra kalera!

http://youtu.be/37AjPOEs2Ag

17

4.- Ingurumen ziurtagiridun materialak eskatu

18

Baina zein etiketa?

19

Derrigorrezko etiketak

Substantzia kimikoen piktograma eta ikurrak. Energia-eraginkortasuna:

Etxetresna elektrikoak Autoak Eraikinak

20

 Substantzia kimikoen piktograma eta ikurrak

Legeak eskatzen dituen baldintzak betetzeko, errege-dekretua dela eta, substantzia kimikoak dituzten ontzi guztien etiketetan beharrezkoa da hauei buruzko zenbait ohar agertzea, hala nola piktograma eta ikurrak.

21

Etiketa energetikoak

Hau agertzea derrigorrezko baldintza da saltzen diren etxetresna elektrikoetan. Erosleentzat informazio tresna da.

Kolore eta letren bidez identifikatzen da energia-eraginkortasuna.Hurrengo urteetan eskala honek gorantz egingo du A+, A++ eta A+++, eta beheragoko mailak desagertuz joango.

http://www.idae.es/index.php/idpag.17/relmenu.329/mod.pags/mem.detalle

22

Borondatezko etiketakEkoetiketak

Etiketa hauek, modu ofizialez egiaztatzen dute produktu edo zerbitzu batzuk gutxiago erasaten dutela ingurumena.

Etiketa mota hauetan baliagarria den ISO arautegia ISO 14024 da.

Ekoetiketak erakunde inpartzial batek ematen ditu.

Elikagaiak, edariak eta farmazia produktuak kanpoan gelditzen dira.

Europar Batasuneko

etiketa ekologikoa

AENOR-Ingurumen

marka

Aingeru urdina

Iparraldekobeltxarga

Generalita-teko

ingurumen kalitate bermea

23

Etiketa ekologikoak Etiketa ekologikoa emateko sistemak honako helburua du:

maila bereko produktuekin alderatuta, ingurumenean eragin txarrak murriztu ahal dituzten produktua sustatzea, baliabideen erabilera eraginkorra eta ingurumenaren maila altuko babesa lortzen dela.

Produktua erakunde independente batek aztertu izana eskatzen du; eta produktuak ingurumenean dituen eragin guztiak zehazten ditu, lehengaiak ateratzen direnetik azkeneko erabilerara arte (bizi zikloa delakoa).

Compra responsable

http://www.compraresponsable.cat/web/ecoetiquetes

24

Basoen Kudeaketa Iraunkorra (BKI), basoak Admisnistratzea edo erabiltzea da, baldin eta haien ondorengo alderdiak mantentzen badira; biodibertsitatea, produktibitatea, birsorkuntza-gaitasuna, bizitasuna eta orain eta etorkizunean funtzio ekologiko, ekonomiko eta sozial garrantzitsuak betetzeko potentzialtasuna, tokiko, nazio- eta mundu-mailan, beste ekosistemak kaltetu gabe (Helsinkiko Ministerio-Konferentzia, 1993).

Basoen kudeaketa jasangarriaFSC, irabazi -asmorik gabeko mundu mailako erakundea da, mundu osoan basoen erabilera arduratsua sustatzen duena.

PEFC gobernuz kanpoko eta irabazi-asmorik gabeko mundu mailako erakundea independentea da.

FSC (Forest Stewardship Council) Basoen erabilera arduratsuahttp://ic.fsc.org/los-principios-y-criterios-del-fsc.34.htm

PEFC (Programme for the Endorsement of Forest Certification Forestal)http://www.pefc.es/proceso.html

Ekoetiketak: basogintza

25

AINGERU URDINA

BELTXARGA ZURIA

EUROPAKO ETIKETA

EKOLOGIKOAFSC PEFC

Zuntz-mota BirziklatuaBirziklatua edo modu jasangarrian (ehuneko

handiagoan edo txikiagoan) kudeatutako basoetatik ateratako zurez egina

Zuritze-mota

Erabat klororik gabea (TCF)

Erabat klororik gabea (TCF) o Partzialki klororik gabea (ECF)

Hobekuntzak paperaren fabrikazio-prozesuan Bai Bai Bai Ez Ez

PAPERAIngurumen ziurtagiri edo ekoetiketak:

26

Paperaren adibidea Ingurumen irizpideak erosteko orduan

Zenbat papera eman zizuten eskolan?

Erosi baino lehen: Zenbat papera beharrezkoa da?

27

Paperaren adibideaIngurumen irizpideak erosteko orduan:

Ahal izan ezgero %100 birziklatutakoa

Bestela, partzialki birziklatuta edo era jasangarrian kudeatutako jatorria duten basoetatik.

Exijituriko zuritasun maila murriztu eta zuritze prozesuan ingurumenarekiko errespetua bermatzen duten teknikak erabili.

28

ElikaduraItsaso jasangarriak MSC: Itsas-produktuen Nazioarteko merkatuak jasangarritasun eredura bideratzen

ditu. Itsas produktuen arrantza jasangarri eta trazabilitatea. MSCren ekoetiketa urdinak praktika jasangarriak bultzatzeko aukera ematen die

kontsumitzaileei.

http://www.msc.org/

Bideoa: http://youtu.be/pLH3hZJflyw

29

ElikaduraNekazaritza ekologikoa Kontsiluaren 834/2007 zenbakiko araudia (EK), 2007ko ekainaren 28koa, produktu ekologikoen ekoizpen

eta etiketatze ekologikoaz, 2009ko urtarrilaren 1ean indarrean sartua.

HELBURU eta HASTAPENAK: Baliabideen erabilera jasangarriarekin erlazionatutako ekoizpen ekologikoa, ingurumenaren babesa, animalien ongizatea, eta baita landa-eremuen nkazaritza jardueraren garapen sozioekonomikoa.

http://www.agricultura-ecologica.com/index.php/Normativa-CE/reglamentacion.html

Bidezko merkataritza

Bidezko merkataritza, gobernuz kanpoko erakundeek, Nazio Batuen Erakundeak, eta mugimendu sozial eta politikoen (adib. bakezaletasun edo ekologismoa) bultzatutako merkataritza alternatiboa da. Ekoizle eta kontsumitzaileen arteko borondatezko eta bidezko erlazioa sustatzen du, langileen eskubideak bermatuz.

Fairtrade Españak bidezko merkataritzaren zigilua kudeatu, eta Hegoaldeko herrialdeetako ekoizleen egoera eta errealitateaz kontzumitzaileak sensibilizatzen ditu.

http://es.wikipedia.org/wiki/Comercio_justo

30

Etiketak: Mantenimendu eta garbiketa produktuak

2005.urtean, sektore honek Europa osorako programa hasi zuen “garbiketa jasangarrirako Charter programa”, honen helburua etxerako eta baita profesionalentzat detergente edo mantenimendurako beste produktu batzuk ekoizten dituzten enpresek jasangarritasuna sustatzea.

https://www.sustainable-cleaning.com/

Etiketak: Arropak

Ehun-produktuak sortzen ematen den transformazio prozesu guztian substantzia kaltegarririk ez dela erabili bermatzen duen ikur europarra.

http://www.oeko-tex.com

31

Efizientzia energetikoa

ENERGY STAR AEBko ingurumena babesteko agentziaren programa

da.

http://www.energystar.gov/index.cfm?c=about.ab_index

Tresna informatikoak ENERGY STAR programak datu-base bat du, eta bertan kontsulta

daiteke tresna informatikoen irizpide ekologikoetaz, erosterakoan kontutan izateko.

ENERGY STAR programa honetako ekipo eraginkor batek kontsumo energetikoan 150 edo 200 euro aurreztea eragin dezake.

Logotipo ENERGY STAR

32

Etiketak: Ingurumen autodeklarazioa

Enpresa eta elkarte askok ingurumen-babesarekin erlazionatutako ikurrak erabiltzen dituzte, baina sarritan informazio hau ez da bene benetakoa, edo ez da argi gelditzen lehengaiei, fabrikazio prozesuen zein zatiri edo banaketari dagokien.

Kanpoko zertifikazioa ez da derrigorrezkoa. ISO 14021 arauran bidez erregulatzen dira.

% a birziklatutako ehunekoa adierazten du.

Ontzia ECOEMBES-ek birzirklatuko duela adierazten du.

33

Ez fidatu «amigo del medio ambiente» edo «producto ecológico» bezalako aipamen orokorretaz, letra txikia ondo irakurri gabe.

34

5.- Ekoetiketadun produkturik ez badago, honako hauek hartuko ditugu kontutan.

35

Kalitateko produktua, iraupen luzekoa, berrerabilgarria eta berriz kargatzekoa

36

Garraio distantzia txikia

•EAEn kontsumitzen diren elikagaien %5a baino ez da bertan ekoizten, beste guztia inportatu egiten da.

•Hau dela eta, nazioarteko garraio, merkatu eta prezioen menpe gaude; elikaduraren kalitatearen murrizketaz eta biodibertsitate galeraz ez mintzatze arren.

•1950an 50.000 ekoizle baserritar zeuden. Gaur egun 9.520 baino ez dira.

37

Garraio distantzia txikia Espainan egunero:

INPORTATU ESPORTATU3500 txerri bizirik 3000 txerri (bizirik?)

330.000 kg oilazko okela 205.000 kg okela (oilazkoarena?)

220.000 kg Erresuma Batuko patatak 72.000 kg patatak Erresuma Batura

1,3 milioi kg patata Frantziara 275.000 kg patata Portugalera

38

39

Banakako bilgarrietan datozenak ekidin eta ontziratu gabekoei lehentasuna eman.Begiratu ea material birziklatuaz egina dauden 3R???

40

Material bakarreko produktuak aukeratu

• Birziklatzeko eta berrerabiltzeko erreztasuna

41

Fabrikazioan errekurtsoak aurreztu eta ingurunean kalte minimoak egiten dituena: ekodiseinua

http://www.basqueecodesigncenter.net/Default.aspx?IdMenu=20552758-7739-4933-B86F-8A063BB65ABC

42

Osasun eta ingurumenerako efektu kaltegarririk gabe

•Guía para comprar sin tóxicos. Greenpeace

Sustancias Tóxicas en Juguetes Infantiles Produktu toxikoak

43

Produktuaren erabilera egokia

44

Hondakinen kudeaketa egokia

45

"2020rako Euskadiko erosketa eta kontratazio publiko berderako programa" Eusko Jaurlaritzaren sailek eta sozietate publikoek egiten dituzten erosketa eta kontratazioetan ingurumen-irizpideak txertatzea planteatzen duen dokumentua da, hain zuzen ere.

Bideoak:•http://youtu.be/xP6bpH5Av4Y•http://youtu.be/ODrvluagSP0•http://youtu.be/alR2XJf0ZRk

EUSKO JAURLARITZAREN KONPROMISUA

http://www.ihobe.eus/Publicaciones/Ficha.aspx?IdMenu=750e07f4-11a4-40da-840c-0590b91bc032&Cod=b34b0641-45b2-4b5a-9870-469079626014&Idioma=eu-ES

46

Deskargatzeko

BALIABIDEAK

https://sites.google.com/site/kontsumojasangarriaeskoletan/euskaraz

Bizkaiko Foru Aldundia:•Erosketa iraunkorrerako irizpideak arloka •Etiketa ekologikoak

47

Zerbait aldatzeko prest zaude?

Erosketa berdea. Zestoa ikastetxea

•http://youtu.be/zr-4WRBYMtQ

48