EVROPSKE SMJERNICE I PRAKSA U DIGITALIZACIJILOKALNE KULTURNE BAŠTINE ARHIVA, BIBLIOTEKA I MUZEJA

Vaska Sotirov-Đukić, dipl. bibl.e-mail: dukic@bih.net.ba

2

PULMAN

PULMAN (Public Libraries Mobilising Advanced Networks) je projekat koji je finansirala Evropska komisija

trajao je dvije godine: od maja 2001. do avgusta 2003. godine

uključeno je bilo 26 članica i država Evrope, uključujući i Istočnu i Centralnu Evropu.

3

http://www.pulmanweb.org

4

REZULTATI PULMAN PROJEKTAZemlja I II III IV V VI VII VIII IX X Total

1. Danska 5 5 4 4 5 4 5 5 5 5 47

2. Finska 4 4 3 5 4 4 4 4 5 2 39

3. Velika Britanija 4 5 5 4 4 5 3 4 2 2 38

8. Rusija 0 3 4 2 3 3 2 2 4 3 26

18. Slovenija 3 4 1 1 0 2 2 3 3 1 20

27. Hrvatska 2 1 1 1 1 1 1 2 1 1 12

29. Makedonija 2 3 3 0 0 0 3 0 0 0 11

33. Srbija i Crna Gora

1 2 2 1 0 0 1 0 0 0 7

34. Bosna i Hercegovina

1 1 0 1 0 0 0 1 0 2 6

36. Turska 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0 2

5

CALIMERA

Kad je PULMAN završen, i kad su rezultati projekta ukazali na potrebu daljnjeg nastavljanja u izvršavanju zadatih smjernica, započeta je druga faza projekta pod nazivom CALIMERA (Cultural Applications: Local Institutions Mediating Electronic Resource Access)

mreža od 42 zemlje Evrope koje su zainteresovane da zajednički rade na unapređenju profesionalnih, strategijskih i inovativnih tehnologija u lokalnim kulturnim institucijama

cilj je isti – pomoću primjene novih tehnologija omogućiti svim građanima Evrope pristup evropskom kulturnom nasljeđu kao novoj usluzi, s tim da je akcenat na „lokalnim“ institucijama

6

http://www.calimera.org

7

Praksa u Evropi

Kratki prikaz uspješnih primjera povezivanja baštenskih ustanova – arhiva, biblioteka i muzeja u vidu:

portala (mrežne stranice koje na jednom mjestu povezuju osnovne informacije o tim ustanovama na određenom području)

izvora zaštite baštinske građe projekte sa pokušajima izgradnje tehničke infrastrukture

za razmjenu zapisa o raznovrsnoj građi (baze podataka) zajedničke digitalne zbirke sa određenom tematskom

cjelinom

8

SCRAN

SCRAN je škotska mreža baštinskih izvora (Scottich Cultural Resources Access Network)

sadrži multimedijalnu bazu o škotskoj povijesti i kulturnomn nasljeđu od 336.500 slika, filmova i zvučnih zapisa prikupljenih od arhiva, muzeja, biblioteka, galerija i medija

registrovano dobrotvorno društvo čiji cilj je unapređenje edukativnog pristupa digitalnoj građi koja predstavlja škotsku materijalnu kulturu i istoriju

najveći edukativni online servisa u Velikoj Britaniji, koji koristi preko 4.000 škola, biblioteka, koledža i univerziteta

9

http://www.scran.ac.uk/

10

MALVINE MALVINE je online servis za pretraživanje srednjovjekovnih

rukopisa i pisama pohranjenih u evropskim ustanovama kulturne baštine.

započet 1998. godine i do sada je završen

inicijator projekta je Berlinska državna biblioteka (Staatsbibliothek zu Berlin – Preußischer Kulturbesitz)

cilj projekta je da izgradi mrežu kulturnih institucija koje sadrže srednjevjekovne rukopise u Evropi preko Interneta i Web-a

jednoobrazna zajednička baza podataka o svim evropskim rukopisima i pismima iz srednjeg vijeka.

11

http://www.malvine.org

12

ECHN

Mreža evropske kulturne baštine, ECHN (the European Cultural Heritage Network) nudi izvore i alatke koje se odnose na zaštitu i konzervaciju građe.

U stalnom porastu je broj registrovanih istraživača, naučnika i profesionalaca koji se bave čuvanjem i zaštitom kulturne baštine te svojim istraživanjima doprinose razvoju mreže pod nazivom Evropsko istraživačko područje ("European Research Area" - ERA)

Ciljevi su da se prevaziđu rasparčana istraživanja te ujedine, da se pronađu potencijalni partneri za istraživački rad, da se intenzivira komunikacija i razmjena informacija, da se širi izvanredna znanstvena postignuća ka široj zajednici

13

http://www.echn.net/echn/

14

CULTIVATE CULTIVATE je nova mreža digitalne kulturne baštine Evrope koja je

započeta 2000. godine i sastoji se od 15 partnera iz 12 zemalja Evrope.

Web portal sa linkovima svih prisutnih institucija u Evropi, koji je odvojen na dvije mreže: CULTIVATE – EU je mreža kulturnih institucija Zapadne Evrope i CULTIVATE – CEE je mreža institucija Centralne i Istočne Evrope.

Zadaci ove mreže su da, širenjem informacija o linkovima i projektima kulturnih institucija Evrope elektronskim putem ili razvojem specifičnog štampanog materijala te Web magazina, povećavaju svijest o važnosti primjene novih tehnologija za razvoj i prezentaciju kulturne baštine, te povećanje kvaliteta i kvantiteta usluga i projekata linkovanih institucija.

15

http://www.exploit-lib.org/issue4/cultivate

16

COVAX Projekt COVAX ima za cilj prikupiti opise informacijskih izvora kao i

digitalizirane dokumente iz arhiva, biblioteka i muzeja te izgraditi globalni sistem za pretraživanje i pronalaženje ovih podataka.

Četiri osnovna cilja ovog projekta su: - širenje evropske kulturne baštine, omogućujući građanima Evrope pristup preko Interneta ka ujednačeno opisanim dokumentima iz različitih kulturnih institucija;

- korištenje postojeće kulturne infrastrukture na Internetu, - korištenje međunarodnih standarada na polju informatičkestrukture i pohranjivanja podataka

- interoperabilnost među različitim sistemima koristeći aplikaciju SGML/XML.

17

http://www.covax.org

18

eCONTENTplus Program eContentplus je multijezični program sa ciljem da se napravi

digitalni sadržaj u Evropi koji bi bio pristupačniji, lakši za korištenje i isplatniji.

4-godišnji program (2005–08), predložen od Evropske Komisije, čiji je budžet 149 miliona €

markirana područja na kojima je razvoj usporen i na kojima se žele otkloniti prepreke a to su: geografski sadržaj, edukativni sadržaj i kulturni, naučni i istraživački sadržaj.

ciljevi su lakši pristup digitalnom sadržaju, njegovo korištenje i eksploatacija, povećanje kvaliteta sadržaja sa dobro definisanim metapodacima i podržavanje kooperacije među institucijama koje su čuvari kulturne baštine.

Otklanjanje multijezične i multikulturne barijere

19

http://www.econtentplus.net

20

EBLIDA EBLIDA je evropski biro biblioteka, informativnih i

dokumentacionih asocijacija (European Bureau of Library, Information and Documentation Associations) zamišljen da bude neovisni kišobran asocijacijama nacionalnih biblioteka, informativnih, dokumentacionih i arhivističkih udruženja i institucija u Evropi.

Glavni zadaci EBLIDA su:- da služe i promovišu interese biblioteka, arhiva i

informatičkih naučnih profesija na Evropskom nivou, rangiranih od Evropske Komisije ka Evropskom parlamentu, Regionalnom komitetu, Vijeću ministara i Vijeću Evrope;

- da članovima ažurira informacije na svim relevantnim događanjima vezanih za razvoj Evropske Unije;

- da ojača kooperaciju među članovima

21

http://www.eblida.org

22

Hrvatska kulturna baština

23

http://www.daz.hr/bastina

24

Asocijacija BAM

Asocijacija informacijskih stručnjaka – bibliotekara, arhivista i muzeologa

Udruženje se osniva radi organizovanog podsticanja i razvoja bibliotekarstva, arhivistike i muzeologije u Bosni i Hercegovini.

25

Ciljevi Udruženja su:

Poticanje primjene novih tehnologija u bibliotekarstvu, arhivistici i muzeologiji

Promocija i zaštita struke Zaštita kulturnog nasljeđa

BiH u skladu sa međunarodnim standardima

Podsticanje slobodnog pristupa informacijama

Razvoj savremenog informacijskog društva u BiH

Saradnja i partnerstvo (sa vladinim i poslovnim sektorom, drugim kulturnim i informacionim institucijama)

Promocija, usvajanje i implementacija međunarodnih standarda, te kontinuirano praćenje njihove primjene

Lokalna, regionalna i međunarodna strukovna saradnja

Kontinuirana edukacija članova i korisnika

26

Odaberite i učinite ono što možete,

ondje gdje jeste

i onim čime raspolažete!