H7 Middellandse Zeegebied

1 Oriëntatie

Wat zijn de kenmerken van klimaat en landschap in het Middellandse-Zeegebied?

1.Mediterraan klimaat

2.Mediterrane plantengroei

3.Mediterrane landbouw

4.Veel irrigatielandbouw

5.Jong Alpien hooggebergte met veel hellingen

6.Veel aardbevingen

Waarom leiden de menselijke activiteiten in het Middellandse Zeegebied vaak tot landdegradatie?

Waarom komen in het Middellandse Zeegebied regelmatig aardbevingen en vulkaanuitbarstingen voor?

-Grote spanningen in de aardkorst

-Afrika en Europa bewegen naar elkaar toe

-Alpen, Pyreneeën

-Subductiezones

-Middellandse Zee krimpt

2 Klimaat en water in het Middellandse Zeegebied

2.1 De kenmerken van het Mediterrane klimaat1. Temperatuur- Zomer: weinig wolken, weinig neerslag, hoge temperatuur- Winter: nauwelijks vorst, behalve in hooggelegen gebieden

2. Neerslag (in de winter)- Hoge variabiliteit- Hoge intensiteit

2.2 Beschikbaarheid en verbruik van water

De waterbalans

1.De toevoer van water

- vernieuwbaar

- niet-vernieuwbaar

2.De opslag van water

- oppervlaktewater

- bovengrond

- ondergrond

3.De afvoer van water

- verdamping

- uitstroom

- watergebruik

2.3 Stuwmeren als waterregelaars

Kenmerken van rivieren in het Middellandse Zeegebied:-Winter en voorjaar: behoorlijke afvoer-Zomer vaak droog

Oplossing: stuwmeren.

Voordelen:

1.Water

2.Elektriciteit

Nadeel:

Slib

3 Plantengroei en landbouw in het Middellandse Zeegebied3.1 Mediterrane plantengroei

Aan droogte aangepaste vegetatie.

3.2 Mediterrane landbouw

Het lange groeiseizoen wordt bepaald door:

1.De temperatuur

2.Het aantal uren zonlicht per dag

3.De vochttoestand van de bodem

Mediterrane landbouw:-Bomen met onderbeweiding-Wintergraan-Veeteelt

3.3 De olijfteelt

Olijfboom:-Typisch voor het Middellandse Zeegebied-Levert olijfolie op-Kan tegen droogte

3.4 De irrigatielandbouw

- Veel water nodig- Bij oases- Verdroging- Verzilting

3.5 Veel bosbranden

1. De brandbaarheid van de planten

2. Een leeg platteland

3. Monocultures

4. Brandstichting

4 Landdegradatie in het Middellandse Zeegebied4.1 Landdegradatie door bodemerosie en

aardverschuivingen

Natuurlijke factoren die bodemerosie en aardverschuivingen bevorderen

1. De geomorfologie

- erosiegevoelige hellingen

2. Stortregens

- afspoeling

- geulerosie

3. Harde stenige bodems

- ondiepe verweringslaag

4. Weinig beschermende plantengroei

Menselijke factoren die bodemerosie en aardverschuivingen bevorderen

Minder duurzaam door:

1.Vergroting van grondpercelen

2.Monocultures

3.Minder ondergroei bij boomgaarden

4.Overbegrazing

5.Braakleggen van grond

4.2 Landdegradatie door verdroging en verwoestijning

Natuurlijke factoren die verdroging en verwoestijning bevorderen

1.Minder dan 300-400 mm neerslag

2.Een hoge verdampingscapaciteit

Menselijke factoren die verdroging en verwoestijning bevorderen

1.Meer irrigatie

- Europese landbouwbeleid

- daling grondwater

- verzilting

- erosie

2.Meer watergebruik door toerisme

- hotels, appartementen

- golfterreinen

5 De actieve ondergrond van het Middellandse Zeegebied

5.1 De complexe botsingszone van Afrika en Europa

5.2 Een verzameling microplaten

- Bewegen verschillend ten opzichte van elkaar- Turkije: langste transforme breuk- Opbouw van spanning- Aardbevingen

5.3 Veel zware aardbevingen

1. Subductiezones

- Afrikaanse plaat schuift onder de Europese plaat

2. Opschuivingsbreuken

- Noord-Afrika en Zuid-Spanje

3. Transforme breuken

- Turkije beweegt naar het Westen

6 Vulkanisme in het Middellandse Zeegebied

6.1 Vulkanen door subductie

6.2 De vulkanen in Italië

• Vesuvius

- stratovulkaan

- tuf

- zeer gevaarlijk• Etna

- basalt

- basis: schildvulkaan

- bovenkant: stratovulkaan

- af en toe gevaarlijk• Stromboli, Vulcano

- actief

- puimsteen

6.3 De vulkanen in Griekenland

• Santorini

- caldera

- zeldzaam maar extreem krachtig

7 De effecten van aardbevingen en vulkanisme

7.1 De kans op schade

1.Bouwwijze en bouwmaterialen

2.Dichtheid van bebouwing

3.Samenstelling van de ondergrond

4.Aanwezigheid van hellingen

7.2 Tsunami

- Door aardbeving of aardverschuiving- Kan zeer grote schade veroorzaken- Waarschuwingssysteem is noodzakelijk