1

BAĞ DOKUSU SINIFLANDIRILMASI

Prof. Dr. Şenol Ertürkoğlu

2

BAĞ DOKUSU ÇEŞİTLERİ

A) Hücrelerine göreB) Liflerine göreC) Esas maddeye göre

3

A) HÜCRELERİNE göre BAĞ DOKU ÇEŞİTLERİ

1. Embriyonal bağ dokusu2. Lenfo-retiküler bağ dokusu3. Yağ dokusu

4

1. Embriyonal Bağ Dokusu

Gerçek şekli mezenkim Hücreleri

Çatallı Uzantılı Çatallaşmış uçlar birbirine

tutunur delikli süngerimsi doku

Deliklerde hücreler arası madde

Az ya da çok miktarda Mitoz Aktif hareketli Bazıları erkenden ayrılıp

gezgin hücre şekline dönüşür

Mezenkim hücreleri

5

1. Embriyonal Bağ Dokusu

Gelişip Olgun peltemsi bağ dokusu Jelatinöz / mukoid bağ doku Geniş boşluklar; süngerimsi doku Ara madde

Peltemsi Çok miktarda ince kollajen fibriller

Serbest hücrelerin miktarı az

Göbek kordonu

6

1. Embriyonal Bağ Dokusu

Göbek bağındaki adı ‘Wharton Peltesi’

Gelişen dişin pulpasında

Diş pulpası

7

2. Lenforetiküler Bağ Dokusu

Uzantılı hücreler Birbirine tutulurlar Geniş aralıklı ağ

(Sinsityal ağ) Retiküler lifler

Retiküler hücreler ve fibroblastlar tarafından üretilir

Argirofilik = gümüş tuzları seven

Aralıklarında lenfositler ‘Lenforetiküler’ doku

8

2. Lenforetiküler Bağ Dokusu

Bulunduğu bölgeler Lenf düğümleri Dalak Tonsilla Kemik iliği Üst solunum yolları mukozası Periferik retikulum hücreleri

9

2. Lenforetiküler Bağ Dokusu

İşlevleri ve özellikleri1. Fagositoz

Vücut savunması Bakteriler Doku artıkları Eski eritrositler

2. Elektronegatif boyaları depolama Trypan mavisi Litmium karmin

10

2. Lenforetiküler Bağ Dokusu

3. Lenfoid organları destekleme Timus Ø

4. Yağ dokusunu bir arada tutma ve yağ dengesi

Kırmızı kemik iliği yağlanması Dalak ve lenf düğümlerinde yağlanma

5. Tahriş sonucu gezgin hücreye dönüşme Uzantılarını kaybetme Yuvarlak hücre

11

2. Lenforetiküler Bağ Dokusu

Retikulo Endotelyal Sistem (RES)

Retiküler bağ dokuda fagositik hücrelerin bulunduğu sistem

Kemik iliğindeki öncül hücreler kanda Monosit dokuda Makrofaj

Dokularda Karaciğer Kuppfer hücreleri Lenf düğümü, dalak ve kemik

iliğindeki sinüslerin endotellerinde Sahil hücreleri

Sinir dokuda mikroglia Periferik histiositler

12

2. Lenforetiküler Bağ Dokusu

Retikulo Endotelyal Sistem (RES) Zararlı maddelere karşı savunma

Fagositik hücreleri ve antikor depolama Protein, lipid ve demir metabolizması Safra salgısının renkli maddelerinin

meydana gelişi Vitamin dengesi Eritrositlerin oluşması ve harap edilmesi

13

3. Yağ dokusu

Liposit- adiposit Bütün bağ

dokularında mevcut Yağ depolama,

koruma, enerji deposu Yağ hücresi

Yarı sıvı Yağ damlacıkları ile

dolu Büyük, kese biçimli

hücreler

14

B) Liflerine göre Bağ Doku Çeşitleri

1. Gevşek bağ doku2. Kompakt (sıkı, tıkız) bağ doku

15

1. Gevşek Bağ Dokusu

Ana yapı elementi kollajen fibriller Demet kollajenler

Kollajen demetlerinin durumuna görea) Gerçek gevşek bağ dokusub) Membranöz bağ dokusuc) Örgümsü bağ dokusud) Trabeküler bağ dokusu

16

a) Gerçek gevşek bağ dokusu

Özel şekilli, sık hücreleri Kollajen lif demetleri her

istikamette uzanır Arasında elastik lif ağları

Hücre çeşitliliği Daha çok Desmositler

17

a) Gerçek gevşek bağ dokusu

Her yerde bulunur İnterstisyal bağ dokusunu

meydana getirir: Guddlerin lop ile lopçukların Kas demetlerinin Damarların Sinirlerin çevresinde

18

a) Gerçek gevşek bağ dokusu

Görevleri Hareket

Boyun hareketi Bağırsak peristaltik hareketi

Madde taşıma Yararlı madde getirip zararlı artıkları götürme Su dengesi; yağ dokusu ile birlikte

Parankimayı vücuda giren zararlı maddelerden koruma Zararlı madde çevresinde tanecikler oluşturma

Yenilenme kabiliyeti Hasar gören yerlerin tamiri lifsel yara izi (nedbe-sikatrix)

19

b) Membranöz bağ dokusu

Her yönde çaprazlaşan kollajen fibril demetleri

Mezenter, Periton, Perikardiyum ve Plevrada bulunur

Omentumda kollajen lifler geniş aralıklı Areolar bağ dokusu

20

c) Örgümsü bağ dokusu

Kalın kollajen lif demetleri

Çapraşık demetler + çok miktarda elastik lif ağı

Bağ dokusu hücreleri az sayıda

Deride Retiküler Dermis tabakasında, bazı mukozaların lamina propriasında

21

c) Trabeküler bağ dokusu

Areolar bağ dokusuna benzer

Tek bir fibril demetinden kurulu trabeküla Daire biçiminde

elastik liflerle sarılı Az sayıda

desmosit Arachnoid

22

2. Kompakt (Tıkız) Bağ Dokusu

Mekanik çekişin fazla olduğu yerlerde

Kollajen lif demetleri çok sıkı

1,2 veya 3 boyutlu kuruluşlar

Elastik ağlar az Küçük kan damarları

az Serbest hücreler az Metabolizma yavaş

Tendon

23

2. Kompakt (Tıkız) Bağ Dokusu

3 boyutlu kollajen lif demetleri

Perikondriyum Periostiyum Lenf damarları kapsülleri

24

2. Kompakt (Tıkız) Bağ Dokusu

2 boyutlu Biribiriyle örgütlenme ve çaprazlanma Kollajen demetleri saran elastik ağ

Dayanıklı ve elastik yapıda kapsül Kapsülün genişlemesi

Kapsüller Testis Böbrek Dalak Karaciğer

Beyin zarlarından Dura Materde Kasların fasiyaları ve aponevrozları (kası saran fibröz

doku) Gözün sklera ve korneası

25

2. Kompakt (Tıkız) Bağ Dokusu

2 boyutlu 50 adet kollajen lif

lameli Korneada Paralel lif demetleri Demetler

mukopolisakkarit içinde

Desmositler çok yassı = kornea hücreleri

Lameller arası ince yarıklar

26

2. Kompakt (Tıkız) Bağ Dokusu

Tendon Parlak beyaz kas kirişi Hafifçe ondülasyon

gösteren kollajen lifler ‘Fibrae Tendinae’ Uzunluğu = tendonun

uzunluğu Uçları birbiriyle

anastomoz Paralel demetler

Tek taraflı yüklenmeye uygun

27

2. Kompakt (Tıkız) Bağ Dokusu

Tendon Büyük tendonlar spiral şekilli

Demetler arasında yarıklar Fibrositler = tendon hücresi/kanatlı hücre

28

2. Kompakt (Tıkız) Bağ Dokusu

Tendon Kanatlı hücre

İpliğimsi uzantılara sahip tendon hücreleri

Kanatlarıyla tendon liflerine yaslanırlar

Yıldızımsı, dallanmış

29

2. Kompakt (Tıkız) Bağ Dokusu

Tendon Enine kesitler

Lobular yapı 1 Endotendiyum

Kollajen lif + damar 2Peritendiyum

Gevşek bağ doku

30

2. Kompakt (Tıkız) Bağ Dokusu

Tendon Kendini yenileme kabiliyeti

Gerekli fibroblastlar peritendiyumda

31

Elastik Lifler

Esneklik Omurganın

ligamentlerinde düzensiz dizili

Sarı bağlar = ligamenta flava

Paralel Kuvvetli Arasında

Kollajen lifler Retiküler lifler Desmositlerin küçük

kan damarları Aorta duvarında düzenli

tabakalar/laminalar Ses telleri = Ligamentum

vokale

32

C) ESAS MADDEYE göre BAĞ DOKU ÇEŞİTLERİ

1. Kıkırdak dokusu2. Kemik dokusu