Giảm nhẹ phát thải khí nhà kính từ hoạt độngGTVT đô thị Việt Nam - Hiện trạng và giải pháp

TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẠIViện Quy hoạch và Quản lý GTVT

10/2/2015 1

Đinh Thị Thanh Bình

Hội thảo Phát triển bền vững GTVT – Hiệu quả tiêu dùng năng lượng và

khí thải nhà kính (CO2) của các phương tiện vận tải

Hà Nội, ngày 09 tháng 05 năm 2014

Ô nhiễm không khí do hoạt động GTVTĐT và nguyên

nhân

Các biện pháp kiểm soát khí thải PTVT đường bộ hiện

nay

Giải pháp

Nội dung

Slide 210/2/2015

Ô nhiễm không khí do hoạt động GTVT đô thị

10/2/2015 3

Tiêu thụ nhiên liệu và phát thải tại các đô thị

Slide 4

GTVT gây ra trên 60% lượng khí thải trong

đô thị

Trong đó phát thải CO (95.6%) và VOC

(345%) chiếm tỷ trọng lớn nhất trên tổng

lượng phát thải tại Hà nội và Tp.HCM

10/2/2015

Source: Nghiên cứu Phát triển bền vững kết cấu hạ tầng GT Việt nam , 2010

GTVT chiếm tới 55% lượng tiêu thụ nhiên

liệu

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

CO NO2 SO2 VOC

Thermal Power Plants Industry, Services Transportation

Nguồn: Quy hoạch xăng dầu giai đoạn 2006 –2015 định hướng 2025

Tình trạng gây phát thải theo phương thức

Slide 510/2/2015

Source: Report of National State of Environment 2007, MONRE

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

CO NO2 SO2 HC VOC CO2

Motorcycle Car Bus Three-wheeler Minibus Truck

Xe máy và ô tô tải là 2 đối tượng chủ

yếu gây ra phát thải khí ra môi trường

Polluants Value (g/km)

THC 0,923 0,178

CO 9,448 1,864

CO2 38,399 7,865

NOx 0,097 0,021

Phát thải do xe máy tại Hanoi

Nguồn: Lê Anh Tuấn, 2011

…và nguyên nhân

10/2/2015 6

Tốc độ tăng nhu cầu bình quân:

Hanoi: 3.9% p.a (dân số nội

thành 6.67 triệu).

Tp.HCM: 3.57% p.a (dân số 7.6

triệu người).

Nhu cầu đi lại cao và quãng đường đi lại dài

10/2/2015 7

Nguồn: Đề án phát triển VTHKCC 2010-2020, tổng cục đường bộ

Nhu cầu đi lại gia tăng với tốc độ cao

Quãng đường đi lại bình quân của 1 người dân trong đô thị cao hơn khu vực

Thành phố Người/ngày Người/năm

Hà Nội 20 – 25 km 7.250 km

Tp.HCM 25 – 30 km 8.750 km

Châu Á Không có số liệu 3.000 – 5.000 km

Lưu lượng và Hệ số sử dụng năng lực thông hành của

đường Nguyễn Trãi (Hà Nội) giờ cao điểm

Năng lực CSHT giao thông hạn chế

10/2/2015 8

Lưu lượng giờ cao điểm trên các đường trụcđã đạt đến ngưỡng năng lực thông hành củađường.

87,4%

10,9%

0,6% 0,4%0,8%

Xe máy

Ô tô con

Ô tô >7 chỗ

Xe tải

Xe buýt

Vị trí quan sát Gần VĐ3 Cầu Trắng Lê Tr. Tấn

Xe máy 43364 25776 18990

Ô tô con 5944 3498 1570

Ô tô >7 chỗ 192 146 232

Xe tải 34 12 314

Xe buýt 222 320 262Tổng quy đổi PCU/h/hướng 14,603 9,137 6,550

Năng lực TH 16.200 14.400 14.400

Hệ số SD NLTH 90.1% 63.5% 45.5%

Cơ cấu sử dụng phương tiện đi lại hàng ngày

Cơ cấu phương tiện lưu thông trên đường trục

Nguồn: SUD, tháng 4/2014

Phương tiện cơ giới cá nhân gia tăng nhanh

Slide 910/2/2015

Source:Traffic Police, 2010

Mức gia tăng số lượng phương tiện bình quân tạihai thành phố lớn:

- Ô tô con: 13.6% hàng năm.

- Xe máy : 10% hàng năm

Mỗi ngày tại Hà Nội có khoảng 100 xe con và 1000 xemáy được đăng ký mới.

Tăng trưởng phương tiện cơ giới cá nhân cao

Phương tiện cơ giới cá nhân cũ

10/2/2015 10

26.16%

3.35%

2.32%

2.39%

3.89%

13.35%11.90%

6.87%

12.41%

16.85%>= 10 Years

9 years

8 years

7 years

6 years

5 years

4 years

3 years

2 years

1 year

Xe máy

Source: National Conference on Emission Control

3.60%

12.00%

13.00%

70.00%

> 20 years

15 - 20 years

10 - 15 years

<= 10 years

Xe ô tô

Xe buýt: khoảng 70% xe buýt có tiêu chuẩn khí thải thấp hơn EURO I, còn lạilà EURO II (đa số) và EURO III (chỉ một số ít phương tiện thay mới 1-2 năm gần đây)

Tuổi phương tiện

Tình hình kiểm soát khí thải phương tiện cơgiới đường bộ tại Việt Nam

10/2/2015 11

Tiêu chuẩn khí thải

10/2/2015 12

Source: Vietnam Vehicular Emission Control - ALMEC, 2011

TCVN 6438:2001 – Giới hạn lớn nhất cho phép của khí thải phương tiện giao thông đường bộ (xe ô tô và xe máy).QCVN 05 : 2009/BGTVT về quy chuẩn khí thải đối với xe ô tô SX, lắp ráp và nhập khẩu mới.QCVN 09 : 2011/BGTVT và 10:2011/BGTVT – Quy chuẩn QG về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe ô tô và xe khách thành phố.

Các tiêu chuẩn chưa quan tâm hiệu suất tiêu thụ nhiên liệu

Các tiêu chuẩn Việt Nam tương đương EURO II

Tiêu chuẩn khí thải phương tiện tại một số quốc gia2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Việt Nam Euro2

Châu Âu Euro1 Euro3 Euro4 Euro5

Indonesia Euro2

Malaysia Euro2 Euro4

Philippine Euro1 Euro2 Euro3

Thái Lan Euro2 Euro3 Euro4

Trung Quốc Euro1 Euro2 Euro3 Euro4

Euro1 Euro2 Euro3Vùng khác

Các thành phố lớn

10/2/2015 13

• Áp dụng cho xe ô tô và xe máy (Thông tư 10/2009/TT-BGTVT)

• 3 hình thức: đăng ký mới, đăng ký chuyển nhượng, xóa đăng ký.

• Đăng ký mới quản lý tốt.

• Đăng ký chuyển nhượng và xóa đăng ký còn nhiều tồn tại, đặc biệtđối với xe máy.

Quy trình đăng ký phương tiện hiện nay tại Việt Nam

Bộ Công an

Cục CSGT đường bộ và đường sắt

Phòng Cảnh sát

Nộp thông tin đăng ký

* 63 tỉnh/thành

Người sử dụng

Đăng ký

- Bằng đăng ký

Cấp trung ương

Cấp tỉnh

Đăng ký phương tiện Chấp thuận và cấp giấy đăng ký

Cục Đăng kiểm Việt Nam

Nhà sản xuất

Các nhà kinh doanh

Nộp giấy tờ chứng minh đạt yêu cầu quy định

Cấp giấy đăng kiểm và biển số nến đồng ý

Giao phương tiện cùng với giấy đăng kiểm do Cục Đăng kiểm Việt Nam cấp

Mua phương tiện cùng với giấy đăng kiểm do Cục Đăng kiểm Việt Nam

Đăng ký phương tiện

Định kỳ kiểm định phương tiện

10/2/2015 14

• Mới chỉ áp dụng cho xe ô tô (Thông tư 10/2009/TT-BGTVT)

• Chưa áp dụng cho xe máy

• Chỉ kiểm tra khí thải và tiếng ồn

• Trên 20% số phương tiện kiểm tra không đạt tiêu chuẩn.

Các cơ quan liên quan về kiểm định phương tiện

Ministry of Transport

Vietnam Register

Inspecton Stations

* 18 locations

Belonging to VR

Inspecton Stations

* 75 locations

Belonging to DOT

Inspecton Stations

* 9 locations

Belonging to Private Sector

Submission of Regulation andStandard

- Approval of Regulation andStandard- Instruction

State management of inspection esp. in legal aspect

Assurance of services by supervision

Inspection Implementation

10/2/2015 15

Quyết định 909/QĐ-TTg ngày 17/6/2010:- Kiểm tra khí thải xe máy từ 2013-2015.

Quyết định 49/2011/QĐ-TTg:- Xe máy áp dụng Euro 3 từ 1/1/2017-Xe ô tô áp dụng Euro 4 từ 1/1/2017 và Euro 5 từ 1/1/2022

Kiểm soát khí thải PTVT cơ giới đường bộ

10/2/2015 16

Bảo dưỡng:

• Luật GT đường bộ 2008: quy định chu sơ hữuphương tiện va người điều khiển phương tiện chịutrách nhiệm duy trì tình trạng ky thuật của phươngtiện giữa các ky kiểm định.

• Quyết định 992/2003/QĐ-BGTVT: hết hiệu lực -chỉ mang tính hướng dẫn mà không bắt buộc.

• Vấn đề: mặ dù NN đã ban hành quy định và hướngdẫn nhưng người dân và doanh nghiệp không tuânthủ. Không có cơ chế bắt buộc-phạt.

Bảo dưỡng định kỳ và niên hạn sử dụng phương tiện

Niên hạn:

• Nghi định 95/2009/NĐ-CP: 20 năm (ô tô chơ khách) va 25 năm (xe ô tô chơ hàng).

Nhận xét

10/2/2015 17

+ Việt Nam đã có nền tảng pháp lý trong kiểm soát khí thải: Tiêu chuẩn khí thải, Tiêu chuẩn nhiên liệu, Kiểm định phương tiện, Hướng dẫn bảo dưỡng, niên hạn.+ Chỉ có việc đăng ký mới phương tiện được làm tương đối tốt.

- Các tiêu chuẩn đang ở mức thấp.- Quản lý chuyển nhượng và xóa đăng ký còn nhiều vấn đề.- Chưa kiểm định xe máy.- Các biện pháp giảm nhẹ phát thải khác còn rời rạc, không liên kết, mang tính thí điểm (xe CNG, Eco-drive, nhiên liệu thay thế, khai thác).

Rất cần thiết các giải pháp ngắn – trung – dài hạn để giảm khí thải từ phương tiện cơ giới đường bộ.

Giải pháp

10/2/2015 18

Phương pháp tiếp cận

10/2/2015 19

A-S-I Framework: Tránh - Chuyển - Cải thiện

Avoice-Tránh

-Giảm số lượngchuyến đi / khỏangcách đi lại

Shift-Chuyển

sang các phương thức vận tải thân thiệnmôi trường hơn

Improve-CảithiệnHiệu quả Hoặc công nghệ phương tiện

Nguồn: TRL, Dalkmann, 2012

Giải pháp Quản lý Giao thông Giải pháp hướng đến PT

Nhóm Giải pháp Quản lý GT

10/2/2015 20

Nguồn: Khuất Việt Hùng - Malfred Boltze, 2003

GIẢM MỨC THAM GIA GIAO THÔNG

Phối hợp chuyến đi

Thay thế đi lại

Thay đổi loại hình vận tải

THAY ĐỔI ĐẶC TÍNH THAM GIA GIAO THÔNG

Thời gian

Phương tiện

Điểm đến

ĐIỀU KHIỂN GIAO THÔNG

Sử dụng CSHTPhương tiệnNgười tham gia giao thông

Quản lý cầu

Quản lý cung

Quy hoạch đô thị tích hợp

Quy hoạch kinh tế xãhội

Qu

yh

oạc

hch

un

gxâ

yd

ựn

g

Quy hoạch sử dụng đất đô thị

Qu

yh

oạch

Giao

thô

ng

VT

Quy hoạch đô thị

Mục tiêu phát triển không gian

Các giải pháp kinh tế xã hội

Mục tiêu kinh tế xã hội

Cơ sở hạtầng kỹthuât đô thị Mục tiêu

sử dụng đất

Định vị đất đô thị

Mục tiêu đilại trong đôthị

Giải pháp cho giao thông đôthị

Nhóm Giải pháp Quản lý GT

ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CUNG VỀ GT

22

TRÁNHCHUYỂN

CẢI THIỆN

3. Phát triển CSHT hướngđến đi bộ / phi cơ giới

3. ITS: Thông tin & Quản lý GTV, thu phí…

1. Xây dựng hệ thống MRT

2. Đầu tư xây dựng CSHT GT

hợp lý

4. Cải thiện dịch vụ Logistics đô thị

Nhóm Giải pháp Quản lý GT

10/2/2015

QUẢN LÝ NHU CẦU và TỔ CHỨC GIAO THÔNG

10/2/2015 23

CHUYỂN

3. Hạn chếsử dụng PTCGCN

Thuế, phí, hạn chế lưu thông, bãi đỗ, hạn chế tốc

độ…

5. Hạn chế sở hữu PTCGCN

Thuế, hạn mức

2. Khuyến khích sử dụng PT phi cơ giới:Ưu đãi giá, đảm bảo

GT…

1. Cải thiện dịch vụ VTHKCC buýtMạng lưới, chất lượng DV, Hệ thống vé, điểm đỗ xe gần

4. Kế hoạch tổ chức GT hợp lýCho xe tải, xe ô tô khách, xe

buýt, đi bộ và phi cơ giới

Nhóm Giải pháp Quản lý GT

Giải pháp CẢI THIỆN

10/2/2015 24

CẢI THIỆN

Tiêu chuẩnnhiên liệu

Công nghệPT mới

Nhiên liệuthay thế

Hiệu quả khai thác PT

Lái xesinh thái

Kiểm địnhVà bảo dưỡng PT

Tiêu chuẩn PT& loại bỏ PT quá hạn

Bảo trì hợp lýđường sá

Nhóm Giải pháp hướng đến phương tiện

Giải pháp / Phương án Giảm ùn tắc Giảm phát thải Chi phí Khả thi

Quy hoạch

1. Quy hoạch tích hợp ++ ++ +++ ++

Phát triển năng lực cung về GT

1. Phát triển Hệ thống LRT/ BRT +++ +++ +++ +++

2. Đầu tư CSHT GT hợp lý ++ ++ +++ +++

3. Đầu tư ITS quản lý GT ++ ++ + +++

4. Cải thiện dịch vụ Logistics đô thị + + +++ +

5. CSHT đi bộ / phi cơ giới ? ? ++ +++

Quản lý nhu cầu và tổ chức GT

1. Cải thiện dịch vụ VTHKCC buýt ++ ++ ++ ++

2. Khuyến khích sử dụng PT phi cơ giới ? ? ++ ++

3. Hạn chế sử dung PTCGCN +++ +++ ++ ?

4. Tổ chức giao thông hợp lý +++ +++ + +++

5. Hạn chế sở hữu PTCGCN ++ ++ + +

Cải thiện

Nâng cao tiêu chuẩn khí thải ? +++ ++ ++

Sử dụng xe CNG, LPG ? +++ ++ +

Thắt chặt quy định / giám sát kiểm định và BD ? +++ ++ ++

Thắt chặt quy định / giám sát thải loại PT ? +++ ++ ++

Thắt chặt tiêu chuẩn nhiên liệu ? +++ ++ +

Lái xe sinh thái ? +++ + +++

Hiệu quả Khai thác phương tiện ? +++ + ++

Sơ bộ đánh giá - Kết luận

10/2/2015 25

TRAO ĐỔI & THẢO LUẬN

10/2/2015 26

10/2/2015 27

Cảm ơn sự chú ý lắng nghe của quý vị !