PRESENT TENSE

Х.Чинзориг

J.IS13D103

МХТС

1. Simple Present Tense. 2. Present Continuous Tense. 3. Present Perfect Tense. 4. Present Perfect Continuous Tense.

1.SIMPLE PRESENT TENSE:

Давтагдан үйлдэж байгаа үйлийг энэ цагаар илэрхийлдэг.

I read a book Би ном уншдаг

He studies English Тэр англи хэл сурдаг.

Do you read a book? Та ном уншдаг уу?

Does he study English? Тэр эрэгтэй англи хэл үздэг уу?

I do not read a book Би ном уншдаггүй

He does not study English Тэр эрэгтэй Англи хэл сурдаггүй

Үйл хөдлөлийн давтамжийг илэрхийлдэг үгнүүдийг өргөн хэрэглэдэг. 

always, usually, often, sometimes, seldom, rarely, hardly ever, never гэх мэт бөгөөд хүн өөрөө ямар утга санаа илэрхийлж буйгаас хамааран аль нэгийг сонгон хэрэглэдэг.

I always go hunting Би дандаа анд явдаг

I usually go hunting Би ихэвчлэн анд явдаг

I often go hunting Би байнга анд явдаг

I sometimes go hunting Би заримдаа анд явдаг

I seldom go hunting Би хааяа анд явдаг

I rarely go hunting Би анд ховорхон явдаг

I hardly ever go hunting Би анд бараг явдаггүй

I never go hunting Би анд огт явдаггүй

2. PRESENT CONTINUOUS TENSE:

Түүр зуурын хэсэгхэн хугацаанд одоо болж байгаа зүйлийг заадаг.

She is listening to the music. 

Тэр хөгжим сонсч байна.

Hurry up! The bus is coming.

Хурдлаарай! Автобус ирж байна.

Удаан хугацаагаар үргэлжилж буй үйл явдлыг

илэрхийлэхэд мөн тус цагийг хэрэглэдэг.

I’m learning to drive.Би машин барьж сурч байгаа.Now we are working on the special project. Бид одоо чухал төсөл дээр ажиллаж байна.Saraa is studying to become a doctor. Сараа эмч болохоор сурч байгаа.I’m not reading any books right now. Одоохондоо би ном уншаагүй байна.Англи хэлний now гэдэг үг нь энэ агшинд, яг одоо гэх утгаасаа гадна урт удаан, хэсэг хугацааг зааж, тухайлбал, today-өнөөдөртөө, this week- энэ долоо хоногтоо, this year- энэ жилдээ, this centure- энэ зуунд гэх мэт хугацаа заасан дайвар үгстэй Continuous цаг дээр хэрэглэгддэг.

Одоо үргэлжилж буй цаг нь ойрын ирээдүйг заадаг. Урьдаас төлөвлөж, хэлэлцсэн үйл явдлыг одоо

үргэлжилсэн буй цагаар илэрхийлэхдээ:tomorrow- маргааш,  tonight- өнөө орой, on Sunday- бүтэн сайнд гэх мэт цаг хугацаа заасан дайвар үгс хэрэглэдэг.I’m leaving tomorrow. Би маргааш явна.When are you starting your new job? Шинэ ажилдаа хэзээ орох гэж байна вэ?He is taking his exam on Friday. Тэр тавдахь өдөр шалгалтаа өгнө.Isn’t he coming with us tonight? Тэр өнөө орой бидэнтэй хамт явахгүй юм уу?I’m meeting my friends after work. Ажлаа тараад би найз нартайгаа уулзана.

Ойрын ирээдүйг хавсарсан нийлмэл өгүүлбэрээр заахдаа одоо үргэлжилж буй цагийг хэрэглэдэг. Нөхцөл буюу цаг заасан гишүүн өгүүлбэрийн үйл үг одоо үргэлжилж буй цагаар илэрдэг.

If I am sleeping when Tuya comes, wake me up, please. 

Унтаж байхад минь Туяа ирвэл намайг сэрээчихээрэй.

Энгийн одоо цаг дээр хэрэглэгддэг always, constantly- дандаа гэсэн утгатай дайвар үгс нь одоо үргэлжилж буй цаг дээр ихэвчлэн хүмүүсийн дургүй хүргэсэн зүйлийг илэрхийлдэгээрээ онцлогтой.

He is constantly talking. I wish he would shut up.Тэр дандаа  чалчиж байх юм. Дуугүй болоод өгдөг ч болоосой.I don’t like them because they are always complaining about their health problem.Тэд үргэлж өвчин ярьж байдаг болохоор би тэдэнд дургүй.My little sister is always crying.Дүү маань дандаа л уйлж байх юм.Tuguldur is always asking me stupid questions.Төгөлдөр дандаа тэнэг юм надаас асууж байдаг.

Асуух хэлбэр дээр:Are you reading any books?Чи ном уншиж байна уу?Is he playing tennis?Тэр эрэгтэй теннис тоглож байна уу?

Үгүйсгэсэн хэлбэр дээр:I’m not reading any books. 

Би ном уншаагүй байна.

I’m not playing tennis.

Би теннис тоглоогүй байна.

3.PRESENT PERFECT TENSE: Ямар нэгэн зүйлийг өнгөрсөнд хийсэн ба түүний үр дүн нь

одоо мэдэгдэж байгаа.

 Хүүхэд аяга хагалчихсан байна - хагарах гэдэг үйлдэл өнгөрсөнд болсон ба аяга одоо хагархай байгаа.

A kid has broken a cup

Би гэрийн даалгавраа хийчихсэн байгаа - гэрийн даалгавар хийх гэдэг үйлдэл өнгөрсөнд хийгдсэн ба одоо надад шалгуулахад бэлэн ч юм уу үзүүлэхэд бэлэн гэрийн даалгавар байгаа тохиолдолд.

I have done my homework.

 Ямар нэгэн үйлдлийг өнгөрсөнөөс одоо хүртэл хэдий хэр хугацааны турш үйлдэж байгаа. Энэ тохиолдолд ямар хугацааны турш буюу үргэлжилсэн хугацаа хэлж байгаа бол for харин ямар нэгэн мөчөөс хойш гэж ярьж байгаа бол since гэдэг үг хэрэглэдэг.

Бид энд 6 сарын турш амьдарч байгаа.

We have lived here for 6 months.

Би англи хэлийг 3 жилийн турш үзэж байгаа.

I have studied English for 3 years.

Ямар нэгэн үйлдлийг өнгөрсөнд хэдэн удаа хийж байсныг одоо цагийн өнгөнөөс дүгнэн ярьж байгаа. Энэ тухай өгүүлбэрт одоогийн байдлаар гэсэн санаа давхар агуулагдаж байдаг.

Би энэ долоо хоногт 3 дахь номоо уншиж байна.

I have read 3 books this week.

Ганаа 6 лааз шар айраг уучихаад байна.

Ganaa has drunk 6 cans of beer so far. /so far - одоогийн байдлаар/

Ямар нэгэн зүйлийг өнгөрсөнд хэзээ нэгэн цагт хийж үзсэн эсвэл үзээгүй тохиолдолд энэ цагийг хэрэглэдэг. Мөн ямар нэгэн зүйлийг хэдэн удаа хийж үзсэн талаар дүгнэн ярих үед бас хэрэглэгддэг ба энэ тохиолдолд ever гэдэг үг ашигладаг бөгөөд урьд өмнө хэзээ нэгэн цагт гэсэн санаа агуулна.

Би хэзээ ч далай үзээгүй.

I have never seen ocean.

Чи анд явж үзсэн үү.

Have you ever gone hunting?

Асуух хэлбэр дээр:Has a kid broken a cup?Хүүхэд аяга хагалчихсан байна уу?.Have you done homework?Чи гэрийн даалгавраа хийчихсэн байна уу?

Үгүйсгэсэн хэлбэр дээр:Хүүхэд аяга хагалаагүй байна. A kid has not broken a cupБи гэрийн даалгавраа хийгээгүй байгаа.I have not done my homework.

4. PRESENT PERFECT CONTINUOUS TENSE:

Одоо төгсч үргэлжиж байгаа цаг нь монгол хэлний "тэгсээр байна, ингэсээр байна" гэсэн үгнүүдтэй утга дүйцнэ.

Form: Sub+have/has been+verb+ing

Үйл явдал өнгөрсөн үед эхлээд саяхан дууссан боловч одоо хүртэл үргэлжилсэн үйл явдлын үр дүнг илэрхийлэхэд хэрэглэгдэнэ.

I`m tired because I"ve been running. 

Би бүр ядарчлаа гүйсээр байгаад

Why is the grass wet? Has it been raining?

Өвс яагаад нойтон байнаа? Сая бороо орсон юмуу?

You don`t understand because you haven`t been listening. 

Чи намайг сонсохгүй байгаа учраас ойлгохгүй байгаа юм

Үйл явдал өнгөрсөн үед эхлээд одоо хүртэл үргэлжиж байгаа үйл явцыг онцолдог юм.

I have been writing. I am still writing now. 

Би бичсээр л байна. Одоо ч бас бичиж л байна

How long have you been learning German? Are you still learning now? 

Чи хэр удаан Герман хэлийг сурч байгаа вэ? Одоо хүртэл сурсаар л байгаа юмуу?

Одоо төгсч үргэлжиж байгаа цагийг үйл явдлын цаг хугацааг тодорхойлоход for, since, before, until, still гэсэн үгүүдтэй хамт ихэвчлэн хэрэглэдэг.

 I have been watching TV since 7pm. 

Би зурагт орой 7 цагаас хойш үзэж байна

Hey, I have been still waiting for you now. If you not going to come in 5 minuts I am going to home.

Хөөе, би чамайг одоо хүртэл энд хүлээж байна. Хэрвээ чамайг 5 минутын дотор ирэхгүй бол би харьлаа шүү

Асуух хэлбэр дээр:Have you been contacting with her? 

Чи түүнтэй холбоотой байгаа юу?

Has Hitka been going to school? 

Хитка хичээлдээ явсаар байгаа юу?

How long have they been playing football? 

Тэд хэр удаан хөл бөмбөг тоглож байгаа юм бэ?

Үгүйсгэсэн хэлбэр дээр:My friend hasn`t been calling me for 2 weeks. 

Миний найз над руу 2 долоо хоног ярьсангүй

We haven`t been visiting them since March. 

Бид тэднийд гуравдугаар сараас хойш очсонгүй

He hasn`t been acting for a long time. 

Тэр нэлээн удаан жүжиглэсэнгүй

ДАСГАЛ

It ……./rain/ there every day. I ……. /play/ tennis every Sunday. I am ……../do/ my homework now. Look! They are ………./play/ tennis. Have you been.................../contact/ with her?  I have been................./watch/

TV since 7pm.  They have already ………/go/ to school. She has just ……../cook/ dinner.

ДАСГАЛ

It rains there every day. I play tennis every Sunday. I am doing my homework now. Look! They are playing tennis. Have you been contacting with her?  I have been watching TV since 7pm.  They have already gone to school. She has just cooked dinner.

АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАНД БАЯРЛАЛАА.