İLETİŞİM NEDİR ?

İletişim kavramı, komünikasyon yani karşılıklı bilgi alışverişidir. Bunun yanında bir de ‘Enformasyon’ kavramı vardır. Enformasyon ise, bilginin tek yönlü iletilmesidir. Yani komünikasyonda karşılıklı bilgi alışverişi vardır, enformasyonda ise bilgi, tek yönlü iletilmektedir.

İLETİŞİMİN TEMEL ÖZELLİKLERİ ŞUNLARDİR

Bilinçli ya da bilinçsiz olarak gerçekleşebiliyor. Kullanılan sembollere, alıcı ve kaynak farkı anlamlar verebilir. Sözcüklerle ve beden diliyle gerçekleşir. Sözel olmayan iletişim duyu organlarıyla algılanabilir. Geri – bildirme gereksinim duyan çift yönlü bir eylemdir. Meydana geldiği ortamdan etkilenir. İletişim insan davranışları sonucunda ortaya çıkmıştır.

İnsanlar iletişim ihtiyacını hissetmişler ve hissetmeye de devam edeceklerdir. Yani iletişim insan davranışlarının bir ürünüdür.

İletişim her yerdedir. İnsanlar bazen zorunlu bazen de gönüllü bir şekilde iletişim ağı içerisinde yer almaktadır.

İletişim dinamiktir. İletişim belirli kalıplara bağlıdır. Örneğin, işaretlerin,

deyimlerin kullanıldıkları iletişim kalıbı içerisinde anlamı oluşur.

İLETİŞİMİN TEMEL ÖĞELERİ

İletişim sürecinin beş temel unsuru vardır. Bunlar; kaynak, mesaj, kanal, alıcı ve geri bildirim (feed-back)’dir. Bunların yanında ikincil unsurlar olarak iletişim sürecinde yer alan, kodlama-kod açma, algılama ve değerlendirme (filtre) ve gürültü unsurları da yer almaktadır.

KAYNAK (GÖNDERİCİ)

İletişim sürecinin gerçekleşebilmesi için ihtiyaç duyulan iki kişi vardır. Bunlardan birisi kaynak, bir diğeri ise alıcıdır. Kaynak; mesajı gönderen, kişi, grup, örgüt veya kurumdur. İletişimi başlatan ve mesajı gönderen kaynaktır. Gönderici olmadan, iletişim süreci başlamaz. Kaynak, göndermek isteğini mesajı önce zihninde oluşturur daha sonra bu oluşan fikri kodlayarak (sözcüklere, rakamlara, sembollere, işaretlere dönüştürerek) kanal aracılığı ile alıcıya gönderir.

MESAJ

Kaynak tarafından kodlanarak alıcıya gönderilen, kaynak ve alıcı için aynı anlamı taşıyan, duygu ve düşüncelerin sembollerle ifade edilmesine ‘mesaj’ denir. İletişim sürecinde kaynak konuşuyorsa ise, mesaj duyulanlardır, yazıyor ise, okunulanlardır, beden dilini kullanıyor ise, görülenlerdir. Mesajın iletilmesinde, alıcının duyu organlarına ne kadar fazla ulaşılırsa, mesajın etkisi o kadar fazla olur, bu sayede de iletişim daha etkili olur. Kaynağın gönderdiği mesaj ile alıcının algıladığı mesaj birbirinin aynı ise iletişim tam olur.

BİR MESAJİN, ETKİSİNİN ARTMASI VE ALİCİNİN GERİBİLDİRİM VEREBİLMESİ İÇİN SAHİP OLMASİ GEREKEN ŞARTLAR ŞUNLARDİR:

Alıcının bilgi birikimine ve deneyimlerine uygun olması gerekmektedir,

Alıcının, değer yargılarına, inanç ve tutumuna uygun olması gerekmektedir,

Alıcının ihtiyaçlarına uygun olması gerekmektedir,

Alıcının amaçlarına uygun olması gerekmektedir, Alıcının ilgi alanlarına uygun olması

gerekmektedir, Alıcının toplum içindeki konumuna ters

düşmemelidir, Alıcının anlayacağı dil ve anlatım özelliklerine

uygun olmalıdır.

MESAJLARIN SAHİP OLMASI GEREKEN GENEL ÖZELLİKLER VARDIR.

Mesaj alıcı tarafından anlaşılır olmalıdır Mesaj açık olmalıdır Mesaj alıcıya doğru zamanda iletilmelidir Mesaj alıcıya gönderilirken uygun kanallar

izlenmelidir Mesaj, kaynak ve alıcı arasında kalmalı,

iletişim sürecine başkaları dâhil olmamalıdır

KANAL

Kanal, mesajı kaynaktan alıcıya taşıyan araçtır. Bir mesajın kaynaktan hedefe ulaştırılabilmesi için mutlaka bir kanala ihtiyaç vardır. İnsanların beş duyu organı (görme, duyma, dokunma, tatma, koklama) onların iletişim kanallarını oluşturur.

ALİCİ (HEDEF)

Kaynağın gönderdiği mesajı alan tarafa, alıcı yani hedef denir. Alıcı, kaynağın mesajın iletilmesi konusunda hedef aldığı kişi veya gruplardır. Alıcı, mesajı alır ve kodlanan sembolleri çözerek iletişim sürecini sürdürür. Eğer alıcı, mesajı algılamaz ise iletişim süreci tamamlanmaz. Mesaj mutlaka alıcı tarafından algılanmalıdır

İLETİŞİM SÜRECİNDE BAŞARI ELDE EDİLEBİLMESİ İÇİN ALICININ AKTİF DİNLEME YETENEĞİNE DE SAHİP OLMASI GEREKMEKTEDİR. AKTİF BİR DİNLEYİCİ OLABİLMEK İÇİN;

Sessizlik sağlanmalı, Konuşmacının sözü kesilmemeli, Sabırlı olunmalı, Kaynağa karşı empati gösterilmeli, Her türlü önyargıdan arınmış olunmalıdır. Etkin bir iletişim için alıcının sahip olması gereken

özellikler şunlardır: Alıcı mesajı doğru algılayabilmelidir Alıcı bilgi olmalı ve geri besleme yeteneğine sahip

olmalıdır Alıcı seçici olmamalıdır Alıcı bulunduğu düzleme uygun davranmalıdır Alıcı, kaynak olma özelliğini taşımalıdır

KODLAMA-KOD AÇMA:

Kaynağın alıcıya göndereceği mesajı, alıcı tarafından algılanabilecek bir şekle çevirmesine kodlama denir. Kaynak bir mesajı kodlarken, alıcının özelliklerini, bilgi ve deneyimlerini dikkate almalıdır.

ALGILAMA VE DEĞERLENDİRME (FİLTRE)

İnsanların çevresindeki olayların farkına varması ve onları yorumlaması sürecine algı denilmektedir. Algı, kişinin bilgilerin, anlama, organize etme ve değerlendirme sürecidir. Algılama süreci sayesinde kişi etrafındaki olaylara anlam verir. Kişilerin, beklentileri, geçmişleri, içindeki bulundukları durum, toplumsal ve kültürel faktörler gibi bir takım etkenler, kaynağın gönderdiği mesajın alıcı tarafından farklı algılanmasına neden olabilir.

Algılama farklılıklarına yol açan unsurları, dışsal faktörler ve içsel faktörler olarak ikiye ayırabiliriz. Algılama farklılıklarına yol açan dışsal faktörler; hareketlilik, yoğunluk, tekrarlama, yenilik, benzerlik gibi faktörlerdir.

Algılama farklılıklarına yol açan içsel faktörler ise; kişinin ihtiyaçları, değer yargıları, geçmiş deneyimleri, arzu ve istekleri, alışkanlıkları gibi faktörlerdir.

GERİ BİLDİRİM (FEED-BACK, DÖNÜT)

Alıcının, kaynağın gönderdiği mesajına verdiği yanıta geri bildirim denir. Etkin bir iletişimde geri bildirim olmalıdır. Geri bildirimin olmadığı iletişim tek yönlü iletişimdir.

Etkin bir geri bildirimin sahip olması gereken özellikler şunlardır:

Doğru zamanda iletilir. Kaynağa yardımcı olur. Kaynağın amacına ulaşmasını sağlar. Kaynağın gönderdiği mesajın tam karşılığıdır. Yapıcıdır. Etkin olmayan bir geri bildirimde bulunan özellikler ise şunlardır: Mesajın tam karşılığı değildir, geneldir. Zamanlaması yanlıştır. Karmaşıktır. Yorum ağırlıklıdır

GÜRÜLTÜ:

İletişim süreci belirli bir çevrede gerçekleştiği için, bu süreci etkileyen tüm koşullarda bir çevre içerisinde oluşmaktadır. Çevre şartları iletişimin etkililiğini doğrudan etkilemektedir.

İletişimde üç tür gürültüden söz edebiliriz. Bunlar:

Çevre koşullarının yol açtığı gürültü (Örn: Trafik gürültüsü)

İletişim kanaldan kaynaklanan gürültü (Örn: Mürekkebin kötü yazmasından kaynaklı, yazıların okunamaması)

Semantik faktörlerden kaynaklanan gürültü ( Örneğin: Kelimelerin yanlış söylenmesi)

İLETİŞİMDE AMACA ULAŞMA VE ETKENLER İletişimin amacına ulaşabilmesi için, iletişim sürecinin içinde

bulunduğu yer ve zaman oldukça önemlidir.Çünkü durumdan duruma ve şartlardan başka şartlara göre değişebilir. Yani hiçbir durum, kendi başına anlamlı değildir, onu anlamlı yapan yer, zaman ve diğer çevresel faktörlerdir. İletişim, insanın kendini diğer canlılara kabul ettirmesi ve sosyalleşebilmesi açısından oldukça önemlidir. Kişinin bir gruba dâhil olabilmesi, duygu ve düşüncelerini açıklayabilmesi, fikirlerini başkalarıyla paylaşabilmesi iletişim sayesinde gerçekleşir. Yani insanlar arasında var olan ilişkiler iletişim sayesinde devam eder. İçinde bulunduğumuz çağ, “Bilgi Çağı” olarak adlandırılmaktadır. Bu da gösteriyor ki, artık bilgi en önemli üretim kaynağı haline gelmiştir. Bilginin iletilmesi ise, iletişim sayesinde olmaktadır. Yani, iletişimin önemi geçtiğimiz çağlara göre günümüzde oldukça artmıştır.

İletişim kurmanın birçok amacı vardır. Bunlardan bazıları aşağıda yer almaktadır:

Anlaşmak Etkilemek Kişileri belirli bir konuda, kaynağın isteği doğrultusunda

ikna etmek Herhangi bir konuda, fikir, düşünce, durum ya da olayla

ilgili kişileri bilgilendirmek Yönetmek Belirlenmiş bir hedef doğrultusunda kişileri yönlendirmek İnsanları motive etmek Harekete geçirmek (eyleme geçirmek) Eğlendirmek Duyguları paylaşmak Eğitmek vb…

Hazırlayan : Serdar NAS