Türkiye’de İklim Elemanları ve Özellikleri

Türkiye’de İklim Elemanları

A- Türkiye’de Sıcaklık

B- Türkiye’de Basınç

C- Türkiye’de Rüzgarlar

D- Türkiye’de Nem ve Yağış

A- Türkiye’de Sıcaklık

Türkiye yıllık ortalama sıcaklık dağılış haritası

1-Türkiye’de Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı

• Türkiye haritası incelendiğinde

Yükseltiye bağlı olarak batıdan doğuya gidildikçe sıcaklık azalır.

Denizel etkiye bağlı olarak kıyı kesimlerimiz iç kesimlere oranla daha sıcaktır.

Enlem faktörüne bağlı olarak Karadeniz kıyılarımız hariç, güneyden kuzeye gidildikçe sıcaklık azalır.

1- Türkiye’de Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı

a-) Türkiye’de en düşük ortalama sıcaklıklar Kuzeydoğu Anadolu’da görülür.

1- Türkiye’de Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı

b) En yüksek ortalama sıcaklıklar Güneydoğu Anadolu bölgesinin güneyinde daha sonra Akdeniz Bölgesinin kıyı kesiminde görülür.

1- Türkiye’de Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı

c) En düşük sıcaklık ile en yüksek sıcaklık arasındaki fark 8 dereceden fazladır.

d) Sıcaklık genellikle güneyden kuzeye doğru gidildikçe azalır.

2- Türkiye’de Temmuz Ayı Ortalama Sıcaklık Dağılışı

En düşük sıcaklık, Kuzey Anadolu, Karadeniz kıyıları ve Marmara’nın kuzeyinde görülür.

En yüksek sıcaklıklar Güneydoğu Anadolu Bölgesinde görülür.

Temmuz ayı faaliyetleri

3- Türkiye’de Ocak Ayı Ortalama Sıcaklık Dağılışı

En düşük sıcaklıklar, Kuzeydoğu Anadolu’da görülür.

En yüksek sıcaklıklar Akdeniz’in kıyı kesiminde görülür.

Birader otobüs geçti mi acaba? Donduk burada.

Kışın olumsuz yönü

Kışın güzel yönü

Türkiye’de Sıcaklığın Özellikleri

1- Aylık ortalama sıcaklıkların yıl içindeki dağılımı farklılık gösterir. Kış ve yaz aylarında aylık ortalama sıcaklık farkları, özellikle iç kesimlerde çok belirgindir.

2- Sıcaklık genelde batıdan doğuya, güneyden kuzeye doğru gidildikçe azalır. Ancak aynı enlemlerdeki kıyı ve iç kesimler de farklılık gösterir.Genel olarak kıyı bölgelerimiz iç bölgelerimize göre daha sıcaktır.

3- Sıcaklık dağılışında karasallık ve yükselti etkilidir.

4- Ocak ayında görülen ortalama sıcaklıklar, ülke genelinde birbirinden farklıdır.

5-Temmuz ayında en yüksek sıcaklıklara Güneydoğu Bölgemizde rastlanılır.

6-Kıyı kesimlerinde nemliliğin etkisiyle yaz ve kış arasında çok fazla değişim görülmezken iç kesimlerde ani ısınma ve soğuma yüzünden sıcaklık ya çok düşer ya da çok artar.

Türkiye’de Don Olayı ve Önemi

Sıcaklığın gün içinde 0 o C’nin altına düştüğü günlere DON OLAYLI GÜN adı verilir.

Türkiye’de donlu günlerin sayısı ve başlama zamanları yöreler arasında önemli farklılıklar gösterir.

Yıllık ortalama donlu gün sayısı, denizellik etkisine bağlı olarak Akdeniz Kıyılarında 1-2Ege’de 9,Karadeniz kıyılarında 12,Marmara kıyılarında 21 güne ulaşır

Türkiye’de Don Olayı ve Önemi

Donlu günler Doğu Anadolu Bölgesi’nde 180 güne kadar çıkar (Kars)

İç Anadolu’da 100

İç Batı Anadolu’da 70 – 80 gün civarındadır

Türkiye’de Don Olayı ve Önemi

Donlu günler en erken Doğu Anadolu’nun yüksek kesimlerinde eylül ayında başlarMart sonuna kadar sürer

İç Anadolu’da ekim – kasım aylarından ilkbahar aylarına kadar sürer

Don olayı ulaşım üzerinde etkilidir. Ayrıca hayvancılık, inşaat, ticaret üzerinde de olumsuz etkileri görülür

B- Türkiye’de Basınç• Ülkemiz, coğrafi konumundan dolayı ve bulunduğu iklim kuşağı

nedeniyle yaz ve kış mevsimlerinde farklı basınç merkezlerinden etkilenir.

Türkiye’yi en çok etkileyen basınç merkezleri

a- Sibirya Yüksek Basıncı (Antisiklonu)

b- Asor (Azor) Yüksek Basıncı (Antisiklonu)

c- Basra Alçak Basıncı (Siklonu)

d-İzlanda Alçak Basıncı (Siklonu)

a- Sibirya Yüksek Basıncı (Siklonu)

• Sibirya Üzerinde oluşur.

Türkiye’yi kışın etkiler.

Soğuk ve kar getirir.

b- Azor (Asor) Yüksek Basıncı (Antisiklonu)Kimi kaynaklarda Orta Avrupa Yüksek basıncı

• Atlas okyanusu üzerindeki Azor adaları çevresinden Türkiye’ye sokulur. Kışın etkilidir. Soğuk ve kar getirir.

Azor Adaları

c- Basra Alçak Basıncı (Siklonu)Basra Körfezi çevresinde oluşur.

Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde etkilidir.

Havadaki nemi kurutarak sıcaklık ve buharlaşmayı artırır.

Türkiye’de yaz mevsiminde etkilidir.

d- İzlanda Alçak Basıncı (Siklonu)

İzlanda üzerinde oluşur.

Türkiye’de kışın ve ilkbaharda etkili olur.

Türkiye’de kışın ılık geçmesine neden olur.

İZLANDA

Türkiye’yi Etkileyen Yerel Rüzgarlar

KARAYEL YILDIZ POYRAZ

LODOS KIBLE KESİŞLEME

Yerel Rüzgarlar

• Not: Karayel, Yıldız, Poyraz Türkiye’de sıcaklığı düşürür. Lodos, Kıble, Keşişleme (Samyeli)sıcaklığı artırır.

• Not2: Ege denizinde yazın poyraz benzeri rüzgarlar tam kuzeyden eserler. Eski Yunanlılar bu rüzgarlara, ticaret rüzgarları anlamına gelen Etesia demişler.Bugün de, Dünya Literatüründe Ege denizinde yazın kuzeyden esen rüzgarlara ETEZYEN denilmektedir.

C- Türkiye’de Nem ve Yağış

Nemlilik ve Yağış Türkiye’de;

1- Bitki dağılışı ve Çeşitliliği

Nüfus ve Yerleşme

Ekonomik faaliyetlerin dağılışı üzerinde etkilidir.

C- Türkiye’de Nem ve YağışTürkiye’de fazla yağış alan yerler (1000 mm den fazla);

1-Doğu Karadeniz Bölümü

2- Batı Karadeniz Bölümü

3- Doğu Anadolu’nun bazı dağlık alanları

4- Akdeniz’in kıyı kesimi

5- En fazla yağış alan il RİZE’DİR.(2400mm)

C- Türkiye’de Nem ve Yağış

Türkiye’de orta derecede yağış alan yerler (500-1000mm)

Akdeniz, Marmara, Orta Karadeniz, Doğu Anadolu ve İç Anadolu’nun kuzey kesimleri

C- Türkiye’de Nem ve Yağış

• Türkiye’de en az yağış alan yerler (500m’nin altında);

Bölge olarak İç Anadolu daha sonra Güneydoğu Anadolu gelir.

Yer Olarak Tuz gölü çevresi ile Iğdır Ovası (250mm)

Türkiye’de Oluşumlarına Göre Yağış Tipleri

1- Yamaç (Orografik) Yağışları

Nemli hava kütlesinin bir yamaç boyunca soğuması sonucu oluşurlar.

Çoğunlukla dağların denize bakan yamaçlarında görülür.

Ülkemizde Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinde görülür.

2- Konveksiyonel (Yükselim) Yağışları

Isınarak Yükselen havanın soğuyup yağış olarak düşmesiyle oluşurlar.

En fazla İç Anadolu (Kırkikindi Yağışları da denir) bölgemizde görülür.

Özellikle ilkbahar aylarında oluşur.

3-Cephesel (Frontal) YağışlarıSıcak ve soğuk hava kütlelerinin karşılaştığı alanlarda, sıcak havanın soğuk havanın üzerine çıkarak soğuması ve yoğunlaşmasıyla oluşan yağışlardır.

Ülkemizde daha çok kış aylarında görülür.

Ülkemizin genelinde görülür.

TÜRKİYE’DE SİS ve ÖNEMİ

• Yer şekillerine bağlı olarak her bölgede sis görülebilir

•

• Marmara Bölgesinde ilkbaharda

• Karadeniz kıyılarında her mevsimde

• İç Anadolu ve Doğu Anadolu’da kış ve ilkbaharda fazla görülür

• Ege ve Akdeniz ile Güneydoğu Anadolu’da sisli gün sayısı çok azdır

SİS’İN ETKİLERİ

• Trafikte görüş mesafesini azaltması

• Hava kirliliğinin artması• Solunum hastalıkları

• Dağların yüksek kesimlerinde alpin çayırların yetişmesi

• Bitkilerin nem kazanması

TÜRKİYE’DE KURAKLIK ve KURAK BÖLGELER

• Yıllık yağış miktarının 250 mm.nin altında olduğu alanlardır.

• (Tuz Gölü ve çevresi, Kayseri – Niğde arası, Malatya Havzası Iğdır yöresi)

• Bazı bölgelerde yağış miktarı daha fazla olmasına rağmen aşırı buharlaşma nedeniyle şiddetli kuraklık yaşanır

• (Güneydoğu Anadolu Bölgesi ( yıllık 500.mm.nin üzerinde yağış almasına rağmen)

• Akdeniz ve Ege Bölgeleri’nde yazların yağışsız geçmesi

• Marmara ve Karadeniz Bölgeleri’nde kuraklık pek hissedilmez.

• Karadeniz dışında hemen her yerde belirli dönemlerde kuraklık yaşanır.

• Bunun nedeni yağış rejiminin düzensiz ve yıllık yağış miktarının az olmasıdır

• Ekonomik yönden zararlara yol açar

• Tarım ürünlerinde verim azalır