3. Zesp autorski: Grayna Adamczyk-Arns Piotr Grka Hanna Ruman
Pawe Wojdylak Wykonawca: Wrocawska Rewitalizacja Spka z ograniczon
odpowiedzialnoci ul. Kunicza 56 50-138 Wrocaw www.w-r.com.pl
Wrocaw, grudzie 2012 Zleceniodawca: Miasto Wrocaw pl. Nowy Targ 1/8
50-138 Wrocaw www.wroclaw.pl Przedmiecie Odrzaskie M a ste r p l a
n K o n c e p c j a W Wrocawska Rewitalizacja
4. 5 Spis treci Wprowadzenie 7 Obszar objty Masterplanem 8
Masterplan 9 Masterplan, cz koncepcyjna: struktura 10 Konsultacje
spoeczne 12 Cele strategiczne i operacyjne 19 Nadrzdny cel
strategiczny dla Nadodrza 20 Cele operacyjne 21 Kontekst
ponadlokalny 22 Regulacje formalno-prawne 30 Ukad urbanistyczny 32
Funkcje uytkowe 34 Mieszkalnictwo 38 Podwrza 44 Przestrze publiczna
52 Ulice 62 Elementy przestrzeni 66 Eksperymenty w przestrzeni 71
Ziele na Nadodrzu 74 Zabudowa 80 Strefy parterw 82 Elementy reklamy
83 Zabudowa oficynowa 84 Zagadnienia spoeczne 88 Akcje i programy
spoeczne 90 Bezpieczestwo 93 Bezrobocie i pomoc spoeczna 96
Nadodrze miejsce ycia 98 Infrastruktura spoeczna 100 Informowanie o
yciu osiedla 102 Menader kwartau 103 Gospodarka 108 Turystyka 117
Kultura i sztuka 120 rodowisko 124 rda 128
5. 6
6. 7 Wprowadzenie Dziki szeroko zakrojonym dziaaniom ostatnich
lat sowa Nadodrze i rewitalizacja stay si cile powizane mona
powiedzie, e Nad- odrze zostao symbolem rewitalizacji we Wrocawiu.
Pojedyncze realiza- cje zaczynaj skada si w logiczn cao i zdaj si
by coraz bardziej dostrzegane w przestrzeni miejskiej. Zrealizowane
ju projekty staj si impulsem dla kolejnych dziaa, motywacj dla
eksperymentw i inno- wacji, ktre wanie na Nadodrzu zdaj si mie
szanse na pomylne przyjcie. O rewitalizacji Nadodrza regularnie
ukazuj si artykuy prasowe, tocz oywione dyskusje na tematycznych
forach internetowych, powicona jej zostaa niejedna strona www.
Rewitalizacja Nadodrza stanowi te sta- y przedmiot dyskusji
publicznej angaujcej wielu uczestnikw zarw- no mionikw, jak i
sceptykw. Nadodrze ju od duszego czasu cieszy si zainteresowaniem
rwnie w rodowiskach naukowych w ostatnich latach powstao wiele prac
(w tym licencjackich i magisterskich) porusza- jcych wieloaspektowo
problematyk rewitalizacji tej czci Wrocawia zarwno z ekonomicznego
punktu widzenia, jak i przestrzennego czy architektonicznego.
Zabiegano te o promocj tych prac np. w ramach wystaw projektw etc.
Powoli zmienia si wic wizerunek osiedla nie tylko ten materialny,
wi- doczny dla odwiedzajcych, ale te sam sposb, w jaki si o
Nadodrzu mwi i myli. Nie znaczy to jednak, i proces odnowy jest ju
zakoczony czy choby wprowadzony na waciwe tory. Podjte inicjatywy
trafiy na podatny grunt lecz aby mona byo mwi o trwaych,
dugofalowych zmianach, trzeba jeszcze dooy wielu stara, a przede
wszystkim okre- li jasn wizj dalszego rozwoju. Konieczne jest zatem
stworzenie instrumentu, w ramach ktrego w oparciu o rzeteln wiedz
pozyskan na temat obszaru moliwe b- dzie stworzenie odpowiednich
metod postpowania i skoordynowana realizacja dziaa, ktre pomog w
osigniciu sformuowanych celw.
7. 8 Obszar objty Masterplanem Pl. Staszica Pl. Powstacw
Wielkopolskich Tomasza Pierwszego Obiska Obiska Krta Krta Krta
Sowiaska Roosevelta Nowowiejska Wygodna Kluczborska Olenicka Prusa
Prusa Drobnera Poniatowskiego JednociNarodowej JednociNarodowej
Kiliskiego Niemczewicza Probusa Drobnera okietka Pl. w. Macieja
Trzebnicka Trzebnicka Chrobrego Chrobrego Jagielloczyka w.
Wincentego Rydygiera Rydygiera Nobla Jagielloczyka Pauliska
Pobonego Brodatego Dubois Dubois Kurkowa Otwarta Kaszubska Ptasia
Pl. StaszicaPl.Strzelecki Pl.Staszica Pl.Staszica Pomorska Pomorska
Cybulskiego Stranicza SkadowaKurkowa Kurkowaowiecka Brodatego
Pomorska Drobnera eromskiego Obiska Daszyskiego Jednoci Narodowej
Wska Pomorska Warzywnicza Na Szacach Bema
8. 9 Masterplan Pod pojciem Masterplanu rozumie si strategiczny
dokument plani- styczny, ktrego celem jest okrelenie sposobu
przyszego postpowania na danym obszarze miasta a zatem opracowanie
logicznego systemu przygotowania i realizacji dziaa planistycznych,
inwestycyjnych i niein- westycyjnych. Ze wzgldu na fakt, i
rewitalizacja jest zagadnieniem wie- lodyscyplinarnym, dla
pomylnego sterowania tym procesem koniecz- ne jest stworzenie
dokumentu uwzgldniajcego rnorodne aspekty i zjawiska, ktre
doprowadziy dany obszar do stanu kryzysowego i wska- zanie rodkw
sucych trwaemu wyprowadzeniu go z tego stanu. Zjawiska kryzysowe w
najbardziej wyrazisty sposb uwidaczniaj si w sferach
funkcjonalno-przestrzennej, spoecznej, gospodarczej i rodo-
wiskowej rzetelne pozyskanie wiedzy o Nadodrzu w kontekcie tych
sfer jest konieczne w celu opracowania stosownych metod postpowa-
nia w przyszoci. Tym samym fundamentalnym elementem Masterplanu s
analizy, kt- re udokumentowano w czci I Masterplanu, w oddzielnej
publikacji. Dostarczyy one materiau wyjciowego do konsultacji
spoecznych i fa- chowych, prowadzonych w trakcie opracowywania
niniejszej czci kon- cepcyjnej. Dopiero na tej podstawie moliwe byo
okrelenie celu strate- gicznego i celw operacyjnych dla odnowy i
rozwoju Nadodrza a co za tym idzie, zdefiniowanie gwnych pl
dziaalnoci. Zaproponowane dziaania s bezporedni konsekwencj
koncepcji for- muowanych dla poszczeglnych pl dziaalnoci. Ich
uporzdkowanie wedug czasu realizacji pomoe stworzy projekty
priorytetowe, ktre powinny by realizowane w pierwszej kolejnoci,
przy jednoczesnym za- pewnieniu listy projektw rezerwowych.
Masterplan, odnoszcy si do problematyki Nadodrza w sposb interdy-
scyplinarny, jest dokumentem niezbdnym do podejmowania decyzji za-
rzdczych. Bdzie on peni funkcj mapy dziaa w procesie rewitaliza-
cji pozwalajcej prowadzi prace etapami, ale w sposb skoordynowany i
zgodny z zaoonymi celami. W oparciu o Masterplan moliwe bdzie
wykonanie szczegowych projektw koncepcyjnych dla podobszarw,
kwartaw lub obiektw, stworzenie harmonogramw dla poszczegl- nych
dziaa, okrelenie nakadw finansowych i pozyskiwanie funduszy.
Masterplan wytycza drog caego procesu zapewnia kompleksowe
spojrzenie na problematyk definiuje pola dziaa i kompetencje tworzy
hierarchi dziaa poredniczy midzy nadrzdnymi wytycznymi a
konkretnymi dziaaniami uatwia komunikacj i wspprac pomidzy
uczestnikami procesu jest instrumentem elastycznym dziki moliwoci i
koniecznoci aktualizacji Niezwykle istotn rol dokument ten powinien
odegra w celu pogldo- wej prezentacji planowanych zmian, co umoliwi
aktywniejsze wczenie mieszkacw i potencjalnych inwestorw w proces
rewitalizacji. W tym kontekcie celem Masterplanu jest wskazanie pl
dziaania i kon- kretnych zamierze, do realizowania ktrych naley dy
w zaoonej perspektywie czasowej i w ramach moliwych do zaangaowania
rod- kw. Kompleksowe spojrzenie umoliwi uporzdkowanie, wzajemne
skoordy- nowanie i ewentualne uzupenienie zada z rnych dziedzin, a
elastycz- ny charakter dokumentu pozwoli na jego konieczn
aktualizacj w celu reagowania na zmieniajce si uwarunkowania. Wobec
wielu niewiadomych wystpujcych przy tego typu wieloaspek- towych,
dugofalowych projektach transformacji, jest to idealny instru- ment
sterowania poredniczcy pomidzy dalekosinymi, nadrzdnymi
priorytetami a konkretnymi dziaaniami.
9. 10 Analizy Cele operacyjne Koncepcja Sposb realizacji
Koncepcja: pola dziaalnoci Aspekty formalnoprawne Dziedzictwo
kulturowe Kontekst ponadlokalny Transport i komunikacja Przestrze
publiczna Kwartay zabudowy Tereny zielone Aspekty spoeczne
Infrastruktura spoeczna Aktywno gospodarcza Turystyka Kultura i
sztuka Aktywno spoeczna rodowisko pozyskanie wiedzy interpretacja
konsultacje spoeczne konsultacje fachowe cel strategiczny cele
operacyjne Masterplan, cz koncepcyjna: struktura Sposb realizacji
Obszary bez koniecznoci interwencji Obszary koniecznych interwencji
Dziaania na przestrzeni 1-5 lat Dziaania na przestrzeni 5-10 lat
Dziaania na przestrzeni 10-15 lat Projekty priorytetowe Cel
strategiczny Cele operacyjne Powyej: cay Masterplan skada si z czci
analiz (przedstawionej w oddzielnej publikacji) i czci koncepcyjnej
(przedstawionej niniejszej publikacji). Analizy czyli pozyskanie
wiedzy o obszarze to fundamentalny element Masterplanu, poniewa
stanowi materia wyjciowy do konsultacji spoecznych i fachowych.
Dopiero na tej podstawie moliwe jest okrelenie celu strategicznego
i celw operacyjnych dla rozwoju i odnowy Nadodrza a co za tym
idzie, zdefiniowanie gwnych pl dziaalnoci. Zaproponowane dziaania s
bezporedni konsekwencj koncepcji formuowanych dla poszczeglnych pl
dziaalnoci. Ich uporzdkowanie wedug czasu realizacji pomoe stworzy
projekty priorytetowe, ktre powinny by realizowane w pierwszej
kolejnoci, przy jednoczesnym zapewnieniu listy projektw
rezerwowych. Cz I Cz II
10. 11 Pola dziaalnoci Pola dziaalnoci Pola dziaalnoci Pola
dziaalnoci Pola dziaalnoci Dziaania Dziaania Dziaania Dziaania
Dziaania Cel strategiczny Cel operacyjny Cel operacyjny Cel
operacyjny Cel operacyjny Cel operacyjny PROJEKTY priorytetowe W
celu zapewnienia kompleksowoci procesu konieczne jest okrelenie
celw operacyjnych, ktrych realizacja w dugofalowej perspektywie
doprowadzi do osignicia celu strategicznego. Finalnym krokiem jest
wybr projektw priorytetowych i rezerwowych, tak aby zagwarantowana
bya moliwo dopasowywania ich realizacji do aktualnych moliwoci.
Zadaniem projektw priorytetowych jest wywoanie impulsw dla dalszych
dziaa, rwnie sektora prywatnego. W procesie rewitalizacji wana jest
kada inicjatywa zarwno zagospodarowanie przestrzeni publicznych i
podwrek, remonty kamienic i tworzenie przyjaznych warunkw
mieszkaniowych, ale te kada pojedyncza inicjatywa mieszkacw czy
NGOsw jak festyn podwrkowy czy pomoc ssiedzka. Tylko wsplna dbao o
obszar pozwala zabezpieczy osignicia procesu rewitalizacji. Przy
tak zoonym, wielowtkowym i kosztownym procesie jakim jest proces
rewitalizacji, konieczne jest uporzdkowanie gwnych pl dziaalnoci.
Su temu m.in. cele operacyjne. Cele operacyjne dotycz rnych aspektw
odnosz si zarwno do zagadnie o charakterze administracyjnym jak i
przestrzenno-funkcjonalnym, gospodarczym, spo- ecznym czy
rodowiskowym. Ich suma tworzy zdefiniowany nadrzdny cel
strategiczny dla Nadodrza. Cele operacyjne okrelono na podstawie
przeprowadzonych analiz, w oparciu o dowiadczenie i wiedz specjali-
styczn, a take kierujc si wynikami konsultacji spoecznych. W
dalszej czci Masterplanu dla kadego z celw operacyjnych okre- lono
pola dziaa, ktre w bardziej precyzyjny sposb opisuj kady z celw. W
ten sposb stworzono podstaw do formuowania konkretnych pro- jektw,
ktre uporzdkowano w przedziaach czasowych 5, 10 i 15 lat. Nastpnym
krokiem jest wybr i realizacja projektw priorytetowych o najwikszym
potencjale oddziaywania, do realizowania ktrych naley dy w zaoonej
perspektywie czasowej i w ramach moliwych do za- angaowania rodkw.
Przyjte do realizacji projekty wynikaj wic z celu strategicznego
oraz celw operacyjnych i przypisanych im pl dziaa. Zwrotnie wszyst-
kie podjte kroki maj dy do opisanego zamierzenia i je systemowo
wsptworzy. Istotnym jest przy tym kompleksowe spojrzenie i ela-
styczno postpowania, tzn. aktualizacja zamierze w celu reagowania
na zmieniajce si uwarunkowania.
11. 12 Rewitalizacja jest zoonym, multidyscyplinarnym procesem.
Cho prze- miany przestrzenno-funkcjonalne s najbardziej widoczne i
niejednokrot- nie tworz podstawy do realizacji procesu jako
takiego, niemniej wane s inne aspekty: odnowa gospodarcza,
rodowiskowa i spoeczna obsza- ru. Ze wzgldu na zoono dziaa
rewitaliacji, wspudzia lokalnych spoecznoci jest nieodzownym
elementem kadego etapu procesu. Masterplan konsultowany by ze
spoecznoci lokaln na trzech eta- pach: po opracowaniu czci analiz,
po opracowaniu wstpnych koncep- cji i zdefiniowaniu celw
operacyjnych i kierunkw planowanych zmian, a nastpnie po
wprowadzeniu sugestii wynikych w ramach konsultacji. Konsultacje
spoeczne adresowane byy m.in. do mieszkacw oraz osb pracujcych,
inwestujcych bd realizujcych wasne projekty na Nad- odrzu, a take
do pasjonatw i sympatykw osiedla. Niejak trudnoci byo dyskutowanie
nad tak oglnym, abstrakcyjnym dokumentem jakim jest Masterplan mimo
to udao si osign najwaniejszy cel konsulta- cji spoecznych:
rozpoczcie dialogu w celu definiowania celw rewitali- zacji dla
Nadodrza. Szczegowy przebieg konsultacji spoecznych jest zacznikiem
do ni- niejszego Masterplanu. Dla podsumowania opinii, uwag i
pomysw zgo- szonych przez uczestnikw sporzdzone zostao streszczenie
najistotniej- szych kwestii poruszonych w czasie konsultacji.
Konsultacje spoeczne maj 2012 Pierwsze konsultacje odbyy si 24 maja
2012 r. w siedzibie Infopunktu przy ul. okietka 5. Spotkanie
poprzedzone zostao dwutygodniow ak- cj informacyjn w miejscach i
mediach takich jak ruchliwe punkty osie- dla, lokalna prasa,
internetowe serwisy informacyjne i specjalistyczne, oficjalne
strony Wrocawia, fora dyskusyjne. Informacj wprowadzono w obieg za
pomoc plakatw, ulotek, artykuw, ogosze i zaprosze. Przebieg
spotkania w Infopunkcie podzielony zosta na dwie czci: prezentacj
dotyczc etapu analiz Masterplanu oraz moderowan dyskusj, w ktrej
kady mia moliwo zgoszenia wasnych uwag i pomysw. Najwicej uwagi
powicono zagadnieniom takim jak: mieszkania socjalne i mieszkaniowy
zasb komunalny, funkcjonowanie zarzdcw prywatnych i komunalnych,
lokale uytkowe, Policja i bezpieczestwo, resocjalizacja i sprawy
spoeczne (w tym problem publicznej nietrze- woci i wandalizmw),
tereny zielone (ich bezpieczestwo i czysto), problemy z
parkowaniem, zagospodarowanie wntrz kwartaowych, akcje w
przestrzeni miejskiej (w tym festyny), inne tematy (m.in Dworzec
Wrocaw-Nadodrze, potrzeba informacji i zachowania bogatej struktury
usugowej osiedla). Wszystkie zagadnienia poruszone podczas ponad
2,5-godzinnej dyskusji uwzgldniono w fazie tworzenia czci
koncepcyjnej Masterplanu. Ponadto w Infopunkcie ustawiono skrzynk
na opinie, ktre mona byo zgasza przez kolejne dwa tygodnie. Spord
zebranych gosw domino- way zagadnienia zwizane z nastpujcymi
aspektami: 1.Przestrze i zabudowa: deficyt placw zabaw i urzdze
sportowych do uzupenienia, potrzeba kontynuacji remontw
budynkw/kamienic zazielenienie osiedla (roliny, kwiaty, drzewa),
zagospodarowanie podwrek (ogrdki dla mieszkacw, owietlenie, murale
etc.), zagadnienia komunikacyjne (stan nawierzchni, miejsca
postojowe, sy- gnalizacja wietlna etc.) modernizacja Dworca
Wrocaw-Nadodrze, lokale mieszkalne i uytkowe (w tym przeksztacanie
pustostanw, ua- twienia w wykupie mieszka etc.) Pozostae gosy
wyraziy poparcie dla prowadzonych dziaa rewitaliza- cji. Pojawia si
te propozycja czstszego wprowadzania nowej zabudo- wy i zachowania
wypieranych przez galerie usug podstawowych w wy- remontowanych
kamienicach jak handel czy usugi. Konsultacje spoeczne Powyej:
skrzynka ycze i zaale umoliwiajca pisemny udzia w dyskusji
niezalenie od organizowanych spotka
12. 13 2.Bezpieczestwo: poprawa bezpieczestwa, walka z
nietrzewoci i narkotykami, Policja i Stra Miejska (wsppraca,
patrole, reakcje na zgoszenia), wprowadzenie caodobowego systemu
monitoringu. Pojedyncze opinie wskazyway lokaln mniejszo narodow
jako rdo braku poczucia bezpieczestwa, domagay si zwikszenia
bezpiecze- stwa ruchu pieszych i obowizkowej ciszy nocnej midzy
22.00 a 6.00. 3.Tematy spoeczne i oferta czasu wolnego: oferta
Nadodrza (festyny, zajcia dodatkowe adresowane do rnych grup
wiekowych, wydarzenia kulturalne i artystyczne), edukacja (np.
promocja zdrowego trybu ycia, postaw ekologicznych czy kultury
osobistej), orodki wsparcia (wietlice, orodki dziennego pobytu dla
osb star- szych i orodki dla dzieci z rodzin niewydolnych
wychowawczo), postawy mieszkacw wzgldem ich otoczenia (wsparcie dla
oddol- nych inicjatyw opieki nad wyremontowanymi przestrzeniami,
skutecz- no wyrokw eksmisji dla zaduonych, walka z wandalizmem).
4.Czysto i estetyka: nieczystoci pozostawiane przez psy (edukacja
wacicieli, zwikszenie liczby mietnikw na odchody), problem
utrzymania czystoci przestrzeni publicznej i podwrek, niedobr
mietnikw i kontenerw do segregacji odpadw. Na festynie osiedlowym
zaproszono mieszkacw do wypenienia ankie- ty na temat mocnych i
sabych stron Nadodrza. Poowa z dziesiciu pyta ankiety stanowia
pytania otwarte. Respondenci to osoby ze wszystkich grup wiekowych,
cho przewaajc odpowiedzi uzyskanych zostao od dorosych poniej 60
roku ycia. Spo- rd najwikszych brakw Nadodrza wskazywano: niedobr
terenw rekreacyjnych, deficyt miejsc parkingowych, potrzeb wikszej
liczby miejsc kultury, brak czystoci, zy stan techniczny budynkw,
brak bezpieczestwa, publiczna nietrzewo, Poniej: konsultacje
spoeczne w Infopunkcie w maju 2012 roku
13. 14 nieuporzdkowanie podwrek i terenw zielonych, stan drg i
chodnikw, deficyt oferty gastronomicznej, saby dostp do informacji
o dziaalnoci NGO-sw, powszechne napotykanie psich odchodw na
ulicach, Pozytywnie natomiast odniesiono si do: miejsc takich jak
Wyspa Sodowa, Park Staszica, Grka Sowiaska i inne tereny zielone,
dobrej komunikacji, atrakcyjnej lokalizacji osiedla i bliskoci
Rynku, dostpnoci usug i infrastruktury spoecznej (szkoy, biblioteki
etc.), zabytkowej zabudowy, dostpnoci do rnorodnych usug i handlu
drobnego, wizi ssiedzkich. Czstotliwo i powszechno poszczeglnych
tematw wskazuje na ich naglcy charakter. Zagadnienia zwizane z
nietrzewoci, brakiem bezpieczestwa, zaniedbaniem budynkw i terenw
wok nich, a take organizacj podwrek oraz przestrzeni publicznej (w
tym parkowania) nale do naglcych problemw wymagajcych szczeglnego
uwzgld- nienia na etapie koncepcyjnym Masterplanu. Organizatorzy
konsultacji stworzyli te moliwo wypowiedzi pisemnej na wskazany
adres mailowy. Skorzystay z tego dwie osoby, dla ktrych Nadodrze
jest miejscem pracy i trzej mieszkacy tego osiedla. Wszyscy brali
udzia w spotkaniu w Infopunkcie. W wypowiedziach powrci te- mat
mieszkalnictwa, ktry by rwnie ywioowo dyskutowany w czasie
konsultacji, poruszony jednake zosta z odmiennych punktw widzenia.
Problemy zgoszone w kolejnych mailach to: powierzchowno remontw
budynkw (kontrast midzy ich ze- wntrznym i wewntrznym stanem, brak
rodkw, ktre pozwoliyby na popraw warunkw technicznych we wntrzach
kamienic), potrzeba koordynacji dziaa jednostek Urzdu Miejskiego,
szczeglnie w temacie mieszka komunalnych, potrzeba prowadzenia
akcji edukacyjnych i innych zaradczych wobec trwaej biedy
dotychczasowych mieszkacw osiedla, konieczno jednoznacznego
okrelenia charakteru osiedla (np. jako dzielnicy artystw),
podwyszenie jakoci ycia w celu przycignicia nowych, modych
mieszkacw. konieczno uzupenienia analiz Masterplanu o informacje
dotyczce stanu technicznego budynkw oraz zdolnoci wsplnot
mieszkanio- wych do ponoszenia nakadw na remonty, konieczno
uzupenienia analiz Masterplanu o dane zawarte w opra- cowaniu
Diagnoza Problemw Spoecznych Wrocawia, konieczno uwzgldnienia gosw
z konsultacji w sprawie rewitalizacji spoecznej przeprowadzonych
uprzednio przez MOPS, konieczno sformuowania rodkw zaradczych wobec
problemw spoecznych w wymiarze ssiedzkim (w tym postpowanie wobec
osb z problemami alkoholowymi i niepaccymi czynszw), uzupenienie
braku miejsca spotka na Nadodrzu (budynku przezna- czonego na cele
rewitalizacji i ksztacenia spoecznego), brak lokali
gastronomicznych szczeglnie wok pl. w. Macieja, oznakowanie
turystyczne, system informacji przestrzennej, stworzenie
specjalistycznych lokali uytkowych na potrzeby maych przedsibiorstw
szczeglnie innowacyjnych, rozwizanie problemu pustostanw,
weryfikacja funkcjonowania Poczty Polskiej, zaradzenie brakowi
czystoci w odniesieniu do mieci i graffiti, uzupenienie systemu
zieleni o pncza na elewacjach budynkw, weryfikacja struktury
wiekowej Nadodrza. Form pozyskiwania opinii po zakoczeniu spotkania
bya rwnie obser- wacja dyskusji, jak podjli internauci. Na
dostpnych publicznie forach pojawiy si liczne wypowiedzi gwnie
kontynuujce wtki poruszone w czasie spotkania oraz komentarze
odnoszce si do jego przebiegu, ktry zyska pozytywne opinie. Tematy
poruszone na duym, midzyna- rodowym forum Skyscrapercity.com
dotyczyy: mieszka socjalnych, gospodarki lokalami (szczeglnie w
odniesieniu do pustostanw, lokali niesamodzielnych i zajmowanych
przez kopotliwych ssiadw), kontaktu z zarzdcami, zagospodarowania
wntrz kwartaowych (i przemylanego systemu strefowania podwrek na cz
publiczn i pprywatn na podsta- wie przykadw dobrej praktyki),
Powyej: konsultacje spoeczne w Infopunkcie, maj 2012 r.
14. 15 Na Nadodrzu lubi parki i ziele, blisko wszystkiego, w
tym Rynku, stare budynki, dua liczba maych sklepw, plac zabaw przy
ul. Pomorskiej, spdzanie czasu z dziemi, odpoczywa, Park Staszica,
pl. w. Macieja, mieszka, wizi ssiedzkie (to, e wszyscy si znaj),
rnorodno, brak barier, szynobus do Trzebnicy, Centrum Reanimacji
Kultury, koci pw. w. Bonifacego, koci pw. w. Jzefa, nic. Na
Nadodrzu nie lubi pijakw, zaniedbanych budynkw, mieci, brudu,
baaganu, braku bezpieczestwa, psich odchodw, chuliganw i
rozrabiajcej modziey, zaniedbanych podwrek, haasu, odgradzania
niedostpnych enklaw wewntrz podwrek, braku parkingw, parkowania na
trawie, duego ruchu. Konsultacje spoeczne listopad 2012 Kolejnym
etapem dialogu z mieszkacami Nadodrza byo zorganizowanie otwartego
spotkania, ktre odbyo si 19 listopada 2012 r. o godzinie 18.30 w
siedzibie Infopunktu przy ul. okietka 5. Zaprezentowane zosta- y
rezultaty poprzednich konsultacji oraz wybrane zagadnienia bdce
przedmiotem koncepcji. Przedstawione propozycje rozwiza stay si
podstaw do moderowa- nej dyskusji. Wzio w niej udzia ponad 40
uczestnikw, oprcz mieszka- cw obecni byli m.in. przedstawiciele
MOPS-u, Policji, Urzdu Miejskiego i organizacji takich jak
Towarzystwo Upikszania Miasta Wrocawia, Ak- cja Lokatorska, Centrum
Reanimacji Kultury czy Rewitalizacja Nadodrza. Uzupeniajc form
konsultacji bya moliwo pisemnej wypowiedzi w czasie konsultacji i
przez kolejne dwa tygodnie. W tym celu analogicz- nie do
poprzedniej edycji konsultacji przygotowano ankiety, skrzynk na
pisemne opinie, a take adres mailowy. Przygotowana akcja
informacyjna zakadaa skierowanie przekazu o or- ganizowanym
spotkaniu przede wszystkim do mieszkacw Nadodrza. W tym celu
ogoszenie o konsultacjach z ptoratygodniowym wyprze- dzeniem
kolportowane byo za pomoc ulotek, plakatw, zaprosze i ogosze na
stronach internetowych (takich jak oficjalny serwis Wroca- wia,
fora tematyczne i portale spoecznociowe). Akcja informacyjna
cieszya si duym zainteresowaniem. Dziki rozdzie- leniu jej na cz
terenow (ulotki i plakaty) oraz internetow (maile i ogoszenia)
moliwe byo dotarcie do szerokiego grona zainteresowa- nych nalecych
do rozmaitych grup. Taka organizacja akcji informacyjnej znalaza
odzwierciedlenie w zrnicowanym przekroju spoecznym obec- nych na
konsultacjach: pojawiy si zarwno osoby mode, jak i dojrzae oraz
starsze byli to mieszkacy Nadodrza, pracownicy, zaangaowani w
dziaalno lokalnych organizacji, w tym NGO-sw oraz urzdnicy.
Podobnie jak w przypadku poprzednich konsultacji, spotkanie zostao
podzielone na dwa etapy prezentacj i moderowan dyskusj. Sporo uwagi
powicono zagadnieniom o charakterze spoecznym, poruszono jednak te
tematy z odmiennego punktu widzenia. Spora cz wypowie- dzi odnosia
si do zagadnie przestrzennych zwizanych z zagospodaro- waniem i
utrzymaniem czci publicznych osiedla. P o d s u m o w a n i e .
Liczne wypowiedzi w sprawie Masterplanu i Nad- odrza pozwoliy
sprecyzowa grupy zagadnie wymagajce uwzgldnie- nia w dalszych
pracach. Nale do nich, m.in.: 1. rozpoznanie zasobu mieszkaniowego
Nadodrza i jego problemw oraz stanu technicznego kamienic, 2.
polityka przyznawania mieszka socjalnych i lokali pod dziaalno
gospodarcz, 3. pozostae zagadnienia zwizane z dysponowaniem zasobem
komu- nalnym i wykupem mieszka, 4. wymagania stawiane zarzdcom
nieruchomoci, 5. kontakt z Policj i kwestia poprawy bezpieczestwa,
6. resocjalizacja uwzgldniajca problem nietrzewoci, 7. parkowanie,
8. zagospodarowanie przestrzeni publicznej i podwrek, 9. tereny
zielone, 10. czysto, 11. pozostae interesujce tematy o wybirczym
charakterze. Plakat zapraszajcy do udziau w konsultacjach
spoecznych
15. 16 Skrzynka na opinie Chtni korzystali z alternatywnej
moliwoci pisemnej wypowiedzi za- pewnionej jako punkt ankiety i z
udostpnionego adresu mailowego. W ankiecie wskazano cele
strategiczne Masterplanu wraz z krtkimi opi- sami przyporzdkowanych
do nich celw operacyjnych. Respondenci po- proszeni zostali o wybr
piciu najwaniejszych celw i ich uszeregowa- nie wedug przyznawanego
priorytetu. cznie uzyskano 23 opinie. Dla zobrazowania wynikw
ankiety konieczne okazao si przyznanie udzielanym odpowiedziom wag.
Pozwolio to odnie si nie tylko do liczby gosw, jakie otrzyma dany
cel, ale rwnie do nadawanej mu jed- noczenie rangi. Cel
strategiczny liczba gosw liczba punktw wg wag Zachowanie i
wzmocnienie funkcji mieszkaniowej 14 55 Poprawa otoczenia
mieszkaniowego podwrzy i przestrzeni sucych mieszkacom 17 51
Poprawa infrastruktury spoecznej i wsparcie dla aktywnoci mieszkacw
13 41 Stworzenie przestrzeni publicznych odpowiadajcych
charakterowi Nadodrza 13 35 Rozwizanie problemw zwizanych z
przecieniem komunikacyjnym 12 33 Ochrona i wzmocnienie walorw
gospodarczych 9 27 Poprawa warunkw zawodowych osb bezrobotnych,
posiadajcych niskie kwalifikacje, niewyksztaconych oraz osb w
trudnej sytuacji yciowej 9 23 Zmiana stereotypowego wizerunku
osiedla jako enklawy negatywnych zjawisk 5 21 Rozbudowa funkcji
kulturalnej i turystycznej osiedla 8 21 Wdraanie dziaa skutkujcych
popraw jakoci rodowiska 6 15 Najwicej uwagi powicono kwestiom takim
jak: zagroenie procesem gentryfikacji, potrzeba wsparcia szeroko
rozumianej aktywnoci spoecznej (w od- niesieniu do ju
przeprowadzonych akcji spoecznych, do zapotrzebo- wania na
informacj i animacj itd.), kultura na Nadodrzu (z punktu widzenia
charakteru i skali obiektw, na ktre jeszcze wystpuje
zapotrzebowanie), zagadnienia estetyczne i przestrzenne (szczeglnie
powizanie z Odr, uporzdkowanie chaotycznie uksztatowanych elementw
reklamy, uzupenienie braku systemu identyfikacji wizualnej
Nadodrza), uwzgldnienie budowanych aktualnie Promenad Wrocawskich w
do- celowej wizji funkcjonowania osiedla tre oraz zasadno powstania
Masterplanu (cel sporzdzania kon- cepcji na zastosowanym poziomie
oglnoci, koszty takiego opracowa- nia, jego moc prawna,
realizowalno zaoonych zamierze etc.) inne kwestie jak brak czystoci
osiedla, kwestia parkowania, sklepy monopolowe jako rdo problemu
nietrzewoci na Nadodrzu, do- stpno internetu czy okrelenie
przyblionego terminu zakoczenia rewitalizacji Nadodrza. Konsultacje
spoeczne w Infopunkcie, listopad 2012
16. 17 Daj si wyszczeglni gwne grupy zagadnie zawarte w celach,
ktre respondenci oceniali w zblionych proporcjach punktw: ycie na
Nadodrzu, przestrze Nadodrza, zagadnienia spoeczno-gospodarcze.
pozostae kwestie. Co istotne, pojawiy si rwnie dwa gosy mwice, e
wszystkie przed- stawione cele s wane i wymagaj wdroenia w jednej
wypowiedzi wyraono wrcz opini, e kolejno celw jest nieistotna, a
waniejsze bdzie doprowadzenie ich przynajmniej do czciowej
realizacji. Jeli chodzi o uwagi zgoszone w ankiecie, ponad poowa
respondentw skorzystaa z moliwoci uzupenienia kocowej rubryki, w
ktrej odno- szono si bezporednio do Masterplanu. Nale do nich:
potrzeba informacji i wsparcia doradczego, aktywizacja, wsparcie i
edukacja mieszkacw, wzmacnianie sieci s- siedzkich, organizacja
czasu wolnego dla dzieci etc., priorytet dla dziaa kreujcych
przyjazne miejsce ycia, kwestie bezpieczestwa, reorganizacja
przestrzeni ulic i ruchu, powizanie Nadodrza z Odr, kultura i
sztuka na Nadodrzu, brak koniecznoci prowadzenia akcji
promocyjnych, konstrukcja ankiety. Adres mailowy stworzony zosta z
myl o pozyskiwaniu ankiet drog elektroniczn (wpyny trzy odpowiedzi)
oraz uwag i opinii do Master- planu (przesanych zostao pi listw od
czterech osb). Nadesane go- sy dotyczyy nastpujcych tematw:
potrzeba wprowadzenia zieleni na ulice Nadodrza (w formie szpalerw
drzew), organizacja obiektu kultury o znaczeniu ponadlokalnym (np.
teatru al- ternatywnego), propozycja reorganizacji ruchu koowego na
ul. w. Wincentego (uzy- skanie pieszej strefy wystawienniczej
moliwej do poczenia z trjkt- nym skwerem oraz pozyskanie dziaalnoci
gastronomicznej dla lokali w parterze poudniowej pierzei ulicy),
potrzeba rewitalizacji Dworca Wrocaw-Nadodrze, wprowadzenie funkcji
animatora w przestrzeni publicznej, finansowanie podczania kamienic
do miejskiej sieci ciepowniczej, dostosowanie przestrzeni otoczenia
mieszkaniowego do alternatyw- nych dyscyplin sportowych takich jak
parkour i freerun umoliwiaj- cych dotarcie do modziey przez
atrakcyjne treningi, zwrcenie Nadodrza do Odry (poprzez stworzenie
pieszo-rowerowego cigu rekreacyjnego, zapewnienie miejsc cumowania
barek czy umoc- nienie powizania osiedla z Bulwarem Sonecznym,
konieczno stworzenia jednolitej identyfikacji wizualnej, budowa
basenu w ramach sportowego wyposaenia osiedla. Konsultacje spoeczne
grudzie 2012 Ostatnie konsultacje z biecej serii zorganizowane
zostay w dniu 10 grudnia 2012 r. o godz. 18.00 w Infopunkcie
okietka 5. Spotkanie mia- o charakter podsumowujcy i zamykajcy dla
aktualnego etapu prac, dlatego przedstawione zostay wyniki
poprzednich konsultacji, przyjte obszary dziaa i propozycje rozwiza
zidentyfikowanych problemw, wskazano rwnie priorytety i omwiono ich
harmonogramowanie. W spotkaniu wzio udzia okoo 30 osb, oprcz
mieszkacw przybyli m.in. przedstawiciele Urzdu Miejskiego, Zarzdu
Zasobu Komunalnego, MOPS-u, Akcji Lokatorskiej, Fundacji
EkoRozwoju, Towarzystwa Upik- szania Miasta Wrocawia, firmy
deweloperskiej inwestujcej w ssiedz- twie Nadodrza i Dolnolskiego
Kongresu Ruchw Miejskich (kolektywu Middlemen). Ze wzgldu na
podsumowujcy charakter nie przewidziano ankiet. Uczestnicy
spotkania zostali natomiast zachceni do kontaktu, zadawa- nia pyta
i artykuowania wasnych pomysw i inicjatyw drog mailow na adres
uruchomiony w czasie poprzednich konsultacji. Informacj o
konsultacjach zamieszczono w Internecie: na oficjalnym serwisie
Wrocawia, na stronie powiconej rewitalizacji Nadodrza i w ramach
licznych podstron popularnego portalu spoecznociowego fa-
cebook.com. Ponadto skierowano bezporednie zaproszenia do osb
obecnych na listopadowym spotkaniu, a take tych, ktrzy zgosili
swoje uwagi drog mailow.
17. 18 Podobnie jak w przypadku poprzednich konsultacji,
spotkanie podzielo- no na dwie czci: prezentacj i moderowan
dyskusj. Dyskusja toczya si wok kwestii takich jak: gentryfikacja,
udostpnienie Masterplanu, system remontowania podwrek (w
odniesieniu do moliwoci party- cypacji spoecznej w tym zakresie i
proponowanego w Masterplanie uruchomienia funkcji menadera
kwartau), rozwizanie deficytu miejsc postojowych, rozwizywanie
problemu patologii spoecznych, dostpno Bulwaru Sonecznego jako
element otwarcia Nadodrza na rzek, oferta spdzania czasu wolnego i
programy dla modziey, udzia mieszkacw w procesie rewitalizacji.
Podsumowanie Wszystkie gosy zarwno te pozyskane w drodze pisemnej
jak i w trakcie spotka i rozmw zostay przeanalizowane pod ktem
uwzgldnienia w Masterplanie. Wikszo z nich od pocztku powstawania
dokumen- tu identyfikowana bya jako kluczowa przede wszystkim w
dziedzinach dotyczcych kwestii spoecznych i jakoci ycia.
Konsultacje spoeczne potwierdziy konieczno odniesienia si do tych
tematw. Niektre uwagi byy cennym uzupenieniem i motywacj do
podejmo- wania dalszych stara w tym kierunku na przykad dotyczce
oferty sportowej dla modziey czy lokalizacji na Nadodrzu instytucji
kultury o znaczeniu ponadlokalnym. Rwnie zainteresowanie mieszkacw
wprowadzeniem funkcji menadera kwartau byo motywacj do podj- cia
prac nad koncepcj dla takiej jednostki. Konsultacje spoeczne
pokazay rwnie, jak istotny z perspektywy mieszkacw jest temat
mieszkalnictwa na Nadodrzu. W odpowiedzi na yczenia mieszkacw na
etapie Masterplanu aspektowi temu powi- cono jeden rozdzia, kadc
nacisk na temat lokali socjalnych i analizujc statystyki w skali
caego miasta. Jednoczenie jako jeden z celw postu- lowano blisze
zajcie si problematyk mieszkalnictwa na Nadodrzu w oddzielnym
opracowaniu. Konsultacje z przedstawicielami NGOsw 19 kwietnia 2012
r. w siedzibie Wrocawskiej Rewitalizacji odbyo si spo- tkanie
przedstawicieli organizacji zwizanych z Nadodrzem w celu prze-
prowadzenia specjalistycznych konsultacji Masterplanu z osobami
zaan- gaowanymi w procesie odnowy osiedla. Udzia w spotkaniu wzili
m.in. przedstawiciele Infopunktu okietka 5, Rady Osiedla Nadodrze,
Rewitalizacji Nadodrza, Fundacji EkoRozwoju, Miejskiego Orodka
Pomocy Spoecznej, znajdujcej si na Nadodrzu pa- rafii pw. Opieki w.
Jzefa oraz Urzdu Miejskiego Wrocawia. Do prezen- tacji aktualnych
prac nad Masterplanem zebrani odnieli si pozytywnie. W dyskusji
skoncentrowano si gwnie na zagadnieniach praktycznych: koordynacja
i integracja dziaa na Nadodrzu w ramach wsppracy midzy
organizacjami, wymiana dowiadcze w zakresie finansowania projektw,
skuteczne sposoby promocji dziaa i potrzeba informacji. Zebrani
jako najwaniejsze wskazali specjalistyczne kwestie, z ktrymi s
bezporednio powizani, w tym: potrzeby osb niepenosprawnych, rodki
zaradcze wobec wzrostu przestpczoci, infrastruktura spoeczna
(szczeglnie rekreacyjno-sportowe zaopa- trzenie osiedla) rodowisko
przyrodnicze (wymagajce pogbionych analiz) utrudnione parkowanie
pojazdw zagadnienia gospodarcze (istniejce i wspierane trakty
handlowe) zagadnienia spoeczne (w kontekcie akcji prowadzonych
przez uczest- nikw spotkania) Spotkanie byo rwnie okazj do wymiany
dowiadcze oraz aktualnych pomysw na przeprowadzenie konkretnych
projektw na Nadodrzu, gwnie o charakterze spoecznym i gospodarczym.
Wyraono wol kontynuacji tego rodzaju spotka jako cyklicznego panelu
dyskusyjnego w szerszym gronie, w ramach ktrego poza rozszerzeniem
czy uaktualnieniem wiedzy o Nadodrzu moliwe byoby m.in. pozyskanie
partnerw do wsppracy. Ponadto w dalszej fazie opracowania Master-
plan konsultowany by na bieco w mniejszch grupach roboczych.
Konsultacje spoeczne w Infopunkcie, grudzie 2012
18. 19 Cele strategiczne i operacyjne Koncepcja rewitalizacji
osiedla jest odpowiedzi na rozpoznany stan. Realizacja
zdefiniowanego celu strategicznego bdzie moliwa za pomoc realizacji
celw operacyjnych, ktre pojedynczo skadaj si na wsplne denie do
zamierzonego stanu. Masterplan definiuje te dziaania i umoliwia
okrelenie priorytetw w obrbie caych obszarw przedsiwzi jak i w
doborze krokw najwaniejszych i najskuteczniej prowadzcych do
postulatu celu strategicznego. Znajd one swoje miejsce w
proponowanym harmonogramie postpowania. Poszczeglne rozdziay opisuj
osiedle z rnorodnych punktw widzenia w rnorodnych obszarach
tematycznych rozpoznanych jako wane dla Nadodrza. Okrelaj, jakie
powinno ono by, aby osign cel strategiczny w ktrym zawiera si wizja
osiedla samowystarczalnego i przyjaznego miejsca ycia, pracy i
zamieszkiwania. Przyjte do realizacji dziaania wynikaj z celu
strategicznego, celw operacyjnych i przeprowadzonych analiz i
konsultacji. Zwrotnie wszystkie podjte kroki maj dy do opisanego
zamierzenia i je systemowo wsptworzy.
19. 20 Nadrzdny cel strategiczny dla Nadodrza: Zapewnienie
uwarunkowa do zrwnowaonego, dugotrwaego rozwoju osiedla w sposb
adekwatny do jego roli i znaczenia w kontekcie Wrocawia, a tym
samym podniesienie jakoci ycia, mieszkania i pracy na Nadodrzu. Cel
strategiczny jest nadrzdnym, dugofalowym celem dla przyszego
rozwoju Nadodrza. Jego osignicie bdzie moliwe za pomoc realizacji
celw operacyjnych, ktre dotycz rnorodnych aspektw i w sumie skadaj
si na wsplne denie do zamierzonego stanu.
20. 21 Zapewnienie warunkw dla kontynuacji procesu
rewitalizacji przy jednoczesnej ochronie i pielgnacji efektw
osignitych w ramach dotychczasowych dziaa Realizacja dziaa
ukierunkowanych na wykorzystanie walorw i specyficznego klimatu
Nadodrza, dcych do zmiany jego wizerunku jako enklawy negatywnych
zjawisk Wzmocnienie powiza przestrzenno-funkcjonalnych wynikajcych
z lokalizacji Nadodrza w kontekcie miasta Ochrona walorw
kulturowych i historycznych Zachowanie i wzmocnienie
charakterystycznej dla Nadodrza rnorodnoci funkcji mieszkaniowej i
handlowo-usugowej Wzmocnienie funkcji mieszkaniowej i dostosowanie
warunkw mieszkaniowych do dzisiejszych potrzeb, w tym take poprawa
otoczenia mieszkaniowego, modernizacja wntrz kwartaowych i
zapewnienie odpowiedniego standardu infrastruktury socjalnej Odnowa
przestrzeni publicznych w sposb respektujcy charakter osiedla przy
jednoczesnej modernizacji i dostosowaniu do dzisiejszych wymogw
Zachowanie i wzmocnienie charakteru zielonego Nadodrza, pielgnacja
terenw zielonych jako miejsc spdzania czasu wolnego, sportu i
rekreacji Zachowanie, odbudowa i rozwj struktur zabudowy kwartaowej
i wewntrzkwartaowej, w tym oficyn i wntrz kwartaowych Wdraanie
dziaa sprzyjajcych wzmocnieniu poczucia tosamoci i identyfikacji z
miejscem zamieszkania, wsparcie inicjatyw i aktywnoci mieszkacw
oraz tworzenie sieci wsppracy Ochrona i wzmocnienie walorw
gospodarczych, poprawa warunkw dla dziaalnoci gospodarczej, przede
wszystkim dla sektora maych i rednich przedsibiorstw Wdraanie dziaa
skutkujcych popraw jakoci rodowiska Cele operacyjne Przy tak
zoonym, wielowtkowym procesie jakim jest proces rewitali- zacji,
konieczne jest uporzdkowanie gwnych pl interwencji. Su temu m.in.
cele operacyjne. Dotycz one rnych aspektw: odnosz si zarwno do
zagadnie o charakterze administracyjnym jak i przestrzen-
no-funkcjonalnym, gospodarczym czy spoecznym, pozostajc na pew- nym
zamierzonym poziomie oglnoci. Ich suma tworzy zdefiniowany nadrzdny
cel strategiczny dla Nadodrza. Cele operacyjne okrelono na
podstawie przeprowadzonych analiz, w oparciu o dowiadczenie i wiedz
specjalistyczn, a take kierujc si wynikami konsultacji spoecznych.
W dalszej czci Masterplanu dla kadego z celw operacyjnych okre-
lono pola dziaa, ktre w bardziej precyzyjny sposb opisuj kady z
celw. W ten sposb stworzono podstaw do formuowania konkret- nych
projektw, ktre uporzdkowano w przedziaach czasowych 5, 10 i 15 lat.
Nastpnym krokiem bdzie wybr i realizacja projektw o naj- wikszym
potencjale oddziaywania. Przyjte do realizacji projekty wynikaj wic
z celu strategicznego oraz celw operacyjnych i przypisanych im pl
dziaa. Zwrotnie wszyst- kie podjte kroki maj dy do opisanego
zamierzenia i je systemowo wsptworzy. Cele operacyjne sformuowane s
w sposb oglny. Ich bardziej precyzyjny opis ma miejsce za pomoc
okrelenia pl dziaa. Sformuowanie konkretnych krokw odbywa si
dopiero na poziomie projektw. W ten sposb zapewnia si elastyczno
postpowania na poziomie konkretnych dziaa, przy jednoczesnym
respektowaniu nadrzdnego celu.
21. 22 Kontekst ponadlokalny Kontekst ponadlokalny Nadodrze
posiada silne powizania i zalenoci o charakterze ponadlo- kalnym,
mimo e wydaje si w pewnym sensie wyodrbnione ze struk- tury miasta
zarwno przez wzgld na wyrane przestrzenne granice: Odr, nasyp
kolejowy i wiksze trasy komunikacyjne jak te przez swj aktualny
wizerunek jako obszar wsparcia i miejsce znacznych przemian, bdcych
przedmiotem licznych dyskusji. Funkcjonalnie jednak jest to osiedle
osadzone w kontekcie szerokiej skali na wielu paszczyznach, ktrych
wyrane wyartykuowanie bdzie miao znaczenie dla jego przy- szego
rozwoju. Powizania komunikacyjne Jednym z najwyraniejszych powiza
Nadodrza jest jego skomunikowa- nie zarwno z najbliszym otoczeniem,
jak i najwaniejszymi punktami na mapie miasta czy wrcz w zasigu
pozamiejskim. Powizania komu- nikacyjne osiedla s rozpoznane jako
rozwinite, wymagajce rnorod- nych udoskonale i modernizacji gwnie
technicznych, ale zabezpie- czajce obecnie podstawowe potrzeby
podrujcych. Stan ten moe ulec zmianie na miar zwikszajcego si od
lat natenia ruchu i braku dostosowania do zmieniajcych si potokw
ruchu. Ostrw Tumski Wyspa Sodowa Nadodrze Strefa Rynku Dzielnica
Czterech wity Po lewej: Nadodrze w kontekcie ssiadujcych stref
funkcjonalnych. Po prawej: bezporednie otoczenie
22. 23 Powizania w ruchu koowym Problemem ukadu komunikacyjnego
osiedla jest m.in. jego obcienie. Polityka transportowa miasta dy
do przekierowywania ruchu na ob- wodnice, co czciowo rozwizuje
uciliwo ze strony prowadzonego przez Nadodrze tranzytu. Jednak
konieczne jest rwnie wzmocnienie powiza z trasami obwodowymi. Wanym
dziaaniem w tym zakresie jest modernizacja trasy czcej centrum z
obwodnic rdmiejsk (w za- chodniej jego czci ruch ten odbywa si
przez ul. Legnick, w pnocnej, ssiadujcej z Nadodrzem natomiast
przez tras opart na ul. Dugiej, Starogroblowej i Popowickiej). Jest
ona przedueniem tzw. Trasy Miesz- czaskiej wiodcej rwnie przez
poudniow cz Nadodrza i cho na znacznych fragmentach przesza ju
odpowiednie modernizacje, wci posiada wskie garda i odcinki w sabym
stanie technicznym obniajce jej przepustowo. Wymagaj one poprawy.
Transport zbiorowy Powszechnie cenione s natomiast doskonae
poczenia komunikacji zbiorowej. Do czciowej modernizacji
predysponuje jedynie jej system obsugi jak standard niektrych
przystankw. Pozytywnym trendem wartym kontynuacji s dziaania ju
zrealizowane w tym zakresie na Nadodrzu, szczeglnie w rejonach
duych skrzyowa, gdzie stworzone zostay waniejsze wzy przesiadkowe.
Rwnie oglnomiejska polity- ka zarzdcy komunikacji zbiorowej
polegajca na uatrakcyjnianiu oferty, optymalizowaniu pocze,
wprowadzaniu nowoczeniejszych i bardziej ekologicznych rodkw
komunikacji, uatwianiu dostpu do biletw etc. jest waciwym
kierunkiem przeksztace obsugi, ma bowiem znaczcy wpyw na zwikszanie
wykorzystania komunikacji zbiorowej, podane w ciasnym rdmieciu i
okolicach cisego centrum nadmiernie obcio- nych ruchem
indywidualnym i parkowaniem. Do rozwaenia jest rwnie wzmocnienie
powiza, ktre s kierunkami wzmoonego ruchu, a kt- rym aktualnie
brakuje pocze tramwajowych midzy zachodni i cen- traln czci
Nadodrza a wzem na pl. Dominikaskim oraz na osi Trasy Mieszczaskiej
midzy osiami ul. Dubois-Drobnera i ul. Sienkiewicza. Obecnie Miasto
rozwaa przeoenie przebiegu tras dwch linii auto- busowych K i 142 w
taki sposb, aby zahaczay o wze przesiadkowy Nadodrze przy pl.
Powstacw Wielkopolskich. Trasy rowerowe Nie do pominicia jest rwnie
kwestia rozbudowy tras rowerowych wg wskaza bdcych przedmiotem
osobnego rozdziau. W szerszej skali wanym problemem jest
wzmocnienie pocze Nadodrza z systemem miejskim oraz zapewnienie ich
cigoci i systemowoci. Promowanie rde transportu alternatywnych dla
uciliwej indywidualnej komu- nikacji koowej musi uwzgldnia moliwo
wykorzystania rowerw jako rodka ekologicznego, zdrowego i
pozytywnie wpywajcego na ksztatowanie potokw ruchu w miecie.
Elementem tej promocji powin- no by zapewnienie warunkw do
bezpiecznego, atrakcyjnego i cigego poruszania si. Poczenia
aglomeracyjne i Dworzec Nadodrze W znacznie szerszej skali
rozbudowy i modernizacji wymagaj te po- czenia aglomeracyjne.
Dotyczy to zarwno oferty, jak i jakoci usug transportowych od
samych pojazdw po stan tras. Te wymagaj analizy i weryfikacji
moliwoci modernizacji w zasigu regionalnym. Dla osiedla najwiksze
znaczenie maj poczenia, ktre odbywaj si przez Dworzec Nadodrze
kolejowe i autobusowe. W skali miejskiej pocigi podruj do Dworca
Gwnego przez Mikoajw oraz na pnoc do Sotysowic i Psiego Pola, a w
regionalnej drog kolejow mona z niego dojecha do Trzebnicy, Olenicy
i Dugoki. Rozprowadzanie ruchu pasaerskiego z pnocnych miast
satelitarnych moliwe jest zatem rwnie do innych osiedli Wrocawia.
Ruch autobusowy obsuguje wikszo miejscowoci na pnoc od Wrocawia
m.in. na trasie do Trzebnicy i Woowa. Zwik- szenie dostpnoci i
promocja takich pocze jest szans na uatrakcyj- nienie powiza
komunikacyjnych w ruchu nieindywidualnym, co ma szczeglne znaczenie
w kontekcie dobowego ruchu wahadowego do- jazdw do miejsca pracy i
powrotw do domu i powstajcych prze- cie na trasach wylotowych
miasta. Modernizacja Dworca Nadodrze zakada powinna zatem rwnie
dogodn organizacj przestrzeni dla ruchu autobusowego. Osobn, cho
powizan kwesti jest wykorzystanie potencjau gospo- darczego Dworca
Nadodrze w kontekcie potokw ruchu generowanych przez podrujcych.
Podniesienie rangi Dworca przez wzmocnienie jego pozycji jako wza
przesiadkowego, a take standardu i rnorodnoci W skali centrum
miasta najlepiej wyposaone w dostp do Roweru Miejskiego s strefa
Rynku i orodek akademicki plac Grunwaldzki. Nadodrze pozostaje na
uboczu: posiada zaledwie jedn stacj w obrbie placu Bema. Rozbudowa
tras rowerowych i ich wczenie w szerszy system oglnomiejski to wany
element ksztatowania powiza z otoczeniem.
23. 24 oferty ze strony obsugi tego obiektu jest waciwym
krokiem. Jego dzi- siejsze funkcjonowanie nie zaspokaja
zapotrzebowania na usugi towa- rzyszce podrom, nie pozwala te na
wykorzystanie jego potencjau i moliwoci gospodarczych zwizanych ze
sta obecnoci klientw. Dworzec Nadodrze wymaga zatem programowej
koncepcji uytkowej, ktra pozwoli optymalnie wykorzysta jego warunki
lokalowe, szanse wynikajce z lokalizacji i staej obecnoci potokw
ruchu, a take zapewni jego wpisanie w oglny charakter osiedla i
kierunki rozwojowe Nadodrza. Powizania z otoczeniem Wanym
zagadnieniem komunikacyjnym wymagajcym rozwiza mo- dernizacyjnych s
te poczenia z bezporednim otoczeniem. Nadodrze posiada dwie silne
bariery, ktre ograniczaj je przestrzennie. S nimi bieg duej rzeki i
nasyp kolejowy. Poczenia pokonujce te bariery to cztery mosty (w
tym trzy z dopuszczonym ruchem koowym), dwie kadki piesze i trzy
wiadukty. O ile przeprawy przez Odr s wystarczajce dla potokw ruchu
napy- wajcego do Nadodrza na najwaniejszych trasach i wymagaj
jedynie modernizacji technicznej (Mosty Pomorskie i Most
Uniwesytecki), o tyle istniejce poczenia z Kleczkowem stanowi
znaczne ograniczenie dla pynnoci ruchu. Problem stanowi zarwno ich
nadmiernie ograniczona przepustowo i zy stan techniczny, jak i
zdecydowanie niewystarczaj- ca w stosunku do prognozowanych potrzeb
obsuga ze strony wiaduktu w cigu niewielkiej, wymagajcej pilnego
remontu ul. Rychtalskiej. Po- wstajce po drugiej stronie nasypu
15-hektarowe osiedle docelowo li- czy ma ponad 17,5 tys. mieszkacw
(co odpowiada a poowie liczby zamieszkujcych sam obszar wsparcia) i
ponad 13,5 tys. nowych pracow- nikw. Oznacza to obok zmian o
charakterze gospodarczym znacz- cy wzrost potokw ruchu, wobec czego
konieczne jest znalezienie roz- wiza, ktre pozwol na ich pynne
rozprowadzenie. Do rozwaanych krokw moe nalee zapewnienie nowego
wiaduktu drogowego midzy nowym osiedlem a Nadodrzem czy
udogodnienie pocze z ul. Trzebnic- k przy jednoczesnym rozwizaniu
problemu prognozowanego natenia ruchu na tej ulicy i wiadukcie
zlokalizowanym na jej osi. Bezporednie otoczenie S t r e f y w e j
c i o w e . Powizania komunikacyjne z bezporednim otoczeniem to
rwnie kwestia jakoci stref wejciowych do osiedla, b- dcych jednym z
elementw decydujcych o jego wizerunku. Strefy te peni niejako rol
bram Nadodrza i jako takie powinny by przestrze- niami wysokiej
jakoci o odpowiednich dla specyfiki Nadodrza walorach wizualnych.
Przykadem moe by planowana realizacja duego muralu na cianie
budynku zamykajcego wejciow o widokow od strony Mo- stu
Uniwersyteckiego. Miejsce to akcentowa bdzie przestrzenn se- kwencj
pomidzy stref Rynku a Nadodrzem i ksztatowa tym samym wiadomo
wkraczania w inne miejsce o indywidualnym charakterze. Podobn rol
peni moe wyremontowany pl. Powstacw Wielkopol- skich. Przy
projektowaniu tego rodzaju przestrzeni naley uwzgldni charakter
Nadodrza tak, aby jego specyfika moga by rozwijana i uzu- peniana,
a nie zastpowana nieprzystajcymi formami. Obszary w otoczeniu.
Strefa Rynku i Ostrw Tumski. Nadodrze jest po- nadto osiedlem
otoczonym obszarami o wasnej, silnej specyfice, od kt- rych
funkcjonowania jest w pewnym stopniu wspzalene. Najintensywniej
oddziaujc stref jest ruchliwe i pene ycia centrum miasta. Dla niego
Nadodrze pod wieloma wzgldami jest zapleczem i jako takie moe
korzysta z tej bliskoci gwnie gospodarczo i turystycz- nie, ale
ukad ten moe oddziaywa pozytywnie rwnie na wizerunek osiedla.
Lokalizacja czyni je te atrakcyjnym jako miejsce zamieszkania.
Walory te powinny by podkrelane we wszelkich dziaaniach z zakresu
promocji Nadodrza. Wzmocnienie powiza z ssiadujc stref Rynku moe
nastpi np. dziki modernizacji przepraw dla ruchu pieszego przez Odr
oraz wczeniu Nadodrza w odbywajce si w Rynku wydarzenia kulturalne
(o odpowiedniej dla osiedla skali). Kolejnym podobnym miejscem moe
by Ostrw Tumski, ktry w mniej- szym stopniu, ale w zbliony sposb
jak strefa Rynku oddziauje na s- siadujce osiedla, kumulujc znaczny
ruch turystyczny (wymagajcy np. obsugi noclegowej) i bdc jego wanym
celem. Dlatego wane bdzie wzmocnienie powiza z tym obszarem dla
ktrych najwaciwsza jest droga wiodca przez nadrzeczne tereny
zielone bulwary spacerowe oraz system wysp odrzaskich. Poczenia
wiaduktowe z ssiednimi osiedlami wymagaj modernizacji - przejazd na
Kleczkw.
24. 25 K l e c z k w . Obszarem oddziaujcym na Nadodrze jest
Kleczkw, cho z uwagi na barier nasypu kolejowego powizania midzy
tymi osie- dlami nie s obecnie silne. Wschodnia cz Kleczkowa
przewidywana jest jednak do znacznej rozbudowy zasobu
mieszkaniowo-usugowego, co oznacza powstanie nowych miejsc pracy w
pobliu, jednoczenie jed- nak generowa bdzie znaczny ruch koowy,
zwiksza oboenie trans- portu zbiorowego, a take zapotrzebowanie na
podstawowe usugi (jak obki, przedszkola, szkoy, sklepy etc.).
Perspektywicznie zatem oddzia- ywanie to wzronie, a Nadodrze stanie
si w ograniczonym wymiarze przestrzeni obsugi, co naley uwzgldni w
prognozach na potrzeby inwestycji miejskich. E l e k t r o c i e p
o w n i a . Na Nadodrzu pooona jest Elektrociepow- nia stanowica
duy kompleks obiektw przemysowych w sercu miasta, a bdca poza
granicami niniejszego opracowania. Jest ona wyodrb- nionym
organizmem, wymagajcym odmiennego spojrzenia. Funkcjo- nalnie
Elektrociepownia nie oddziauje znaczco na ssiedztwo ma je- dynie
znaczenie rodowiskowe i wizualne z powodu swojego rozlegego
obszaru, licznych obiektw kubaturowych, przemysowego charakteru, a
przede wszystkim dwch dominujcych nad krajobrazem kominw. K p a M i
e s z c z a s k a . Kolejnym obszarem wpywajcym w przy- szoci na
osiedle moe by te pnocna cz Kpy Mieszczaskiej. Od jej docelowego
zagospodarowania zalee bdzie zapewnienie cigoci bulwarw spacerowych
wzdu Odry, ktre nale do systemu zieleni Nadodrza i przebiegaj w
jego poudniowej czci. Jest to obszar, ktry w zalenoci od przyjtej
dla niego koncepcji rozwoju moe generowa znaczne potoki ruchu
szczeglnie w obrbie Trasy Mieszczaskiej. P o w i z a n i a z O d r
. Rzeka Odra z jednej strony jest barier przestrzenn, z drugiej
jednak otwiera szerokie moliwoci wykorzysta- nia frontu wodnego i
samego dostpu do rzeki tak jak ma to miejsce w przypadku Mariny
midzy Mostami Pomorskimi a Uniwersyteckim i to- warzyszcym jej
cigiem spacerowym i restauracjami, lub sezonowej re- stauracji na
barce cumujcej w letnich miesicach przy Hotelu Tumskim na Wyspie
Sodowej, a take przystani eglugowych funkcjonujcych w rnych
punktach wrocawskiego biegu Odry. Swj indywidualny koloryt maj te
Wyspy Odrzaskie przystosowane pod ktem rnych grup wiekowych dla
dzieci, modziey i osb star- szych oraz due fragmenty nabrzey
dostosowanych do uytkowania rekreacyjnego. Od strony Nadodrza
natomiast dostp do rzeki jest wci niewykorzystanym potencjaem
funkcjonuje jedynie sabo uytkowana przysta kajakowa przy ul.
Skadowej. B u l w a r y s p a c e r o w e . Wzdu nabrzey Nadodrza
cign si aleje nalece do oglnomiejskiego systemu nadodrzaskich
bulwarw spa- cerowo-rekreacyjnych w czci zachodniej z wpisanymi ju
w krajobraz szpalerami starych platanw, a w czci wschodniej, na
odcinku Bulwa- ru Sonecznego, z kadkami na Wyspy Odrzaskie i w
kierunku Ostrowa Tumskiego. W docelowym zaoeniu nabrzea powinny
zachowywa cigo gwa- rantujc pynno ruchu. Ulice wylotowe przepraw
mostowych stano- wi silne bariery i nie posiadaj zorganizowanych
przej dla pieszych i przejazdw dla rowerw. Szczeglnym przypadkiem
jest szeroka, wielo- pasmowa Trasa Mieszczaska, gdzie brak jest
moliwoci wprowadzenia takich rozwiza tu naley rozpatrzy
alternatywne rozwizania tech- niczne dla bezkonfliktowego
przeprowadzenia ruchu w kierunku wybrze- y na wysokoci ul.
Kurkowej, na przykad pod Mostami Mieszczaskimi. W cigu bulwarw
pojawiaj si te inne przeszkody przestrzenne takie jak wysokie
schody niedostosowane dla niepenosprawnych, rowerw i wzkw (przy
Archiwum Miejskim) czy zamknity teren na zapleczu daw- nego aresztu
przy ul. Drobnera. II nagroda w konkursie na propozycj
zagospodarowania Bulwaru Dunikowskiego we Wrocawiu uwzgldniajca
aktywne wykorzystanie nabrzea. Jedna z propozycji zagospodarowania
Kpy Mieszczaskiej z wykorzystaniem istniejcych elementw (UMW)
25. 26 Problemem bulwarw spacerowych jest rwnie stan ich
zagospoda- rowania. Due, uporzdkowane odcinki wymagaj jedynie
koniecznych uzupenie w tym zakresie uwzgldniajcych m.in.
zapewnienie warun- kw dla ruchu rowerowego. Bardziej naglca jest
modernizacja Bulwaru Sonecznego, ktra pozwoli na umocnienie
pieszo-rowerowych powiza z obszarem Ostrowa Tumskiego i Wysp
Odrzaskich (bdca przedmio- tem osobnego rozdziau opracowania).
Istotna bdzie rwnie realizacja inwestycji mieszkalno-usugowej przy
skrzyowaniu ul. Kurkowej i Du- bois, na ktrej zapleczu znale ma si
fragment oglnodostpnej prze- strzeni o charakterze bulwarowym, a
take zagospodarowanie bulwaru na zapleczu Zespou
Szkolno-Przedszkolnego przy ul. Skadowej i ssia- dujcej przystani.
Jest to przestrze, ktra w tym rejonie ucina cig bulwarw. Dla
wczenie w system oglnomiejski konieczne jest opraco- wanie
koncepcji dla ich dalszego przebiegu i powizania z lewym nabrze- em
Kp Mieszczask. W y k o r z y s t a n i e r z e k i . Istotnym
brakiem wymagajcym stwo- rzenia koncepcji jest rwnie
niewykorzystanie dostpu do samej rzeki. Zidentyfikowane powinny by
miejsca, w ktrych znale mogyby si funkcje takie jak m.in.
budownictwo (mieszkalne, usugowe), przystanie, mariny, szkki i
wypoyczalnie sprztu wodnego, targowiska na wodzie czy wchodzce w
przestrze rzeki rekreacyjne elementy zagospodarowa- nia.
Przemylenia wymaga zasadno konkretnych rozwiza pod wzgl- dem
wczenia w kontekst miejski. Szanse ponadlokalnego wymiaru i
zagadnienia gospodarcze Z punktu widzenia wizerunku Nadodrze trudno
wiza z szerokim zasi- giem oddziaywa, jednak funkcjonowanie osiedla
w duej mierze opiera si na jego osadzeniu w szerszym kontekcie oraz
przepywach osobo- wych. Fakt ten w wielu dziedzinach otwiera szanse
rozwojowe, ktrych nie posiadaj inne wrocawskie osiedla. D z i a a l
n o c i o c h a r a k t e r z e p o n a d l o k a l n y m . Mimo e
gospodarcza sfera Nadodrza realizuje si gwnie w dziaalnociach ma-
ej skali, wiele z nich posiada wymiar ponadlokalny. S to rzadkie
usugi rzemiosa znajdujce klientw z terenu caego miasta oraz sklepy
specja- listyczne nie adresowane wycznie do mieszkacw osiedla jak
pszcze- larski czy jedziecki lub galerie artystyczne. Taki zasig
oddziaywania dotyczy te obiektw edukacji, szczeglnie tych
ponadpodstawowego szczebla jak licea, szkoy wysze czy jzykowe.
Wikszo dziaalnoci o charakterze oglnomiejskim (czy nawet szerszej
skali) to dziaalnoci wskazywane jako preferowane i wane dla
gospodarki. Branami wanymi z uwagi na zasig oddziaywania i
powstajce powi- zania z szerok sieci klientw s te turystyka
szczeglnie baza nocle- gowa oraz gastronomia. S one na Nadodrzu wci
deficytowe, cho mogyby mie znaczny wpyw na wizerunek osiedla, ktre
jest dla nich potencjalnie atrakcyjnym rynkiem. Dziki wzbogaceniu
oferty w tym za- kresie rozszerzeniu ulegyby ponadlokalne powizania
Nadodrza do skali krajowej, a nawet midzynarodowej. Wiele
dziaalnoci swj ponadlokalny charakter realizuje te w sferze rynku
pracy Nadodrze jest bowiem miejscem zatrudnienia nie tylko dla jego
mieszkacw. O b s z a r i n w e s t y c y j n y . Nadodrze to rwnie
obszar inwestycyj- ny o szerokich moliwociach. Znaczny zasb wasnoci
gminnej, wolnych lokali uytkowych i mieszkalnych, obiektw
oficynowych czy niezabudo- wanych gruntw przewidywanych do
uzupenienia czyni je przestrzeni o bogatej ofercie, atrakcyjnej i
konkurencyjnej w skali miasta. Ta roz- maito otwiera Nadodrze na
odbiorw o zrnicowanych potrzebach i planach inwestycyjnych, np.
przedsibiorcw, deweloperw, organiza- cje pozarzdowe o
indywidualnych celach i inne podmioty. Wykorzystanie potencjau
lokalizacji Nadodrza to rwnie zagospodarowanie terenw nad rzek
26. 27 W tym zakresie osiedle cieszy si znacznym
zainteresowaniem. Zauwa- alny jest duy ruch w obrbie lokali
uytkowych wszystkich rodzajw, trwa te realizacja siedmiu budynkw
mieszkalno-usugowych, a w do- stpnej ofercie deweloperw znajduj si
informacje o kolejnych szeciu zamierzeniach bdcych na rnych etapach
realizacji, pod ktre zostay natomiast ju wykupione grunty. Kultura
i sztuka Nadodrze, szczeglnie jako obszar wsparcia, predysponuje
rwnie do goszczenia organizacji czy wydarze kulturalnych, a take
innych po- krewnych programowych dziaa o tym charakterze w wymiarze
ponad- lokalnym. Przykadem mog by mniejsze punkty cyklicznych
wrocaw- skich festiwali, tytu ESK 2016 dla Wrocawia i objcie
zidentyfikowanych miejsc hasem przestrzeni dla pikna czy te
konsekwentna polityka udo- stpniania przestrzeni publicznych i
lokali bdcych w zarzdzie gmin- nym na potrzeby artystw, spektakli,
dyskusji publicznych, konferencji naukowych etc. Takie postpowanie
wzgldem Nadodrza jest aktualnie z powodzeniem realizowane w ramach
pojedynczych akcji rnorodnych podmiotw i zachowuje waciw dla
osiedla ma bd redni skal. Sformuowa- nie spjnej, programowej
polityki w zakresie otwierania osiedla na ta- kie wydarzenia oraz
preferencyjne wskazywanie Nadodrza jako miejsca o wizerunku i
moliwociach odpowiednich dla wszechstronnie rozu- mianej kultury
bdzie silnym wsparciem dla rozwoju takiego wizerunku w skali
miasta. Celem takiego postpowania powinno by ksztatowanie
spojrzenia na Nadodrze jako jednego z tych wrocawskich osiedli,
ktre maj klimat najbardziej przyjazny kulturze. M u r a l e . Wpyw
na ponadlokalny wizerunek ma te specyficzna dzie- dzina sztuki, jak
s murale. Zostay one rozpopularyzowane na Nad- odrzu i obecnie
stanowi atrakcyjny cel turystyczny i artystyczny dla
zainteresowanych t tematyk. Osiedle z jednej strony jest miejscem
doskonaym do zwiedzania, a z drugiej mieci podane przez artystw z
caej Europy liczne przestrzenie dla dziaalnoci twrczej, jest bowiem
unikatowym zagbiem dzie uznanych muralistw. Dowodem tej po-
pularnoci bya wydana przez Biuro Wystaw Artystycznych mapa murali,
obejmujca Nadodrze, ktra zostaa w krtkim czasie rozchwytana. Tego
rodzaju inicjatywy wymagaj kontynuacji. Pozytywnym przykadem jest
ogoszony w padzierniku 2012 konkurs na bram Nadodrza w formie
muralu wyeksponowanego na stref wejcio- w osiedla od strony Mostu
Uniwersyteckiego. Ten kierunek ksztatowania przestrzeni jest
niewtpliwie trendem wy- magajcym wsparcia i promocji. Przestrzenie
zidentyfikowane jako wa- ciwe powinny by atwo dostpne dla muralistw
planujcych swoje realizacje na Nadodrzu, co wymaga stworzenia
specyficznego rodzaju oferty w tej dziedzinie. rodowisko
Oddziaywaniom o charakterze ponadlokalnym podlega te sfera rodo-
wiskowa Nadodrza. Jest to przedmiot osobnego rozdziau, lecz
omawiane wpywy ponadlokalne stanowi istotn rol wrd zagroe.
Zagadnie- nie to dotyczy w podobnym stopniu caego obszaru miasta,
cho cz problemw jest charakterystycznych dla dzielnicy rdmiejskiej
lub ob- szaru nadrzecznego. Wdraanie zaostrzonych standardw i norm
doty- czcych rodowiska realnie wpynie na warunki lokalne i
oglnomiejskie. Jednym z istotnych oddziaywa zewntrznych jest
sukcesywna wymiana systemu ogrzewania i ograniczanie niskiej emisji
zwizanej z indywidu- alnymi rdami ciepa w kamienicach. Proces ten
prowadzony w caym wrocawskim rdmieciu jest dugotrway gwnie ze
wzgldu na wy- sokie koszty realizacji przycze do miejskiego systemu
grzewczego. Jest to temat istotny zarwno z punktu widzenia stanu
czystoci powietrza, jak i jakoci ycia w starym budownictwie i
bezpieczestwa mieszka- cw. Wymaga kontynuacji i stworzenia
instrumentw wsparcia pokonu- jcych ograniczone moliwoci
finansowania, a zakadajcych partycypa- cj podmiotw
zainteresowanych. Murale na stae wpisay si w krajobraz Nadodrza i
wsptworz koloryt przestrzeni publicznych. Warte zachodu jest
pozyskiwanie kolejnych dzie street-artu.
27. 28 Rwnie konsekwentna realizacja polityki transportowej
Wrocawia ma pozytywny wpyw popraw stanu zanieczyszczenia atmosfery
m.in. dziki narzdziom ograniczania ruchu w centralnych czciach
miasta, promowaniu alternatywnych rde transportu jak rowery czy
stoso- waniu wyciszajcych rozwiza technicznych podczas remontw na-
wierzchni i organizacyjnych w ruchu koowym. Wanym zagadnieniem jest
rwnie promocja komunikacji zbiorowej, jej monitoring i stae
dostosowywanie do rosncych potrzeb (redukujce przyrost natenia
indywidualnego ruchu koowego), a take modernizacja wedug moli- woci
wdraania nowoczesnych, bardziej ekologicznych rozwiza tech-
nicznych. Oprcz poprawy przepywu potokw ruchu w miecie zabiegi te
zmierzaj do ochrony rodowiska atmosferycznego i akustycznego i jako
takie wymagaj kontynuacji i staego rozwijania na miar dostp- nych
rozwiza i rodkw. Nadodrze jest osiedlem powizanym z Odr. Jej
dostpno i wykorzy- stanie jest uzalenione w znacznym stopniu od
stanu czystoci wd i sta- nu urzdze hydrotechnicznych. O ile te
ostatnie podlegaj sukcesywnej modernizacji w skali miasta, o tyle
stan wody w rzece jest kwesti wpy- ww o zasigu ponadregionalnym.
Monitorowanie stanu czystoci Odry i zaostrzone wymogi w odniesieniu
do zakadw produkcji emitujcych zanieczyszczenia spawne to niezbdne
elementy utrzymania rzeki w ca- ym jej biegu w tym na odcinku
ssiadujcym z Nadodrzem. Wszystkie pozostae komponenty rodowiska
rwnie wymagaj regu- lacji na szczeblu ponadlokalnym. Nale do nich
wdraanie systemw segregacji i ekologicznej utylizacji odpadw,
opracowanie standardw i procedur ochrony fauny i flory miejskiej
szczeglnie podczas stosun- kowo inwazyjnych dziaa remontowych,
analiza szkodliwoci lokowania kolejnych masztw i stacji emitujcych
szkodliwe pole elektromagnetycz- ne czy wdraanie zaostrzonych
standardw i norm dotyczcych wszyst- kich innych rodzajw emisji.
Istotna jest rwnie edukacja ekologiczna wrocawian i promowanie
pozytywnych postaw proekologicznych. ro- dowisko caego miasta, w
tym silnie zurbanizowanej strefy rdmiejskiej wymaga staego
monitoringu i reagowania na pojawiajce si zagroenia. Programy
miejskie Z szerokiego zakresu obszaru priorytetowego Nadodrze
zostao wyszcze- glnione jako obszar wsparcia ze wzgldu na liczne,
wszechstronne i nasilone zjawiska problemowe zarwno gospodarcze,
spoeczne jak i przestrzenne. W wymiarze ponadlokalnym s one
przedmiotem licznych miejskich re- gulacji prawnych, ktre obowizuj
dla caego Wrocawia m.in. progra- mw definiujcych wspprac z
organizacjami pozarzdowymi i wspar- cie dla maych i rednich
przedsibiorstw, opisujcych strategie i plany
inwestycyjno-ekonomiczne, bdcych narzdziami zaradczymi dla trud-
nych zjawisk spoecznych (alkoholizm, narkomania i inne uzalenienia,
przemoc domowa, problemy zdrowia psychicznego i fizycznego u dzieci
i dorosych, potrzeba terapii rodzinnej etc.), kreujcych narzdzia
polityki przestrzennej, w tym konserwatorskie, transportowe czy
mieszkaniowe itd. Potrzeby Nadodrza jako obszaru wsparcia powinny
zosta uwzgldnione w sposb szczeglny w realizacji miejskich polityk,
ale te w definiowaniu kolejnych regulacji prawnych jako reakcji na
zidentyfikowane proble- my. Takie postpowanie uwzgldniajce cele
stawiane przed rewitali- zacj osiedla stworzy niezbdne warunki dla
jej dalszego, skutecznego prowadzenia. Obowizujce programy wymagaj
te analizy i konsultacji z podmiota- mi, ktre z nich korzystaj.
Ponadto wiele regulacji ograniczonych jest okresem obowizywania do
2012 lub 2013 roku. Std niezbdny jest monitoring ich skutecznoci i
trafnoci przyjtych rozwiza oraz roz- waenie kontynuacji, rozbudowy
czy uspjnienia i powizania z innymi programami. W tym procesie
Nadodrze powinno by ujte w doborze przyjmowanych rozwiza tak aby
odpowiednie regulacje byy moliwe do realizacji w odniesieniu do
zidentyfikowanych ju problemw i daway podstawy do tworzenia
skutecznych narzdzi rewitalizacji.
28. 29 Proponowany harmonogram dziaa 10 15 lat w przypadku
uznania zasadnoci budowy nowego wiaduktu midzy Nadodrzem a
Kleczkowem czynnoci zmierzajce do realizacji realizacja koncepcji
zagospodarowania pnocnej czci Kpy Mieszczaskiej realizacja cigoci
bulwarw nadodrzaskich stworzenie programu wprowadzania
ekologicznych form ogrzewania bd ogrzewania miejskiego i realizacja
5 10 lat modernizacja Trasy Mieszczaskiej remont i modernizacja
Dworca Nadodrze, budowa kluczowego wza komunikacyjnego w systemie
transportu wzmocnienie powiza midzy Nadodrzem a Kleczkowem przez
modernizacj wiaduktw kolejowych w cigu ul. Trzebnickiej i Reymonta
analiza moliwoci i zasadnoci stworzenia nowego wiaduktu kolejowego
midzy Nadodrzem a Kleczkowem na wschodniej granicy tych osiedli
wzmocnienie powiza pieszych i rowerowych ze stref Rynku i Ostrowem
Tumskim: modernizacja tras wiodcych przez Mosty Pomorskie i
Uniwersytecki, Bulwar Soneczny i pl. Bema analiza sytuacji i
stworzenie koncepcji zagospodarowania pnocnej czci Kpy
Mieszczaskiej z uwzgldnieniem wczenia jej nabrzey w system
spacerowo-rekreacyjnych bulwarw realizacja cigoci bulwarw
nadodrzaskich przez tras wlotow z Mostw Mieszczaskich przez ul.
Dubois realizacja projektw wykorzystania frontu wodnego i dostpu do
rzeki Kontekst ponadlokalny 1 5 lat kontynuacja modernizacji
przystankw i wzw przesiadkowych staa promocja i uatrakcyjnianie
oferty komunikacji zbiorowej wzmocnienie pozycji Dworca Nadodrze
jako wanego wza przesiadkowego w skali aglomeracji uzupenienia w
systemie tras rowerowych umoliwiajce wczenie ich w system miejski
modernizacja ul. Rychtalskiej w kontekcie powstajcego osiedla
Promenady Wrocawskie modernizacja i zagospodarowanie gwnych stref
wejciowych do Nadodrza stworzenie koncepcji wykorzystania frontu
wodnego Nadodrza i dostpu do rzeki, jak te cigoci bulwarw
nadodrzaskich dziaania budujce wizerunek Nadodrza jako miejsca
otwartego na szeroko rozumian kultur i sztuk oraz promocja w tym
zakresie wczenie przestrzeni publicznych do dziaa w ramach ESK 2016
kontynuacja moderizacja Wrocawskiego Wza Wodnego Cel operacyjny:
Wzmocnienie powiza przestrzenno-funkcjonalnych Nadodrza wynikajcych
z jego lokalizacji w kontekcie miasta
29. 30 Dla stref Nadodrza o nasilonych mankamentach konieczne
okaza moe si podjcie dziaa dla ich rozwizania. Naley rozway dobr
najod- powiedniejszych spord dostpnych instrumentw prawnych dla ich
uregulowania, tzn., ustali, czy najbardziej waciwe bdzie stworzenie
programu samorzdowego, polityki miejskiej, nowego miejscowego pla-
nu zagospodarowania przestrzennego czy innych narzdzi. Wikszo z ju
rozpoznanych zagroe w formie wskaza rozwizuje Masterplan w
odpowiednich rozdziaach. Dla zatrzymania dalszej degradacji
przestrzeni przeprowadzenie procesu rozpoznania konfliktw, zagroe i
instrumentw zaradczych jest nie- zbdne przede wszystkim dla tych
stref obszaru, ktre dotd nie zostay objta adnymi regulacjami.
Rewitalizacja Dziki impulsom, na ktry zoyy si m.in. dofinansowanie
z Regional- nego Programu Operacyjnego dla Wojewdztwa Dolnolskiego
2007- 2013, dziaania samorzdowe, inwestycje prywatnych inwestorw
jak rwnie oddolne akcje NGO-sw i innych zaangaowanych podmiotw,
efekty procesu rewitalizacji na Nadodrzu staj si coraz bardziej
odczu- walne i widoczne w przestrzeni miejskiej. Obecnie liczne
regulacje umoliwiajce prowadzenie dziaa zmierza- j do koca terminu
obowizywania. Ma to zwizek z okresami bude- towymi Unii
Europejskiej 2013 rok zamknie rozpoczty w 2007 roku picioletni
okres programowania. Std te na miar precyzowania wa- runkw i
moliwoci konieczne jest rozwaenie dalszych mechanizmw finansowania
rewitalizacji we Wrocawiu oraz zdefiniowanie obszarw, do ktrych
pomoc bdzie adresowana. Dla Nadodrza rwnie zakocze- nie
obowizywania uchway Rady Miejskiej nr XXXVII/1185/09 (ktra
wyznaczya obszar wsparcia i program przedsiwzi rewitalizacyjnych)
jest jednoznaczne z ewentualn potrzeb okrelenia nowego statutu,
jaki mogoby otrzyma osiedle po 2013 roku o ile rozpoznana zostanie
taka konieczno. Regulacje formalno-prawne Niezbdnym warunkiem dla
zapewnienia pomylnego przebiegu rewita- lizacji jest stworzenie
dogodnych uwarunkowa ze strony Urzdu Miej- skiego. Co istotne, ze
wzgldu na dynamizm tego procesu konieczne jest stae monitorowanie
zmieniajcych si lokalnych uwarunkowa i potrzeb oraz elastyczne
reagowanie np. w postaci uzupeniania wachlarza in- strumentw lub
aktualizacji i modyfikacji instrumentw ju istniejcych. Sformuowanie
i wdroenie odpowiednich narzdzi prawnych to z jednej strony
niezbdny rodek zaradczy dla zidentyfikowanych problemw, a z drugiej
istotny element zapobiegania kolejnym zagroeniom, jakie stoj przed
obszarem kryzysowym. Regulacje przestrzenne Obecnie okoo 39%
analizowanego obszaru objte jest miejscowymi pla- nami
zagospodarowania przestrzennego, a kolejne 22% strefami ochro- ny
konserwatorskiej. Z punktu widzenia regulacji przestrzennych
oznacza to, e znaczca cz Nadodrza znajduje si pod opiek fachow i
wyjta jest spod dowolnoci inwestorskiej. Wprowadzone obostrzenia i
przepisy s szczegowe i definiuj lokaln polityk przestrzenn lub
zasady jej ksztatowania. Pozostaa cz Nadodrza wymaga analizy
ewentualnych zagroe wy- nikajcych z gospodarowania przestrzeni i
zdefiniowania zakresw, w ramach ktrych konieczne jest sformuowanie
odpowiednich regu- lacji. Moe nalee do nich na miar
zidentyfikowanych potrzeb m.in. opracowanie spjnych postanowie
dotyczcych stref parterw np. ksztatowania witryn czy zasad
lokalizacji dziaalnoci dostpnych z ulicy lub dopuszczanych wycznie
na wyszych kondygnacjach itd. Podobne- go rozwaenia wymaga mog
kwestie takie jak forma i lokalizowanie w przestrzeni publicznej
billboardw i innych reklam, wytyczne dotycz- ce stolarki okiennej,
zagospodarowania terenw zielonych, systemw segregacji i
ekologicznej utylizacji odpadw etc. a zatem tematy po- wracajce w
dyskusjach specjalistycznych jako problemowe zagadnienia w
zagospodarowaniu przestrzeni miast.
30. 31 Niezalenie od wyej wspomnianych uwarunkowa niezbdne jest
sta- e zainteresowanie przemianami Nadodrza i umoliwianie
realizacji ko- lejnych, harmonogramowanych dziaa odpowiadajcych na
zidentyfi- kowane potrzeby i problemy ktrych okrelenie jest jednym
z zada Masterplanu. Naley dy do zabezpieczenia ich celw w miejskich
re- gulacjach prawnych czy planach inwestycyjnych Gminy Wrocaw.
Zanie- chanie dalszych dziaa na Przedmieciu Odrzaskim jak te brak
dziaa pielgnacyjnych wobec ju zrealizowanych inwestycji
doprowadzioby bowiem do zmarnowania szans, jakie otworzyy
dotychczasowe, liczne starania na rzecz tego osiedla. W ramach
kolejnych zada konieczne jest stworzenie uwarunkowa i instrumentw
pozwalajcych wykorzysta impulsy ostatnich lat w ramach spjnej
polityki rewitalizacji dla obecne- go obszaru wsparcia. Umoliwi to
podtrzymanie procesu rewitalizacji i trwae wyprowadzenie Nadodrza
ze stanu kryzysowego. Zagadnienia konserwatorskie Mapa wskazujca
zakres wszystkich form ochrony konserwatorskiej wyszczeglnia m.in.
zakres obowizywania stref wpisanych do rejestru zabytkw czy objtych
ochron na podstawie zapisw MPZP. Poza tymi strefami ochronie
podlega rwnie znaczna cz historycznej zabudowy za spraw
indywidualnych wpisw do ewidencji bd rejestru. Z punktu widzenia
podstawowych potrzeb konserwatorskich tego obszaru (razem z oglnymi
wskazaniami rehabilitacji historycznych zespow zabudo- wy zawartymi
w Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego
Wrocawia) taka ochrona jest wystarczajca. Powtrne- go rozwaenia mog
wymaga jedynie historyczne budynki nie objte dotd adn form opieki
konserwatorskiej jako potencjalnie wane z punktu widzenia
dziedzictwa kulturowego. Dotyczy to pitnastu obiek- tw na caym
osiedlu. Pozostae regulacje Dla Nadodrza rozpoznano potrzeb
dalszego tworzenia uwarunkowa przyjaznych rewitalizacji, a take
staego monitorowania skutecznoci ich oddziaywania na ten proces i
zmieniajcej si sytuacji oraz problemw osiedla. Konieczno podjcia
okrelonych dziaa, stworzenia warunkw lub instrumentw dla realizacji
rozpoznanych potrzeb zostay szczego- wo opisane i wskazane w
osobnych rozdziaach opisujcych odmienne zagadnienia. W
harmonogramach dziaa ujte zostay tak, aby tworzy spjny mechanizm
dziaania. Istotnym instrumentem dajcym podstawy realizacji
skutecznego, pro- gramowego i wielostronnego wsparcia dla Nadodrza
jest Masterplan, ktry przewidziany zosta jako dokument zakadajcy
moliwo ela- stycznego reagowania na zmieniajce si warunki. Pod
warunkiem cy- klicznej aktualizacji Masterplan bdzie instrumentem o
charakterze in- terdyscyplinarnym i nadrzdnym.
31. 32 Ukad urbanistyczny osiedla daje si okreli jako typowy
dla XIX-wiecz- nych osiedli miejskich regularny, geometryczny
przebieg drg wyzna- cza struktur kwartaw, z ktrych cz jest
zabudowana, pozostae natomiast zagospodarowane s jako place
publiczne, parki i zielece tworzce system wraz z ulicami. Na
Nadodrzu wystpuj dwie odmiennie uksztatowane strefy: centralna
czyli obszar pomidzy pl. w. Macieja a pl. Powstacw Wielkopolskich.
Jako ukad urbanistyczny teren zosta od podstaw wiadomie
zaprojektowany, a powsta dopiero po uwolnieniu z po- przedniej
funkcji, znacznie pniej od swojego otoczenia (z uwagi na wczeniejsz
przynaleno do klasztoru uytkowany by rolniczo). Jest konsekwentnie
geometryczny i stanowi najczytelniejszy element na mapie osiedla;
obrzena lokalizujca si wok serca Nadodrza opisanego rejo- nu pl. w.
Macieja. Jej ulice maj nieregularny przebieg uksztatowany
historycznie jako reakcja na istniejce dawniej struktury
przestrzen- ne jak drogi polne, podziay majtkw ziemskich, szlaki
czy miejsca przepraw przez Odr. Wyznaczaj one mniej geometryczn
struktur kwartaw, ich wielko i ksztat s zrnicowane i
niepowtarzalne. Powojenne uzupenienia nie zmieniy znaczco
czytelnoci tej charakte- rystyki, z pewnoci nie mona ich w skali
caego osiedla uzna za liczne czy dominujce. System placw i ulic
opiera si na siatce tworzonej przez najwiksze trasy ukadu
drogowego, ktre lokalizuj przepyw zarwno ruchu koowego jak i
tramwajowego, oraz przez boczne drogi dojazdowe, obsugujce po-
szczeglne kwartay. Rnorodno elementw ukadu urbanistycznego
zaobserwowa mo- na w znacznych rozpitociach przedziaw ich
parametrw: szeroko ulic Nadodrza waha si w granicach ok. 3 26 m, a
ich dugoci utrzymuj si w szerokim przedziale 67 1400 m. Podobny
brak jednolitoci widoczny jest w kwartaach zabudowy. Ich wielko
utrzymana zostaa granicach: 0,24 4,82 ha, ale odmienno ta wyraona
jest rwnie w ksztatach: od zblionych do trjktnych, przez czworo- i
picioboki, a po bardziej skomplikowane, nierzadko rwno- znaczne z
zakceniami dominujcej charakterystyki uksztatowania przestrzennego,
np. w rejonie ul. Cybulskiego, Roosevelta, Ptasiej lub
Rostafiskiego. Jako typowy dla dzisiejszego Nadodrza pozwala si
zauway np. kwarta usytuowany midzy ulicami Chrobrego,
Jagielloczyka, Rydygiera i Pau- lisk. Mimo pewnych zakce
wynikajcych z kontrastowego uzupe- nienia zniszcze w jednym z
naronikw (czsto stosowanego w powo- jennych dziesicioleciach),
posiada on cechy powtarzajce si w innych, licznych przykadach:
czytelny, geometryczny ksztat podporzdkowany linii ulic. Powszechne
jest rwnie lokalizowanie funkcji edukacyjnej w zabudowie oficynowej
wyeksponowanej przez przerw w cigej pierzei. Wiele kwartaw jest
szczeglnych z indywidualnych powodw. Kwar- tay cignce si na pnoc od
pl. w. Macieja s komponentami charak- terystycznego, czytelnego
ukadu liniowego. Z kolei te midzy ul. Pomor- sk i Rydygiera s
bardzo regularne, ale jednoczenie drobne i ciasne, poprzedzielane
wskimi i krtkimi uliczkami. Dla odmiany zachodni cia- n ul.
eromskiego i witokrzyskiej tworz kwartay nie mniej regularne, ale
wyrniajce si znacznymi rozmiarami. Ciekawy jest rwnie kwarta midzy
pl. Staszica i ul. Chrobrego o trjktnym ksztacie, z rwnymi cianami,
a dodatkowo nieomal pozbawiony zabudowy we wntrzu. Kwartay
mieszczce parki, skwery i place rzdz si podobnymi zasa- dami.
Najwikszy z nich to trjktny Park Staszica, ktrego ksztat jest
odpowiedzi na historyczny rozwj szlakw komunikacyjnych wyod-
rbniajcych swoim przebiegiem z przestrzeni segmenty o odgrnie na-
rzuconych formach. Wikszo skwerw ma wyduone ksztaty wycite przez
cignce si wzdu nich ulice jak te przy Pomorskiej, Kaszubskiej,
Prusa czy na pl. Strzeleckim. Wyjtkowy jest pl. w. Macieja bdcy lu-
strzanym odbiciem kwartau pooonego na przeciwlegym kocu swoje- go
ukadu urbanistycznego. Pewn charakterystyk na Nadodrzu jest obecno
licznych maych zie- lecw na zbiegu tras komunikacyjnych. Najczciej
s one trjktne i tworz cay system niewielkich placykw dajcych
przestrzeni sekwen- cj oddechw wrd ulic obudowanych zwart zabudow.
Ukad urbanistyczny
32. 33 Podsumowanie Ukad urbanistyczny Nadodrza odpowiada
charakterystyce XIX-wiecznej zabudowy miast, cho poza rejonem pl.
w. Macieja nie jest regularny. Powsta w oparciu o historycznie
uksztatowane szlaki komunikacyj- ne, uzupeniajce si na przestrzeni
stuleci sieci ulic wyodrbniajc z przestrzeni czytelne, geometryczne
segmenty kwartay. S one bar- dzo rnorodne pod wzgldem ksztatw i
rozmiarw, wikszo mieci zwart zabudow, niektre natomiast tworz
zielone wyspy w prze- strzeni Nadodrza s to parki, skwery i place.
Ukad urbanistyczny Nadodrza jest do dzisiaj dobrze zachowany, a
jego gwna charakterystyka system placw poczonych ulicami cigncy- mi
si wzdu cian kwartaw jest nadal czytelna. Powojenne ingeren- cje
spowodoway co prawda zaburzenia, lecz maj one charakter lokalny.
Wszelkie dziaania zwizane z zagospodarowaniem funkcjonalno-prze-
strzennym Nadodrza powinny bezwzgldnie respektowa zasady uka- du
urbanistycznego oraz jego wszystkie elementy jako nadrzdn cech
charakterystyczn osiedla, majc decydujce znaczenie dla jego niepo-
watarzalnego charakteru. Ukad urbanistyczny Po lewej: system
kwartaw i odbiegajce od oglnych zasad sytuacje przestrzenne Po
prawej: system kwartaw z wyczeniem terenw niezabudowanych
33. Funkcje uytkowe 34 Nadodrze jest osiedlem, w ktrym dominuje
funkcja mieszkaniowa. R- norodne punkty usugowo-handlowe, o
znaczeniu gwnie lokalnym, zlokalizowane s przede wszystkim w
parterach kamienic. Obiekty uy- tecznoci publicznej znajduj si
czsto we wntrzach kwartaowych. Przestrzenie zielone rozoone s na
caym obszarze. Taki rozkad funkcjonalny, majcy korzenie w
historycznym rozwoju osie- dla, jest jednym z istotnych warunkw dla
jego przyszego zrwnowao- nego rozwoju. Std te zachowanie i
wzmocnienie struktur funkcjonal- nych jest jednym z priorytetowych
celw operacyjnych Masterplanu. Funkcja mieszkaniowa powinna zosta
wzmocniona i zachowana przez ochron i rozwj substancji
mieszkaniowej (remonty, modernizacje, bu- dow nowych obiektw
mieszkaniowych o rnym profilu i dla rnych grup docelowych).
Kontynuowa i rozwija naley take niewtpliwy atut osiedla, jakim jest
bogata oferta handlowo-usugowa zlokalizowana w parterach kamienic.
W uzasadnionych przypadkach wzdu gwnych ulic handlowych mo- liwa
jest rezygnacja z funkcji mieszkaniowej na parterach kamienic na
rzecz punktw handlowych i usugowych z oddzielnym wejciem. Ju
dzisiaj mona zauway adaptacj lokali mieszkalnych pooonych na grnych
kondygnacjach na lokale usugowe, biura, kancelarie, gabinety
medyczne, hostele. Jest to podane zjawisko, wzbogacajce ofert usu-
gow Nadodrza i wspierajce rozwj gospodarczy wymaga ono jednak
nadzoru i regulacji. Niewaciwe byoby masowe wypieranie funkcji
mieszkaniowej z grnych kondygnacji na rzecz innych funkcji.
Przestrze wewntrz kwartaw daje duy potencja dla wprowadzania nowych
funkcji. Niezagospodarowane obiekty oficynowe mog po prze-
prowadzeniu remontu suy nowym celom jak dziaalno gospodar- cza czy
infrastruktura spoeczna. Niewskazane jest wprowadzanie funkcji
uciliwych wzgldem okolicznych obiektw mieszkaniowych lub dopro-
wadzajcych do degradacji otoczenia. Nowe funkcje we wntrzach kwar-
taowych, zarwno w obiektach remontowanych jak i nowobudowanych,
musz by kadorazowo analizowane pod ktem ich komplementarnoci z
zagospodarowaniem caego kwartau. Na Nadodrzu znajduje si szereg
obiektw uytecznoci publicznej, ktre w bliszej lub dalszej
perspektywie mog zmieni przeznaczenie i obecn funkcj. Wprowadzenie
nowych funkcji do tych obiektw powinno by poprzedzone kadorazowo
wnikliw analiz potencjau i potrzeb. Poniej wymienione obiekty maj
potencja na zmian przeznaczenia lub adaptacj do nowej funkcji:
Szkoa muzyczna przy ul. owieckiej III Liceum Oglnoksztacce przy ul.
Skadowej Szkoa podstawowa przy ul. Chrobrego Dworzec Nadodrze
Szpital przy ul. Prusa/Poniatowskiego Zarzd Cmentarzy Komunalnych
przy pl. Strzeleckim Bunkier przy ul Sowiaskiej/ Obiskiej Komenda
Stray Poarnej przy ul. Obiskiej Przychodnia przy pl. Maksa Borna
Dom handlowy Odra przy ul. Jednoci Narodowej Budynek biurowy przy
ul. Niemcewicza Dawny areszt przy ul. Drobnera Przedszkole przy ul.
Krtej Wzbogacony i poszerzony program funkcjonalny nie dotyczy
tylko bu- dynkw, lecz rwnie szeregu przestrzeni publicznych.
Obecnie gwn funkcj przestrzeni publicznej s transport, komunikacja,
parkowanie i rekreacja. W przyszoci wybrane lokalizacje mog zosta
przeksztaco- ne i wzbogacone lub zaadaptowane dla nowych funkcji:
kulturalnych, go- spodarczych, sportowych, spoecznych. Wrd takich
przestrzeni mona wymieni dawny Most Mieszczaski, teren Wzgrza
Sowiaskiego czy Nabrzea Odry. Powyej: koci pw. Opieki w. Jzefa przy
ul. Obiskiej. Funkcja mieszkaniowa uzupeniona jest licznymi
obiektami uytecznoci publicznej. Powyej: kamienice przy ul.
Pauliskiej. Na Nadodrzu dominuj obiekty o funkcji mieszkaniowej z
uytkowym parterem.
34. 35 1. Szkoa muzyczna przy ul. owieckiej 2. III Liceum
Oglnoksztacce przy ul. Skadowej 3. Szkoa podstawowa przy ul.
Chrobrego 4. Dworzec Nadodrze 5. Szpital przy ul. Prusa/
Poniatowskiego 6. Zarzd Cmentarzy Komunalnych przy pl. Strzeleckim
7. Bunkier przy ul Sowiaskiej/ Obiskiej 8. Komenda Stray Poarnej
przy ul. Obiskiej 9. Przychodnia przy pl. Maksa Borna 10.Dom
handlowy Odra przy ul. Jednoci Narodowej 11.Budynek biurowy przy
ul. Niemcewicza 12.Dawny areszt przy ul. Drobnera 13.Stary Most
Mieszczaski 14.Przedszkole przy ul. Krtej Mapa obiektw na Nadodrzu,
posiadajcych potencja na zmian przeznaczenia lub adaptacj do nowej
funkcji 10 7 11 9 8 6 5 4 1 2 3 12 13 14
35. 36 dostosowanie historycznej substancji budowlanej w sposb
staranny i zgodny z wytycznymi ochrony zabytkw, umoliwiajcy
lokowanie funkcji usugowo- handlowych, rwnie innowacyjych, przede
wszystkim z sektora MP denie do osignicia standardw mieszkaniowych
odpowiadajcych dzisiejszym oczekiwaniom i bdcych atrakcyjnymi dla
rnych grup odbiorcw porzdkowanie przestrzeni i usuwanie mankamentw
funkcjonalno-przestrzennych, ktre uniemoliwiaj wzmocnienie i rozwj
funkcjonalnych struktur osiedla tworzenie uwarunkowa do
wprowadzania funkcji nie kolidujcych z funkcj mieszkaniow Cel
operacyjny Zachowanie i wzmocnienie charakterystycznej dla Nadodrza
rnorodnoci funkcji mieszkaniowej i handlowo-usugowej wdraanie dziaa
skutkujcych popraw stanu rodowiska poprawa otoczenia
mieszkaniowego, w tym remonty podwrzy, rwnie w ramach projektw
modelowych przewidujcych udzia mieszkacw i inwestorw prywatnych
wzmocnienie i wzbogacenie infrastruktury spoecznej, w tym
wzbogacenie oferty spdzania czasu wolnego, przede wszystkim dla
modziey wspieranie dziaa skutkujcych popraw bezpieczestwa i
wizerunku wspieranie inicjatyw mieszkacw i tworzenie sieci
spoecznych Pola dziaa Pola dziaa w bardziej precyzyjny sposb opisuj
cel operacyjny, pozostajc jednak na pewnym (zamierzonym) poziomie
oglnoci. Sformuowanie konkretnych krokw odbywa si na poziomie
projektw. W ten sposb zapewniona jest elastyczno postpowania przy
jednoczesnym respektowaniu nadrzdnego celu.
36. 37 1 5 lat stopniowe przeprowadzenie najpilniejszych prac
zabezpieczajcych i remontw substancji budowlanej inwentaryzacja
funkcjonalna parterw kamienic i oficyn z analiz ich przydatnoci do
kontynuowania i wprowadzania funkcji usugowo- handlowych. Dla
zdiagnozowanych ulic rozszerzenie opracowania o pierwsze
kondygnacje. zdiagnozowanie obiektw i miejsc nadajcych si do
wprowadzenia nowych funkcji nie kolidujcych z funkcj mieszkaniow
(takich jak mae hotele, biura, warsztaty itp.) stworzenie
opracowania analizujcego wntrza kwartaowe i diagnozujcego moliwoci
wprowadzania nowych funkcji pogbienie analiz i rozwaenie zmiany
funkcji w obiektach wymienionych na str. 35 zdiagnozowanie obiektw
i miejsc nadajcych si do wprowadzenia funkcji sportu i rekreacji,
adresowanej przede wszystkim do modziey 37 Funkcje uytkowe 10 15
lat kontynuacja procesu przy cyklicznej kontroli susznoci zaoe i
stosowanych instrumentw 5 10 lat nasilenie prac remontowych przy
aktywnym udziale wsplnot mieszkaniowych wypracowanie modeli
finansowania prac remontowych (umowy z bankami, fundusz
gwarancyjny, fundusz celowy i in.) stopniowa realizacja celw
zdefiniowanych w dokumentach opracowanych w latach 1-5 Proponowany
harmonogram dziaa Proponowany harmonogram dziaa to lista
konkretnych projektw dla poszczeglnych pl dziaa, ktrych realizacja
przyczyni si do osigni- cia okrelonego celu operacyjnego.
Zaproponowane dziaania s bezporedni konsekwencj koncepcji for-
muowanych dla poszczeglnych pl dziaalnoci. Ich uporzdkowanie wedug
czasu realizacji pomoe stworzy projekty priorytetowe, ktre powinny
by realizowane w pierwszej kolejnoci, przy jednoczesnym za-
pewnieniu listy projektw rezerwowych, tak aby zagwarantowana bya
moliwo dopasowywania ich realizacji do aktualnych moliwoci.
Ostatecznie sformuowane projekty priorytetowe bd zawiera ele- menty
wspierajce kilka celw operacyjnych jednoczenie.
37. 38 Mieszkalnictwo Mieszkalnictwo jest i powinno pozosta gwn
funkcj na Nadodrzu. Na terenie obszaru objtego niniejszym
Masterplanem zamieszkuje okoo 40 000 osb. W zwizku z realizacj
nowych inwestycji mieszkaniowych liczba ta moe w najbliszych latach
znacznie wzrosn. Dominujc form zabudowy Nadodrza s historyczne
kamienice, w kt- rych ponad 70 % powierzchni stanowi mieszkania
komunalne. Jedynie may procent budynkw komunalnych to obiekty
powstae po 1945 roku. Stosunkowo mao jest kamienic z wasnociowym
udziaem Miasta poni- ej 25 %. Dominuj budynki, w ktrych Miasto
posiada udzia midzy 50 a 74 % jest ich 384. 120 budynkw stanowi
wyczn wasno Miasta, szczeglnie w pnocno-zachodniej czci osiedla, a
take we wntrzach kwartaowych (tzw. zabudowa oficynowa). cznie na
obszarze objtym niniejszym Masterplanem znajduje si 20,4 %
wrocawskiego komunal- nego zasobu mieszkaniowego. W budynkach z co
najmniej czciowym udziaem Miasta znajduje si 12 325 mieszka, z
czego 8 718 to mieszkania komunalne. rednia po- wierzchnia mieszka
komunalnych wynosi 50,3 m2 , natomiast mieszka prywatnych 82,3 m2 .
Mieszka powyej 85m2 jest na przedmiotowym obszarze 609. Prywatne
mieszkania zostay w znacznej mierze wykupio- ne przez
dotychczasowych najemcw z bonifikatami rzdu 90%, jednak w ostatnich
latach ten proces uleg spowolnieniu. redni wiek budynkw komunalnych
wynosi okoo 95 lat, a stopie zu- ycia substancji mieszkaniowej na
Nadodrzu jest okrelany na ok. 60%. Stan techniczny budynkw jest
czsto niezadowalajcy w wikszoci z nich zachodzi pilna potrzeba
przeprowadzania prac remontowych i mo- dernizacyjnych. W celu
przeprowadzenie procesu odnowy zasobu mieszkaniowego Nad- odrza
wskazane jest opracowanie szczegowego programu operacyjne- go,
uwzgldniajcego zapotrzebowanie, a take moliwoci finansowe gminy
oraz uytkownikw. Zakres problemu jest bardzo szeroki i wymaga duych
nakadw finansowych, dlatego konieczne jest opracowanie sze- regu
rozwiza lokalnych, jak najlepiej dopasowanych do uwarunkowa i
potrzeb mieszkacw tak, aby precyzyjnie inwestowane rodki przy-
niosy jak najlepszy efekt. Istotne wydaje si tworzenie modeli
partycy- pacyjnych, np. w postaci zacht finansowych dla wsplnot
podejmuj- cych prace remontowe w czciach wsplnych budynkw. Odnowa i
poprawa stanu technicznego substancji budowlanej zasobu
mieszkaniowego jest konieczna, jednak nie moe prowadzi do masowej
wymiany spoecznoci Nadodrza. Wskazane jest poszukiwanie takich roz-
wiza, ktre umoliwi obecnym mieszkacom dalsze zamieszkiwanie na tym
terenie. W niektrych przypadkach mona rozway dziaania majce na celu
popraw warunkw mieszkaniowych wrd grup o szcze- glnych potrzebach,
takich jak osoby starsze lub samotne, osoby niepe- nosprawne,
rodziny wielodzietne. Z obserwacji wynika, e na Nadodrzu czsto due
mieszkania, pooone na wyszych kondygnacjach, zamieszkiwane s przez
osoby starsze i sa- motne, majce problem z utrzymaniem i ogrzaniem
takiej powierzchni zwaszcza wobec faktu, e wikszo mieszka ogrzewana
jest poprzez opalanie wglem w piecach kaflowych. Moliwe i wskazane
jest np. w ramach jednego kwartau lub grupy ka- mienic
przeprowadzenie modelowego dziaania polegajcemu na stwo- rzeniu
mieszka o mniejszej powierzchni, z centralnym ogrzewaniem, pooonych
nisko lub wyposaonych w wind, z pomieszczeniem dla per- sonelu
oferujcego pomoc lub opiek, by moe rwnie w poczeniu z
oglnodostpnymi pomieszczeniami spoecznociowymi. Wysokie i
przestrzenie pomieszczenia, due okna, sztukaterie i dbowy parkiet
mieszkania w kamienicy maj potencja i wyjtkowy klimat
38. 39 100 % 75 99 % 50 74 % 25 49 % 1 24 % budynki
developerskie i spdzielni mieszkaniowych budynki o funkcji
niemieszkalnej Procentowy udzia Miasta w nieruchomociach
mieszkaniowych Mieszkania w kamienicach z co najmniej czciowym
udziaem Miasta ogem 12 325 szt. / 100% Mieszkanie komunalne 8 718
szt. / 70,7% rednia powierzchnia mieszka prywatnych 82,3 m2 rednia
powierzchnia mieszka komunalnych 50,5 m2 Procentowy udzia
mieszkaniowego zasobu komunalnego na Nadodrzu do caego miasta
20,4%