Tong quan may ep phun khuon nhua

G i¶ng viªn T hs.H oµng T iÕn D òng

Tæng quan vÒ m¸y Ðp phun A.CÊu t¹o chung

M¸y Ðp phun gåm çc hÖ thèng c¬ b¶n ®−îc minhm ho¹ nh− h×nh vÏ

HÖ thèng hç trî Ðp phun :Lµ hÖ thèng gióp vËn hµnh m¸y Ðp phun .HÖ thèng

nµy gåm 4 hÖ thèng con

-Th©n m¸y -HÖ thèng thuû lùc

-HÖ thèng ®iÖn -HÖ thèng lµm ngéi

Çc hÖ thèng con trong hÖ thèng hç trî Ðp phun

1,Th©n m¸y:liªn kÕ çc hÖ thèng trªn m¸y l¹i víi nhau

2,HÖ thèng thuû lùc:Cung cÊp lùc ®Ó ®ãng vµ më khu«n,t¹o ra vµ duy tr× lùc

kÑp ,lµm cho trôc vÝt quay vµ chuyÓn ®éng tíi lui,t¹o lùc cho chèt ®Èy vµ sù

tr−ît cña lâi mÆt bªn. HÖ thèng nµy bao gåm b¬m,van, motor, hÖ thèng èng,

thïngchøa dÇu…

Tr−êng §HCN-Hµ Néi Gi¸o tr×nh khu«n mÉu 1

Gi¶ng viªn Ths.Hoµng TiÕn Dòng

3,HÖ thèng ®iÖn :cung cÊp nhuån cho motor ®iÖn vµ hÖ thèng ®iÒu khiÓn nhiÖt

cho khoang chøa vËt liÖu nhê çc b¨ng nhiÖt vµ ®¶m b¶o an toµn cho ng−êi vËn

hµnh m¸y b»ng çc c«ng t¾c. HÖ thèng nµy gåm tñ ®iÖn vµ hÖ thèng d©y dÉn.

4, HÖ thèng lµm nguéi: cung cÊp n−íc hay dung dÞch ethylªnglycol… ®Ó lµm

nguéi khu«n, dÇu thuû lùc vµ ng¨n kh«ng cho nhùa th« ë cuèng phiÔu bÞ nãng

ch¶y. V× khi nhùa ë cuèng phÔu bÞ nãng ch¶y th× phÇn nhùa th« ë phÝa trªn khã

ch¹y vµo khoang chøa liÖu. NhiÖt trao ®æi cho dÇu thuû lùc vµo kho¶ng 90 –

1200 F. Bé ®iÒu khiÓn nhiÖt n−íc cung cÊp mét l−îng nhiÖt, ¸p suÊt, dßng ch¶y

thÝch hîp ®Ó lµm nguéi nhùa nãng trong khu«n.



5, HÖ thèng phun: HÖ thèng phun lµm nhiÖm vô ®−a nhùa vµo khu«n th«ng qua

çc qu¸ tr×nh cÊp nhùa, nÐn, khö khÝ, lµm ch¶y dÎo nhùa, phun nhùa láng vµ

®Þnh h×nh s¶n phÈm. HÖ thèng nµy gåm cã çc bé phËn:

- PhÔu cÊp liÖu (Hopper).

- Çc b¨ng gia nhiÖt ( Heater

band).

- Trôc vÝt (Screw).

- Bé håi tù hë (Non-return

assembly).

- Vßi phun (Nozzle).

B. Nguyªn lý cña m¸y phun nhùa :

1,Bé phËn kÑp :

• §Çu xi lanh thuû lùc chÝnh

• C¬ cÊu khuûu(®ßn)

• Xµ knock-out

2,Çc tÊm

• Çc tÊm di ®éng

• Çc tÊm tÜnh t¹i

3,Côm phun

• §Çu xi lanh thuû lùc chÝnh

• Xi lanh phun



• VÝt xo¾n phun

• èng phun má vÞt

• Hép b¸nh r¨ng

• §ai nhiÖt

4,B¬m thuû lùc chÝnh vµ ®éng c¬

B¶ng ®iÒu khiÓn trung t©m

• Van kiÓm tra thuû lùc (¸p suÊt)

• HÖ thèng kiÓm tra nhiÖt (NhiÖt ®é)

• HÖ thèng kiÓm tra thêi gian (Thêi gian chu kú)

5,Çc phô tïng kh¸c

• C«ng t¾c giíi h¹n (N.C/N.O)

• B¸o sù cè

• chØ thÞ nhiÖt ®é ®Çu thuû lùc

• RPM gauge (M¸y ®o) ®ång hå ®o vßng quay

• Van kiÓm tra n−íc

C,Ph©n lo¹i tæng qu¸t çc m¸y phun nhùa :

M¸y phun nhùa nhiÖt dÎo

M¸y phun nhùa ®Æt nhiÖt

1,Çc lo¹i m¸y phun nhùa

M¸y phun nhùa th¼ng ®øng

M¸y phun nhùa n»m ngang

2,Çc kiÓu m¸y phun nhùa

a, §−êng phun :

hÖ thèng kÑp cã chøc n¨ng ®ãng , më khu«n, t¹o lùc kÑpk gi÷ khu«n trong qu¸

tr×nh lµm nguéi vµ ®Èy s¶n phÈm tho¸t khái khu«n khi kÕt thóc mét chu kú Ðp

phun. HÖ thèng nµy gåm :

-Côm ®Èy cña m¸y

-Côm k×m

-TÊm di ®éng

-TÊm cè ®Þnh

-Nh÷ng thanh nèi



2,HÖ thèng ®iÒu khiÓn

gióp ng−êi vËn hµnh m¸y theo dâi vµ ®iÒu chØnh çc th«ng sè gia c«ng

nh−:nhiÖt ®é , ¸p suÊt, tèc ®é phun , vËn tèc vµ vÞ trÝ cña trôc vÝt, vÞ trÝ cña çc

bé phËn trong hÖ thèng thuû lùc.Qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn cã ¶nh h−ëng trùc tiÕp

®Õn chÊt l−îng sau cïng cña s¶n phÈm vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña qu¸ tr×nh.

HÖ thèng ®iÒu khiÓn gåm

-Mµn m¸y tÝnh

-B¶ng ®iÒu khiÓn

b, HÖ thèng kÑp : -ChuyÓn ®éng thuû lùc

-ChuyÓn ®éng c¬-thuû lùc

• Then mãc ®¬n

• Then mãc ®óp

c, HÖ thèng phun -VÝt xo¾n

-Piston phun



3,Çc kiÓu côm phun :

a) Piston phun 1 giµn :lµ kiÓu piston 1)Tõ phÔu h¹t ®−îc ®−a ®Õn xi lanh

phun 2) ChuyÓn ®éng lªn phÝa tr−íc cña piston buéc çc h¹t ®I tíi bé

phËn më réng (mµng phun)3)Xung quanh spreader sÏ lµ b¨ng nhiÖt,nã sÏ

lµm ch¶y h¹t .4)§I qua gi÷a xi lanh vµ mµng phun vµo má vÞt

b) Piston 2 giµn

nã gåm 2 côm piston , çI nµy ®Æt phÝa trªn çI kia, mét çI ®Ó dÎo ho¸ vËt

liÖu,vµ dÉn liÖu ®Õn cho xi lanh kia mµ ë ®ã piston thø 2 sÏ ho¹t ®éng nh− mét

piston b¾n ®¹n vµ ®Èy vËt liÖu dÎo vµo khu«n

c) VÝt chuyÓn ®éng qua l¹i theo ®−êng

Sù phun nhùa ®−îc thùc hiÖn bëi mét vÝt quay mµ nã chuyÓn ®éng lïi vµ tiÕn xi

lanh nung nãng,lµ mét vÝt qua,nã t¹o ra sù chuyÓn ®éng cña vËt liÖu h¹t tõ phÔu

nguyªn liÖu vµ buéc vËt liÖu ®i däc theo thung xi lanh nãng.khi vËt liÖu ®Õn

cuèi cña vÝt th× vÝt chuyÓn ®éng ng−îc l¹i ®Ó tÝch vËt liÖu l¹i.Vµo lóc ®ã vÝt l¹i

tiÕn lªn m¹nh mÏ,ho¹t ®éng nh− mét piston

d) Piston vÝt 2 giµn

Ho¹t ®éng cña vÝt chuyÓn ®éng qua l¹i sÏ h¹n chÕ l−îng vËt liÖu cã thÓ ®−îc

dÎo ho¸.Tuy nhiªn ,tuy nhiªn h¹n chÕ nµy cã thÓ kh¾c phôc ®−îc b»ng viÖc sö

dông piston 2 giµn.ë ®©y vËt liÖu di chuyÓn trªn toµn bé chiÒu dµi cña vÝt qua 1

van n¹p vµo trong khoang phun .Còng ë ®©y, piston phun b¾t buéc ph¶I liïi

l¹i.Van b¾n ®¹n sÏ ®−îc b¾n ra khi piston phun tiÕn lªn phÝa tr−íc vµ vËt liÖu

®−îc phun vµo khu«n

Chu kú Ðp phun :



ChÊt dÎo láng ®−îc Ðp vµo khu«n ®ãng kÝn .Côm ®ãng khu«n -1 m¸y Ðp n»m

cÇn ph¶i t¸c dông vµo khu«n mét lùc lín (lùc kÑp khu«n) ®Ó kh«ng cã mét tÝ

chÊt dÎo

láng nµo ch¶y ra tõ khe cña khu«n.ChÊt ch¶y láng ®i tõ côm ho¸ dÎo vµo 1 m¸y

xo¾n vÝt víi mét trôc xo¾n cã thÓ sª dÞch h−íng trôc mµ nã ho¹t ®éng nh− mét

çi Piston

®−îc Ðp vµo lßng khu«n,nhê ®ã mµ chÊt dÎo láng kh«ng bÞ mÊt m¸t.Trªn c¬ së

sù ph©n çch vÒ nhiÖt gi÷a khu«n vµ côm ho¸ dÎo liªn kÕt nµy chØ duy tr× ®−îc

mét lóc cho ®Õn khi chÊt dÎo láng kh«ng cã kh¶ n¨ng ch¶y n÷a ,sau khi ®iÒn

®Çy khu«n chÊt láng ®«ng cøng l¹i vµ khi ®ã thÓ tÝch cña nã co l¹i ®«I chót

b»ng çch Ðp tiÕp vµ ®iÒn ®Çy tiÕp thÎ tich sÏ ®−îc bæ xung cho ®ñdo ®ã ph¶I

duy tr× ¸p lùc lªn chÊt dÎo láng cho ®Õn lóc nã ®«ng cøng song



V× qu¸ tr×nh ho¸ dÎo cÇn mét thêi gian nhÊt ®Þnh trôc xo¾n b¾t ®Çu Ðp vËt liÖu

qua sù quay cña nã,®Ó t¹o ra tõng liÒu l−îng nh»m lµm ch¶y nã ra vµ xÕp ®Æt nã

tr−íc khi phun.

Trôc xo¾n t¹o ra kh«ng gian trèng b»ng çch nã tr−ît lïi l¹i däc trôc trong xi

lanh phun,chèng l¹i ¸p lùc ®ã.Khi vËt ®−îc phun ®«ng ®Æc l¹i,côm ho¸ dÎo dêi

khái khu«n nhê ®ã chÊt dÎo láng ë vßi phun kh«ng bÞ ®«ng ®Æc l¹i .Cum ®ãng

khu«n sÏ tiÕp tôc ®ãng cho ®Õn khi s¶n phÈm bÞ ®«ng ®Æc ®Õn mùc cã thÓ tèng

ra ngoµi



5,VÝt xo¾n phun

• Ná truyÒn chuyÓn ®éng cho h¹t nguéi tõ phÝa phÔu liÖu

• Nã lµm chÆt vËt liÖu ë khu vùc dÉn liÖu

• Nã tho¸t khÝ vµ ho¸ dÎo nguyªn liÖu ë khu vùc chuyÓn tiÕp

• B¬m nã vµo khu«n trong khu vùc ®o, khu vùc dÉn liªu ë kho¶ng mét nöa

chiÒu dµi vÝt.Vïng ch¶y hay vïng chuyÓn tiÕp dµi kho¶ng 1/4 chiÒu dµi

vÝt vïng ®o hoÆc vïng b¬m 1/4 chiÒu dµi vÝt

Sù ch¶y chÊt dÎo trong vÝt

®èi víi chÊt dÎo,®Î cã thÓ chuyÓn ®éng lªn phÝa tr−íc nã ph¶I b¸m dÝnh nhiÒu

h¬n vµo thµnh thïng h¬n lµ vµo vÝt.NÕu hÖ sè ma s¸t gi÷a chÊt dÎo vµ vÝt vµ

gi÷a chÊt dÎo vµ thµnh thïng lµ ®ång nhÊt th× sÏ kh«ng cã sù ch¶y chuyÓn ®éng

cña vËt. VËt liÖu chØ quay nh− mét çI cäc cïng víi vÝt quay. V× çc phÇn tö

polyme ®−îc gi÷ l¹i nhiÒu h¬n ë mét phÝa cña thïng so víi vÝt nªn çc phÇn tö

polyme tr−ît lªn nhau vµ ®iÒu ®ã gäi lµ hµnh ®éng c¾t. Trong thùc tÕ, çc phÇn

tö bÞ ph¸ vì vµ chuyÓn thµnh nhiÖt.

§ã lµ ý nghÜa cña viÖc chuyÓn ®æi hµnh ®éng c¬ häc cña vÝt sang nhiÖt.

Lý thuyÕt cña sù ho¸ dÎo b»ng vÝt:

Hµnh ®éng c¾t cña çc phÇn tö chÊt dÎo, møc ®é c¾t ®−îc ®Þnh nghÜa lµ tèc ®é

bÒ mÆt ë thµnh thïng chia cho chiÒu s©u cña kªnh.

γ-Tû lÖ c¾t

γ =hND X.

D-§−êng kÝnh vÝt

N-Tû lÖ sù quay vÝt

h-ChiÒu s©u kªnh

TÊt c¶ çc vËt liÖu ®Òu cã tû lÖ c¾t giíi h¹n, mµ bªn ngoµi ®ã chóng sÏ bÞ mÊt

phÈm chÊt. §èi víi hÇu hÕt çc chÊt dÎo th× ®ã lµ 150ft/min. Do ®ã tèc ®é cña

vÝt ë mét ®−êng kÝnh cho tr−íc bÞ giíi h¹n. C«ng ®−îc sinh ra bëi vÝt ®Ó lµm

ch¶y chÊt dÎo ®−îc ®o bëi lùc xo¾n gäi lµ latorque(lực xoắn)



Côm kÑp

HÖ thèng ®ßn b¶n lÒ lµ mét ph−¬ng çch c¬ khÝ ®Î khuÕch ®¹i lùc .Mét ®Çu cña

®ßn ®−îc nèi vµo mét tÊm cè ®Þnh, cßn ®Çu kia ®−îc nèi vµo mét tÊm di

®éng.Lîi thÕ c¬ häc cã thÓ ®¹t 5P :1

Çc sè liÖu kh¸c

• Riªng tõ lùc kÑp, ®o¹n kÑp cÇn ph¶I biÕt vµ ®ã lµ kho¶ng çch mµ tÊm di

®éng sÏ chuyÓn dÞch.Kho¶ng trèng tèi ®a lµ kho¶ng çch tèi ®a gi÷a çc

tÊm cè ®Þnh vµ çc tÊm di ®éng ®· co l¹i hoµn toµn

• Tèc ®é kÑp

• Khe hë gi÷a çc ®ßn ®ì sÏ x¸c ®Þnh kÝch th−íc lín nhÊt cña khu«n

• Có ®¸nh knock-out mµ nã x¸c ®Þnh sù chuyÓn ®éng knock-out cùc

®¹i.HÖ thèng knock-out cã thÓ võa lµ hÖ c¬ khÝ mµ nã sÏ dõng tÊm

knock-out tr−íc khi dõng khu«n, mµ lµ hÖ thèng thuû kùc mµ nã ®éc lËp

víi hµnh ®éng cña m¸y .

C,Çc chi tiÕt trong khu«n

I,Chèt ®Èy dïng ®Ó ®Èy s¶n phÈm ra khái khu«n khi më

Kho¶ng ®Èy :kho¶ng ®Èy ph¶i lín h¬n tõ 5®Õn 10mm so víi chiÒu cao cña s¶n

phÈm ®−îc lÊy ra tõ khu«n sau

Sau khi s¶n phÈm ®−îc ®−îc ®Èy ra,hÖ thèng ®Èy ph¶I trë vÒ vÞ trÝ ban ®Çu®Ó

çc chèt ®Èy kh«ng lµm hang çc lßng khu«n tr−íc khi ®ãng khu«n.V× thÕ cÇn

mét chèt håi,chèt ®Èy vµ chèt hßi ®−îc ®Æt cïng nhau

Chèt håi



PhÇn ®Ønh chèt ®Èy vÒ lý thuyÕt chØ n»m ngang møc so víi lßng khu«nnh−ng

trong thùc tÕ ,cã thÓ lµ trªn d−íi 0,05-0,1.Nhµ thiÕt kÕ khu«n ph¶I xem xÐt víi

nhµ thiÕt kÕ s¶n phÈm .Cã thÓ cã mét chç låi hay chåi lâm trªn s¶n phÈm

kÝch th−íc cña chèt ®Èy còng quan träng.KÝch th−íc cña chèt ®Èy phô thuéc

vµo kÝch th−íc cña s¶n phÈm,nh−ng ®Ó chÕ t¹o khu«n cÇn tr¸nh ®−êng kÝnh nhá

h¬n 3mm,trõ khi nã cÇn thiÕt cho s¶n phÈm.

ThiÕt kÕ hÖ thèng ®Èy cÇn ®¶m b¶o lµ khonng lµm yÕu khu«n sau.Nhê vÞ trÝ cña

s¶n phÈm vµ vÞ trÝ cña chèt håi ,kho¶ng trèn cÇn thiÕt d−íi tÊm ®ì th−êng déng

mµ cã thÓ lµm cho tÊm ®ì bÞ uèn cong

®Ð ®Æt çc chèt ®Èy vµo ®óng vÞ trÝ,cÇn ph¶I cã kiÕn thøc v÷ng vµng ®Ó sö lý çc

trôc chÆc cã thÓ s¶y ra,cã thÓ lµ trªn ®−êng g©n,hoa v¨n vµ çc phÇn kh¸c,®Æc

biÖt lµ chç bao quanh phÇn thÐp.Khi nhùa ®−îc lµm l¹nh sù co l¹i cña nhùa g©y

lªn øng suet.Nãi chung th−êng ®Æt chèt ®Èy ë chç cã thÓ s¶y ra trôc chÆc,nhùa

co l¹i dÔ dµng tõ trong çc thµnh viªn trong qu¸ tr×nh lµm l¹nh vµ ë ®©y 4 chèt

®Èy lµ ®ñ

B¹c dÉn h−íng chèt ®Ó tr¸nh hao mßn vµ hang chèt ®ì,tÊm ®Èy vµ tÊm gi÷ do

chuyÓn ®éng m¹nh gi÷a chóng



Chøc n¨ng lµ ®−a khu«n sau vµ khu«n tr−íc lµm hai phÇn th¼ng hµng b¹c dÉn

h−íng n»m ë khu«n sau ®Ó dÔ ®iÒu khiÓn ®Èy s¶n ph¶m ra

B¹c dÉn h−íng cã nhiÒu lo¹i vµ nhiÒu çch chÕ t¹o kh¸c nhau,kiÓu b¹c dÉn

h−íng dÎ nhÊt lµ khoan lç chÝnh x¸c vµo tÊm khu«n,tuy nhiªn sÏ khã söa ch÷a

khi chi tiÕt bÞ mßn.Tõ nh−îc ®iÓm trªn çc nhµ thiÕt kÕ ®−a ra ph−¬ng ph¸p tèt

h¬n mµ trong ®ã b¹c dÉn h−íng d−íi d¹ng mét miÕng ghÐp.Còng cã thÓ b»ng

®ånghoÆc ®ång thau hoÆc víi d¹ng s¶n xuÊt d¹ng lín th× dïng thÐp ®· t«i

Chèt ®ì dÉn h−íng chuyÓn ®éng vµ dÉn h−íng cho tÊm 5 khái bÞ cong do ¸p lùc

®Èy cao

II,B¹c cuèng phun :nèi vßi phun vµ kªnh nhùa víi nhau qua tÊm kÑp phÝa tr−íc

vµ tÊm khu«n tr−íc

III,. B¹c dÉn h−íng :

B¹c dÉn h−íng ®¬n gi¶n nhÊt lµ khoan lç chÝnh x¸c trªn tÊm khu«n (h×nh a)

tuy nhiªn nã g©y khã kh¨n cho viÖc söa ch÷a khi chi tiÕt bÞ mßn ®Ó kh¾c phôc

t×nh tr¹ng ®ã ng−êi ta thay thÕ viÖc khoan lç chÝnh x¸c b»ng b¹c dÉn h−íng.

* C«ng dông vµ cÊu t¹o :

- Trong qu¸ tr×nh khu«n lµm viÖc cña khu«n sÏ cã ma s¸t gi÷a chèt dÉn h−íng

vµ tÊm khu«n sau [khi ch−a cã b¹c dÉn h−íng] do ®ã tÊm khu«n sau cña khu«n

sÏ bÞ mßn dÉn tíi viÖc sai sè cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm còng nh− tuæi



bÒn cña khu«n. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®ã ng−êi ta thiÕt kÕ ra b¹c dÉn h−íng

nh»m t¨ng ®é chÝnh x¸c cña khu«n vµ gi¶m sai sè mßn

- Trong lóc khu«n lµm viÖc th× b¹c dÉn h−íng còng bÞ mßn nh−ng nã cã thÓ

thay thÕ dÔ dµng vµ møc ®é mßn cña b¹c còng Ýt h¬n so víi viÖc khoan l« trªn

khu«n

- Th«ng th−êng b¹c dÉn h−íng ®−îc chÕ t¹o b»ng çc vËt liÖu nh− §ång, §ång

Thau hoÆc ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng lo¹t lín th× ta dïng thÐp ®· qua t«i

- §èi víi çc lç cã ®é chÝnh x¸c cao vµ kÝch thø¬c dµi th× ng−êi ta khoan réng

lç cña b¹c dÉn h−íng ®Ó gi¶m nhu cÇu ®èi víi lç chÝnh x¸c dµi ( h×nh c)

-------

h×nh (a) lç dÉn huíng ngay trong tÊm khu«n

h×nh(b)b¹c dÉn huíng ®Ó ghÐp vµo tÊm khu«n

h×nh(c)khoan réng mét phÇn b¹c dÉn huíng

-Çc kÝch th−íc cña b¹c dÉn h−íng ®−îc ®−îc quy chuÈn theo b¶ng

B¹c dÉn h−íng

Lo¹i tr¬n

Lo¹i cã vai



Vai kh«ng tù b«i tr¬n

Vai tù b«i tr¬n

VÞ trÝ cña chèt b¹c dÉn h−íng:

ViÖc ®Æt çc chèt dÉn h−íng trong khu«n còng rÊt quan träng nãi chung,1

khu«n b×nh th−êng cã 4 chèt dÉn h−íng .tuy nhiªn,víi lo¹i khu«n ®¬n gi¶n th× 2

ho¨c 3 chèt dÉn h−íng còng cã thÓ lµ ®ñ nhiÒu khi 2 phÇn khu«n ®Æt ng−îc

chiÒu nhau cã thÓ g©y ra nh÷ng háng hãc nÆng cho lßng khu«n vµ lâi nÕu l¾p

nhÇm chiÒu .

®Ó tr¸nh ®iÒu nµy,th−êng dïng çc chèt dÉn h−íng cã ®−êng kÝnh kh¸c nhau

trong khu«n ,víi khu«n cã 3 chèt dÉn h−íng th× 1 chèt ph¶I cã ®−êng kÝnh

kh¸c,hoÆc cã thÓ lùa chän vÞ trÝ ®Æt cña 1 trong çc chèt dÉn h−íng ®ã xª dÞch

®i mét chót ,còng v× lý do ®ã,khu«n cã 4 chèt dÉn h−íng ph¶i cã hoÆc 1 lç xª



dÞch ®i hoÆc lµ cã çc ®−êng kÝnh kh¸c nhau.®©y lµ hÖ thèng çc th©n khu«n

tiªu chuÈn.

-B¹c më réng:

B¹c më réng dïng ®Ó l¾p ghÐp gi÷a tÊm kÑp phÝa sau vµ tÊm ®ì

* C«ng dông vµ cÊu t¹o:

B¹c më réng cã c«ng dông vµ cÊu t¹o gièng b¹c dÉn h−íng nh»m tr¸nh mµi

mßn, lµm háng tÊm kÑp phÝa sau khèi ng¨n vµ tÊm ®ì.

IV. Bé §Þnh vÞ :

*C«ng dông vµ cÊu t¹o:

-Bé ®Þnh vÞ cã t¸c dông ®¶m b¶o cho sù phï hîp gi÷a phÇn cè ®Þnh vµ phÇn dÞch

chuyÓn cña khu«n

-Th«ng th−êng çc chèt dÉn h−íng còng cã thÓ gi÷ ®−îc mét ®é th¼ng hµng s¬

bé, song ®èi víi khu«n chÝnh x¸c th× dung sai cña chèt dÉn h−íng vµ b¹c dÉn

h−íng lµ qu¸ lín v× thÕ cÇn cã bé ®Þnh vÞ

- H×nh (a) ®−a ra bé ®Þnh vÞ mµ t¹o ®−îc ®é th¼ng hµng tèt gi÷a hai phÇn khu«n

-H×nh (b) ®−a ra bé ®Þnh vÞ Ýt chÝnh x¸c h¬n bé ®Þnh vÞ cña h×nh (a)nh−ng cã −u

®iÓm lµ nhê cã lß xo nªn vÞ trÝ t−¬ng ®èi cè ®Þnh tr−íc khi hai phÇn khu«n

- §èi víi lo¹i s¶n phÈm lín, nhÊt ®Þnh ph¶i sö dông bé ®Þnh vÞ. Trong tr−êng

hîp nµy khu«n ph¶i chÞu lùc Ðp mÆt bªn , ®Æc biÖt lµ khi khu«n ®−îc ®iÒn ®Çy

vµ çc chèt dÉn h−íng kh«ng ®−îc çc lùc Ðp mÆt bªn nµy. h×nh (c) lµ bé ®Þnh

vÞ c¶I tiÕn cã thÓ ®iÒu chØnh ®−îc.



h×nh (c) : mét bé ®Þnh vÞ ®iÒu chØnh ®uîc

h×nh (b) : mét bé ®Þnh vÞ cã thªm lß xo

h×nh (a) : mét bé ®Þnh vÞ

V,Khèi ®ì: dïng lµm phÇn ng¨n gi÷a tÊm vµ tÊm kÑp phÝa sau ®Ó cho tÊm ®Èy

ho¹t ®éng ®−îc.

TÊm gi÷ : gi÷ chèt ®Èy vµo tÊm ®Èy.

TÊm ®Èy: ®Èy chèt ®Èy ®ång thêi víi qu¸ tr×nh ®Èy.



Chèt dÉn h−íng ,b¹c dÉn h−íng vµ vßng ®Þnh vÞ:

Giíi thiÖu: chøc n¨ng chÝnh cña chèt dÉn h−íng lµ ®−a khuon sau vµo khu«n

tr−íc vµ lµm 2 phÇn th¼ng hµng.Chèt dÉn h−íng n»m ë khu«n tr−íc vµ b¹c dÉn

h−íng n»m ë khu«n sau ®Ó dÔ ®iÒu khiÓn ®Ó dÈy s¶n phÈm ra.

VI,Chèt dÉn h−íng:

h×nh d−íi ®−a kiÓu chèt dÉn h−íng kh«ng ®¾t,lo¹i nµy cã nh−îc ®iÓm lµ khi

chèt dÉn h−íng dÉn h−íng mßn vµ bi cong(h×nh 400 th× viÖc thay chèt dÉn

h−íng dÔ lµm háng lç l¾p ghÐp).

®−a ra çch kh¾c phôc vÊn ®Ò nµy.

®é dµi cña chèt dÉn h−íng còng quan träng

Nguyªn t¾c ®óng cña chèt dÉn h−íng ph¶i dµi h¬n miÕng ghÐp cao nhÊt ®Ó

tr¸nh hang hãc khi ®ãng khu«n ®Æc biÖt lµ khi l¾p r¸p.

Luu ý:nÕu kh«ng cã g× c¶n trë chuyÓn ®éng cña s¶n phÈm th× tèt nhÊt lµ ®Æt

chèt dÉn h−íng ë khu«n sau.

Còng v× lý do trªn mµ nhiÒu tr−êng hîp ph¶i cÇn ®Õn chèt dÉn h−íng dµi,víi

lo¹i chèt dÉn h−íng dµi th× sù l¾p ghÐp t¹i phÇn cña nã sÏ cã ®é chÝnh x¸c ®¸ng

kÓ.phÇn ®Çu cña chèt dÉn h−íng cã thª− lµm nhá h¬n 0,1 mm ma còng cã thÓ

ding nh− 1 bé phËn ®Þnh h−íng tr−íc tèt.

Tæng qu¸t:

Tæ hîp chèt b¹c dÉn h−íng cã thÓ cã ®−îc nh− 1 chi tiÕt tiªu chuÈn.−u ®iÓm lµ

cã sù liªn hÖ gi÷a çc tÊm khu«n vµ tÊm ®ì cña chóng.hÖ thèng nµy kÕt hîp víi

chèt- b¹c dÉn h−íng tiªu chuÈn(h×nh 409).sÏ t¹o nªn mèi liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a



tÊt c¶ çc tÊm khu«n l¹i ®−îc tiÕn hµnh ®ång thêi víi viÖc ®Þnh vÞ chèt –b¹c dÉn

h−íng.diÒu nµy t¹o ra mét kho¶ng trèng cÇn thiÕt cho líp lµm nguéi tèt h¬n .

Lo¹i tr¬n kh«ng vai

Lo¹i cã vai



VII, Çc bé ®Þnh vÞ :

Th«ng th−êngçc chèt dÉn h−íng cã thÓ gi÷ ®−îc mét ®é th¼ng hµng s¬

bé,nh−ng víi khu«n chÝnh x¸c th× dung sai cña çc chèt dÉn h−íng vµ çc b¹c

dÉn h−íng lµ qu¸ lín v× thÕ cÇn cã bé ®Þnh vÞ.

H×nh 416 ®−a ra bé ®Þnh vÞ Ýt chÝnh x¸c h¬n bé tr−íc,nh−ng cã yªu ®iÓm lµ nhê

cã lß xo nªn vÞ trÝ t−¬ng ®èi cè ®Þnh tr−íc khi 2 phÇn khu«n tiÕp xóc nhau.

®èi víi lo¹i s¶n phÈm lín ,nhÊt ®Þnh ph¶i dïng bé ®Þnh vÞ.trong tr−êng hîp nµy

khu«n ph¶i chÞu lùc Ðp m¨t bªn ,®Æc biÖt khi khu«n ch−a ®−îc ®iÒn ®Çy vµ çc

chèt dÉn h−íng kh«ng thÓ chÞu ®−îc çc lùc Ðp mÆt bªn nµy.h×nh 418 lµ bé ®Þnh

vÞ c¶i tiÕn cã thÓ ®iÒu chØnh ®−îc .

Vßng ®Þnh vi (h×nh3.13):

Chøc n¨ng cña vßng ®Þnh vÞ lµ ®Æt khu«n ®óng t©m vµo m¸y gia c«ng nhùa.nãi

chung,vßng ®Þnh vÞ chØ dÆt ë khu«n tr−íc nh−ng trong mét sè tr−êng hîp nã

còng la phÇn bæ xung ë khu«n sau.kÝch th−íc cña vßng ph¶i nhá h¬n lç më cña

m¸y gia c«ng nhùa lµ 0.1mm víi dung sai nhá nhÊt 0.05.



HÖ thèng cÊp nhùa :

Qu¸ tr×nh lµm viÖc cña hÖ thèng cÊp nhùa.

Tríc tiªn nguyªn liÖu nhùa ®îc ®æ ®Çy cuèng phun vµ hÖ thèng kªnh nhùa

dÉn ®Õn lßng khu«n, t¹o h×nh khu«n bëi nhùa bÞ nãng ch¶y.Khi nhùa nãng ch¶y

ch¹m vµo khu«n l¹nh nhanh chãng bÞ ®«ng l¹i t¹o thµnh mét líp vá trong khi

phÇn chÝnh vÉn lµ nhùa nãng ch¶y

Lóc ®Çu líp nhùa ®«ng l¹i rÊt máng v× thÕ nhiÖt mÊt ®i rÊt nhanh ,sau ®ã cµng

nhiÒu nhiÖt bÞ mÊt ®i khi qua líp nhùa máng t¹o lªn líp nhùa ®«ng dµy h¬n.Sau

mét thêi gian líp nhùa ®«ng sÏ ®¹t ®é dµy nhÊt ®Þnh th× nhiÖt thu ®îc tõ nhùa vµ

nhiÖt ma s¸t sinh ra tõ dßng ch¶y sÏ c©n b»ng víi lîng nhiÖt ®· mÊt.ë thêi ®iÓm

nµy ®· ®¹t ®îc tr¹ng th¸i c©n b»ng.

V× nhùa dÉn nhiÖt kÐm nªn líp vá ngo¸i sÏ ®ãng vai trß lµ líp çch nhiÖt cho

lâi trong cña nhùa nãng ch¶y vµ gi÷ nhiÖt cho lâi trong.Do ®ã nguyªn liÖu nhùa

vÉn cã thÓ ch¶y qua lâi gi÷a trong qu¸ tr×nh phun. nÕu tèc ®é phun t¨ng th× líp

nhùa ®«ng l¹i sÏ bÞ mong ®i do nhiÖt ma s¸t sinh ra cao h¬n.T¬ng tù nh thÕ ,®é

nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é cña khu«n cao sÏ lµm gi¶m ®é dµy cña líp nhùa ®«ng l¹i.

§Ó cã ®îc líp çch nhiÖt b»ng ph¼ng ,kh«ng nªn ®Ó cã gãc nhän lµm c¶n trë

dßng ch¶y.

10

lßng khu«nkªnh nhùa chÝnh

miÖng phunkªnh nhùa

cuèng phun

Ø2,8

Ø1,45

Ø2,4



VIII,Cuèng Phun:

Cuèng phun lµ chç nèi gi÷a vßi phun cña m¸y phun vµ kªnh nhùa.cã nhiÒu hÖ

thèng cuèng phun kh¸c nhau ,nhng nªn dïng cuèng phun th«ng thêng cïng víi

b¹c cuèng phun ®îc t«i cøng ®Ó kh«ng bÞ vßi phun cña m¸y lµm háng vµ phô

thuéc vµo hai yÕu tè

-khèi lîng vµ ®é dµy thµnh cña s¶n phÈm còng nh lo¹i vËt liÖu ®î sö dông

-kÝch thíc lç cña vßi phun cña m¸y còng ¶nh hëng ®Õn kÝch thíc cña b¹c

cuèng phun,

B¸n kÝnh cña b¹c cuèng phun vµ vßi phun ph¶i t¹o lªn sù liªn kÕt phï hîp

gi÷a c.B¸n kÝnh trªn b¹c cuèng ph¶i lín h¬n 2-5mm so víi b¸n kÝnh cña vßi

phun ®Ó d¶m b¶o r»ng kh«ng cã khe hë gi÷a cuèng phun vµ vßi phun khi

chóng tiÕp xóc víi nhau.

Gãc c«n cña cuèng phun còng rÊt quan träng bëi v× nÕu gãc c«n qu¸ nhá cã

thÓ g©y ra khã kh¨n khi th¸o cuèng phun khái b¹c cuèng phun, cßn gãc c«n

qu¸ to, lµm cho phÇn ®¸y cña cuèng phun còng ph¶i rÊt lín,mµ ®iÒu nµy ¶nh h-

ëng ®Õn thêi gian lµm nguéi . v× vËy gãc c«n tèi thiÓu nªn lµ 1 ®é.

cuèng phun

1°



IX,Kªnh nhùa:

Kªnh nhùa lµ ®o¹n nèi gi÷a cuèng phun vµ miÖng phun, kªnh nhùa ph¶i ®îc

thiÕt kÕ ng¾n ®Ó cã thÓ nhanh chãng ®iÒn ®Çy lßng khu«n mµ kh«ng bÞ mÊt

nhiÒu ¸p lùc .KÝch thíc cña kªnh nhùa ph¶i ®ñ nhá ®Ó lµm gi¶m phÕ liÖu vµ l-

îng nhùa trong lßng khu«n,nhng ph¶i ®ñ lín ®Ó chuyÓn mét lîng vËt liÖu ®¸ng

kÓ ®Ó ®iÒn ®Çy lßng khu«n nhanh vµ gi¶m sù mÊt ¸p lùc ë kªnh nhùa vµ çc

miÖng phun.

H×nh d¸ng còng rÊt quan träng ë ®©y nªn chän kªnh nhùa h×nh thang cã gãc l-

în ®îc sö dông phæ biÕn vµ dÔ gia c«ng . Wb

Db

Wb=1,25Db

Db=1,45 mm.

X,MiÖng phun:

MiÖng phun lµ ngâ nèi gi÷a kªnh dÉn vµ lßng khu«n.MiÖng phun cã chøc

n¨ng rÊt quan träng lµ ®a nhùa láng ®iÒn ®Çy vµo lßng khu«n v× thÕ viÖc bè trÝ

vµ tÝnh to¸n kÝch thíc rÊt quan träng.

NÕu vÞ trÝ kh«ng phï hîp cã thÓ t¹o ra nh÷ng khuyÕt tËt khi phun nh:

-vËt liÖu phun ngÊn.

-s¶n phÈm cong vªnh.

-®êng hµn

-sù t¹o ®u«i...

Nªn chä miÖng phun c¹nh ®îc sö dông réng r·i víi tÊt c¶ çc lo¹i s¶n phÈm.

D−íi ®©y lµ çc kiÓu miÖng phun th«ng dông :



MiÖng phun trùc tiÕp MiÖng phun kiÓu b¨ng

KiÓu phun c¹nh MiÖng phun kiÓu gèi

KiÓu phun h×nh ®Üa KiÓu phun ®iÓm



1,5

XI,TÊm kÑp tr−íc:

KÑp phÇn cè ®Þnh cña khu«nvµo m¸y Ðp phun.

-TÊm khu«n phÝa tr−íc:Lµ phÇn cè ®Þnh cña khu«n t¹o thµnh phÇn trong vµ

phÇn ngoµi cña s¶n phÈm.

-TÊm khu«n sau :Lµ phÇn chuyÓn ®éng cña khu«n,t¹o nªn phÇn trong vµ ngoµi

cña s¶n phÈm.

-TÊm kÑp phÝa sau :kÑp phÇn chuyÓn ®éng cña khu«n vµo m¸y Ðp phun.

-TÊm ®ì :gi÷ cho m¶nh ghÐp cña khu«n kh«ng bÞ r¬i ra ngoµi.

HÖ thèng lµm nguéi:

Trong qu¸ tr×nh Ðp phun lâi khu«n vµ lßng khu«n tiÕp xóc trùc tiÕp víi nhùa

nãng.Do ®ã,nÕu muèn s¶n phÈm nguéi nhanh,thêi gian lµm nguéi ng¾n l¹i,

gi¶m chu k× Ðp phun th× nhÊt thiÕt ta ph¶i lµm nguéi chóng.

§Ó ®iÒu khiÓn tèt nhiÖt ®é trong khu«n ,cÇn lu ý:

-Nh÷ng kªnh lµm nguéi ph¶i ®Æt cµng gÇn bÒ mÆt khu«n cµng tèt,nhng

chó ý ®Õn ®é bÒn c¬ häc khu«n.

-Çc kªnh lµm nguéi ph¶i ®Æt gÇn nhau

-§−êngkÝnh kªnh lµm nguéi ph¶i lín h¬n 8mm vµ gi÷ nguyªn nh vËy, ®Ó

tr¸nh tèc ®é ch¶y cña chÊt láng ®ang lµm nguéi kh¸c nhau do ®êng kÝnh cña

çc kªnh lµm nguéi kh¸c nhau.

-Nªn chia hÖ thèng lµm nguéi ra lµm nhiÒu vßng lµm nguéi ®Ó tr¸nh çc

kªnh lµm nguéi qu¸ dµi dÉn ®Õn sù chªnh lÖnh nhiÖt ®é lín.

-§Æc biÖt chó ý lµm nguéi chç phÇn d¸y cña s¶n phÈm



-TÝnh dÉn nhiÖt cña vËt liÖu lµm khu«n còng rÊt quan träng.

VÞ trÝ cña bé phËn lµm khu«n ;phô thuéc vµo kÝch thîc s¶n phÈm vµ sù kh¸c

nhau vÒ ®é dµy thµnh .Bé phËn lµm nguéi ®Æt ë chç mµ nhiÖt khã truyÒn tõ

nhùa nãng qua th©n khu«n.ViÖc lµm nguéi ph¶i nh n hau trªn toµn bé s¶n

phÈm.

§Ó lµm nguéi tèt cÇn ®Æc biÖt chó ý ®Õn lâi.bÞ bao phñ ,nhiÖt ®é lâi t¨ng

nhanh vµ c¶n trë thêi gian chu kú.

+Lµm nguéi tÊm khu«n:

Nªn lµm 2 hÖ thèng riªng.

+Lµm nguéi lâi:

Lâi th−êng bÞ bao phñ bëi líp nhùa nãng vµ viÖc truyÒn nhiÖt tíi phÇn kh¸c

cña khu«n rÊt khã.Çch ®¬n gi¶n nhÊt lµ lµm lâi b»ng vËt liÖu cã ®é dÉn nhiÖt

cao nh− ®ång.Nh−îc ®iÓm lµ ®é bÒn thÊp.

Mét ph¬ng ph¸p tèt h¬n lµ ®Æt çc kªnh lµm nguéi trong lâi.−u ®iÓm cña

ph−¬ng ph¸p nµy lµ nhiÖt ®é cã thÓ ®iÒu khiÓn ®îc b»ng sù t¨ng gi¶m nhiÖt ®é

cña dßng chÊt láng ®ang lµm nguéi ch¶y qua çc kªnh.

HÖ thèng lµm nguéi tÊm khu«n.



HÖ thèng lµm nguéi lâi.

A-CÊu t¹o cña khu«n nh− h×nh vÏ:

B-Chøc n¨ng cña çc yÕu tè c¬ b¶n:

1, TÊm kÑp tr−íc

2,TÊm khu«n tr−íc

3,TÊm khu«n sau



4,Tấm kẹp sau

5,TÊm ®ì

6,Gèi ®ì

7,TÊm gi÷

8,TÊm ®Èy

9,Vßng định vị

10,Chèt dÉn h−íng

11, B¹c dÉn h−íng

12,B¹c më déng

13,Bé ®Þnh vÞ

14,HÖ thèng chèt håi

15, Chèt ®Èy dïng ®Ó ®Èy s¶n phÈm ra khái khu«n khi më

16,B¹c dÉn h−íng chèt

18,B¹c cuèng phun

C.Nguyªn lý ho¹t ®éng

1, TÊm kÑp tr−íc :C«ng dông kÑp phÇn cè ®Þnh cña khu«nvµo m¸y Ðp phun

kh«ng chÞu t¸c dông cña lùc vµ Ýt chÞu t¸c dông cña nhiÖt chÝnh v× vËy yªu cÇu

kü thuËt cña chi tiÕt kh«ng cao

TÊm kÑp tr−íc



Chøc n¨ng cña tÊm kÑp tr−íc lµ kÑp phÇn cè ®Þnh cña khu«n vµo m¸y Ðp phun



Yªu cÇu trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o:

-Çc bÒ mÆt chØ phay víi ®é nh¸m Za=5, ®é ph¼ng cña çc mÆt ph¼ng lµ

0,05/100mm.

-§é song song gi÷a hai mÆt ph¼ng lµ 0,1/100mm.

V× vËy cÇn phay trªn m¸y v¹n n¨ng

- Çc lç dïng ®Ó b¾t vÝt víi tÊm khu«n trªn, nã chØ cã t¸c dông kÑp chËthi

tÊm víi nhau, kh«ng cÇn ®é chÝnh x¸c cao v× vËy nªn gia c«ng cã ®é

chÝnh x¸c 5 v¸ ®é nh¸m Ra=2,5,

- Dung sai çc lç =0,2mm, sai sè h×nh d¸ng lç 0,1mm v¸ ®é vu«ng gãc

mÆt ®Çu vµ t©m lç lµ0,05/100mm b¸n kÝnh .§Ó ®¹t yªu cÇu kü thuËt ta

tiÕn hµnh gia c«ng trªn m¸y khoan

Riªng lç dïng ®Ó l¾p b¹c cuèng phun ®ßi hái ®é chÝnh x¸c cao h¬n so víi çc lç

b¾t vÝt v× vËy ta chÕ t¹o víi cÊp chÝnh x¸c 3, Za=0,16 vµ tiÕn hµnh gia c«ng trªn

m¸y khoan sau ®ã tiÕn hµnh trªn m¸y doa

2,TÊm khu«n tr−íc lµ: PhÇn cè ®Þnh cña khu«n t¹o thµnh phÇn trong vµ phÇn

ngoµi cña s¶n phÈm ®−îc bè trÝ çc lç dÉn h−íng, b¹c cuèng phun ,vµ ®−îc l¾p

cè ®Þnh víi tÊm kÑp tr−íc ®Ó kh«ng bÞ r¬i m¶nh ghÐp ra ngoµi bè trÝ bé phËn

lµm nguéi.

TÊm khu«n tr−íc

TÊm khu«n tr−íc



TÊm khu«n tr−íc PhÇn cè ®Þnh cña m¸y

3,TÊm khu«n sau: Ch÷a phÇn m¶nh ghÐp cña khu«n trªn tÊm khu«n ®−îc bè

trÝ çc lç cña chèt ®Èy, b¹c dÉn h−íng vµ chèt håi

TÊm khu«n sau ®−îc l¾p víi tÊm ®ì vµ ®−îc thiÕt kÕ bé phËn lµm nguéi cña

lßng khu«n

TÊm khu«n sau

Chøc n¨ng cña tÊm khu«n sau kÑp phÇn chuyÓn ®éng cña khu«n vµo m¸y Ðp

phun



PhÇn chuyÓn ®éng cña m¸y TÊm kÑp sau

4,Tấm kẹp sau: C«ng dụng kẹp phần chuyển động của khu«n vào m¸y Ðp phun

v× vậy yªu cÇu kỹ thuật kh«ng cao.

T¾m kÑp sau

§é chÝnh x¸c của çc bề mặt tương tự tấm kẹp trªn.

§é chÝnh x¸c çc lỗ tương tự như çc lỗ bắt vÝt của tấm kẹp trước

Bề dày của tấm khu«n của một số khu«n theo tiªu chuẩn “T “



5,TÊm ®ì :Gi÷ cho m¶nh ghÐp cña khu«n kh«ng r¬i ra ngoµi.

TÊm ®ì



Nã ®−îc ®Æt trªn khèi ®ì ,trªn tÊm gåm çc lç ®Ó l¾p b¹c dÉn h−íng , chèt dÉn

h−íng ,chèt ®Èy vµ chèt håi ho¹t ®éng tÞnh tiÕn lªn xuèng.

Yªu cÇu trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o còng nh− tÊm gi÷

6,Gèi ®ì :Cã t¸c dông lµm phÇn ng¨n gi÷ tÊm ®ì vµ tÊm kÑp phÝa sau ®Ó cho

tÊm ®Èy ho¹t ®éng ®−îc

Gèi ®ì

Gèi ®ì ®−îc ®Æt trªn tÊm kÑp phÝa sau vµ nã lµm t¨ng ®é cøng v÷ng kh«ng bÞ

cong vªnh cña tÊm ®ì



Kho¶ng çch gi÷a hai khèi hîp lÝ sao cho tÊm ®Èy ho¹t ®éng tèt kh«ng bÞ

v−¬ng m¾c khi qu¸ tr×nh ®Èy ®−îc thùc hiÖn


-§¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt

-§¶m b¶o ®é song song gi÷a çc bÒ mÆt

Khèi ®ì

Nguyªn lý ho¹t ®éng:

Khèi ®ì

T¹o kho¶ng ®Èy

cho hÖ thèng ®Èy

7,TÊm gi÷ :Lµ chi tiÕt gi÷ cho çc chèt ®Èy vµ chèt håi vµ tÊm ®Èy ®óng vÞ trÝ

Sè lç trªn chi tiÕt dùa vµo sè luîng chèt ®Èy vµ chèt håi cña khu«n chÕ t¹o

Khi trong khu«n cã chèt ®ì th× gi÷a chèt ®ì vµ tÊm gi÷ ,tÊm ®Èy cã b¹c lãt




-§¶m b¶o ®é nh½n bãng gi÷a çc bÒ mÆt, çc lç

-§é song song gi÷a çc mÆt,®é song song cña çc t©m lç

-§é chÝnh x¸c khi gia c«ng çc lç cña çc chèt ®Êy vµ chèt håi

8,TÊm ®Èy: §Èy çc chèt ®Èy ®Ó lãi s¶n phÈm rêi khái khu«n



TÊm ®Èy Chèt ®Èy

TÊm ®Èy

TÊm ®Èy çc chèt ®Èy ®Ó lãi s¶n phÈm ra khái khu«n ,tÊm ®Èy ®−îc l¾p thªm

®ßn bÈy ®Ó t¨ng chiÒu cao ®Èy ë mét phÝa gióp s¶n phÈm r¬i ra khái khu«n mét

çch dÔ dµng



TÊm ®Èy

TÊm ®Èy ®−îc bè trÝ n»m trªn tÊm kÑp d−íi ,tÊm ®Èy mang theo nhiÒu çc chèt

®Èy ®Êy s¶n phÈm ra ngoµi nhê mét hÖ thèng chuyÓn ®éng cña m¸y Ðp nhùa

HÖ thèng chuyÓn

®éng cña m¸y


- §¶m b¶o ®é nh½n bãng bÒ mÆt tiÕp gi¸p víi tÊm kÑp d−íi

- §¶m b¶o ®é song song gi÷a çc cÆp bÒ mÆt cña tÊm

*Çc kiÓu hÖ thèng ®Èy trong khu«n

1.HÖ thèng ®Èy dïng l−ìi ®Èy



L−ìi ®Èy dïng ®Ó ®Èy s¶n phÈm cã thµnh máng vµ h×nh d¸ng phøc t¹p.

Tr−êng hîp nµy nÕu ta dung chèt ®Èy sÏ khong hiÖu qu¶ h¬n. Bëi sÏ kh«ng ®ñ

lùc, mµ nÕu cã ®ñ lùc th× khi ®Èy sÏ ®Ó l¹i dÊu vÕt trªn s¶n phÈm.

2.HÖ thèng ®Èy dïng èng ®Èy



Dïng ®Ó ®Èy s¶n phÈm cã d¹ng trßn xoay ho¨c tÊm máng

3.HÖ thèng ®Èy dïng tÊm th¸o

Dïng ®Ó th¸o nh÷ng s¶n phÈm cã h×nh trô trßn hay h×nh hép ch÷ nhËt cã bÒ dµy

thµnh máng. HÖ thãng nµy ®¶m b¶o cho s¶n phÈm dÈy ra sÏ kh«ng cã vÕt.

4.HÖ thèng ®Èy dïng khÝ nÐn



§èi víi nh÷ng s¶n phÈm cã lßng khu«n s©u nh−: x« chËu..... Khi nguéi

th× ®é ch©n kh«ng trong lßng khu«n vµ lâi khu«n rÊt lín nªn ®Èy s¶n phÈm ra lµ

rÊt phøc t¹p. V× thÕ ph¶i cã mét lùc lín vµ ph©n bè lùc ph©n t¸n ®Òu trªn s¶n

phÈm. HÖ thèng dïng khÝ nÐn ®¸p øng ®−îc yªu cÇu ®ã.

* Mét sè hÖ thèng ®Èy ®Æc biÖt

+ §Èy hai tÇng





+ HÖ thèng ®Èy kªnh dÉn trong khu«n 3 tÊm



C¬ cÊu ho¹t ®éng nhê hÖ thèng ®iÒu khiÓn b»ng khÝ nÐn gióp ®−a kªnh dÉn rêi

khu«n dÔ dµng.

*Khi thiÕt kÕ hÖ thèng ®Èy ta ph¶i chó ý ®«i ®iÒu

TÊm ®Èy lu«n ®−îc l¾p ë nöa khu«n di ®éng, Trõ tr−êng hîp ®Æc biÖt

míi ®−îc l¾p ë nöa khu«n cè ®Þnh

Çc chèt, l−ìi ®Èy th−êng ®−îc bè trÝ ë gãc, c¹nh, g©n cña s¶m phÈm

Hµnh tr×nh ®Èy nªn b¾ng chiÒu s©u lín nhÊt cña s¶n phÈm theo h−íng më

khu«n céng thªm 5-10mm

Çc ®Ønh chèt dÈy lªn l»m ngang møc so víi mÆt ph©n khu«n ®Ó ®¶m b¶o

kh«ng ®Ó l¹i vÕt trªn mÆt s¶n phÈm. H·n h÷u tr−êng hîp vÉn ®Ó l¹i vÕt nh−ng

mÆt khuÊt s¶n phÈm vÉn chÊp nhËn ®−îc. Kho¶ng chªnh lÖch gi÷a ®Ønh chèt vµ

mÆt ph©n khu«n cã thÓ chÊp nhËn ®−îc: 0,05-0,1mm

§é dÇy tÊm ®Èy cã thÓ chän theo diÖn tÝch mÆt s¶n phÈm

9,Vßng định vị



Chức năng của vßng định là đặt khu«n ®óng t©m vào m¸y gia c«ng nhựa, vßng

định vị chỉ đặt ở khu«n trước nhưng trong một số trường hợp nã cũng là phần

bổ xung ở khu«n sau. KÝch thước của vßng phải nhỏ hơn lỗ mở của m¸y gia

c«ng nhựa là 0,1mm với dung sai nhỏ nhất 0,05mm.

Vßng ®Þnh vÞ



Çc lo¹i vßng ®Þnh vÞ:



Çc th«ng sè cña vßng ®Þnh vÞ 10,Chèt dÉn h−íng Chèt dÉn h−íng cã t¸c dông dÉn h−íng cho t¸m khu«n tr−íc vµ tÊm khu«n sau Ðp vµo tÊm ®ì Nguyªn t¾c ®óng cña chèt dÉn h−íng ph¶i dµi h¬n miÕng ghÐp cao nhÊt ®Ó tr¸nh háng hãc khi ®ãng khu«n ®Æc biÖt lµ khi l¾p r¸p. L−u ý:NÕu kh«ng cã g× c¶n trë chuyÓn ®éng cña s¶n phÈm th× tèt

nhÊt lµ ®Æt chèt dÉn h−íng ë khu«n sau.

Còng v× lý do trªn mµ nhiÒu tr−êng hîp ph¶i cÇn ®Õn chèt dÉn

h−íng dµi,víi lo¹i chèt dÉn h−íng dµi th× sù l¾p ghÐp t¹i phÇn cña

nã sÏ cã ®é chÝnh x¸c ®¸ng kÓ.phÇn ®Çu cña chèt dÉn h−íng cã

thª− lµm nhá h¬n 0,1 mm ma còng cã thÓ ding nh− 1 bé phËn ®Þnh

h−íng tr−íc tèt.

Tæng qu¸t:

Tæ hîp chèt b¹c dÉn h−íng cã thÓ cã ®−îc nh− 1 chi tiÕt tiªu

chuÈn.−u ®iÓm lµ cã sù liªn hÖ gi÷a çc tÊm khu«n vµ tÊm ®ì cña

chóng.hÖ thèng nµy kÕt hîp víi chèt- b¹c dÉn h−íng tiªu chuÈn sÏ t¹o nªn mèi

liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a tÊt c¶ çc tÊm khu«n l¹i ®−îc tiÕn hµnh ®ång thêi víi viÖc

®Þnh vÞ chèt –b¹c dÉn h−íng.diÒu nµy t¹o ra mét kho¶ng trèng cÇn thiÕt cho líp

lµm nguéi tèt h¬n .



Lo¹i tr¬n kh«ng vai

Lo¹i cã vai

11, B¹c dÉn h−íng :

B¹c dÉn h−íng ®¬n gi¶n nhÊt lµ khoan lç chÝnh x¸c trªn

tÊm khu«n (h×nh a)

tuy nhiªn nã g©y khã kh¨n cho viÖc söa ch÷a khi chi tiÕt bÞ

mßn ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®ã ng−êi ta thay thÕ viÖc

khoan lç chÝnh x¸c b»ng b¹c dÉn h−íng.

* C«ng dông vµ cÊu t¹o :

- Trong qu¸ tr×nh khu«n lµm viÖc cña khu«n sÏ cã ma s¸t gi÷a chèt dÉn h−íng

vµ tÊm khu«n sau (khi ch−a



cã b¹c dÉn h−íng)do ®ã tÊm khu«n sau cña khu«n sÏ bÞ mßn dÉn tíi viÖc sai sè

cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm còng nh− tuæi bÒn cña khu«n. §Ó kh¾c phôc

t×nh tr¹ng ®ã ng−êi ta thiÕt kÕ ra b¹c dÉn h−íng nh»m t¨ng ®é chÝnh x¸c cña

khu«n vµ gi¶m sai sè mßn

- Trong lóc khu«n lµm viÖc th× b¹c dÉn h−íng còng bÞ mßn nh−ng nã cã thÓ

thay thÕ dÔ dµng vµ møc ®é mßn cña b¹c còng Ýt h¬n so víi viÖc khoan l« trªn

khu«n

- Th«ng th−êng b¹c dÉn h−íng ®−îc chÕ t¹o b»ng çc vËt liÖu nh− §ång, §ång

Thau hoÆc ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng lo¹t lín th× ta dïng thÐp ®· qua t«i

- §èi víi çc lç cã ®é chÝnh x¸c cao vµ kÝch thø¬c dµi th× ng−êi ta khoan réng

lç cña b¹c dÉn h−íng ®Ó gi¶m nhu cÇu ®èi víi lç chÝnh x¸c dµi

-Çc kÝch th−íc cña b¹c dÉn h−íng ®−îc ®−îc quy chuÈn theo b¶ng

B¹c dÉn h−íng

Lo¹i tr¬n

Lo¹i cã vai



Vai kh«ng tù b«i tr¬n

Vai tù b«i tr¬n

VÞ trÝ cña chèt b¹c dÉn h−íng:

ViÖc ®Æt çc chèt dÉn h−íng trong khu«n còng rÊt quan träng nãi chung,1

khu«n b×nh th−êng cã 4 chèt dÉn h−íng .tuy nhiªn,víi lo¹i khu«n ®¬n gi¶n th× 2

ho¨c 3 chèt dÉn h−íng còng cã thÓ lµ ®ñ nhiÒu khi 2 phÇn khu«n ®Æt ng−îc

chiÒu nhau cã thÓ g©y ra nh÷ng háng hãc nÆng cho lßng khu«n vµ lâi nÕu l¾p

nhÇm chiÒu .

®Ó tr¸nh ®iÒu nµy,th−êng dïng çc chèt dÉn h−íng cã ®−êng kÝnh kh¸c nhau

trong khu«n ,víi khu«n cã 3 chèt dÉn h−íng th× 1 chèt ph¶I cã ®−êng kÝnh

kh¸c,hoÆc cã thÓ lùa chän vÞ trÝ ®Æt cña 1 trong çc chèt dÉn h−íng ®ã xª dÞch

®i mét chót ,còng v× lý do ®ã,khu«n cã 4 chèt dÉn h−íng ph¶i cã hoÆc 1 lç xª

dÞch ®i hoÆc lµ cã çc ®−êng kÝnh kh¸c nhau.®©y lµ hÖ thèng çc th©n khu«n

tiªu chuÈn.

-B¹c më réng:

B¹c më réng dïng ®Ó l¾p ghÐp gi÷a tÊm kÑp phÝa sau vµ tÊm ®ì



* C«ng dông vµ cÊu t¹o:

B¹c më réng cã c«ng dông vµ cÊu t¹o gièng b¹c dÉn h−íng nh»m tr¸nh mµi

mßn, lµm háng tÊm kÑp phÝa sau khèi ng¨n vµ tÊm ®ì.

13,Bé ®Þnh vÞ

C«ng dông vµ cÊu t¹o:

-Bé ®Þnh vÞ cã t¸c dông ®¶m b¶o cho sù phï hîp gi÷a phÇn cè ®Þnh vµ phÇn dÞch

chuyÓn cña khu«n

-Th«ng th−êng çc chèt dÉn h−íng còng cã thÓ gi÷ ®−îc mét ®é th¼ng hµng s¬

bé, song ®èi víi khu«n chÝnh x¸c th× dung sai cña chèt dÉn h−íng vµ b¹c dÉn

h−íng lµ qu¸ lín v× thÕ cÇn cã bé ®Þnh vÞ

- H×nh (a) ®−a ra bé ®Þnh vÞ mµ t¹o ®−îc ®é th¼ng hµng tèt gi÷a hai phÇn khu«n

-H×nh ®−a ra bé ®Þnh vÞ Ýt chÝnh x¸c h¬n bé ®Þnh vÞ cña h×nh (a)nh−ng cã −u

®iÓm lµ nhê cã lß xo nªn vÞ trÝ t−¬ng ®èi cè ®Þnh tr−íc khi hai phÇn khu«n

- §èi víi lo¹i s¶n phÈm lín, nhÊt ®Þnh ph¶i sö dông bé ®Þnh vÞ. Trong tr−êng

hîp nµy khu«n ph¶i chÞu lùc Ðp mÆt bªn , ®Æc biÖt lµ khi khu«n ®−îc ®iÒn ®Çy

vµ çc chèt dÉn h−íng kh«ng ®−îc çc lùc Ðp mÆt bªn nµy. h×nh (c) lµ bé ®Þnh

vÞ c¶I tiÕn cã thÓ ®iÒu chØnh ®−îc.



Chøc n¨ng cña vßng ®Þnh vÞ lµ ®Æt khu«n ®óng t©m vµo m¸y gia c«ng nhùa.nãi

chung,vßng ®Þnh vÞ chØ dÆt ë khu«n tr−íc nh−ng trong mét sè tr−êng hîp nã

còng la phÇn bæ xung ë khu«n sau.kÝch th−íc cña vßng ph¶i nhá h¬n lç më cña

m¸y gia c«ng nhùa lµ 0.1mm víi dung sai nhá nhÊt 0.05.

14,HÖ thèng chèt håi :

HÖ thèng chèt håi cã chøc n¨ng ®−a tÊm ®Èy vÒ phÝa sau vµ gi÷ cè ®Þnh tÊm ®©y

trong khi khu«n ®ãng hoµn toµn. §Ó håi tÊm ®Èy vÒ ta cã thÓ ding chèt håi

hoÆc chèt khuûu.

1.Chèt håi cã lß so:

§«i khi ®èi víi çc khu«n nhá vµ ®¬n gi¶n ta kh«ng cÇn lß so

Chèt håi cã lß so

Chèt håi trªn khu«n



2.Chèt håi tiªu chuÈn

Nguyªn lý ho¹t ®éng cña chèt håi:



15, Chèt ®Èy dïng ®Ó ®Èy s¶n phÈm ra khái khu«n khi më

Kho¶ng ®Èy :kho¶ng ®Èy ph¶i lín h¬n tõ 5®Õn 10mm so víi chiÒu cao cña s¶n

phÈm ®−îc lÊy ra tõ khu«n sau

Sau khi s¶n phÈm ®−îc ®−îc ®Èy ra,hÖ thèng ®Èy ph¶i trë vÒ vÞ trÝ ban ®Çu ®Ó

çc chèt ®Èy kh«ng lµm hang çc lßng khu«n tr−íc khi ®ãng khu«n.V× thÕ cÇn

mét chèt håi,chèt ®Èy vµ chèt hßi ®−îc ®Æt cïng nhau. PhÇn ®Ønh chèt ®Èy vÒ lý

thuyÕt chØ n»m ngang møc so víi lßng khu«nnh−ng trong thùc tÕ ,cã thÓ lµ trªn

d−íi 0,05-0,1.Nhµ thiÕt kÕ

khu«n ph¶i xem xÐt víi nhµ t

kÕ s¶n phÈm .Cã thÓ cã mét c

låi hay chåi lâm trªn s¶n

phÈmkÝch th−íc cña chèt ®Èy

còng quan träng.KÝch th−íc cña

chèt ®Èy phô thuéc vµo kÝch

th−íc cña s¶n phÈm,nh−ng ®Ó

chÕ t¹o khu«n cÇn tr¸nh ®−êng

kÝnh nhá h¬n 3mm,trõ khi nã cÇn thiÕt cho s¶n phÈm.

hiÕt

hç

ThiÕt kÕ hÖ thèng ®Èy cÇn ®¶m b¶o lµ khonng lµm yÕu khu«n sau.Nhê vÞ trÝ cña

s¶n phÈm vµ vÞ trÝ cña chèt håi ,kho¶ng trèn cÇn thiÕt d−íi tÊm ®ì th−êng déng

mµ cã thÓ lµm cho tÊm ®ì bÞ uèn cong



®Ð ®Æt çc chèt ®Èy vµo ®óng vÞ trÝ,cÇn ph¶I cã kiÕn thøc v÷ng vµng ®Ó sö lý çc

trôc chÆc cã thÓ s¶y ra,cã thÓ lµ trªn ®−êng g©n,hoa v¨n vµ çc phÇn kh¸c,®Æc

biÖt lµ chç bao quanh phÇn thÐp.Khi nhùa ®−îc lµm l¹nh sù co l¹i cña nhùa g©y

lªn øng suÊt.Nãi chung th−êng ®Æt chèt ®Èy ë chç cã thÓ s¶y ra trôc chÆc,nhùa

co l¹i dÔ dµng tõ trong çc thµnh viªn trong qu¸ tr×nh lµm l¹nh vµ ë ®©y 4 chèt

®Èy lµ ®ñ

16,B¹c dÉn h−íng chèt

B¹c dÉn h−íng chèt ®Ó tr¸nh hao mßn vµ hang chèt ®ì,tÊm ®Èy vµ tÊm gi÷ do

chuyÓn ®éng m¹nh gi÷a chóng

Chøc n¨ng lµ ®−a khu«n sau vµ khu«n tr−íc lµm hai phÇn th¼ng hµng b¹c dÉn

H−íng n»m ë khu«n sau ®Ó dÔ ®iÒu khiÓn ®Èy s¶n phÈm ra

B¹c dÉn h−íng cã nhiÒu lo¹i vµ nhiÒu çch chÕ t¹o kh¸c nhau,kiÓu b¹c dÉn

h−íng dÎ nhÊt lµ khoan lç chÝnh x¸c vµo tÊm khu«n,tuy nhiªn sÏ khã söa ch÷a

khi chi tiÕt bÞ mßn.Tõ nh−îc ®iÓm trªn çc nhµ thiÕt kÕ ®−a ra ph−¬ng ph¸p tèt

h¬n mµ trong ®ã b¹c dÉn h−íng d−íi d¹ng mét miÕng ghÐp.Còng cã thÓ b»ng

®ång hoÆc ®ång thau hoÆc víi d¹ng s¶n xuÊt d¹ng lín th× dïng thÐp ®· t«i

17,Chèt ®ì

Chèt ®ì dÉn h−íng chuyÓn ®éng vµ dÉn h−íng cho tÊm 5 khái bÞ cong do ¸p lùc

®Èy cao

18,B¹c cuèng phun

Nèi vßi phun vµ kªnh nhùa víi nhau qua tÊm kÑp phÝa tr−íc vµ tÊm khu«n tr−íc



19.HÖ thèng lµm nguéi khu«n

Nhùa láng sau khi vµo khu«n ®−îc lµm nguéi thËt nhanh ®Ó ®¹t ®−îc

h×nh d¹ng mµ ta mong muèn. NÕu lµm nguéi khu«n kh«ng tèt th× nhùa sÏ gia

nhiÖt cho khu«n vµ thÕ lµ qu¸ tr×nh ®Þnh h×nh sÏ kÐo dµi lµm t¨ng thêi gian chu

kú Ðp phun. Do ®ã hÖ thèng lµm nguéi khu«n ®ãng mét vai trß rÊt quan träng v×

nã quyÕt ®Þnh toµn bé chu kú Ðp phun.

1.Çc ph−¬ng ph¸p lµm nguéi:

1.2.Lµm nguéi b»ng khÝ: Khu«n ®−îc lµm nguéi b»ng khÝ nhê sù bøc x¹ nhiÖt

cña thÐp lµm khu«n ra m«I tr−êng xung quanh.



1.3.Lµm nguéi b»ng n−íc hoÆc hçn hîp Ethylene Glycol vµ n−íc:

§©y lµ ph−¬ng ph¸p ®−îc sö dông réng r·I nhÊt hiÖn nay. Theo ph−¬ng

ph¸p nµy,khu«n ®−îc lµm nguéi nhê vµo çc kªnh dÉn chøa chÊt lµm nguéi

®−îc bè trÝ trong çc tÊm khu«n.



2.ThiÕt kÕ hÖ thèng kªnh lµm nguéi:

2.1Çc bé phËn trong hÖ thèng:

A: BÓ chøa(Collection manifold).

B: Khu«n(Mold).

C: èng ph©n phèi n−íc hoÆc hçn hîp lµm nguéi(Supply manifold).

D: B¬m(Pump).

E: Kªnh lµm nguéi(Regular Cooling Channels).

F: èng dÉn(Hoses).

G: V¸ch lµm nguéi(Baffles).

H: Bé ®iÒu khiÓn nhiÖt(Temperature Controller).



2.2.Nh−ìng ®iÒu cÇn l−u ý khi thiÕt kÕ:

-§¶m b¶o lµm nguéi ®Òu toµn s¶n phÈm. Do ®ã cÇn chó ý ®Õn viÖc lµm

nguéi nh÷ng phÇn dµy nhÊt cña s¶n phÈm.

-Kªnh lµm nguéi nªn ®−îc ®Æt gÇn mÆt lßng khu«n khi cã thÓ ®Ó lµm

nguéi tèt h¬n.

- §−êng kÝnh kªnh lµm nguéi(th−êng lín h¬n 8mm) nªn kh«ng ®æi trªn

toµn bé chiÒu dµi kªnh ®Ó tr¸nh c¶n dßng v× sù ng¾t nghÏn sÏ lµm cho trao ®æi

nhiÖt kh«ng tèt

- NhiÖt chªnh lÖch gi÷a ®Çu vµo vµ ®Çu ra ( t) nªn n»m trong kho¶ng tõ



2-3 0C. Th«ng th−êng, nhiÖt ®é ®Çu vµo nªn thÊp h¬n nhiÖt ®é khu«n mµ ta

mong muèn lµ 10-200C. NhiÖt chªnh lÖch gi÷a chÊt lµm nguéi vµ thµnh kªnh

lµm nguéi nªn n»m trong kho¶ng tõ 2-50C lµ tèt nhÊt (theo tµi liÖu Moldflow).

- Nªn chia kªnh lµm nguéi thµnh nhiÒu vßng lµm nguéi. Kh«ng nªn thiÕt

kÕ chiÒu dµi kªnh lµm nguéi qu¸ dµi v× dÔ dÉn ®Õn mÊt ¸p vµ t¨ng nhiÖt trªn nã

khiÕn t v−ît qu¸ 30C.

- Kªnh lµm nguéi ph¶I ®−îc khoan ®Ó cã ®é nh¸m t¹o ra sù ch¶yrèi bªn

trong kªnh. Dßng ch¶y rèi sÏ trao ®æi nhiÖt tèt h¬n dßng ch¶y kh«ng rèi (ch¶y

tÇng) tõ 3-5 lÇn.

Dßng ch¶y rèi trao ®æi nhiÖt tèt h¬n

- Dßng ch¶y rèi ®−îc ®Æc tr−ng bëi sè Reynold. Khi sè Reynold >10000

ta cã dßng ch¶y rèi. Ta cã thÓ tham kh¶o b¶ng sau ®Ó x¸c ®Þnh tr¹ng th¸I dßng

ch¶y.

- Sè Reynold cã thÓ ®−îc tÝnh theo c«ng thøc sau:



η

ρ dU ..Re =

Trong ®ã: ρ : Tû träng riªng cña chÊt lµm nguéi (kg/m3)

U : VËn tèc trung b×nh cña dßng chÊt lµm nguéi (m/s)

d : §−êng kÝnh kªnh lµm nguéi(m)

η : HÖ sè nhít cña chÊt lµm nguéi (m2/s)

- CÇn xem xÐt ®é bÒn c¬ cña tÊm khu«n khi khoan çc kªnh lµm nguéi .

2.3.KÝnh th−íc kªnh lµm nguéi cho thiÕt kÕ

2.4.Çc chi tiÕt khu«n cÇn lµm nguéi.

a) Lâi khu«n vµ lßng khu«n (chµy khu«n vµ cèi khu«n)

Trong qu¸ tr×nh Ðp phun lâi khu«n vµ lßng khu«n lu«n lu«n tiÕp xóc trùc tiÕp

víi nhùa nãng. Do ®ã, muèn s¶n phÈm nguéi nhanh, thêi gian lµm nguéi ng¾n

l¹i, gi¶m chu kú Ðp phun th× nhÊt thiÕt ta ph¶I lµm nguéi chóng.



b) Chèt (hay lâi khu«n cã kÝch th−íc nhá):

- §èi víi nh÷ng chèt qu¸ nhá ta cã thÓ dïng khÝ ®Ó lµm nguéi chèt hoÆc

dïng h¼n chèt lµm b»ng ®ång hoÆc ®ång beryllium (v× gi¶I nhiÖt tèt)



- §èi víi nh÷ng chèt lín h¬n (d≥40mm) ta cã thÓ dïng èng dÉn nhiÖt tõ

chèt xuèng kªnh lµm nguéi ®Ó gi¶I nhiÖt.

2.5.Çc kiÓu bè trÝ kªnh lµm nguéi:

a) Bè trÝ theo tõng kªnh riªng biÖt:

b) Bè trÝ kiÓu vßng mét cÊp

KiÓu bè trÝ kªnh nguéi theo tong kªnh giªng biÖt



c) Bè trÝ kiÓu vßng nhiÒu cÊp

2.5.Çc chi tiÕt dïng trong hÖ thèng lµm nguéi:

a) Çc nót chØnh dßng (Pressure plugs) :dïng ®Ó kho¸ hoÆc ®iÒu khiÓn dßng

ch¶y cña chÊt lµm nguéi trong kªnh lµm nguéi theo ý muèn cña ng−êi thiÕt kÕ

b) Nót vµ que lµm chÖch h−íng dßng (Diverting plug and Rod ):



Mét lo¹i nót vµ que lµm lÖch h−íng dßng

c) Cascade water junction : dïng ®Ó lµm nguéi çc lâi ®−îc cÊy vµo khu«n hoÆc

ë nh÷ng vïng khã thiÕt kÕ kªnh lµm nguéi.



d) V¸ch trßn(Bubbler tube) : lµ lo¹i èng dïng ®Ó lµm nguéi nh÷ng lâi nhá ®−îc

cÊy vµo khu«n

Lµm nguéi b»ng v¸ch trßn



e) V¸ch ph¼ng hoÆc v¸ch xo¾n(Baffle or Spiral baffle) : dïng ®Ó chia lç khoan

lµm nguéi ra thµnh hai phÇn.

Çc v¸ch ph¼ng sÏ gióp chÊt

lµm nguéi ch¹y lªn xuèng

bªn trong çc lç khoan vµ

t¹o ra dßng ch¶y rèi bªn

trong chóng ®Ó gióp qu¸

tr×nh lµm nguéi diÔn ra

nhanh h¬n

Mét sç lo¹i v¸ch ph¼ng v¸ch xo¾n

f) èng dÉn nhiÖt(Thermal pin): Dïng ®Ó lµm nguéi lâi cÊy hoÆc çc lâi trù¬t

mÆt bªn…



g) §Çu nèi chuyÓn tiÕp (Elbow): Dïng ®Ó nèi çc ®o¹n gÊp khóc cña kªnh lµm

nguéi



h) §Çu nèi(Connector): Dïng kÕt nèi èng dÉn chÊt lµm nguéi víi kªnh lµm

nguéi.

i) èng ph©n phèi chÊt lµm nguéi:

èng ph©n phèi ®−îc l¾p trªn khu«n



Mét sè lo¹i èng ph©n phèi cã ®ång hå ®o ¸p

3.Thêi gian lµm nguéi:

Thêi gian lµm nguéi chiÕm tõ 70-80% chu kú Ðp phun. Do ®ã ®Ó gi¶m

phÇn lín thêi gian chu kú ta cÇn gi¶m thêi gian lµm nguéi

Thêi gian lµm nguéi chiÕm phÇn lín thêi gian chu kú

Thêi gian lµm nguéi cã thÓ ®−îc tÝnh theo c«ng thøc sau:



20.HÖ thèng dÉn nhùa

HÖ thèng dÉn nhùa lµm nhiÖm vô ®−a nhùa tõ vßi phun cña m¸y Ðp phun

vµo trong lßng khu«n. Tr−íc tiªn nguyªn liÖu nhùa ®−îc ®æ ®Çy cuèng phun vµ

hÖ th«ng kªnh nhùa dÉn ®Õn lßng khu«n, t¹o h×nh khu«n bëi nhùa bÞ nãng ch¶y.

Khi nhùa nãng ch¶y ch¹m vµo khu«n l¹nh, nhanh chãng bÞ ®«ng l¹i, t¹o thµnh

1 líp vá trong khi phÇn chÝnh vÉn cßn lµ nhùa nãng ch¶y.

Lóc ®Çu líp nhùa ®«ng l¹i rÊt máng v× thÕ nhiÖt mÊt ®i rÊt nhanh, sau ®ã

cµng nhiÒu nhiÖt bÞ mÊt ®i khi qua líp nhùa máng t¹o nªn líp nhùa ®«ng dµy

h¬n. Sau 1 thêi gian, líp nhùa ®«ng sÏ ®¹t ®−îc ®é dµy nhÊt ®Þnh th× nhiÖt thu

®−îc tõ nhùa vµ nhiÖt ma s¸t sinh ra tõ dßng ch¶y sÏ c©n b»ng víi l−îng nhiÖt

®· mÊt.

V× nhùa dÉn nhiÖt kÐm nªn líp vá ngoµi sÏ ®ãng vai trß lµ líp çch nhiÖt

cho lâi trong cña nhùa nãng ch¶y vµ gi÷ nhiÖt cho lâi trong. Do ®ã nguyªn liÖu

nhùa vÉn cã thÓ ch¶y qua lâi gi÷a trong qu¸ tr×nh phun. NÕu tèc ®é phun t¨ng

th× líp nhùa ®«ng l¹i sÏ bÞ máng ®i do nhiÖt ma s¸t sinh ra cao h¬n. T−¬ng tù

nh− thÕ, ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt dé cña khu«n cao sÏ lµm gi¶m ®é dµy cña líp

nhùa ®«ng l¹i.

§Ó cã ®−îc líp çch nhiÖt b»ng ph¼ng, kh«ng nªn ®Ó cã gãc nhän lµm

c¶n trë dßng ch¶y. H¬n n÷a vïng lµm nguéi chËm khã qua ®−îc ë cuèi cña

cuèng phun vµ kªnh nhùa tèt nhÊt lµ lµm gièn nh− dïng cho vËt liÖu cøng, ®iÒu

nµy cho phÐp nhùa nãng ch¶y cã thÓ ch¶y qua.

HÖ thèng dÉn nhùa gåm cã : Cuèng phun, Kªnh dÉn nhùa, MiÖng phun.



HÖ thèng dÉn nhùa

I- Cuèng phun ( Sprue): cuèng phun nèi trùc tiÕp víi vßi phun cña m¸y Ðp

phun ®Ó ®−a nhùa vµo kªnh dÉn qua miÖng phun vµ vµo çc lßng

khu«n.

§Çu cuèng phun nªn cµng nhá cµng tèt nh−ng vÉn ph¶i ®¶m b¶o sù ®iÒn

®Çy ®ång ®Òu gi÷a çc lßng khu«n víi nhau. Gãc c«n cña cuèng phun cÇn ph¶i

®ñ lín ®Ó dÔ tho¸t khu«n nh−ng ®−êng kÝnh cuèng phun th× ®õng qu¸ lín v× sÏ

lµm t¨ng thêi gian lµm nguéi vµ tèn vËt liÖu.



KÝch th−íc cuèng phun cho thiÕt kÕ

Trªn thùc tÕ ng−êi ta Ýt khi gia c«ng lç cuèng phun liÒn trªn khu«n (trõ

nh÷ng khu«n ®¬n gi¶n) mµ ng−êi ta dïng b¹c cuèng phun ®Ó tiÖn viÖc gia c«ng

vµ thay thÕ. HiÖn t¹i trªn thÞ tr−êng cã 3 lo¹i b¹c cuèng phun phæ biÕn cã çc

®−êng kÝnh ngoµi 12mm, 16mm, 20mm. Tuú thuéc vµo khèi l−îng s¶n phÈm,

kÝch th−íc kªnh dÉn vµ ®−êng kÝnh cña vßi phun trªn m¸y phun mµ ta dïng lo¹i

b¹c cuèn phun nµo cho phï hîp.

Mét sè lo¹i b¹c cuèng phun



Mét sè lo¹i vßng ®Þnh vÞ

B¹c cuèng phun trªn khu«n

Trªn khu«n, cuèng phun sÏ ®−îc ®Èy rêi khái khu«n cïng lóc víi s¶n

phÈm. Do ®ã cÇn cã bé phËn kÐo cuèng phun ë l¹i trªn tÊm di déng ( tÊm khu«n

®ùc) khi khu«n më ®Ó mµ cuèng

phun cã thÓ rêi khái b¹c cuèng

phun. Thªm vµo ®ã, ng−êi thiÕt

kÕ cã thÓ lîi dông phÇn nhùa ®Ó

gi÷ cuèng phun lµm ®u«i nguéi

chËm ( cold slug well) nhê ®ã

mµ qu¸ tr×nh ®iÒn ®Çy çc lßng

khu«n tèt h¬n.



a) D¹ng cuèng phun ®−îc kÐo nhê c«n ng−îc ( tèt nhÊt )

b) D¹ng cuèng phun ch÷ Z ( tèt)

c) D¹ng cuèng phun ®−îc kÐo nhê r·nh vßng ( Ýt dïng )

d) D¹ng cuèng phun ®−îc kÐo nhê chèt ®Èy ®Çu bi ( Ýt dïng)

II- Çc kªnh dÉn ( runners ):

Çc kªnh dÉn nhùa lµ cÇu nèi gi÷a çc miÖng phun vµ cuèng phun.

Chóng lµm nhiÖm vô ®−a nhùa vµo çc lßng khu«n. V× thÕ khi thiÕt

kÕ chóng cÇn ph¶i tu©n thñ mét sè nguyªn t¾c kÜ thuËt ®Ó ®¶m b¶o

chÊt l−îng cho hÇu hÕt s¶n phÈm. Sau ®©y lµ mét sè nguyªn t¾c mµ ta

cÇn ph¶i tu©n thñ:

1. Gi¶m ®Õn m−cs tèi thiÓu sù thay ®æi tiÕt diÖn kªnh dÉn.

2. Nhùa kªnh dÉn ph¶i tho¸t khu«n dÔ dµng.

3. Toµn bé chiÒu dµi kªnh dÉn nªn cµng ng¾n nÕu cã thÓ ®Ó tr¸nh

mÊt ¸p vµ mÊt nhiÖt trong qu¸ tr×nh ®iÒn ®Çy.

4. MÆt c¾t kªnh dÉn ph¶i ®ñ lín ®Ó ®¶m b¶o sù ®iÒn ®Çy cho toµn

bé s¶n phÈm.

1) Kªnh dÉn nguéi:

a) Çc lo¹i tiÕt diÖn ngang cña kªnh dÉn nhùa:

Kªnh dÉn cã nhiÒu d¹ng mÆt c¾t ngang kh¸c nhau nh−ng phæ biÕn

lµ çc lo¹i kªnh dÉn cã mÆt c¾t ngang h×nh trßn, h×nh thang hiÖu

chØnh, h×nh

thang, h×nh ch÷

nhËt vµ h×nh b¸n

nguyÖt.

TiÕt diÖn ngang cña mét sè lo¹i kªnh dÉn



Tuú tõng lo¹i khu«n mµ ta thiÕt kÕ tiÕt diÖn kªnh dÉn cho phï hîp. MÆc dï

lo¹i kªnh dÉn cã tiÕt diÖn ngang h×nh trßn lµ tèt nhÊt nh−ng gi¸ thµnh gia c«ng

rÊt cao nªn trªn thùc tÕ ng−êi ta hay dïng kªnh dÉn cã tiÕt diÖn ngang h×nh

thang hiÖu chØnh hoÆc h×nh thang v× gi¸ thµnh thÊp vµ dÔ gia c«ng.

Lo¹i kªnh dÉn cã tiÕt diÖn ngang h×nh thang th−êng dïng trong khu«n 3

tÊm v× ë lo¹i khu«n nµy mÆt ph©n khu«n sÏ dÓ bÞ lÖch nÕu ta dïng kªnh dÉn cã

tiÕt diÖn ngang h×nh trßn.

Khã gia c«ng tiÕt diÖn ngang h×nh trßn

§Ó so s¸nh çc lo¹i kªnh dÉn ng−êi ta dïng chØ sè ®−êng kÝnh thuû lùc

vµ sù c¶n dßng ( Hydraulic diameter and flow resistance). Khi ®−êng kÝnh cµng

lín th× sù c¶n dßng cµng bÐ . Ta cã thÓ tÝnh ®−êng kÝnh thuû lùc dùa vµo c«ng

thøc sau:

Dh = 4A/P

Dh : ®−êng kÝnh thuû lùc

A: diÖn tÝch mÆt c¾t ngang.

P: chu vi

b)KÝch th−íc cña kªnh dÉn:

ViÖc tÝnh to¸n ®Ó cã ®−îc ®−êng kÝnh vµ chiÒu dµi kªnh dÉn hîp lÝ lµ rÊt

quan träng v× khi mét kªnh dÉn qu¸ lín hay qu¸ dµi sÏ lµm c¶n trë dßng ch¶y

vµ g©y ra: mÊt ¸p trªn chÝnh nã, tèn nhiÒu vËt liÖu vµ lµm t¨ng thêi gian chu k×.

Do ®ã, ta nªn thiÕt kÕ kªnh dÉn nhá ë møc cã thÓ ®Ó cã thÓ lîi dông nhiÖt ma

s¸t trªn nã gia nhiÖt cho nhùa láng gióp cho qu¸ tr×nh ®iÒn ®Çy khu«n thuËn lîi

h¬n vµ Ýt bÞ qu¸ nhiÖt.



KÝch th−íc cho thiÕt kÕ kªnh dÉn

Ngoµi ra, ta cã thÓ tÝnh to¸n kÝch th−íc kªnh dÉn theo çc c«ng thøc sau:

1/ 2 1/ 4.3,7

W LD = Trong ®ã: D lµ ®−êng kÝnh kªnh dÉn (mm)

W: lµ khèi l−îng s¶n phÈm (mm)

L: chiÒu dµi kªnh dÉn (mm)

HoÆc:

D= D’. fL

Trong ®ã : D’ lµ

®−êng kÝnh kªnh

dÉn tham kh¶o

fL lµ hÖ sè c

dµi

hiÒu

Ta cã thÓ dïng ®å

thÞ sau ®Ó x¸c ®inh

hai hÖ sè nµy:



Quan hÖ gi÷a khèi l−îng, bÒ dµy danh nghÜa cña s¶n phÈm víi ®−êng kÝnh kªnh

dÉn tham kh¶o.

Quan hÖ gi÷a hÖ sè chiÒu dµi vµ chiÒu dµi kªnh dÉn

KÝch th−íc kªnh dÉn chÝnh: mçi lÇn rÏ nh¸nh th× ®−êng kÝnh kªnh dÉn

nh¸nh nªn nhá h¬n ®−êng kÝnh kªnh dÉn chÝnh mét chót v× sÏ kinh tÕ h¬n nÕu

ta dïng Ýt vËt liÖu. C«ng thøc tÝnh ®−êng kÝnh kªnh dÉn chÝnh:

Dc : ®−êng kÝnh kªnh dÉn chÝnh (mm)

Dn: ®−êng kÝnh kªnh dÉn nh¸nh (mm)

Dc = Dn . N1/3

N: sè nh¸nh rÏ

§u«i nguéi chËm trªn k

nh¸nh kh«ng bÞ ®«ng ®Æc s¬m

g©y nghÏn dßng ta nªn thiÕt k

thªm ®u«i nguéi chËm. §u«i

nguéi chËm sÏ gióp cho qua

tr×nh ®iÒn ®Çy diÔn ra nhanh vµ

tèt h¬n.

ªnh dÉn vµ cuèng phun: ®Ó phÇn vËt liÖu ë chç rÏ

Õ

KÝch th−íc thiÕt kÕ ®u«i nguéi chËm



Lo¹i kªnh dÉn ¦u ®iÓm Nh−îc ®iÓm

TØ lÖ thÓ tÝch qua mÆt

c¾t ngang lµ lín nhÊt.

kªnh dÉn nguéi

sau cïng vµ duy tr× ¸p

ViÖc gia c«ng rÊt khã

kh¨n v× cÇn gia c«ng

trªn hai nöa khu«n vµ

ph¶i ®¶m b¶o sù ®ång

t©m cña hai nöa vßng

trßn

Tèc ®é nguéi chËm.

Ýt mÊt nhiÖt vµ Ýt ma

s¸t.

T©m

suÊt gi÷.

DÔ gia c«ng h¬n so víi

kªnh dÉn trßn (full

round) v× chØ cÇn gia

c«ng trªn mét tÊm

khu«n.

MÊt nhiÖt vµ tèn nhiÒu

vËt liÖu h¬n so víi kªnh

dÉn trßn.

DÔ gia c«ng MÊt nhiÖt nhiÒu h¬n so

hiÖu chØnh (Modified

trapeziod)

víi kªnh dÉn h×nh thang

DÔ gia c«ng Lµm nhá mÆt c¾t ngang.

¸p.

tho¸t khu«n.

Gi¶m kh¶ n¨ng truyÒn

Khã



DÔ gia c«ng DiÖn tÝch mÆt c¾t ngang

nhá nhÊt.

Kh«ng tèt b»ng çc lo¹i

kªnh dÉn kh¸c.

TruyÒn ¸p r¸t tÖ.

Ma s¸t rÊt lín.

2) Kªnh dÉn nãng ( khu«n kh«ng kªnh dÉn ):

Kªnh dÉn nãng ®−îc dïng cho nh÷ng s¶n phÈm cã kÝch th−íc lín (vá

tivi, vi tÝnh, çc chi tiÕt trªn xe h¬i...) hoÆc máng hoÆc lµm b»ng lo¹i nhùa

cÇn ph¶i duy tr× nhiÖt ch¶y dÎo nh−: HDPE, LDPE, POM, PBT... Bªn trong

kªnh dÉn nhùa sÏ lu«n ®−îc duy tr× tr¹ng th¸i ch¶y dÎo ®Ó ®¶m b¶o s¶n

phÈm ®−îc ®iÒn ®Çy ®ång bé.

Mét sè hÖ thèng kªnh dÉn nãng

a) Çc lo¹i kªnh dÉn nãng:



Cã hai lo¹i kªnh dÉn nãng: kªnh dÉn çch ly vµ kªnh dÉn gia nhiÖt

• Kªnh dÉn çch ly cã cÊu t¹o gåm mét líp nhùa nguéi ®ãng

vai trß lµm líp çch ly vµ mét lâi nhùa lu«n ®−îc duy tr× ë

tr¹ng th¸i ch¶y dÎo nhê èng nhiÖt ®iÖn. Bªn trong èng nhiÖt

®iÖn lµ chèt nhän cã thÓ chuyÓn ®éng lªn xuèng ®Ó ®ãng ng¾t

dßng phun nhùa. Nh− vËy, kÝch th−íc miÖng phun lín hay nhá

sÏ tuú thuéc vµo khe hë mµ chèt cho dßng nhùa ch¶y qua.

Kªnh dÉn çch ly

−u ®iÓm:

- DÔ thiÕt kÕ.

- Gi¸ thµnh thÊp.

- TiÕt kiÖm vËt liÖu do phÕ liÖu kªnh dÉn.

Nh−îc ®iÓm:

- Thêi gian chu k× qu¸ ng¾n ®Ó duy tr× tr¹ng th¸i ch¶y dÎo cho

nhùa.

- CÇn kho¶ng thêi gian khëi ®éng dµi ®Ó æn ®Þnh nhiÖt ch¶y

dÎo.



- §«i khi gÆp mét sè lçi trong qu¸ tr×nh ®iÒn ®Çy

- Khã ®æi ®−îc mµu vËt liÖu.

• Kªnh dÉn cã gia nhiÖt (heated runners)

Kªnh dÉn cã gia nhiÖt gåm hai lo¹i: lo¹i gia nhiÖt trong vµ lo¹i gia nhiÖt

ngoµi. Kªnh d©n gia nhiÖt ngoµi cã bé gia nhiÖt bao quanh lâi nhùa nãng. Cßn

kªnh dÉn gia nhiÖt trong th× nhùa bao quanh chèt nãng. T−¬ng tù nh− kªnh dÉn

çch ly, l−u l−îng phun ®−îc ®iÒu khiÓn bëi sù di chuyÓn cña chèt.

Mét sè lo¹i kªnh dÉn gia nhiÖt ngoµi th−êng dïng:

Lo¹i mét ®Çu phun:



Lo¹i nhiÒu ®Çu phun:

CÊu t¹o kªnh dÉn gia

nhiÖt ngoµi



Mét sè lo¹i kªnh dÉn gia nhiÖt trong th−êng dïng:

CÊu t¹o kªnh dÉn gia nhiÖt trong

b) CÊu t¹o hÖ thèng kªnh dÉn cã gia nhiÖt ®iÓn h×nh:





¦u nh−îc ®iÓm cña çc kªnh dÉn cã gia nhiÖt:


Gia nhiÖt trong C¶i thiÖn viÖc ph©n bè

nhiÖt ®é

Gi¸ thµnh cao vµ thiÕt kÕ

phøc t¹p.

Ph¶i tÝnh ®Õn sù gi·n në

nhiÖt kh¸c nhau cña çc

bé phËn khu«n.

Khã kh¨n trong viÖc ®iÒu

khiÓn nhiÖt.

Gia nhiÖt ngoµi C¶i thiÖn viÖc ph©n phèi

nhiÖt ®é.

§iÒu khiÓn nhiÖt ®é tèt

h¬n

Gi¸ thµnh cao vµ thiÕt kÕ

phøc t¹p.

Ph¶i tÝnh ®Õn sù gi·n në

nhiÖt kh¸c nhau cña çc

bé phËn trªn khu«n.

3) MiÖng phun cho kªnh dÉn nguéi:

MiÖng phun lµ ngâ nèi kªnh dÉn vµ lßng khu«n. MiÖng phun cã chøc

n¨ng rÊt quan träng lµ ®−a nhùa láng ®iÒn ®Çy lßng khu«n v× thÕ viÖc tÝnh to¸n

kÝch thø¬c vµ bè trÝ miÖng phun cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l−îng s¶n

phÈm.

MiÖng phun trªn khu«n

a) Ph©n lo¹i miÖng phun:

+ MiÖng phun c¾t b»ng

tay:



MiÖng phun c¾t b»ng tay lµ lo¹i miÖng phun dÝnh theo s¶n phÈm sau khi

Ðp phun. Ta dÔ dµng nhËnbiÕt çc s¶n phÈm nhùa cã miÖng phun c¾t b»ng tay

qua vÕt c¾t cßn l¹i trªn bÒ mÆt cña chóng. Do ®ã, víi lo¹i miÖng phun nµy nªn

thiÕt kÕ kÝch th−íc nhá ë møc cã thÓ ®Ó ®¶m b¶o tÝnh thÈm mü cho s¶n phÈm.

Mét vµi lý do ®Ó dïng kiÓu miÖng phun c¾t b»ng tay:

- S¶n phÈm cÇn miÖng phun lín gióp ®iÒn ®Çy tèt.

- S¶n phÈm lµm b»ng vËt liÖu Ýt bÞ biÕn d¹ng.

- CÇn tiÕt diÖn réng ®Ó cã sù ph©n phèi l−u l−îng ®ång thêi nhê

®ã mµ çc ph©n tö sîi ®¹t ®−îc sù ®Þnh h−íng ®Æc tr−ng.

+ MiÖng phun tù c¾t:

MiÖng phun tù c¾t lµ lo¹i miÖng phun tù rêi s¶n phÈm sau khi khu«n më.

§iÒu nµy ®¹t ®−îc nhê vµo kÕt cÊu khu«n (khu«n ba tÊm) hoÆc hÖ thèng ®Èy

cuèng phun vµ s¶n phÈm.

Mét sè lý do ®Ó dïng miÖng phun kiÓu tù c¾t:

- Kh«ng ph¶i thªm nguyªn c«ng c¾t ®Ó hoµn thiÖn s¶n phÈm

- TÝnh thÈm mü cña s¶n phÈm (s¶n phÈm sÏ cã vÕt miÖng phun

rÊt nhá)

- Gi÷ thêi gian chu k× cÇn thiÕt hÇu nh− kh«ng ®æi qua tÊt c¶

çc lÇn phun.

b) Çc lo¹i miÖng phun c¾t b»ng tay:

MiÖng phun trùc tiÕp (Sprue gate or direct gate):Lo¹i miÖng phun trùc

tiÕp th−êng dïng cho çc khu«n cã mét lßng khu«n, n¬i mµ vËt liÖu ®−îc ®iÒn

®Çy vµo khu«n mét çch trùc tiÕp mµ kh«ng qua hÖ thèng kªnh dÉn. Ch×nh v×

kh«ng cã hÖ thèng kªnh dÉn nªn viÖc mÊt ¸p trong qu¸ tr×nh ®iÒn ®Çy lµ rÊt bÐ.

Tuy nhiªn, nh−îc ®iÓm cña miÖng phun lo¹i nµy lµ ®Ó l¹i vÕt c¾t lín trªn bÒ mÆt



s¶n phÈm. Sù co rót ®−îc quyÕt ®Þnh bëi bÒ dµy cña s¶n phÈm vµ ®−êng kÝnh

miÖng phun. §iÓn h×nh lµ sù co rót cña phÇn nhùa gÇn miÖng phun sÏ nhá vµ t¹i

miÖng phun sÏ lín. §iÒu nµy ®−a ®Õn hËu qu¶ lµ øng suÊt c¨ng gÇn miÖng phun

l¬n.

MiÖng phun trùc tiÕp vµ vÕt c¾t cña nã trªn s¶n phÈm

KÝch th−íc khuyªn dïng cho thiÕt kÕ:

KÝch th−íc cho thiÕt kÕ miÖng phun trùc tiÕp



MiÖng phun kiÓu b¨ng (Tab gate):

MiÖng phun kiÓu b¨ng th−êng dïng ®Ó lµm gi¶m øng suÊt trong lßng khu«n vµ

ng¨n ngõa lçi t¹o ®u«i cho çc chi tiÕt ph¼ng vµ máng. øng suÊt sinh ra trong

lßng khu«n sÏ ®−îc tËp trung ë b¨ng, mµ sÏ ®−îc c¾t bá sau khi Ðp phun.

MiÖng phun kiÓu b¨ng phï hîp dïng cho çc lo¹i nhùa PC, SAN, ABS...

MiÖng phun kiÓu b¨ng vµ vÕt c¾t cña nã trªn s¶n phÈm


KÝch th−íc cho thiÕt kÕ miÖng phun kiÓu b¨ng



MiÖng phun c¹nh (Edge gate):Lµ lo¹i miÖng phun th«ng dông, cã thÓ

dïng cho nhiÒu lo¹i s¶n phÈm bëi kÕt cÊu rÊt ®¬n gi¶n vµ kh«ng cÇn ®é chÝnh

x¸c cao.

MiÖng phun kiÓu c¹nh ®−îc ®Æt trªn mÆt ph©n khu«n vµ ®iÒn ®Çy lßng khu«n tõ

bªn h«ng, trªn hay d−íi.

MiÖng phun kiÓu c¹nh vµ vÕt c¾t cña nã trªn s¶n phÈm


KÝch th−íc cho thiÕt kÕ miÖng phun c¹nh



MiÖng phun kiÓu gèi (Overlap gate):Lµ lo¹i miÖng phun t−¬ng tù nh− miÖng

phun kiÓu c¹nh, chØ kh¸c nhau ë chç lµ miÖng phun n»m lÊp trªn bÒ mÆt s¶n

phÈm.

MiÖng phun kiÓu gèi

MiÖng phun kiÓu qu¹t:MiÖng phun kiÓu qu¹t thùc chÊt còng lµ miÖng

phun c¹nh cã bÒ réng bÞ biÕn ®æi. MiÖng phun kiÓu nµy t¹odßng ch¶y ªm vµ

cho phÐp ®iÒn ®Çy lßng khu«n mét çch nhanh chãng nªn rÊt phï hîp cho

nh÷ng s¶n phÈm lín vµ dµy. Thªm vµo ®ã, miÖng phun kiÓu qu¹t còng t¹o ra

dßng ch¶y lan to¶ nªn gióp tr¸nh ®ù¬c ®−êng hµn ë n¬i cã bÒ dµy máng trªn

s¶n phÈm.

Kªnh dÉn nhùa kiÓu qu¹t vµ vÕt c¾t cña nã trªn s¶n phÈm



MiÖng phun kiÓu qu¹t nªn ®−îc lµm c«n ë c¶ bÒ réng lÉn bÒ dµy ®Ó cã mÆt c¾t

ngang kh«ng ®æi. §iÒu nµy gióp ®¶m b¶o:

+ VËn tèc ch¶y lµ h»ng sè.

+ Toµn bé bÒ réng ®−îc dïng cho l−u l−îng.

+ ¸p suÊt lµ nh− nhau qua toµn bÒ réng.


KÝch th−íc cho thiÕt kÕ miÖng phun kiÓu qu¹t

MiÖng phun kiÓu ®Üa (Disgate or diaphragm gate):MiÖng phun kiÓu ®Üa

th−êng dïng cho çc chi tiÕt cã d¹ng trô rçng mµ cã yªu cÇu cao vÒ ®é ®ång

t©m vµ kh«ng cã ®−êng hµn. MiÖng phun kiÓu nµy thùc chÊt lµ miÖng phun

mµng bao vßng quanh thµnh s¶n phÈm. Khi nhùa qua cuèng phun, nhê mµng

phun vßng quanh thµnh s¶n phÈm mµ lßng khu«n ®ù¬c ®iÒn ®Çy mét çch ®ång

®Òu.



S¶n phÈm víi miÖng phun kiÓu ®Üa


KÝch th−íc thiÕt kÕ cho miÖng phun kiÓu ®Üa

MiÖng phun kiÓu vßng (Ring gate):

MiÖng phun kiÓu vßng thÝch hîp cho nh÷ng s¶n phÈm cã d¹ng trô rçng

vµ gióp h¹n chÕ vÕt hµn, kÑt khÝ trong qu¸ tr×nh ®iÒn ®Çy vµ gi¶m øng suÊt tËp

trung quanh miÖng phun. Cã hai lo¹i miÖng phun kiÓu vßng: kiÓu vßng ngoµi vµ

kiÓu vßng



.

a) MiÖng phun kiÓu vßng ngoµi

b) MiÖng phun kiÒu vßng trong


D = S +1,5 - (4/3)S +k (mm)

L = 0,5 – 1,5 (mm)

H = (2/3)S – 2 (mm)

r = 0,2 S (mm)

k= 2mm víi s¶n phÈm cã ®é dµi dßng ch¶y

ng¾n vµ dµy.

k =4 ®èi víi s¶n phÈm cã ®é dµi dßng ch¶y dµi vµ máng.



MiÖng phun kiÓu nan hoa (Spoke gate or spider gate):

MiÖng phun kiÓu nan hoa th−êng dïng cho s¶n phÈm cã h×nh èn, dÔ c¾t

bá vµ tiÕt kiÖm vËt liÖu. Nh−îc ®iÓm cña lo¹i miÖng phun nµy lµ s¶n

phÈm cã thÓ bÞ nhiÒu ®−êng hµn vµ kh«ng trßn hoµn toµn.

MiÖng phun kiÓu nan hoa

KÝch th−íc khuyªn dïng cho thiÕt kÕ: bÒ dµy 0.08 – 4.8, bÒ réng 1,6 –

6,4

MiÖng phun kiÓu mµng (Flash gate):MiÖng phun kiÓu mµng phï hîp cho s¶n

phÈm lín vµ ph¼ng (®Æc biÖt lµ s¶n phÈm lµm b»ng nhùa Acrylic ) v× nã gióp

gi¶m ®é cong vªnh cho s¶n phÈm nhê sù ph©n bè nhùa ®ång ®Òu.

MiÖng phun kiÓu mµng vµ vÕt c¾t ®Ó l¹i cña nã trªn s¶n phÈm




D = S – (4/3) S+k (mm)

k = 2 víi s¶n phÈm cã ®é dµi dßng ch¶y

ng¾n vµ dµy.

k = 4 víi s¶n phÈm cã ®é dµi dßng ch¶y dµi

vµ máng.

L = 0,5 – 2 (mm)

H = (0,2 – 0,7) S (mm)KÝch th−íc thiÕt kÕ cho miÖng phun kiÓu mµng

c) MiÖng phun tù c¾t:

MiÖng phun ®iÓm (Point gate):MiÖng phun kiÓu ®iÓm th−êng ®−îc dïng

trong khu«n 3 tÊm cã nhiÒu lßng khu«n hay cã kÝch th−íc lßng khu«n lín.

Khi thiÕt kÕ

miÖng phun

®iÓm , ng−êi ta

th−êng dïng

kªnh dÉn d¹ng

h×nh thang hay

h×nh thang b

®æi ®Ó tiÖn v

gia c«ng vµ l¾

chèt kÐo hÖ

thèng kªnh d

®Ó miÖng phun

rêi s¶n phÈm

dÔ dµng h¬n.

iÕn

iÖc

p

Én

MiÖng phun ®iÓm vµ vÕt c¾t cña nã ®Ó l¹i trªn s¶n phÈm

¦u ®iÓm chÝnh cña miÖng phun ®iÓm lµ gióp bè trÝ nhiÒu miÖng phun vµo

cïng mét lßng khu«n khi lßng khu«n cã kÝch th−íc lín. §iÒu nµy gióp qu¸



tr×nh ®iÒn ®Çy ®ång thêi gi÷a çc vïng kh¸c nhau trªn s¶n phÈm diÔn ra nh

chãng vµ tèt h¬n. Tuy nhiªn, cÇn l−u ý khu«n cã thÓ bÞ t¨ng nhiÖt g©y qu¸

nhiÖt ®èi víi nh÷ng vËt liÖu cã cÊu tróc sîi dµi vµ ®é nhít thÊp do miÖng phun

cã kÝch th−íc nhá.

anh


KÝch th−íc cho thiÕt kÕ miÖng phun ®iÓm

Çc kiÓu lç chèt kÐo kªnh dÉn

MiÖng phun ngÇm (Tunnel gate or submarine gate):

MiÖng phun ngÇm th−êng ®−îc dïng trong khu«n hai tÊm cã nhiÒu lßng khu«n.

Khi thiÕt kÕ s¶n phÈm nhá vµ cÇn c¾t keo mÆt bªn ta nªn nghÜ ®Õn kiÓu miÖng

phun nµy.



MiÖng phun ngÇm vµ vÕt c¾t cña nã ®Ó l¹i trªn s¶n phÈm

Cã hai lo¹i miÖng phun ngÇm: miÖng phun ngÇm d¹ng th¼ng vµ miÖng

phun ngÇm d¹ng cong.

MiÖng phun ngÇm d¹ng th¼ng:

Çc lo¹i miÖng phun ngÇm d¹ng th¼ng



Qu¸ tr×nh c¾t miÖng phun ngÇm d¹ng th¼ng


KÝch th−íc cho thiÕt kÕ miÖng phun ngÇm tiªu chuÈn



KÝch th−íc thiÕt kÕ cho miÖng phun ngÇm hiÖu chØnh

MiÖng phun ngÇm d¹ng cong:

Qu¸ tr×nh c¾t miÖng phun ngÇm d¹ng cong

KÝch

th−íc

khuyªn

dïng cho

thiÕt kÕ:



KÝch th−íc cho thiÕt kÕ kªn dÉn vµ miÖng phun kiÓu ngÇm

KÝch th−íc cho thiÕt kÕ miÖng phun ngÇm d¹ng con

4) MiÖng phun cña kªnh dÉn nãng:

MiÖng phun lo¹i nµy ®· ®−îc tiªu chuÈn ho¸ cïng víi hÖ thèng kªnh dÉn

vµ cuèn phun. Do ®ã, khi cÇn dïng ta chØ viÖc liªn hÖ víi çc nhµ s¶n xuÊt vµ

tiÕp thu çc lêi khuyªn tõ hä ®Ó cã ®−îc thiÕt kÕ thÝch hîp.

KiÓu kh«ng cã van: miÖng phun kiÓu nµy sÏ bÞ ng¾t khi khu«n më

ra v× nhùa ë miÖng phun rÊt nãng. Sù ®Þnh h×nh cña s¶n phÈm ®−îc ®iÒu khiÓn

bëi phÇn nhùa ®«ng cøng gÇn miÖng phun.

MiÖng phun kh«ng cã van

KiÓu cã van: trong kªnh dÉn cã thªm vµo mét chèt, chèt nµy cã t¸c dông

nh− mét van cã thÓ ®ãng miÖng phun ngay tr−íc khi nhùa gÇn miÖng phun



®«ng ®Æc. §iÒu nµy ch phÐp t¨ng ®−êng kÝnh miÖng phun lín h¬n vµ ®iÒu khiÓn

qu¸ tr×nh ®Þnh h×nh tèt h¬n.

MiÖng phun kiÓu cã van

5) Lêi khuyªn cho thiÕt kÕ miÖng phun trong hÖ thèng kªnh dÉn nguéi:

Lêi khuyªn chung ®Ó ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ tèt trong viÖc thiÕt kÕ miÖng

phun lµ dïng ph©n mÒm m« pháng qu¸ tr×nh ®iÒn ®Çy lßng khu«n ®Ó thÊy ®−îc

çc khuyÕt tËt trªn s¶n phÈm sau khi Ðp phun. Khi thiÕt kÕ miÖng phun cÇn l−u

ý mét sè ®iÒu sau:

a) VÞ trÝ:

- NÕu cã thÓ nªn ®Æt miÖng phun ë chç dµy nhÊt cña s¶n phÈm. Kh«ng nªn

®Æt miÖng phun ë nh÷ng vïng chuyÓn tiÕp tõ dµy sang máng ®Ó tr¸nh sù

ng¾c ngø dßng ch¶y vµ vÕt lâm hay lç trèng trªn s¶n ph©m.

- NÕu cã thÓ nªn bè trÝ miÖng phun ®èi diÖn víi çc r·nh tho¸t khÝ ®Ó khÝ

trong lßng khu«n bÞ ®Èy ra ngoµi hoµn toµn.

- Bè trÝ miÖng phun h¹n chÕ ®−êng hµn Ýt nhÊt.

- §¶m b¶o h−íng dßng ch¶y t¹o ra sù ®iÒn ®Çy ®ång bé trªn toµn bé s¶n

phÈm. §iÒu nµy gióp tr¸nh ®−îc hiÖn t−îng kÑt khÝ trong qu¸ tr×nh ®iÒn ®Çy.

NÕu khÝ bÞ kÑt th× s¶n phÈm sÏ dÔ cã nh÷ng vÕt ch¸y ®en.



- Kh«ng nªn ®Æt miÖng phun t¹i nh÷ng vïng chÞu lùc trªn s¶n phÈm v×

vïng gÇn miÖng phun sau qu¸ tr×nh Ðp phun cßn tån t¹i øng suÊt d− nªn rÊt

dÔ bÞ háng khi chÞu lùc.

b) KÝch th−íc:

- MiÖng phun ph¶i cã kÝch th−íc vµ vÞ trÝ thÝch hîp ®Ó tr¸nh hiÖn t−îng

t¹o ®u«i trªn s¶n phÈm.

- Trong tr−êng hîp khu«n cã nhiÒu lßng khu«n th× tÊt c¶ çc miÖng phun

nªn cïng kÝch th−íc (®−êng kÝnh, bÒ dµy... ) ®Ó cã ®−îc sù c©n b»ng dßng

vµ ¸p.

c) TÝnh thÈm mü: vÕt miÖng phun cã thÓ ¶nh h−ëng ®Õn tÊm thÈm mü cña s¶n

phÈm v× vËy nªn ®Æt miÖng phun ë nh÷ng chç khuÊt cña s¶n phÈm.

¸p dông vµo thùc tÕ:

Víi s¶n phÈm b¸nh r¨ng trong m¸y in Canon cã kÕt cÊu kh¸ ®¬n gi¶n, bé

khu«n gia c«ng cïng lóc bèn b¸nh r¨ng:

Dùa vµo kh¶ n¨ng gia c«ng khu«n thùc tÕ ta thiÕt kÕ hÖ thèng kªnh dÉn nh−

sau:


Cuèng phun: §Ó chÕ t¹o mét cuèng phun tiªu chuÈn cã

®é c«n trong lµ 10 lµ rÊt khã kh¨n, tèn thêi gian, hiÖu suÊt lµm


viÖc kh«ng cao, do ®ã ta dïng lo¹i b¹c cuèng phun tiªu chuÈn cã s½n trªn thÞ

tr−êng.

Kªnh dÉn: Dïng lo¹i kªnh dÉn nguéi. TiÕt diÖn ngang

MiÖng phun: Dïng miÖng phun kiÓu c¹nh, ®iÒn ®Çy lßng khu«n tõ bªn

trªn

ThiÕt kÕ lßng khu«n

1) Sè lßng khu«n:

Ta cã thÓ c©n nh¾c ®Ó chän sè lßng khu«n phï hîp nhê çc th«ng tin

sau:

+ KÝch cì cña m¸y Ðp phun (n¨ng suÊt phun lín nhÊt vµ lùc kÑp

lín nhÊt).

+ Thêi gian giao hµng.

+ Yªu cÇu vÒ chÊt l−îng s¶n phÈm.

+ KÕt cÊu vµ kÝch th−íc khu«n.

+ Gi¸ thµnh khu«n.



Sè lßng khu«n th«ng th−êng ®−îc thiÕt kÕ theo d·y sè:

2,4,6,8,12,24,32,48,64,96,128 v× çc lßng khu«n sÏ dÔ dµng ®−îc xÕp

theo h×nh ch÷ nhËt hoÆc h×nh trßn.

Th«ng th−êng ta cã thÓ tÝnh sè lßng khu«n cÇn thiÕt trªn khu«n b»ng

çch dùa vµo: sè l−îng s¶n phÈm, n¨ng suÊt phun vµ n¨ng suÊt lµm dÎo

cña m¸y Ðp phun, lùc kÑp khu«n cña m¸y.

a) Sè lßng khu«n tÝnh theo sè l−îng s¶n phÈm trong ®¬n ®Æt hµng:

N = L x K x tc/(24 x 3600 x tm)

Trong ®ã:

n : sè lßng khu«n tèi thiÓu trªn khu«n.

L : sè s¶n phÈm trong mét l« s¶n xuÊt.

K : hÖ sè do phÕ phÈm, K = l/(l – K). Víi k lµ tØ lÖ phÕ phÈm.

tc : thêi gian cña mét chu k× Ðp phun (s).

tm : thêi gian hoµn tÊt l« s¶n phÈm (ngµy)

b) Sè lßng khu«n tÝnh theo chu k× Ðp phun:

N = 0,8 x S/W

Trong ®ã:

N : sè lßng khu«n tèi thiÓu trªn khu«n.

S : n¨ng suÊt phun cña m¸y (gam/mét lÇn phun).

W: träng l−îng cña s¶n phÈm (g).

c) Sè lßng khu«n tÝnh theo n¨ng suÊt lµm dÎo cña m¸y:

n = P / (X x W)

trong ®ã:




P: n¨ng suÊt lµm dÎo cña m¸y (g/ph).

X : tÇn sè phun (−íc l−îng) trong 1 phót (l/ph)

W : träng l−îng cña s¶n phÈm (g).

d) Sè lßng khu«n tÝnh theo lùc kÑp khu«n cña m¸y:

N = (S x P)/FP

Trong ®ã:


FP : lùc kÑp khu«n tèi ®a cña m¸y (N).

S: diÖn tÝch bÒ mÆt trung b×nh cña s¶n phÈm kÓ c¶ çc r·nh dßng

theo h−íng ®ãng khu«n (mm2).

P : ¸p suÊt trong khu«n (Mpa).

2) Çc çch bè trÝ lßng khu«n.

Çch bè trÝ lßng khu«n h×nh ch÷ nhËt



Çch bè trÝ lßng khu«n d¹ng trßn vµ d¹ng cong

3) MÆt ph©n khu«n

MÆt ph©n khu«n cÇn bè trÝ hîp lÝ ®Ó tho¸t khu«n dÔ dµng, ®¶m b¶o

kh«ng cã sai sãt trªn çc bÒ mÆt chÞu lùc, çc bÒ mÆt quan träng.

Mét s¶n phÈm cã thÓ cã nhiÒu mÆt ph©n khu«n. §iÒu nµy cßn tuú thuéc

vµo sù phøc t¹p cña h×nh d¸ng s¶n phÈm.

HÖ thèng ®Èy Sau khi s¶n phÈm ®−îc lµm nguéi, khu«n ®−îc më ra. S¶n

phÈm vÉn bÞ dÝnh trªn cèi khu«n do sù hót cña ch©n kh«ng, khi ®ã cÇn cã mét hÖ thèng ®Ó ®Èy s¶n phÈm ra.

Cã nhiÒu lo¹i hÖ thèng ®Èy kh¸c nhau: 1.HÖ thèng ®Èy dïng chèt ®Èy



Nh÷ng chèt ®Èy ph¶i cùc chÝnh x¸c, ®−îc chän theo tiªu

chuÈn. Do hÖ thèng chèt ®Èy ®−îc xuyªn qua tÊm gi÷, tÊm ®ì, khu«n sau v× thÕ phÇn dÉn h−íng ph¶i ®−îc gia c«ng rÊt ch×nh x¸c. §é cøng cña th©n chèt kho¶ng 60-65Rc, ®é cøng cña ®Çu chèt kho¶ng 30-35Rc.

Mét sè lo¹i chèt ®Èy



2.HÖ thèng ®Èy dïng l−ìi ®Èy

L−ìi ®Èy dïng ®Ó ®Èy s¶n phÈm cã thµnh máng vµ h×nh

d¸ng phøc t¹p. Tr−êng hîp nµy nÕu ta dung chèt ®Èy sÏ khong hiÖu qu¶ h¬n. Bëi sÏ kh«ng ®ñ lùc, mµ nÕu cã ®ñ lùc th× khi ®Èy sÏ ®Ó l¹i dÊu vÕt trªn s¶n phÈm. 3.HÖ thèng ®Èy dïng èng ®Èy



Dïng ®Ó ®Èy s¶n phÈm cã d¹ng trßn xoay ho¨c tÊm máng 4.HÖ thèng ®Èy dïng tÊm th¸o



Dïng ®Ó th¸o nh÷ng s¶n phÈm cã h×nh trô trßn hay h×nh

hép ch÷ nhËt cã bÒ dµy thµnh máng. HÖ thãng nµy ®¶m b¶o cho s¶n phÈm dÈy ra sÏ kh«ng cã vÕt. 5.HÖ thèng ®Èy dïng khÝ nÐn



§èi víi nh÷ng s¶n phÈm cã lßng khu«n s©u nh−: x«

chËu..... Khi nguéi th× ®é ch©n kh«ng trong lßng khu«n vµ lâi khu«n rÊt lín nªn ®Èy s¶n phÈm ra lµ rÊt phøc t¹p. V× thÕ ph¶i cã mét lùc lín vµ ph©n bè lùc ph©n t¸n ®Òu trªn s¶n phÈm. HÖ thèng dïng khÝ nÐn ®¸p øng ®−îc yªu cÇu ®ã. *Mét sè hÖ thèng ®Èy ®Æc biÖt +§Èy hai tÇng





+HÖ thèng ®Èy kªnh dÉn trong khu«n 3 tÊm



C¬ cÊu ho¹t ®éng nhê hÖ thèng ®iÒu khiÓn b»ng khÝ nÐn gióp ®−a kªnh dÉn rêi khu«n dÔ dµng. *Khi thiÕt kÕ hÖ thèng ®Èy ta ph¶i chó ý ®«i ®iÒu

TÊm ®Èy lu«n ®−îc l¾p ë nöa khu«n di ®éng, Trõ tr−êng hîp ®Æc biÖt míi ®−îc l¾p ë nöa khu«n cè ®Þnh

Çc chèt, l−ìi ®Èy th−êng ®−îc bè trÝ ë gãc, c¹nh, g©n cña s¶m phÈm



Hµnh tr×nh ®Èy nªn b¾ng chiÒu s©u lín nhÊt cña s¶n phÈm theo h−íng më khu«n céng thªm 5-10mm

Çc ®Ønh chèt dÈy lªn l»m ngang møc so víi mÆt ph©n khu«n ®Ó ®¶m b¶o kh«ng ®Ó l¹i vÕt trªn mÆt s¶n phÈm. H·n h÷u tr−êng hîp vÉn ®Ó l¹i vÕt nh−ng mÆt khuÊt s¶n phÈm vÉn chÊp nhËn ®−îc. Kho¶ng chªnh lÖch gi÷a ®Ønh chèt vµ mÆt ph©n khu«n cã thÓ chÊp nhËn ®−îc: 0,05-0,1mm

§é dÇy tÊm ®Èy cã thÓ chän theo diÖn tÝch mÆt s¶n phÈm

HÖ thèng lμm nguéi khu«n:

Nhùa láng sau khi vµo khu«n ®−îc lµm nguéi thËt nhanh ®Ó ®¹t ®−îc h×nh d¹ng mµ ta mong muèn. NÕu lµm nguéi khu«n kh«ng tèt th× nhùa sÏ gia nhiÖt cho khu«n vµ thÕ lµ qu¸ tr×nh ®Þnh h×nh sÏ kÐo dµi lµm t¨ng thêi gian chu kú Ðp phun. Do ®ã hÖ thèng lµm nguéi khu«n ®ãng mét vai trß rÊt quan träng v× nã quyÕt ®Þnh toµn bé chu kú Ðp phun. 1.Çc ph−¬ng ph¸p lµm nguéi: 1.2.Lµm nguéi b»ng khÝ: Khu«n ®−îc lµm nguéi b»ng khÝ nhê sù bøc x¹ nhiÖt cña thÐp lµm khu«n ra m«I tr−êng xung quanh.



1.3.Lµm nguéi b»ng n−íc hoÆc hçn hîp Ethylene Glycol vµ n−íc:

§©y lµ ph−¬ng ph¸p ®−îc sö dông réng r·I nhÊt hiÖn nay. Theo ph−¬ng ph¸p nµy,khu«n ®−îc lµm nguéi nhê vµo çc kªnh dÉn chøa chÊt lµm nguéi ®−îc bè trÝ trong çc tÊm khu«n.



2.ThiÕt kÕ hÖ thèng kªnh lµm nguéi: 2.1Çc bé phËn trong hÖ thèng:

A: BÓ chøa(Collection manifold). B: Khu«n(Mold). C: èng ph©n phèi n−íc hoÆc hçn hîp lµm nguéi(Supply manifold). D: B¬m(Pump). E: Kªnh lµm nguéi(Regular Cooling Channels). F: èng dÉn(Hoses). G: V¸ch lµm nguéi(Baffles). H: Bé ®iÒu khiÓn nhiÖt(Temperature Controller).



2.2.Nh−ìng ®iÒu cÇn l−u ý khi thiÕt kÕ:

-§¶m b¶o lµm nguéi ®Òu toµn s¶n phÈm. Do ®ã cÇn chó ý ®Õn viÖc lµm nguéi nh÷ng phÇn dµy nhÊt cña s¶n phÈm.



-Kªnh lµm nguéi nªn ®−îc ®Æt gÇn mÆt lßng khu«n khi cã thÓ ®Ó lµm nguéi tèt h¬n.

- §−êng kÝnh kªnh lµm nguéi(th−êng lín h¬n 8mm) nªn kh«ng ®æi trªn toµn bé chiÒu dµi kªnh ®Ó tr¸nh c¶n dßng v× sù ng¾t nghÏn sÏ lµm cho trao ®æi nhiÖt kh«ng tèt

- NhiÖt chªnh lÖch gi÷a ®Çu vµo vµ ®Çu ra ( t) nªn n»m trong kho¶ng tõ 2-3 0C. Th«ng th−êng, nhiÖt ®é ®Çu vµo nªn thÊp h¬n nhiÖt ®é khu«n mµ ta mong muèn lµ 10-200C. NhiÖt chªnh lÖch gi÷a chÊt lµm nguéi vµ thµnh kªnh lµm nguéi nªn n»m trong kho¶ng tõ 2-50C lµ tèt nhÊt (theo tµi liÖu Moldflow).

- Nªn chia kªnh lµm nguéi thµnh nhiÒu vßng lµm nguéi. Kh«ng nªn thiÕt kÕ chiÒu dµi kªnh lµm nguéi qu¸ dµi v× dÔ dÉn ®Õn mÊt ¸p vµ t¨ng nhiÖt trªn nã khiÕn t v−ît qu¸ 30C.

- Kªnh lµm nguéi ph¶I ®−îc khoan ®Ó cã ®é nh¸m t¹o ra sù ch¶yrèi bªn trong kªnh. Dßng ch¶y rèi sÏ trao ®æi nhiÖt tèt h¬n dßng ch¶y kh«ng rèi (ch¶y tÇng) tõ 3-5 lÇn.



- Dßng ch¶y rèi ®−îc ®Æc tr−ng bëi sè Reynold. Khi sè Reynold >10000 ta cã dßng ch¶y rèi. Ta cã thÓ tham kh¶o b¶ng sau ®Ó x¸c ®Þnh tr¹ng th¸I dßng ch¶y.

- Sè Reynold cã thÓ ®−îc tÝnh theo c«ng thøc sau:

η

ρ dU ..Re =

Trong ®ã: ρ : Tû träng riªng cña chÊt lµm nguéi (kg/m3) U : VËn tèc trung b×nh cña dßng chÊt lµm nguéi (m/s) d : §−êng kÝnh kªnh lµm nguéi(m) η : HÖ sè nhít cña chÊt lµm nguéi (m2/s)

- CÇn xem xÐt ®é bÒn c¬ cña tÊm khu«n khi khoan çc kªnh lµm nguéi . 2.3.KÝnh th−íc kªnh lµm nguéi cho thiÕt kÕ



2.4.Çc chi tiÕt khu«n cÇn lµm nguéi. a) Lâi khu«n vµ lßng khu«n (chµy khu«n vµ cèi khu«n) Trong qu¸ tr×nh Ðp phun lâi khu«n vµ lßng khu«n lu«n lu«n tiÕp xóc trùc tiÕp víi nhùa nãng. Do ®ã, muèn s¶n phÈm nguéi nhanh, thêi gian lµm nguéi ng¾n l¹i, gi¶m chu kú Ðp phun th× nhÊt thiÕt ta ph¶I lµm nguéi chóng.



b) Chèt (hay lâi khu«n cã kÝch th−íc nhá):

- §èi víi nh÷ng chèt qu¸ nhá ta cã thÓ dïng khÝ ®Ó lµm nguéi chèt hoÆc dïng h¼n chèt lµm b»ng ®ång hoÆc ®ång beryllium (v× gi¶I nhiÖt tèt)

- §èi víi nh÷ng chèt lín h¬n (d≥40mm) ta cã thÓ dïng èng dÉn

nhiÖt tõ chèt xuèng kªnh lµm nguéi ®Ó gi¶I nhiÖt.



2.5.Çc kiÓu bè trÝ kªnh lµm nguéi: a) Bè trÝ theo tõng kªnh riªng biÖt:

b) Bè trÝ kiÓu vßng mét cÊp



c) Bè trÝ kiÓu vßng nhiÒu cÊp

2.5.Çc chi tiÕt dïng trong hÖ thèng lµm nguéi: a) Çc nót chØnh dßng (Pressure plugs) :dïng ®Ó kho¸ hoÆc ®iÒu khiÓn dßng ch¶y cña chÊt lµm nguéi trong kªnh lµm nguéi theo ý muèn cña ng−êi thiÕt kÕ



b) Nót vµ que lµm chÖch h−íng dßng (Diverting plug and Rod ):

c) Cascade water junction : dïng ®Ó lµm nguéi çc lâi ®−îc cÊy vµo khu«n hoÆc ë nh÷ng vïng khã thiÕt kÕ kªnh lµm nguéi.



d) V¸ch trßn(Bubbler tube) : lµ lo¹i èng dïng ®Ó lµm nguéi nh÷ng lâi nhá ®−îc cÊy vµo khu«n



e) V¸ch ph¼ng hoÆc v¸ch xo¾n(Baffle or Spiral baffle) : dïng ®Ó chia lç khoan lµm nguéi ra thµnh hai phÇn. Çc v¸ch ph¼ng sÏ gióp chÊt lµm nguéi ch¹y lªn xuèng bªn trong çc lç khoan vµ t¹o ra dßng ch¶y rèi bªn trong chóng ®Ó gióp qu¸ tr×nh lµm nguéi diÔn ra nhanh h¬n



f)èng dÉn nhiÖt(Thermal pin): Dïng ®Ó lµm nguéi lâi cÊy hoÆc çc lâi trù¬t mÆt bªn…



g) §Çu nèi chuyÓn tiÕp(Elbow): Dïng ®Ó nèi çc ®o¹n gÊp khóc cña kªnh lµm nguéi

h) §Çu nèi(Connector): Dïng kÕt nèi èng dÉn chÊt lµm nguéi víi kªnh lµm nguéi.



i) èng ph©n phèi chÊt lµm nguéi:



3.Thêi gian lµm nguéi:

Thêi gian lµm nguéi chiÕm tõ 70-80% chu kú Ðp phun. Do ®ã ®Ó gi¶m phÇn lín thêi gian chu kú ta cÇn gi¶m thêi gian lµm nguéi



Thêi gian lµm nguéi cã thÓ ®−îc tÝnh theo c«ng thøc sau:

HÖ thèng dÉn nhùa HÖ thèng dÉn nhùa lµm nhiÖm vô ®−a nhùa tõ vßi phun cña m¸y Ðp phun vµo trong lßng khu«n. Tr−íc tiªn nguyªn liÖu nhùa ®−îc ®æ ®Çy cuèng phun vµ hÖ th«ng kªnh nhùa dÉn ®Õn lßng khu«n, t¹o h×nh khu«n bëi nhùa bÞ nãng ch¶y. Khi nhùa nãng ch¶y ch¹m vµo khu«n l¹nh, nhanh chãng bÞ ®«ng l¹i, t¹o thµnh 1 líp vá trong khi phÇn chÝnh vÉn cßn lµ nhùa nãng ch¶y. Lóc ®Çu líp nhùa ®«ng l¹i rÊt máng v× thÕ nhiÖt mÊt ®i rÊt nhanh, sau ®ã cµng nhiÒu nhiÖt bÞ mÊt ®i khi qua líp nhùa máng t¹o nªn líp nhùa ®«ng dµy h¬n. Sau 1 thêi gian, líp nhùa ®«ng sÏ ®¹t ®−îc ®é dµy nhÊt ®Þnh th× nhiÖt thu ®−îc tõ nhùa vµ nhiÖt ma s¸t sinh ra tõ dßng ch¶y sÏ c©n b»ng víi l−îng nhiÖt ®· mÊt. V× nhùa dÉn nhiÖt kÐm nªn líp vá ngoµi sÏ ®ãng vai trß lµ líp çch nhiÖt cho lâi trong cña nhùa nãng ch¶y vµ gi÷ nhiÖt cho lâi trong. Do ®ã nguyªn liÖu nhùa vÉn cã thÓ ch¶y qua lâi gi÷a trong qu¸ tr×nh phun. NÕu tèc ®é phun t¨ng th× líp nhùa ®«ng l¹i sÏ bÞ máng ®i do nhiÖt ma s¸t sinh ra cao h¬n. T−¬ng tù nh− thÕ, ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt dé cña khu«n cao sÏ lµm gi¶m ®é dµy cña líp nhùa ®«ng l¹i. §Ó cã ®−îc líp çch nhiÖt b»ng ph¼ng, kh«ng nªn ®Ó cã gãc nhän lµm c¶n trë dßng ch¶y. H¬n n÷a vïng lµm nguéi chËm khã qua ®−îc ë cuèi cña cuèng



phun vµ kªnh nhùa tèt nhÊt lµ lµm gièn nh− dïng cho vËt liÖu cøng, ®iÒu nµy cho phÐp nhùa nãng ch¶y cã thÓ ch¶y qua. HÖ thèng dÉn nhùa gåm cã : Cuèng phun, Kªnh dÉn nhùa, MiÖng phun.

HÖ thènG dÉn nhùa

III- Cuèng phun ( Sprue): cuèng phun nèi trùc tiÕp víi vßi phun cña m¸y Ðp phun ®Ó ®−a nhùa vµo kªnh dÉn qua miÖng phun vµ vµo çc lßng khu«n.

§Çu cuèng phun nªn cµng nhá cµng tèt nh−ng vÉn ph¶i ®¶m b¶o sù ®iÒn

®Çy ®ång ®Òu gi÷a çc lßng khu«n víi nhau. Gãc c«n cña cuèng phun cÇn ph¶i ®ñ lín ®Ó dÔ tho¸t khu«n nh−ng ®−êng kÝnh cuèng phun th× ®õng qu¸ lín v× sÏ lµm t¨ng thêi gian lµm nguéi vµ tèn vËt liÖu.



KÝch th−íc cuèng phun cho thiÕt kÕ Trªn thùc tÕ ng−êi ta Ýt khi gia c«ng lç cuèng phun liÒn trªn khu«n (trõ nh÷ng khu«n ®¬n gi¶n) mµ ng−êi ta dïng b¹c cuèng phun ®Ó tiÖn viÖc gia c«ng vµ thay thÕ. HiÖn t¹i trªn thÞ tr−êng cã 3 lo¹i b¹c cuèng phun phæ biÕn cã çc ®−êng kÝnh ngoµi 12mm, 16mm, 20mm. Tuú thuéc vµo khèi l−îng s¶n phÈm, kÝch th−íc kªnh dÉn vµ ®−êng kÝnh cña vßi phun trªn m¸y phun mµ ta dïng lo¹i b¹c cuèn phun nµo cho phï hîp.

Mét sè lo¹i b¹c cuèng phun

Mét sè lo¹i vßng ®Þnh vÞ



B¹c cuèng phun trªn khu«n

Trªn khu«n, cuèng phun sÏ ®−îc ®Èy rêi khái khu«n cïng lóc víi s¶n phÈm. Do ®ã cÇn cã bé phËn kÐo cuèng phun ë l¹i trªn tÊm di déng ( tÊm khu«n ®ùc) khi khu«n më ®Ó mµ cuèng phun cã thÓ rêi khái b¹c cuèng phun. Thªm vµo ®ã, ng−êi thiÕt kÕ cã thÓ lîi dông phÇn nhùa ®Ó gi÷ cuèng phun lµm ®u«i nguéi chËm ( cold slug well) nhê ®ã mµ qu¸ tr×nh ®iÒn ®Çy çc lßng khu«n tèt h¬n.

e) D¹ng cuèng phun ®−îc kÐo nhê c«n ng−îc ( tèt nhÊt )

f) D¹ng cuèng phun ch÷ Z ( tèt)

g) D¹ng cuèng phun ®−îc kÐo nhê r·nh vßng ( Ýt dïng )

h) D¹ng cuèng phun ®−îc kÐo nhê chèt ®Èy ®Çu bi ( Ýt dïng)

IV- Çc kªnh dÉn ( runners ):

Çc kªnh dÉn nhùa lµ cÇu nèi gi÷a çc miÖng phun vµ cuèng phun. Chóng lµm nhiÖm vô ®−a nhùa vµo çc lßng khu«n. V× thÕ khi thiÕt kÕ chóng cÇn ph¶i tu©n thñ mét sè nguyªn t¾c kÜ thuËt ®Ó ®¶m b¶o chÊt l−îng cho hÇu hÕt s¶n phÈm. Sau ®©y lµ mét sè nguyªn t¾c mµ ta cÇn ph¶i tu©n thñ:

5. Gi¶m ®Õn m−cs tèi thiÓu sù thay ®æi tiÕt diÖn kªnh dÉn.



6. Nhùa kªnh dÉn ph¶i tho¸t khu«n dÔ dµng.

7. Toµn bé chiÒu dµi kªnh dÉn nªn cµng ng¾n nÕu cã thÓ ®Ó tr¸nh mÊt ¸p vµ mÊt nhiÖt trong qu¸ tr×nh ®iÒn ®Çy.

8. MÆt c¾t kªnh dÉn ph¶i ®ñ lín ®Ó ®¶m b¶o sù ®iÒn ®Çy cho toµn bé s¶n phÈm.

6) Kªnh dÉn nguéi:

b) Çc lo¹i tiÕt diÖn ngang cña kªnh dÉn nhùa:

Kªnh dÉn cã nhiÒu d¹ng mÆt c¾t ngang kh¸c nhau nh−ng phæ biÕn lµ çc lo¹i kªnh dÉn cã mÆt c¾t ngang h×nh trßn, h×nh thang hiÖu chØnh, h×nh thang, h×nh ch÷ nhËt vµ h×nh b¸n nguyÖt.

TiÕt diÖn ngang cña mét sè lo¹i kªnh dÉn

Tuú tõng lo¹i khu«n mµ ta thiÕt kÕ tiÕt diÖn kªnh dÉn cho phï hîp. MÆc dï lo¹i kªnh dÉn cã tiÕt diÖn ngang h×nh trßn lµ tèt nhÊt nh−ng gi¸ thµnh gia c«ng rÊt cao nªn trªn thùc tÕ ng−êi ta hay dïng kªnh dÉn cã tiÕt diÖn ngang h×nh thang hiÖu chØnh hoÆc h×nh thang v× gi¸ thµnh thÊp vµ dÔ gia c«ng.

Lo¹i kªnh dÉn cã tiÕt diÖn ngang h×nh thang th−êng dïng trong khu«n 3 tÊm v× ë lo¹i khu«n nµy mÆt ph©n khu«n sÏ dÓ bÞ lÖch nÕu ta dïng kªnh dÉn cã tiÕt diÖn ngang h×nh trßn.

Khã gia c«ng tiÕt diÖn ngang h×nh trßn

§Ó so s¸nh çc lo¹i kªnh dÉn ng−êi ta dïng chØ sè ®−êng kÝnh thuû lùc vµ sù c¶n dßng ( Hydraulic diameter and flow resistance). Khi ®−êng kÝnh cµng lín th× sù c¶n dßng cµng bÐ . Ta cã thÓ tÝnh ®−êng kÝnh thuû lùc dùa vµo c«ng thøc sau:

Dh = 4A/P Dh : ®−êng kÝnh thuû lùc A: diÖn tÝch mÆt c¾t ngang. P: chu vi

b)KÝch th−íc cña kªnh dÉn: ViÖc tÝnh to¸n ®Ó cã ®−îc ®−êng kÝnh vµ chiÒu dµi kªnh dÉn hîp lÝ lµ rÊt

quan träng v× khi mét kªnh dÉn qu¸ lín hay qu¸ dµi sÏ lµm c¶n trë dßng ch¶y vµ g©y ra: mÊt ¸p trªn chÝnh nã, tèn nhiÒu vËt liÖu vµ lµm t¨ng thêi gian chu k×. Do



®ã, ta nªn thiÕt kÕ kªnh dÉn nhá ë møc cã thÓ ®Ó cã thÓ lîi dông nhiÖt ma s¸t trªn nã gia nhiÖt cho nhùa láng gióp cho qu¸ tr×nh ®iÒn ®Çy khu«n thuËn lîi h¬n vµ Ýt bÞ qu¸ nhiÖt.

KÝch th−íc cho thiÕt kÕ kªnh dÉn

Ngoµi ra, ta cã thÓ tÝnh to¸n kÝch th−íc kªnh dÉn theo çc c«ng thøc sau: 1/ 2 1/ 4.3,7

W LD =

Trong ®ã: D lµ ®−êng kÝnh kªnh dÉn (mm) W: lµ khèi l−îng s¶n phÈm (mm) L: chiÒu dµi kªnh dÉn (mm)

HoÆc: D= D’. fL

Trong ®ã : D’ lµ ®−êng kÝnh kªnh dÉn tham kh¶o fL lµ hÖ sè chiÒu dµi

Ta cã thÓ dïng ®å thÞ sau ®Ó x¸c ®inh hai hÖ sè nµy:



Quan hÖ gi÷a khèi l−îng, bÒ dµy danh nghÜa cña s¶n phÈm víi ®−êng kÝnh kªnh

dÉn tham kh¶o.

Quan hÖ gi÷a hÖ sè chiÒu dµi vµ chiÒu dµi kªnh dÉn

KÝch th−íc kªnh dÉn chÝnh: mçi lÇn rÏ nh¸nh th× ®−êng kÝnh kªnh dÉn nh¸nh nªn nhá h¬n ®−êng kÝnh kªnh dÉn chÝnh mét chót v× sÏ kinh tÕ h¬n nÕu ta dïng Ýt vËt liÖu. C«ng thøc tÝnh ®−êng kÝnh kªnh dÉn chÝnh:

Dc : ®−êng kÝnh kªnh dÉn chÝnh (mm)

Dn: ®−êng kÝnh kªnh dÉn nh¸nh (mm)

Dc = Dn . N1/3

N: sè nh¸nh rÏ

§u«i nguéi chËm trªn kªnh dÉn vµ cuèng phun: ®Ó phÇn vËt liÖu ë chç rÏ nh¸nh kh«ng bÞ ®«ng ®Æc s¬m g©y nghÏn dßng ta nªn thiÕt kÕ thªm ®u«i nguéi chËm. §u«i nguéi chËm sÏ gióp cho qua tr×nh ®iÒn ®Çy diÔn ra nhanh vµ tèt h¬n.



KÝch th−íc thiÕt kÕ ®u«i nguéi chËm


TØ lÖ thÓ tÝch qua mÆt c¾t ngang lµ lín nhÊt. Tèc ®é nguéi chËm. Ýt mÊt nhiÖt vµ Ýt ma s¸t.T©m kªnh dÉn nguéi sau cïng vµ duy tr× ¸p suÊt gi÷.

ViÖc gia c«ng rÊt khã kh¨n v× cÇn gia c«ng trªn hai nöa khu«n vµ ph¶i ®¶m b¶o sù ®ång t©m cña hai nöa vßng trßn

DÔ gia c«ng h¬n so víi kªnh dÉn trßn (full round) v× chØ cÇn gia c«ng trªn mét tÊm khu«n.

MÊt nhiÖt vµ tèn nhiÒu vËt liÖu h¬n so víi kªnh dÉn trßn.

DÔ gia c«ng MÊt nhiÖt nhiÒu h¬n so víi kªnh dÉn h×nh thang hiÖu chØnh (Modified trapeziod)

DÔ gia c«ng Lµm nhá mÆt c¾t ngang. Gi¶m kh¶ n¨ng truyÒn ¸p. Khã tho¸t khu«n.

DÔ gia c«ng DiÖn tÝch mÆt c¾t ngang nhá nhÊt. Kh«ng tèt b»ng çc lo¹i kªnh dÉn kh¸c. TruyÒn ¸p r¸t tÖ. Ma s¸t rÊt lín.



7) Kªnh dÉn nãng ( khu«n kh«ng kªnh dÉn ):

Kªnh dÉn nãng ®−îc dïng cho nh÷ng s¶n phÈm cã kÝch th−íc lín (vá tivi, vi tÝnh, çc chi tiÕt trªn xe h¬i...) hoÆc máng hoÆc lµm b»ng lo¹i nhùa cÇn ph¶i duy tr× nhiÖt ch¶y dÎo nh−: HDPE, LDPE, POM, PBT... Bªn trong kªnh dÉn nhùa sÏ lu«n ®−îc duy tr× tr¹ng th¸i ch¶y dÎo ®Ó ®¶m b¶o s¶n phÈm ®−îc ®iÒn ®Çy ®ång bé.

Mét sè hÖ thèng kªnh dÉn nãng

c) Çc lo¹i kªnh dÉn nãng:

Cã hai lo¹i kªnh dÉn nãng: kªnh dÉn çch ly vµ kªnh dÉn gia nhiÖt • Kªnh dÉn çch ly cã cÊu t¹o gåm mét líp nhùa nguéi ®ãng vai

trß lµm líp çch ly vµ mét lâi nhùa lu«n ®−îc duy tr× ë tr¹ng th¸i ch¶y dÎo nhê èng nhiÖt ®iÖn. Bªn trong èng nhiÖt ®iÖn lµ chèt nhän cã thÓ chuyÓn ®éng lªn xuèng ®Ó ®ãng ng¾t dßng phun nhùa. Nh− vËy, kÝch th−íc miÖng phun lín hay nhá sÏ tuú thuéc vµo khe hë mµ chèt cho dßng nhùa ch¶y qua.



Kªnh dÉn çch ly

−u ®iÓm: - DÔ thiÕt kÕ.

- Gi¸ thµnh thÊp.

- TiÕt kiÖm vËt liÖu do phÕ liÖu kªnh dÉn.

Nh−îc ®iÓm: - Thêi gian chu k× qu¸ ng¾n ®Ó duy tr× tr¹ng th¸i ch¶y dÎo cho

nhùa.

- CÇn kho¶ng thêi gian khëi ®éng dµi ®Ó æn ®Þnh nhiÖt ch¶y dÎo.

- §«i khi gÆp mét sè lçi trong qu¸ tr×nh ®iÒn ®Çy

- Khã ®æi ®−îc mµu vËt liÖu.

• Kªnh dÉn cã gia nhiÖt (heated runners)

Kªnh dÉn cã gia nhiÖt gåm hai lo¹i: lo¹i gia nhiÖt trong vµ lo¹i gia nhiÖt ngoµi. Kªnh d©n gia nhiÖt ngoµi cã bé gia nhiÖt bao quanh lâi nhùa nãng. Cßn kªnh dÉn gia nhiÖt trong th× nhùa bao quanh chèt nãng. T−¬ng tù nh− kªnh dÉn çch ly, l−u l−îng phun ®−îc ®iÒu khiÓn bëi sù di chuyÓn cña chèt.

Mét sè lo¹i kªnh dÉn gia nhiÖt ngoµi th−êng dïng: Lo¹i mét ®Çu phun:



Lo¹i nhiÒu ®Çu phun:



CÊu t¹o kªnh dÉn gia nhiÖt ngoµi

Mét sè lo¹i kªnh dÉn gia nhiÖt trong th−êng dïng:



CÊu t¹o kªnh dÉn gia nhiÖt trong

d) CÊu t¹o hÖ thèng kªnh dÉn cã gia nhiÖt ®iÓn h×nh:



¦u nh−îc ®iÓm cña çc kªnh dÉn cã gia nhiÖt: Lo¹i kªnh dÉn ¦u ®iÓm Nh−îc ®iÓm Gia nhiÖt trong C¶i thiÖn viÖc ph©n bè

nhiÖt ®é Gi¸ thµnh cao vµ thiÕt kÕ phøc t¹p. Ph¶i tÝnh ®Õn sù gi·n në nhiÖt kh¸c nhau cña çc bé phËn khu«n.



Khã kh¨n trong viÖc ®iÒu khiÓn nhiÖt.

Gia nhiÖt ngoµi C¶i thiÖn viÖc ph©n phèi nhiÖt ®é. §iÒu khiÓn nhiÖt ®é tèt h¬n

Gi¸ thµnh cao vµ thiÕt kÕ phøc t¹p. Ph¶i tÝnh ®Õn sù gi·n në nhiÖt kh¸c nhau cña çc bé phËn trªn khu«n.

8) MiÖng phun cho kªnh dÉn nguéi:

MiÖng phun lµ ngâ nèi kªnh dÉn vµ lßng khu«n. MiÖng phun cã chøc n¨ng rÊt quan träng lµ ®−a nhùa láng ®iÒn ®Çy lßng khu«n v× thÕ viÖc tÝnh to¸n kÝch thø¬c vµ bè trÝ miÖng phun cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l−îng s¶n phÈm.

MiÖng phun trªn khu«n

c) Ph©n lo¹i miÖng phun:

+ MiÖng phun c¾t b»ng tay: MiÖng phun c¾t b»ng tay lµ lo¹i miÖng phun dÝnh theo s¶n phÈm sau khi

Ðp phun. Ta dÔ dµng nhËnbiÕt çc s¶n phÈm nhùa cã miÖng phun c¾t b»ng tay qua vÕt c¾t cßn l¹i trªn bÒ mÆt cña chóng. Do ®ã, víi lo¹i miÖng phun nµy nªn thiÕt kÕ kÝch th−íc nhá ë møc cã thÓ ®Ó ®¶m b¶o tÝnh thÈm mü cho s¶n phÈm.

Mét vµi lý do ®Ó dïng kiÓu miÖng phun c¾t b»ng tay: - S¶n phÈm cÇn miÖng phun lín gióp ®iÒn ®Çy tèt.

- S¶n phÈm lµm b»ng vËt liÖu Ýt bÞ biÕn d¹ng.

- CÇn tiÕt diÖn réng ®Ó cã sù ph©n phèi l−u l−îng ®ång thêi nhê ®ã mµ çc ph©n tö sîi ®¹t ®−îc sù ®Þnh h−íng ®Æc tr−ng.

+ MiÖng phun tù c¾t: MiÖng phun tù c¾t lµ lo¹i miÖng phun tù rêi s¶n phÈm sau khi khu«n më.

§iÒu nµy ®¹t ®−îc nhê vµo kÕt cÊu khu«n (khu«n ba tÊm) hoÆc hÖ thèng ®Èy cuèng phun vµ s¶n phÈm.

Mét sè lý do ®Ó dïng miÖng phun kiÓu tù c¾t: - Kh«ng ph¶i thªm nguyªn c«ng c¾t ®Ó hoµn thiÖn s¶n phÈm

- TÝnh thÈm mü cña s¶n phÈm (s¶n phÈm sÏ cã vÕt miÖng phun rÊt nhá)



- Gi÷ thêi gian chu k× cÇn thiÕt hÇu nh− kh«ng ®æi qua tÊt c¶ çc lÇn phun.

d) Çc lo¹i miÖng phun c¾t b»ng tay:

MiÖng phun trùc tiÕp (Sprue gate or direct gate): Lo¹i miÖng phun trùc tiÕp th−êng dïng cho çc khu«n cã mét lßng khu«n, n¬i mµ vËt liÖu ®−îc ®iÒn ®Çy vµo khu«n mét çch trùc tiÕp mµ kh«ng qua hÖ thèng kªnh dÉn. Ch×nh v× kh«ng cã hÖ thèng kªnh dÉn nªn viÖc mÊt ¸p trong qu¸ tr×nh ®iÒn ®Çy lµ rÊt bÐ. Tuy nhiªn, nh−îc ®iÓm cña miÖng phun lo¹i nµy lµ ®Ó l¹i vÕt c¾t lín trªn bÒ mÆt s¶n phÈm. Sù co rót ®−îc quyÕt ®Þnh bëi bÒ dµy cña s¶n phÈm vµ ®−êng kÝnh miÖng phun. §iÓn h×nh lµ sù co rót cña phÇn nhùa gÇn miÖng phun sÏ nhá vµ t¹i miÖng phun sÏ lín. §iÒu nµy ®−a ®Õn hËu qu¶ lµ øng suÊt c¨ng gÇn miÖng phun l¬n.

MiÖng phun trùc tiÕp vµ vÕt c¾t cña nã trªn s¶n phÈm




KÝch th−íc cho thiÕt kÕ miÖng phun trùc tiÕp MiÖng phun kiÓu b¨ng (Tab gate): MiÖng phun kiÓu b¨ng th−êng dïng ®Ó lµm gi¶m øng suÊt trong lßng khu«n vµ ng¨n ngõa lçi t¹o ®u«i cho çc chi tiÕt ph¼ng vµ máng. øng suÊt sinh ra trong lßng khu«n sÏ ®−îc tËp trung ë b¨ng, mµ sÏ ®−îc c¾t bá sau khi Ðp phun. MiÖng phun kiÓu b¨ng phï hîp dïng cho çc lo¹i nhùa PC, SAN, ABS...

MiÖng phun kiÓu b¨ng vµ vÕt c¾t cña nã trªn s¶n phÈm


KÝch th−íc cho thiÕt kÕ miÖng phun kiÓu b¨ng

MiÖng phun c¹nh (Edge gate): Lµ lo¹i miÖng phun th«ng dông, cã thÓ dïng cho nhiÒu lo¹i s¶n phÈm bëi kÕt cÊu rÊt ®¬n gi¶n vµ kh«ng cÇn ®é chÝnh x¸c cao. MiÖng phun kiÓu c¹nh ®−îc ®Æt trªn mÆt ph©n khu«n vµ ®iÒn ®Çy lßng khu«n tõ bªn h«ng, trªn hay d−íi.



MiÖng phun kiÓu c¹nh vµ vÕt c¾t cña nã trªn s¶n phÈm


KÝch th−íc cho thiÕt kÕ miÖng phun c¹nh

MiÖng phun kiÓu gèi (Overlap gate): Lµ lo¹i miÖng phun t−¬ng tù nh− miÖng phun kiÓu c¹nh, chØ kh¸c nhau ë chç lµ miÖng phun n»m lÊp trªn bÒ mÆt s¶n phÈm.



MiÖng phun kiÓu gèi MiÖng phun kiÓu qu¹t: MiÖng phun kiÓu qu¹t thùc chÊt còng lµ miÖng phun c¹nh cã bÒ réng bÞ biÕn ®æi. MiÖng phun kiÓu nµy t¹odßng ch¶y ªm vµ cho phÐp ®iÒn ®Çy lßng khu«n mét çch nhanh chãng nªn rÊt phï hîp cho nh÷ng s¶n phÈm lín vµ dµy. Thªm vµo ®ã, miÖng phun kiÓu qu¹t còng t¹o ra dßng ch¶y lan to¶ nªn gióp tr¸nh ®ù¬c ®−êng hµn ë n¬i cã bÒ dµy máng trªn s¶n phÈm.

Kªnh dÉn nhùa kiÓu qu¹t vµ vÕt c¾t cña nã trªn s¶n phÈm

MiÖng phun kiÓu qu¹t nªn ®−îc lµm c«n ë c¶ bÒ réng lÉn bÒ dµy ®Ó cã mÆt c¾t ngang kh«ng ®æi. §iÒu nµy gióp ®¶m b¶o: + VËn tèc ch¶y lµ h»ng sè. + Toµn bé bÒ réng ®−îc dïng cho l−u l−îng. + ¸p suÊt lµ nh− nhau qua toµn bÒ réng. KÝch th−íc khuyªn dïng cho thiÕt kÕ:

KÝch th−íc cho thiÕt kÕ miÖng phun kiÓu qu¹t

MiÖng phun kiÓu ®Üa (Disgate or diaphragm gate): MiÖng phun kiÓu ®Üa th−êng dïng cho çc chi tiÕt cã d¹ng trô rçng mµ cã yªu cÇu cao vÒ ®é ®ång t©m vµ kh«ng cã ®−êng hµn. MiÖng phun kiÓu nµy thùc chÊt lµ miÖng phun mµng bao vßng quanh thµnh s¶n phÈm. Khi nhùa qua cuèng phun, nhê mµng phun vßng quanh thµnh s¶n phÈm mµ lßng khu«n ®ù¬c ®iÒn ®Çy mét çch ®ång ®Òu.



S¶n phÈm víi miÖng phun kiÓu ®Üa


KÝch th−íc thiÕt kÕ cho miÖng phun kiÓu ®Üa

MiÖng phun kiÓu vßng (Ring gate): MiÖng phun kiÓu vßng thÝch hîp cho nh÷ng s¶n phÈm cã d¹ng trô rçng vµ

gióp h¹n chÕ vÕt hµn, kÑt khÝ trong qu¸ tr×nh ®iÒn ®Çy vµ gi¶m øng suÊt tËp trung quanh miÖng phun. Cã hai lo¹i miÖng phun kiÓu vßng: kiÓu vßng ngoµi vµ

kiÓu vßng trong.

d) MiÖng phun kiÓu vßng ngoµi

e) MiÖng phun kiÒu vßng trong



KÝch th−íc khuyªn dïng cho thiÕt kÕ: D = S +1,5 - (4/3)S +k (mm) L = 0,5 – 1,5 (mm) H = (2/3)S – 2 (mm) r = 0,2 S (mm) k= 2mm víi s¶n phÈm cã ®é dµi dßng ch¶y ng¾n vµ dµy. k =4 ®èi víi s¶n phÈm cã ®é dµi dßng ch¶y dµi vµ máng.

MiÖng phun kiÓu nan hoa (Spoke gate or spider gate): MiÖng phun kiÓu nan hoa th−êng dïng cho s¶n phÈm cã h×nh èn, dÔ c¾t bá vµ tiÕt kiÖm vËt liÖu. Nh−îc ®iÓm cña lo¹i miÖng phun nµy lµ s¶n phÈm cã thÓ bÞ nhiÒu ®−êng hµn vµ kh«ng trßn hoµn toµn.

MiÖng phun kiÓu nan hoa

KÝch th−íc khuyªn dïng cho thiÕt kÕ: bÒ dµy 0.08 – 4.8, bÒ réng 1,6 – 6,4 MiÖng phun kiÓu mµng (Flash gate):

MiÖng phun kiÓu mµng phï hîp cho s¶n phÈm lín vµ ph¼ng (®Æc biÖt lµ s¶n phÈm lµm b»ng nhùa Acrylic ) v× nã gióp gi¶m ®é cong vªnh cho s¶n phÈm nhê sù ph©n bè nhùa ®ång ®Òu.



MiÖng phun kiÓu mµng vµ vÕt c¾t ®Ó l¹i cña nã trªn s¶n phÈm


D = S – (4/3) S+k (mm) k = 2 víi s¶n phÈm cã ®é dµi dßng ch¶y ng¾n vµ dµy. k = 4 víi s¶n phÈm cã ®é dµi dßng ch¶y dµi vµ máng. L = 0,5 – 2 (mm) H = (0,2 – 0,7) S (mm)

KÝch th−íc thiÕt kÕ cho miÖng phun kiÓu

mµng f) MiÖng phun tù c¾t:

MiÖng phun ®iÓm (Point gate): MiÖng phun kiÓu ®iÓm th−êng ®−îc dïng trong khu«n 3 tÊm cã nhiÒu lßng khu«n hay cã kÝch th−íc lßng khu«n lín. Khi thiÕt kÕ miÖng phun ®iÓm , ng−êi ta th−êng dïng kªnh dÉn d¹ng h×nh thang hay h×nh thang biÕn ®æi ®Ó tiÖn viÖc gia c«ng vµ l¾p chèt kÐo hÖ thèng kªnh dÉn ®Ó miÖng phun rêi s¶n phÈm dÔ dµng h¬n. ¦u ®iÓm chÝnh cña miÖng phun ®iÓm lµ gióp bè trÝ nhiÒu miÖng phun vµo cïng mét lßng khu«n khi lßng khu«n cã kÝch th−íc lín. §iÒu nµy gióp qu¸ tr×nh ®iÒn ®Çy ®ång thêi gi÷a çc vïng kh¸c nhau trªn s¶n phÈm diÔn ra nhanh chãng vµ tèt h¬n. Tuy nhiªn, cÇn l−u ý khu«n cã thÓ bÞ t¨ng nhiÖt g©y qu¸ nhiÖt ®èi víi nh÷ng vËt liÖu cã cÊu tróc sîi dµi vµ ®é nhít thÊp do miÖng phun cã kÝch th−íc nhá.



MiÖng phun ®iÓm vµ vÕt c¾t cña nã ®Ó l¹i trªn s¶n phÈm


KÝch th−íc cho thiÕt kÕ miÖng phun ®iÓm

Çc kiÓu lç chèt kÐo kªnh dÉn

MiÖng phun ngÇm (Tunnel gate or submarine gate): MiÖng phun ngÇm th−êng ®−îc dïng trong khu«n hai tÊm cã nhiÒu lßng khu«n. Khi thiÕt kÕ s¶n phÈm nhá vµ cÇn c¾t keo mÆt bªn ta nªn nghÜ ®Õn kiÓu miÖng phun nµy.



MiÖng phun ngÇm vµ vÕt c¾t cña nã ®Ó l¹i trªn s¶n phÈm

Cã hai lo¹i miÖng phun ngÇm: miÖng phun ngÇm d¹ng th¼ng vµ miÖng phun ngÇm d¹ng cong. MiÖng phun ngÇm d¹ng th¼ng:

Çc lo¹i miÖng phun ngÇm d¹ng th¼ng



Qu¸ tr×nh c¾t miÖng phun ngÇm d¹ng th¼ng


KÝch th−íc cho thiÕt kÕ miÖng phun ngÇm tiªu chuÈn



KÝch th−íc thiÕt kÕ cho miÖng phun ngÇm hiÖu chØnh MiÖng phun ngÇm d¹ng cong:

Qu¸ tr×nh c¾t miÖng phun ngÇm d¹ng cong


KÝch th−íc cho thiÕt kÕ kªn dÉn vµ miÖng phun

kiÓu ngÇm

KÝch th−íc cho thiÕt kÕ miÖng phun ngÇm d¹ng con

9) MiÖng phun cña kªnh dÉn nãng:



MiÖng phun lo¹i nµy ®· ®−îc tiªu chuÈn ho¸ cïng víi hÖ thèng kªnh dÉn vµ cuèn phun. Do ®ã, khi cÇn dïng ta chØ viÖc liªn hÖ víi çc nhµ s¶n xuÊt vµ tiÕp thu çc lêi khuyªn tõ hä ®Ó cã ®−îc thiÕt kÕ thÝch hîp. KiÓu kh«ng cã van: miÖng phun kiÓu nµy sÏ bÞ ng¾t khi khu«n më ra v× nhùa ë miÖng phun rÊt nãng. Sù ®Þnh h×nh cña s¶n phÈm ®−îc ®iÒu khiÓn bëi phÇn nhùa ®«ng cøng gÇn miÖng phun.

MiÖng phun kh«ng cã van

KiÓu cã van: trong kªnh dÉn cã thªm vµo mét chèt, chèt nµy cã t¸c dông nh− mét van cã thÓ ®ãng miÖng phun ngay tr−íc khi nhùa gÇn miÖng phun ®«ng ®Æc. §iÒu nµy ch phÐp t¨ng ®−êng kÝnh miÖng phun lín h¬n vµ ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh ®Þnh h×nh tèt h¬n.

MiÖng phun kiÓu cã van

10) Lêi khuyªn cho thiÕt kÕ miÖng phun trong hÖ thèng kªnh dÉn nguéi:

Lêi khuyªn chung ®Ó ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ tèt trong viÖc thiÕt kÕ miÖng phun lµ dïng ph©n mÒm m« pháng qu¸ tr×nh ®iÒn ®Çy lßng khu«n ®Ó thÊy ®−îc çc khuyÕt tËt trªn s¶n phÈm sau khi Ðp phun. Khi thiÕt kÕ miÖng phun cÇn l−u ý mét sè ®iÒu sau:

b) VÞ trÝ:

- NÕu cã thÓ nªn ®Æt miÖng phun ë chç dµy nhÊt cña s¶n phÈm. Kh«ng nªn ®Æt miÖng phun ë nh÷ng vïng chuyÓn tiÕp tõ dµy sang máng ®Ó tr¸nh sù ng¾c ngø dßng ch¶y vµ vÕt lâm hay lç trèng trªn s¶n ph©m.

- NÕu cã thÓ nªn bè trÝ miÖng phun ®èi diÖn víi çc r·nh tho¸t khÝ ®Ó khÝ trong lßng khu«n bÞ ®Èy ra ngoµi hoµn toµn.



- Bè trÝ miÖng phun h¹n chÕ ®−êng hµn Ýt nhÊt.

- §¶m b¶o h−íng dßng ch¶y t¹o ra sù ®iÒn ®Çy ®ång bé trªn toµn bé s¶n phÈm. §iÒu nµy gióp tr¸nh ®−îc hiÖn t−îng kÑt khÝ trong qu¸ tr×nh ®iÒn ®Çy. NÕu khÝ bÞ kÑt th× s¶n phÈm sÏ dÔ cã nh÷ng vÕt ch¸y ®en.

- Kh«ng nªn ®Æt miÖng phun t¹i nh÷ng vïng chÞu lùc trªn s¶n phÈm v× vïng gÇn miÖng phun sau qu¸ tr×nh Ðp phun cßn tån t¹i øng suÊt d− nªn rÊt dÔ bÞ háng khi chÞu lùc.

b) KÝch th−íc: - MiÖng phun ph¶i cã kÝch th−íc vµ vÞ trÝ thÝch hîp ®Ó tr¸nh hiÖn t−îng t¹o ®u«i trªn s¶n phÈm. - Trong tr−êng hîp khu«n cã nhiÒu lßng khu«n th× tÊt c¶ çc miÖng phun nªn cïng kÝch th−íc (®−êng kÝnh, bÒ dµy... ) ®Ó cã ®−îc sù c©n b»ng dßng vµ ¸p. c) TÝnh thÈm mü: vÕt miÖng phun cã thÓ ¶nh h−ëng ®Õn tÊm thÈm mü cña s¶n phÈm v× vËy nªn ®Æt miÖng phun ë nh÷ng chç khuÊt cña s¶n phÈm. ¸p dông vµo thùc tÕ: Víi s¶n phÈm b¸nh r¨ng trong m¸y in Canon cã kÕt cÊu kh¸ ®¬n gi¶n, bé khu«n gia c«ng cïng lóc bèn b¸nh r¨ng:

Dùa vµo kh¶ n¨ng gia c«ng khu«n thùc tÕ ta thiÕt kÕ hÖ thèng kªnh dÉn nh− sau: Cuèng phun: §Ó chÕ t¹o mét cuèng phun tiªu chuÈn cã ®é c«n trong lµ 10 lµ rÊt khã kh¨n, tèn thêi gian, hiÖu suÊt lµm viÖc kh«ng cao, do ®ã ta dïng lo¹i b¹c cuèng phun tiªu chuÈn cã s½n trªn thÞ tr−êng.

Kªnh dÉn: Dïng lo¹i kªnh dÉn nguéi. TiÕt diÖn ngang

MiÖng phun: Dïng miÖng phun kiÓu c¹nh, ®iÒn ®Çy lßng khu«n tõ bªn trªn



ThiÕt kÕ lßng khu«n 4) Sè lßng khu«n:

Ta cã thÓ c©n nh¾c ®Ó chän sè lßng khu«n phï hîp nhê çc th«ng tin sau: + KÝch cì cña m¸y Ðp phun (n¨ng suÊt phun lín nhÊt vµ lùc kÑp lín nhÊt). + Thêi gian giao hµng. + Yªu cÇu vÒ chÊt l−îng s¶n phÈm. + KÕt cÊu vµ kÝch th−íc khu«n. + Gi¸ thµnh khu«n. Sè lßng khu«n th«ng th−êng ®−îc thiÕt kÕ theo d·y sè: 2,4,6,8,12,24,32,48,64,96,128 v× çc lßng khu«n sÏ dÔ dµng ®−îc xÕp theo h×nh ch÷ nhËt hoÆc h×nh trßn. Th«ng th−êng ta cã thÓ tÝnh sè lßng khu«n cÇn thiÕt trªn khu«n b»ng çch dùa vµo: sè l−îng s¶n phÈm, n¨ng suÊt phun vµ n¨ng suÊt lµm dÎo cña m¸y Ðp phun, lùc kÑp khu«n cña m¸y. a) Sè lßng khu«n tÝnh theo sè l−îng s¶n phÈm trong ®¬n ®Æt hµng:

N = L x K x tc/(24 x 3600 x tm) Trong ®ã: n : sè lßng khu«n tèi thiÓu trªn khu«n. L : sè s¶n phÈm trong mét l« s¶n xuÊt. K : hÖ sè do phÕ phÈm, K = l/(l – K). Víi k lµ tØ lÖ phÕ phÈm. tc : thêi gian cña mét chu k× Ðp phun (s). tm : thêi gian hoµn tÊt l« s¶n phÈm (ngµy)

b) Sè lßng khu«n tÝnh theo chu k× Ðp phun:

N = 0,8 x S/W Trong ®ã: N : sè lßng khu«n tèi thiÓu trªn khu«n. S : n¨ng suÊt phun cña m¸y (gam/mét lÇn phun). W: träng l−îng cña s¶n phÈm (g).

c) Sè lßng khu«n tÝnh theo n¨ng suÊt lµm dÎo cña m¸y:

n = P / (X x W)



trong ®ã: n : sè lßng khu«n tèi thiÓu trªn khu«n. P: n¨ng suÊt lµm dÎo cña m¸y (g/ph). X : tÇn sè phun (−íc l−îng) trong 1 phót (l/ph) W : träng l−îng cña s¶n phÈm (g).

d) Sè lßng khu«n tÝnh theo lùc kÑp khu«n cña m¸y:

N = (S x P)/FP

Trong ®ã: n : sè lßng khu«n tèi thiÓu trªn khu«n. FP : lùc kÑp khu«n tèi ®a cña m¸y (N). S: diÖn tÝch bÒ mÆt trung b×nh cña s¶n phÈm kÓ c¶ çc r·nh dßng theo h−íng ®ãng khu«n (mm2). P : ¸p suÊt trong khu«n (Mpa).

5) Çc çch bè trÝ lßng khu«n.

Çch bè trÝ lßng khu«n h×nh ch÷ nhËt

Çch bè trÝ lßng khu«n d¹ng trßn vµ d¹ng cong

6) MÆt ph©n khu«n



MÆt ph©n khu«n cÇn bè trÝ hîp lÝ ®Ó tho¸t khu«n dÔ dµng, ®¶m b¶o kh«ng cã sai sãt trªn çc bÒ mÆt chÞu lùc, çc bÒ mÆt quan träng. Mét s¶n phÈm cã thÓ cã nhiÒu mÆt ph©n khu«n. §iÒu nµy cßn tuú thuéc vµo sù phøc t¹p cña h×nh d¸ng s¶n phÈm.


Engineering

Tong quan may ep phun khuon nhua