12.dcyb op mikronükleus sunum

,

Akut Organofosfat zehirlenmelerinde Kromozomal ve

Oksidatif DNA hasarı ve bu hasarın adrenal, hipofiz ve

tiroid hormonları ile ilişkisinin değerlendirilmesi

Kürşat Gündoğan1, Hamiyet Altuntaş2, Fahri Bayram3, Ramazan Coşkun1, Gülden Başkol4, Nazmiye Bitgen2,

İsmail Hakkı Akbudak1

1Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları ABD, Yoğun Bakım BD. Kayseri2Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Biyoloji ABD. Kayseri3Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları ABD, Endokrinoloji ve Metabolizma BD. Kayseri4Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Biyokimya ABD. Kayseri

07.11.2015 12. DCYB KONGRESİ

Giriş

Pestisitler arasında organofosfatlar tarım sektöründe sıklıkla kullanılmakta olup, organofosfat (OF) zehirlenmeleri özellikle az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde sık görülmektedir(1).


Giriş

Organofosfat pestisitlerinin de genotoksik etkilerinin olduğu

birçok çalışmalarla desteklenmiştir(2).

OF’ın DNA hasarı üzerine olan etkileri tarım ile uğraşan veya

diğer mesleki olarak (üretim, taşıma gibi) OF’a maruz kalan

bireylerin lenfositlerinde araştırılmıştır(2).


Giriş

Yapılan çalışmalarda, tarım ilaçlarına (pestisitlere) maruz kalma ile kanser, parkinson ve diğer birçok nörolojik hastalıkların gelişimi arasında ilişki olduğu gösterilmiştir(2).

Bu ilişkinin DNA hasarı ve oksidatif strese bağlı olduğu ileri sürülmektedir.


Amaç

Çalışmamızda akut OF intoksikasyonuna maruz kalan

bireylerin lenfositlerinde Sitokinez-bloke mikronukleus

(CBMN) sitom yöntemi ile kromozom /genom hasarı,

hücre çoğalma indeksi ve hücre ölüm oranı incelendi.

Ayrıca oksidatif DNA hasarı tespit edilerek akut OF

intoksikasyonunun genom instabilitesi üzerine etkileri

araştırıldı.


Sitokinez-bloke mikronukleus sitom

(CBMN cyt) yöntemi

• Çeşitli memeli hücrelerine ve periferik kan lenfositlerine

uygulanabilen,

• Bu hücrelerde genom (kromozomal DNA) hasarını, hücre

bölünme durumunu (sitostazi) ve hücre canlılığını

(sitotoksisite), sitolojik olarak değerlendirmek için kullanılan

bir genotoksisite yöntemidir(3-4).


Genom Hasarı

Binükleer (BN) hücrelerde,

•Mikronükleus (MN),

•Nükleer bud (NBUD) ve

•Nükleoplazmik köprü (NPB)

oluşumlarındaki artış, genom hasarının göstergesidir ve kanser

riskinin ön belirteci olarak kabul edilmektedir.

Binükleer hücre


binükleer hücreler skorlanır.

Genom hasarı için;

Mikronukleuslu (MN)

Nükleoplazmik köprülü (NPB)

Nükleer budlu (NBUD)

CBMN cyt Yöntemi


CBMN cyt Yöntemi

Hücre ölümü (sitotoksik etkiler) için;

Apopitotik

Nekrotik


mononükleer hücreler skorlanır

Oksidatif DNA hasarı

Oksidatif stresin, farklı mekanizmalar ile DNA’da baz ve şeker değişiklikleri, tek

ve çift zincir kırıkları (kromozom kırıkları), DNA-protein çapraz bağlanması

gibi bir takım lezyonlara neden olarak hasara yol açtığı bilinmektedir.

Hasara uğrayan bazlar arasında 8-hidroksi-2’-deoksiguanozin (8-OHdG),

oldukça duyarlı ve en sık karşılaşılan oksidatif DNA hasarının göstergesidir ..

Plazma örneklerinde, 8-OHdG’nin ölçümü, DNA’daki oksidatif hasarın

doğrudan göstergesi olarak kabul edilmekte olup oksidatif DNA hasarını

belirlemek için kullanılan en yaygın yöntemdir(5).


Materyal ve Metod

Tarih ve yer: Ekim 2012 ve Ekim 2014 tarihleri arasında Erciyes

Üniversitesi Tıp Fakültesi Dahiliye Yoğun Bakım Ünitesi

Hastalar ve kontrol grubu: Akut OF zehirlenmesi ile başvuran

13 hasta ile hastalarla benzer yaş ve cinsiyette 13 sağlıklı bireyin kan

örnekleri analiz edilmiştir.

Kişilerden alınan kan örnekleri CBMN sitom tekniğine uygun olarak 72

saat kültüre edildi. Hazırlanan preparatlarda CBMN sitom yöntemi

parametreleri skorlandı.

Ayrıca, oksidatif DNA hasarı için aynı kişilere ait plazma örneklerinde

8-OHdG seviyeleri de ölçüldü.


Materyal ve Metod

Hastalardan, yoğun bakımda tedavi başlamadan önce ve

tedavi sonrası hasta taburcu olmadan önce MN ve endokrin

(hipofiz, tiroid, over, adrenal) fonksiyonlar için kan alındı.

Kanlar uygun şekilde (-82 c) saklandı.

Endokrin hormonlar:

ACTH,ST4 ve ST3, TSH, PRL, IGF-1, GH, FSH, LH, TT, ST,

E2.


Hastaların demografik ve klinik özellikleri

Değişken

Yaş, ±SD (yıl) 46.3±15,9

Cins, n(%)

Erkek

Kadın

9 (70)

4 (30)

APACHE II skoru, range 7 (2-17)

SOFA skoru,range 1 (0-4)

Giriş PSE, range (ü/L) 1049 (15-11494)

Çıkış PSE, range (ü/L) 4679 (246-12613)

Yoğun Bakım gün sayısı, range 4 (2-13)

07.11.2015

PSE:Pseudo kolinesteraz

12. DCYB KONGRESİ

Bu çalışmaya 13 hasta alındı. Hastaların demografik ve klinik bilgileri tabloda verilmiştir.

Bu hastalardan 3 tanesi mekanik ventilatöre bağlandı. Hastalardan 1 tanesi exitus oldu

Maruz kalınan organofosfat ajanlar

Ajan Hasta sayısı

Chlorpyrifos 3

Dichlorvos 2

Phenmedipham 1

Fenamiphos 1

Cypermethrin 1


.Neden olan ajanların isimleri tabloda verilmiştir.

Bu hastalardan 5 tanesinde neden olan ajana ulaşılamadı.

Bulgular

Akut OF zehirlenmesi olan 13 hasta ve 13 sağlıklı kontrol

kişiye ait yaş, hormon düzeyleri, 8-OHdG seviyeleri ve CBMN

sitom yöntemi parametrelerinin ortalama değerleri tablo 3’de

gösterilmiştir.


Tablo3. Akut OF zehirlenmesi olan 13 hasta ve 13 sağlıklı kontrol kişiye ait yaş,

hormon düzeyleri, 8-OHdG seviyeleri ve CBMN cyt yöntemi parametrelerinin

ortalama değerleri


Bulgular

Akut OF zehirlenmesi olan hastalarda, tedavi sonrasında

MN ve NPB frekansları (p<0.05)

Apoptotik ve nekrotik hücre frekanslarının azaldığı

bulunmuştur (p<0.05).


Hastalara ait tedavi sonrası CBMN sitom yöntemi parametreleri ve 8-

OHdG seviyelerinin, endokrin hormonlar ile ilişkisi değerlendirildiğinde

Tedavi sonrası

GH ile NPB (p<0.05) ve

NBUD hücre frekansının (p<0.05) arttığı;

Tedavi sonrası

ST3 ile apoptotik (p<0.01) ve

Nekrotik hücre frekansının (p<0.01) azaldığı;

Tedavi sonrası

ST4 ile apoptotik (p<0.05) ve

Nekrotik hücre frekansının (p<0.05) azaldığı bulunmuştur.


Bulgular

Tartışma

CBMN sitom yöntemi ile gözlenen MN'u içeren nükleer

anomalilerin oluşumu karsinogenezin erken dönemlerinde

görülebilen olaylardır.

Bu nedenle, akut OF intoksikasyonuna maruz kalanlarda artan

kromozomal DNA hasarı (MN oluşumları), bu kişilerde ilerde

gelişebilecek olası kanser riski ile ilişkili olabilir.


Tartışma

Akut OF intoksikasyonuna maruz kalan bireylerin

lenfositlerinde hem kromozomal (CBMN sitom yöntemi ile)

hem de oksidatif DNA düzeyinde (8-OhDG düzeyleri

ölçümü ile) genom hasarını inceledik.

Akut OF intoksikasyonuna maruz kalan bireylerin tedavi

sonrasında MN ve NPB’lü hücre frekanslarının ve apoptotik

ve nekrotik hücre frekanslarının azaldığı gösterilmiştir.


Sonuç

Çalışmamız, akut OF intoksikasyonuna maruz kalan kişilerin

lenfositlerinde, MN dışında, şimdiye kadar çalışılmamış olan

CBMN sitom parametrelerinin ve şimdiye kadar hiç

araştırılmamış olan oksidatif DNA hasarının belirlenmesi

yönüyle ilk çalışmadır.

Aynı zamanda, hipofiz hormonları ile CBMN sitom

parametreleri ve 8-OhDG düzeyleri arasında olası bir

ilişkinin araştırılması yönüyle de ilk çalışmadır


1. Robey WC, Meggs WJ, Tintinalli JE, et all. Insecticides, herbicides, rodenticides. Emergency Medicine 6th ed. New York;

McGraw-Hill Co 2004:1134-1143.

2. Muniz JF, McCauley L, Scherer J, Lasarev M, Koshy M, Kow YW, Nazar-Stewart V, Kisby GE. Biomarkers of oxidative

stress and DNA damage in agricultural workers: a pilot study. Toxicol Appl Pharmacol. 2008, 227:97-107.

3.Fenech M. The in vitro micronucleus technique. Mutat. Res. 2000; 455: 81-95.

4. Fenech M. Cytokinesis-block micronucleus cytome assay. Nature Protocols, 2007; 2: 1084-1104.

5. Chen HI, Liou SH, Ho SF, et al. Oxidative DNA damage estimated by plasma 8-hydroxyguanosine (8-OHdG): Influence of

4, 4’-methylenebis (2-chloroaniline) exposure and smoking. J Occup Health 2007; 49: 389-398

6, Donmez-Altuntas H, Bitgen N. Evaluation of the genotoxicity and cytotoxicity in the general population in Turkey by use of

the cytokinesis-block micronucleus cytome assay. Mutat Res. 2012; 748: 1-7.

7. Bonassi S, Znaor A, Ceppi M, Lando C, Chang WP, Holland N, Kirsch-Volders M, Zeiger E, Ban S, Barale R. An increased

micronucleus frequency in peripheral blood lymphocytes predicts the risk of cancer in humans. Carcinogenesis, 2007; 28:

625-631.

6. Satar S, Kayraldiz A, Rencuzogullari E, Karakoc E, Sebe A, Avci A, Yesilagac H, Topaktas M.The genotoxicity and

cytotoxicity among patients diagnosed with organophosphate poisoning. Bratisl Lek Listy. 2009;110:476-9.

Kaynaklar


TEŞEKKÜR EDERİM….


Health & Medicine

12.dcyb op mikronükleus sunum