SPORDA AYAK BİLEĞİ

YARALANMALARININ

ÖNLENMESİ

FZT.Bünyamin

HAKSEVER

ANATOMİ

Ayak bileği yaralanmaları tüm spor yaralanmaların %10-35 ini oluşturmaktadır.

Dünyada her yıl 1 milyondan fazla kişi ayak bileği yaralanması yüzünden doktora başvurmaktadır.

Tüm sporlar içinde en çok maça çıkma zamanı kaybettiren yaralanma türüdür.

En fazla futbol 71.3 SEZONDA

Amerikada günde 27.000 , yılda 850.000 kişi ayak bileği burkulması meydana gelmektedir.

Ankle Pain/Swelling: Differential Diagnosis

(In a Page: Signs and Symptoms)

Inversion sprain (85% of ankle sprains) *****

–Results in pain, swelling, and ecchymosis of the lateral malleolar area

–Damage occurs to the three ligaments of inferior fibula (anterior and posterior talofibular and

calcaneofibular ligaments) and peroneal muscle

Degenerative joint disease

–Pain is present upon waking in the

morning; relieved by mild activity

–Grinding/popping occurs with motion

Inversion/eversion injury of subtalar joint

–Results in pain while walking on uneven ground

Syndesmosis injury (“high ankle sprain”)

–Stretching of the interosseous membrane

–Results in pain at the lower leg

◦ Avulsion fracture of the distal fibula

–Results in persisting lateral malleolar pain

–Difficult to differentiate from the

epiphyseal line on X-ray

◦ Repetitive injury with disruption of the ankle retinaculum

–Results in chronic pain of the posterior aspect of the ankle

◦ Poor shoe alignment

◦ Bimalleolar fracture

◦ Trimalleolar fracture: Bimalleolar fracture tibia

◦ Neoplasm

◦ Peroneal nerve entrapment

◦ Diabetic (Charcot's) arthropathy

ankle

**

*

*

**

*

**

*

*

****

*

*

*

**

*

*

**

*

*

Ayak bileği yaralanması %25

sprain yaralanması %75

inversiyon yönünde %85

ATFL %70

Neden inversiyon

yönünde???

SPRAİN

SINIFLANDIRILMASI

Yapılan bir çalışmada grade 3 olan

hastalarda; tamamen iyleşme oranı

Fonksiyonel tedavi ile %82 -100-58

İmmobilizasyon ile:%65-98-53

Operasyon ile:%56-95-25

***bu sonuçlar yanlı olabilir. Çünkü

kişilerin daha sonra spora dönüp

dönmeyecekleri,çabuk iyleşme gerekip

gerekmediği,hasta isteği belli değil.

Risk faktörleri

Sprain hikayesi:Daha önceden ayak bileği yaralanması geçirmiş birinin tekraa yaralanma ihtimali %40

Bu yaralanma sonrası kronik ağrı ve instabilite probleminin oluşma

ihtimal:%20-50

Eksentrik kas kuvveti yetersizliği:ani dönüşlerde adaptasyon sağlayamama, maç sonuna doğru yorgunluk etkisi

Propriosepsiyon ve denge eksikliği

Yetersiz ısınma periyodu

Yetersiz proprioseption ve denge Uygun olmayan ekipman

Uygun olmayan yüzey ve zeminler

Yetersiz ısınma

Spor türü: sporun içerdiği hareket zorluğu;zıplama, ani dönüş, contact(%58)-incontact(%17.7)

Medial ark yüksekliği

Yaralanmaların önlenmesi

Ayakkabı tipi:

Bu konudaki çalışmalar oldukça

çelişkilidir.

Ayakkabı tipini ayak bileği

burkulmasını önlediği düşünülmesine

rağmen bu konu çalışmalar ile net

kanıtlanamamıştır.

Fakat yeni modellerin daha rahat ve

şok absorban özelliğinin fazla

olmasından dolayı sporcunun

performansını arttırmaktadır.

2008 yılında 230 basketbolcu üzerinde yapılan bir çalışmada; yumuşak bileklikli ayakkabı giyen ve sert bileklikli ayakkabı giyen iki grup arasında ayak bileği tekrar yaralanma oranlarında anlamlı bir fark bulunamadı.

1993 yılında 569basketbolcu üzerinde yapılan başka bir çalışmada yüksek bileklikli ayakkabı giyen ve alçak bileklikli ayakkabı giyen iki grup karşılaştırıldı ve tekrarlı ayak bileği yaralanma oranları arasında anlamlı bir fark bulunamadı.

Taping

Özellikle ayak bileği inversiyon yönünde hareketi kısıtlaması açısından faydalı bulunmuştur.

Ayak bileği farkındalığını arttırır.

Uygulaması zordur. Maç öncesi yapılıp her maç sonrası çıkarılması gerekir.

Ayak bileği instabilitesini önler

Brace

Tapinge göre daha ucuzdur.

Yapılan 4 çalışmadan sadece 1 tanesi brace geçmiş sprain hikatesi olanlarda tekrarlı ayak bileği yaralanmasını azalttığı bulunmuştur.

Etkileri taping ile aynıdır.

Fakat daha iyi bir stabilizasyon sağlar

Uygulama zorluğu yoktur.

Kendine güveni arttırır.

Nöromuskuler eğitim

En etkili yöntemdir.

Bu eğitimin faydalı olması için en az 8-

10 hafta uygulanması gerekmektedir.

Diğer yöntemlerden farkı altta yatan

nöromuskuler problemleri çözer.

Stabilizasyon artması, reaksiyon

zamanı azaltır, mekanoreseptor

aktivasyonunu arttırır.

GERME EĞİTİMİ

YÜRÜYÜŞ EĞİTİMİ

1985 yılında 65 futbolcuya 6 aylık

uygulanan wobble board eğitimi

sonrası standart gruba göre daha

önce sprain hikayesi olan kişilerde

tekrar yaralanma ihtimali %80

azalmaktadır.

1996 yılında yapılan başka bir

çalışmada 12 haftalık eğitim sonrası

daha önce sprain hikayesi olan

kişilerde tekrar yaralanma oranı %50

azalmıştır.

Çalışmalarla 3 uygulamanın

karşılaştırılması2007 yılında 80 futbolcu üzerinde yapılan çalışmada bir gruba denge eğitimi, diğer gruba kuvvetlendirme eğitimi, diğer gruba brace uygulaması yapılıp daha önce sprain hikayesi olan kişilerde tekrar yaralanma oranın karşılaştırılması sonucunda;

Denge eğitim alan kişilerde kuvvetlendirme eğitimineoranla sprainanlamlı azalmıştır.

Kuvvetlendirme ve brace uygulaması alan gruplarda anlamlı bir değişim görülmemiştir.

1988 yılında 297 amerikan

futbolcularına 6 yıl boyunca brace ve

taping uygulamalarını yapıp daha

önce sprain hikayesi olmayan

kişilerde ilk yaralanma oranın

karşılaştırılması sonucunda;

Brace uygulaması yapılan kişilerde

taping uygulamasına göre anlamlı bir

azalma görülmüştür.

1985 yılında 439 futbolcu üzerinde

yapılan çalışmada denge ve

proprioseption eğitimi ile brace

kullanımının 1 sezon sonunda daha

önce sprain hikayesi olan kişilerde

tekrar yaralanma oranın

karşılaştırılması sonucunda;

Denge eğitimi alan kişilerde tekrar

yaralanma oranları anlamlı şekilde

azalmıştır.

Ekonomik boyutu

2005 yılında Voleybolcularda 1127 oyuncu üzerinde balance board kullanımı ayak bileği spraini önlemede ekonomik etkisi uygulama 36 hafta yapıldı. Uygulama grubundan 22 kişiden fiyat toplandı.

Kontrol grubundan 17 kişiden fiyat toplandı.

Uygulama grubu:0.5- 1000oynama saati

Kontrol grubu:0.9 -1000 oynama saati

Fiyat :uygulama grubu fiyat olarak anlamlı şekilde daha fazla

1980 yılında yapılan bir çalışmada

ayak bileği yaralanma sonrası cerrahi

(14000$) ile hastaneye yatırılmadan

konservatif tedavi (350$)

karşılaştırıldığında

Cerrahi tedavi 13 kat fazla maliyetli

bulunmuştur.

Metod

Amerikan futbolu takımında oynayan toplam 93 lise öğrencisi çalışmaya alınmıştır.

Ayak bileği yaralanma hikayesi olmayan kişiler seçilmiştir.

1. grup: 45 kişiden oluşmaktadır. Bu gruba adeziv taping uygulanmıştır.

2. grup:48 kişiden oluşmaktadır. Bu gruba semi rijid brace kullanılmıştır.

Ayrıca her iki gruba aynı antrenman programı uygulanmıştır.

1. grupta 4 kişi çeşitli sebeplerden

çalışma dışında bırakılıp 41 kişi

çalışmayı tamamlamıştır bu kişilere

toplam 3906 uygulama yapılmıştır.

2. grubta 6 kişi çeşitli sebeplerden

çalışma dışında bırakılıp 42 kişi

çalışmayı tamamlamıştır. Ve 3636

uygulama yapılmıştır. 1 sezon boyunca

bu kişiler takip edilip ayak bileği

yaralanması geçirip geçirmediklerini ve

maliyet açısından karşılaştırılmıştır.

Sonuçlar

1 sezon sonunda her iki takımda 1.

dereceden 3 er ayak bileği

yaralanması ortaya çıkmıştır.

Oyundan uzak kalma süreleri ve

sprain şiddeti bakımından anlamlı bir

fark bulunamamıştır.

Fiyat bakımından taping uygulaması 1

kişi için sezon maliyeti 60$ iken brace

uygulamasın maliyeti 56$ dır.

Tapingin uygulaması için daha fazla süre

geçmesi, ayrıca bir uygulayıcıya ihtiyaç

olması ve maç başında takıp maç

sonunda çıkarmak gibi zorluklarından

dolayı, ayrıca brace için bir sonraki

sezonlarda tekrar alıma ihtiyaç

olmamasına rağmen taping alımı

gerektiği için maliyetin çok daha fazla

olacağı düşünülmektedir.

Fakat ayak bileği yaralanmasına etkileri

bakımından anlamlı bir fark

bulunamamıştır.

Metod

Çalışmaya basketbol ve futbol

oynayan toplam 765 lise öğrencisi

alınmıştır.

uygulama grubu:373 kişi bunlarda 93ü

geçmiş ayakbileği yaralanması

hikayesi mevcuttur.

Kontrol grubu:392 kişi bunlardan 89 u

geçmiş ayakbileği yaralanması

hikayesi mevcuttur.

Kontrol grubuna normal antrenman

programları uygulandı.

Değerlendirme:

Ayak yaralanma şiddeti: 1-7 gün:hafif

8-21gün:orta

21

gün:şiddetli

İyleşme kriterleri:ağrısız full rom

Tam kas kuvveti, ağrısız fonksiyonel

aktv.

Sonuçlar

Kontrol grubu Uygulama grubu

Yaralanma geçiren kişi 39 23

Yaralanma şiddeti

(gün)

8.1 gün 5.8gün

Çalışma sonucunda ayak bileği yaralanma ihtimalinin %38 azaldığı görülmüştür.

Bu da genel olarak futbol ve basketbola oranlanırsa yaklaşık 26 milyon $ kazanç demektir.

Daha önceden yaralanma geçirmiş kişilerin tekrar yaralanma geçirme oranları uygulama grubunda anlamlı şekilde azalmıştır. Kontrol grubunda son 12 ayda yaralananların tekrar yaralanma geçirme risk oranı 2.14 iken, uygulama grubunda bu oran 0.56ya düşmüştür.

Bu çalışmadan önceki çalışmalar

genelde daha önceden ayak bileği

yaralma hikayesi olan kişilerde anlamlı

bir fark bulurken bu çalışma aynı

zamanda geçmiş yaralanma hikayesi

olmayanlar da anlamlı bir azalma

bulmuştur.

Pubmed araştırmasıANKLE İNJURY PREVENTİON

1970-2000 325

1990-2000 244

2000-2010 483

2005-2010 314

ANKLE İNJURY TREATMENT

1970-2000 4008

1990-2000 2169

2000-2010 3564

2005-2010 2258

ANKLE İNJURY REHABİLİTATİON

1970-2000 623

1990-2000 438

2000-2010 840

2005-2010 545

ANKLE İNJURY

1970-2000 5393

1990-2000 3058

2000-2010 4483

2005-2010 2683

KAYNAKÇA

1. E A L M Verhagen and K Bay, Optimising ankle sprain prevention: a

critical review and practical appraisal of the literature, Br J Sports Med

2010 44: 1082-1088

2. E A L M Verhagen, M van Tulder, A J van der Beek, et al, An economic

evaluation of a proprioceptive balance board training programme for the

prevention of ankle sprains in volleyball, Br J Sports Med 2005 39: 111-

115

3. P Kannus and P Renstrom, Treatment for acute tears of the lateral

ligaments of the ankle, J Bone Joint Surg Am. 1991;73:305-312.

4. Michael D. Osborne and Thomas D. Rizzo Jr, Prevention and Treatment

of AnkleSprain in Athletes, Sports Med 2003; 33 (15): 1145-1150

5. Astrid Junge and Jiri Dvorak, Soccer Injuries, Sports Med 2004; 34 (13):

929-938

6. Carl G. Mattacola; Maureen K. Dwyer, Rehabilitation of the Ankle After

Acute Sprain or Chronic Instability, Journal of Athletic Training

2002;37(4):413–429

7-MICHAEL W.WOLFE, M.D., Lewis-Gale Clinic, Salem, Virginia, Management of AnkleSprains, JANUARY 1, 2001 / VOLUME 63, NUMBER 1

8-Daniel Tik-Pui Fong,1 Youlian Hong,2 Lap-Ki Chan,1 Patrick Shu-Hang Yung1 Kai-MingChan1, A Systematic Review on Ankle Injury and Ankle Sprain in Sports, Sports Med2007; 37 (1): 73-94

9-Stephen B. Thacker,* MD, MSc, Donna F. Stroup,*† PhD, MSc, Christine M. Branche,‡ PhD,The Prevention of Ankle Sprains in Sports, THE AMERICAN JOURNAL OF SPORTS MEDICINE, Vol. 27, No. 6,

10-Timothy A. McGuine,* PhD, ATC, and James S. Keene, MD, The Effect of a Balance Training Programon the Risk of Ankle Sprains in High School Athletes, The American Journal of Sports Medicine, Vol. 34, No. 7

11-Jennifer M. Hootman, PhD, ATC, FACSM*; Randall Dick, MA, FACSM , Julie Agel, MA, ATC, Epidemiology of Collegiate Injuries for 15 Sports:Summary and Recommendations for InjuryPrevention Initiatives, Journal of Athletic Training 2007;42(2):311–319

12- Bahr R, Lian 0, Bahr IA, A twofold reduction in the incidence of acute ankle sprains in volleyball after the introduction of an injury prevention momam: a prospective cohort study, Scand J Med Sci Sports 1997: 7: 172-1 77

13- Timothy J. Mickel, MD,1 LTC Craig R. Bottoni, MD,2 Garvin Tsuji, MS, ATC,3 Kevin Chang, ATC, Prophylactic Bracing Versus Taping for thePrevention of Ankle Sprains in High School Athletes: A Prospective, Randomized Trial, VOLUME 45, NUMBER 6, NOVEMBER/DECEMBER 2006