Omurga travmaları

Omurga travmalarıDr.h.İbrahİm akdoğan

Dr.H.İbrahim Akdoğan 2

48%

16%

12%

10%

14%

TSCI EPİDEMİYOLOJİSİ

TRAFİK KAZASIDÜŞMEŞİDDET(ASY)SPOR KAZALARIDİĞER


YILLIK 30/1 000 000 OLGU GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE ŞİDDET OLAYLARI DAHA FAZLA SEBEP ORTALAMA YAŞ 37,ERKEKLERDE DAHA FAZLA %25 HASTA ALKOLLÜ YAZ AYLARINDA DAHA FAZLA


7 servikal, 12 torasik,5 lumbar, 5 sakral (kaynaşmış hali sakrum)ve 4 koksigial olmak uzere 33 vertebra

ANATOMİ


Atlas anterior ve posterior kemerler, oksipital kondil ve vertebral kolon ile eklem yapan iki lateral cismi ile halka şeklindedir.

Aksis superiora uzanarak Atlasın ic yuzeyiyle eklem yapan densinde parcası olduğu anterior cisim ve omuriliği cevreleyen posterior vertebralkemerden oluşur.

Dens Atlas halkasının ic yuzuyle eklem yapmayan tarafından transvers ligaman ile sabitlenmiştir



C2 altındaki vertebraların yapıları genel olarak benzerdir.

Bu vertebralarağırlık taşıma fonksiyonlarına uygun olarak omurganın alt seviyelerine doğru genişler.

Tipik bir vertebra anterior cisim ve posteriorkemerden oluşur

Vertebral kemer iki pedikul, iki laminave yedi prosessustan (bir spinoz, iki transvers, dort artikuler)oluşur.

Vertebraların eklem yapısı omurganın fleksiyon, ekstensiyon,lateral fleksiyon, rotasyon veya sirkumduksiyon (tum bu hareketlerinbirleşimi) hareketlerini yapmasına olanak sağlar.


Omurganın uygun hizada kalması cok sayıda ligaman ile sağlanır.

Anterior ve posterior longitudinal ligamanlar vertebra govdesi boyunca uzanır Vertebra kemerleri ligamanum flavum ve supraspinatus, interspinoz,intertransvers, kapsuler ligamanlar ile cevrelenmiştir.

Vertebra govdeleri arasında merkezini nukleus pulposus ve cevresini de annulusfıbrozusun oluşturduğu intervertebral disk bulunur


Annulus fıbrozusfibrokartilaj yapıdadır.

Nukleus pulposus su ve kıkırdak liflerinden oluşanyarı akışkan jelatinoz bir yapıdır.

Yaş ilerledikce su iceriği azalırken fibrokartilaj icerik artar.

İntervertebral disk aksiyal yuklenmenin sebepolduğu şoku emer.

Diskin emebileceğinden daha fazla bir basınc uygulanırsafıbroz anulus yırtılarak nukleus pulposus vertebral kanala taşar.

Bu durum spinal sinir veya omurilik basısına neden olabilir


OMURİLİK

Medulla oblangatadan konus medullarise kadar

8 servikal12 torasik 5 lomber 5 sakral 1 koksigial spinal sinir



Omurga kararlılığı; fizyolojik yukler altında vertebranın kaymasını omurilik veya sinir koklerinin hasara uğramasını önleyecek kadar sınırlandırabilmesi

travma ile komşu vertebra govde veya kemerleri arasında ayrılmayasebep olacak derecede ligaman yaralanmasının kararlı olmadığıduşunulur.

yaralanmanın radyografik olarak incelenerekklinik deneyimler doğrultusunda kararlı olup olmadığına karar vermektir.

1 32


Source ArticleDenis F. The three column spine and its significance in the classification of acutethoracolumbar spinal injuries. Spine (Phila Pa 1976). 1983 Nov-Dec;8(8):817-31.

Ön kolon: vertebra govdesinin anterior kısmı, anterior anulus fibrozus ve anterior longitudinal ligamanOrta kolon: vertebragovdesinin arka duvarı, posterior anulus fibrozus ve posterior longitudinal ligamanArka kolon: vertebral kemerin arkası ve posterior ligaman kompleksi

En az iki kolon !



Servikal vertebra govdelerinin >%25 kompresyon veya

torasik ve lumbar vertebralara govdelerinde >%50

kompresyonun genellikle kararlı olmadığı duşunulur !

Nörolojik kusur veya delili olabilecek radyografi

bulguları varsa yaralanma kararlı değil !


Fleksiyon Anterior yarı cıkık (hiperfleksiyon burkulması) Cif taraflı interfasetal cıkık (kararlı değil) Basit kama (kompresyon) kırığı (coğunlukla

kararlı) Spinoz cıkıntının kopması (day-shoveler) kırığı

(coğunlukla kararlı) Fleksiyon teardrop kırığı (kararlı değil) Fleksiyon- rotasyon Tek taraflı interfasetal cıkık (kararlı) Pillar kırık Lateral cisim kırığı (bazen kararlı değildir) Vertikal kompresyon Atlas'ın Jefferson burst kırığı (kararlı olmama

potansiyeli var) Burst (patlama, dağılma, aksiyal yuklenme)

kırığı (kararlı değil)

Hiperekstansiyon Hiperekstansiyon cıkığı (kararlı değil) Atlasın anterior kemerinin kopma kırığı

(kararlı) Ekstansiyon teardrop kırığı (kararlı değil) Atlas posterior arkının kırığı (kararlı) Laminar kırık (coğunlukla kararlı) Travmatik spondilolistezis (hangman kırığı)

(kararlı değil) Lateral fleksiyon Unsinat cıkıntı kırığı (coğunlukla kararlı) Birden fazla veya tam anlaşılamayan

mekanizmalar ile oluşanlar Oksipital kondil kırığı (bazen kararlı

değildir) Oksipitoatlantal cıkık (kararlı değil) Pens kırığı (tip ıı ve ııı kararlı değildir)

Servikal Omurga Yaralanmaları


Oksipital Kondil Kırıkları Oksipital kondil kırıkları sıklıkla yüksek hızlarda meydana gelen nadir bir

kraniyoservikal yaralanmadır. tip I (parcalı), tip II (kafatası tabanına doğrusal olarak uzanmış) tip III (bir parcanın kopması) Oksipital kondil kırıkları duz radyografide nadiren gorulur, coğunlukla BT ile

tespit edilir Sıklıkla alt kraniyal sinir kusurları veya ekstremite gucsuzlukleri gibi

norolojik bozukluklara neden olur.



C1 (Atlas) Kırıkları Jefferson Kırığı Coğunlukla başın tepesinin

doğrudan carpılması gibi omurgaya dikey yuklenme ile meydana gelir.

Oksipital kondiller aşağıya doğru yuklenerek C l’in lateral cisimlerinin yanlara doğru ayrılmasına ve burst kırığına neden olur


Ağız acık olarak cekilen odontoid radyografide lateral cisimlerin dışa doğru kayar Sadece bir lateral cisimde kırık varsa odontoid radyografide tek taraflı ayrılma gorulur Jefferson kırığında lateral cimlerin aşırı ayrılmasının neden olduğu transvers ligaman

kopması spinal kararlılığı bozar. Her iki lateral cismin > 7 mm ayrılması transvers ligamanın koptuğunu ve

kırığın kararlı olmadığını gosterir






Transfers Ligaman Kopması Transvers ligaman Cl halkasının içinde ve

onde yer alır ve densin arka yuzeyinden uzanır.

Eşlik eden yaralanma olmadan tek transvers ligaman kopması yaşlılarda duşme ile oksiput yere carpıldığında oluşabilir

Kırığın bulunmadığı durumlarda radyografik tanı predental mesafe olarak bilinen Cl anterior kemerinin arka yuzeyiyle densin on yuzeyi arasındaki mesafenin (atlantodens mesafesi) olculmesine dayanır.

Predental mesafe erişkinlerde lateral radyografide 3 mm veya BT de 2 mm altında olmalıdır.


Lateral radyografide predental mesafenin > 3mm (BT de> 2 mm) transvers ligaman hasarını, > 5 mm olması kopmayı duşundurur.




C2 (Aksis) Kırıkları • Odontoid Kırıklar Coğunlukla şiddetli travmalar ile meydana gelir. Odontoid kırık olgularının %18-25’inde hafif duyu veya kuvvet

kayıplarından kuadriplejiye kadar değişen nörolojik belirtiler bulunur. Odontoid kırıklar seviyelerine gore sınıflandırılır


Tip I kopma kırığıdır. Transvers ligamanın dense bağlantısısağlamdır. Kararlı bir kırıktır ve prognoz iyidir.


Tip II kırıklar odontoid ile C2 govdesinin birleşim yerinde oluşur. En sık gorulen tip odontoid kırıktır



Tip III kırıklar C2 govdesinin ust kısmıboyunca dens tabanında oluşur.Tip II ve III odontoid kırıklar kararlıolmayan yaralanmalardır.



Hangman kırığı(Aksisin Travmatik Spondilolistezisi) C2’nin her iki pedikulunun

kırığı olarak tanımlanır. Bu C2’nin C3 onune doğru

kaymasına izin vererek kararlılığın bozulmasıyla sonuclanır

Bu kırık ekstansiyon mekanizmasıyla oluşur.

Gunluk kullanımdaki ismi idam cezalarından kaynaklanır. İpin duğum kısmı cenenin altındayken duşme sonucu ipin aniden gerilmesi ile baş ekstansiyona gelir.



Ozkıyım asılarında duğum genellikle ense kısmında olduğu icin boyunda hiperekstansiyon oluşmaz.

Bu asılar Hangman kırığıyla ilişkili değildir.

Bu kırık motorlu taşıt ve dalma kazalarında da ani hiperekstansiyon ile oluşabilir.

Spinal kanalın en geniş yeri C2 seviyesindedir.

Bu sebeple C2’nin C3 uzerinden kayması norolojik belirtilere neden olmayabilir.





Alt Servikal Omurga (C3-C7) Kırıkları Denisin uc kolon modeli ucten yedinci vertebraya kadar olan kırıklarının

kararlılık değerlendirilmesi icin kullanışlıdır. Anterior kolonun kararlılığı, vertebra govdesinin %20’den fazlasının

kompresyon ile hasarlı veya vertebra govde yuksekliğinin %25’den fazla azaldığı durumlarda bozulur.


Vertebra govdesi arka duvarının butunluğunun bozulması orta kolon kararlılığının bozulduğunun işaretidir.

Sagital duzlemde vertebra govdesinin posterior korteksi boyunca uzanan kırık hattı veya vertebra posterior yuksekliğinde %25 ten fazla kayıp olduğunda orta kolonun kararlılığı bozulmuştur.

Posterior kolon kararlılığının bozulması faset kompleksinin hasarına sebep olur. Bu durum radyografide fasete uzanan kırık ve pedikullerde genişleme olarak gorulur.


Basit Kama Kırığı Bir vertebra govdesinin altındaki ve ustundeki diğer vertebra govdeleri

tarafından sıkıştırılmasıyla oluşur. Genellikle vertebra govdesinin ust yuzeyi kırılırken alt yuzeyi sağlam kalır. Arka ligamanlar koparsa spinoz cıkıntılar arası mesafe artabilir. Tek başına basit kama kırığı kararlıdır. Arka ligamanlarda ciddi yırtıklar varsa kararlılık bozulabilir. Basit kama kırığı burst kırığından vertebra govdesinde dikey kırık olmaması

ile ayrılır.


Fleksiyon Teardrop KırığıFleksiyon teardrop kırık kompleksine aşırı fleksiyon neden olur. “Teardrop” parca vertebra govdesinin anteroinferiorundan koparak ayrılırYaralanma seviyesindeki ligamanlar da tamamen kopar.Kırığın sebep olduğu hiperkifoz omuriliğin sıkıştırarakanterior omurilik

sendromuna neden olabilir. Bu aşırı derecede kararlı olmayan bir yaralanmadır.




Spinöz Çıkıntının Kopma (Clay-Shoveler) Kırığı Alt servikal spinoz cınıtılardan birinin (klasik olarak C7) kırığı clay-shoveler

kırığı olarak bilinir. Bu yaralanma kuvvetli fleksiyon esnasında arka erektor spinal kasların aksi

yonde kasılmasıyla spinoz cıkıntının ucunun kırılmasıyla oluşur. Tek başına spinoz cıkıntı kopma kırığı mekanik olarak kararlıdır



Tek Taraflı interfasetal Çıkık Omurganın eşzamanlı fleksiyon ve rotasyona zorlanması tek taraflı faset

cıkığına sebep olur. Vertebranın bir tarafındaki faset eklemini oluşturan kısmı alttakinin

uzerinden one doğru cıkar. Lateral grafide vertebra govdesinin genişliğinin %50’sinden daha az kaydığı

gorulur. Anteroposterior grafide etkilenen vertebranın donduğu ve spinoz

cıkıntısının cıkık olan tarafa doğru yoneldiği gorulur. Bu yaralanma çıkık vertebra cisminin inferior eklem yuzeyinde veya sonraki

vertebra cisminin superior eklem yuzeyinde kırık olmadıkca mekanik olarak kararlıdır.



Cift Taraflı İnterfasetal Cıkık Tum ligaman yapıların hiperfleksiyon ile kompasıyla oluşur. Cıkık oluşan vertebranınfaset eklemini oluşturan kısmı yukarı ve one

hareket ederek altındaki vertebranın intervertebral foramenine girer. Radyografide vertebra govdesinin genişliğinin %50’sinden daha fazla one

kaydığı gorulur. Bu yaralanma kararlı değildir ve sıklıkla norolojik hasarlar eşlik eder.




Burst Kırığı Doğrudan olarak aksiyal yuklenme alt

servikal vertebralarda burst kırığına sebep olabilir.

Kemik parcalar tum doğrultularda yer değiştirir.

Kemik parcalar spinal kanala girerse omurilik hasarı oluşabilir.

Kararlı değildir



TORAKAL VE LOMBER OMURGA KIRIKLARI

Torakal omurga hareketsizdir

Goğus kafesi ile eklem yapması dayanıklılığını 2,5 kat arttırır

Omurganın diğer alanları ile kıyaslandığındakararlılığını bozmak icin daha fazla guc gereklidir.

Torakal omurga yaralanmaları diğer omurga alanlarından daha seyrek ve yuksek enerji ile meydana gelir.

Torakal alanda spinal kanal servikal velumbar alana gore dardır

Toraks içi yaralanmalar açısından uyanık olunmalıdır

Kunt goğus travmalı ve mediyasteni geniş bir hastada torakal omurga ve aortikyaralanmaların her ikisi de araştırılmalıdır.


Lumbar alanda spinal kanal daha geniş olması ve omuriliğin L1 hizasında sonlanması sebebiyle tek başına alt lumbar omurga kırıklarda omurilik yaralanması ve norolojik hasarı nadirdir.

Oluşan norolojik kusurlar da coğunlukla kauda ekuina lezyonları veya tek başına sinir koku yaralanmaları şeklindedir

TORASİK VE LOMBER OMURGA KIRIKLARIHAFİF YARALANMALAR AĞIR YARALANMALARTRANSVERS PROCES KIRIĞI BURST KIRIĞISPİNOZ PROCES KIRIĞI KOMPRESYON KIRIĞI PARS İNTERARTİKULARİS KIRIKLARI FLEKSİYON GERİLME YARALANMALARI

KIRIKLI ÇIKIK YARALANMALARI


Kompresyon kırıkları Aksiyal yuklenme ve fleksiyon ile

oluşur Anterior kolon hasarına neden

olur Orta sutun sağlam kalır Bu yaralanmalar vertebra govde

yuksekliğinde %50 den fazla azalma olmadıkca kararlıdır

Kompresyon kırıkları norolojik hasar ile doğrudan bir ilişkisi yoktur




Burst kırıkları Vertebra govdesinin dikey yuklenme ile butunluğunun bozulması ile oluşur Kompresyon kırıklarından farklı olarak anterior ve orta sutun tahrip olur. Kemik veya disk parçalarının spinal kanala doğru kayması omurilik basısına

neden olur. Burst kırığı kararlı olmayan bir yaralanmadır.





Fleksiyon- gerilme yaralanmaları Sıklıkla emniyet kemeri tipi yaralanmalarda gorulur. Ozellikle sadece bel kısmı olan emniyet kemeri kullanıldığında gorulur Emniyet kemeri gerilme esnasında rotasyon hareketi icin eksen gorevi

gorur. Bu orta ve posterior sutunun hasarına neden olur. Sağlam olan anterior sutun yarı çıkık oluşumunu onler.


Tipik radyografik bulguları vertebra govdesinin arkasının yuksekliğine artış, vertebra govdesinin arkasında kırık ve disk aralığının arkasında acılmadır.

Fleksiyon gerilme yaralanmaları kararlı değildir.

Chance kırığı fleksiyon gerilme yaralanmasının bir benzeridir.

Vertebra onunde minimal kompresyon arka ve orta ligamanlarda aşırı gerilme ile oluşur. Sıklıkla interspinoz ligaman, ligamanum flavum,faset kapsulu, posterior annulus, ve torakodorsal fasya etkilenir




Kırıklı cıkık Ciddi hasara sebep olan

bir yaralanmadır. Kompresyon, fleksiyon,

germe, donme veya makaslama şeklindeki zorlamalar ile uc sutunda da hasar oluşur.

Sonucta tam veya yarı çıkık sebebiyle omurga ciddi anlamda bozulur



OMURİLİK YARALANMALARI Omurilik yaralanmasının şiddeti, fonksiyonların geri kazanımındaki

prognozu belirler. Tam lezyonların geri kazanımı icin cok duşuk şansa sahiptir. Tam norolojik lezyon= yaralanma seviyesinin aşağısında duyu ve

motor fonksiyonların tamamen yokluğu Lezyon tam değilse yaralanma seviyesinin aşağısında duyu ve motor

fonksiyonlar kısmen bulunur.

Dr.H.İbrahim Akdoğan

KOMPLET ? İNKOMPLET ?

72


Spinal şok doneminde tam veya kısmi omurilik hasarı arasındaki ayrımı yapmak mumkun olmaz

Spinal şoktaki hastada yaralanan alanın altındaki tum refleksler ve aktivite kaybolur.

Spinal şok tamamen iyileşinceye kadar tam omurilik hasarı olduğuna karar verilmemelidir.


Fizik bakı bulguları ile ongorulebilen dort ayrı omurilik sendromu vardır


ANTERİOR KORD SENDROMU

Lezyonun distalindemotor fonksiyonlar, ağrı ve ısı duyusunun kaybı ile kendinigosterir. Sadece pozisyon ve basit dokunma duyusu korunmuştur


POSTERİOR KORD SENDROMU


BROWN-SEQUARD SENDROMU

Aynı tarafta motor, pozisyon ve titreşim duyularındakayıp ve karşı tarafta ağrı ve ısı kaybı.

Bu yaralanmanın en sık sebebi penetran yaralanmalardır


KAUDAEKUİNA SENDROMU Alt ekstremitede ceşitli

motor ve duyu kayıplar, siyatalji, mesane ve barsak fonksiyon bozukluğu ve eyer tarzı anestesi (perine cevresinin ağrı duyusu kaybı) şeklinde semptomlara sebep olabilir


NÖROJENİK ŞOK Servikal veya torakal vertebra seviyelerinden omurilik yaralanması periferal

sempatik denervasyona neden olur. Arterlerdeki sempatik tonusun azalması sistemik vaskuler direnci azaltır ve

tansiyonu duşurur. Kalbin sempatik iletiminin kaybı (T1-T4 kord seviyeleri) ile vagus siniri

tarafından iletilen parasempatik uyarıyı rakipsiz hale getirir. Bu durum bradikardi veya refleks taşikaridinin oluşmaması şeklinde

kendini gosterir.


NÖROJENİK ŞOK-DEVAM Norojenik şoktaki hastalar genelde periferik vazodilatasyon

sebebiyle sıcak, hipotansif, goreceli bradikardiktir. Sempatik tonusun kaybı, kanın periferde gollenmesine neden olur. Kanın

merkezi dolaşımı goreceli olarak azaltır ve aşırı ısı kaybı ile hipotermiye neden olabilir


NÖROJENİK ŞOK-DEVAM Norojenik şok aslında diğer tanılar dışlanarak konulan bir tanıdır. Bradikardi, sıcak ve kuru cilt tam icin ipuclarıdır. Unutulmaması gereken travma hastasında norojenik şok tanısı

konulmadan once hipotansiyona neden olabilecek diğer olası nedenlerin dışlanmasının gerektiğidir.

Hastaların buyuk bir kısmında ciddi yaralanmalar eşlik eder. Hipotansiyon bunların sebep olduğu kanamaya bağlı olarak da oluşabilir


NÖROJENİK ŞOK-TEDAVİ Hipovolemi intravenoz kristaloitlerle duzeltilebilir. Uygun sıvı resusitasyonu son derece onemlidir. Akut spinal yaralanmadan sonra ilk yedi gun boyunca ortalama arteriyel

basıncın 85-90 mmHg’da korunması amaçlanmalıdır İntravenoz sıvı uygulaması organ perfuzyonunu sağlamaya yetmiyorsa

kardiyak outputun arttırılması ve perfuzyon basıncının yukseltilmesi icin pozitif inotropik ilaclar faydalı olabilir

Bradikardi atropin kullanımını gerektirecek kadar hemodinamik bozukluğa sebep olabilir.

Nadiren de olsa atrioventrikuler blok ile seyreden ve hemodinamiyi bozan bradikardilerde kalp pili kullanılması gerekebilir.


Spinal şok Tam veya kısmi omurilik yaralanması sonrasında spinal reflekslerin

gecici olarak azalması veya kaybı Spinal şok doneminde norolojik fonksiyonların tamamen kaybolması kısmi

bir omurilik yaralanmasının tam yaralanma sanılmasına neden olabilir. Bu sebeple spinal şok tamamen duzelinceye kadar omurilik lezyonun tam

olup olmadığı anlaşılamaz. Spinal şok sonlanırken ilk geri gelen fonksiyon bulbokavernoz reflekstir Spinal şokun seyri değişkendir,gunler veya haftalar surebilir.


SPİNAL YARALANMASI OLANHASTAYA YAKLAŞIM


Hipotansiyon ? Norojenik şok, kan kaybı, kardiyak yaralanma veya bunların birleşimleri ile gerçekleşebilir

Aksi kanıtlanana kadar hipotansiyonun nedeni kan kaybı olarak kabul edilmelidir


NOROLOJİK BAKI Olay yerinde bilinc kaybı olup olmadığı ve meydana gelen norolojik bulgular

acısından detaylandırılmalı Sahada semptomatik olmayıp acile geldikten sonra nörolojik kotuleşme

meydana gelen hastalar hızlı bir şekilde değerlendirilmelidir. İdrar ve dışkı kacırma veya priapizm varlığı hastanın omurilik yaralanması

icin yuksek riskli olduğuna işaret eder.



Fizik bakı ile omurilik yaralanmasının seviyesi belirlenmeli Boyunda veya belde hassasiyet olup olmadığına mutlaka bakılmalı Kas gruplarının motor fonksiyonları muayene edilmeli Duyu kaybının seviyesi tespit edilmeli Arka kolon fonksiyonları pozisyon ve titreşim duyularını ile değerlendirilmeli Derin tendon refleksleri test edilmeli Anogenital reflekse mutlaka bakılmalı Motor ve duyu algısının olmaması sebebiyle tam omurilik yaralanması

olduğu duşunulen hastada “sakral korunma” sayesinde anogenital refleksin varlığının tespiti tam olmayan bir yaralanmayı gosterir




Bulbokavernoz refleks penis sıkıldığında anal sflnkterde eş zamanlı kasılma olması ile test edilebilir.

Aynı zamanda anal sfinkter tonusu da değerlendirilir. Kremasterik reflekse kunt uclu bir iğne veya cisimle uyluk mediali cizilerek

bakılır. Skrotumun yukselmesi aynı taraf omurilik iletiminin olduğunu gosterir. Anus çevresindeki alanın da kunt uclu bir iğneyle muayene edilmelidir. Priapizm varlığı tam omurilik yaralanmasına işaret eder


“The National Emergency X-Radiography Utilization Study”

NEXUSOrta servikal hatta hassasiyetin olmaması

Normal uyanıklık hali ve bilinc durumu

Zehirlenmeye ya da madde alımına ait kanıt bulunmaması

Fokal norolojik kusur bulunmaması

Ağrılı, İlgiyi dağıtabilecek bir yaralanmanın olmaması


Radyografi icin Kanada Servikal Omurga Kuralları: Hastalar Bu Uc Kriteri Karşılıyorsa Goruntuleme GereksizdirSoru veya Değerlendirme TanımlarRadyografi cekilmesinizorunlu kılacak yuksek risklibiryaralanma olmaması

Yuksek risk faktorleri:65 ve uzeri yaşTehlikeli yaralanma mekanizması (1 metreyuksekten duşme; akslyal yuklenme yaralanması,yuksek hızlı motorlu taşıt carpışmaları, aractanfırlama veya aracın devrilmesi; motorlu eğlencearacları veya bisiklet carpışması)

Boyun hareket acıklığınınguvenle değerlendirilmesiicin duşuk risk faktorlerininvarlığı

Duşuk risk faktorleri:Basit arkadan carpma şeklindeki yaralanmalarHastanın acile oturularak gelebilmesiBoyun ağrısı olmadan bircok hastane gezmeBoyun ağrısının gec gelişmesiBoyun orta hatta hassasiyet olmaması

Hasta boynunun aktif olarakcevirebiliyor mu?

Hasta boynunun aktif olarakcevirebiliyor mu?Sağa ve sola doğru 45° dondurebilme


Duz Servikal Omurga Grafisi Servikal omurgadaki kemik yaralanmaları tespit etmek icin cekilen standart

radyografi; lateral, anteroposterior ve odontoid olmak uzere uc farklı grafiden oluşur.

Yedinci servikal vertebra ile birinci torakal vertebra birleşim yeri görülmeli Tek bir lateral servikal omurga grafisi ile kemik ve ligaman yaralanmalarının

yaklaşık %90’ınm tespit edilebilir. Lateral grafıde hizaların uygunluğu mutlaka değerlendirilmelidir



Normal servikal lordozun kaybı kas spazmının gostergesidir ve omurga yaralanmasına işaret edebilir.

C3 seviyesinde prevertebral yumuşak doku 5 mm’nin altında olmalıdır. Erişkinde predental mesafe 3 mm’nin altında olmalıdır. Geri kalan anormalliklerin çoğunu ağız acık cekilen odontoid grafı gösterir


Servikal Omurga Tomografisi BT travma hastalarının servikal omurga goruntulemesinde duz

grafilerden cok daha duyarlı ve secicidir ve ayrıca cok daha hızlı yapılabilir.

Coğu travma merkezinde mevcut eğilim servikal omurga değerlendirmesinde ilk yontem olarak BT kullanılması yonundedir


Servikal Omurga Yaralanması icin Yuksek Riskli Hastalar

Yaralanmamekanizması

Yuksek hız (35 mil/saat veya 56 km/saat hızda etkili carpışma)motorlu taşıt kazasıArac yolcularından kazada olum olmasıHareket halindeki bir arac tarafından Yayanın sıkıştırılmasıYuksekten duşme(>10 feet veya 3 m)

ilk klinikdeğerlendirme

Ciddi veya belirgin kapalı kafa yaralanması *Norolojik semptomlar veya servikal omurga kaynaklı olabilecekbelirtilerPelvis veya coklu ekstremite yaralanması

Ek bilgi BT'de intrakraniyal kanama*Ciddi veya belirgin kafa travmasının tanımı gorecelidir. Kafa ici kanama, parankimal kontuzyon,kafatası kırığı, inatcı bilinc bozukluğu genel olarak kabul goren ornekleridir.


Torakal ve Lumbar Omurga Goruntulemesi Omurganın herhangi bir seviyesinde kırık varsa omurganın diğer

alanları da kırık için araştırılmalıdır. Omurga kırığı tespit edilen hastaların yaklaşık olarak %10’unda

ikincil bir omurga kırığı mevcuttur Coklu travma hastalarında doğrudan grafi ya da ayrı bir BT çekmek yerine

omurga yaralanmalarının araştırılması icin batın ve toraks tomografileri torakal ve lumbar omurga daha iyi goruntulenecek şekilde yeniden oluşturulabilir.


Duz grafi ve BT cekilmesine rağmen nörolojik bulguları net bir şekilde acıklanamayan hastalarda MRG cekilmelidir.

MRG sinir hasarının anatomisinin tanımlanması için secilecek testtir. Disk fıtıklaşması veya omurilik kontuzyonu MRG ile tespit edilebilir.


OMURGA YARALANMALARINDA TEDAVİ Tedavini amacı ikincil yaralanmanın onlenmesi, omurilik basısının

hafifletilmesi ve omurga kararlılığının sağlanmasıdır. Omurga kararlılığı surdurulmeli ve hareket en aza indirilmelidir. Konsultanın hastanın norolojik muayenesini olabildiğince erken ve uygun

bir şekilde yapmasına olanak tanınmalıdır. Norolojik durumda kotuleşme acil cerrahi mudahale gerektirebilir.


Akut kunt omurilik yaralanmasında yuksek doz metilprednizolonun tedavideki yeri hala tartışmalıdır.

1990 yılında Ulusal Akut Omurilik Yaralanması Calışma (NASCIS) grubu omurilik yaralanmalarında metilprednizolononun etkinliğini değerlendiren cok merkezli bir makale yayınlamıştır. Bu makalede norolojik lezyonu olan, tam olan veya tam olmayan omurilik yaralanması olan hastalarda metilprednizolonun motor ve duyu fonksiyonlarında iyileşme sağladığı bildirilmiştir.


Bu protokolde delici yaralanmalar calışma dışı bırakılarak sadece kunt yaralanması olan hastalar incelendi. Yoğun steroid tedavisinin delici omurilik yaralanmalarında faydalı

olmadığı hatta nörolojik iyileşmeyi bozabileceği tespit edildi


2002 yılında yayınlanan Amerikan Noroşirurji Birliği kılavuzunda“metilprednizolonun standart tedavide kullanılması icin yeteri kanıtolmadığını, akut spinal yaralanmadan sonraki 24-48 saat icinde, zararlıetkilerinin farkında olarak ve yararının zararından daha fazla olacağıduşunuluyorsa uygulanabileceğini” belirtmiştir.



teşekkürler

Health & Medicine

Omurga travmaları