Palliative Radiotherapy Vakalis

ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ&&

ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣΚΑΡΚΙΝΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ

ΕΜΦΡΑΞΗΕΜΦΡΑΞΗ

ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ

ΒΑΚΑΛΗΣ ΞΕΝΟΦΩΝΒΑΚΑΛΗΣ ΞΕΝΟΦΩΝ

ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ

401 ΓΣΝΑ401 ΓΣΝΑ

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΠΟΝΟΥ

• Ο όρος πόνος προέρχεται από την λατινική λέξη poena που σημαίνει punishment (τιμωρία)

• Ο αγγλικός όρος patient (ασθενής) προέρχεται από την λατινική λέξη patior που σημαίνει ο άνθρωπος που πονά

ΠΟΝΟΣΠΟΝΟΣΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΣΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΟ ΚΑΡΚΙΝΟΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΟ ΚΑΡΚΙΝΟ

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Αδυναμία

Ανορεξία

Πόνος

Ναυτία

Δυσκοιλιότητα

Διανοητικές διαταραχές

Δύσπνοια % Ασθενείς (n=275)

Ref: Bruera 1992 “Why Do We Care?” Conference; Memorial Sloan-KetteringRef: Bruera 1992 “Why Do We Care?” Conference; Memorial Sloan-Kettering

ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΥ ΠΟΝΟΥΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΥ ΠΟΝΟΥ

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

ΟΛΟΙ

ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΟΙ

ΟΣΤΑ

ΠΑΓΚΡΕΑΣ

ΣΤΟΜΑΧΟΣ

ΜΗΤΡΑ

ΠΝΕΥΜΩΝ

ΜΑΣΤΟΣ

ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ

ΕΝΤΕΡΟ

ΛΕΜΦΩΜΑ

ΛΕΥΧΑΙΜΙΑ%Ασθενείς

ΠΡΟΛΟΓΟΣΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η πλειονότητα των ασθενών με καρκίνο τελευταίου σταδίου & το 50% των καρκινοπαθών οποιουδήποτε σταδίου έχουν σημαντικό πόνο.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολόγισε ότι το 25% των καρκινοπαθών πεθαίνουν με πόνο χωρίς να έχουν ιδιαίτερη ανακούφιση.

ΠΡΟΛΟΓΟΣΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η ΑΚΘ είναι μια συχνά Η ΑΚΘ είναι μια συχνά χρησιμοποιούμενη μέθοδος χρησιμοποιούμενη μέθοδος θεραπείας γι ανακούφιση από θεραπείας γι ανακούφιση από τα συμπτώματα του τοπικά τα συμπτώματα του τοπικά προχωρημένου καρκίνου & προχωρημένου καρκίνου & των μεταστάσεων του.των μεταστάσεων του.

Πάνω από 50% των Πάνω από 50% των καρκινοπαθών υποβάλλεται σε καρκινοπαθών υποβάλλεται σε ΑΚΘ.ΑΚΘ.

Πάνω από 50% των Πάνω από 50% των ακτινοθεραπειών γίνεται ακτινοθεραπειών γίνεται παρηγορικά.παρηγορικά.

ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ & ΠΟΝΟΣΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ & ΠΟΝΟΣ

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΘ

ΟΣΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

ΔΙΗΘΗΣΗ Η ΠΙΕΣΗ ΣΠΛΑΓΧΝΩΝ

ΔΙΗΘΗΣΗ Η ΠΙΕΣΗ ΝΕΥΡΙΚΩΝ ΡΙΖΩΝ Η ΠΛΕΓΜΑΤΩΝ

ΔΙΗΘΗΣΗ ΜΑΛΑΚΩΝ ΙΣΤΩΝ

ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ & ΠΟΝΟΣΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ & ΠΟΝΟΣ ΟΣΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΙΣΟΣΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

ΜΑΣΤΟΣΜΑΣΤΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ 80%ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ 80% ΠΡΟΣΤΑΤΗΣΠΡΟΣΤΑΤΗΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΗΣΘΥΡΕΟΕΙΔΗΣ ΝΕΦΡΟΣΝΕΦΡΟΣ ΕΝΤΕΡΟΕΝΤΕΡΟ

Το 50% των καρκινοπαθών έχουν Το 50% των καρκινοπαθών έχουν οστικές μεταστάσειςοστικές μεταστάσεις

Ο πόνος στις οστικές μεταστάσεις Ο πόνος στις οστικές μεταστάσεις εμφανίζεται στο 75-80%εμφανίζεται στο 75-80%

Προκαλείται από δράση του όγκου στο Προκαλείται από δράση του όγκου στο περιόστεο, στα νεύρα, ή στο ενδόστεο.περιόστεο, στα νεύρα, ή στο ενδόστεο.

ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ & ΟΣΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΚΘ

ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ

Ιονίζουσα ΑκτινοβολίαΙονίζουσα ΑκτινοβολίαΒλάβη Βλάβη DNADNAΑκτίνες Χ & Ακτίνες Χ & γγΘανατώνει τα καρκινικά κύτταραΘανατώνει τα καρκινικά κύτταραΔεν προκαλεί σοβαρές παρενέργειεςΔεν προκαλεί σοβαρές παρενέργειεςΑυξάνει την κινητικότηταΑυξάνει την κινητικότηταΒελτιώνει την ποιότητα ζωήςΒελτιώνει την ποιότητα ζωής


ΚΛΑΣΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ

ΡΙΖΙΚΗ ΑΚΘ: μικρές ημερ. δόσεις για 6-7 εβδομ

ΠΑΡΗΓΟΡΙΚΗ ΑΚΘ: μεγάλες ημερ. δόσεις για 1-10 ημέρες ασθενείς με προχωρημένη νόσο με μικρή επιβίωση.Η συνολική δόση γι ανακούφιση είναι μικρή, οπότε σε υποτροπή του πόνου, το οστούν μπορεί να ξανακτινοβοληθεί.


Η ΑΚΘ δεν έχει άμεσο ανακουφιστικό αποτέλεσμα

Εμφάνιση ανακούφισης σε 1 εβδομάδα μέχρι 10 ημέρες

Μέγιστο αποτέλεσμα συνήθως σε 6-8 εβδομάδες

Ο ασθενής μέχρι εκείνη την ώρα πρέπει να λαμβάνει φαρμακευτική αναλγητική αγωγή

ΕΝΑΡΞΗ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗΣ


Κάποιου βαθμού ανακούφιση έχουμε περίπου στο 80% των ασθενών με την ΑΚΘ

Από τους παραπάνω οι μισοί έχουν πλήρη υποχώρηση του άλγους

Σ’εντοπισμένο πόνο, η ΑΚΘ προκαλεί ελάττωση του κατά 50% στις 2 εβδομάδες & κατά 85% στις 4 εβδομάδες

ΒΑΘΜΟΣ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗΣΒΑΘΜΟΣ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗΣ


Σε διάχυτο πόνο που οφείλεται σε πολλές εστίες, θεραπεία εκλογής είναι η ημισωματική ακτινοβόληση ή η θεραπεία με ραδιοϊσότοπα

Με την ημισωματική ακτινοβόληση επέρχεται ανακούφιση κατά 60-70% σε 1-2 ημέρες

Με την χρήση ραδιοϊσοτόπων κατά 80% αλλά σε 10-14 ημέρες

ΒΑΘΜΟΣ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗΣΒΑΘΜΟΣ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗΣ


Θεραπεία εκλογής είναι η ορθοπεδική επέμβαση με ήλωση (μακρά οστά)

Υπάρχουν όμως καταστάσεις όπως καθίζηση σπονδύλων, κατάγματα πλευρών όπου η ΑΚΘ είναι η θεραπεία εκλογής

Η ΑΚΘ επίσης ενδείκνυται μετά την ήλωση για να εμποδίσει περαιτέρω πρόοδο της νόσου

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑΠΑΘΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ

ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΚΘ

Δερματικό ερύθημα

Βλεννογονίτις

Οισοφαγίτις

Κυστίτις

Γαστρεντερικές διαταραχές

Παθολογικά κατάγματα


Κατά την ακτινοβόληση κατώτερων θωρακικών,οσφυοϊερών σπονδύλων ή οστών της πυέλου, αναγκαστικά ακτινοβολείται και το έντερο

Μέτρα πρόληψης για ναυτία, έμετο,ακτινική εντερίτιδα

(blocks,αντιεμετικά)

Γαστρεντερικές διαταραχές

Ναυτία-Έμετος(77% στην εφάπαξ, 33% στην κλασμ.) Διάρροια (30% 22% )

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ 7%

Τα μισά παρατηρούνται στις 4 πρώτες βδομάδες μετά την ΑΚΘ κι είναι πιο πιθανό να οφείλονται στην αυξημένη κινητοποίηση του ασθενούς παρά στην ίδια την ΑΚΘ


ΠΕΔΙΑ ΑΚΘ

Τα πεδία περιλαμβάνουν την προσβεβλημένη περιοχή & επαρκή γύρω όρια

Σε σπονδύλους με μεταστάσεις στα πεδία περιλαμβάνονται και δύο σπόνδυλοι υγιείς πάνω & κάτω

Για μακρά οστά & πύελο, τα πεδία περιλαμβάνουν τουλάχιστον 4 εκ υγιούς ιστού

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΤΗΣΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΤΗΣ RTOG RTOG

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΡΟΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΑπο τον Ακτινοθεραπευτή πριν χορηγήσει ΑΚΘ:

1) Γενική κατάσταση & προσδόκιμος επιβίωση

3) Εντόπιση εστιών (ΣΣ, βραχιόνιο, μηριαίο, πλευρές, κα )

5) Μέγεθος & αριθμός εστιών

7) Ένταση πόνου

9) Πιθανές επιπλοκές της ΑΚΘ

ΕΙΔΗ ΑΚΘ

ΑΚΘ με περιορισμένο πεδίο (μακρά ΑΚΘ με περιορισμένο πεδίο (μακρά επιβίωση, λίγες εστίες)επιβίωση, λίγες εστίες)

ΑΚΘ μ’ εκτεταμένα πεδία (μικρή ΑΚΘ μ’ εκτεταμένα πεδία (μικρή επιβίωση, πολλαπλές εστίες)επιβίωση, πολλαπλές εστίες)

ΑΚΘ ΜΕ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟ ΠΕΔΙΟ

Εφαρμόζεται στην πλειονότητα των ασθενών

Παρά την ύπαρξη προοπτικών μελετών δεν έχει καθορισθεί ακόμα η καλύτερη δόση & κλασματοποίηση για τις θεραπείες αυτές


• Ο RTOG έχει παρουσιάσει μια μεγάλη μελέτη με 1016 ασθενείς (1974-1980), όπου συγκρίθηκαν 5 διαφορετικά σχήματα κλασματοποίησης

1016 ασθενείς1016 ασθενείς

με μονήρη μεταμε μονήρη μετα

με πολλαπλές μεταμε πολλαπλές μετα

15 Χ 270 15 Χ 270 cGycGy

5 X 400 cGy5 X 400 cGy

10 X 300 cGy10 X 300 cGy

5 X300 cGy5 X300 cGy

5 X 400 cGy5 X 400 cGy

Ελάχιστη ανακούφιση 89%Ελάχιστη ανακούφιση 89%

Μερική ανακούφιση 83%Μερική ανακούφιση 83%

Πλήρη ανακούφιση 54%Πλήρη ανακούφιση 54%


• Δεν υπήρχε σημαντική διαφορά στο ποσοστό ανακούφισης και στην διάρκεια της στις διάφορες κλασματοποιήσεις.Όλα τα σχήματα ήταν εξίσου αποτελεσματικά

• Όταν υπήρχε πλήρης ύφεση του πόνου, αυτή εμφανιζόταν συνήθως μετά από 4 βδομάδες από την έναρξη της ΑΚΘ

• Η ανακούφιση δεν επηρεάζεται από: ιστολογικό τύπο εντόπιση

Αυτή η μελέτη & άλλες πολλές απέτυχαν να συσχετίσουν την συνολική δόση με το αναλγητικό αποτέλεσμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ


– Τα μακροχρόνια σχήματα ΑΚΘ υψηλής συνολικής δόσης προκαλούν μεγαλύτερη ανακούφιση απ΄ ότι τα βραχυχρόνια (κυρίως στην επίτευξη πλήρους ύφεσης)

– Καλύτερη net pain relief –υψηλότερη συνολική δόση

ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ RTOG RTOG ((BLITZER)BLITZER)

διάρκεια επιβίωσης

διάρκεια ανακούφισης%

Η ανακούφιση διαρκεί τόσο ώστε να μην χρειάζεται κι άλλη Η ανακούφιση διαρκεί τόσο ώστε να μην χρειάζεται κι άλλη θεραπεία για το 72% της υπόλοιπης τους ζωής θεραπεία για το 72% της υπόλοιπης τους ζωής

μέση επιβίωση - 80 βδομάδεςμέση επιβίωση - 80 βδομάδες

μέση διάρκεια ανακούφισης-57 βδομάδεςμέση διάρκεια ανακούφισης-57 βδομάδες

X 100X 100

ΠΛΗΡΗΣ ΥΦΕΣΗ ΠΟΝΟΥ

RTOG RTOG ΜελέτηΜελέτη

Συνολική επιβίωσηΣυνολική επιβίωση24 μήνες –πολλαπλές μετα24 μήνες –πολλαπλές μετα

36 μήνες – μονήρη μετα36 μήνες – μονήρη μετα

Κάποιος βαθμός ανακούφισης μέχρι τον θάνατο 72%ασθενώνΚάποιος βαθμός ανακούφισης μέχρι τον θάνατο 72%ασθενών

Πλήρης ύφεση μόνο 3 μήνεςΠλήρης ύφεση μόνο 3 μήνες

ΠΛΗΡΗΣ ΥΦΕΣΗ ΠΟΝΟΥ

ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Σχήματα μέσα από τυχαιοποιημένες μελέτες που να επιτυγχάνουν Σχήματα μέσα από τυχαιοποιημένες μελέτες που να επιτυγχάνουν μεγαλύτερης διάρκειας πλήρη ανακούφιση του πόνουμεγαλύτερης διάρκειας πλήρη ανακούφιση του πόνου

Σχήματα με μεγάλη βιολογικά ισοδύναμη δόση(Σχήματα με μεγάλη βιολογικά ισοδύναμη δόση(BED=90-130 Gy) BED=90-130 Gy) χωρίς ν’ αυξάνει ιδιαίτερα ο χρόνος θεραπείαςχωρίς ν’ αυξάνει ιδιαίτερα ο χρόνος θεραπείας

υπερκλασματοποίηση υπερκλασματοποίηση χρήση ακτινοευαισθητοποιών ουσιώνχρήση ακτινοευαισθητοποιών ουσιών χρήση βαρέων σωματιδίωνχρήση βαρέων σωματιδίων χρήση συστηματικών ραδιοϊσοτόπωνχρήση συστηματικών ραδιοϊσοτόπων

ΕΦ’ΑΠΑΞ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΗΣΗ

1. Ταχεία & ικανοποιητική ανακούφιση2. Λιγότερη απασχόληση ΑΚΘ μηχανήματος3. Αποφυγή πολλών επισκέψεων του ασθενή4. Περιορισμός χρόνου & εξόδων

Επειδή έχει φτωχότερα αποτελέσματα (κυρίως στις πλήρεις υφέσεις) πρέπει να χρησιμοποιείται σε ασθενείς με μικρό προσδόκιμο επιβίωσης

Πλήρης ανακούφισηΠλήρης ανακούφιση46%46% 81%81%

1 συνεδ Χ 8 1 συνεδ Χ 8 GyGy

2020 συνεδρ Χ 2 συνεδρ Χ 2 GyGy

ΑΚΘ Μ’ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΑ ΠΕΔΙΑΗΜΙΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΚΘΗΜΙΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΚΘ

80% ασθενών > 1 εστία80% ασθενών > 1 εστία

34% ασθενών > 4 εστίες34% ασθενών > 4 εστίες

Ασθενείς με πολλαπλές επώδυνες οστικές μεταστάσειςΑσθενείς με πολλαπλές επώδυνες οστικές μεταστάσεις

Χρησιμοποιείται μόνο στό 1-2% των οστικών μεταστάσεωνΧρησιμοποιείται μόνο στό 1-2% των οστικών μεταστάσεων

ΠροκαλείΠροκαλείΠλήρη ύφεσηΠλήρη ύφεση

Μερική ύφεσηΜερική ύφεση20% των ασθενών20% των ασθενών

73% των ασθενών73% των ασθενών

Το 50% των ασθενών ανακουφίζονται μέσα σε 48 ώρεςΤο 50% των ασθενών ανακουφίζονται μέσα σε 48 ώρες

Η ανακούφιση είναι προσωρινή (διαρκεί 20-50 βδομάδες)Η ανακούφιση είναι προσωρινή (διαρκεί 20-50 βδομάδες)

ΗΜΙΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΚΘ

Αποτελεί την αποτελεσματικότερη και Αποτελεί την αποτελεσματικότερη και ταχύτερηταχύτερη μέθοδο ανακούφισης του πόνου σε πολλαπλές μέθοδο ανακούφισης του πόνου σε πολλαπλές επώδυνες οστικές μεταστάσειςεπώδυνες οστικές μεταστάσεις

(Salazar et al. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2001;50:765-75)

ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ – ΕΜΦΡΑΞΗ&&

ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ & ΕΜΦΡΑΞΗ

Η ανάπτυξη ενός κακοήθους όγκου συχνά προκαλεί απόφραξη ή αιμορραγία στο όργανο όπου αναπτύσσεται ή σε γειτονικά όργανα, αν επεκταθεί σ`αυτά.

Η κλινική εικόνα μιας απόφραξης και η θεραπευτική ανταπόκριση ποικίλουν ανάλογα με το είδος του όγκου,

τη θέση, το βαθμό της απόφραξης,

πχ ενώ ένας εξωφυτικός όγκος στο τυφλό μπορεί να πάρει μεγάλες διαστάσεις προτού προκαλέσει συμπτώματα απόφραξης,

μια μικρή ενδοβρογχική βλάβη μπορεί να προκαλέσει ατελεκτασία του βρόγχου που αποφράσσει,

ή μια μικρή υποτροπή σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας μπορεί να προκαλέσει πλήρη απόφραξη του ουρητήρα.

ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ & ΕΜΦΡΑΞΗ

Το επείγον της αντιμετώπισης μιας απόφραξης ή μιας αιμορραγίας εξαρτάται: α) από τ’ όργανο

β)από το μέγεθος της Έτσι λοιπόν μια απόφραξη στο αναπνευστικό σύστημα σίγουρα

χρειάζεται πιο άμεση αντιμετώπιση απ’ ότι η πίεση ενός ουρητήρα.

Η χρησιμότητα της Ακτινοθεραπείας εξαρτάται από: α)την ευαισθησία του συγκεκριμένου όγκου στη θεραπεία αυτή, β) την έκταση της προηγούμενης εφαρμογής της γ) τη ζητούμενη ταχύτητα ανταπόκρισης.

Στις περισσότερες περιπτώσεις ζητούμενο είναι η ανακούφιση και όχι η ίαση. Παρ όλα αυτά μια επιθετική προσέγγιση συχνά χρειάζεται για ν’ ανακουφίσει τον ασθενή από τ’ άμεσα προβλήματα μιας έμφραξης ή αιμορραγίας.

• Οι περισσότεροι ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο του πνεύμονα έχουν χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια με απόφραξη αεροφόρας οδού. Έτσι μερικοί απ’ αυτούς έχουν πίεση αρτηριακού Ο2<60 mmHg και χρειάζονται άμεση βοήθεια

ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ

ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ

Μικροί (≤3εκ) ενδοβρογχικοί όγκοι μπορούν να προκαλέσουν ατελεκτασία, πνευμονία δύσπνοια.

Αυτοί μπορούν ν’ αντιμετωπιστούν ανακουφιστικά με Ακτινοθεραπεία, μ’έλεγχο της νόσου για ικανοποιητικό χρονικό διάστημα.

Μεγαλύτεροι όμως όγκοι (≥12 εκ) πυλαίοι ή μικτοί ενδο-εξωβρογχικοί δύσκολα ελέγχονται.

ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ

Η απόφραξη γίνεται προοδευτικά και τα συμπτώματα δεν είναι δραματικά.

Στις επείγουσες περιπτώσεις όπου υπάρχει κίνδυνος ασφυξίας, επιχειρείται αρχικά η διάνοιξη του αυλού με ακτίνες Laser

και μετά ακολουθεί η Ακτινοθεραπεία που εκτός από εξωτερική μπορεί να γίνει και ενδοαυλικά

ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ

ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Χρησιμοποιούμε τα εξής ανακουφιστικά σχήματα: 1 συνεδρία των 10 Gy 2 συνεδρίες των 8,5 Gy(μεσοδιάστημα μιάς βδομάδας) 6 συνεδρίες των 4,5 Gy10 συνεδρίες των 3 Gy

Είτε 10 συνεδρίες είτε 2 χορηγήσουμε το ίδιο ανακουφιστικό αποτέλεσμα θα έχουμε. Τα παραπάνω δίνουν ανακούφιση από τα συμπτώματα του βήχα,αιμόπτυσης, θωρακικού πόνου στο 80% των περιπτώσεων.

ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ

ΕΝΔΟΑΥΛΙΚΗ ΒΡΑΧΥΘΕΡΑΠΕΙΑ

Γίνεται ενδοβρογχική εισαγωγή HDR ραδιενεργών πηγών (192Ir) μέσω ενός καθετήρα. (ρυθμός >10 Gy/h διάρκεια θεραπείας 1/2-1 ώρα).

Προσφέρει κλινική βελτίωση κι ανακούφιση στο 70-80% των ασθενών (ιδίως στην απόφραξη κι αιμόπτυση).

Σε μερικούς ασθενείς χρειάζεται να προηγηθεί Laser για να μειωθεί ο όγκος.

Με την Βραχυθεραπεία βελτιώνεται η αιμόπτυση μέσα στις πρώτες 24 ώρες από την εφαρμογή της πρώτης συνεδρίας.

Γίνεται συνήθως σε 1-3 εφαρμογές με χρονικό διάστημα μεταξύ τους 1 βδομάδα.

3 συνεδρίες των 700 cGy (2100 cGy) στο 1 εκ από την πηγή 2 συνεδρίες των 1500 cGy (3000 cGy) στο 0,6 εκ από την πηγή

Η βελτίωση των συμπτωμάτων σχετίζεται άμεσα και με αύξηση της επιβίωσης (μέση επιβίωση 7 μήνες).

ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ

Στις περιπτώσεις καρκίνου του οισοφάγου η απόφραξη που εκδηλώνεται με αδυναμία κατάποσης στερεών τροφών αρχικά και υγρών αργότερα, και η αιμορραγία χαρακτηρίζουν τα προχωρημένα στάδια.

Λόγω της υψηλής θνησιμότητας και νοσηρότητας, η δυνατότητα χειρουργικής θεραπείας μ’ εκτομή ή με παράκαμψη (by pass) πρέπει να εξετάζεται πάρα πολύ προσεκτικά.

Η τοποθέτηση σωλήνος ή stent και η διάνοιξη με laser επιτυγχάνουν τα ίδια αποτελέσματα με πολύ λιγότερες παρενέργειες.

Από την πλευρά της Ακτινοθεραπείας, η θεραπεία μ’ εξωτερική δέσμη και η ενδοαυλική βραχυθεραπεία, κι ενδεχομένως με την βοήθεια των ακτίνων laser επιτυγχάνουν σημαντικό ανακουφιστικό αποτέλεσμα.

ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ

Ανακουφιστικά σχήματα εξωτερικής Ακτινοθεραπείας:

10 X 300 cGy

25 X 200 cGy

Προσφέρει ανακούφιση στο 80% των ασθενών. Δίνει όμως προσωρινή ανακούφιση. Τα αποφρακτικά συμπτώματα επανεμφανίζονται εάν ο ασθενής ζήσει παραπάνω από 6 μήνες.

ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ

Η ενδοσκοπική θεραπεία με laser είναι μια εναλλακτική πρακτική μέθοδος θεραπείας προκειμένου να διατηρήσουμε ανοικτή τη δίοδο ή για να μπορέσουμε να βάλουμε ένα σωλήνα ή ένα stent ενδοαυλικά.

Σύγκριση stent μ’ εξωτερική Ακτινοθεραπεία

SORTIE TRIAL (University South Carolina & Pittsburg) Έγινε σε Ca οισοφάγου μη χειρουργήσιμο με δυσφαγία Ακτινοθεραπεία:20Gy/5συνεδρίες + 20Gy μετά από 3

βδομάδες Επιβίωση για το stent:101 ημέρες » την Α/Θ :141 »Παρ’ ότι η ομάδα της Α/Θ είχε περισσότερες στενώσεις & οισοφαγίτιδα,

εν τούτοις η Α/Θ βελτίωσε την ποιότητα ζωής σε σύγκριση με το stent.

ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ

Συνδιασμός εξωτερικής Α/Θ & Βραχυθεραπείας

Εξωτερική Α/Θ (50 Gy) + boost (10 Gy) με Βραχυθεραπεία MDR.

Στις 5 βδομάδες οι 80% των ασθενών ήταν ικανοί να φάνε στερεά τροφή.

Παρενέργειες: Στενώσεις (41%) Μέση Επιβίωση: 11 μήνες 1 χρόνος επιβίωση: 41% 2 χρόνια » : 10%

Εξωτερική Α/Θ 10 X 3 Gy ή 5 X 4 Gy +

Βραχυθεραπεία HDR (2 εφαρμογές X 6 Gy στο 1 εκ από την πηγή με μεσοδιάστημα 1 βδομάδας)

ΟΡΘΟ

Ο καρκίνος του ορθού μπορεί να βρεθεί ανεγχείρητος πριν ή κατά τη διάρκεια της χειρ. επέμβασης. Περίπου το 20% των ασθενών με καρκίνο του παχέος εντέρου θα εμφανίσουν κάποιο βαθμό απόφραξης, ενώ στις μισές αυτές περιπτώσεις αυτή θα είναι πολύ σοβαρή ή και πλήρης. Εάν ο όγκος δεν μπορεί ν’ αφαιρεθεί κι έχει αναπτυχθεί απόφραξη του αυλού, γίνεται παρακαμπτήρια κολοστομία.

Άλλες μέθοδοι που μπορούν να εφαρμοσθούν γι αντιμετώπιση της απόφραξης και της αιμορραγίας είναι:α)laserβ)ενδοαυλική ακτινοθεραπείαγ)τοποθέτηση stent

Η εξωτερική Α/Θ δεν συνιστάται στις περιπτώσεις σημαντικής ή πλήρους απόφραξης που οφείλεται στον όγκο. Πρώτα μπορεί να γίνει κολοστομία και σε δεύτερο χρόνο μπορεί να προστεθεί η Α/Θ.

ΟΡΘΟ

Σε περίπτωση αιμορραγίας από όγκο του ορθού ή από υποτροπή του, η δόση και τα πεδία της Α/Θ θα εξαρτηθούν από τα παρακάτω κριτήρια:

α)Προηγούμενη Α/Θ & χρόνος μεταξύ Α/Θ & υποτροπής

β)Αντοχή των υγιών ιστών

γ)Μέγεθος βλάβης

δ)Γενική κατάσταση ασθενούς

Η αιμορραγία του ορθού ελέγχεται με Α/Θ στο 70% των ασθενών.

ΟΥΡΟΦΟΡΟΙ ΟΔΟΙ

‘Εμφραξη κι αιμορραγία προκαλείται από: υποτροπή αδενοκαρκινώματος ορθούκαρκίνωμα ουροδόχου κύστεωςκαρκίνο προστάτηκαρκίνο τραχήλου μήτρας, ωοθηκών

Σχεδόν το ¼ των κακοήθων νεοπλασμάτων της ελάσσονος πυέλου και του οπισθοπεριτόναιου αναπτύσσουν οξεία αποφρακτική ουροπάθεια που ακολουθείται από ουραιμία.

Η Α/Θ στην απόφραξη δεν μπορεί να προσφέρει πολλά. Αντίθετα ανακούφιση προσφέρουν η νεφροστομία, καθετήρες,stents.

Για την αιμορραγία όμως η Α/Θ έχει σημαντική θέση. Δίνει ανακούφιση στο 50% των ασθενών με αιμορραγία.

ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ

Προχωρημένος ή υποτροπιάζων καρκίνος ωοθηκών, ενδομητρίου, τραχήλου μήτρας μπορεί να προκαλέσει απόφραξη ουρητήρα και ορθού.

Επίσης μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία κόλπου ή ορθού.

Στην αιμορραγία στην αρχή γίνεται προσπάθεια ν’ αντιμετωπισθεί με ταμπονάρισμα του κόλπου. Αν δεν αποδώσει, πρέπει να γίνει είτεχειρ.επέμβαση είτε Α/Θ.

Η Α/Θ προκαλεί βλάβη και στα καρκινικά κύτταρα αλλά και στη νεοαγγείωση του όγκου. Μπορεί να χορηγηθεί είτε σαν εξωτερική είτε σαν βραχυθεραπεία.

Η εξωτερική Α/Θ χορηγείται σε λίγες συνεδρίες με μεγάλες ημερήσιες δόσεις για να ελαττωθεί η αιμορραγία & η μάζα. Σε μια βδομάδα προκαλεί θρόμβωση των αγγείων του όγκου.

Τα πεδία περιλαμβάνουν την μάζα που αιμορραγεί μαζί μ’ επαρκή γύρω όρια ή γίνονται περιορισμένα πεδία.


ΒΡΑΧΥΘΕΡΑΠΕΙΑ

Είναι μια ενδοκοιλοτική εισαγωγή ραδιοϊσοτόπων (192Ir) με την χρησιμοποίηση εφαρμογέων όπως ενδομητριαίου tandem & κολπικών κολποστατών ή κυλίνδρων με την τεχνική της μεταφόρτισης. Χορηγώντας μεγάλες δόσεις τοπικά στον όγκο που αιμορραγεί μπορεί να προκαλέσει αιμόσταση μέσα σε 24 ώρες. Εάν το αποτέλεσμα δεν είναι ικανοποιητικό μπορεί να επαναληφθεί.

Σε γυναικολογικό καρκίνο που αιμορραγεί, αποτελεσματική αιμόσταση επιτυγχάνεται με την βραχυθεραπεία σε ποσοστό 93%. (Το 1/3 των ασθενών δεν χρειάζεται ταμπονάρισμα του κόλπου, ενώ το άλλο 1/3 μόνο ένα μέσα στο 24ωρο).Η δόση που χορηγείται είναι 7-10 Gy.

Μετά την εξωτερική Α/Θ συνήθως ακολουθεί Βραχυθεραπεία.


Με την Α/Θ (εξωτερική & βραχυθεραπεία) ανακουφίζεται επίσης και το 75% των ασθενών που έχουν συμπτώματα απόφραξης.

Υψηλά ποσοστά απάντησης στην ανακουφιστική Α/Θ έχει αναφέρει ο Gelblum et al σε ανθεκτικά στην πλατίνα Ca.

Σε μια σειρά 33 ασθενών, 70% είχαν πλήρη απαλλαγή από τα συμπτώματά τους (πόνο, αιμορραγία) και η μέση διάρκεια της απάντησης ήταν 11 μήνες.

Σε μια άλλη μελέτη του Firat & Erickson (2001) από το Medical College of Wisconsin, Milwaukee USA αναφέρθηκε ανακούφιση από την αιμορραγία (κολπική) με Α/Θ ,όλων των ασθενών με υποτροπιάζοντα Ca ωοθηκών που είχε προσβάλλει τον κόλπο ή το ορθό.

Χρησιμοποίησε αυτή η μελέτη είτε εξωτερική είτε βραχυθεραπεία είτε συνδιασμό τους.

Health & Medicine

Palliative Radiotherapy Vakalis