Upload
tlthuy
View
1.778
Download
4
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Bài dạy sinh viên Y4 có kèm handout.
Citation preview
LÀM MẸ AN TOÀN QUẢN LÍ THAI
Ths. BS. TRẦN LỆ THỦY
Giảng viên ĐHYD Email: [email protected]
Đối tượng SV Y4
BIÊN SOẠN THEO:
- “HƯỚNG DẪN QUỐC GIA VỀ CÁC DỊCH VỤ CHĂM SÓC SKSS
2009”- BỘ Y TẾ
- CỔNG THÔNG TIN ĐiỆN TỬ BỘ Y TẾ www.moh.gov.vn
Links to:
Powerpoint and Handout
http://www.slideshare.net/tlthuy
MỤC TIÊU
ĐỊNH NGHĨA LÀM MẸ AN TOÀN
CÁC BiỆN PHÁP CỤ THỂ GIÚP LÀM MẸ
AN TOÀN
VẤN ĐỀ CẦN LƯU Ý TRONG CHĂM SÓC
SK THIẾT YẾU
VỆ SINH THAI NGHÉN
4 CÔNG CỤ CHÍNH ĐỂ QUẢN LÍ THAI
LÀM MẸ AN TOÀN
ĐỊNH NGHĨA
Làm mẹ an toàn là những biện pháp được
áp dụng để đảm bảo sự an toàn cho cả
người mẹ và thai nhi, giảm tỉ lệ tử vong và
bệnh tật ngay từ khi người phụ nữ còn mang
thai, trong khi sinh và suốt trong thời kỳ hậu
sản
KHHGĐ
Chăm sóc người mẹ trước, trong và sau khi
sanh
Thông tin, giáo dục, truyền thông, tư vấn để
cung cấp kiến thức về SKSS
Phát hiện và xử trí kịp thời những trường
hợp bất thường
CÁC BiỆN PHÁP
CHĂM SÓC TRƯỚC SANH
Nên khám thai định kì
Tiêm phòng uốn ván
Bổ sung viên sắt và acid folic để chống thiếu
máu.
Giáo dục cho thai phụ về chế độ dinh dưỡng,
lao động, nghỉ ngơi, vệ sinh thai nghén bao
gồm cả vấn đề sinh hoạt tình dục.
CHĂM SÓC TRƯỚC SANH
Phát hiện những bất thường của thai nhi
Những trường hợp cá biệt
Chuyển tuyến kịp thời những thai kì nguy cơ
Cấp cơ sở phải xử trí được những biến
chứng sản khoa không quá phức tạp
Bệnh nội khoa
CHĂM SÓC TRONG CHUYỂN DẠ
Khai thác các yếu tố của mẹ và thai
Diễn biến của chuyển dạ
Tiên lượng cuộc đẻ - xử trí thích hợp
Bệnh nội khoa
Vết mổ cũ
Tăng co
Tư vấn trong khi chuyển dạ:
CHĂM SÓC TRONG THỜI KÌ HẬU SẢN
Băng huyết sau sanh
Theo dõi chặt chẽ bà mẹ và trẻ sơ sinh ngay
sau khi sinh
Tư vấn sau khi sinh
– nuôi con bằng sữa mẹ, chăm sóc trẻ sơ sinh, sự
phát triển của trẻ sơ sinh
– sinh lý bình thường trong thời kỳ hậu sản
– chế độ dinh dưỡng, vệ sinh, BPTT sau sinh.
Các bất thường trong khi có thai, trong chuyển dạ và hậu sản
Xuất huyết trong ba tháng đầu, giữa, cuối
Băng huyết sau sanh
Thai kèm bệnh lí
HIV
Xử trí sớm giảm tử vong
Đến cơ sở y tế muộn
Chuyển tuyến muộn
Xử trí muộn, không thích hợp
không an toàn
Thực hiện nạo hút thai an toàn.
Mặc dù phá thai không an toàn có thể phòng
tránh được, nhưng những tai biến của nó
vẫn xảy ra trên thế giới!!
Tử vong mẹ do phá thai chiếm tới 1/8 tử
vong mẹ
GiẢM TỈ LỆ TỬ VONG DO PHÁ THAI
Quy tắc vô khuẩn và kỹ thuật.
Phát hiện sớm và xử trí kịp thời những tai
biến
BPTT dễ dàng
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN LMAT
Liên quan giữa các chương trình và chính
sách:
– Hệ thống luật pháp và chính sách
– Hỗ trợ của gia đình và cộng đồng
– Người phụ nữ cần có chế độ dinh dưỡng phù hợp
– Chú trọng vào 3 lĩnh vực chính: KHHGĐ, phát
hiện và xử trí kịp thời các tai biến sản khoa.
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN LMAT
Kiến thức và kỹ năng của nữ hộ sinh đào
tạo bà đỡ dân gian
Mối liên hệ chặt chẽ giữa người cung cấp
dịch vụ và cộng đồng
CHĂM SÓC SỨC KHỎE SẢN KHOA THIẾT YẾU
Dinh dưỡng
Tăng lượng ít nhất ¼
Tăng chất
Không nên ăn mặn, không hút thuốc lá, uống
rượu.
Không uống thuốc nếu không có chỉ định của
thầy thuốc.
Tránh táo bón
Làm việc
Làm việc theo khả năng: Những người có
công việc nặng nhọc hay độc hại
Không mang vác nặng
Không để kiệt sức.
Không làm việc dưới nước hoặc trên cao.
Quan hệ tình dục thận trọng.
VỆ SINH THAI NGHÉN
Vệ sinh trong sinh hoạt
Thai phụ cần tắm rửa hàng ngày, tránh bơm
rửa trong âm đạo
Chăm sóc răng miệng tốt
Mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát.
Chăm sóc vú cho bé bú sau này.
Tránh nắng, bụi và mọi tác nhân độc hại.
Vệ sinh trong lao động
Duy trì cuộc sống thoải mái, tránh căng
thẳng. Ngủ ít nhất 8 giờ mỗi ngày. Chú trọng
ngủ trưa.
Không lao động nặng nhọc.
Không chơi các môn thể thao cần dùng
nhiều sức.
Tập thể dục nhẹ nhàng.
QUẢN LÍ THAI
Có 4 công cụ chính để quản lý thai:
Sổ khám thai
Phiếu khám thai
Bảng quản lý thai sản
Hộp hẹn và phiếu hẹn
Sổ khám thai
Sổ khám thai theo mẫu của Bộ Y tế hiện nay
có tất cả 26 cột dọc.
Sổ khám thai là sổ ghi các dữ kiện trong mỗi
lần khám thai cho thai phụ.
Sổ khám thai được cấp khi người phụ nữ
khám thai lần đầu.
Giúp nắm bắt được diễn biến trong quá trình
mang thai của thai phụ.
Phiếu theo dõi sức khỏe bà mẹ tại nhà hoặc phiếu khám thai.
Phiếu theo dõi sức khỏe bà mẹ tại nhà
Kể cả khám thai và sinh đẻ
Phiếu được lập cho phụ nữ từ tuổi 15 đến
49.
Khi có thai, phiếu này sẽ là phiếu theo dõi
khám thai - Phiếu sẽ được lập hai bản
Phiếu theo dõi sức khỏe bà mẹ tại nhà
Phần bản thân
Phần tiền sử sản khoa: với các ô trắng ghi chữ "không" và
các ô có mầu ghi chữ “có” có từ một dấu hiệu hay tình trạng
được ghi ở ô có mầu trở lên thì thuộc nhóm thai kì nguy cơ cao
Phần chăm sóc thai nghén hiện tại
Diễn biến chuyển dạ, sinh đẻ, tình trạng sơ sinh và
diễn biến hậu sản.
Kế hoạch hóa gia đình sau đẻ
Lời khuyên của cán bộ y tế
Phiếu theo dõi sức khỏe bà mẹ tại nhà hoặc phiếu khám thai.
Phiếu khám thai
Ở những nơi chưa thực hiện được việc lập
phiếu TDSKBMTN thì dùng “phiếu khám thai”
Mẫu phiếu này có thể không giống nhau tùy
từng địa phương
Bảng quản lý thai sản
Là một bảng lớn treo tường
Có gắn mẩu bìa nhỏ ghi các thông tin về thai
phụ và tháng dự sanh của thai phụ đó. - "con
tôm".
13 cột dọc, trong đó cột đầu tiên là tên thôn
(xóm,tổ), 12 cột sau là các tháng ghi từ tháng 1
đến tháng 12
Các ô ngang: thôn
Phần cuối là các ô "Sau đẻ".
Bảng quản lý thai sản
Mỗi "con tôm" được ghi 6 thông tin chính là:
họ tên, tuổi, PARA, số đăng ký thai, KC và
DS
Màu xanh: con so; màu vàng: lần 2 và màu
đỏ: từ lần 3 trở lên.
Thai kì nguy cơ cao: dấu hoa thị ở góc mẩu
bìa.
Vị trí: trong tháng dự kiến sinh của thai phụ,
vị trí thôn
Bảng quản lý thai sản giúp cho cán bộ y tế xã biết được:
Số dự kiến sẽ sinh mỗi tháng (và số nguy cơ cao)
kế hoạch cho việc sinh đẻ (nhất là vào những tháng
có thể xẩy ra thiên tai, bão lụt)
Tình hình KHHGĐ: qua số “màu con tôm”
Phát hiện kịp thời số sản phụ có thai quá hạn, hoặc
đã sinh ở nơi khác… (khi đến hết tháng mà "con
tôm" vẫn còn nằm tại chỗ chưa được lột ra chuyển
xuống dưới).
Số lượng sản phụ đã đẻ thăm mẹ và con tại nhà.
Hộp (hay túi) luân chuyển phiếu hẹn
Giúp theo dõi thai phụ có được khám thai
định kỳ theo hẹn của trạm hay không.
Một hộp bằng gỗ hay bằng giấy có 12 ngăn,
tương đương 12 tháng, đánh số từ 1 đến 12.
(túi nilon)
Thai phụ đến khám vào tháng nào thì tìm
phiếu TDSKBMTN của thai phụ đó ở trong
ngăn (túi) của tháng đó.
Hộp (hay túi) luân chuyển phiếu hẹn
Sau khi khám xong, hẹn ngày tái khám vào
tháng nào thì để phiếu lưu vào ngăn của
tháng đó.
Hết tháng mà trong ngăn còn phiếu người
được hẹn đã không đến khám cán bộ y tế
phải tìm hiểu nguyên nhân.
Trường hợp không có phiếu TDSKBMTN thì
viết vào phiếu hẹn để vào các ngăn đó.