Yanık Hastalarında Enfeksiyon Önleme Yöntemleri

Dr. Kaya YorgancıHacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi

Genel Cerrahi Anabilim Dalı

Başarılı bir yanık tedavisi

• Erken müdahale ve etkin sıvı resüsitasyonu

• Yanık yaralarının erken cerrahi tedavisi

• Enfeksiyon kontrolü

• Hipermetabolik yanıtın düzenlenmesi

Genel Tedavi Planı• Yanığın ciddiyeti• Yandaş travmalar• Yoğun Bakım Gereksinimi

– Havayolu, solunum desteği, mekanik ventilasyon …– İnvaziv monitörizasyon– Yatak başı girişimler

• Eskarotomi, fasiyotomi• Damar yolu

• Ağrı tedavisi• Beslenme• Enfeksiyon kontrol önlemleri

– Başka hastaneden gelen hastalar

• Fizik tedavi• Profilaktik tedaviler

– Akut mukozal lezyon– DVT– Solunum egzersizleri

• Cerrahi tedavi– Zamanlama– Ameliyat sayısı– Rekonstrüksiyon gerekliliği– Erkek çocuklarda sünnet derisi ?

• Hastanın ve ailenin bilgilendirilmesi

!

Enfeksiyonu önlemek için …

• Hastanın tedavi planına mutlaka uyulmalı, zamanla yarışılmalıdır !

• Yanık yüzdesi başına bir gün ..

EN SIK KARŞILAŞILAN 10 KOMPLİKASYON

0

1000

2000

3000

Pneum

onia

Cellu

litis

/Tra

umat

ic in

jury

Urinar

y tra

ct in

fect

ion

Respira

tory

failu

re

Wound

infe

ctio

n

Septic

emia

Renal

failu

re

Other

infe

ctio

ns

Arrith

mia

Line

infe

ctio

n

http://www.ameriburn.org/2009NBRAnnualReport.pdf

Total N = 96,912 (Excluding 23,771 cases from non TRACS centers)

0

1000

2000

3000

Pneum

onia

Cellu

litis

/Tra

umat

ic in

jury

Urinar

y tra

ct in

fect

ion

Respira

tory

failu

re

Wound

infe

ctio

n

Septic

emia

Renal

failu

re

Other

infe

ctio

ns

Arrith

mia

Line

infe

ctio

n

Total N = 96,912 (Excluding 23,771 cases from non TRACS centers)

http://www.ameriburn.org/2009NBRAnnualReport.pdf

EN SIK KARŞILAŞILAN 10 KOMPLİKASYON

• Geniş yanıklarda enfeksiyon halen en önemli mortalite nedenidir.– > 40 % TBSA, mortalitenin 75 %’i

Enfeksiyonu önlemek için…

• Enfeksiyon tanısını doğru koymalıyız !

Patojenlerin geçiş mekanizmaları

• Temas (Doğrudan veya dolaylı)• Damlacık• Havayolu

Patojenlerin geçiş mekanizmaları

• Geniş yanıklı hastalar• Sağlık çalışanlarının ELLERİ• Ortak tedavi alanları• Hidroterapi ekipmanları– Duş sistemleri– Küvetler– Sedyeler

• Kontamine malzemeler (Yatak çarşafları)• Tıbbi ekipman (tansiyon aleti, termometreler, IV

pompalar…)

Yara kültürü sürveyansı(Haftada iki kez)

• Mikroorganizmaların erken tanınması

• Tedavi etkinliğinin gözlenmesi

• Preoperatif profilaksi, ampirik tedavinin belirlenmesi

• Çapraz kolonizasyonun tanınması

Yanık yarasına yönelik

• Yaranın düzenli gözlenmesi• Görünüm• Koku• Drenaj

• Yara bakımında aseptik kurallara uyulması• Yara bakımı– Yara pansuman sıklığında değişim– Gerektiğinde cerrahi eksizyon

Enfeksiyonun önlenmesi

• Genel prensipler– Sürveyans– Çevrenin korunması– İzolasyon (gerektiğinde)

Genel prensipler - 1

• Uygun antibiyotik kullanımı– Antibiyotik duyarlıklarının izlemi– Tedavi etkinliğinin gözlenmesi– Gereksiz antibiyotik kullanımının önlenmesi

• Topikal antibakteriyel ajanlar– Gümüş sülfadiyazin– Karışımlar

Antibiyotik Kullanım İlkeleri

• Enfeksiyon varlığı kanıtlanmadan antibiyotik başlanmamalıdır• Lokal enfeksiyon, lokal olarak tedavi edilmelidir (sistemik

bulguların olmaması)• Ciddi enfeksiyonlarda antibiyotik kullanımı acil bir durumdur• Bakterisidal antibiyotikler tercih edilmelidir• Antibiyotik kombinasyonları bilinmelidir.• Kültür sonucuna göre antibiyotik değişimi gündeme gelmelidir• Zamanında kesilmelidir– Genellkle 7-8 gün, Pseudomonas enfeksiyonlarında 15 gün

• Gerektiğinde antibiyotik düzeyleri izlenmelidir.

Genel prensipler - 2

• Uygun el yıkama

• Önlük, eldiven, maske kullanımı

• Gerektiğinde eldivenlerin değişimi

• Aletlerin saklanmadan önce dekontaminasyonu

• Tansiyon aleti, steteskop gibi malzemeler her hastaya özel olmalı

Genel prensipler - 3

• Ünitede bitki ve çiçek bulunmamalı

• Yıkanamayan oyuncaklar kullanılmamalı

• Rutin temizlik kurallarına uyulmalı

• Atıklar üniteden hemen uzaklaştırılmalı

• Teknik malzeme dışarıdan gelmemeli, dışarıya gitmemeli

• Personel eğitimi

1 pt to 1 nurse > 1 pt to 1 nurse

05

1015202530

9.3

24.4

AJCC 2011;20:e1

VAP, %

p=0.002

Yanık tedavisinde kalite belirteçleri• Sağkalım• Hastanede kalış süresi• İlk ameliyata kadar geçen süre• Nozokomiyal pnömoni oranı• Kateter enfeksiyon oranı• Komplikasyon oranı• İlaç hataları• Trakeostomi oranı• 24 saat içinde YBÜ’ye geri dönüş• Resüsitasyon sonrası sağkalım• Reentübasyon oranı• Kalıcı fonksiyon kaybı• ....

Sıfır enfeksiyon için …

• Hastane enfeksiyonları bir kalite sorunu «kalitesizlik» olarak görülmelidir !

Kültürel kabullenişlerimiz

• Hastane enfeksiyonları , esas yanık tedavisi yanında ortaya çıkan yan bir sorundur.

• Hastane enfeksiyonları, antibiyotiklerle tedavi edilebilirler.

• Eğer kurumunuzdaki değerler standartlara yakın veya hafif üzerinde ise bu durum kabul edilebilir birşeydir.

• SGK hastane enfeksiyonlarını ödemektedir.

00

0

0

0

0

0 00 0

0

Hedefin net olarakortaya konması

Kİ-KAE 90 gündeOrtadan kaldırılması

Güncel durumun gözlenmesi

• Verilerin toplanması• Gözlemler, bildirimler• Varyasyonların tanınması

Kök nedenlerin bulunması

• Niçin hasta tam örtülmüyor ?• Ekip bileşenleri kimler ?• Sorunlar nereden kaynaklanıyor ?

İş standardizasyonu ve bu işten doğrudan/dolaylı sorumlu kimselerin

yeni ilkeleri benimsemesi

Sonuçların tekrar değerlendirilmesi Sonuçların herkesçe paylaşılması

Yeni düzenlemelerle standardizasyonun geliştirilmesi

Gözlemler / bildirimler• İşlem

– İşlem öncesi bir kontrol listesinin olmaması– Hastaların % 25’inden onay alınmış– Eldiven giyme ve hasta örtmede 8 değişik uygulama var– Saha sterilizasyonunda 6 değişik yöntem– Santral yola ulaşmada 4 frklı yöntem– 4 değişik kateter türü– İşlem ile ilgili dökümantasyon % 50

• Kateter bakımı– Kateter pansumanından kim sorumlu belli değil– Kateter enfeksiyonu şüphesi nedir bilinmiyor (kızaıklık, ödem vs)– Kateter pansumanı şekli değişken– Kateteri kimin kullanacağı belli değil

Sonsöz

• Yanık hastalarında hedefimiz “SIFIR” enfeksiyon olmalıdır.

• Yakın zamanda yanık hastaları sepsisden değil, yanığın ağırlığı nedeniyle kaybedilecektir