Teleradyoloji standartları çekim kalite güvencesi

TELERADYOLOJİ STANDARTLARI Çekim Kalite Güvencesi

PROF. DR. HAKKI MUAMMER KARAKAŞ01.01.2012

Görüntülerin yetersiz olması durumunda klinik problemi yanıtlamak mümkün olamayacağından, görüntü kalitesi her zaman değerlendirilmelidir.

Giriş

Gözden Geçirilen Kaynaklar

• Türk Radyoloji Derneği (TRD)1• Amerikan Radyoloji Koleji (ACR)2• Akademik çalışmalar3• Uluslararası servis sağlayıcılar4• ISM Biyomedikal ön çalışması5

Gözden Geçirilen Yöntemler

• Dijital mamografi1

• Manyetik rezonans görüntüleme2

• Bilgisayarlı tomografi3

• Direkt grafiler4

• Dijital mamografi1

• Mamografi performansının nihai indikatörü palpe edilemeyen okült meme kanserini saptamada başarı ya da başarısızlıktır. • Başarıyı etkileyen en önemli parametre görüntü kalitesidir.• Yüksek kaliteli mamografi görüntüleri anormallikleri saptamada

yüksek duyarlılığa ve lezyonları sınıflamada yüksek özgüllüğe erişmemizi sağlamaktadır.

• HER OLGUDA HER GÖRÜNTÜNÜN katı teknik standartlara uygunluk yönünden aşağıdaki kriterlere göre değerlendirildiği SÜREKLİ kalite kontrolü, görüntü kalitesinin korunması için yaşamsaldır.

Kaynak: Eklund GW, Cardenosa G, Parsons W. Assessing adequacy of mammographic image quality. February 1994 Radiology, 190, 297-307.

• Yüksek kaliteli mamografiler kalitenin her olgu ve her görüntü temelinde sürekli değerlendirilmesini gerektirir.

• Sürekli değerlendirmenin amacı düzeltici önlemlerin derhal hayata geçirilmesi ve çekimlerin hasta bazında tekrarlanmasıdır.• Ekspojür• Kontrast• Çözünürlük• Kompresyon• Pozisyon• Klinik bilgi• Karşılaştırma grafileri

Mamografi görüntülemenin bilimi ve pozisyonlamanın sanatıdır.

Kaynak: Cheung HS. Mammography Quality Assurance – the Radiologists’ Point of View. Biomed Imaging Interv J 2006; 2(4):e45-8

• Klinik hikaye• Klinik şüphenin doğası ve özgül lokalizasyonu

• Karşılaştırma filmlerinin varlığı• Özellikle izlem mamografisi önerilmişse

• Klinik ve radyografik şüpheli alanların yeterli vizualizasyonu • Ek veya spot kompresyon görüntüleri gerektirebilir (Ya da US yapılmış olmalıdır)

• MLO’da optimal doku varlığı • CC’de optimal doku varlığı• Uygun ve yeterli kompresyon• Artifaktların yokluğu

• Hasta kaynaklı artifaktlar teknisyence not edilmiş olmalıdır • Uygun işaretleme• Yeterli ekspojür• Yüksek kontrast• Yüksek çözünürlük

Görüntü kalitesinin değerlendirilmesinde önemli faktörler

Kaynak: Cheung HS. Mammography Quality Assurance – the Radiologists’ Point of View. Biomed Imaging Interv J 2006; 2(4):e45-8

Akreditasyon testi

• Değerlendirme her cihaz için iki ayrı grafi seti kullanılarak yapılmaktadır.– Yağlı meme– Dens meme

• Grafiler «negatif» tanı almış olmalıdır. – BI-RADS® Kategori 1

Klinik görüntü kalite değerlendirmesi

• ACR değerlendirme parametreleri 1. Pozisyon2. Kompresyon3. Ekspojür4. Kontrast5. Çözünürlük6. Gürültü7. Artifaktlar8. İnceleme etiketleri

Kaynak: Priscilla F. Butler, M.S. MQSA and Accreditation for Full-Field Digital Mammography –Everything You Need to Know in ½Hour. Senior Director, ACR Breast Imaging Accreditation Programs, RSNA 2007.

Mamografik görüntü etiketleme

• Hastanın adı-soyadı• Ek hasta kimlik bilgileri• İnceleme tarihi• Standart pozisyon ve taraf işaretleri• Merkezin adı ve yeri• Teknisyenin kimliği• Cihaz kimliği

Kaynak: U.S. Congress 1992 Mammography Quality Standards Act (MQSA)

DİJİTAL MAMOGRAFİ TETKİKİ SONUCU KLİNİK FİLMLERDE İNCELENECEK PARAMETRELER

PARAMETRE (5)ÇOK İYİ

(4)İYİ

(3)ORTA

(2)İDARE EDER

(1)ZAYIF

PUAN AĞIRLIKLI PUAN

Pozisyonlama

Rezolüsyon

Kontrast

Kesit Sayısı

Artefakt

Sekans Uyumu

Akuzisyon

Filtre Kullanımı

Etiketleme(Hasta Bilgileri Vb.)

Ekspojur Seviyesi

Glandüler Doz

Klinik Bilgi (İstek Yazısı)

Sıkıştırma Kuvveti

Hasta Hareketi

Eski Görüntüler

AĞIRLIKLANDIRILMIŞ PUAN TOPLAMI

• Manyetik rezonans görüntüleme2

• Kalite güvencesi MRG hizmetinin kalitesinin sağlanması için tüm yönetimsel ve teknik uygulamaları kapsamalıdır.• Görüntüleme klinik problem için gerekli ve ona

uygun olmalıdır.• Görüntüler önceden belirlenmiş kalite

standartlarını karşılamalıdır.

Kaynak: MRI Quality Control Manual (2004) ACR Committee on MRI Accreditation

• Değerlendirme her cihaz için 4 ila 6 inceleme kullanılarak yapılmaktadır.– İncelemelerin kesin sayısı görüntüleme merkezindeki

cihaz sayısına göre belirlenmektedir.

• Değerlendirmeler her organ sistemi (modül) için ayrı ayrı gerçekleştirilmektedir.– Her modülde en az birer özellikli inceleme

değerlendirilmelidir (Slaytlarda kırmızı renkle belirtilmişlerdir).

Akreditasyon testi

Modüller ve sayılarMRG Akreditasyonu için İnceleme Seçenekleri

Baş/Boyun Omurga Kas-İskelet Gövde MRA Kardiyak

Beyin (İskemi) Torasik Diz Erkek pelvisi (Prostat kanseri)

Beyin Siyah kan

IAC/temporal (İşitme kaybı)

Lomber Omuz Renal Karotis arterler Temel

Beyin (MS) Servikal El bileği Hepatobiliyer+MRCP

Torasik aorta Gecikmeli kontrast sine 1

Hipofiz (Dinamik) Servikal (İntramedüller lezyon)

Dirsek Kadın pelvisi (Uterin/adneksal hastalık)

Periferik damarlar Gecikmeli kontrast sine 2

Orbita (Görme kaybı)

Ayak (Morton nönoma)

Yüksek rezolüsyonlu arkus aorta ve karotis arterler

Gecikmeli kontrast cine + siyah kan

Renal arterler

Türkiye için uyarlamaMRG Akreditasyonu için İnceleme Seçenekleri

Baş/Boyun Omurga Kas-İskelet Gövde MR Anjiyografi Kardiyak

Beyin (MS) Servikal El bileği Hepatobiliyer+MRCP

Yüksek rezolüsyonlu arkus aorta ve karotis arterler

Gecikmeli kontrast cine + siyah kan

Hipofiz (Dinamik)

Servikal (İntramedüller lezyon)

Dirsek Kadın pelvisi (Uterin/adneksal hastalık)

Renal arterler

Orbita (Görme kaybı)

Ayak (Morton nönoma)

• Her bir modülden bir inceleme seçilmelidir. • En az dört inceleme değerlendirilmelidir.• MRA ya da kardiyak inceleme yapılan cihazlar için 5 inceleme

değerlendirilmelidir.• MRA ve kardiyak inceleme yapılan cihazlar için 6 inceleme değerlendirilmelidir.

Klinik kalite görüntü değerlendirmesi

1. Sekans protokolü2. Görüntü kontrastı3. Anatomik kapsama4. Görüntüleme düzlemleri5. Uzaysal çözünürlük6. Artefaktlar7. İnceleme etiketi

Kaynak: MRI Accreditation Program Requirements. ACR; Zhou XJ. MRI Quality Assurance Programs. University of Illinois Medical Center

MR TETKİKİ SONUCU KLİNİK FİLMLERDE İNCELENECEK PARAMETRELER


(4)İYİ

(3)ORTA

(2)İDARE EDER

(1)ZAYIF


Pozisyonlama

Rezolüsyon

Kontrast

Artefakt

Sekans Uyumu


Nex

Matriks

Akuzisyon

Kesit Sayısı

Kesit Tarama Süresi

Kontrast Madde Kullanımı

Kontrast Madde Kullanım Zamanı

Taramalar Arası Gecikme

Kesit Kalınlığı


Enjeksiyon Pompası Kullanımı

Yeterli Sekans Alımı

Nefes Tutma

Hasta Hareketi

Eski Görüntüler


• Bilgisayarlı tomografi3

Kaynak: CT Accreditation Program Requirements, ACR

• Kalite güvencesi MRG hizmetinin kalitesinin sağlanması için tüm yönetimsel ve teknik uygulamaları kapsamalıdır.• Görüntüleme klinik problem için gerekli ve ona

uygun olmalıdır.• Görüntüler önceden belirlenmiş kalite

standartlarını karşılamalıdır.

• Değerlendirme her cihaz için 3 ila 4 inceleme kullanılarak yapılmaktadır.– İncelemelerin kesin sayısı görüntüleme merkezindeki

cihaz sayısına göre belirlenmektedir.

• Değerlendirmeler her organ sistemi (modül) için ayrı ayrı gerçekleştirilmektedir.– Her modülde en az birer özellikli inceleme

değerlendirilmelidir.

Akreditasyon testi

Modüller ve sayılarBT Akreditasyonu için Yetişkin İnceleme Seçenekleri

Baş/Boyun Toraks Abdomen Kardiyak

Beyin (Başağrısı, kitle?) Toraks (Akciğer kanseri?, öksürük)

Abdomen (KC metastazı?, lenfoma?) Kalsiyum skorlama

Temporal kemik Pulmoner emboli? BİLİNEN Siroz BT anjiyografi

Servikal vertebra (Kırık?)

HRCT (Difüz akciğer hastalığı)

BİLİNEN Renal kitle (ROI ölçümü) Pulmoner ven haritalama

Aort diseksiyonu? Pankreas kanseri? Kardiyak fonksiyonu ve morfolojisi

BT Akreditasyonu için Pediyatrik İnceleme SeçenekleriBaş/Boyun Toraks Abdomen Kardiyak

Beyin (Başağrısı, konvülsiyon, kitle?)

Toraks (Metastaz, travma, öksürük, enfeksiyon)

Abdomen (Künt travma, akut batın, enfeksiyon)

Konjenital kalp hastalığı

Paranazal sinüs HRCT (Difüz akciğer hastalığı)

Sürrenal/renal kitle

Servikal vertebra

Temporal kemik

Türkiye için uyarlamaBT Akreditasyonu için Yetişkin İnceleme Seçenekleri

Baş/Boyun Toraks Abdomen Kardiyak

Beyin (Başağrısı, kitle?) Toraks (Akciğer kanseri?, öksürük)

Abdomen (KC metastazı?, lenfoma?) Kalsiyum skorlama

Temporal kemik Pulmoner emboli? BİLİNEN Siroz BT anjiyografi

Servikal vertebra (Kırık?)

HRCT (Difüz akciğer hastalığı)

BİLİNEN Renal kitle (ROI ölçümü) Pulmoner ven haritalama

Aort diseksiyonu? Pankreas kanseri? Kardiyak fonksiyonu ve morfolojisi

BT Akreditasyonu için Pediyatrik İnceleme SeçenekleriBaş/Boyun Toraks Abdomen Kardiyak

Beyin (Başağrısı, konvülsiyon, kitle?)

Toraks (Metastaz, travma, öksürük, enfeksiyon)

Abdomen (Künt travma, akut batın, enfeksiyon)

Konjenital kalp hastalığı

Paranazal sinüs HRCT (Difüz akciğer hastalığı)

Sürrenal/renal kitle

Servikal vertebra

Temporal kemik

• Her bir modülden birer inceleme seçilmelidir. • En az üç inceleme değerlendirilmelidir.• Bir inceleme kırmızılardan olmalıdır. • En az bir inceleme pediyatrik olmalıdır.• BTA ya da kardiyak inceleme yapılan cihazlar için 4 inceleme değerlendirilmelidir.• BTA ya da kardiyak inceleme yapılan cihazlar için 4. inceleme BT anjiyografi olmalıdır.

1. Çekim protokolü (Ekspojür, kesit kalınlığı, adımlama, rekonstrüksiyon algoritması, rekonstrüksiyon aralığı)

2. Uzaysal çözünürlük3. Görüntü kontrastı4. Gürültü (Noise)5. Anatomik kapsama (Kranyo-kaudal uzanım)6. Önlenebilir artefaktlar7. IV kontrast (Enjeksiyon hızı ve tarama gecikmesi)8. İnceleme etiketi

Klinik kalite görüntü değerlendirmesi

BT görüntü etiketleme

• Hastanın adı-soyadı• Ek hasta kimlik bilgileri• İnceleme tarihi• Merkezin adı ve yeri• Cihaz kimliği• Tarama ve görüntü parametreleri• Kontrast kullanımı

BT TETKİKİ SONUCU KLİNİK FİLMLERDE İNCELENECEK PARAMETRELER


(4)İYİ

(3)ORTA

(2)İDARE EDER

(1)ZAYIF


Pozisyonlama

Rezolüsyon

Kontrast

Artefakt

Sekans Uyumu


Ekspojur Seviyesi

Kesit Sayısı

Akuzisyon

Kesit Tarama Süresi

Kontrast Madde Kullanımı

Kontrast Madde Kullanım Zamanı

Taramalar Arası Gecikme

Kesit Kalınlığı


Enjeksiyon Pompası Kullanımı

Kontrastsız Çekim

Nefes Tutma

Hasta Hareketi

Eski Görüntüler


• Yurtdışı uzmanlık örgütlerinin çekim kalitesini değerlendirmek için akreditasyona yönelik uygulamaları bulunmaktadır.

• Başlıca uluslararası teleradyoloji servis sağlayıcılarının değişik kalite güvence uygulamaları bulunmaktadır

• Geniş bir teleradyoloji ağı için sürekli kalite güvencesine yönelik uygulama örneği bulunmamaktadır.

Ulusal Uygulama için Öneriler

Çekim kalitesi için Ulusal Teleradyoloji Standartları Önerisi• Tüm incelemelerin

– 2 ila 6’sı– Altı ayda bir,– Seçkin bir radyologlar grubu tarafından – Çekim kalitesi yönünden değerlendirilmeli ve– ISM Derecelendirme Ölçeğine göre skorlanmalıdır.

• Kalitesiz olduğu düşünülen incelemelerin– Tamamı– Teleradyologlar tarafından – Çekim kalitesi yönünden değerlendirilmeli – 7-Noktalı Derecelendirme Ölçeği’ne göre skorlanmalı– Çekim kalitesi görüntüleme merkeziyle telefonla/elektronik ortamda karşılıklı

tartışılmalıdır.Not: İnceleme sayısı, değerlendirme aralığı, radyolog grubunun kapsamı (Eğitim hastaneleri Profesörleri, Doçentleri, Şefleri, Şef Muavinleri) beklenen/gerçekleşen rapor sayısına göre değişebilir.

İnceleme

• Rutin MRG (6 inceleme/6 ay)• Rutin BT (4 inceleme/6 ay)• Rutin Mamografi (2 inceleme/6 ay)• Rutin Direkt grafi (2 inceleme/ 6 ay)

Denetçi

• Süpervizör radyologlar

Değerlendir

me

• Derecelendirme ölçeği

İnceleme

•Yetersiz MRG (tümü)•Yetersiz BT (tümü)•Yetersiz Mamografi (tümü)•Yetersiz Direkt grafi (tümü)

Denetçi

•Teleradyolog

Değerlendir

me

•Derecelendirme ölçeği

Geri Bildiri

m

•Tele konferans

Kalite Güvence Komitesi ve Standartize Süreç (Her bir cihaz için)

ISM Klinik Görüntü Kalite Derecelendirme Ölçeği (Puanlama Önerisi)

Kalite Puanı Beklentileri karşılamayan

Beklentileri karşılayan

Beklentileri aşan

1 + - -2 - + -3 - - +3 Kapsam Dışı

Parametre Beklentileri karşılamayan (1) Beklentileri karşılayan (2) Beklentileri aşan (3)

Dijital Mamografi

İnceleme 1 (Yağlı meme)

Pozisyon

Kompresyon

Ekspojür

Kontrast

Çözünürlük

Gürültü

Artefaktlar

Etiketleme

İnceleme 2 (Dens meme)

Pozisyon

Kompresyon

Ekspojür

Kontrast

Çözünürlük

Gürültü

Artefaktlar

Etiketleme

Rutin Değerlendirme için Genel Derece =Toplam puan/16Yetersiz İnceleme için Genel Derece=Toplam Puan/8

ISM 8-Nokta Klinik Görüntü Kalite Derecelendirme Ölçeği (Öneri)

Zorunlu modül


Parametre Beklentileri karşılamayan (1)

Beklentileri karşılayan (2)

Beklen6tileri aşan (3)

İnceleme 1 (Baş/Boyun)

Sekans protokolü

Anatomik kapsama

Görüntüleme düzlemleri

Kontrast

Çözünürlük

Gürültü

Artefaktlar

Etiketleme




İnceleme 4 (Gövde)

Sekans protokolü

Anatomik kapsama


Kontrast

Çözünürlük

Gürültü

Artefaktlar

Etiketleme




İnceleme 2 (Omurga)

Sekans protokolü

Anatomik kapsama


Kontrast

Çözünürlük

Gürültü

Artefaktlar

Etiketleme




İnceleme 5 (MR Anjiyografi)

Sekans protokolü

Anatomik kapsama


Kontrast

Çözünürlük

Gürültü

Artefaktlar

Etiketleme




İnceleme 3 (Kas-İskelet)

Sekans protokolü

Anatomik kapsama


Kontrast

Çözünürlük

Gürültü

Artefaktlar

Etiketleme




İnceleme 6 (Kardiyak)

Sekans protokolü

Anatomik kapsama


Kontrast

Çözünürlük

Gürültü

Artefaktlar

Etiketleme

Manyetik Rezonans Görüntüleme

Zorunlu modül

Opsiyon modül

Rutin Değerlendirme için Genel Derece =Toplam puan/32-40-48Yetersiz İnceleme için Genel Derece=Toplam Puan/8





İnceleme 1 (Baş/Boyun)

Çekim protokolü

Anatomik kapsama

Çözünürlük

Kontrast

Gürültü

Artefaktlar

IV kontrast

Etiketleme




İnceleme 2 (Toraks)

Çekim protokolü

Anatomik kapsama

Çözünürlük

Kontrast

Gürültü

Artefaktlar

IV kontrast

Etiketleme




İnceleme 3 (Abdomen)

Çekim protokolü

Anatomik kapsama

Çözünürlük

Kontrast

Gürültü

Artefaktlar

IV kontrast

Etiketleme




İnceleme 6 (Kardiyak)

Çekim protokolü

Anatomik kapsama

Çözünürlük

Kontrast

Gürültü

Artefaktlar

IV kontrast

Etiketleme

Bilgisayarlı Tomografi

Zorunlu modül

Opsiyon modül

Rutin Değerlendirme için Genel Derece =Toplam puan/24-32Yetersiz İnceleme için Genel Derece=Toplam Puan/8

[email protected]

Health & Medicine

Teleradyoloji standartları çekim kalite güvencesi