„Godność osoby ludzkiej”

„Święty to ten, kto żyje godnie.”

Paulo Coelho

Z czym kojarzy się słowo godność?

godność

godnośćcze

ść

osob

y dob

ro

osob

ydobre imię

honor

szacunek

najwyższa wartość

człowieka

wolność osoby

ochrona prawna

Pojęcie godność w języku polskim występuje jako rzeczownik, rodzaju żeńskiegoi ma następujące znaczenia:

1. poczucie własnej wartości, szacunek dla

samego siebie;2. zaszczytne stanowisko, oficjalna funkcja;3. Nazwisko.odmiana - przykłady:- Każdy ma poczucie godności.- Mój dziadek piastował wysokie godności.-Jaka pana godność?

Gdzie jest źródło godności człowieka?

Skąd pochodzigodność ?

Skąd człowiekmoże ją czerpać?

I część

Odpowiedź znajdziemy w następującym fragmencie

S.T. :

«Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego

Nam. Niech panuje nad rybami morskimi, nad

ptactwem powietrznym, nad bydłem, nad ziemią

i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi

po ziemi!» Stworzył więc Bóg człowieka na swój

obraz, na obraz Boży go stworzył: stworzył

mężczyznę i niewiastę. Po czym Bóg im

błogosławił, mówiąc do nich: «Bądźcie płodni

i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię

i uczynili ją sobie poddaną; abyście panowali nad

rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym

i nad wszystkimi zwierzętamipełzającymi po ziemi». Rdz 1,26-28

„Godnośćosoby

ludzkiej wynika wprost z faktu,

że człowiekzostał stworzony na obraz i podobieństwo

Boże. Przez Stwórcę został on ustanowiony panem

wszystkich stworzeń ziemskich. Zatem to Bóg jest

pierwszą przyczyną i źródłem godności człowieka, który ku Niemu nieustannie

zdąża.”

Jakie wnioski wypływają z tego fragmentu?

Człowiek jest jednością ciała i duszy, która jest w nim zasadą życia;

Człowiek jest osobą, a więc istotą wolną i zdolną do poznania;

Człowiek jest kimś a nie czymś;

Człowiek jest świadomym i wolnym podmiotem swoich czynów;

Człowiek jest odpowiedzialnym za siebie, za drugiego człowieka i za świat w którym żyje;

Człowiek powinien upodabniać się do Boga poprzez słowa i czyny; Człowiek zawsze jest podmiotem, a nie przedmiotem, celem, a nie środkiem.

Człowiek może tworzyć wspólnotę ludzką, opartą na wolności, co wpływa na jego prawidłowy rozwój;

Człowiek jest ponad światem przyrody, panuje nad nim i uczestniczy w dziele stworzenia.

Dzieje Narodu Wybranego ukazują bolesną prawdę

o grzeszności człowieka. Wprowadzenie prawa

moralnego –dekalogu, nie pomogło w zachowaniu

ładu moralnego i harmonii ducha. Człowiek okazywał

przewrotność w swym postępowaniu grzesząc wobec

Boga i bliźniego. Bardzo często łamał przykazania

i przez to brukał swą godność .Bóg widząc pogarszającą się

sytuację człowiekaposyła swojego Syna, aby go

zbawił i odnowiłjego godność.

II część

W chwili, gdy Syn Boży stał się jednym z nas, zmieniła się sytuacja ludzkiego istnienia.

Jezus Chrystus stał się naszym bratem(…). Stał się „Bogiem z nami".

W Jezusie Chrystusie, i tylko w Nim, człowiek może przezwyciężyć

własną niemoc, zło, nieufność innych, własny egoizm i zastane struktury

niesprawiedliwości.Dopiero przez uczestnictwo w życiu Chrystusa człowiek

może dostrzec w sobie obraz Boży. To właśnie Chrystus jest doskonałym

obrazem Boga i ma moc upodabniać ludzi do Ojca.

(por. Kol 1,15; Flp 2,6)

„…W Chrystusie godność człowieka

znajduje swój szczyt.”(KDK 22)Dopełnieniem

wywyższenia godnościczłowieka jest dzieło

Odkupienia.Człowiek w oczach Bogama tak wielką wartość,

że dla niego "uniżył samego siebie,

stawszy się posłusznymaż do śmierci – i to śmierci krzyżowej„

(Flp 2, 8).

Definicja:

Godność człowieka - to cecha osobowa, którą zawdzięcza

siętemu, że jest się człowiekiem, niezależnie od pochodzenia,

pozycji społecznej, zasługczy w ogóle czegokolwiek.

Ks. Remigiusz Sobański

http://www.opoka.org.pl/biblioteka/P/PS/GN/2001-51-4.html

Podział godności

Naturalna Nadprzyrodzona

to wartość, którą posiada każdy człowiek z tej racji,

iż jest podmiotem i osobą,

czyli bytem samo-świadomym,

wolnym, zdolnym do poznania prawdy,

górującymnad otaczającym go

światem.

rodzi się z bezpośredniego

związku osoby ludzkiej z Bogiem

od sakramentu chrztujesteśmy obdarowani

łaską i darem dziecięctwa

Bożego.

III część

Rodzaje godności:

1.Godność osobowa

2.Godność

osobowościowa

3.Godność osobista

1. Godność osobowa

To wartość człowieka, która jest stała, niezniszczalna, zobowiązująca,

wrodzona. Nie można się jej pozbyć, tak jak nie

może się pozbyć własnej natury.

Godność ta przysługuje każdemu tylko z tej racji, że jest człowiekiem i to

niezależnie jakim człowiekiem.

2. Godność osobowościowa

jest nabytymi przez człowieka cechami,

Talentami, umiejętnościami i cnotami. Im ktoś w większym stopniu rozwijaswą dobroć, tym posiada większą

godność osobowościową. 3. Godność

osobistato poczucie bycia kimś ważnym,

zajmowanie ważnej pozycjispołecznej, stanowiska,

urzędu itp.

Zagrożenia przeciw godności.

IV część

Wymień zagrożenia godności człowieka:

- ------------

Oto zagrożenia godności człowieka:

1. totalitarne i nieludzkie systemy polityczne,

2. fałszywe ideologie oraz sekty,3. przesadna tolerancja lub brak tolerancji,4. jawne i niesprawiedliwe prawodawstwo pozbawiające człowieka podstawowych

praw,5. agresywność środków społecznego

przekazu,6. brak sprawiedliwości,7. rasizm,8. terroryzm,9. ubóstwo, 10. nałogi: narkomania, alkoholizm,

seksoholizm, 11. korupcja,12. analfabetyzm,

13. kryzys mieszkaniowy, 14. bezrobocie,15. brak sprawiedliwej wypłaty,16. niesłuszne zatrzymywanie wypłaty,17. manipulacja innymi dla osiągnięcia

celów,18. składanie fałszywych świadectw,19. oszczerstwa, szyderstwa i

pomówienia,20. prześladowania dla ideologii lub

przeciw wierze,21. porwania, niewolnictwo i handel

ludźmi,22. zmuszanie do prostytucji,23. dobrowolna prostytucja dla zysku,24. celowe poniżanie, agresja i przemoc,25. zabójstwa,26. nacisk i wymuszanie…

Wymienione zagrożeniawystępują zarówno w życiu politycznym,

gospodarczym, społecznymi kulturalnym.

Okazywanie braku godności

wobec siebie i innych niszczy,

zniekształca, albo rani prawdziwe oblicze

człowieka

1. Godności nie można utracić, ale można

ją zbrukać, okryć hańbą, zbezcześcić...

2. Człowiek ma zachowywać się godnie,

we wszystkich okolicznościach i sytuacjach.

Nie zawsze jest to łatwe, zwłaszcza gdy znalazł się w warunkach "niegodnych" człowieka. A ludzi o niegodnych warunkach bytowania

nietrudno spotkać. Chodzi nie tylko o kondycję

materialną, mieszkaniową, codziennejegzystencji fizycznej. Chodzi także

o "sytuację duchową", atmosferę moralną,środowisko kulturalne.

Zapamiętaj !

Rolę obiektywnego poszanowania osobowej

godności w życiu społecznym pełnią prawa

zwane prawami człowieka. Stanowią one podstawowe kryterium

oceny systemu politycznego i programu działania

państwa.Wszędzie tam, gdzie prawa

człowieka są przestrzegane, chroniona jest

także godność. I odwrotnie, tam gdzie prawa

te są naruszane, nieposzanowana zostaje

również ludzka godność.

Jak bronić godności człowieka ?

V część

Obrona godności w prawodawstwie:1. W polskiej

Konstytucji,2. W polskim Kodeksie cywilnym i Kodeksie karnym,

3. W prawie Unii Europejskiej,4. W prawie

międzynarodowym,

Polska Konstytucja już preambule stwierdza istnienie przyrodzonej godności człowieka. Art. 30 rozdziału II charakteryzuje godność jako przyrodzone, niezbywalne i nienaruszalne źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest jedyną konstytucyjną wartością, która nie może być ograniczona…

Godność w polskiej Konstytucji

Rozdział II Art. 30.Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka

stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest

ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.

W polskim Kodeksie cywilnym i karnym Godnośćjest dobrem osobistym chronionym przez prawo. Razem z dobrym imieniemskłada się na zdefiniowane w art. 23 Kodeksu cywilnegopojęcie czci.

Z punktu widzenia kodeksukarnego naruszenie czyjejśgodności jest przestępstwemznieważenia.

Godność w polskim Kodeksiecywilnym i Kodeksie karnym

Sąd Najwyższy RP w wyroku z 21 marca 2007(I CSK 292/06) stwierdził, iż godnością osobistą jest własne wewnętrzne przekonanie danego człowiekao jego etycznym i moralnym nieposzlakowaniu oraz oczekiwanie czci wobec siebie rozumianej jako pozytywne nastawienia innych osób wobec niegoze względu na społeczne i osobiste wartości, którereprezentuje. Tak rozumiana godność nie podlegawartościowaniu, a jej naruszenie występuje, gdy bezuzasadnionych podstaw, zwłaszcza w obecności osób trzecich, traktuje się kogoś negatywnie i wyrażasię o nim w sposób poniżający. 

Karta Praw Podstawowych U.E. Rozpoczyna się od Tytułu I „Godność”. Pierwszy Artykułmówi wprost że Godność człowieka jest nienaruszalna.Musi być szanowana i chroniona.W pozostałych rozdziałach I Tytułu Karta wymienia: prawo do życia oraz prawo do integralności fizycznej i psychicznej zakaz wykonywania tortur oraz nieludzkiego lub poniżającego traktowania, zakaz karania oraz zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej.

Godność w prawie Unii Europejskiej

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka

proklamowana przez Zgromadzenie Ogólne Narodów

Zjednoczonych ( ONZ) w Rezolucji 217 A (III) z 10 grudnia 1948 r.,

stwierdza w preambule, iż „uznanieprzyrodzonej godności oraz równych

i niezbywalnych praw wszystkich członków wspólnoty ludzkiej jest

podstawą wolności, sprawiedliwości i pokoju świata”, zaś w artykule 1, że „wszyscy ludzie rodzą się równi

pod względem swej godności i swych praw. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować

wobec innych w duchu braterstwa”.

Godność w prawie międzynarodowym

życia, wolności,

bezpieczeństwa,wolności sumienia i

wyznania.

Rezolucja ONZ z 10 grudnia 1948 r.

W dalszej części Deklaracji Praw

Człowieka dowiadujemy się

że człowiek ma prawo do:

Godność w nauczaniu Kościoła

VI część

1. Katechizm Kościoła Katolickiego

2. Nauczanie Papieży

3. Nauczanie Soboru Watykańskiego II

1. KKK 1934 Wszyscy ludzie, stworzeni na obraz Jedynego Boga, obdarzeni taką samą rozumną duszą, mają tę samą naturę i to

samo pochodzenie. Wszyscy, odkupieni przez ofiarę Chrystusa, są wezwani do uczestniczeniaw tym samym Boskim szczęściu; wszyscy więc cieszą się równą godnością.

1. Katechizm Kościoła Katolickiego

2. KKK 1935 Równość między ludźmi w sposób istotny dotyczy ich godności

osobistej i praw z niej wypływających:„Należy... przezwyciężać... wszelką formę

dyskryminacji odnośnie do podstawowych praw osoby ludzkiej, czy to... ze względu na

płeć, rasę, kolor skóry, pozycję społeczną, język lub religię, ponieważ sprzeciwia się

ona zamysłowi Bożemu .”

3. KKK 1938 Istnieją także krzywdzące nierówności, które godzą w miliony mężczyzn i kobiet. Pozostają one w wyraźnej sprzecznościz Ewangelią: Równa godność osób wymaga, by zostały wprowadzone bardziej ludzkie i sprawiedliwe warunki życia.

Albowiem zbytnie nierówności gospodarcze i społeczne wśród członków czy ludów jednej

rodziny ludzkiej wywołują zgorszenie i sprzeciwiają się sprawiedliwości społecznej

równości, godności osoby ludzkiej oraz pokojowispołecznemu i międzynarodowemu.

http://www.kns.gower.pl/stolica/osoba.htm

W czasach współczesnych, Magisterium Kościołarzymskokatolickiego często i z mocą występuje w obronie godności osoby ludzkiej i praw człowieka. Oto nauczanie rzymskich pasterzy:

2. Nauczanie papieży:

Encyklika Leona XIII „Rerum Novarum” -15 V 1891 r.– o kwestii robotniczej; W encyklice papież podejmuje kwestię położenia materialnego robotników. Pisze o niebezpieczeństwach wynikającychz realizacji postulatów myśli socjalistycznej.Przeciwstawia im program reform społecznych.

Encyklika Jana XXIII „Pacem in terris” -11 IV 1963 r. – o pokoju na świecie;Papież przedstawia prawa i obowiązki człowieka, charakteryzuje współczesny świat: życie polityczne, stosunki międzynarodowei wzajemne zależności państw i społeczności.Wzywa do budowania pokoju opartego na prawdzie, sprawiedliwości, miłości i wolności.

Encyklika Pawła VI „Populorum progressio” - 26 III 1967 – o rozwojuludów;Papież omawia aktualną problematykęspołeczną w całej jej globalnejróżnorodności.

Encykliki Jana Pawła II:„Redemptor hominis” - 4 III 1979 – Odkupiciel człowieka;Papież pisze o odkupieniui godności rodzaju ludzkiego. Chrystus przez swoje wcielenie zjednoczył się jakoś z każdym człowiekiem, przez co podkreślił godność natury ludzkiej.

„Dives in misericordia” – 30 XI 1980– O Bożym miłosierdziu;

„Laborem exercens” - 14 IX 1981 r. – o pracy

ludzkiej;Papież przedstawia teologiczne aspekty pracy i wzajemneodniesienia pracy i kapitału. Przedstawia uprawnienia ludzi pracy, nakreśla elementy duchowości pracy.

Adhortacja „Christifideles laici” - 30 XII 1988 r.– O powołaniu i misji świeckich w Kościele iw świecie;Papież omawia zadania i misję świeckich w Kościele. Wskazuje na liczne sposoby zaangażowania świeckich w życie Kościoła.

Jan Paweł II o godności pracy człowieka

KONSTYTUCJA DUSZPASTERSKA O KOŚCIELE W ŚWIECIE WSPÓŁCZESNYM

„Gaudium et spes” ( KDK ) poświęca rozdział I „Godność osoby ludzkiej” zwracającuwagę na:jej pochodzenie i źródło,

grzech, który rani obraz Boga w człowieku, naturę człowieka jako dzieło Stwórcy, dar rozumu, prawdy i mądrości, wolności, tajemnicę śmierci, zagrożenia ze strony ateizmu, Chrystusa, który odradza nowego człowieka.Natomiast w rozdziale IV w pkt. 41 szczegółowoomawia prawa człowieka.

3. Nauczanie Soboru Watykańskiego II

„Zachować godność człowieka to

pozostaćwewnętrznie

wolnym,nawet przy

zewnętrznym zniewoleniu.”

ks. Jerzy Popiełuszko (1947-1984)

dn. 29 stycznia 1984 roku„Życie trzeba

godnieprzeżyć, bo jest

tylko jedno”.ks. Jerzy Popiełuszko

Godnośćczłowieka

jesttak wielka, że powiniensłużyć tylko

Bogu.

KardynałStefan

Wyszyński

„Nie mam prawa robić ani mówić czegokolwiek,co pomniejsza człowiekaw jego własnych oczach. Liczy się nie to, co ja myślę o nim, lecz to, co on myśli o sobie samym. Uwłaczanie godności człowieka jest przestępstwem.”

Antoine de Saint-Exupery

Życie pojedynczego człowieka znaczy coś tylko wtedy,

jeśli dzięki niemu życie każdej żywej

istoty staje się bardziej godne

i piękne. Życie stanowi

świętość, to znaczy jest wartością

nadrzędną, której wszelkie inne wartości

są podporządkowane. Albert Einstein 

Literatura:

1. http://pl.wikipedia.org/;2. http://sjp.pwn.pl/ - „Słownik języka polskiego”;3. „ Być chrześcijaninem dziś – Teologia dla szkół średnich” -

praca zbiorowa pod redakcją ks. Mariana Rusieckiego;4. „ Godność człowieka i jej współczesne uzasadnienia” –W.

Granat;5. „ O godności człowieka” - Ks. Remigiusz Sobański;6. „ Godność osoby ludzkiej podstawą praw człowieka” - F.J.

Mazurek;7. „ Godność człowieka” – Grzegorz Kulig.

Katechezę przygotował ks. Wacław Pelczar

Katecheta klas I L.O.im. Stanisława Konarskiego

w Oświęcimiu.www.paraklet.pl