Hastalık Üreten Yaşam Tarzımız Nasıl Değişir?

Yaşam tarzını Yaşam tarzını değiştirmede değiştirmede

nasıl başarılı olabiliriz ?nasıl başarılı olabiliriz ?

Doç. Dr. Kemal YeşilçimenDoç. Dr. Kemal Yeşilçimen

Siyami Ersek Kalp MerkeziSiyami Ersek Kalp Merkezi

Nasıl özgür Nasıl özgür oluruz ?oluruz ?

Da Vinci’nin Şifresi

Hastalık üreten yaşam tarzı yüzünden Hastalık üreten yaşam tarzı yüzünden küresel bir küresel bir salgınla karşı karşıyayız.salgınla karşı karşıyayız.

Şişmanlık, hipertansiyon, diyabet, metabolik Şişmanlık, hipertansiyon, diyabet, metabolik sendrom, kalp-damar hastalıkları gibi yaygın sendrom, kalp-damar hastalıkları gibi yaygın sağlık sorunları giderek artıyor.sağlık sorunları giderek artıyor.

Kalp-damar hastalıkları, Kalp-damar hastalıkları, 2020’ye kadar giderek artan ölüm 2020’ye kadar giderek artan ölüm ve hastalık nedeni olmaya devam edecek* ve hastalık nedeni olmaya devam edecek*

*Murray CLJ, Lopez AD: The global burden of disease Cambridge: Harvard school of public *Murray CLJ, Lopez AD: The global burden of disease Cambridge: Harvard school of public health;1996.health;1996.

Report of the WHO Meeting, Geneva, 9-12 July 2002

Buzdağının görünen kısmı Buzdağının görünen kısmı

Kalp damar olayları ve Ölüm

KDH

Ateroskleroz

Risk Faktörleri

Hipertansiyon

Hiperlipidemi

Obesite-DM

Sigara

Hipertansiyon kaçınılmaz sonumuz

Yaşlıların % 95’inde hipertansiyon gelişecek.

2007 Canadian Hypertension Education Program Recommendations

Geçen yıl 7 milyon, son 10 yılda ise 60 Geçen yıl 7 milyon, son 10 yılda ise 60 milyon insan hipertansiyondan öldü. milyon insan hipertansiyondan öldü.

Ülkemizde ise hipertansiyonlu hasta sayısı Ülkemizde ise hipertansiyonlu hasta sayısı 16 milyon. Sırada bekleyen adaylar ise 21 16 milyon. Sırada bekleyen adaylar ise 21 milyon* milyon* * * Türk hipertansiyon prevalans çalışması, 2004

Oran Nüfus

D M

%7.2 2.850.000 Yeni D M %32.3

920.000 Bilinen D M %67.7 1.930.000 b GT

%6.7 2.650.000

Tip II Diyabet hızla artıyorTip II Diyabet hızla artıyor

Satman İ, TURDEP Group. Diabetes Care 2002; 25: 1551-6

2007 yılı projeksiyon, erişkin nüfus

Obesite salgın gibi yayılıyor

Durum komik değil vahim !

Çocuklarda bile obesite sürekli artıyor

Gelişmiş ülkelerde bu oran %20 üzerinde.

Buna bağlı tip II diyabet ve kalp damar hastalığı riski artarken, hayat beklentisi

azalıyor.

J Shields GB 201 WCC 2006 Barcelona

Vázquez-Antona CA. The primary prevention of the cardiovascular disease begins in the infancy. Arch Cardiol Mex. 2007 Jan-Mar;77(1):7-10.

.

İNSÜLİNİNSÜLİNDİRENCİDİRENCİ

KC yağ.KC yağ.safra kesesi h.safra kesesi h.

aterosklerozaterosklerozdislipidemidislipidemi

albuminürialbuminüriKBYKBY

glukozglukozintoleransıintoleransı

tip 2 DMtip 2 DM

hipertansiyonhipertansiyon

inmeinme

kor. kalp h.kor. kalp h.kalp yet.kalp yet.

OBESİTEOBESİTEkanserkanser

Her yıl 600.000 çocuk sigaraya başlıyor

Deneyen 4 kişinin 3 tanesi tiryaki oluyor

ÖLÜMKALP

KANSER

SAKATLIK

FELÇ

9 MİLYAR5 MİLYAR

2005 te Türkiye’de sigaraya 9 milyar Ş yol açtığı zararlara 5 milyar Ş harcandı

Sigarayla savaş derneği verileri-2005Sigarayla savaş derneği verileri-2005

19 Aralık 1998

Ülkemizde ölümlerin %55’i kalp damar kaynaklı

%43 %45 Koroner SerebrovaskülerDiğer %12

TEKHARF çalışmas 14 yıllık izlem verisi (1990-2004)2

Koroner ölüm, Avrupa ülkeleri arasında en yüksek

Onat A . TEKHARF:Türk erişkinlerinde kalp sağlığı. Argos, 2005, İstanbul.

Yaşam tarzı sonuçları milli felaket Yaşam tarzı sonuçları milli felaket gibi. gibi.

Kalp damar sağlığı alanındaki kayıplar; Kalp damar sağlığı alanındaki kayıplar; günümüzün işgallerinden, tsunamiden günümüzün işgallerinden, tsunamiden ve beklenen depremde ve beklenen depremde tahmin edilen kayıplardan daha fazladır. tahmin edilen kayıplardan daha fazladır.

Giderek sağlıksız bir toplum Giderek sağlıksız bir toplum oluyoruz. oluyoruz.

Duran E.:Kalp ve damar cerrahisi. Sönmez B.:Koroner arter hastalıkları Duran E.:Kalp ve damar cerrahisi. Sönmez B.:Koroner arter hastalıkları Cilt II, s 1344, 2005.Cilt II, s 1344, 2005.

… ….ve son durum .ve son durum

Koroner damar hastalığının %70’inin Koroner damar hastalığının %70’inin rastlandığı 60 yaş üzerinde prevalansın rastlandığı 60 yaş üzerinde prevalansın yılda %5 artması kaygı vericidir. yılda %5 artması kaygı vericidir.

Ülkenin kalp-damar sağlığı politikasında Ülkenin kalp-damar sağlığı politikasında yetersiz kaldığına işaret yetersiz kaldığına işaret etmektedir.etmektedir.

Onat A: TEKHARF 2006 taramasında ölüm ve koroner olaylar. Onat A: TEKHARF 2006 taramasında ölüm ve koroner olaylar.

Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi. 2007; 35:149-153Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi. 2007; 35:149-153

Bermuda şeytan üçgeni Bermuda şeytan üçgeni Koltuk - trafik - asansörKoltuk - trafik - asansör

F tipi yaşam tarzı sağlığımızı tehdit F tipi yaşam tarzı sağlığımızı tehdit ediyor. ediyor.

Dış dünyadaki yaşam alanlarımız, binalar, Dış dünyadaki yaşam alanlarımız, binalar, caddeler, taşıtlar ve çevre kirliliği ile işgal caddeler, taşıtlar ve çevre kirliliği ile işgal altında. Evlerimiz ise eşyalara boğulmuş altında. Evlerimiz ise eşyalara boğulmuş durumda.durumda.

TV karşısında bize kalan tek özgürlük TV karşısında bize kalan tek özgürlük alanı rahat koltuğumuz ise binbir kanalla alanı rahat koltuğumuz ise binbir kanalla algımızın yeniden düzenlendiği mini algımızın yeniden düzenlendiği mini hapishanemiz.hapishanemiz.

İ İnaktiviteninnaktivitenin DüzeltilmesiDüzeltilmesi Egzersizin artt r lmas için gerekli önerilerde bulunmal ve hastalar bu konuda teşvik etmeliyiz...!

Yaşam tarzımız sadece bizi hasta Yaşam tarzımız sadece bizi hasta etmiyor etmiyor

Bizimle yaşayan kedi köpekler de aynı Bizimle yaşayan kedi köpekler de aynı kaderi paylaşıyor. kaderi paylaşıyor. Şişmanlayan kedi ve köpekler için koşu Şişmanlayan kedi ve köpekler için koşu bantları hazır.bantları hazır.

Yaşam tarzı dünyayı da hasta Yaşam tarzı dünyayı da hasta ediyor.ediyor.Modern ve çağdaş ise Bizi ve dünyamızı niçin yok ediyor ? Uygunsuz gerçek bu !

Küresel ısınma mehdisi Al Küresel ısınma mehdisi Al Gore : Gore : Yaşam tarzını değiştirin !Yaşam tarzını değiştirin !Bilim dünyası çözümü Bilim dünyası çözümü özetliyor : özetliyor : Yaşam tarzını değiştirin ! Yaşam tarzını değiştirin ! Bu konuda Bu konuda fikir ayrılığı yok.fikir ayrılığı yok.

Ölümlerin birinci nedeni olan Kalp-damar Ölümlerin birinci nedeni olan Kalp-damar hastalıkları, hipertansiyon, diyabet, hastalıkları, hipertansiyon, diyabet, şişmanlık, metabolik sendrom yaşam şişmanlık, metabolik sendrom yaşam tarzıyla yakından ilişkilidir. tarzıyla yakından ilişkilidir.

Yaşam tarzını düzeltmede ne kadar Yaşam tarzını düzeltmede ne kadar başarılı olursak, bu hastalıklara başarılı olursak, bu hastalıklara yakalanma, ölüm oranı ve ilaç yakalanma, ölüm oranı ve ilaç kullanma ihtiyacı o ölçüde azalır. kullanma ihtiyacı o ölçüde azalır.

W. Philip T. James:Obesity management: the cardiovascular benefits Eur Heart J W. Philip T. James:Obesity management: the cardiovascular benefits Eur Heart J Suppl 2005; 7Suppl 2005; 7

David A. Wood: Guidelines on cardiovascular risk assessment. Eur Heart J Suppl David A. Wood: Guidelines on cardiovascular risk assessment. Eur Heart J Suppl 2005; 7: L5-L10.2005; 7: L5-L10.

Yaşam tarzı değişikliği, önleyici kardiyolojinin Yaşam tarzı değişikliği, önleyici kardiyolojinin temelidir.temelidir.

Amerikan Kalp Birliği’nden, Avrupa ve Türk Amerikan Kalp Birliği’nden, Avrupa ve Türk Kardiyoloji Derneği’ne kadar tüm bilimsel Kardiyoloji Derneği’ne kadar tüm bilimsel kuruluşlar, kuruluşlar,

Diyabetten yüksek tansiyona, şişmanlıktan Diyabetten yüksek tansiyona, şişmanlıktan metabolik sendroma kadar risk faktörlerinin metabolik sendroma kadar risk faktörlerinin tedavisinde tedavisinde ilk önce ve ilk önce ve ısrarlaısrarla yaşam tarzı değişikliğini şart koşuyor. yaşam tarzı değişikliğini şart koşuyor.

European guidelines on cardiovascular disease prevention.2003 vol. 10 (supl): 1-78European guidelines on cardiovascular disease prevention.2003 vol. 10 (supl): 1-78 Third report of the national cholesterol education program. Circulation 2002, 106:3143-3421Third report of the national cholesterol education program. Circulation 2002, 106:3143-3421 European Society of cardiology guidelines for the management of hypertension 2003. j of European Society of cardiology guidelines for the management of hypertension 2003. j of

hypertension.2003, 21:1011hypertension.2003, 21:1011 Leif R. Erhardt: Managing cardiovascular risk: reality vs. perception. Eur Heart J Suppl 2005; 7: L11-Leif R. Erhardt: Managing cardiovascular risk: reality vs. perception. Eur Heart J Suppl 2005; 7: L11-

L15. L15. Luc F. Van Gaal, Ilse L. :What is the relationship between risk factor reduction and degree of weight Luc F. Van Gaal, Ilse L. :What is the relationship between risk factor reduction and degree of weight

loss? Eur Heart J Suppl 2005; 7: L21-L26.loss? Eur Heart J Suppl 2005; 7: L21-L26.

Sağlıklı yaşam tarzının yararı

Uygulama Miktar SKB/DKB

Sodyum 1.8 g ya da -5.1 / -2.7 mmol/gün azaltılması

Kilo kaybı her kg için -1.1 / -0.9

-3.9 / -2.4 Alkol kullanımı 3.6 içki/gün

Aerobik egzersiz 150 dak/hafta -4.9 / -3.7

Diyet Hipertansif -11.4 / -5.5 Normotansif -3.6 / -1.8


Erken ateroskleroz, obesite ve diyabet salgını Erken ateroskleroz, obesite ve diyabet salgını nedeniyle nedeniyle Birincil korumaya erken yaşlarda Birincil korumaya erken yaşlarda başlamak gerekir.başlamak gerekir.

Ancak erken yaşlardan itibaren ilaçlarla uzun Ancak erken yaşlardan itibaren ilaçlarla uzun süreli tedavi süreli tedavi yan etki ve ekonomik yan etki ve ekonomik kaygılar taşıyor. kaygılar taşıyor.

Bu yüzden yaşam tarzı değişikliği Bu yüzden yaşam tarzı değişikliği kesinlikle en uygun stratejidir.kesinlikle en uygun stratejidir.

Napoli C. Rethinking primary prevention of atherosclerosis-Napoli C. Rethinking primary prevention of atherosclerosis-related diseases. related diseases.

Circulation.Circulation. 2006;114:2517-27 2006;114:2517-27. .

Sağlık Bakanlığı ile Başkent Üniversitesi Sağlık Bakanlığı ile Başkent Üniversitesi işbirliğiyle yurt çapında yapılan araştırma * işbirliğiyle yurt çapında yapılan araştırma *

Türkiye’deki ölümlerin % 86 sının, Türkiye’deki ölümlerin % 86 sının, sağlıksız yaşam tarzından sağlıksız yaşam tarzından kaynaklandığını gösterdi.kaynaklandığını gösterdi.

Sağlığa dikkat edilse ölümlerin % 86'sı Sağlığa dikkat edilse ölümlerin % 86'sı önlenebilir. önlenebilir.

* * TÜRKİYE. ULUSAL HASTALIK YÜKÜ ÇALIŞMASI SONUÇLARI. 2000 TÜRKİYE. ULUSAL HASTALIK YÜKÜ ÇALIŞMASI SONUÇLARI. 2000

Yılda 372 bin kişi pisi pisine ölüyor. www.sabah.com.tr/2005/07/24/gun101.htmlYılda 372 bin kişi pisi pisine ölüyor. www.sabah.com.tr/2005/07/24/gun101.html

Dünyada da durum farklı değil.

En yaygın hastalıklar YT sonucu.

Tüm ölümlerin % 60’ı

KDH, DM, Kanser, KOAH’a bağlı

EUROPREVENT, Athens 2006


R Bonita Translating Preventive Strategies from wealthy countries to poorer countries:


R Bonita Translating Preventive Strategies from wealthy countries to poorer countries:

"Populating the world with healthy people"

INTER-HEART INTER-HEART araştırmasıaraştırması Kalp krizi piyangodan çıkmıyor,

yanlış yaşam tarzının doğal sonucu. Risk Faktörü Düzeltilmiş Risk Oranı

• Sigara 2.87 (2.58 - 3.19)

• Diyabet 2.37 (2.07 – 2.71)

• Hipertansiyon 1.91 (1.74 – 2.10)

• Abdominal obezite

1.62 (1.45 – 1.80)

• Hiperkolesterolemi (yüksek LDL, düşük HDL) 3.25 (2.81 - 3.76)

• Psikososyal stres

2.67 (2.21 – 3.22)

• Günlük sebze/meyve yeme

0.70 (0.62 – 0.79)

• Egzersiz 0.86 (0.76 – 0.97)

• Alkol kullanımı 0.91 (0.82 – 1.02)

Yusuf S et al. Lancet. 2004;364:937-952

3/4

34

Hipertansiyonda ilk yapılacak iş yaşam tarzı değişikliği- 2007

Dğer risk faktörleri, OH veya hastalık

Normal SKB 120-129 veya DKB 80-84

Yüksek normal SKB 130-139 veya DKB 85-89

Evre 1 HTSKB 140-159 veya DKB 90-99

Evre 2 HTSKB 160-179 veya DKB 100-109

Evre 3 HT SKB ≥180 veya DKB ≥110

Başka risk faktörü yok

Tedavi yok! Tedavi yok!

Birkaç ay süre ile yaşam şekli değişikliği KB kontrolü sağlanamazsa ilaç tedavisi

Birkaç hafta süre ile yaşam şekli değişikliği KB kontrolü sağlanamazsa ilaç tedavisi

Yaşam şekli değişiklikliği + acil ilaç tedavisi

1-2 risk faktörü

Yaşam şekli değişikliği





3 veya daha fazla risk faktörü, MS, OH veya diyabet


Yaşam şekli değişikliği ve isteğe bağlı ilaç tedavisi

Yaşam şekli değişikliği + ilaç tedavisi


Yaşam şekli değişikliği + acil ilaç tedavisi

DiyabetYaşam şekli değişikliği


Tanı konulmuş KV veya renal hastalık

Yaşam şekli değişiklikliği+ acil ilaç tedavisi

Yaşam şekli değişiklikliği+ acil ilaç tedavisi




Hipertansiyonda ilk yapılacak iş

Yaşam tarzının düzenlenmesi

Tiyazid Uzun etkili Beta- ACE-İ ARB diüretikleri KKB bloker*

* 60 yaş ve üzerinde DEĞERLENDİRİN ilk ilaç seçiminde İkili Kombinasyon

• Tedaviyeuyumsuzluk? endike değil • Sekonder HT?

ACE-İ ve ARB

gebelikte kontrendike

• Birlikte kullanılan ilaçlar ya da yaşam tarzı ? Üçlü ya da dörtlü tedavi


Diyabet

Dislipidemi Sigara Ateroskleroz⇑

Hipertansiyon Obezite Sedanter Yaşam

İşte Sağlığımızı bozan Risk Faktörleri

Dünyada risk faktörleri-ölüm oranları Dünyada risk faktörleri-ölüm oranları Hepside yaşam tarzının önlenebilir

yansıması

Ezzati et al. WHO 2000 Report. Lancet. 2002;360:1347-1360.

Atfedilen mortalite (x1000; toplam 55,861,000)

Yüksek mortaliteli, gelişmekte olan bölge

Düşük mortaliteli, gelişmekte olan ülke

Gelişmiş bölge

0 80007000600050004000300020001000

Yüksek kan basıncı

Tütün

Yüksek kolesterol

Güvensiz seks

Obesite

Fizik inaktivite

Alkol

Kömür dumanı

Demir eksikliği

Açlık

işte riskler, puanlar, tablolar…

İster siz hesaplayın, ister biz… Diğer risk Normal Yüksek normal Evre 1 HT Evre 2 HT Evre 3 HT

Faktörleri, OH SKB 120 -129 veya SKB 130 – 139 veya SKB 140 – 159 SKB 160 – 179 SKB ≥ 180veya hastalıklar DKB 80 – 84 DKB 85 – 89 veya DKB 90 – 99 veya DKB 100 -109 veya DKB ≥ 110

Diğer riskfaktörü yok

Ortalama risk Ortalama risk Düşük ek riskOrta derecede

ek riskYüksek ek

risk

1 – 2 riskfaktörü

3 veya daha fazla risk faktörü, MS, OH veya DM

Saptanmış KVveya

böbrek hastalığı

Düşük ek risk Düşük ek riskOrta derecede

ek riskOrta derecede

ek risk

Orta derecedeek risk

Yüksek ek risk

Çok yüksek ek risk

Yüksek ek risk

Yüksek ek risk







1. Metabolik sendroma ayrıca önem verilmiştir. Çünkü MS yüksek kan basıncı ile ilgili risk

faktörlerinin kümelenmesidir.2. Subklinik organ hasarı, kardiyovasküler hastalık sürecinde ilerleme olduğunu işaret etmesi nedeniyle risk sınıflamasında önemlidir.

ESH – European Society of Cardiology Guidelines - ESH – European Society of Cardiology Guidelines - 2007

Bu riskleri önlemede bunca yılda gelinen yer iseBu riskleri önlemede bunca yılda gelinen yer ise ;;

Toplam risk yönetimiToplam risk yönetimi: : Hastalık doğuran tüm risk faktörleriyle Hastalık doğuran tüm risk faktörleriyle mücadele.mücadele.

Yaşam tarzının ürettiği risklerle mücadele dev bir Yaşam tarzının ürettiği risklerle mücadele dev bir sektör doğuruyor. Bu riskleri üreten bataklığı sektör doğuruyor. Bu riskleri üreten bataklığı kurutmak çok daha ucuz ve kolay olmasına rağmen kurutmak çok daha ucuz ve kolay olmasına rağmen bu işi kim yapacak? bu işi kim yapacak?

Hastalık üreten yaşam tarzının toplumsal olarak Hastalık üreten yaşam tarzının toplumsal olarak ıslahı yani ‘ıslahı yani ‘Bataklık yönetimiBataklık yönetimi’ kavramı ise henüz ’ kavramı ise henüz bilinmiyor. bilinmiyor.

Şişmanlıktan kansere kadar bir dizi sağlık Şişmanlıktan kansere kadar bir dizi sağlık sorununa sorununa getirilen çözümler, yaşam tarzını getirilen çözümler, yaşam tarzını değiştirmek yerine, yaratılan sektörü daha da değiştirmek yerine, yaratılan sektörü daha da büyütmek esasına dayalı. büyütmek esasına dayalı.

Daha şimdiden, 5-6 ilacın ayrı ayrı veya tek Daha şimdiden, 5-6 ilacın ayrı ayrı veya tek tablet halinde alınacağı ilginç bir döneme tablet halinde alınacağı ilginç bir döneme giriyoruz. giriyoruz.

Sadece hipertansiyon için bile çok sayıda ilaca Sadece hipertansiyon için bile çok sayıda ilaca mahkum olabiliriz* mahkum olabiliriz* İlaç almayanların İlaç almayanların akibeti ise kötü. akibeti ise kötü.

*Bakris GL et al. Am J Kidney Dis. 2000;36:646-661. *Lewis EJ et al. N Engl J Med. 2001;345:851-860.

Hedef Kan Basıncına Ulaşmak İçin Gerekli Antihipertansif İlaç Sayısı

Ortalama sayı Hedef KB

Çalışma 1 2 3 4 (mm Hg)

UKPDS DKB <85

ABCD DKB <75

MDRD OKB <92

HOT DKB <80

AASK OKB <92

IDNT SKB/DKB 135/85

UKPDS = United Kingdom Prospective Diabetes Study; ABCD = Appropriate Blood Pressure Control in Diabetes; MDRD = Modification of Diet in Renal Disease; HOT = Hypertension Optimal Treatment; AASK = African American Intervention Study of Kidney Disease; IDNT = Irbesartan Diabetic Nephropathy Trial.

Bakris GL et al. Am J Kidney Dis. 2000;36:646-661. Lewis EJ et al. N Engl J Med. 2001;345:851-860.

Genel eğilim : Daha erken ve daha agressif tedavi

Monoterapi

Oral

Kombine (2-3 OAD)

Kombine tedavi

(1-3 OAD)+

(İnsülin)

İnsülin

tedavisi

Klinik Diyabet

(126 mg/dl)

Prediyabet

Tip 2 Tip 2 DDiyabette iyabette TTedavi edavi YYaklaşımıaklaşımıDiyabette de durum farklı değil

Yaşam Tarzının Değiştirilmesi

(100-125 mg/dl)

Hipertansiyon ve kolesterol ilaçlarla kontrol altına Hipertansiyon ve kolesterol ilaçlarla kontrol altına alınabilirse, diyabetle boğuşan şişman bir dünyada alınabilirse, diyabetle boğuşan şişman bir dünyada yaşıyor olacağız. yaşıyor olacağız.

Obesite ile ilgili araştırmalar ise son sürat devam Obesite ile ilgili araştırmalar ise son sürat devam ediyor. ediyor.

Mideye konan kelepçe ve balonlar, karında toplanan Mideye konan kelepçe ve balonlar, karında toplanan yağların ameliyatla alınması, iştah artıran yağların ameliyatla alınması, iştah artıran reklamlardan sonra alınan iştah kesen ilaçlar ve reklamlardan sonra alınan iştah kesen ilaçlar ve daha niceleri… daha niceleri…

Yediğiniz içtiğiniz kalorilerin emilmeden atılması da Yediğiniz içtiğiniz kalorilerin emilmeden atılması da dahil olmak üzere bir sürü çözüm(!) hizmetinizde.dahil olmak üzere bir sürü çözüm(!) hizmetinizde.

Yaşam tarzının arka planı

Hastalık üreten yaşam tarzını Hastalık üreten yaşam tarzını değiştirmenize gerek yok ! değiştirmenize gerek yok !

Zaten isteseniz bile Zaten isteseniz bile değiştiremezsiniz*değiştiremezsiniz*

Yaşam tarzını zorunlu olarak Yaşam tarzını zorunlu olarak yaşıyoruz.yaşıyoruz.

Verilen mesaj bu !Verilen mesaj bu !* * Kjeldsen S. E. TROPHY in the prevention of hypertension. Blood Pressure. 2006; 15: Kjeldsen S. E. TROPHY in the prevention of hypertension. Blood Pressure. 2006; 15:

132–134132–134

Küresel sağlık anlayışıKüresel sağlık anlayışı

Moral ve akıl vermeye devam ediyorMoral ve akıl vermeye devam ediyor

Hasta olmaktan korkma !Hasta olmaktan korkma !

Geç kalmaktan kork ve akıllı ol Geç kalmaktan kork ve akıllı ol

Akıllı hasta nasıl olunur ?Akıllı hasta nasıl olunur ?

Eski YazlarEski Yazlar

Ne güzel mevsimdi yaz...Ne güzel mevsimdi yaz...

Kiraz çıkardı, Kiraz çıkardı,

kaysı çıkardı…kaysı çıkardı…

Ya şimdi ? Ya şimdi ?

Küresel sağlık Küresel sağlık öncüleriöncüleri

sihirli gıdalarla sihirli gıdalarla teknolojik rüyalarla teknolojik rüyalarla toplumu sürekli toplumu sürekli

uyarıyor. uyarıyor.

Yaz gelince medya çiçek açıyor

Teknolojik rüya 100.000 $

fındık

Suni kalp

Sağlık bilinci vermek yerine, teknolojik Sağlık bilinci vermek yerine, teknolojik rüyalarla ve sihirli rüyalarla ve sihirli (!) gıdalarla toplum büyüleniyor. (!) gıdalarla toplum büyüleniyor.

Gündem fındık fıstıkla işgal ediliyor. Gündem fındık fıstıkla işgal ediliyor. Fındığı tek tek mi yoksa avuçla mı yiyelim ? Fındığı tek tek mi yoksa avuçla mı yiyelim ?

Geçen yıl keten tohumu moda idi. Geçen yıl keten tohumu moda idi. Sağlık mehdilerimiz şimdi de inciri Sağlık mehdilerimiz şimdi de inciri keşfetti. keşfetti.

‘‘Şunu yiyin, bunu yapmayın’ türünde Şunu yiyin, bunu yapmayın’ türünde öneriler, Sağlık ve hayatımızın kilitlendiği öneriler, Sağlık ve hayatımızın kilitlendiği kara kutunun şifrelerini ne yazık ki kara kutunun şifrelerini ne yazık ki çözemiyor.çözemiyor.

Bu şifreyi nasıl çözebiliriz? Bu şifreyi nasıl çözebiliriz? Asıl Da Vinci’nin Asıl Da Vinci’nin şifresi bu !şifresi bu !

Bu şifreyi çözmeden yaşam tarzını Bu şifreyi çözmeden yaşam tarzını değiştirmek, koruyucu önlemleri almak değiştirmek, koruyucu önlemleri almak mümkün değildir.mümkün değildir.

Neden çözemiyoruz ?Neden çözemiyoruz ? Nasıl çözebiliriz ?Nasıl çözebiliriz ?

Bu şifreyiBu şifreyi

Bilim; Bilim; Sebep - Netice Sebep - Netice ilişkisini araştırır ilişkisini araştırır

Neden?Neden?

Kötü kaderimizi yani Kötü kaderimizi yani Neticeyi değiştirmenin yoluNeticeyi değiştirmenin yoluSebepleri düzeltmekten Sebepleri düzeltmekten geçer.geçer.

Hatice

Hatice’ye Hatice’ye değildeğil Neticeye bak !Neticeye bak ! Önemli olan Önemli olan

hangisi ?hangisi ?

Hatice Yaşam tarzı

Sebep

Netice Sonuç

Günümüz de herkes Günümüz de herkes neticeneticeyle uğraşıyor. yle uğraşıyor. Yaşam tarzıYaşam tarzına göre plan yapan yok !na göre plan yapan yok !

Çünkü Çünkü neticeyle uğraşmak karlı bir işneticeyle uğraşmak karlı bir iş, , altın yumurtlayan trilyon altın yumurtlayan trilyon dolarlık dev bir sektör. dolarlık dev bir sektör.

Hastalık üreten yaşam tarzının sebeplerini Hastalık üreten yaşam tarzının sebeplerini ortadan kaldırmak ise, altın yumurtlayan ortadan kaldırmak ise, altın yumurtlayan tavuğu kesmek. tavuğu kesmek.

Altın Altın yumurtlayan yumurtlayan tavuktavuk

Yaşam tarzının perde arkası

Risk faktörleri nasıl önlenir? Risk faktörleri nasıl önlenir? Neden önlenemiyor? Esas Neden önlenemiyor? Esas sorun bu! sorun bu!

Hipertansiyon, şişmanlık, şeker hastalığı, Hipertansiyon, şişmanlık, şeker hastalığı, koroner kalp hastalığı, kalp krizi koroner kalp hastalığı, kalp krizi sonuçtur. sonuçtur.

Bu sonuçlara yol açan sebepler ne olacak? Bu sonuçlara yol açan sebepler ne olacak?

Nüfusun yaşlanması halinde ise işimiz daha Nüfusun yaşlanması halinde ise işimiz daha zor.zor.

Hastalık altından risk faktörleri, Onun da altından

yaşam tarzı çıkıyor

Yaşam tarzını neden değiştiremediğimiz Yaşam tarzını neden değiştiremediğimiz ve nasıl ve nasıl değiştirileceği sorusu cevapsız. değiştirileceği sorusu cevapsız.

Temel sorun olduğunun henüz farkında Temel sorun olduğunun henüz farkında değiliz. Sıradan insanların değiştirme bilgi ve değiliz. Sıradan insanların değiştirme bilgi ve iradesi yok.iradesi yok.

Küresel akvaryumda yaşayan insanlar, Küresel akvaryumda yaşayan insanlar, yavaşça ısıtılan suda yaşayan kurbağa yavaşça ısıtılan suda yaşayan kurbağa gibi…gibi…

Yaklaşan Yaklaşan tehlikeden habersiztehlikeden habersiz, sunulan , sunulan hayatı hayatı zevkle yaşıyorlar. zevkle yaşıyorlar.

KRİZ-ÖLÜM

‘‘Yaşam tarzını değiştirinYaşam tarzını değiştirin’ ’ diyen bilime diyen bilime rağmenrağmen Yaşam tarzı Yaşam tarzı neden değişmiyor ? neden değişmiyor ?

Bilim insanları mı anlatamıyor, Bilim insanları mı anlatamıyor, yoksa yoksa toplum mu anlamıyor ? toplum mu anlamıyor ?

Bu çağrıya uymak neden bu kadar zor ? Bu çağrıya uymak neden bu kadar zor ?

Yaşam tarzımız,Yaşam tarzımız,

Farkında olmadan yaptığımız tercihleri Farkında olmadan yaptığımız tercihleri tekrar seçmemiz için, zihnimize gizlice tekrar seçmemiz için, zihnimize gizlice yüklüyor.yüklüyor.

Seçim listesi önceden hafıza kartımıza Seçim listesi önceden hafıza kartımıza işleniyor, biz de sözüm ona özgür işleniyor, biz de sözüm ona özgür seçimler yapıyoruz. seçimler yapıyoruz.

Bunun neresi Bunun neresi özgürlük ?özgürlük ?

Bizler seçimleri, seçimler yaşam tarzını Bizler seçimleri, seçimler yaşam tarzını yaratır.yaratır.

Yaşam tarzını belirleyen, yaptığımız seçimler Yaşam tarzını belirleyen, yaptığımız seçimler olduğuna göre, sağlıklı seçimleri nasıl olduğuna göre, sağlıklı seçimleri nasıl yapabiliriz? yapabiliriz?

Kötü alışkanlıklardan nasıl Kötü alışkanlıklardan nasıl kurtulabiliriz? kurtulabiliriz?

Bize öğretilmeyen özgürlük eğitimi bu. Bize öğretilmeyen özgürlük eğitimi bu.

Helmstetter S.:Bizi biz yapan seçimlerimiz. Sistem yayıncılık.1996Helmstetter S.:Bizi biz yapan seçimlerimiz. Sistem yayıncılık.1996

Taşıdığımız bedeni kim yönetecek ? Taşıdığımız bedeni kim yönetecek ?

Dış dünyadan yüklenen programlar mı, Dış dünyadan yüklenen programlar mı, Yoksa biz mi ? Bu açıdan Yoksa biz mi ? Bu açıdan bakılırsa, bakılırsa,

Sorun ; Özgürlük sorunu Sorun ; Özgürlük sorunu Çözüm ise bilim ve akıl oyunuÇözüm ise bilim ve akıl oyunu

Şifrenin çözümü Şifrenin çözümü algı algı oluşumunda gizli.oluşumunda gizli.

Algı nasıl oluşuyor ?Algı nasıl oluşuyor ?

Yoğun bilgi akışı beynimizi istila Yoğun bilgi akışı beynimizi istila ederken, algımız ve ederken, algımız ve zihinsel gözlüğümüz zaman içinde zihinsel gözlüğümüz zaman içinde değişir, gelen bilgiye göre yeniden değişir, gelen bilgiye göre yeniden şekillenir. şekillenir.

Artık dünyayı bu zihinsel gözlüğün Artık dünyayı bu zihinsel gözlüğün ardından izleriz, bu gözlüğün gösterdiği ardından izleriz, bu gözlüğün gösterdiği şekilde görmeye ve yaşamaya başlarız. şekilde görmeye ve yaşamaya başlarız. Algımızın hayata yansıyan çıktısı ise Algımızın hayata yansıyan çıktısı ise yaşam tarzıdır.yaşam tarzıdır.

Yönettiğimizi zannederken yönetilen biz oluyoruz.

Yani dış dünyadan yüklenen bilgilerin belleği ve robotu oluyoruz.

Böyle bir dünyada, biz kimin hayatını yaşıyoruz?

Kaybolan bize ait yaşam nerede?

Algıyı kirlenmesinin çaresi bilgiyi analiz eden Bilimsel değerlendirme ve anti-virüs programıdır

Bu programa sahip insanları aldatmak zordur.

Eğitimin bu programdan yoksun bulunması, Ezberci eğitimle beyinlerin kilitlenmesi ve Konforlu yaşamla uyuşturulması, Toplumun algısını teslim alıyor.

Sigaradan her çeşit kötü alışkanlığa Sigaradan her çeşit kötü alışkanlığa bağımlı olurken, ‘ bağımlı olurken, ‘elimde değilelimde değil’ ’ diyoruz. diyoruz.

Yönetim bizim elimizde değilse kimin Yönetim bizim elimizde değilse kimin elinde?elinde? ‘Elimde değil’ dediğimiz her şeyi ‘Elimde değil’ dediğimiz her şeyi dış dünyanın egemenliğine terk ederken dış dünyanın egemenliğine terk ederken irademiz kayboluyor, algımız irademiz kayboluyor, algımız yabancılaşıyor. yabancılaşıyor.

Ekran karşısında hipnotize Ekran karşısında hipnotize oluyoruz.oluyoruz.

ve yüklenen bilgilerin robotu ve yüklenen bilgilerin robotu oluyoruzoluyoruz

Dış dünyadan yağan bilgilerin miktarı Dış dünyadan yağan bilgilerin miktarı artarken artarken yaşam tarzı değişiyor, başka yaşam tarzı değişiyor, başka biri oluyoruz.biri oluyoruz.

Dış dünyadan yüklenen bilgilere X diyelim. Dış dünyadan yüklenen bilgilere X diyelim.

Bu yeni bilgiler zihnimizi kaplarken, Bu yeni bilgiler zihnimizi kaplarken, yani; yüklenen bilgiler (X) yani; yüklenen bilgiler (X) sonsuza giderken, sonsuza giderken, eski bilgilerin hayata yansıma olasılığı eski bilgilerin hayata yansıma olasılığı sıfırdır. sıfırdır.

XX

X sonsuza giderken, X sonsuza giderken, limit limit 1 / X = 01 / X = 0

Beynimize kaydedilen bilgileri Beynimize kaydedilen bilgileri nasıl kontrol edebiliriz? nasıl kontrol edebiliriz?

Her şeyin beynimize kaydedildiği bir Her şeyin beynimize kaydedildiği bir girdisi ve yaşam tarzına girdisi ve yaşam tarzına dönüşen bir de çıktısı vardır.dönüşen bir de çıktısı vardır.

Giren bilgiyi kontrol edemediğimiz sürece, Giren bilgiyi kontrol edemediğimiz sürece, yaşam tarzına dönüşen çıktısını yaşam tarzına dönüşen çıktısını değiştiremeyiz.değiştiremeyiz.

Sağlıklı yaşam kılavuzu, bilimsel değerlendirme ve anti-virüs programlarına göre bilginin işlenmesi,

Yararsız ve zararlı bilgilerin elenerek sadece sağlıklı bilgilerin beynimize kaydedilmesi gerekir.

Ancak bu işlem yeterli değildir.

Şimdiki yaşam tarzımız, eski bilgilerin eseridir.

Arşivdeki eski programlar, yanlış bilgileri ve kötü alışkanlıkları da içeriyor.

Bu yüzden tüm arşiv temizlenmeli ve bilimin ışığında yeniden yüklenmelidir.

Bu süreç; virüsle kilitlenmiş beyinden, sağlıklı yeni bir insanın doğmasıdır.

Kötü alışkanlıklar ve risk faktörleri, Kötü alışkanlıklar ve risk faktörleri,

Algı yönetimi ile değiştirilebilirAlgı yönetimi ile değiştirilebilir..

Tansiyon, şeker, kolesterol, egzersiz Tansiyon, şeker, kolesterol, egzersiz düzeyi, alkol ve sigara düzeyi, alkol ve sigara alışkanlığı değiştirilebilir. alışkanlığı değiştirilebilir.

Yapılacak şey, sağlıksız programlar yerine, Yapılacak şey, sağlıksız programlar yerine, sağlıklı yaşam programlarını sağlıklı yaşam programlarını yüklemektir. yüklemektir.

Bireysel yöntemleri öğrenirken gerçeğin altını Bireysel yöntemleri öğrenirken gerçeğin altını çizelim: çizelim:

Bireysel çözümler toplumsal yanlışları Bireysel çözümler toplumsal yanlışları düzeltmez. Önemli olan toplumsal çözümdür.düzeltmez. Önemli olan toplumsal çözümdür.

İçinde yaşadığımız akvaryumu hastalık üreten İçinde yaşadığımız akvaryumu hastalık üreten bataklığa çeviren her çeşit kirlenme, felaketlerin bataklığa çeviren her çeşit kirlenme, felaketlerin asıl nedeni. asıl nedeni.

Bu yüzden, ‘şunu yiyin, bunu yapmayın’ türünde Bu yüzden, ‘şunu yiyin, bunu yapmayın’ türünde öneriler, sağlığımızın kilitlendiği kara kutunun öneriler, sağlığımızın kilitlendiği kara kutunun şifresini çözemiyor. şifresini çözemiyor.

Bizler bu öneriler peşinden Bizler bu öneriler peşinden koşarken, yaşam tarzı koşarken, yaşam tarzı hastalık üretmeye devam ediyor. hastalık üretmeye devam ediyor.

İçme suyuna karışan kanalizasyon İçme suyuna karışan kanalizasyon suları, suları, Oksijenimizi tüketen kirli sanayi, Oksijenimizi tüketen kirli sanayi, Derelere akıtılan zehirler,Derelere akıtılan zehirler, kimyasal kimyasal atıklar,atıklar, Üstümüze çöken zehirli dumanlar, Üstümüze çöken zehirli dumanlar, Ekzos ve Ekzos ve partiküller… partiküller…

Sağlık Bakanlığının açıklamasına göre Sağlık Bakanlığının açıklamasına göre son 3 yıl içinde hasta sayısı son 3 yıl içinde hasta sayısı rekor kırdı. rekor kırdı.

Hastane, doktor ve yatak sayısı Hastane, doktor ve yatak sayısı artmasına rağmen, doktor ve yatak artmasına rağmen, doktor ve yatak başına düşen hasta sayısı yaklaşık % başına düşen hasta sayısı yaklaşık % 50 oranında arttı. 50 oranında arttı.

NTV : 26 Mart 2006NTV : 26 Mart 2006

Bu kadar hastaya ne hastane ne Bu kadar hastaya ne hastane ne doktor ve ne de ilaç yetişir. doktor ve ne de ilaç yetişir.

Türkiye’nin toplam sağlık harcamasıTürkiye’nin toplam sağlık harcaması **

1992 yılında 6 milyar dolar iken, 1992 yılında 6 milyar dolar iken, 2006 yılında 30 milyar dolara yükseldi. 2006 yılında 30 milyar dolara yükseldi.

Kişi başına ortalama sağlık Kişi başına ortalama sağlık harcamasıharcaması * *

1992 yılında 103 dolar iken, 1992 yılında 103 dolar iken, 2006 yılında 381 dolara yükseldi. 2006 yılında 381 dolara yükseldi.

Ancak daha sağlıklı değiliz.Ancak daha sağlıklı değiliz.Harcamalar bataklığı kurutmaya yönelik Harcamalar bataklığı kurutmaya yönelik

değil.değil.Tek tek avlamakla sivrisinek bulutları Tek tek avlamakla sivrisinek bulutları

bitmiyor.bitmiyor. Bu yüzden hasta sayısı azalmıyor. Bu yüzden hasta sayısı azalmıyor. * Capital dergisi: Sağlık yatırımları. Temmuz 2007, s:129* Capital dergisi: Sağlık yatırımları. Temmuz 2007, s:129

Tıpkı Amerika’da olduğu gibi. Belgesel uzmanı Michael Moore Amerika’dan

bildiriyor.

Fazla harcama, sağlık anlamına Fazla harcama, sağlık anlamına gelmiyorgelmiyor

Az harcama da sağlıksız yaşam Az harcama da sağlıksız yaşam anlamına gelmiyoranlamına gelmiyor

Çözüm ; bilim ve akıl oyunu iseÇözüm ; bilim ve akıl oyunu ise

Bilim ve akıl gücümüzün ışığında çalışarak,Bilim ve akıl gücümüzün ışığında çalışarak, Hastalık üreten risk faktörlerinden bizi Hastalık üreten risk faktörlerinden bizi

kurtaracak, kurtaracak, Kötü alışkanlıklar ve bağımlılıktan bizi özgür Kötü alışkanlıklar ve bağımlılıktan bizi özgür

kılacak,kılacak, Sağlıklı yaşam tarzını kuracak yöntemleri Sağlıklı yaşam tarzını kuracak yöntemleri

bulmalıyız.bulmalıyız.

Nasıl başarabiliriz ?Nasıl başarabiliriz ?

Bilimsel Araştırmalar Bilimsel Araştırmalar yapılmalıdır ! yapılmalıdır !

Ancak bu bilimsel yaklaşım, Ancak bu bilimsel yaklaşım, Hastalıkları azaltacağı için Hastalıkları azaltacağı için Sektörü küçültme riski taşıyor. Sektörü küçültme riski taşıyor.

Sorunun düğümlendiği yer Sorunun düğümlendiği yer burası !burası !

Sektörün küçülme riskiSektörün küçülme riski önemli bir sorun, önemli bir sorun, Araştırmaların finansmanıAraştırmaların finansmanı ise ise ayrı bir sorun. ayrı bir sorun.

Sektör küçülürse zararları kim Sektör küçülürse zararları kim karşılayacak ? karşılayacak ?

Sektörün büyümesi ise bilimi teşvik ederken, Sektörün büyümesi ise bilimi teşvik ederken, gelişeceği yönü de belirliyor: gelişeceği yönü de belirliyor: Getirisi olan Getirisi olan sonuçlar ! sonuçlar !

Götürüsü olan Götürüsü olan sebepler sebepler ne olacak ? ne olacak ? Bu sorular bilim dünyasını aşıyor. Bu sorular bilim dünyasını aşıyor.

Araştırmaların finansmanı, getirisi olan sonuçlara Araştırmaların finansmanı, getirisi olan sonuçlara dayandığı için dayandığı için

Geri dönüşü olmayan araştırmalar bilimin Geri dönüşü olmayan araştırmalar bilimin çıkmaz sokağı. çıkmaz sokağı.

Risk faktörleri ve hastalıkların önlenmesi geri Risk faktörleri ve hastalıkların önlenmesi geri dönüşü yok ediyor. Bu yüzden hastalık üreten dönüşü yok ediyor. Bu yüzden hastalık üreten bataklığı kurutma görevini şimdilik üstlenen yok. bataklığı kurutma görevini şimdilik üstlenen yok.

Bu görevi üstlenmesi gereken sosyal güvenlik ve Bu görevi üstlenmesi gereken sosyal güvenlik ve kamu kurumlarının ise ayırabileceği kaynağı kamu kurumlarının ise ayırabileceği kaynağı yok. yok.

Oysaki alınacak önlemler çok açık

Yüksek riskli gruplara yönelik tedavi

Topluma yönelik girişimler

J Am Board Fam Med 2006; 19: 232-9, Medicine 2006; 34: 290-5 J Am Board Fam Med 2006; 19: 232-9, Medicine 2006; 34: 290-5

İlk yöntemin başarı oranı şimdilik düşük. Toplumsal girişimler daha etkili ve yararlı.

İlaİlaççla tedavide başarı la tedavide başarı oranı doranı düüşşüükk

Antihipertansif

TÜRK HİPERTANSIYON PREVALANS ÇALIŞMASI,

Lipid düşürücü

NHANES, 1999-2000

0

10

20

30

40

70

%%

%59%59

Farkında

50

60

%8%8

%35%35

%12%12

%5%5

Tedavi altında

İlaçla hedef değerde

Farkında Tedavi altında

İlaçla hedef değerde

%31%31

ABD 1

27%

İngiltere 3

6%

<140/90 mm Hg

Kanada 2

22%

Avustralya5

Fransa 4

24%

Hindistan5İskoçya5

17.5%

İspanya 5

20%

Finlandiya 5

20.5%

Almanya5

22.5%

>65 yaş

<160/95 mm Hg

19%

9%

1. JNC VI. Arch Intern Med. 1997;157:2413-2446. 2. Joffres MR et al. Am J Hypertens. 1997;10:1097-1102.

3. Colhoun HM et al. J Hypertens. 1998;16:747-752.4. Chamontin B et al. Am J Hypertens. 1998;11:759-762.5. Marques-Vidal P et al. J Hum Hypertens. 1997;11:213-220.

Bunca ilaca, doktora ve çabaya rağmen hipertansiyon

tedavisinde başarı düşük !

ABD : obesite ve diyabet ABD : obesite ve diyabet salgını !salgını !

Yaşam tarzının kısmi değişimi ve koruyucu Yaşam tarzının kısmi değişimi ve koruyucu tedavi, tedavi,

Son 30 yılda KDH ve mortalitesini % 40 azalttı. Son 30 yılda KDH ve mortalitesini % 40 azalttı.

Obesite ve diyabet salgını, tekrar artışa yol Obesite ve diyabet salgını, tekrar artışa yol açabilir. açabilir.

Gaziano JM, Braunwald E. Kalp hastalıklarının tarihsel yönü. Gaziano JM, Braunwald E. Kalp hastalıklarının tarihsel yönü.

Kardiyovasküler risk faktörleri atlası. 2007Kardiyovasküler risk faktörleri atlası. 2007

2006 Dünya Kardiyoloji Kongresi önerisi2006 Dünya Kardiyoloji Kongresi önerisi

Cardiologists should Cardiologists should champion champion

prevention as well as cure.prevention as well as cure.

World Congress of Cardiology 2006World Congress of Cardiology 2006

Nasıl şampiyon olabiliriz ?Nasıl şampiyon olabiliriz ?

Belgesel şampiyonu Michael Moore, sağlık anlayışını değiştiren İngiltere’den

bildiriyor :

Bizde nasıl? : Ne ka… hasta, O ka… performans !Bizde nasıl? : Ne ka… hasta, O ka… performans !

EUROASPIREUROASPIRE araştırma sonuçları

Yaşam tarzını ihmal ettiğimizi gösteriyor.

Bunca ilaca, doktora, paraya rağmen Hipertansiyon, Diyabet ve Şişmanlık

tedavisinde başarılı değiliz. Yaşam tarzına gerekli önemi

vermiyoruz.

Wood D. European Society of Cardiology Congress 2007; 2, 2007; Vienna, Austria.

Hipertansiyon, diyabet, şişmanlık Hipertansiyon, diyabet, şişmanlık konusunda başarılı değiliz konusunda başarılı değiliz

a. >140/90 veya DM >130/80 mm Hg, b. > 4.5 mmol/L, c. > 2.5 mmol/L

Hastaların yüzdesi (%)Hastaların yüzdesi (%)EUROASPIREEUROASPIRE

surveyssurveys

Yüksek Yüksek KB KBa a

(%(% ) )

Yüksek Yüksek TCTCbb (%) (%)

Yüksek Yüksek LDL-CLDL-Ccc (% (% ) )

DM DM (%(% ) )

Survey 1 Survey 1 58.158.1 94.594.5 96.496.4 17.17.44

Survey 2 Survey 2 58.358.3 76.776.7 78.178.1 20.20.11

Survey 3 Survey 3 60.960.9 46.246.2 47.547.5 28.28.00

Buna rağmen gelişmiş ülkelerde kalp damar hastalıkları ölüm oranı giderek azalıyor.

Neden acaba ?

İki ülkeyi yakından inceleyelim

Gelişmiş ülkelerde Koroner kalp hastalığı ölüm oranı (1968-2003 E)

100,000 de

800

Finlandiya 600

400

İrlanda Hollanda İngiltere

200 ABD İtalya

Avustralya

0

1970 1973 1976 1979 1982 1985 1988 1991 1994 1997 2000

WHO istatistikleri 2004 35 -74 arası E

European Association for Cardiovascular Prevention & Rehabilitation (EACPR) A Registered Branch of the ESC

1969-2000 yılları arası erkeklerde ölüm (25-74 yaş)

100 000.de

600

Finlandiya 400

İsveç

Yunanistan

200

0

1969 1979 1989 1999

European Association for Cardiovascular Prevention & Rehabilitation

Finlandiya başarısı (1982 – 1997) 0

Risk Faktörleri -71% kolesterol -53% Sigara -11% Kan basıncı -7% -100

Tedaviler -24% AMI tedavisi -4%

-200 Sekonder önleme -8% Kalp yetmezliği -2% Angina:CABG & PTCA -8% Angina: Aspirin -2%

-300

375 fewer deaths Diğer faktörler -5% in 1997 Laatikainen et al Am J Epid 2005 162 764

-400 1982 1997

A Registered Branch of the ESC

European Association for Cardiovascular Prevention & Rehabilitation (EACPR)

İSVEÇ başarısı (1986 – 2002)

Risk fak. kötüleşme +5%

-1000

-4000

Risk fak. iyileşme -68% -7000

-10000

15248 -13000 Daha az ölüm

Tedaviye bağlı -32%

Lena Björck 1986 2002 -16000


Kalp damar hastalığı ölüm oranı %70 azaldı.

İsveç ve Finlandiya artık yüksek riskli ülke değil.

Bu güzel sonucun, 1/3 oranı tedaviye,

2/3 oranı ise yaşam tarzının değişimi sonucu risk faktörlerinin azaltılmasına bağlı.


Başarının sırrı

Sigara içimi azaldı. Obesite oranı hala düşük.

Hipertansiyonda düşüş sağlandı.

Kolesterol düzeyinde belirgin azalma var.


Nasıl yaptılar ?

Sağlık, eğitim, sanayi, gıda sektörü birlikte çalıştı.

Yaşam tarzını değiştirmeye yönelik yoğun sağlık

eğitimi ve sürekli etkinlikler düzenlendi.


Avrupa’nın en büyük Avrupa’nın en büyük Önleyici kardiyoloji projesi Önleyici kardiyoloji projesi

EUROACTION EUROACTION

Profesyonel ekip yaklaşımınınProfesyonel ekip yaklaşımının

Risk faktörleri ve yaşam tarzında Risk faktörleri ve yaşam tarzında

önemli düzelme sağladığını gösterdi. önemli düzelme sağladığını gösterdi.

Anahtar mesajlar

• Önleme sağlık odaklı olmalı

• Topluma yönelik olmalı

• Fiyat-etkin olmalı

• Hükümet liderliği gerekir

http://www.who.int/chp/chronic disease_report

EUROPREVENT Athens 2006

Avrupa Uzlaşı Raporu - 2004Avrupa Uzlaşı Raporu - 2004

Sağlıklı kalpler için sadece eğitim yeterli değil. Sağlıklı kalpler için sadece eğitim yeterli değil. Mortaliteyi düşürmek için toplumsal stratejiler Mortaliteyi düşürmek için toplumsal stratejiler

gerekir.gerekir. Uygun fizik ve çevre şartlarının sağlanması Uygun fizik ve çevre şartlarının sağlanması

gerekir.gerekir. Politika oluşturulmasında bir çok sektöre yer Politika oluşturulmasında bir çok sektöre yer

vermeli. vermeli. Eğitim düzeyi düşük fakir gruplar hedef kitle Eğitim düzeyi düşük fakir gruplar hedef kitle

seçilmelidir.seçilmelidir. Sigara, beslenme, bedensel aktivite ve obesite için Sigara, beslenme, bedensel aktivite ve obesite için

uzman raporları hazırlanmalıdır. uzman raporları hazırlanmalıdır.

Lüksemburg DeklarasyonuLüksemburg Deklarasyonu

Risk faktörleri için farkındalığı Risk faktörleri için farkındalığı yükseltmek.yükseltmek.

Başarı odaklı stratejiler geliştirip Başarı odaklı stratejiler geliştirip uygulamak.uygulamak.

Çocukluk döneminde sağlıklı yaşam Çocukluk döneminde sağlıklı yaşam eğitimi.eğitimi.

DE-PLAN Çalışması

Avrupa ülkelerinde eş zamanlı olarak yapılıyor.

Yüksek riskli kişilerde tip 2 diyabeti önlemek için yaşam tarzını değiştirmeye yönelik program yapmak, uygulamak ve değerlendirmek.

Yaşam tarzını değiştirmeye yönelik girişimler metabolik sendrom ve kalp damar hastalığı riskini azaltır mı?

DE-PLAN projesi

Ne yapmalıyız ?Ne yapmalıyız ?

Önleme stratejileri

Toplumsal strateji : daha etkili*

Bireysel stratejiBireysel strateji : yüksek risk : yüksek risk grubu grubu

* Emberson J. Evaluating the impact of population and high risk strategies for the * Emberson J. Evaluating the impact of population and high risk strategies for the primary primary

prevention of cardiovascular disease. Eur. Heart J. 2004; 25:484-491prevention of cardiovascular disease. Eur. Heart J. 2004; 25:484-491

Bireysel Bireysel stratejinin zorlukları

Ömür boyu sürer* Ömür boyu sürer* Kolay değildir. Süreklilik gerekir*Kolay değildir. Süreklilik gerekir* Profesyonel yaklaşım gereklidir*Profesyonel yaklaşım gereklidir* Uygulamada zorluklar vardır* Uygulamada zorluklar vardır* Direnç varsa davranış tedavisi Direnç varsa davranış tedavisi

gerekir*gerekir* Sanıldığı gibi ucuz değildir.Sanıldığı gibi ucuz değildir. Başarılı olmazsa zaman kaybıdır.Başarılı olmazsa zaman kaybıdır. Başarı öngörülemez. Başarı öngörülemez. * European guidelines on cardiovascular disease prevention.2003 vol. 10 * European guidelines on cardiovascular disease prevention.2003 vol. 10

(supl): 1-78(supl): 1-78

Toplumsal strateji

Risk faktörleri sıklığı Hedef belirleme Profesyonel ekipler Sektörlerle işbirliği Eğitim, bilgilendirme Topluma ulaşma :

MEB, medya, vakıflar, gönüllüler sivil toplum örgütleri, toplum liderleri

Temel hedeflerTemel hedefler

SigaraSigara Beslenme / diyetBeslenme / diyet Fizik aktiviteFizik aktivite ObeziteObezite HipertansiyonHipertansiyon

Hipertansiyon tedavisinde başarılı Hipertansiyon tedavisinde başarılı değilizdeğiliz

Türk hipertansiyon prevalans çalışması, 2004

Hastalık üreten bataklığı kurutmak yerine Hastalık üreten bataklığı kurutmak yerine

tablet ve sprey dağıtmak sorunu çözmüyor.tablet ve sprey dağıtmak sorunu çözmüyor.

Hipertansiyonda başarı oranımız; Hipertansiyonda başarı oranımız; ilaç alanlarda % 20, ilaç alanlarda % 20, almayanlarda % 8. Diğerleri almayanlarda % 8. Diğerleri riskli yaşantısına devam ediyor. riskli yaşantısına devam ediyor.

Ne olacak bu hastaların hali? Ne olacak bu hastaların hali? Risk faktörleri nasıl Risk faktörleri nasıl önlenir? önlenir? Neden önlenemiyor ? Esas sorun bu ! Neden önlenemiyor ? Esas sorun bu !

Ne yapmalıyız ?Ne yapmalıyız ?

Sağlıklı yaşam tarzı, toplum mühendisliği Sağlıklı yaşam tarzı, toplum mühendisliği projesidir. projesidir.

Akvaryumu temizleme ve sürekli temiz Akvaryumu temizleme ve sürekli temiz tutma, toplumun örgütlenmiş tutma, toplumun örgütlenmiş organizasyonu olan devletin anayasal organizasyonu olan devletin anayasal görevidir.görevidir. Anayasada şu madde olmalıdır :

Sağlıklı yaşam tarzının sağlanması Devletin vazgeçilmez görevidir. Devlet bunun için gerekli her türlü önlemi alır.

Sağlıklı yaşam kılavuzuSağlıklı yaşam kılavuzu Seçme yönetimiSeçme yönetimi

Hayat BilgisiHayat Bilgisi dersi kapsamında dersi kapsamında

okutulmalı ve sürekli okutulmalı ve sürekli yenilenmelidir. yenilenmelidir.

‘ ‘Medya dersiMedya dersi’ zorunlu olmalı ! ’ zorunlu olmalı !

Medya okur-yazarlığı olmadan medya Medya okur-yazarlığı olmadan medya izlemek, anti-virüs programı olmadan izlemek, anti-virüs programı olmadan bilgisayar kullanmaya benzer. bilgisayar kullanmaya benzer.

Medya nasıl izlenir, nasıl yarar sağlarız? Medya nasıl izlenir, nasıl yarar sağlarız? Yararsız, zararlı, virüslü Yararsız, zararlı, virüslü programlardan nasıl korunabiliriz? programlardan nasıl korunabiliriz?

Sağlıksız bilgileri tanıma ve doğrusunu Sağlıksız bilgileri tanıma ve doğrusunu öğrenme yeteneğini nasıl kazanabiliriz?öğrenme yeteneğini nasıl kazanabiliriz?

Bilimsel değerlendirmeBilimsel değerlendirme

Akıl yürütmeyi, sorun çözmeyi, düşünce ve çözüm Akıl yürütmeyi, sorun çözmeyi, düşünce ve çözüm üretmeyi öğreten bu program üretmeyi öğreten bu program ders olarak ders olarak okutulmalıdır. okutulmalıdır.

Bilgi okyanusu içinde pazarlanan bir sürü Bilgi okyanusu içinde pazarlanan bir sürü yanlış bilgi içinden, doğru ve yararlı olanı yanlış bilgi içinden, doğru ve yararlı olanı nasıl seçebiliriz? nasıl seçebiliriz? Yanlış ve zararlı olanı nasıl tanıyabiliriz? Yanlış ve zararlı olanı nasıl tanıyabiliriz?

Bilgiyi nasıl yorumlar, değerlendirir Bilgiyi nasıl yorumlar, değerlendirir ve yaşam tarzımıza nasıl ve yaşam tarzımıza nasıl yansıtabiliriz? yansıtabiliriz?

‘‘Ulusal Korunma KılavuzuUlusal Korunma Kılavuzu’ ’ uygulanmalıdır.uygulanmalıdır.

KorunmaKorunma; risk faktörlerinin ; risk faktörlerinin önlenmesi ve buna yol açan önlenmesi ve buna yol açan yaşam tarzının değiştirilmesidir.yaşam tarzının değiştirilmesidir.

Korunmanın nasıl yapılacağını Korunmanın nasıl yapılacağını planlayan, hedef ve öncelikleri belirli planlayan, hedef ve öncelikleri belirli ‘‘Ulusal bir stratejiUlusal bir strateji’ gerekir. ’ gerekir.

Sağlıklı yaşam projesini yöneten Sağlıklı yaşam projesini yöneten

Sağlıklı Yaşam AkademisiSağlıklı Yaşam Akademisi kurulmalıdır. kurulmalıdır.

Bu kurum, merkezi beyin olarak Bu kurum, merkezi beyin olarak planlama, planlama,

denetim ve gözetimden sorumlu denetim ve gözetimden sorumlu olmalı. olmalı.

Ulusal Sağlık ve Yaşam politikasıUlusal Sağlık ve Yaşam politikası Hastalık odaklı değil Hastalık odaklı değil Sağlık odaklı olmalı.Sağlık odaklı olmalı.

Kestiği cezaya göre maaş vermek cezayı patlatır.Kestiği cezaya göre maaş vermek cezayı patlatır.

Hasta sayısı ve ilaç tüketimi son 6 yılda % 100 Hasta sayısı ve ilaç tüketimi son 6 yılda % 100 arttı.arttı.

Hastalık odaklı anlayış : Performans Hastalık odaklı anlayış : Performans

Hasta sayısı arttığına göre şu an kazanan kim? Hasta sayısı arttığına göre şu an kazanan kim?

TKD bu yapıyı kurmalıdır

Algı kirlenmesini önleyen, Algı kirlenmesini önleyen, Sağlıklı yaşam algısını yöneten Sağlıklı yaşam algısını yöneten ‘ ‘Ulusal Algı Ulusal Algı YönetimiYönetimi’ kurulmalıdır. ’ kurulmalıdır.

Toplum sağlığını kötü yönde etkileyen Toplum sağlığını kötü yönde etkileyen her türlü bilinçaltı kurgulamaya her türlü bilinçaltı kurgulamaya karşı ‘karşı ‘Ulusal Algıyı Ulusal Algıyı Koruma KanunuKoruma Kanunu’ çıkarılmalıdır. ’ çıkarılmalıdır.

Ulusal Algı Yönetimi ve Ulusal sağlık Ulusal Algı Yönetimi ve Ulusal sağlık kuruluşları kuruluşları Sağlıklı Yaşam Akademisiyle Sağlıklı Yaşam Akademisiyle koordine çalışmalıdır. koordine çalışmalıdır.

Sağlığa zararlı reklam ve yayınlar Sağlığa zararlı reklam ve yayınlar

Filtrelenmelidir !Filtrelenmelidir !

Chicago Üniversitesi, yüzbin reklamı Chicago Üniversitesi, yüzbin reklamı inceledi:inceledi:

Reklamı yapılan gıdaların Reklamı yapılan gıdaların % 98'i yağ, tuz % 98'i yağ, tuz ve şeker yükü. ve şeker yükü. % 90'ının ise besin değeri % 90'ının ise besin değeri düşük.düşük.

ABD'de çocuk obezite oranı : ABD'de çocuk obezite oranı : 1978-2004 yılları 1978-2004 yılları arasında 3 kat arttı. arasında 3 kat arttı. 25 milyon çocuk obez veya aşırı kilolu.25 milyon çocuk obez veya aşırı kilolu.

Ulusal bilim kuruluşlarının öncülüğü Ulusal bilim kuruluşlarının öncülüğü olmadan sağlıklı toplumu kurmak olmadan sağlıklı toplumu kurmak mümkün değildir. mümkün değildir.

Türk Kardiyoloji DerneğiTürk Kardiyoloji Derneği’ ne bu yaşamsal ’ ne bu yaşamsal konuda her türlü imkan ve yetki konuda her türlü imkan ve yetki verilmelidir.verilmelidir.

Bilimsel araştırma ve ödüllü Bilimsel araştırma ve ödüllü araştırmaların yönü, sağlıklı yaşam araştırmaların yönü, sağlıklı yaşam eksenine çevrilmelidir. eksenine çevrilmelidir.

Hastalık üreten akvaryumun temizlenmesi ve Hastalık üreten akvaryumun temizlenmesi ve sağlıklı hayata geçişin yol haritasının çizilmesi sağlıklı hayata geçişin yol haritasının çizilmesi amacıyla, amacıyla,

Ortak akıl ve bilimin çözümler Ortak akıl ve bilimin çözümler ürettiği bir kongreye ihtiyaç ürettiği bir kongreye ihtiyaç duyuyoruz.duyuyoruz.

Toplumu hasta eden sorunları ve yaşam tarzını Toplumu hasta eden sorunları ve yaşam tarzını masaya yatıran, bilimin sükuneti içinde çözüm masaya yatıran, bilimin sükuneti içinde çözüm yollarını arayan yollarını arayan paneller yapmalıyız.paneller yapmalıyız.

Ulusal Yaşam KongresiUlusal Yaşam Kongresi düzenlenmelidir.düzenlenmelidir.

TKDTKD

Akvaryumu kirleten kaynakları ve Akvaryumu kirleten kaynakları ve bunları temizleyen akıllı filtreleri bunları temizleyen akıllı filtreleri bulmalıyız. bulmalıyız.

Kuyruğu ile oynayan kedi gibi sonuçlarla Kuyruğu ile oynayan kedi gibi sonuçlarla uğraşmak yerine, hastalık üreten sebeplere uğraşmak yerine, hastalık üreten sebeplere yönelmeliyiz. yönelmeliyiz.

Kıt kaynaklarımızı bilimin ışığında daha Kıt kaynaklarımızı bilimin ışığında daha akıllıca kullanarak, çıkış yolunu bulmak akıllıca kullanarak, çıkış yolunu bulmak zorundayız. zorundayız.

Türk Kardiyoloji Derneği Türk Kardiyoloji Derneği

Yönetimleri, halkı ve düşünce Yönetimleri, halkı ve düşünce kuruluşlarını aydınlatıyor, kurtuluş planı kuruluşlarını aydınlatıyor, kurtuluş planı yapıyor. Bu yeterli mi? yapıyor. Bu yeterli mi? Sonuca gidiyor Sonuca gidiyor mu? Kötü kaderimiz değişiyor mu? Eksik mu? Kötü kaderimiz değişiyor mu? Eksik olan nedir? olan nedir?

Üniversiteler, düşünce ve strateji Üniversiteler, düşünce ve strateji merkezleri hangi sorunları çözen merkezleri hangi sorunları çözen ulusal bilgi üretimi yapıyor, ulusal bilgi üretimi yapıyor, Çözümleri Çözümleri kim nasıl uyguluyor? Sonuç ne? kim nasıl uyguluyor? Sonuç ne?

Bu akıl oyununda saf dışı Bu akıl oyununda saf dışı bırakılan akıl ve bırakılan akıl ve bilim gücümüz olmadan bilim gücümüz olmadan sağlıklı toplum mümkün sağlıklı toplum mümkün değildir. değildir.

Binlerce aydın ve bilim adamından güçlü Binlerce aydın ve bilim adamından güçlü bir beyin oluşturmanın yolu da yine bir beyin oluşturmanın yolu da yine Ulusal kongreden geçer. Ulusal kongreden geçer.

yaya

sorunlara sorunlara

bilimsel çözümler bilimsel çözümler üretecek üretecek

ve çıkış yolları ve çıkış yolları bulacağız,bulacağız,

ya da sorunları ya da sorunları kördüğümkördüğüm haline getiren haline getiren sonuçlar peşinde sonuçlar peşinde koşacağız. koşacağız.

Hangisini seçelim? Hangisini seçelim?

Yaşam tarzına Yaşam tarzına bu şekilde bu şekilde bakarak sorunları bakarak sorunları çözemeyiz.çözemeyiz.

21.Yüzyılın tarihini yazacağız. Bush

Sizlerin öncülüğünde yapılacak Sizlerin öncülüğünde yapılacak ‘‘Ulusal Yaşam KongresiUlusal Yaşam Kongresi’ ’

Sağlık ve hayatımızın kilitlendiği şifreyi Sağlık ve hayatımızın kilitlendiği şifreyi çözecektir. çözecektir.

Başarımız, beyin gücümüzün göstergesi Başarımız, beyin gücümüzün göstergesi olacaktır.olacaktır.

Hangi istiklal var ki, Hangi istiklal var ki,

ecnebilerin nasihat ve planlarıyla ecnebilerin nasihat ve planlarıyla yükselebilsin.yükselebilsin.

Atatürk, 6 Mart 1922, TBMMAtatürk, 6 Mart 1922, TBMM

Geleceğimize kendimiz sahip olmalıyız !Geleceğimize kendimiz sahip olmalıyız !

Atatürk, 27 Ocak 1923, İzmirAtatürk, 27 Ocak 1923, İzmir

Da Vinci’nin Şifresi

Superior doctors prevent the Superior doctors prevent the disease disease

Mediocre doctors treat the disease Mediocre doctors treat the disease before evident before evident

İnferior doctors treat the full İnferior doctors treat the full blown diseaseblown disease

Huang Dee : Nai Ching (Huang Dee : Nai Ching (2600 B.C. 1st Chinese Medical 2600 B.C. 1st Chinese Medical

texttext))

Nasıl özgür Nasıl özgür oluruz ?oluruz ?

Bizi yutmaya çalışan yaşam tarzına nasıl Bizi yutmaya çalışan yaşam tarzına nasıl direnebiliriz ?direnebiliriz ?

Technology

Hastalık Üreten Yaşam Tarzımız Nasıl Değişir?