.NET дээр г гдлийн сангийн холболтуудыг хийх ньө ө

.NET Framework нь г гд лтэй харилцан ажиллахад зориулагдсан ө ө ө ADO.NET гэдэг Framework –ыг агуулж байдаг. р р хэлбэл Өө өө .NET –ийн орчинд т р л б рийн г гдлийн сантай ажиллахадө ө ү ө ө ADO.NET –ийг хэрэглэнэ гэсэн г юм.ү ADO гэдэг нь Active Data Objects гэсэн гний товчилолү юм

.NET Framework нь г гд лийн сантай холбогдох, ө ө ө query командуудыг биел лэх болон биелсэнүү р д нг нь х лээж авахдаа ү ү ү Provider загварыг хэрэглэдэг б г д дараахь ө өө provider –уудыг ртөө өө

агуулж байдаг.

• SQL Server –т зориулсан .NET framework Data provider – энэ provider нь SQL Server –

ийн 7.0 –оос дээш хувилбаруудыг дэмждэг. р р хэлбэл Өө өө SQL Server –ийн 7.0 –оос дээш хувилбарууд дээр сгэгдсэн г гдлийн сангуудад хандах бололцоог олгодогүү ө ө гэсэн г юм. Энэ ү provider –ыг хэрэглэх бол System.Data.SqlClient namespace –д байрлах ангиудыг хэрэглэнэ.

• OLE DB –д зориулсан .NET framework Data provider –энэ provider нь OLE DB –г

хэрэглэдэг data source ( г гдлийн эхө ө ) – дэд хэрэглэгддэг. үү OLE DB –г хэрэглэж г гдлийн санд хандах шаардлагатай бол ө ө System.Data.OleDb namespace –д байрлах

ангиудыг хэрэглэнэ гэсэн г.ү

• ODBC –тай ажилладаг .NET framework Data provider –энэ provider ODBC –г

хэрэглэсэн data source –уудад хэрэглэгддэг. ODBC –г хэрэглэж г гдлийн сандө ө хандах шаардлагатай бол System.Data.Odbc namespace –д байрлах ангиудыг хэрэглэнэ гэсэн г.ү

• Oracle –тай ажилладаг .NET framework Data provider –энэ provider нь oracle

г гдлийн сантай ажиллахад хэрэглэгддэг. Хэрэв ө ө oracle г гдлийн санд хандажө ө ажиллах бол System.Data.OracleClient namespace –д байрлах ангиудыг хэрэглэнэ гэсэн г.ү

Дээрх Data provider –ууд нь дараахь ндсэн обьектуудыг агуулж байдаг:ү

• Connection –энэ обьект нь ямар нэгэн тодорхой data source –д холбогдох холболтыг

хийдэг обьект юм.

• Command –энэ обьект нь холбогдсон data source –даа тулгуурлан т р л б рийнө ө ү

командуудыг биел лдэг обект юм. үү

• DataReader –энэ обьект нь data source –оос г гдлийн урсгалыг уншдаг обьект юм.ө ө

Read-only болон forward-only

• DataAdapter –энэ обьект нь data source –ийн шинэчлэлтийг хийдэг обьект юм.

р р хэлбэл г гдлийн санд шинээр бичлэг нэмэх , устгах, бичлэгийг рчл х гэхӨө өө ө ө өө ө мэт йлдл дийн дараа ү үү data source –дээрх рчл лт дийг хийнэ гэсэн г.өө ө үү ү

Эдгээр обьектууд нь б гдээрээ ү ADO.NET –ийг б рэлд лэгч обьектууд юм. Тэгэхээрү үү ADO.NET бол .NET –ийн орчинд т р л б рийн г гдлийн сантай харилцан ажилладагө ө ү ө ө ндсэн йлчилгээгээр хангадаг ү ү Framework гэж ер нхийд нь ойлгож болно. Тодорхой хэлбэлө

SQL Server, MySQL, Oracle гэх мэт г гдлийн санд хандаад, г гд л нэмэх устгах, сонгохө ө ө ө ө

1

гэõ мэт йлдл дийг хийгээд , гарсан р д нг нь бичиж буй програмд хариу илгээх х ртэлү үү ү ү ү б х ажиллагааг ү ADO.NET –ын дээрх обьектууд хийдэг.

Web project дээрээс local г гдлийн санд хандах ньө ө

Web project дээрээс local г гдлийн санд хандахàä бидэнд шаардлагатай з йлс бол ө ө ү .NET Framework –ийн аль нэг хувилбар install хийгдсэн байх шаардлагатай. р р хэлбэл Өө өө .NET Framework 2.0 болон т нээс дээших хувилбар суусан байх шаардлагатай гэсэн г юм. М нүү ү ө програм бичихэд шаардлагатай компонентуудыг агуулсан tool хэрэгтэй болно. Бидний хичээлд санал болгож буй tool – д бол үү Visual web developer 2005 express edition, Visual web developer 2008 express edition, эсвэл Visual studio 2005 болон Visual studio 2008 гэсэн багажнуудаас сонгож болно. Бидний хувьд visual studio 2008 professional edition гэсэн tool –ыг хэрэглэнэ.

2

Ингээд visual studio –г програмын групээс эхэлж ачаална. Ингэхдээ Start – All Programs –Microsoft visual studio 2008 багцаас - Microsoft visual studio 2008 –ыг сонгоно.

Дараах интерфейс гарч ирнэ. File – Open - Create web site –ыг сонгоно.

Дараах цонх гарч ирнэ.

3

Äýýðõ öîíõîí äýýð àæèëëàõäàà: Visual studio installed templates гэсэн хэсэгээс ASP.NET Web Site гэсэн template –ыг сонгоод доорх Location талбарын эхний dropdownlist –д File System –ийг хэвээр нь лдээж дараагийн ү textbox –д вэб програмаа сгэх директорын замыг заажүү гн . М н ө ө ө Language талбарт Visual basic –ийг хэвээр нь лдээнэ. Учир нь бидий хувьдү

кодоо бичихдээ Visual basic хэлийг хэрэглэнэ. Баруун дээд булангийн талбараас .NET Framework –ынхоо хувилбарыг сонгох сонголтыг хийнэ. Õàðèí áèä ýíý òîõèîëäîëä с лийнүү хувилбар болох .NET Framework 3.5 –хэвээр нь лдээнэ. Á¿õ òîõèðãîîã õèéñýíèé äàðàà ÎÊү äàðíà.

Дараах интерфейс гарч ирнэ.

4

Ингээд áèä шинэ вэб прожекттой боллоо. Áèäíèé õичээлийн гол зорилго болох вэб програм дээр г гдлийн сангийн холболтыг хэрхэн хийдэгийг îäîî з лэх тул прожект руугааө ө ү үү database файл нэмье. Ингэхдээ Website менюнээс Add new item áóþó /Ctrl+Shift+A/ сонголтыг хийнэ.

Дараах template – д гарч ирнэ.үү

Òóõàéí Template – дээс үү SQL Server Database сонголтыг хийгээд г гдлийн сандаа нэрө ө г д ө өө language талбарыг Visual Basic хэвээр нь лдээгээд ү Add товчийг дарна.

5

Äàðààõ õàðèëöàõ öîíõ ãàðæ èðýõýä Yes –ыг дарна. Ингээд бид local SQL Server г гдлийнө ө сантай боллоо. Бидний сгэсэн үү TEST.mdf файл маань Solution explorer цонхны App_data гэсэн фолдерт байрлаж байгааг харж болно. М н ө Server explorer цонх руу шилжиж сгэсэнүү г гдлийн сангийíхаа тухай нарийн мэдээлл дийг харах боломжтой. Энэ цонхыг хэрэглэжө ө үү г гдлийн сандаа ө ө data table, stored procedure гэх мэт обьектуудыг сгэх боломжтой.үү

Тухайлбал visual studio 2008 –ын server explorer цонхыг хэрэглэж рийн вэб прожект дахьөө г гдлийн сангийн обьектуудтай ажиллах боломжтой болно.ө ө

Ингээд т р ний сгэсэн ү үү үү TEST.mdf local SQL server г гдлийн сандаа х снэгт буюу ө ө ү table нэмье.

• Ингэхдээ server explorer цонхруу шилжиж г гдлийн сангаа сонгоно. Хэрэв урдахө ө

тэмдэг нь + байвал дарж дэлгэнэ.

• Дэлгэгдсэн обьктын жагсаалтуудаас tables –ыг сонгоно. М н + тэмдэгийг даржө

жагсаалтыг дэлгэнэ. Ýíý òîõèîëäîëä шинээр г гдлийн сан сгэсэн тул хоосонө ө үү байна.

• Tables –ыг сонгосон бол хулганаараа баруун товшиж Add new table –ыг сонгоно.

•

Дараах интерфейс гарч ирнэ. Талбаруудад баганын нэр болон т рлийг оруулахаасө гадна хоосон утга з вш р х эсэхийг нь тодорхойлоод нэр гч хадгална. Биднийө өө ө ө хувьд product гэж нэрлээд save товчийг дарна. Эсвэл гараас Ctrl+s хослолыг хэрэглэж болно. Ингэснээр tables хэсэгт т р ний сгэсэн ү үү үү product х снэгт ссэнү үү байгааг харж болно.

6

Энэ б хний дараа бид рсдийн сгэсэн ү өө үү Test нэртэй вэб прожектдоо Test гэсэн г гдлийн сантай боллоо. Энэ г гдлийн сан маань ө ө ө ө product гэсэн х снэгттэйү

боллоо. Одоо бидний хийх з йл бол вэб форм дээрээс г гд лтэйгээ холбогдохү ө ө ө шаардлагатай. Ингээд холболтоо хийхээс урьд local SQL Server г гдлийн сандө ө холбогдох ер нхий аргачлалыг з лье. ө ү үү

Server explorer цонхыг нээгээд хамгийн дээд талын root зангилаа болох Data connection –ыг сонгож хулганû баруун òîâ÷ëóóðûã äàðààä Add connection –ыг дарна. Дараах цонх Dialog box гарч ирнэ.

Microsoft SQL Server Database file –ыг сонгоно. Энэ сонголтыг õèéãýýä доор нь байгаа Data provider талбарт SQL Server –т зориулагдсан provider автоматаар сонгогдож байгааг харж болно. Continue –дарна. Дараахь цонх гарч ирнэ.

Database file name гэсэн талбарт харгалзаж буй browse товчийг дарна. Прожект байрлаж буй директор дотроос г гдлийн сангаа сонгоод ө ө test connection товчийг дарна.

7

Хэрэв холболт амжилттай болвол дараах dialog box з лэгдэнэ.ү үү

Холболт амжилттай болж буйг мэдэгдэж байгаа бол ok дарснаар холболтын ажиллагаа дуусна.

Одоо вэб форм дээрээ г гдлийн сангаас г гд л з лэх оролдлого хèéöãýýåө ө ө ө ө ү үү ! Solution explorer цонхон дээрээс г гд л з лэх вэб формоо сонгоно.Бидний хувьдө ө ө ү үү default.aspx гэдэг ганц формтой тул энэ форм дээр г гдл з лэх болно.ө ө өө ү үү

Дараах алхамуудыг г йцэтгэнэ:ү

8

• Toolbox хэрэгл рийн цонхны үү Data хэсгээс SqlDataSource контролыг вэб

формдоо нэмнэ .

• SqlDataSource контролыг вэб формдоо нэмэнг т дараахь цонх гарч ирнэ.үү

• Configure data source –ыг дарна. Дараах цонх гарч ирнэ. Энэ цонх нь

бидний хичээлийн гол зорилго болох Âэб програмаас local г гдлийнө ө санд холбогдох холболтыг хийх зориулалт б хий цонх юм.ү

9

• Сумыг дарна. Дараахь цонх гарч ирнэ. Дарангуут бидний прожектын app_data

фолдерт байрлаж байгаа г гдлийн ө ө Test.mdf г гдлийн сан автоматаар орж ирсэнө ө байгааг харж болно.Ингээд Test.mdf г гдлийн сангаа сонгоно. ө ө

• Сонголт õèéñýíèé äàðàà доор байрлах + тэмдэг дээр дарж connection String –ыг

дэлгэнэ.

10

• Data Source=.\SQLEXPRESS; attachDB……. Гэсэн энэ string бол бид

г гдлийн санд холбогдох т лх р г гэж ойлгож болно. ө ө ү үү ү Next –ыг дарна.дараах цонх гарч ирнэ.

• Yes,Save this connection as: Ñонголтыг хэвээр нь лдээж доорх ү textbox –д

утга оруулж next –ыг дарна. Энэ утга нь дараа вэб прожектоос г гдлийнө ө

11

санд холбогдох б рд хэрэглэгддэг. Дурын нэр гч болно. Гэхдээ нэр 2 гнээсү ө ү б рдлээ гэхэд хоорондо зайтай байж болохг йг анхаарах хэрэгтэй.ү ү

• Myconnection гэж утга оноогоод next. Äараах цонх гарч ирнэ.

• Test г гдлийн сан маань ганц ө ө product гэсэн х снэгттэй тул ү product

х снэгтийнхээ ажиллах багануудаа сонгоно. Ер нь энэ ү Configure Data Source цонхон дээрээс г гдл дээ зохион байгуулж ажиллахө ө үү командуудыг тодорхойлж гн . Жишээ нь ө ө SELECT,INSERT,UPDATE гэх мэт командууд.командуудаа тодорхойлсон бол Next –ыг дарна. Дараах цонх гарч

12

ирнэ.

Test Query товчийг дарж командынхаа р д нг шалгаж болно. Äàðààõ байдалтайү ү харагдана.

• Finish –ыг дарснаар холболт дуусна.

Ингээд ASP.NET Framework –д агуулагдах SQL илýрхийлэлтэй ажилладаг SQLDataSource контролыг хэрэглэж local г гдлийн сантай холбогдлоо.ө ө Вэб

13

сервер контролуудыг хэрэглэж вэб формд г гд л з лэх боломжтойө ө ө өө ү үү боллоо.Default.aspx формын source горимд шилжиж кодыг харцгаая:

<asp:SqlDataSource ID="SqlDataSource1" runat="server" ConnectionString="<%$ ConnectionStrings:MyConnection %>" SelectCommand="SELECT [productID], [Productname], [Price] FROM [product]"></asp:SqlDataSource>

SqlDatasource контрол Ñonnectionstring шинж чанараа хэрэглэж г гдлийн сандаа холбогдоодө ө SelectCommand шинж чанараа хэрэглэж г гдлийн сангийн х снэгтээс г гд л сонгож байна.ө ө ү ө ө ө SqlDatasource контролын Ñînnectionsting шинж чанарт хэрэглэгдэж myconnection утга нь

Дээрх утгыг илýрхийлж буй утга юм. Ýнэ утга нь вэб прожектын root –д байрдах web.config файлын Ñonnection string талбарт хадгалагддаг б г д вэб прожект дээрээ г гд лтэй ажиллахө өө ө ө ө б рд энэ Ñү onnection string –ыг хэрэглэж холбогдох болно.

14

15