กร สุข เกษม 1 สมชัย อนุ สนธิ์ พรเพิ่ม 2 ...

การใชสารเสรมการเจรญเตบโตจากผลตภณฑผงเพอเพมผลผลตขาวขาวดอกมะลอนทรย

Utilization of plant growth promoter from bee products

for increasing organic jasmine rice yields

กร สขเกษม1 สมชย อนสนธพรเพม2 และพชย ทองดเลศ2

Gon Sukkasem1 Somchai Anusontpornperm and Pichai Thongdeelert2

โครงการเกษตรเขตรอน (ภาคพเศษ) คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรงเทพ 109001 Tropical Agricultural Program, Faculty of Agriculture, Kasetsart University, Bangkok 10900,

Thailandภาควชาคหกรรมศาสตร คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรงเทพ 10900

2 Department of Home Economic, Faculty of Agriculture, Kasetsart University, Bangkok 10900, Thailand

ขาวขาวดอกมะล 105KDML 105

หรอ ขาวหอมมะล

เมลดสวย กลนหอม ออนนม

พนทปลก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอทงกลารองให แหลงขาวคณภาพด

ขาวหอมมะล เปนทตองการของตลาดโลก สงออกมากกวา 2 ลานตน/ป

ราคา 1,115 ดอลลาร/ตน

(สมาคมผสงออกขาวไทย, 2555)

ขาวหอมมะลทผลตในระบบอนทรย มราคาสงกวาตลาด 20-50%

ขาวรวม

ขาวหอมมะล63,584 ลานบาท

2,358 ตน

10,706 ตน

สำานกเศรษฐกจการเกษตร (2555)

ปรมาณและมลคาการสงออก

196,117 ลานบาท

การผลตแบบเกษตรอนทรย (Organic farming) หลกเลยงการใชสารเคมหรอสารสงเคราะหตาง ๆในทกขนตอนการผลตและระหวางการรกษาผลผลต

ขาวอนทรยOrganic Rice

หากจำาเปนใหใชวสดจากธรรมชาตและสารสกดจากพชทไมมพษตอคนหรอไมมสารพษตกคางปนเป อนในผลผลตในดนและนำา

สมาชกสมาพนธการเกษตรอนทรยระหวางประเทศ (International Federation of Organic Agriculture Movement: IFOAM)

มาตรฐานรบรอง

มาตรฐานทกำาหนดโดย FAO/WHO

มาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต (มกอช)

หนวยงานรบรอง

พนท 2.1 ลานไร แหลงผลตขาวหอมมะลคณภาพด- ความอดมสมบรณในดนตำา- ผลตนอย (300-500 กโลกรม/ไร)

ความหอมสมพนธกบชดดน ดนรอยเอด กลารองไห ทาตม นครพนม

แหลงผลตนใหความหอมมากกวา

หลกการผลตขาวอนทรย

การผลตขาวอนทรย เปนระบบการผลตขาวทไมใชสารเคมการเกษตรทกชนด สงเสรมใหเกดการอนรกษทรพยากรธรรมชาต และเปนการพฒนาการเกษตรอยางยงยนอกดวย

เปนการผลตทใหผลตอบแทนสงในดานเศรษฐศาสตรสงคม สงแวดลอม มลคาการตลาด และผลกำาไรกวาการผลตขาวแบบใชสารเคมสงเคราะห

การเพมความอดมสมบรณใหกบดนปลกขาวอนทรย

ปยคอกหรอมลสตว

ปยหมก

ปยอนทรยชวภาพ/รบรองมาตรฐาน

อนทรยวตถทดแทน

ปยอนทรย ปจจยสำาคญของการผลตขาวอนทรยเพมผลผลตขาวในระบบอนทรย

ผลผลตขาว >500 กโลกรม/ไรไมคมกบรายจาย (คาปย, แรงงาน)

ขอดอยขาวขาวดอกมะล 105 ตอบสนองตอปยตำาลำาตนออนลมงาย

?การเพมผลผลตขาวหอมมะลอนทรย

ในแหลงปลกภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง (พนทปลกจงหวดอบลราชธาน)

- การเสรมศกยภาพปยอนทรย- กระตนการตอบสนองตอปย

วตถประสงค

1) ศกษาผลของสารเสรมเจรญเตบโตจากผลตภณฑผงตอผลผลตขาวขาวดอกมะลในพนทจงหวดอบลราชธาน

2) ศกษาผลตอบแทนและการยอมรบของเกษตรกรผปลกขาวขาวดอกมะลจากการใชสารเสรมการเจรญเตบโตจากผลตภณฑผงในพนทจงหวดอบลราชธาน

พนทศกษา

5 อำาเภอ25 ราย/อำาเภอ

วธการศกษา1 .แปลงทดลองขนาดเลก วางแผนการ

ทดลองแบบ RCBD (Randomized Completely Block Design) ขนาด 4x6 ตร.ม./plot

2. แปลงปลกของเกษตรกร ขนาด 1 ไร3. แบบสอบถามความพงพอใจ

การศกษาในแปลงขนาดเลก 4x6 m/plot ใน RCBD จำานวน 8 สงทดลองๆละ 4 ซำา

แบบปกดำา ฤดนาป 2555

สงทดลองท 1 ไมใสปย (ควบคม)สงทดลองท 2 ใสปยคอก อตรา 500 ก.ก./ไร สงทดลองท 3 ใสปยอนทรยปนเมด อตรา 100 ก.ก./ไรสงทดลองท 4 ใสปยคอก อตรา 500 ก.ก./ไร และพนสารเสรมการเจรญเตบโต

ทกๆ 15 วนสงทดลองท 5 ใสปยอนทรยปนเมด อตรา 50 ก.ก./ไร และพนสารเสรมการเจรญ

เตบโตทกๆ 15 วนสงทดลองท 6 พนสารเสรมการเจรญเตบโตทกๆ 15 วนสงทดลองท 7 ใสปยเคมสตร 16-16-8 อตรา 50 ก.ก./ไร สงทดลองท 8 ใสปยเคมสตร 16-16-8 อตรา 50 ก.ก./ไร และพนสารเสรมการ

เจรญเตบโต

การเกบขอมล1. องคประกอบการเจรญเตบโต (ความสง, ความเขมสใบ)2. ผลผลตตอแปลง ขนาด 2x4 ตร.ม.3. ผลผลตตอ 1 ไร ของแปลงปลกเกษตรกร

ผลการศกษา

ความเขมสใบของขาวขาวดอกมะล 105 จากการใชสารเสรมการเจรญเตบโตรวมกบปยตางๆ

ควบคม ปยคอก ปยอนทรย ปยคอก+สารเสรมฯ

ปยอนทรย+สารเส

รมฯ

สารเสรมการเจรญเตบโต

ปยเคม ปยเคม+สารเสรมฯ

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

4.5เของใน มวงสามสบ ตระการพชผล กดขาวปน พบลมงสาหาร

ความสงตนขาวขาวดอกมะล 105 จากการใชสารเสรมการเจรญเตบโตรวมกบปยตางๆ

ควบคม ปยคอก ปยอนทรย ปยคอก+สารเสรมฯ

ปยอนทรย+สารเสรมฯ

สารเสรมการเจรญเตบโต

ปยเคม ปยเคม+สารเสรมฯ

0

10

20

30

40

50

60

70 เของใน มวงสามสบ ตระการพชผล กดขาวปน พบลมงสาหาร(ซม.)

กก./ไร

ผลผลตขาวขาวดอกมะล 105 จากการใชสารเสรมการเจรญเตบโตรวมกบปยตางๆ

ควบคม ปยคอก ปยอนทรย ปยคอก+สารเสรมฯ

ปยอนทรย+สารเสรมฯ

สารเสรมการเจรญเตบโต

ปยเคม ปยเคม+สารเสรมฯ

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900เของใน มวงสามสบ ตระการะพชผล กดขาวปน พบลมงสาหาร

กก./ไร

ผลผลตขาวขาวดอกมะล 105 ทเกษตรกรใชสารเสรมการเจรญเตบโตเปรยบกบนาอนทรยเของใน มวงสามสบ ตระการพชผล กดขาวปน พบลมงสาหาร เฉลย

0

100

200

300

400

500

600

401.5

527.4

485.2

454.3

570.6

487.8

358.9329.3 325.5 327.9

362.3340.8

สารเสรมการเจรญเตบโตนาอนทรย

สรปผลการทดลองสารเสรมการเจรญเตบโตเมอใชรวมปยอนทรย

และปยคอกทำาใหความสงของขาวขาวดอกมะล 105 ทสมวดจำานวน 10 ตน/plot ไมแตกตางกบการใชรวมกบปยเคม แตแตกตางอยางมนยสำาคญ (p<0.05) กบแปลงทใชปยเคมหรออนทรยอยางเดยว

ความเขมของสใบขาวทกแหลงการปลกแสดงไปในทศทางเดยวกน คอ สใบขาวมระดบความเขมสสงขนหลงจากทมการใสปย ถามคามากกวา 3 แสดงวา ไนโตรเจนทอยในปยเพยงพอตอความตองการของพช

สรปผลการทดลองผลผลตเฉลยตอไรจากแปลงทดลองขนาด 4x6

ตร.ม. มากสดในแปลงทใชสารเสรมการเจรญเตบโตรวมกบปยเคมสตร 16-16-8 ซงเพมสงกวาการใชปยเคมอยางเดยว ประมาณ 7% และการใชสารเสรมการเจรญเตบโตรวมกบปยคอกและปยอนทรยปนเมดกเปนไปในทศทางเดยวกน

การใชสารเสรมการเจรญเตบโตรวมกบการใชปยอนทรยของเกษตรกรทกพนทสามารถเพมผลผลตตอไรจากการผลตแบบการผลตขาวหอมมะลอนทรยประมาณ 340 กโลกรม/ไร ไดสงขนประมาณ 487 กโลกรม/ไร หรอคดเปนรอยละ 41.3