1.1 ที่มาและความส...

บทท 1 บทน า

1.1 ทมาและความส าคญของโครงงาน ปจจบนถาจะพดถงสตวทเปน พาหะน าโรค สตวอนดบตนๆทเราคดคงไมพนยง เนองจากยงเปนพาหะน าโรครายตางๆทคราชวตคนเปนจ านวนมาก ยงเปนพาหะนะน าโรคหลายชนดทเปนอนตรายตอมนษย เชน โรคไขเลอดออก ไขมาลาเรย โรคเทาชาง เปนตน จงมผคดท าตวยาเพอก าจดและปองกนยงขนมาหลายชนดเชน ครมทากนยง ยาจดกนยง ยาฉดกนยง น ามนไลยง เปนตน แตยากนยงเหลานกอใหเกดปญหาขนมากมายเพราะมสารทเปนอนตรายผสมอย ซงท าใหผใชบางคนเกดอาการแพ ผจดท าโครงงานไดพบวามชาวบานในทองถนไดน าใบตะไครหอม น ามาทบแลวน ามาวางไวใกลตว พบวาสามารถไลยงได จากการคนควา ตะไครหอมเปน สมนไพรทสามารถไลยงได โดยใบตะไครหอม จะมน ามนหอมระเหยสกดสามารถใชไลแมลงได เมอน าน ามนหอมระเหยจากตะไครหอม มาทดสอบกบยงทเปนพาหะของโรคมาลาเรย ไขเลอดออก และเทาชาง พบวามผลปองกนยงกดไดนาน 8-10 ชม. และในการทดสอบกบยงลาย พบวาความเขมขนทผลในการปองกนยงไดรอยละ 50 (EC50) และรอยละ 95 (EC95) มคาเทากบ 0.031 และ 5.259% ตามล าดบ และน ามนหอมระเหย ความเขมขน 1% สามารถปองกนยงกดได 75.19% สารสกด 90% เอทานอลจากตะไครหอม และสารสกดตะไครหอมทผสมกบน ามนมะกอกและน ามนหอมระเหยกลนชะมดเชด เมอน ามาทดสอบกบยงลายและยงร าคาญตวเมย จะมประสทธภาพในการไลยงไดนาน โดยมคาเฉลยชวงเวลาอยท 114-126 นาท นอกจากนยงมผลในการควบคมก าจดลกน ายงไดดวย น ามนหอมระเหยจากตะไครหอม ความเขมขน 10% มฤทธดในการไลตวออนของเหบ โดยใหผลในการไลไดนานถง 8 ชม. นอกจากนยงมฤทธไลแมลงทจะมาท าลายเมลดขาวทเกบไวได โดยไมมผลตอคณภาพของขาว ตะไครหอมยงมฤทธไลผเสอกลางคน และพวกแมลงบนตางๆ ได ทางผจดท าโครงงานจงไดศกษาสมนไพรพนบานทหาไดงายและมราคาถก สามารถใชงานไดสะดวกขนและหยดปญหาการแพสารเคม โดยน าตะไครหอมนนมาใชในรปผลตภณฑเทยนไข โดยใหมสวนผสมของใบตะไครซงจะไดเทยนทมประสทธภาพในการไลยง 1.2 วตถประสงค เพอเปรยบเทยบประสทธภาพในการไลยงระหวางเทยนไขผสมใบตะไครหอมกบเทยนไขผสมน าตะไครหอม 1.3 สมมตฐาน เทยนไขผสมใบตะไครหอมมประสทธภาพในการไลยงไดดกวาเทยนไขผสมน าตะไครหอม 1.4 ตวแปรทศกษา ตวแปรตน เทยนไขผสมใบตะไครหอมและเทยนไขผสมน าตะไครหอม ตวแปรตาม ความสามารถในการไลยง ตวแปรควบคม ปรมาณตะไครหอม ปรมาณเทยนไข กลองทดลอง จ านวนยง

2

1.5 ขอบเขตการศกษา 1.5.1 สงทศกษา เทยนไขสมนไพร 2 ชนด คอ เทยนไขผสมใบตะไครหอมและเทยนไข

ผสมน าตะไครหอม 1.5.2 กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน สมนไพรทใชทดลองเปนตะไครหอมเฉพาะสวนใบ 1.5.3 ระยะเวลา วนท 20-22 เดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2554 1.5.4 สถานท ศนยฝกและพฒนาอาชพราษฎรไทยบรเวณชายแดนจงหวดเชยงราย 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1.6.1 ชวยรกษาสงแวดลอม และไมเปนอนตรายตอสงมชวตชนดอน 1.6.2 ตระหนกถงคณคาของพรรณพช สามารถใชพชใหเปนประโยชน 1.6.3 ไดรบประโยชนจากแสงเทยนและสามารถไลยงไปพรอมๆ กน 1.6.4 ประหยดคาใชจายในการไลยง 1.7. นยามศพท 1.7.1 สมนไพร หมายถง พชทใชท าเปนเครองยา สมนไพรก าเนดมาจากธรรมชาตและมความหมายตอชวตมนษยโดยเฉพาะ ในทางสขภาพ อนหมายถงทงการสงเสรมสขภาพและการรกษาโรค

1.7.2 ตะไคร (Lemongrass) หมายถง พชตระกลหญา เจรญเตบโตงาย อาจมทรงพมสงถง 1 เมตร มล าตนทแทจรงประมาณ 4-7 เซนตเมตร ล าของตนจะถกหอหมไปดวยกาบใบโดยรอบ ใบยาวแคบเสนใบขนานกบกานใบอดมไปดวยน ามนหอมระเหย ทนยมน ามาปลกเปนพนธพนเมองทปลกกนโดยทวไป

1.7.3 ตะไครหอม หมายถง พชตระกลหญา ตะไครหอมเปนพชทเจรญเตบโตงาย อาจมทรงพมสงถง 1 เมตร มล าตนทแทจรงประมาณ 4-7 เซนตเมตร ล าของตนจะถกหอหมไปดวยกาบใบโดยรอบ ใบยาวแคบเสนใบขนานกบกานใบ ใบของตะไครอดมไปดวยน ามนหอมระเหย ทนยมน ามาปลกเปนพนธพนเมองทปลกกนโดยทวไป

1.7.4 ยง หมายถง ยงเปนแมลงทมขนาดเลกโดยทวไปมขนาดล าตวยาว 4-6 มม . บางชนดมขนาด

เลกมาก 2-3 มม . และบางชนดอาจยาวมากกวา 10 มม . มสวนหว อก และทอง มองเหนไดอยางชดเจนและสามารถแยกออกจากแมลงชนดอน ไดอยางงายๆ โดยสงเกตจากรปพรรณสณฐาน ดงตอไปนคอ มปากคลายงวง ยนยาวออกไปขางหนา และมปกส าหรบบน 1 ค

1.7.5 เทยนไข หมายถง เทยนไข หมายถง ผลตภณฑทไดจากการน าไขสตว ไขพช หรอไขสงเคราะห เชน ไขผง ไขวว ไขปลาวาฬ ไขพาลมตก ไขสเตยรก พาราฟน ปโตรลาทม มาผานความรอนใหหลอมละลายรวมกน น าไปปนดวยมอหรอเทลงในแบบพมพใหรอบไสเทยน อาจผสมสหรอกลน หลอดวยน าเยน ปลอยใหแขงตวอยในแบบพมพแลวแกะเทยนไขออกตดแตง ใชจดไฟทไสเทยนเพอใหแสงสวาง

1.7.5 ประสทธภาพในการไลยง หมายถง ความสามารถในการไลยงไดจ านวนมากกวาใน

ระยะเวลาทเทากนและขนาดของกลองทดลองทเทากน

3

บทท 2 เอกสารทเกยวของ

ในการศกษาโครงงานเรอง เทยนไขสมนไพรไลยง คณะผจดท า ไดคนควา รวบรวมขอมลจากเอกสารทเกยวของและจากเวบไซตบนเครอขายอนเตอรเนต โดยขอน าเสนอตามล าดบ ดงน

2.1 สมนไพร 2.1.1 ความหมายของสมนไพร 2.1.2 ประโยชนของสมนไพร 2.2 ตะไครหอม 2.2.1 ขอมลทางพฤกษศาสตร 2.2.2 การปลกและขยายพนธ

2.2.3 สรรพคณของสมนไพร 2.2.4 หลกฐานทางวทยาศาสตร

2.3 ยง 2.3.1 ลกษณะของยง 2.3.2 วงจรชวตของยง 2.3.3 อนตรายจากยง 2.3.4 การปองกนยง

2.1 สมนไพร 2.1.1 ความหมายของสมนไพร

สมนไพร (ม.ป.ป. :เวบไซต) กลาวถงสมนไพรวา สมนไพรหมายถง พชทใช ท าเปนเครองยา สมนไพรก าเนดมาจากธรรมชาตและมความหมายตอชวตมนษยโดยเฉพาะ ในทางสขภาพ อนหมายถงทงการสงเสรมสขภาพและการรกษาโรค ความหมายของยาสมนไพรในพระราชบญญตยา พ.ศ. 2510 ไดระบวา ยาสมนไพร หมายความวา ยาทไดจากพฤกษาชาตสตวหรอแรธาต ซงมไดผสมปรงหรอแปรสภาพ เชน พชกยงเปนสวนของราก ล าตน ใบ ดอก ผลฯลฯ ซงมไดผานขนตอนการแปรรปใด ๆ แตในทางการคา สมนไพรมกจะถกดดแปลงในรปแบบตาง ๆ เชน ถกหนใหเปนชนเลกลง บดเปนผงละเอยด หรออดเปนแทงแตในความรสกของคนทวไปเมอกลาวถงสมนไพร มกนกถงเฉพาะตนไมทน ามาใชเปนยาเทานน

สมนไพร หมายถง พชทมสรรพคณในการรกษาโรค หรออาการเจบปวยตาง ๆ การใชสมนไพร ส าหรบรกษาโรค หรออาการเจบปวยตางๆ น จะตองน าเอาสมนไพรตงแตสองชนดขนไปมาผสมรวมกนซงจะเรยกวา "ยา" ในต ารบยา นอกจากพชสมนไพรแลวยงอาจประกอบดวยสตวและแรธาตอกดวย เราเรยกพช สตว หรอแรธาตทเปนสวนประกอบของยานวา "เภสชวตถ"พชสมนไพรบางชนด เชน เรว กระวาน กานพล และจนทนเทศ เปนตน เปนพชทมกลนหอมและมรสเผดรอน ใชเปนยาส าหรบขบลม แกทองอด ทองเฟอ พชเหลานถาน ามาปรงอาหารเราจะเรยกวา "เครองเทศ" ในพระราชบญญตยาฉบบท 3 ปพทธศกราช 2522 ไดแบงยาทไดจากเภสชวตถนไวเปน 2 ประเภทคอ

o 1. ยาแผนโบราณ หมายถง ยาทใชในการประกอบโรคศลปะแผนโบราณหรอในการบ าบด โรคของสตว ซงมปรากฏอยในต ารายาแผนโบราณทรฐมนตรประกาศ หรอยาทรฐมนตรประกาศใหเปนยาแผนโบราณ หรอไดรบอนญาตใหขนทะเบยนต ารบยาเปนยาแผนโบราณ

4

o 2. ยาสมนไพร หมายถงยาทไดจากพชสตวแรธาตทยงมไดผสมปรงหรอแปรสภาพสมนไพร นอกจากจะใชเปนยาแลว ยงใชประโยชนเปนอาหาร ใชเตรยมเปนเครองดม ใชเปนอาหารเสรม เปนสวนประกอบในเครองส าอาง ใชแตงกลน แตงสอาหารและยา ตลอดจนใชเปนยาฆาแมลงอกดวย ในทางตรงกนขาม มสมนไพรจ านวนไมนอยทมพษ ถาใชไมถกวธหรอใชเกนขนาดจะมพษถงตายได ดงนนการใชสมนไพรจงควรใชดวยความระมดระวงและใชอยางถกตอง ปจจบนมการตนตวในการน าสมนไพรมาใชพฒนาประเทศมากขน สมนไพรเปนสวนหนงในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต กระทรวงสาธารณสขไดด าเนน โครงการ สมนไพรกบสาธารณสขมลฐาน โดยเนนการน าสมนไพรมาใชบ าบดรกษาโรคใน สถานบรการสาธารณสขของรฐมากขน และ สงเสรมใหปลกสมนไพรเพอใชภายในหมบานเปนการสนบสนนใหมการใชสมนไพรมากยงขน อนเปนวธหนงทจะชวยประเทศชาตประหยดเงนตราในการสงซอยาส าเรจรปจากตางประเทศไดปละเปนจ านวนมาก

สมนไพร หมายถง “พชทใชท าเปนเครองยา” สวน ยาสมนไพร หมายถง “ยาทไดจากสวนของ พช สตว และแร ซงยงมไดผสมปรง หรอ แปรสภาพ ” สวนการน ามาใช อาจดดแปลงรปลกษณะของสมนไพรใหใชไดสะดวกขน เชน น ามาหนใหมขนาดเลกลง หรอ น ามาบดเปนผงเปนตนมแตพชเพยงอยางเดยวหามไดเพราะยงมสตวและแรธาตอนๆอกสมนไพร ทเปนสตวไดแก เขา หนง กระดก ด หรอเปนสตวทงตวกม เชน ตกแกไสเดอน มาน า ฯลฯ

2.1.2 ประโยชนของสมนไพร "พชสมนไพร" นนตงแตโบราณกทราบกนดวามคณคาทางยามากมายซง เชอกนอกดวยวา ตนพช

ตางๆ กเปนพชทมสารทเปนตวยาดวยกนทงสนเพยงแตวาพชชนดไหนจะมคณคาทางยามากนอยกวากนเทานน

"พชสมนไพร" หรอวตถธาตน หรอตวยาสมนไพรน แบงออกเปน 5 ประการ o 1. รป ไดแก ใบไม ดอกไม เปลอกไม แกนไม กระพไม รากไม เมลด o 2. ส มองแลวเหนวาเปนสเขยวใบไม สเหลอง สแดง สสม สมวง สน าตาล สด า o 3. กลน ใหรวามรกลน หอม เหมน หรอกลนอยางไร o 4. รส ใหรวามรสอยางไร รสจด รสฝาด รสขม รสเคม รสหวาน รสเปรยว รสเยน o 5. ชอ ตองรวามชออะไรในพชสมนไพรนนๆ ใหรวา ขงเปนอยางไร ขา เปนอยางไร ใบ

ขเหลกเปนอยางไร ปจจบนมผพยายามศกษาคนควาเพอพฒนายาสมนไพรใหสามารถน ามาใชในรปแบบทสะดวก

ยงขน เชน น ามาบดเปนผงบรรจแคปซล ตอกเปนยาเมด เตรยมเปนครมหรอยาขผงเพอใชทาภายนอก เปนตน ในการศกษาวจยเพอน าสมนไพรมาใชเปนยาแผนปจจบนนน ไดมการวจยอยางกวางขวาง โดยพยายามสกดสารส าคญจากสมนไพรเพอใหไดสารทบรสทธ ศกษาคณสมบตทางดานเคม ฟสกสของสารเพอใหทราบวาเปนสารชนดใด ตรวจสอบฤทธดานเภสชวทยาในสตวทดลองเพอดใหไดผลดในการรกษาโรคหรอไมเพยงใด ศกษาความเปนพษและผลขางเคยง เมอพบวาสารชนดใดใหผลในการรกษาทด โดยไมมพษหรอมพษขางเคยงนอยจงน าสารนนมา

5

2.2 ตะไครหอม ตะไครหอม (ม.ป.ป:เวบไซต) กลาวถงตะไครหอมวา ตะไครหอม เปนพชตระกลหญา ตะไครหอม

เปนพชทเจรญเตบโตงาย อาจมทรงพมสงถง 1 เมตร มล าตนทแทจรงประมาณ 4-7 เซนตเมตร ล าของตนจะถกหอหมไปดวยกาบใบโดยรอบ ใบยาวแคบเสนใบขนานกบกานใบ ใบของตะไครอดมไปดวยน ามนหอมระเหย ทนยมน ามาปลกเปนพนธพนเมองทปลกกนโดยทวไป

2.2.1 ขอมลทางพฤกษศาสตร ชอวทยาศาสตร Cymbopogon nardus (Linn.) Rendle, Cymbopogon winterianus Jowitt. ชอวงศ Gramineae ชอองกฤษ Citronella grass ชอทองถน จะไคมะขด, ตะไครมะขด, ตะไครแดง 2.2.2 การปลกและขยายพนธ

ปลกไดการปกช าตนเหงา โดยตดใบออกใหเหลอตอนโคนประมาณหนงคบ น ามาปกช าไวสกหนงสปดาหกจะมรากงอกออกมา แลวน าไปลงแปลงดนทเตรยมไว หรออาจใชวธเอาโคนปกลงไปทดนซงเตรยมไวเลย ใหหางประมาณหนงศอก ถาปลกในกระถางใชวธปกโคนลงในกระถางๆละ 2-3 ตนกได แลวหมนรดน าใหชมเชาเยน ตงไวใหโดนแดดตลอดวนจะท าใหโตไดเรว ตะไครชอบดนรวนซย เปนพชทชอบน า ชอบแดด ดแลรดน าเสมอและโดนแดดไดตลอดวน เจรญไดในดนแทบทกชนด เวลาจะใชกใหตดทโคนสดสวนรากเลย แลวถอนออกมาทงตนตามตองการ ตองคอยตรวจดเมอตะไครมกอเจรญเตบโตไดเตมทแลว ตองถอนทงหรอแยกออกไปปลกใหมบางหรอเอาไปใชบาง จ าน ามาหนเปนฝอยๆ ตากลมไวใหแหงสนทแลวแพคเกบไวใชไดนานๆ เพอใหตนออนโตขนมาใหม ถาไมแยกออกไปตนจะเลกและลบลงเรอยๆ และบางทกแคระแกรน ตนและกอกจะโทรม ตองลางและปลกใหมทงหมดเปลยนเปนการแตกหนอกลนท าใหการปลกและการขยายพนธไดงาย

ใชสวนของเหงาและล าตนแก ใชเปนสวนประกอบของอาหารทส าคญหลายชนดเชน ตมย า และอาหารไทยหลายชนด ใหกลนหอม มสรรพคณทางยาเชน บ ารงธาต แกโรคทางเดนปสสาวะ ขบลมในล าไสท าใหเจรญอาหาร แกโรคหด แกอหวาตกโรค บ ารงสมอง ชวยใหสมาธด ตมกบน าใชดมแกอาเจยน ใชตนสดโขลกคนเอาน าดมแกอาการเมาในกรณผทเมามากๆ ชวยใหสรางเรว สวนหวสามารถใชแกโรคเกลอน ทองอดทองเฟอ โรคนว มากไปกวานนยงสามารถท าเปนยาชวยนอนหลบ ชวยลดความดนสง น ามนตะไครหอมใชทากนยงได ถาปลกใกลผกอนๆจะชวยกนแมลงไดและยงใหกลนหอม ทดบกลนบางชนดใชตะไครเปนสวนผสมเพราะมกลนทหอม และทก าจดยงบางชนดกใชตะไครเปนสวนผสมดวยเนองจากมกลนทแรงจงชวยท าใหไลยงได นอกจากนตะไครยงแกกลนคาวหรอดบกลนคาวของปลา และเนอสตวไดดมากๆ 2.2.3 สรรพคณของสมนไพร สรรพคณ : ทงตน ใชเปนยารกษาโรคหด แกปวดทอง ขบปสสาวะและแกอหวาตกโรค หรอท าเปนยาทานวดกได และยงใชรวมกบสมนไพรชนดอนรกษาโรคได เชน บ ารงธาต เจรญอาหาร และขบเหงอ หว เปนยารกษาเกลอน แกทองอดทองเฟอ แกปสสาวะพการ แกนว บ ารงไฟธาต แกอาการขดเบา ถาใชรวมกบสมนไพรชนดอน จะเปนยาแกอาเจยน แกทราง ยานอนหลบลดความดนสง แกลมอมพาต แกกษยเสน และแกลมใบ ใบสด ๆ จะชวยลดความดนโลหตสง แกไข ราก ใชเปนยาแกไขเหนอ ปวดทองและทองเสย

6

ตน ใชเปนยาแกขบลม แกเบออาหาร แกผมแตก แกโรคทางเดนปสสาวะ นว เปนยาบ ารงไฟธาตใหเจรญ แตถาเอาผสมกบสมนไพรชนดอน จะแกโรคหนองใน และนอกจากนยงใชดบกลนคาวดวย 2.2.4 หลกฐานทางวทยาศาสตร

1. ฤทธไลยงและแมลง น ามนตะไครหอม (Citronella oil) ซงเปนน ามนหอมระเหยสกดจากตนตะไคร

หอมสามารถใชไลแมลงได (1) ครมทมน ามนจากใบตะไครหอม ความเขมขน 1.25, 2.5 และ 5% มประสทธภาพในการปองกนยงกด เมอทดสอบกบยงกนปลอง โดยมระยะเวลาในการปองกน นาน 2 ชม. และทความเขมขน 10% จะมระยะเวลาในการปองกนไดมากกวา 4 ชม. ต ารบครมทมสวนผสมของน ามนขา 5% น ามนตะไครหอม 2.5% และวานลลน 0.5% จะมประสทธภาพในการปองกนยงกดไดเชนกน โดยมระยะเวลาในการปองกน นานกวา 6 ชม. (2, 3) และเมอทดสอบกบยงร าคาญ พบวาต ารบครมผสม สามารถปองกนยงกดไดดกวาครมทไมมน ามนหอมระเหย เมอน าน ามนหอมระเหยจากตะไครหอม มาทดสอบกบยงทเปนพาหะของโรคมาลาเรย ไขเลอดออก และเทาชาง พบวามผลปองกนยงกดไดนาน 8-10 ชม. (4) และในการทดสอบกบยงลาย พบวาความเขมขนทผลในการปองกนยงไดรอยละ 50 (EC50) และรอยละ 95 (EC95) มคาเทากบ 0.031 และ 5.259% ตามล าดบ และน ามนหอมระเหย ความเขมขน 1% สามารถปองกนยงกดได 75.19% (5) สารสกด 90% เอทานอลจากตะไครหอม และสารสกดตะไครหอมทผสมกบน ามนมะกอกและน ามนหอมระเหยกลนชะมดเชด เมอน ามาทดสอบกบยงลายและยงร าคาญตวเมย จะมประสทธภาพในการไลยงไดนาน โดยมคาเฉลยชวงเวลาอยท 114-126 นาท นอกจากนยงมผลในการควบคมก าจดลกน ายงไดดวย (6) น ามนหอมระเหยจากตะไครหอม ความเขมขน 10% มฤทธดในการไลตวออนของเหบ โดยใหผลในการไลไดนานถง 8 ชม. (7) นอกจากนยงมฤทธไลแมลงทจะมาท าลายเมลดขาวทเกบไวได โดยไมมผลตอคณภาพของขาว (8) ตะไครหอมยงมฤทธไลผเสอกลางคน (9) และพวกแมลงบนตางๆ ได (10)

2. สารส าคญในการออกฤทธไลยง น ามนตะไครหอมมสวนประกอบทส าคญในการออกฤทธ คอ camphor (11, 12), cineol (13-15), eugenol (16-19), linalool (20), citronellal, citral (17)

3. การทดลองทางคลนกใชในการไลยง มการศกษาผลของครมทมสวนผสมน ามนหอมระเหย 14% ในการทาปองกนยงร าคาญกบ

อาสาสมคร 40 คน เปรยบเทยบกบครมทไมมตวยา พบวาสามารถปองกนยงได 13 คน ในอาสาสมครททาครม 20 คน ขณะทอาสาสมครททาครมทไมมตวยา จะไมสามารถปองกนยงได (21)

สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย ไดทดลองประสทธภาพปองกนยงกดของ ครมตะไครหอม 14% พบวามผลปองกนยงกดไดนาน 2 ชม. ซงใกลเคยงกบครมจากสารสงเคราะห (dimethyl phthatate 20% + diethyl toluamide 5%) (22)

4. ฤทธฆาแมลง น ามนหอมระเหยจากตะไครหอม เมอน ามารมเมลดถว นาน 72 ชม. มผลฆาแมลง

Callosobruchus maculatus ทจะมาท าลายเมลดถวได นอยกวารอยละ 50 โดยไมมผลตอการงอกของถว (23) แตมผลตอ parasite ของแมลงชนดนมากกวา (24) สารสกดตะไครหอมผสมกบสารสกดจากเมลดสะเดา และขา ในอตรา 200 มล./น า 20 ลตร มผลลดการเขาท าลายของเพลยออนและหนอนเจาะฝกซงเปนแมลงศตรถวฝกยาวได แตไมสามารถควบคมการเขาท าลายของแมลงวนเจาะตนถว ( 25) สารสกดตะไครหอม ความเขมขน 100 ppm จะใหผลนอยมากในการควบคมแมลงศตรกะหล า ( 26) แตจะมผลท าใหไรแดงกหลาบตายรอยละ 95 ภายใน 20.70 ชม. ( 27) นอกจากนสารสกด10% เอทานอล (ตนตะไคร

7

หอมแหง 200 ก./4 ลตร) จะใหผลดในการลดปรมาณของหมดกระโดดซงเปนแมลงศตรคะนา แตมแนวโนมทจะท าใหน าหนกของคะนาลดลง ( 28) แชมพทสวนผสมของสารสกดตะไครหอม สามารถฆาเหบ หมดในสตวเลยงได (29)

5. การทดสอบความเปนพษ เมอฉดสารสกดดวยแอลกอฮอลและน า (1:1) จากตน ขนาด 1 กรม/กโลกรม เขาทางชอง

ทองหนถบจกร ไมพบความเปนพษ (30) การใชตะไครหอมไลยง

1. ใชตนตะไครหอม ทบวางไวขางๆ 2. ใชสารสกดตะไครหอมดวยแอลกอฮอล ชบส าลวางไวใกลๆตว

2.3 ยง (MOSQUITOES) รศ.ดร.ปรชญา สมบรณ (ม.ป.ป.:เวบไซต) กลาวถงยงไววา ยงเปนแมลงทพบไดทวโลกแตพบมากในเขตรอนและเขตอบอน จากหลกฐานทางฟอสซลสามารถสนนษฐานไดวา ยงไดถอก าเนดขนในโลกตงแตยคดกด าบรรพเมอประมาณ 38-54 ลานปมาแลว ปจจบนพบวาในโลกนมยงประมาณ 3,450 ชนด สวนในประเทศไทยพบวามยงอยางนอย 412 ชนด มชอเรยกตามภาษาไทยแบบงาย ๆ คอ ยงลาย ( Aedes ) ยงร าคาญ ( Culex ) ยงกนปลอง ( Anopheles ) ยงเสอหรอยงลายเสอ ( Mansonia ) และ ยงยกษหรอยงชาง ( Toxorhynchites ) ซงไมครอบคลมสกลของยงทงหมดทมอย สวน “ ยงด า ” ทปรากฏในต าราเรยนของกระทรวงศกษานนไมสามารถระบไดวาหมายถงยงอะไรจงควรตดออก 2.3.1 ลกษณะของยง ยงเปนแมลงทมขนาดเลกโดยทวไปมขนาดล าตวยาว 4-6 มม . บางชนดมขนาดเลกมาก 2-3 มม . และบางชนดอาจยาวมากกวา 10 มม . ยงมสวนหว อก และทอง มองเหนไดอยางชดเจนและสามารถแยกออกจากแมลงชนดอน ไดอยางงายๆ โดยสงเกตจากรปพรรณสณฐาน ดงตอไปนคอ มปากคลายงวง ยนยาวออกไปขางหนา และมปกส าหรบบน 1 ค 2.3.2 วงจรชวตของยง ยงมวงจรชวตแบบสมบรณ ( holometabolous) ซงประกอบดวย ไข ( egg) ลกน า (larva; พหพจน =larvae) ตวโมง (pupa; พหพจน =pupae) และยงตวแก (adult) ยงเมอลอกคราบออกจากระยะตวโมงไดไมกนาทกสามารถออกบนไดเลย อาหารทใชในระยะนของทงตวผและตวเมยเปนน าหวานจากดอกไมหรอตนไม การผสมพนธสวนใหญเกดขนในอากาศ บางชนดการผสมพนธเกดขนในขณะทยงตวผมการบนวนเปนกลม (swarming) โดยเฉพาะเวลาหวค าและใกลรง ตามพมไม บนศรษะ ทงโลง หรอบรเวณใกลกบเหยอ เปนตน และตวเมยจะบนเขาไปเพอผสมพนธ ยงตวเมยสวนใหญผสมพนธเพยงครงเดยวโดยทเชออสจจากตวผจะถกกกเกบในถงเกบน าเชอ ซงสามารถใชไปไดตลอดชวตของมน สวนยงตวผสามารถผสมพนธไดหลายครง ยงตวเมยทจบไดตามธรรมชาตมกมเชออสจอยในถงเกบน าเชอเสมอ ยงตวเมยเมอมอายได 2-3 วนจงเรมออกหากนเลอดคนหรอสตว เพอน าเอาโปรตนและแรธาตไปใชส าหรบการเจรญเตบโตของไขในรงไข แตมยงบางชนดทไมจ าเปนตองกนเลอดกสามารถสรางไขในรงไขได เชน ยงยกษ เลอดทกนเขาไปถกยอยหมดไปในเวลา 2-4 วน แตถาอากาศเยนลงการยอยจะใชเวลานานออกไป

8

เมอไขสกเตมทยงตวเมยจะหาแหลงน าทเหมาะสมในการวางไข หลงจากวางไขแลวยงตวเมยกออกดดเลอดใหมและวางไขไดอก บางชนดทมอายยนมากอาจไขไดรวม 10 ครง แตละครงหางกนประมาณ 4-5 วน แตอาจเรวกวาหรอนานกวา ขนอยกบอณหภมและชนดของยง สวนยงตวผตลอดอายขยจะกนอาหารจากแหลงน าหวานของดอกไมหรอพชทผลตน าตาลในธรรมชาต เชนเดยวกนกบยงบางชนดทตวเมยไมกดดดเลอดคนหรอสตวเลย ยงตวเมยวางไขประมาณ 30-300 ฟองตอครง ขนอยกบชนดของยงและปรมาณเลอดทกนเขาไป ไขจะมสขาวหรอครมเมอออกมาใหม ๆ และในเวลาไมกนาทจะเปลยนเปนสน าตาลหรอน าตาลด าไปจนถงสด า ไขยงมรปรางลกษณะหลายแบบขนอยกบชนด ยงลายวางไขบนวตถชน ๆ เหนอผวน า ยงร าคาญวางไขตดกนเปนแพบนผวน า ยงกนปลองวางไขบนผวน า สวนยงเสอวางไขตดกนเปนกลมใตผวน าตดกบพชน าทลอยอย ไขยงสวนใหญทนตอความแหงแลงไมไดยกเวนไขของยงลายซงสามารถทนทานตอความแหงแลงไดนานหลายเดอน ในเขตรอนชนไขจะฟกออกเปนตวภายใน 2-3 วน

ลกน าของยงเปนระยะทสามารถแยกแยะออกจากตวออนของแมลงชนดอนไดงาย โดยมสวนอกกวางใหญกวาสวนหวและสวนทอง เมอออกมาจากไขใหม ๆ จะมขนาดเลกมากและคอยๆ โตขน มการลอกคราบ 4 ครง กอนทจะเปนตวโมง ลกน าตองอาศยอยในน าตลอดระยะทด ารงชวต มบางชนดทปรบสภาพพฒนาตวเองใหเขากบสภาพแวดลอม เชน สามารถอยไดในสภาพทเปนโคลนเปยก หรอในน าทมอณหภมต าหรอสง

9

ลกน าของยงชนดตาง ๆ หายใจจากผวน าโดยผานทอหายใจ (ยงลายและยงร าคาญ) หรอรหายใจ (ยงกนปลอง) แตลกน าของยงเสอมทอหายใจทสามารถสอดหรอแทงเขาไปในบรเวณรากของพชน า โดยเฉพาะพวกจอกและผกตบชวา เพอใชออกซเจนจากโพรงอากาศทอยทรากหรอล าตนของพชน า ลกน ายงกนอาหารจ าพวก แบคทเรย โปรโตซว ยสต สาหราย และพชน าทมขนาดเลก ลกน ายงกนปลองสวนใหญหากนบรเวณผวน า บางชนดอาจด าลงไปกนอาหารใตผวน าดวย ในขณะทลกน ายงลาย ยงร าคาญ และยงเสอหากนใตผวน า ลกน ายงยกษกนลกน าชนดอนหรอพวกเดยวกนเองเปนอาหาร ในเขตภมประเทศรอนชนลกน าใชเวลาประมาณ 1-2 สปดาหจงกลายเปนตวโมง ระยะตวโมง (pupa) มรปรางคลายตวจลภาค ( , ) หรอ “comma” อาศยอยในน า ตวโมงเปนระยะพกตวจะไมกนอาหาร รบเอาอากาศในการหายใจแตเพยงอยางเดยว เมอถกรบกวนจะด าน าลงสขางลางใตน าอยางรวดเรวและอยใตน าไดนานหลายนาท ตวโมงของยงลายเสอแตกตางกบชนดอนโดยมทอหายใจแหลมสามารถแทงเขารากหรอล าตนพชน าเพอหายใจเหมอนกบระยะลกน า ในภมประเทศเขตรอนตวโมงจะใชเวลา 2-4 วน ยงตวเตมวยลอกคราบออกมาไมกนาทกสามารถบนได ยงตวเมยบางชนดชอบกดกนเลอดคน philic) บางชนดชอบกนเลอดสตว ( zoophilic) บางชนดกดดดเลอดโดยไมเลอก ยงสามารถเสาะพบเหยอไดโดยอาศยปจจยหลายประการ เชน กลนตว คารบอนไดออกไซด ( ทออกมาจากลมหายใจ ) หรออณหภมของรางกาย นสยการกนเลอดของยงมความส าคญในดานการแพรเชอโรคหรอปรสตตาง ๆ ยงสวนมากจะบนกระจายจากแหลงเพาะพนธไปไดไกลออกไปในรศมประมาณ 1-2 กโลเมตร โดยบนทวนลมตามกลนเหยอไป กระแสลมทแรงอาจท าใหยงบางชนดแพรออกจากแหลงเพาะพนธไปไดไกลยงขน ในปจจบนยงสามารถแพรไปจากประเทศหนงไปสประเทศหนงหรอทวปหนงไปยงอกทวปหนง โดยอาศยเครองบน เรอหรอรถยนตโดยสาร 2.3.3. อนตรายจากยง ในประเทศเขตรอน ยงตวเมยสวนใหญสามารถมชวตอยได 2-3 สปดาห หรอถาอณหภม ความชนและแสงสวางเหมาะสมกอาจนานถง 4-6 สปดาห หรอนานกวาน สวนยงตวผโดยทวไปมอายประมาณ 1 สปดาห ยงกนปลองมความส าคญในทางการแพทยโดยเฉพาะเปนพาหะน าโรคมาลาเรย ในประเทศไทยเทาทพบในปจจบนมยงกนปลองอยางนอย 73 ชนด แตมเพยง 3 ชนดทเปนพาหะส าคญ สงเกตยงชนดนไดงายเวลามนเกาะพก จะยกกนชเปนปลอง ยงลายทพบตามบานเรอนหรอชนบท ( Aedes. aegypti, และ Aedes albopictus ) เปนพาหะส าคญของโรคไชเลอดออก สวนยงลายปาเปนพาหะโรคเทาชาง

10

ยงลายชนด Ae. aegypti หรอ ยงลายบาน พบบอยเปนประจ าในเขตเมอง มขนาดคอนขางเลก บนไดวองไว บน scutum มลายสขาวรปเคยว 2 อนอยดานขาง มขาลายชดเจน ยงชนดนเพาะพนธในภาชนะทมน าขงทกขนาดทงในและนอกบาน ชอบกดกนเลอดคนมากกวากนเลอดสตว มกหากนเวลากลางวนชวงสายและบาย ยงลายชอบเขากดคนทางดานมดหรอทมเงาโดยเฉพาะบรเวณขาและแขน ขณะทกดมกไมคอยรสกเจบ คนถกกดจงไมรสกตว ยง Ae. aegypti กดทงในบานและนอกบาน และเกาะพกตามมมมดในหอง โอง ไห หรอตามพมไมทเยนชน ยงลายอกชนดหนง คอ Ae. albopictus หรอยงลายสวน พบไดทวไปในเขตชานเมอง ชนบทและในปา มลวดลายท scutum แตกตางจาก Ae. aegypti คอมแถบยาวสขาวพาดผานตรงกลางไปตามความยาวของล าตว เพาะพนธในภาชนะทมน าขง กระบอกไม โพรงไม กะลามะพราว ใบไม ฯลฯ ยงชนดนมอปนสยคลาย ๆ กบ Ae. aegypti แตมความวองไวนอยกวา ยงร าคาญมหลายชนดทไมใชกอความร าคาญเพยงอยางเดยว แตเปนพาหะทส าคญของทงไวรสไขสมองอกเสบและโรคเทาชาง ลกน ายงร าคาญมกอาศยอยในน าไมวาจะเปนน านงหรอน าไหล ทคอนขางสกปรกทมไนโตรเจนสงหรอมการหมกเนาของพช ยงร าคาญ ทพบบอยในเขตเมอง ไดแก Culex quinquefasciatus เปนยงสน าตาลออน เพาะพนธในน าเสย ตามรองระบายน า คและหลมบอตาง ๆ ยงร าคาญพบบอยในชนบท ไดแก Cx. tritaeniorhynchus และ Cx. vishnu, เนองจากมทองนาเปนแหลงเพาะพนธหลก โดยเฉพาะชวงทไถนา และบรเวณหญาแฉะรกราง จงมมากในฤดฝน ยงชนดนชอบกดสตว พวกวว ควายและหมมากกวาคน นอกจากกอความร าคาญแลวยงเปนพาหะน าโรคไขสมองอกเสบ

11

ยงทกอความร าคาญอกสกลหนงทมกกดในเวลาพลบค า มขนาดใหญบนชาๆ และกดเจบ คอ ยง Armigeres ไมมชอภาษาไทย ยงลายเสอหรอยงเสอ ล าตวและขามลวดลายคอนขางสวยงาม บางชนดมสเหลองขาวสลบด าคลายลายของเสอโครง เชน Ma. uniformis บางชนดมลายออกเขยว คลายตกแก เชน Ma. annulifera ยงเหลานชอบเพาะพนธในบรเวณทเปนหนอง คลอง บง สระ ทมพชน าพวก จอกและ ผกตบชวา อย ยงลายเสอจะมปกแตกตางจากยงกลมอน คอ เสนปกจะมเกลดใหญสออนสลบเขม ล าตวปกคลมดวยเกลดเชนกน ท าใหดคลายมฝนผงเกาะตดทวตว ขาลายเปนปลอง ๆ ตวแกมกจะกนเลอดสตวมากกวาคน กดกนเลอดนอกบาน โดยเฉพาะตามทง หนองน า คลอง บง ทมพชน าขน มกกดเวลาพลบค าหลงพระอาทตยตกดน หรอบางครงกดตอนกลางวนถามเหยอเขาไปใกลบรเวณเกาะพก ยงลายเสอหลายชนดเปนพาหะของโรคเทาชางในภาคใตของประเทศไทย บางชนดเปนพาหะบรเวณชายแดนไทย - พมา 2.3.4 วธการปองกนยง การปองกนยงกดเปนวธทสามารถลดความร าคาญทเกดจากยงและลดความเสยงในการตดเชอทมยงเปนพาหะ สามารถท าไดหลายวธ เชน การนอนในมงหรอมงชบสารเคมฆาแมลง การตดตงมงลวด การสมควนไฟไลยง การจดยากนยง และการทาสารเคมไลยง (repellent) เชน น ามนตะไครหอม หรอสารสงเคราะห เชน DEET (diethyltoluamide) การควบคมแหลงเพาะพนธกสามารถลดจ านวนยงทมากดไดวธหนง ทงนขนอยกบประเภทของแหลงเพาะพนธ ทท าไดงาย ไดแก การดแลโองน าและภาชนะน าขงตามบานเรอน เพอควบคมยงลาย ( Ae. aegypti ) หรอการระบายน าตามทองรองไมใหขงหรอเนาเสย เพอควบคมยงร าคาญ ( Cx. quinquefasciatus ) นอกจากนการปลอยปลาทกนยงหรอใชสารเคมฆาแมลง เชน Abate ใสลงในภาชนะตาง ๆ กเปนวธทไดผล อยางไรกตามในแหลงเพาะพนธทมขนาดใหญหรอกวางขวาง เชน ในทองนา ล าธาร หรอกระบอกไมในปา การควบคมลกน ายงจะท าไดล าบากมากหรอแทบจะท าอะไรไมไดเลย การควบคมตวยง หมายถงการท าใหความหนาแนนของยงลดลง โดยการใชวธการตาง ๆ ซงสวนใหญตองพงพาอาศยสารเคมฆาแมลง โดยอาจแบงเปน 2 ประเภท คอ ก ) การลดจ านวนยงทกอความร าคาญ - สวนใหญกระท าในครวเรอน โดยการใชสารเคมฆาแมลงทหาซอไดตามทองตลาด หรอการใชกบดกแสงไฟฆายง

12

ข ) การลดจ านวนยงพาหะ - มกกระท าในวงกวางเมอเกดมการระบาดของโรค เชน การพนสารเคมฆาแมลงชนดฝอยละอองเพอลดจ านวนยงลาย การพนสารเคมฆาแมลงชนดตกคางในบานเรอนและการใชมงชบสารเคมฆาแมลงเพอควบคมมาลาเรย เปนตน

13

บทท 3 วธด าเนนการ

3.1 วสด อปกรณ

1. เทยนไข จ านวน 200 กรม 2. ตะไครหอม จ านวน 100 กรม 3. ไสเทยน จ านวน 10 เซนตเมตร 4. บกเกอร จ านวน 2 ใบ 5. แมพมพ จ านวน 2 อน 6. มด จ านวน 1 ดาม 7. กลองทดลอง จ านวน 2 กลอง 8. ยง จ านวน 20 ตว 9. เตาแกส จ านวน 1 เตา 10. ทคนสาร จ านวน 1 อน

3.2 วธด าเนนการ การศกษาเรอง เทยนไขสมนไพรไลยง ไดด าเนนการทดลอง ดงน ขนตอนการท าเทยนสมนไพร การท าเทยนไขผสมใบตะไครหอม 1. น าใบตะไครหอมไปชง จ านวน 50 กรม ไปตากแดดใหแหง หนเปนชนเลกๆ 2. น าเทยนไข จ านวน 100 กรม มาหลอมละลายเปนของเหลว แลวน าชนสวนตะไครหอมผสมผลงไป แลวน าไปใสแมพมพ และไสเทยน จนเทยนแขงตว 3. แกะเทยนออกจากแมพมพ การท าเทยนไขผสมน าตะไครหอม 1. น าใบตะไครหอมไปชง จ านวน 50 กรม หนเปนชนเลกๆ น าไปต าใหละเอยด จากนนผสมน าเลกนอย แลวน าไปกรองเหลอแตน าตะไครหอม 2. น าเทยนไข จ านวน 100 กรม มาหลอมละลายเปนของเหลว แลวน าน าตะไครหอมผสมผลงไป แลวน าไปใสแมพมพ และไสเทยน จนเทยนแขงตว 3. แกะเทยนออกจากแมพมพ ขนตอนการทดลอง 1. น าเทยนผสมใบตะไครหอมและเทยนไขผสมน าตะไครหอม มาวางในกลองทดลองทบรรจยง จ านวน 10 ตว โดยวางเทยนกลองละ 1 เลม 2. จดเทยน ในกลองทดลอง สงเกตการบนหนของยง เวลา 5 นาท, 10 นาทและ 15 นาท ตามล าดบ 3. บนทกผลการทดลอง

14

บทท 4

ผลการศกษา

จากการศกษา เทยนไขสมนไพรไลยง ซงไดด าเนนการทดลอง เปรยบเทยบประสทธภาพในการไลยงระหวางเทยนไขผสมใบตะไครหอมกบเทยนไขผสมน าตะไครหอม ไดผลการศกษาดงน

ตารางท 1 ตารางแสดงประสทธภาพการไลยงระหวางเทยนไขผสมใบตะไครหอมและเทยนไขผสม น าตะไครหอม

รายการ จ านวนยงทบนหน 5 นาท 10 นาท 15 นาท

เทยนไขผสมใบตะไครหอม 2 ตว 3 ตว 4 ตว

เทยนไขผสมน าตะไครหอม 0 ตว 2 ตว 2 ตว

จากตารางท 1 ผลการศกษาพบวา ในเวลา 5 นาทเทยนไขผสมใบตะไครหอมสามารถไลยงได 2 ตว เทยนไขผสมน าตะไครหอม ไลยงไมไดเลย ในเวลา 10 นาทเทยนไขผสมใบตะไครหอมสามารถไลยงได 3 ตว เทยนไขผสมน าตะไครหอมไลยงได 2 ตว ในเวลา 15 นาทเทยนไขผสมใบตะไครหอมสามารถไลยงได 4 ตว เทยนไขผสมน าตะไครหอมไลยงได 2 ตว รวมเวลา 15 นาท เทยนไขผสมใบตะไครหอมสามารถไลยงได 9 ตว เทยนไขผสมน าตะไครหอมไลยงได 4 ตว เพราะฉะนนสรปผลการทดลองไดวาเทยนไขผสมใบตะไครหอมมประสทธภาพการไลยงไดดกวาเทยนไขผสมน าตะไครหอม

15

บทท 5 สรปผลการศกษา อภปรายผลและขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการศกษา จากการศกษาเรองเทยนไขสมนไพรไลยง โดยใชเทยนไข 2 ชนด คอ เทยนไขผสมใบตะไครหอมและเทยนไขผสมน าตะไครหอม ท าการทดลองเปรยบเทยบประสทธภาพการไลยง ในกลองทดลองทบรรจยงจ านวน 10 ตวเทากน โดยท าการจบเวลา 5 นาท, 10 นาทและ 15 นาท ผลการศกษาพบวา ในเวลา 5 นาทเทยนไขผสมใบตะไครหอมสามารถไลยงได 2 ตว เทยนไขผสมน าตะไครหอม ไลยงไมไดเลย ในเวลา 10 นาทเทยนไขผสมใบตะไครหอมสามารถไลยงได 3 ตว เทยนไขผสมน าตะไครหอม 2 ตว ในเวลา 15 นาทเทยนไขผสมใบตะไครหอมสามารถไลยงได 4 ตว เทยนไขผสมน าตะไครหอม 2 ตว รวมเวลา 15 นาท เทยนไขผสมใบตะไครหอมสามารถไลยงได 9 ตว เทยนไขผสมน าตะไครไลยงได 4 ตว เพราะฉะนนสรปผลการทดลองไดวาเทยนไขผสมใบตะไครหอมสามารถไลยงไดดกวาเทยนไขผสมน าตะไครหอม 5.2 อภปรายผล จากการทดลองพบวาเทยนไขผสมใบตะไครหอมสามารถไลยงไดดกวาเทยนไขผสมน าตะไครหอม เพราะใบของตะไครอดมไปดวยน ามนหอมระเหย มสวนประกอบทส าคญในการออกฤทธ คอ camphor , cineol , eugenol , linalool , citronellalและ citral ซงมฤทธในการไลยงไดด ดงนนเทยนไขทผสมใบตะไครหอมเมอจดเทยน จะมกลนแรงกวาเทยนไขทผสมน าตะไครหอม จงสามารถไลยงไดดกวา 5.3 ขอเสนอแนะ 5.3.1 ควรน าตะไครหอมไปตากใหแหงสนทกอน แลวน าไปบดใหละเอยดเพราะชวงทท าการทดลองอากาศมดครมท าใหใบตะไครหอมไมแหงสนท 5.3.2 ในการท าเทยนไขผสมใบตะไครหอมควรคนเทยนไขและใบตะไครหอมใหเขากนเมอเทยนไขแหงจะไดเปนเนอเดยวกน 5.3.3 ในการทดลองควรเพมระยะเวลาในการทดลองใหนานขน

16

บรรณานกรม

ตะไครหอม .(ออนไลน). เขาถงไดจากwww.medplant.mahidol.ac.th/pubhealth/cymbona.html (วนทคนขอมล วนท 21 เดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2554) ประโยชนของสมนไพร.(ออนไลน). เขาถงไดจากwww.samunpri.com/modules.php

(วนทคนขอมล วนท 21 เดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2554) ยง .(ออนไลน). เขาถงไดจาก www.panyathai.or.th/wiki/index.php/

(วนทคนขอมล วนท 21 เดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2554) สมนไพร.(ออนไลน). เขาถงไดจาก http://th.wikipedia.org/wiki (วนทคนขอมล วนท 21 เดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2554)

17

ภาคผนวก

18

วสด-อปกรณในการท าโครงงานเทยนไขสมนไพรไลยง

ประกอบดวย 1. เทยนไข จ านวน 200 กรม 2. ไสเทยน จ านวน 10 เซนตเมตร 3. บกเกอร จ านวน 2 ใบ 4. ทคนสาร จ านวน 1 อน 5. แมพมพ จ านวน 2 อน 6. มด จ านวน 1 ดาม 7. กลองทดลอง จ านวน 2 กลอง

19

8.เตาแกส จ านวน 1 เตา

9. ใบตะไครหอม

20

วธด าเนนการในการท าโครงงานเทยนไขสมนไพรไลยง

ขนตอนการท าเทยนสมนไพร การท าเทยนไขผสมใบตะไครหอม 1. น าใบตะไครไปชง จ านวน 50 กรม ไปตากแดดใหแหง หนเปนชนเลกๆ 2. น าเทยนไข จ านวน 100 กรม มาหลอมละลายเปนของเหลว แลวน าชนสวนตะไครผสมผลงไป แลวน าไปใสแมพมพ และไสเทยน จนเทยนแขงตว 3. แกะเทยนออกจากแมพมพ

21

การท าเทยนไขผสมน าตะไครหอม 1. น าใบตะไครไปชง จ านวน 50 กรม หนเปนชนเลกๆ น าไปต าใหละเอยด จากนนผสมน าเลกนอย แลวน าไปกรองเหลอแตน าตะไคร 2. น าเทยนไข จ านวน 100 กรม มาหลอมละลายเปนของเหลว แลวน าน าตะไครผสมผลงไป แลวน าไปใสแมพมพ และไสเทยน จนเทยนแขงตว 3. แกะเทยนออกจากแมพมพ

22

ขนตอนการทดลอง 1. น าเทยนผสมใบตะไครและเทยนไขผสมน าตะไคร มาวางในกลองทดลองทบรรจยง จ านวน 10 ตว โดยวางเทยนกลองละ 1 เลม 2. จดเทยน ในกลองทดลอง สงเกตการบนหนของยง เวลา 5 นาท, 10 นาทและ 15 นาท ตามล าดบ

3. บนทกผลการทดลอง

23