บทที่ ๔ - Ubon Ratchathani University ·...

51

3.2 ดานการจดการเรยนร งานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน

3.2.1 องคประกอบท 1 การจดท าปายชอพรรณไม

หลกการ รชอ รลกษณ รจก สาระส าคญ การจดท าปายชอพรรณไมโดยการเรยนรการก าหนดพนทศกษา ส ารวจและจดท าผงพรรณไม แลวศกษาพรรณไม ท าตวอยางพรรณไม น าขอมลมาท าทะเบยนพรรณไม ท าและตดแสดงปายชอพรรณไมสมบรณ น าไปสการรชอ รลกษณะตาง ๆ รวมถงรจกการใชประโยชนของพช ล าดบการเรยนร 1) ก าหนดพนทศกษา 2) ส ารวจพรรณไมในพนทศกษา 3) ท าและตดปายรหสประจ าตน 4) ตงชอหรอสอบถามชอ และศกษาขอมลพนบาน (ก.7-003 หนา ปก - 1) 5) ท าผงแสดงต าแหนงพรรณไม 6) ศกษาและบนทกลกษณะทางพฤกษศาสตร (ก.7-003 หนา 2-7) 7) บนทกภาพหรอวาดภาพทางพฤกษศาสตร 8) ท าตวอยางพรรณไม (ตวอยางพรรณไมแหง ตวอยางพรรณไมดอง ตวอยางพรรณไม เฉพาะสวน) 9) เปรยบเทยบขอมลทสรป (ก.7-003 หนา 8) กบขอมลทสบคนจากเอกสาร แลวบนทก ใน ก.7-003 หนา 9 - 10 10) จดระบบขอมลทะเบยนพรรณไม (ก.7-005) 11) ท ารางปายชอพรรณไมสมบรณ 12) ตรวจสอบความถกตองทางวชาการดานพฤกษศาสตร 13) ท าปายชอพรรณไมสมบรณ อธบายล าดบการเรยนร ล าดบการเรยนรท 1 ก าหนดพนทศกษา วตถประสงค 1) เพอรขอบเขต ขนาดพนททงหมดของโรงเรยน 2) เพอรลกษณะทางกายภาพในโรงเรยน 3) เพอรการแบงพนทเปนสวนยอยและการจดการพนทศกษาในการเขาไปเรยนรทเหมาะสม

52

กระบวนการเรยนร 1) เรยนรพนททงหมดของโรงเรยนตามกรรมสทธ และบรเวณรอบ ๆ โรงเรยนอยใกลกบสถานทตาง ๆ และตงอยในทศทางใดของโรงเรยน โดยระบขนาดพนททงหมดของโรงเรยนได และจดท าเปนผงพนททงหมดของโรงเรยน

ภาพท 3.4 ตวอยางผงพนททงหมดของโรงเรยน 2) เรยนรถงขอบเขตบรเวณของโรงเรยนและเรยนร ลกษณะทางกายภาพองคประกอบตาง ๆ เชน ต าแหนงอาคาร สงปลกสราง บรเวณพนทสภาพแวดลอมตาง ๆ ภายในโรงเรยน และจดท าผงบรเวณ

ภาพท 3.5 ตวอยางผงบรเวณภายในโรงเรยน

53

3) เรยนรถงการก าหนดและแบงขอบเขตพนทภายในโรงเรยนเปนพนทยอย ๆ ตามขอพจารณาในการแบงพนทศกษา จดท าผงก าหนดขอบเขตพนท โดยพจารณาดงน 3.1) แบงตามลกษณะทางภมศาสตร 3.2) แบงตามการใชประโยชนของพนท 3.3) แบงตามขนาดของพนทใหเหมาะสมกบการเรยนร โดยระบขนาดพนทศกษายอยในแตละพนทได และขนาดพนทเมอรวมกนแลวเทากบพนททงหมด ของโรงเรยน

ภาพท 3.6 ตวอยางผงก าหนดขอบเขตพนทศกษาภายในโรงเรยน

54

ล าดบการเรยนรท 2 ส ารวจพรรณไมในพนทศกษา วตถประสงค 1) เพอรชนด จ านวนตนในแตละชนด และจ าแนกลกษณะวสย ทส ารวจในพนทศกษา กระบวนการเรยนร 1) การส ารวจพรรณไม 1.1) เลอกพนทศกษาในการส ารวจพรรณไม 1.2) เรยนรรปแบบการส ารวจ (ควรเลอกพชทมสวนประกอบครบสมบรณมากทสด) 1.3) ส ารวจพรรณไมในพนทศกษา 1.4) สรปจ านวนชนดและจ านวนตนทพบ 2) การจ าแนกชนดตามลกษณะวสย 2.1) เรยนรลกษณะวสยพช 2.2) จ าแนกลกษณะวสยพชทส ารวจ 2.3) สรปจ านวนลกษณะวสยทพบ

ภาพท 3.7 การส ารวจพรรณไมในพนทศกษา โดยมคร บคลากรในสถานศกษาหรอผรในทองถน ใหความร เกยวกบพรรณไม

55

ภาพท 3.8 ตวอยางตารางการส ารวจพรรณไมในพนทศกษาในโรงเรยน ล าดบการเรยนรท 3 ท าและตดปายรหสประจ าตน วตถประสงค 1) เพอรรปแบบปายรหสประจ าตนตามแบบ อพ.สธ. 2) เลอกวสดท าปายรหสประจ าตนทเหมาะสม 3) ตดปายรหสประจ าตนใหถกตอง กระบวนการเรยนร 1) รปแบบปายรหสประจ าตน 1.1) เรยนรรปแบบรหสประจ าตน ประกอบไปดวยตวเลข 2 ชด ชดท 1 เปนรหสล าดบชนดพรรณไม ประกอบไปดวยตวเลข 3 หลก เชน 001 คอ รหสล าดบชนดพรรณไมชนดท 1 ชดท 2 เปนรหสล าดบตน ประกอบไปดวย ตวเลข 1 หลกเปนตนไป เชน /2 ระหวาง ชดท 1 และ ชดท 2 ใหคนดวยเครองหมาย / ยกตวอยางเชน 001/2 คอ รหสล าดบชนดพรรณไมชนดท 1 / รหสล าดบตน ตนท 2 หมายเหต - ในกรณทชนดนนมตนเดยว ไมตองใสเครองหมาย / - ในกรณทตนไมปลกเปนแปลงหรอกอ ใหรหสล าดบประจ าตนนบเปนแปลงหรอกอ

ตารางบนทกผลการส ารวจและจ าแนกชนดพรรณไม

56

ภาพท 3.9 รปแบบปายรหสประจ าตน

2) วสดท าปายรหสประจ าตน 2.1) วสดท มความคงทนและหาไดงายตามทองถน เชน ปายฯ พลาสตก กระปองอะลมเนยม แผนโลหะ ฯลฯ

ภาพท 3.10 ตวอยางวสดทน ามาท าปายรหสประจ าตน

ภาพท 3.11 ตวอยางวสดทน ามาท าสายรดปายรหสประจ าตน

โลหะ

สายรดแบบสายโทรศพท สายรดแบบขดลวด

พลาสตก

57

2.2) ตวเลขในปายรหสประจ าตน ใชการตอกรหส หรอเขยนดวยสทมความคงทน เพอปองกนการหลดลอกของตวเลข ภาพท 3.12 ตวอยางปายรหสประจ าตนแบบตาง ๆ

3) เรยนรวธการตดปายรหสประจ าตน 3.1) วธท 1 แบบผก เชน คลองหรอแขวน กบกงหรอล าตน ของตนไมในต าแหนงทเหมาะสมและมองเหนไดอยางชดเจน ซงวธนเหมาะส าหรบไมตน ไมพม ฯลฯ

ภาพท 3.13 ตวอยางการตดปายรหสประจ าตนแบบผก

ปายฯพลาสตก

ปายฯโลหะ ปายฯแผนพลาสตก

58

3.2) วธท 2 แบบปก ใหปกตรงบรเวณโคนตน ของตนไมในต าแหนงทเหมาะสมและมองเหนไดอยางชดเจน ซงวธนเหมาะส าหรบไมลมลก และไมตนขนาดใหญ ทไมสามารถท าการผกปายรหสประจ าตนได หมายเหต - ไมควรตดรดจนแนนเกนไป ควรแขวน หรอใชวสดอปกรณทมความยดหยนในการตดแบบงาย ๆ

ภาพท 3.14 ตวอยางการตดปายรหสประจ าตนแบบปก ล าดบการเรยนรท 4 ตงชอหรอสอบถามชอ และศกษาขอมลพนบาน (ก.7-003 หนา ปก - 1) วตถประสงค 1) เพอรชอพนเมองของพรรณไม 2) เพอรขอมลพนบานของพรรณไม กระบวนการเรยนร 1) เรยนรการตงชอและสอบถามชอของพรรณไม 1.1) เรยนรการตงชอพนเมอง กรณทไมทราบชอพรรณไม อาจตงชอตามรปลกษณ คณสมบต พฤตกรรม หรอถนอาศยของพชนนๆ ไดแก - ส เชน แคแสด - รปราง เชน พลบพลงตนเปด - รปทรง เชน ไผน าเตา - ผว เชน สมเกลยง - กลน เชน เครอตดหมตดหมา (พงโหม) - รส เชน ไผจด - พฤตกรรม เชน บานเชา 1.2) เรยนรการสอบถามชอพนเมอง กรณทไมทราบชอพรรณไม อาจสอบถามชอจากผร เชน คร บคลากรในสถานศกษา ผเชยวชาญ ปราชญชาวบาน ดงน

59

1.2.1) เชญผรในทองถน มารวมส ารวจพรรณไมในสถานศกษา 1.2.2) น าขอมลไปสอบถามผรในทองถน เชน ถายภาพพรรณไม ชนตวอยางพรรณไม พรอมค าอธบายลกษณะทางพฤกษศาสตร 2) เรยนรแบบศกษาพรรณไมในสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน (ก.7-003 หนา ปก) 2.1) เรยนรชอพนธไม และรหสพรรณไม - ชอพนธไมเขยนชอทองถนหรอชอพนบาน ของแตละภมภาค - รหสพรรณไมประกอบดวย ตวเลข 5 ชด เชน 7-10150-009-001/2 2.2) เรยนรการวาดภาพทางพฤกษศาสตร (ลกษณะวสย) 1. วดความสง และความกวางทรงพม ตามลกษณะวสยของพรรณไมนน เชน วดความสงจากโคนตนจนถงปลายยอด สวนความกวางทรงพม ใหวดสวนทกวางทสดของทรงพม

ภาพท 3.15 แสดงการวดความสงและความกวางทรงพมของลกษณะวสย ไมตน เชน มะขาม วดความสงจากโคนตนจนถงปลายยอด สวนความกวางทรงพม ใหวดสวนทกวางทสดของทรงพม ในกรณไมพมทปลกเปนแปลง เชน เขมแดง ชาฮกเกยน ฯลฯ ใหเลอกตนทเหนความกวางของทรงพมทชดเจนทสด แลววดขนาดความกวางและความสงของตนนน

ไมตน

ไมพม

60

ภาพท 3.16 แสดงการวดความสงและความกวางทรงพมของลกษณะวสย ไมพม เชน เขมแดง - กรณท 1 ไมเลอย เลอยไปตามสงปลกสราง เชน เสา รว ฯลฯ ใหวดความสงจากโคนตนจนถงปลายยอด สวนความกวาง ใหวดสวนทกวางทสดของทรงพม

ภาพท 3.17 ลกษณะวสยไมเลอย เลอยไปตามเสา เชน ชมนาด

- กรณท 2 ไมเลอย เลอยไปตามพนดน เชน ผกบงทะเล มนแกว ฯลฯ วดความสงจากโคนตนจนถงปลายยอด สวนความกวางทรงพม ใหวดสวนทกวางทสดของทรงพม

ไมเลอย

61

ภาพท 3.18 ลกษณะวสยไมเลอย เลอยไปตามพนดน เชน ผกบงทะเล 2. น าความสงและความกวางทรงพมทวดไดของลกษณะวสยนนๆ มาเทยบกบสดสวนของกรอบภาพวาดทางพฤกษศาสตร ในหนาปก โดยมมาตราสวนก ากบ (เทาจรง ยอ ขยาย) เชน มาตราสวน 1 : 10 หมายถง มาตราสวนยอ ของภาพวาดทมขนาด 1 สวน เทยบกบขนาดจรง 10 สวน 3. วาดภาพความสงของล าตน กงกาน และความกวางทรงพม พรอมระบายส

ภาพท 3.19 ใบงานและผลงาน เอกสาร ก.7-003 หนาปก

62

3) เรยนรขอมลพนบาน (ก.7-003 หนา 1) 3.1) เรยนรวธการสอบถามขอมลพรรณไม โดยเรยนรวธการ การแนะน าตวการสมภาษณ การกลาวขอบคณ 3.2) สอบถามชอพนเมองและบนทกขอมลการใชประโยชนจากสวนตาง ๆ ของพรรณไม ดานอาหาร ยารกษาโรค กอสรางเครองเรอน เครองใช ยาฆาแมลง ยาปราบศตรพช ความเกยวของกบประเพณ วฒนธรรม หรอความเชอทางศาสนา อน ๆ (เชน การเปนพษ อนตราย) การบนทกชอ อาย ทอยผใหขอมล วนท สถานทบนทก 3.3) สรปขอมลพรรณไมทไดจากการสอบถาม หากผรไมทราบขอมลใหท าเครองหมาย ยตภงค “ - ”

ภาพท 3.20 ใบงานและผลงาน เอกสาร ก.7-003 หนาท 1 ในการศกษาขอมลพนบานของพรรณไมในโรงเรยน ล าดบการเรยนรท 5 ท าผงแสดงต าแหนงพรรณไม วตถประสงค 1) เพอรวธการหาและบนทกต าแหนงพกดพรรณไม 2) เพอรความกวางของทรงพมและจดท าผงพรรณไม กระบวนการเรยนร 1) เรยนรวธการหาและบนทกต าแหนงพกดพรรณไม 1.1) เรยนรการก าหนดจดอางองในพนทศกษา หลกการเลอกจดอางอง ในหนงพนทศกษาควรมหนงจดอางอง และเปนจดอางองทเคลอนยายไดยาก เชน เสาธง เสาไฟ ฯลฯ (ไมควรเลอกตนไมเปนจดอางอง)

63

1.2) เรยนรการก าหนดเสนอางอง (Base line) ใหเปนไปตามทศ เหนอ ใต ตะวนออก ตะวนตก 1.3) เรยนรการก าหนดขอบเขตพนทศกษา 1.4) เรยนรวธการหาต าแหนงพรรณไม ใหเหมาะสมในแตละระดบชนของผเรยน 1.4.1) ระดบปฐมวย เชน วธการนบกาวใหรจกทศทางของต าแหนงพรรณไม 1.4.2) ระดบประถมศกษา เชน วธการใชเขมทศหาต าแหนงพรรณไม โดยการวดระยะ มม องศา 1.4.3) ระดบมธยมศกษา เชน วธการหาคอนดบ 1.4.4) ระดบอาชวศกษา อดมศกษา เชน ระบบ GPS 1.5) การบนทกขอมลต าแหนงพรรณไมในรปแบบตาราง และผงแสดงต าแหนงพก ดพรรณไม

ภาพท 3.21 ตวอยางตารางต าแหนงพกดพรรณไม

ภาพท 3.22 ตวอยางผงพกด ต าแหนงพรรณไม โดยวธคอนดบ

64

2) เรยนรการจดท าผงพรรณไม 2.1) เรยนรการจดท าผงพรรณไมเฉพาะพนท ผงพรรณไมเฉพาะพนท คอ ผงพรรณไมยอยของแตละพนทศกษา ซงระบต าแหนงพรรณไมแตละตน โดยมทศเหนอและมาตราสวนก ากบ มวธการ ดงน 2.1.1) น าต าแหนงของพรรณไมทอยในพนทศกษา มาวดขนาดความกวางของทรงพม วดจากจดกงกลางจนถงปลายสดทรงพมทยนออกไปของตนไม บนทกลงในตารางการวดความกวางทรงพมพรรณไม 2.1.2) น าขอมลจากตารางบนทกทไดมาเขยนเปนผงพรรณไมเฉพาะพนท โดยแสดงมาตราสวนเดยวกนกบผงแสดงต าแหนงพกดพรรณไม

ภาพท 3.23 ตวอยางการวดความกวางทรงพมมมมองดานบน ทง 4 ทศ คอ ทศเหนอ ทศใตทศตะวนออก และทศตะวนตก

65

ภาพท 3.24 แสดงตวอยางการบนทก ตารางแสดงคาความกวางทรงพมพรรณไม

ภาพท 3.25 ตวอยางผงพรรณไม

66

2.2) เรยนรการจดท าผงพรรณไมรวม เปนการน าผงพรรณไมยอยแตละเขตพนทศกษาทกพนททมมาตราสวนเทากน มาตอรวมกน

ภาพท 3.26 ตวอยาง ผงพรรณไมเฉพาะพนทศกษา

ภาพท 3.27 ตวอยางผงพรรณไมรวม

67

ล าดบการเรยนรท 6 ศกษาและบนทกลกษณะทางพฤกษศาสตร (ก.7-003 หนา 2-7) วตถประสงค 1) เพอใหรโครงสรางและลกษณะทางพฤกษศาสตร 2) เพอใหรการวด 3) เพอใหรการวาดภาพทางพฤกษศาสตร กระบวนการเรยนร 1) เรยนรโครงสรางและลกษณะทางพฤกษศาสตร (เอกสาร ก.7-003 หนาท 2-7) 1.1) ศกษาลกษณะวสย และบนทกลงในแบบศกษาพรรณไม 1.2) ศกษาสภาพแวดลอมและถนอาศยของพรรณไม 1.3) ศกษาลกษณะภายนอกของล าตน ใบ ดอก ผล และเมลด แลวบนทกลงในแบบศกษาพรรณไม 1.4) เรยนรลกษณะของล าตน ไดแก ชนดของล าตน เปลอกล าตน ส ลกษณะ การมยาง 1.5) เรยนรลกษณะของใบ ไดแก ชนดของใบ ส ขนาด ลกษณะพเศษของใบ การเรยงตวของใบบนกง รปรางแผนใบ ปลายใบ โคนใบ ขอบใบ 1.6) เร ยนร ล กษณะของดอก ไ ดแก ชนดของ ชอดอก ต าแหน ง ทออกดอก ก ลบเ ลยง (แยกออกจากกน/เชอมตดกน ) จ านวน ส กลบดอก (แยกออกจากกน/เชอมตดกน ) จ านวน ส เกสรเพศผ (จ านวน ส ลกษณะ ) เกสรเพศเมย (จ านวน ส ลกษณะ ) ต าแหนงของรงไข ก ลนของ กลบดอก 1.7) เรยนรลกษณะของผล ไดแก ชนดของผล (ผลเดยว ผลกลม ผลรวม) ส รปราง ลกษณะพเศษของผล 1.8) เรยนรลกษณะของเมลด ไดแก จ านวนเมลด ส รปราง

68

ภาพท 3.28 ใบงานและผลงาน การศกษาขอมลพรรณไม เอกสาร ก.7-003 หนาท 2

ภาพท 3.29 ใบงานและผลงาน การศกษาขอมลพรรณไม เอกสาร ก.7-003 หนาท 3

69

ภาพท 3.30 ใบงานและผลงาน การศกษาขอมลพรรณไม เอกสาร ก.7-003 หนาท 4

ภาพท 3.31 ใบงานและผลงาน การศกษาขอมลพรรณไม เอกสาร ก.7-003 หนาท 5

70

ภาพท 3.32 ใบงานและผลงาน การศกษาขอมลพรรณไม เอกสาร ก.7-003 หนาท 6

ภาพท 3.33 ใบงานและผลงาน การศกษาขอมลพรรณไม เอกสาร ก.7-003 หนาท 7

71

2) เรยนรการวด เรยนรวธการวดความสง และความกวางทรงพม 2.1) การเรยนรการวดความสง เชน สามเหลยมคลาย ตรโกณมต ไคลโนมเตอร

ภาพท 3.34 ตวอยาง การหาความสงแบบสามเหลยมคลาย

2.2) เรยนรวธการหาความกวางทรงพม วดขนาดความกวางของทรงพม ตามแนวทศ เหนอ-ใต ตะวนออก-ตะวนตก

ภาพท 3.35 การวดความกวางของทรงพม ตามแนวทศ เหนอ-ใต หรอตะวนออก-ตะวนตก

72

3) เรยนรการวาดภาพทางพฤกษศาสตร 3.1) เรยนรหลกการวาดภาพทางพฤกษศาสตร โดยใหมรปแบบมาตราสวนก ากบเชนเดยวกนกบภาพวาดลกษณะวสยในหนาปก (ขนาดเทาจรง ยอ ขยาย) 3.2) เรยนรล าดบการวาดภาพทางพฤกษศาสตร ในเอกสาร ก.7-003 หนาท 7 1. ภาพล าตน ต าแหนงกรอบสเหลยมดานบนซาย แสดงผวของล าตน 2. ภาพใบ ต าแหนงกรอบสเหลยมดานบนขวา แสดงชนดของใบ 3. ภาพดอก ต าแหนงกรอบสเหลยมดานลางซาย แสดงชนดของดอก 4. ภาพผล ต าแหนงกรอบสเหลยมดานกลางขวา แสดงชนดของผล 5. ภาพเมลด ต าแหนงกรอบสเหลยมดานลางขวา แสดงลกษณะของเมลด

ภาพท 3.36 ล าดบการวาดภาพทางพฤกษศาสตรสวนตางๆของพรรณไมในใบงานเอกสาร ก.7-003 หนาท 7

1. ล าตน 2. ใบ

3. ดอก

4. ผล

5. เมลด

73

ภาพท 3.37 ภาพตวอยาง ล าดบการวาดภาพทางพฤกษศาสตรแตละสวนประกอบของพรรณไม โดยมมาตรา สวนก ากบ ในเอกสาร ก.7-003 หนาท 7 ล าดบการเรยนรท 7 บนทกภาพหรอวาดภาพทางพฤกษศาสตร วตถประสงค 1) เพอรการบนทกภาพทางพฤกษศาสตร 2) เพอรการวาดภาพทางพฤกษศาสตร กระบวนการเรยนร

1) เรยนรการบนทกภาพทางพฤกษศาสตร ของพรรณไมทไดท าการส ารวจและศกษาพรรณไมตามเอกสาร ก.7-003 มาแลว

1.1) เรยนรการใชกลองถายภาพ (ดรายละเอยดเพมเตมในภาคผนวก) 1.2) เรยนรหลกการถายภาพพรรณไม 1.2.1) ภาพถายครบสวน ลกษณะวสย โดยถายตงแตโคนตนถงปลายยอดของพรรณไม

74

ภาพท 3.38 ตวอยางภาพถายพรรณไมครบทกสวน ลกษณะวสย ไมตน

1.2.2) ภาพถายเฉพาะสวนในแตละสวนของตนเดยวกน ประกอบดวย - ราก (บางชนด) ถายใหเหนชนดของราก และรปลกษณะของราก - ล าตน ถายใหเห นผ วเปล อก หร อเน อไม หร อ น ายาง - ใบ ถายใหเห นชน ดของใบ (ใบเด ยว/ใบประกอบ) การเร ยงต วของใบบนก ง และรปรางของใบ - ดอก ถายใหเหนชน ดของดอก (ดอกเด ยว/ดอกชอ) ดานหนาและดานขางของดอกต มและดอกบาน - ผล ถายใหเหนชน ดของผล (ผลสด/ผลแหง – ผลเด ยว/ผลกลม/ผลรวม) ร ปรางและผ วผล - เมลด ถายใหเหนร ปราง ผ ว และการตดของเมล ด

75

ภาพท 3.39 ตวอยางภาพถายพรรณไมแตละสวนประกอบ ล าตน ใบ ดอก ผล และเมลด 1.3) หลกการจดเกบและสบคนภาพถายพรรณไม 1.3.1) แบบเอกสาร 1.3.2) แบบคอมพวเตอร 1. จดเกบภาพแตละชนดโฟลเดอร ประกอบดวย ภาพลกษณะวสย ราก (บางชนด) ล าตน ใบ ดอก ผล และเมลด โดย ตงชอขนตนดวยรหสประจ าตนและตามดวยชอพนเมอง เชน 001-มะขาม

76

ภาพท 3.40 วธการจดเกบภาพถายพรรณไมลงในโฟลเดอร

2. การถายภาพใหบนทกเปนไฟลนามสกล .jpg , .JPEG ทขนาด 640 x 480 พกเซล หรอ 1,280 x 960 พกเซล เปนวธการทเหมาะสมและสะดวกตอการสบคน ตวอยางเชน การเกบไวในลกษณะไฟลสบคนในระบบคอมพวเตอร

ภาพท 3.41 วธการจดเกบและสบคนขอมลภาพถายดวยระบบคอมพวเตอร

77

2) เรยนรการวาดภาพทางพฤกษศาสตร 2.1) หลกการวาดภาพพรรณไม วาดภาพทางพฤกษศาสตร คอ งานศลปะทมการจ าเพาะลงไปเฉพาะพช โดยน าศาสตรสาขาดานวทยาศาสตรและศลปะศาสตรมารวมกน เรยกวา วทยสานศลป สดสวน ถกตองตามหลกวทยาศาสตร สงเกต สงเกตรายละเอยดอยางถถวน และแมนย า สวยงาม ผลงานสวยงามอยางมคณคาทางศลปะ 2.2) เรยนรรปแบบการก าหนด สดสวน เทาจรง ยอ ขยาย 1. แบบมาตราสวน เชน 1 : 1 2. แบบก าลงขยาย/ยอ เชน x 3 3. แบบเสนขดระยะ เชน 1 เซนตเมตร 2.3) เรยนร เรองทฤษฎทางศลปะ องคประกอบศลป เสน รปราง ผวสมผส การกลมกลน (harmony) ทฤษฎส แสง – เงา 2.3.1) “ทฤษฏศลปะ” หมายถง ศาสตรทวาดวยความรสกอนมความงามเปนพนฐาน การแสดงออกอนไมมจ านวนเปนเขตสด นบตงแตสงทงายทสด เชน ถวยแกว เปนตน ไปจนถงสงทยากทสด เชน ภาพเขยน ดนตร วรรณคด เปนตน 2.3.2) “องคประกอบศลป” หมายถงการน าสงตาง ๆ มาบรณาการเขาดวยกน ตามสดสวน ตรงตามคณสมบตของสงนนๆ เพอใหเกดผลงานทมความเหมาะสม สวนประกอบขององคประกอบศลป 1. จด คอสวนประกอบทเลกทสด เรมตนไปสสวนอน ๆ เชน การน าจดมาเรยงตอกนตามต าแหนงทเหมาะสม และซ า ๆ กน จะท าใหสามารถมองเหนเปนเสน รปราง รปทรง ลกษณะผว เปนตน 2. เสน คอจดทเรยงตอกนในทางยาว หรอเกดจากการลากเสนไปยงทศทางตาง ๆ มหลายลกษณะเชน ตง นอน เฉยง โคง ฯลฯ 3. รปราง คอพนททลอมรอบดวยเสนทแสดงความกวาง และความยาว รปรางจงมสองมต 4. รปทรง คอภาพทตอเนองจากรปราง โดยมความหนาหรอความลก ท าใหภาพทเหนมความชดเจน และสมบรณ รปทรงจงมสามมต 5. แสงเงา คอองคประกอบของศลปทอยรวมกน แสง เมอสองกระทบ กบวตถ จะท าใหเกดเงา แสงและเงา เปนตวก าหนดระดบของคาน าหนก ความเขมของเงาจะขนอยกบความเขมของแสง ในทแสงมความสวางมาก เงาจะเขมขนและในทมความสวางของแสงนอย เงาจะไมชดเจน ในท ๆ แสงสวางจะไมมเงา และเงาจะอยในทศทางทตรงขามกบแสงเสมอ 6. ส คอลกษณะของแสงทปรากฏแกสายตาเหนเปนส ในทางวทยาศาสตรใหค าจ ากดความของสวา เปนคลนแสงหรอความเขมของแสงทสายตามามารถมองเหน ในทางศลปะ ส คอ ทศนะธาตอยางหนงทเปนองคประกอบส าคญของงานศลปะ และใชในการสรางงานศลปะโดยจะท าใหผลงานมความสวยงามชวยสรางบรรยากาศ มความสมจรง เดนชดและนาสนใจมากขน สเปนองคประกอบทมอทธพลตอความรสก อารมณ และจตใจ ไดมากกวาองคประกอบอน ๆ

78

7. พนผว คอ สวนทเปนพนผวของวตถทมลกษณะตางกน เชน เรยบ ขรขระ หยาบ มน นม ฯลฯ ซงสามารถมองเหนและสมผสได การน าพนผวมาใชในงานศลปะ จะชวยใหเกดความเดนในสวนทส าคญ และท าใหเกดความงามสมบรณ 2.4) เรยนรประเภทการวาดภาพทางพฤกษศาสตร เชน วาดแบบลายเสน วาดแบบลงส หรอ ภาพวาดระบายส ตองระบมาตราสวน ก าลงขยาย หรอ เสนขดระยะ (Scale) ก ากบอยในภาพวาดนน ๆ 2.5) เรยนรขนตอนการวาดภาพ เรยนรถงลกษณะเดนๆ ของพชในแตละกลม รวมถงลกษณะทส าคญทางพฤกษศาสตรตาง ๆ เชน ราก ล าตน เปลอก ชนดของใบ ใบประดบ ดอก ชอดอก ผล ชอผล ตลอดจนเมลด เพอเลอกเทคนคทจะใชวาดภาพใหเหมาะสม ตามหลกวทยาศาสตรซงมรายละเอยดและขนตอนโดยสงเขป คอ 1. เตรยมการวาดภาพลายเสนขาวด า หรอภาพสขนอยกบวตถประสงคของการน าไปใช รวมถงการก าหนดขนาดภาพ พรอมมาตราสวนทจะใชใหถกตอง พรรณไมทวาดอาจเปนตวอยางพรรณไมอดแหง ตวอยางสด หรอภาพถายส 2. ศกษาขอมลตวอยางพรรณไม เพอแสดงรายละเอยดสวนส าคญของพรรณไมไดครบถวน พรอมชอพฤกษศาสตรทถกตอง 3. รางภาพในมาตราสวนทถกตอง ดวยการวดขนาด แลววางต าแหนงของภาพทงภาพหลกและภาพยอยประกอบหรอสวนขยาย (ถาม) ตามวสยของพรรณไมในธรรมชาต 4. เพมเตมรายละเอยดลกษณะพรรณไม ส และแสงเงา 5. ตรวจสอบความถกตองของภาพวาดขนสดทาย วนทวาดเสรจสมบรณ และลายมอชอของผวาด

79

ขนตอนการวาดภาพทางพฤกษศาสตร

ภาพท 3.42 ขนตอนการวาดภาพทางพฤกษศาสตร

2 1

4

1 1 2/

2

3 4

5

80

ภาพท 3.43 การวาดภาพทางพฤกษศาสตร สวนประกอบตาง ๆ ของพรรณไมโดยการก าหนดสดสวน ในรปแบบมาตราสวน

ภาพท 3.44 การวาดภาพทางพฤกษศาสตร สวนประกอบตาง ๆ ของพรรณไมโดยการก าหนดสดสวน ในรปแบบเสนขดระยะ

81

3) หลกการจดเกบและสบคนภาพวาดทางพฤกษศาสตร 3.1) แบบเอกสาร โดยการน าภาพวาดทางพฤกษศาสตรมาเกบเปนแฟมเอกสาร 3.2) แบบคอมพวเตอร โดยจดเกบภาพวาดแตละชนดในโฟลเดอร ตงชอโฟลเดอรขนตนดวยรหสประจ าตนและตามดวยชอพนเมอง

ภาพท 3.45 การจดเกบภาพวาดทางพฤกษศาสตรในรปแบบภาพถายในระบบคอมพวเตอร

ล าดบการเรยนรท 8 ท าตวอยางพรรณไม (แหง ดอง และเฉพาะสวน) วตถประสงค 1) เพอรการท าตวอยางพรรณไมแหง 2) เพอรการท าตวอยางพรรณไมดอง 3) เพอรการท าตวอยางพรรณไมเฉพาะสวน กระบวนการเรยนร 1) เรยนรการท าตวอยางพรรณไมแหง 1.1) เรยนรหลกการท าตวอยางพรรณไมแหง 1.1.1) สามารถท าไดทกสวนของพช เชน ราก ล าตน ใบ ดอก และผล 1.1.2) ตวอยางมความสมบรณ เลอกเกบตนหรอกงทมลกษณะปกต ไมเหยว แมลงกด ไฟไหม หรอเปนโรค (ขนอยกบระยะเวลาการตดผลและดอกของพชแตละชนด) 1.1.3) ท าตวอยางซ าทเหมอนกน คอ ตวอยางส าหรบพชแตละชนด จะตองมตงแต 2 ชนขนไป 1.2) เรยนรวสดอปกรณในการท าตวอยางพรรณไมแหง 1.2.1) ชนตวอยาง ยาวประมาณ 30 เซนตเมตร ประกอบไปดวย กง ใบดอก หรอกง ใบ ผล

82

1.2.2) แผงอดพนธไม กวาง 30 เซนตเมตร ยาว 45 เซนตเมตร มลกษณะเปนตารางสเหลยมผนผา 2 แผงประกบกน 1.2.3) เชอกไสตะเกยงแบบแบนส าหรบผกแผงอดพนธไม กวาง 2.5 เซนตเมตร ยาว 150 เซนตเมตร จ านวน 2 เสนตอแผง 1.2.4) กระดาษลกฟก (หรอเทยบเทา) กวาง 30 เซนตเมตร ยาว 45 เซนตเมตร 1.2.5) กระดาษหนงสอพมพ กวาง 30 เซนตเมตร ยาว 45 เซนตเมตร 1.2.6) ปายแสดงขอมลพรรณไม กวาง 10 เซนตเมตร ยาว 15 เซนตเมตร 1.2.7) ปายขอมล (tag) ส าหรบผกพนธไม กวาง 3 เซนตเมตร ยาว 5 เซนตเมตร ปลายขางหนงเจาะรส าหรบรอยดาย (ดายยาว 20 เซนตเมตร ท าเปน 2 ทบ) 1.2.8) เขมเบอร 8 และดาย 1.2.9) กระดาษสขาว 300 แกรมส าหรบเยบตวอยางพรรณไมแหง กวาง 30 เซนตเมตร ยาว 42 เซนตเมตร 1.2.10 ปกตวอยางพรรณไมแหง ใชกระดาษสขาว 300 แกรม พบครงใหไดขนาดกวาง 35 เซนตเมตร ยาว 45 เซนตเมตร

ภาพท 3.46 การเตรยมวสดและอปกรณการท าตวอยางพรรณไมแหง

ชนตวอยางพนธไม

83

1.3) เรยนรขนตอนการท าตวอยางพรรณไมแหง 1.3.1) คดเลอกสวนของพชในการท าตวอยางพรรณไมแหง ประกอบดวย กง ใบ ดอก หรอกง ใบ ผล ตดชนตวอยางพนธไมยาว 30 เซนตเมตร โดยพนธไมหนงชนดใหเกบอยางนอย 2 ตวอยาง 1.3.2) ผกปายขอมลทชนตวอยางพนธไมในต าแหนงกงทแขงแรงทสด เพอปองกนการสญหาย

ภาพท 3.47 ขนตอนการท าตวอยางพรรณไมแหง

84

1.3.3) เตรยมอปกรณส าหรบอดพรรณไมโดยวางแผงอดพนธไม 1 แผง กระดาษลกฟก 1 แผนและกระดาษหนงสอพมพ 1 ค ตามล าดบ

ภาพท 3.48 การตากหรออบตวอยางพรรณไมแหง

1.3.4) จดชนตวอยางพนธไมบนกระดาษหนงสอพมพใหเหนลกษณะของหนาใบ หลงใบ ดอกและผลชดเจน แลวจงปดดวยกระดาษหนงสอพมพ กระดาษลกฟก 1 แผน และแผงอดพนธไม 1 แผง ตามล าดบ แลวจงผกเชอกรดแผงอดพนธไมใหแนน (แผงอดพนธไม 1 แผง สามารถอดพรรณไมได 1 – 10 ตวอยาง ขนอยกบขนาดและชนดของพรรณไม) 1.3.5) อบตวอยางพรรณไม การอบพรรณไมหรอตากตวอยางพรรณไมสามารถตากไวในบรเวณพนททมแสงแดดสองถง หากในฤดฝนหรอฤดหนาวสามารถใชวธการอบไวในตอบพรรณไมได 1.3.6) เยบตวอยางพรรณไมแหง น าตวชนตวอยางพนธไมทแหงสนท วางบนกระดาษส าหรบเยบตวอยางพรรณไมแหง เยบยดดวยเขมและดายบรเวณกง และเสนกลางใบใหชนตวอยางพนธไมตดแนนกบกระดาษ โดยเวนระยะแตละปมประมาณ 1 นว หรอตามความเหมาะสมโดยไมมการตดดายระหวางการเยบ 1.3.7) ตดปายแสดงขอมลพรรณไม ตรงมมลางดานซายของตวอยางพรรณไมแหงทท าการเยบเสรจแลวโดยทากาวเพยง 1 เซนตเมตรทางดานซาย เพอใหสามารถเปดปดปายรายละเอยดขอมลพรรณไมได

ภาพท 3.49 อปกรณส าหรบใชในการเยบตวอยางพรรณไมแหง

85

ภาพท 3.50 วธการเยบตวอยางพรรณไมดานหนาและดานหลงทมการมดปมทกครง เมอเยบในจดถดไปเพอ ความแขงแรงของการยดตดกบกระดาษ และตดปายขอมลพรรณไมดานมมซายดานลาง ของกระดาษ

ดานหลง

ตวอยางท 1

ตวอยางท 2

86

1.3.5) เรยนรระบบการจดเกบและสบคน เชน แฟมทะเบยนตวอยาง ชนตวอยาง วางบนชนวางหรอต

ภาพท 3.51 ตวอยางระบบการจดเกบตวอยางพรรณไมแหง

2) ศกษาการท าตวอยางพรรณไมดอง 2.1) เรยนรหลกการท าตวอยางพรรณไมดอง เกบไดทกสวนเชน สวนดอกและผลของพชทตองการเกบรกษาเปนพเศษ หรอ ขนาดใหญ และมลกษณะอวบน าหรอฉ าน า เชน ผลมะมวง ผลมะยม ผลมะปรง ผลมะปราง ดอกขง ดอกขา เปนตน

ภาพท 3.52 พรรณไมชนดตาง ๆ ส าหรบท าตวอยางพรรณไมดอง

87

2.2) เรยนรวสดอปกรณในการท าตวอยางพรรณไมดอง 2.2.1) มดผาตวอยาง 2.2.2) ขวดแกวสญญากาศ (Vacuum bottle) แบบใส มฝาปดมดชดไมท าใหเอทานอล ระเหยงาย 2.2.3) เอทานอล / เอทลแอลกอฮอล Ethyl alcohol) ความเขมขนรอยละ 70 2.2.4) ปายขอมลพรรณไม ขนาดกวาง 10 เซนตเมตร ยาว 15 เซนตเมตร

ภาพท 3.53 ตวอยางอปกรณส าหรบท าตวอยางพรรณไมดอง

88

2.3) เรยนรขนตอนการท าตวอยางพรรณไมดอง 2.3.1) คดเลอกสวนของพชในการท าตวอยางพรรณไมดอง ประกอบดวย ผล หรอ ดอก ทอวบน า โดยพรรณไมแตละชนดใหเกบ 1 ตวอยาง 2.3.2) ตดตามขวาง ตดตามยาว สวนของผล ตวอยางพรรณไมทมลกษณะอวบน า ใสในขวด หรอโหล ดองในเอทลแอลกอฮอลความเขมขนรอยละ 70 ชนสวนทน ามาดอง แสดงการดองทงผล และผาตามยาว ตามขวางใหเหนลกษณะภายในผล และตดปายขอมลทขวดตวอยางหรออาจใชกระดาษแบบกนน าแลวเขยนบนทกขอมลพรรณไมลงในขวดโหลตวอยางได 2.3.3) ดองสวนของพช 2.3.4) บนทกขอมลและตดปายขอมลพรรณไมดอง ส าหรบตวอยางพรรณไมดอง แผนปายขอมลจะตดบนภาชนะทบรรจตวอยาง ขนาดของแผนปายส าหรบตวอยางดองนนใหญหรอเลกแลวแตความเหมาะสม โดยควรเหมาะสมกบขนาดของภาชนะทบรรจตวอยาง และควรตดอยในบรเวณทเหมาะสม ไมบดบงตวอยางทอยภายใน

ภาพท 3.54 ตวอยางการตดปายขอมลพรรณไม ตามแบบ อพ.สธ.

89

ภาพท 3.55 ตวอยางพรรณไมดองของผลมะเฟอง แบบตดตามยาว แบบตดตามขวาง และทงผล ภายในขวดเดยวกน

หมายเหต ตวอยางพรรณไมดองบางชนดเมอถงระยะเวลาหนงจะตองมการเปลยนถายเอทานอลเกาออก และใส เอทานอลใหมลงไปแทน เพอใหรกษาสภาพตวอยางไดนานขน โดยเฉพาะตวอยางทมสละลายออกมาในเอทานอลมากจนกลายเปนสคล าเขมท าใหมองไมเหนชนตวอยางทบรรจอยภายในภาชนะ ควรจะตองท าการเปลยนบอยขน 2.4) เรยนรระบบการจดเกบและสบคน สามารถจดเกบไวในตหรอชนวางเรยงกน ไวในหองเกบตวอยาง ทมแสงผานเขาเลกนอย หรอจดเปนหมวดหม ยกตวอยางเชน พรรณไมทอยในสกลเดยวกนและวงศเดยวกนจดสามารถจดรวมกน และเรยงล าดบรหสตดไวทตเกบตวอยาง ซงงายตอการสบคน

90

ภาพท 3.56 วธการและรปแบบการจดเกบตวอยางพรรณไมดองในระบบคอมพวเตอรสามารถสบคนได

ภาพท 3.57 แสดงตวอยางวธการและรปแบบการจดเกบตวอยางพรรณไมดอง

91

3) เรยนรการท าตวอยางพรรณไมเฉพาะสวน 3.1) เรยนรหลกการท าตวอยางพรรณไมเฉพาะสวน ส าหรบพชบางชนดซงมผลทมลกษณะเปนผลแหง (ไมมเนอฉ าน า) นน นอกจากจะเกบกงทมใบ และดอก มาอด เปน ตวอยา งพรรณไมแห งแลว ย งสามารถเกบตวอยาง เฉพาะ สวนของผล (ซงไมสามารถอดใหแบนตดบนกระดาษได ) หรอตวอยางมกใชกบสวนของพชทตองการเกบรกษา เปนพเศษ หรอ ขนาดใหญมาก มาท าเปนตวอยางพรรณไมแหงเฉพาะสวนไดดวย เชน ฝกสะบา ผลตะแบก อนทนล สะแก ยางนา มะพราวฯลฯ นอกจากนยงอาจเกบสวนของเมลดไดดวย เชน เมลดมะกล าตาหน เมลดถวตาง ๆ ฯลฯ โดยตวอยางแหงเฉพาะสวนนไมตองอดในแผงอดพรรณไม แตอบหรอตากแดดใหแหง แลวเกบรกษาไว ในภาชนะใสแบบตาง ๆ ในกรณทมขนาดใหญมาก เชน ฝกสะบา อาจจดแสดงไวในหองโดยไมตองใสภาชนะ 3.2) เรยนรวสดอปกรณในการท าตวอยางพรรณไมเฉพาะสวน

ภาพท 3.58 ตวอยางจานหรอกลองเกบตวอยาง (ขนอยกบขนาดของตวอยาง และปายขอมลพรรณไม)

3.3) เรยนรขนตอนการท าตวอยางพรรณไมเฉพาะสวน 3.3.1) คดเลอกสวนของพชในการท าตวอยางพรรณไมเฉพาะสวน ประกอบดวย ผล เมลด หรอดอกทแหงโดยธรรมชาต โดยเกบชนดพรรณไมละ 1 ตวอยาง 3.3.2) ท าตวอยางพรรณไมเฉพาะ โดยเกบตวอยางพรรณไมทมลกษณะแหง เชน เกบเปนผลแหง ฝก เมลด ใสกลองหรอขวด ปดฝาใหมดชดปองกนแมลง หากพรรณไมมขนาดใหญไมสามารถใสกลองไดใหวาง หรอแขวนบนชน แลวตดปายขอมลพรรณไม 3.3.3) บนทกขอมลและตดปายขอมลพรรณไมเฉพาะสวน แผนปายขอมลจะตดบนภาชนะในกรณทสามารถบรรจในภาชนะไดโดยใหมขนาดและบรเวณทตดแผนปายตามความเหมาะสม แตถาชนตวอยางมขนาดใหญมาก และไมไดบรรจในภาชนะ กควรมแผนปายขอมลตด (อาจใชวธหอยหรอแขวน) ไวทชนตวอยาง หรอท าเปนปายตงแสดงใกล ๆ กบชนตวอยาง 3.4) เรยนรระบบการจดเกบและสบคน ใหจดแสดงไวในตหรอชน หรออาจวางเรยงไวทมมตาง ๆ ในหองพพธภณฑใหสวยงาม หลกส าคญทตองค านงถงคอ ตองเรยงเปนหมวดหม ใหตวอยางพรรณไมทอยในสกลและวงศเดยวกนอยรวมกน

92

ภาพท 3.59 การเกบตวอยางไวในในตหรอชนวางตวอยาง ล าดบการเรยนรท 9 เปรยบเทยบขอมลทสรป (ก.7–003 หนา 8) กบขอมลทสบคนจากเอกสาร แลวบนทกใน ก.7–003 หนา 9–10 วตถประสงค 1) เพอรการสรปลกษณะและขอมลพรรณไม 2) เพอรการสบคนขอมลพรรณไม 3) เพอรการเปรยบเทยบและบนทกขอมลเพมเตม กระบวนการเรยนร 1) เรยนรการสรปขอมลพรรณไม (ก.7–003 หนา 8) 1.1) บนทกชอพนเมองและรหสพรรณไม (จากหนาปก) 1.2) น าขอมลหนา 2–7 มาเขยนเปนความเรยงในยอหนาท 1 ควรสรปขอความใหไดใจความ กะทดรด ไมยาวจนเกนไป ไมใชค าเชอมเยอะจนเกนไป 1.3) น าขอมลหนา 1 มาเขยนเปนความเรยงในยอหนาท 2

93

ภาพท 3.60 วธการและรปแบบการเขยนเอกสาร ก.7–003 หนาท 8 2) เรยนรการสบคนขอมลพรรณไม 2.1) เรยนรหลกการสบคนขอมลพรรณไมจากเอกสาร สออเลกทรอนกส แหลงสบคนขอมลพรรณไมไดมาจาก เอกสาร หนงสอ สออเลกทรอนกส ทมความนาเชอถอ และเปนทยอมรบทางดานวชาการพฤกษศาสตร เชน หนงสอชอพรรณไมแหงประเทศไทย อ.เตม สมตนนทน หนงสอพรรณไมในสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน ศาสตราจารย ดร. พเยาว เหมอนวงษญาต

94

ภาพท 3.61 ตวอยางสออเลกทรอนกสการสบคนทใชสบคนขอมลพรรณไม (โปรแกรมสบคนขอมลพรรณไม ในประเทศไทย TPN 2006)

95

ภาพท 3.62 (ตอ) ตวอยางสออเลกทรอนกสการสบคนทใชสบคนขอมลพรรณไม (โปรแกรมสบคนชอพรรณ ไมในประเทศไทย TPN 2006)

96

ภาพท 3.63 ตวอยางหนงสอทใชในการสบคนขอมลพรรณไม ทมแหลงทมาและนาเชอถอ 2.2) เรยนรวธการสบคน 2.2.1) คนจากหนงสอชอพรรณไมแหงประเทศไทย อ.เตม สมตนนทน 2.2.2) การสบคนจากสออเลกทรอนกสของ อพ.สธ. 1. เขาสหนาเวบไซต www.rspg.or.th, www.rspg.org 2. จากหนาหลก (Home) คลกทลงค สวนพฤกษศาสตรโรงเรยน 3. คลกท ขอมลพรรณไม 4. เลอกชนด และขอมลพรรณไมทตองการสบคน 2.3) เรยนรการเปรยบเทยบและบนทกขอมลเพมเตม 2.3.1) เรยนรการเปรยบเทยบ 1. น าขอมลทสรปในหนาท 8 มาเปรยบเทยบกบขอมลทไดจากการสบคน

97

ภาพท 3.64 การเปรยบเทยบรปภาพจากการศกษาในหนาท 7 (เอกสาร ก.7-003) กบเอกสารทนาเชอถอ

FABACEAE

98

ภาพท 3.65 การเปรยบเทยบขอมลหนาท 8 (เอกสาร ก.7-003) กบหนงสอเอกสารหรอทนาเชอถอ

FABACEAE

99

2. บนทกขอมลทไดจากการสบคน เชน ชอวทยาศาสตร ชอวงศ ชอสามญ ชอพนเมองอน ๆ ถนก าเนด การกระจายพนธนเวศวทยา เวลาออกดอก เวลาตดผล การขยายพนธ การใชประโยชน ประวตพนธไม และเอกสารอางอง ใน ก.7-003 หนาท 9

ภาพท 3.66 การน าขอมลทไดจากการเปรยบเทยบและตรวจสอบความถกตองแลวจนมนใจวาเปนพรรณไม ชนดเดยวกบทศกษา จงน าขอมลตางๆ ในหนงสอทเปรยบเทยบน ามาใสในหนาท 9 (ก.7–003)

2.3.2) เรยนรบนทกขอมลเพมเตม (ก.7–003 หนา 10) เชน ประวตการน าเขามาปลกในโรงเรยน เวลาการออกดอกหรอตดผลนอกฤดกาล หรออน ๆ

ภาพท 3.67 การบนทกขอมลเพมเตม (ก.7–003 หนา 10)

FABACEAE

FABACEAE

100

ล าดบการเรยนรท 10 จดระบบขอมลทะเบยนพรรณไม (ก.7-005) วตถประสงค 1) เพอรรปแบบการท าทะเบยนพรรณไม 2) เพอรวธการท าทะเบยนพรรณไม กระบวนการเรยนร 1) เรยนรรปแบบการท าทะเบยนพรรณไม ตามแบบ อพ.สธ. ประกอบไปดวย 1.1) ปก

ภาพท 3.68 รปแบบหนาปกทะเบยนพรรณไมตามแบบ อพ.สธ.

101

1.2) ตารางบนทกขอมล ประกอบไปดวย ชอโรงเรยน จงหวด รหสสมาชกฯ รหสพรรณไม ชอพนเมอง ชอวทยาศาสตร ชอวงศ ลกษณะวสย ลกษณะเดนของพช บรเวณทพบ

ภาพท 3.69 รปแบบทะเบยนพรรณไมทถกตองตามแบบ อพ.สธ. 2) เรยนรวธการท าทะเบยนพรรณไม 2.1) รวบรวมขอมลจากเอกสาร ก.7 – 003

ภาพท 3.70 ตวอยางเอกสาร ก.7–003 หนาปก - หนาท 10

102

2.2) บนทกขอมลในทะเบยนพรรณไม ประกอบไปดวย รหสพรรณไม ชอพนเมอง ชอวทยาศาสตร ชอวงศ ลกษณะวสย ลกษณะเดนของพช บรเวณทพบ

ภาพท 3.71 ตวอยางการบนทกขอมลลงในทะเบยนพรรณไม ตามแบบ อพ.สธ.

3) จดท าระบบการจดเกบและสบคนทะเบยนพรรณไม

ภาพท 3.72 ตวอยางทะเบยนพรรณไม รปแบบ Microsoft Office Excel

103

ล าดบการเรยนรท 11 ท ารางปายชอพรรณไมสมบรณ วตถประสงค 1) เพอรรปแบบการท าปายชอพรรณไมสมบรณ 2) เพอรวธการท าปายชอพรรณไมสมบรณ กระบวนการเรยนร 1) เรยนรรปแบบการท าปายชอพรรณไมสมบรณ ตามแบบ อพ.สธ.ประกอบดวย 1.1) รหสพรรณไม 1.2) ชอพนเมอง 1.3) ชอวทยาศาสตร 1.4) ชอวงศ 1.5) ชอสามญ 1.6) ประโยชน

ภาพท 3.73 รปแบบรางปายชอพรรณไมสมบรณ

104

2) เรยนรวธการท าปายชอพรรณไมสมบรณ 2.1) รวบรวมขอมลจากเอกสาร ก.7–003 และทะเบยนพรรณไม

ภาพท 3.74 แหลงขอมลจากเอกสาร ก.7–003 และทะเบยนพรรณไม

2.2) บนทกขอมล รางปายชอพรรณไมสมบรณ ประกอบไปดวย 1. รหสพรรณไม : (น าขอมลมาจากหนาปกเอกสาร ก.7-003 หรอทะเบยนพรรณไม ชองท 1) 2. ชอพนเมอง : (น าขอมลมาจากหนาปกท 1 ของเอกสาร ก.7-003 หรอทะเบยน พรรณไมชองท 2) 3. ชอวทยาศาสตร : (น าขอมลมาจากหนาปกท 9 ของเอกสาร ก.7-003 หรอทะเบยน พรรณไมชองท 3) 4. ชอวงศ : (น าขอมลมาจากหนาปกท 9 ของเอกสาร ก.7-003 หรอทะเบยน พรรณไมชองท 4) 5. ชอสามญ : (น าขอมลมาจากหนาปกท 9 ของเอกสาร ก.7-003 หรอทะเบยน พรรณไมชองท 3) 6. ประโยชน : (น าขอมลมาจากหนาปกท 1 ของเอกสาร ก.7-003)

105

ภาพท 3.75 ตวอยางการบนทกขอมลรางปายชอพรรณไมสมบรณ ล าดบการเรยนรท 12 ตรวจสอบความถกตองทางวชาการดานพฤกษศาสตร วตถประสงค 1) เพอรวธการรวบรวมขอมลความถกตองทางวชาการดานพฤกษศาสตร 2) เพอรวธการท าฐานขอมลความถกตองทางวชาการดานพฤกษศาสตร 3) เพอรวธการจดสงขอมลความถกตองทางวชาการดานพฤกษศาสตร กระบวนการเรยนร 1) เรยนรวธการรวบรวมขอมลความถกตองทางวชาการดานพฤกษศาสตร 1.1) ตวอยางพรรณไมและการศกษาพรรณไม ขอมลตรงกบทะเบยนพรรณไม 1.1.1) ภาพถายตวอยางพรรณไมแหง 1.1.2) ภาพถายตวอยางพรรณไมดอง 1.1.3) ภาพถายตวอยางพรรณไมเฉพาะสวน 1.1.4) ไฟลสรปขอมลพรรณไม ก7.003 หนาท 8 ในรปแบบ Microsoft Office Word เชน 1.2) ทะเบยนพรรณไมและภาพถายพรรณไม 1.2.1) ทะเบยนพรรณไมจดท าในรปแบบ Microsoft Office Excel 1.2.2) ขอมลภาพถายพรรณไมตรงกบทะเบยนพรรณไม 1.3) ปายชอพรรณไมสมบรณ ไฟลรางปายชอพรรณไมสมบรณในรปแบบ Microsoft Office Word หรอ Microsoft Office PowerPoint ใหตรงกบทะเบยนพรรณไม 2) เรยนรวธการท าฐานขอมลความถกตองทางวชาการดานพฤกษศาสตร

ราก ต าละลายน ารบประทานแกทองรวง

106

2.1) การสรางโฟลเดอรหลก ตงชอวา “งานประเมนความถกตองทางวชาการ” และเมอเปดในโฟลเดอร หลกใหสรางโฟลเดอร ยอยส าหรบเกบขอมล จ านวน 3 โฟลเดอร ดงน

ภาพท 3.76 ตวอยางการสรางโฟลเดอรหลกในการจดเกบขอมล เพอสงตรวจความถกตองทางวชาการ ดานพฤกษศาสตร 2.1.1) การสรางโฟลเดอรและบนทกขอมลโฟลเดอรท 1 ตวอยางพรรณไมและการศกษาพรรณไม ขนตอนท 1 ส าหรบโฟลเดอร ท 1 ตวอยางพรรณไมและการศกษาพรรณไม จะประกอบไปดวย 3 โฟลเดอรยอยดวยกน ดงน

ภาพท 3.77 ตวอยางการสรางโฟลเดอรหลก

1

1.3

1.2

1.1

1

1

2

3

107

ขนตอนท 2 ในแตละโฟลเดอรยอย ทง 3 โฟลเดอร ใหบนทกขอมลทกปทมการส ารวจพรรณไมและจดท าทะเบยนพรรณไม จะประกอบไปดวยโฟลเดอรเกบภาพตวอยางพรรณไมจะตองตงชอขนตนดวยรหสประจ าตนและตามดวยชอพนเมอง ดงภาพ

ภาพท 3.78 การจดเกบขอมลตวอยางพรรณไมและการศกษาพรรณไม

ขนตอนท 3 ขอมลทบนทกเกบไวในตวอยางพรรณไมแตละชนด จะประกอบดวย ภาพถายตวอยาง 2 ตวอยาง และไฟลบนทก เอกสาร ก.7 – 003 หนาท 8 ของพรรณไมชนดนน (พมพดวย Microsoft Office Word และบนทกเปนนามสกล .doc)

1. โฟลเดอรตวอยางพรรณไมแหง ในแตละชนดใหถายภาพตวอยาง 2 ตวอยาง โดยถายให เหนชนตวอยางและปายขอมลทตดกบกระดาษเยบตวอยาง โดยมขนาดภาพ 640x480 พกเซล หรอ 1,280x960 พกเซล นามสกล .jpg และไฟลบนทกเอกสาร ก.7-003 หนาท 8 ของพรรณไมชนดนน (พมพดวย Microsoff Office Word และบนทกเปนนามสกล .doc)

ภาพท 3.79 การจดโฟลเดอรตวอยางพรรณไมแหง และ เอกสาร ก.7-003 หนาท 8

1.2 1.3 1.1.1

056-พะยอม

พะยอม 1.jpg พะยอม 2.jpg

108

2. โฟลเดอรตวอยางพรรณไมดอง ในแตละชนด ใหถายภาพตวอยางเพยง 1 ตวอยาง โดยถายปายขอมลพรรณไม 1 ภาพ และถายชนตวอยางขางใน 1 ภาพ โดยมขนาดภาพ 640x480 พกเซล หรอ 1,280x960 พกเซล นามสกล .jpg และไฟลบนทก เอกสาร ก.7-003 หนาท 8 ของพรรณไมชนดนน (พมพดวย Microsoft Office Word และบนทกเปนนามสกล .doc)

ภาพท 3.80 การจดโฟลเดอรตวอยางพรรณไมดอง และเอกสาร ก.7-003 หนาท 8

3. โฟลเดอรตวอยางพรรณไมเฉพาะสวน ในแตละชนด ใหถายภาพตวอยางเพยง 1 ตวอยาง โดยถายปายขอมลพรรณไม 1 ภาพ และถายภาพตวอยาง 1 ภาพ โดยมขนาดภาพ 640x480พกเซล หรอ 1,280x960 พกเซล นามสกล .jpg และไฟลบนทก เอกสาร ก.7-003 หนาท 8 ของพรรณไมชนดนน (พมพดวย Microsoft Office Word และบนทกเปนนามสกล .doc)

ภาพท 3.81 การจดโฟลเดอรตวอยางพรรณไมเฉพาะสวน และ เอกสาร ก.7-003 หนาท 8

มะเฟอง 1-ปายขอมลพรรณไม.jpg

มะเฟอง 2-ตวอยางพรรณไม.jpg

อนทนลน า 1- .jpg อนทนลน า - .jpg

051-อนทนลน า

109

2.1.2) การสรางโฟลเดอรหลกท 2 ทะเบยนพรรณไมและภาพถายพรรณไม ขนตอนท 1 บนทกขอมลทะเบยนพรรณไม 2 ป ยอนหลง (รปแบบไฟล Microsoft Office Excel) และสรางโฟลเดอรบนทกภาพถายพรรณไมแตละชนด แตละป

ภาพท 3.82 ขนตอนการสรางโฟลเดอรทะเบยนพรรณไมและภาพถายพรรณไม

ขนตอนท 2 ในโฟลเดอรบนทกขอมลภาพถายพรรณไมแตละชนด ประกอบดวยภาพถาย 6-7 ภาพ ประกอบดวย ลกษณะวสย ราก (บางชนด) ล าตน ใบ ดอก ผล และเมลด โดยมขนาดภาพ 640x480 พกเซล หรอ 1,280x960 พกเซล บนทกภาพนามสกล .jpg

110

ภาพท 3.83 การจดโฟลเดอร ภาพถายพรรณไม ทประกอบไปดวยภาพ ลกษณะวสย ล าตน ใบ ดอก ผล และเมลด

111

2.1.3) การสรางโฟลเดอรหลกท 3 ปายชอพรรณไม บนทกขอมลการท าปายชอพรรณไม ทง 2 ป โดยสามารถท าปายชอพรรณไมเปนไฟลขอมลดว ยโปรแกรม Microsoft Office PowerPoint หรอ Microsoft Office Word ได (เลอกท าเพยงอยางเดยว)

ภาพท 3.84 ตวอยางการจดโฟลเดอรการเกบขอมลปายชอพรรณไม

112

3) เรยนรวธการจดสงขอมลความถกตองทางวชาการดานพฤกษศาสตร 3.1) รวบรวมขอมลทงหมดลงแผน ซดหรอดวด สง อพ.สธ. 3.2) หนงสอน าสง แบบฟอรมน าสง แผนซดขอมลความถกตองทางวชาการดานพฤกษศาสตร

ภาพท 3.85 แบบฟอรมน าสงขอมลความถกตองทางวชาการดานพฤกษศาสตร

ล าดบการเรยนรท 13 ท าปายชอพรรณไมสมบรณ วตถประสงค 1) เพอรวธการท าปายชอพรรณไมสมบรณ 2) เพอรวธการตดแสดงปายชอพรรณไมสมบรณ กระบวนการเรยนร 1) เรยนรวธการท าปายชอพรรณไมสมบรณ 1.1) ปรบปรงและแกไขขอมล 1.1.1) เปรยบเทยบขอมลกอนสงตรวจสอบกบขอมลทผานการตรวจสอบจาก อพ.สธ. 1.1.2) แกไขขอมลใหถกตอง ประกอบไปดวย รหสพรรณไม ชอพนเมอง ชอวทยาศาสตร ชอวงศ ชอสามญ ประโยชน

113

ภาพท 3.86 ปายชอพรรณไมสมบรณ

2) เรยนรวธการตดแสดงปายชอพรรณไมสมบรณ 2.1) รปแบบการตดแสดงปายชอพรรณไมสมบรณใหเหมาะสม วธท 1 แบบผก คลองกบกงหรอล าตน ของตนไมในต าแหนงทเหมาะสมและมองเหนไดอยางชดเจน ซงวธนเหมาะส าหรบไมตน ไมพม ฯลฯ หมายเหต - ไมควรตดรดจนแนนเกนไป ควรแขวน หรอใชวสดอปกรณทมความยดหยนในการตดแบบงายๆ

ภาพท 3.87 การตดแสดงปายชอพรรณไมสมบรณแบบผก

114

วธท 2 แบบปกหลก ใหปกตรงบรเวณต าแหนงทตนไมนนขนอย ใชส าหรบ ไมลมลก

ภาพท 3.88 การตดแสดงปายชอพรรณไมสมบรณแบบปกหลก 2.2) ตรวจสอบรหสพรรณไมของปายชอพรรณไมสมบรณใหตรงกบปายรหสประจ าตน สามารถออกแบบใบงานการตรวจสอบการตดปายชอพรรณไมได ตวอยางเชน 2.3) การตดแสดงปายชอพรรณไมสมบรณ

ภาพท 3.89 ตวอยางตารางใบงานตรวจสอบรายละเอยดความถกตองปายชอพรรณไมสมบรณ

115

ผลทคาดวาจะไดรบ ดานวชาการ 1) พฤกษศาสตร เชน ลกษณะ โครงสรางของพช ชอวทยาศาสตร 2) ชววทยา เชน การจ าแนก 3) ภมศาสตร เชน การส ารวจ การท าแผนท 4) ภาษา เชน การสอบถาม การสรปองคความร 5) ศลปะ เชน การวาดภาพ การถายภาพ การออกแบบปายชอพรรณไม 6) สงคมศาสตร เชน งานเกบรวบรวมขอมล การท างานรวมกน ความสมพนธกบชมชน ดานภมปญญา 1) การเรยนรทมพชเปนปจจย 2) การคดเปนล าดบขนตอน 3) การจดการ 4) จนตนาการการสมผสเรยนรพชพรรณ คณธรรมและจรยธรรม 1) ความรบผดชอบงานทไดรบมอบหมาย 2) ความซอตรง ในการศกษา 3) ความมระเบยบความรอบคอบ ละเอยด ถถวน ในการปฏบตงาน 4) ความอดทนตอสภาพแวดลอมในการปฏบตงาน