โรคตอมลูกหมากโต - Hospital Authority · 2018-02-23 ·...

BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 1

โรคตอมลกหมากโต โรคตอมลกหมากโต (BPH) เปนโรคเสอมทพบเหนทวไปในผปวยชายมอายในประเทศฮองกง

อตราการเปนโรคนเพมขนตามอาย ประมาณครงหนงของประชาชนชายอายเกน 50

เรมมอาการของโรคตอมลกหมากโต เกอบรอยละ 90 ของชายอายมากกวา 80

ปวยเปนโรคตอมลกหมากโต

และครงหนงของปรมาณดงกลาวมอาการอดตนของทางเดนปสสาวะ

BPH กอใหเกดโรคทอปสสาวะตบและสงผลใหเกดปญหาทางเดนปสสาวะรนแรง ถงแม BPH

จะไมใชโรคทอนตรายตอชวต แตสงผลกระทบรายแรงตอคณภาพชวต

ประชากรผสงอายเปนปจจยทท าใหจ านวนชายทเปนโรคตอมลกหมากเพมขนอยางมาก ชายอาย

50 ปสวนใหญมอาการดงตอไปน: ปสสาวะตอนกลางคนบอยครง; ปสสาวะตอนกลางวนเพมขน;

เกดอาหารอยากปสสาวะกระทนหน; ทางเดนปสสาวะหยดชะงกหรอออนแอ;

ปสสาวะหยดหลงปสสาวะเสรจ; และกระเพาะปสสาวะไมวางเปลาหลงปสสาวะ

อาการเหลานลวนเปนสญญาณเตอนภยของโรค BPH หากคณมอาการเหลาน

คณควรแพทยโดยเรวทสด

ชายสงอายสวนใหญมปญหาเรองโรค BPH ชายทเปนโรค BPH

ไมควรรรอทจะรกษาอาการเพยงเพราะรสกอบอาย การตรวจพบและรกษาอาการตงแตเนน ๆ

ชวยบรรเทาอาการไดอยางมประสทธภาพ

BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 2

1. โรคตอมลกหมากโตคออะไร

ตอมลกหมากคออวยวะชายทมขนาดเทาวอลนต

อวยวะดงกลาวอยขางใตกระเพาะปสสาวะและอยลอมรอบทอปสสาวะ

หนาทหลกของตอมลกหมากคอผลตน าอสจทน าพาตวอสจออกจากรางกาย

ตอมลกหมากของผใหญมขนาดคงทจนกระทงถงวยกลางคน

เมอเกดการเปลยนแปลงทางฮอรโมนทจะท าใหตอมลกหมากมขนาดใหญขน

อาการดงกลาวเรยกวา โรคตอมลกหมากโต

เพราะขนาดของตอมลกหมากทใหญขนไมไดเปนสาเหตของการเกดมะเรง

เมอตอมลกหมากมขนาดทโตขน ตอมลกหมากจะกดลงทบทอปสสาวะ

แรงกดทบนน าไปสความยากล าบากในการปสสาวะและปญหาอน ๆ ในการปสสาวะ

สถตทางการแพทยแสดงใหเหนวาโรค BPH สงผลกระทบตอรอยละ 50 ของชายอายระหวาง 51

และ 60 ป รอยละ 70 ของชายอาย 70 ป และสงสดรอยละ 90 ของชายอายมากกวา 80 ป

2. อะไรคอปจจยความเสยงของโรคตอมลกหมากโต

โรค BPH

เกดจากการเปลยนแปลงทางฮอรโมนตามอายและการโตขนของเยอตอมลกหมากทไมใชมะเรง

การตดเชอทางปสสาวะเพมความรนแรงของอาการของโรค BPH นอกจากน โรคอวน

ความเครยด โรคซมเศรา เสพตดแอลกอฮอล สบบหร รบประทานยา

นสยคมอาหารและสขอนามยทไมดเปนปจจยทเพมความเสยงของโรค BPH

3. วธปองกนโรคตอมลกหมากโต

ความเสยงของการเปนโรค BPH เพมขนตามอาย

ยงไมแนชดวาอะไรทเปนตวปองกนอาการดงกลาว อยางไรกตาม

วธตอไปนชวยลดความเสยงทจะเกดโรค BPH:

BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 3

การตรวจสขภาพเปนประจ า

รายงานจากสมาคมโรคมะเรงแหงสหรฐอเมรการะบวาชายอายมากกวา 50

ปควรเขารบการตรวจตอมลกหมากทกปเพอตรวพบและรกษาโรค BPH

การตรวจทางทวารหนก (DRE)

ชายอายมากกวา 50 ปควรการตรวจทางทวารหนกอยางนอยปละครง

การตรวจนเปนการตรวจขนาดและรปรางของตอมลกหมาก

และตรวจปมเนอทผดปกตหรอการอกเสบ

รกษาสขภาพทแขงแรงและปรบใชการด าเนนชวตทท าใหสขภาพดขน

BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 4

4. อะไรท าใหเกดโรคตอมลกหมากโต

สาเหตทแทจรงของโรค BPH ยงไมเปนททราบแนชด อยางไรกตาม

รายงานวจยทางการแพทยแสดงใหเหนวาตอมลกหมากของชายสวนใหญตอนอาย 50

ปจะโตขนเรอย ๆ

เนองจากการเปลยนแปลงทางฮอรโมนทน าไปสการโตจนเกนขนาดของบเยอตอมลกหมาก

เยอกลามเนอในตอมลกหมากจะบบอดและบบรดทอปสสาวะ

มนจะกนทางไหลของน าปสสาวะและน าไปสความล าบากในการปสสาวะ

5. อะไรคอสาเหตของโรคตอมลกหมาก

ปกตแลว โรค BPH เรมจากการไหลเวยนของน าปสสาวะทชา

ผชายสวนใหญไมสนใจอาการดงกลาวเนองจากไมรสกเจบปวยหรอร าคาญ

เมออาการดงกลาวรนแรงขน การเรมปสสาวะเปนเรองยาก

สาเหตนเพราะตอมลกหมากทโตขนไปกดทบทอปสสาวะและท าใหทอปสสาวะบบรด

กระเพาะปสสาวะจะถกดนแรงขนเพอขบปสสาวะออกมา

ผนงกระเพาะปสสาวะเรมหนาตวขนขณะทกระเพาะปสสาวะอนปสสาวะไดนอยลงเรอย ๆ

สภาวะดงกลาวจะน าไปสอาการตอไปน:

ปสสาวะบอยครง

เกดอาการอยากปสสาวะบอยครงตอวนและตองลกขนกลางดกบอยครงเพอปสสาวะ

ความล าบากในการเรมปสสาวะหรอเรมตนปสสาวะชา

การหลงปสสาวะในลกษณะทลงเล ไมตอเนอง ไมแรงหรอชา

หยดและเรมปสสาวะหรอแมกระทงปสสาวะหยด

ปสสาวะหยดเมอสนสดการปสสาวะ

ความรสกทกระเพาะปสสาวะยงไมปสสาวะไมหมด อาการตงในการปสสาวะ

ความอยากทรนแรงหรอกระทนหนทจะปสสาวะบอยครง โดยเฉพาะตอนกลางคน

ปสสาวะทนททนใดหลงปวดปสสาวะ เชน ไมสามารถควบคมการปสสาวะ

ปสสาวะทนททนใดหลงปวดปสสาวะ

ปสสาวะไมออกเฉยบพลน:

ไมสามารถปสสาวะไดกระทนหนท าใหรสกปวดมากและน าไปสปสสาวะไมออกเฉยบพลน

BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 5

ในกระเพาะปสสาวะ

อาการปวดทองสวนลาง

เลอดในปสสาวะ (ปสสาวะเปนเลอด)

ถงแมวาโรค BPH ไมใชอาการทเกดขนเพราะฤดกาล แตโรค BPH เกดขนบอยทสดในฤดหนาว

เหตผลกเพราะอาการหนาวกระตนระบบประสาทซมพาเทตกและบบรดกลามเนอตอมลกหมากมา

กขน ซงบบรดการปสสาวะมากขนและท าใหเกดอาการตาง ๆ ตอจากนน นอกจากน

เนองจากคนสวนใหญไขหวดใหญในชวงฤดหนาว

ยารกษาโรคไซนสยงบบกลามเนอของตอมลกหมากมากขนและเพมอาการตาง ๆ

เชนความล าบากในการปสสาวะ

อาการและความรนแรงของโรค BPH แตกตางกนไปจากคนแตละคน

และไมจ าเปนวาตองสอดคลองกบขนาดของตอมลกหมาก

BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 6

6. วธตรวจพบและวนจฉยโรคตอมลกหมากโต

แพทยมวธวนจฉยโรค BPH

ดวยการใชเครองมอประเมนความรนแรงของตอมลกหมากโตของสมาคมตอมลกหมากสากล

(IPSS) เพอประเมนความรนแรงของอาการ เครองมอ IPSS

ทออกแบบโดยสมาคมศลยศาสตรทางเดนปสสาวะอเมรกา (AUA)

เปนเครองมอทส าคญในการก าหนดปญหาดานตอมลกหมากในระยะเรมตน

เพอตดตามความกาวหนาของโรค BPH และตดตามผลการรกษา

เครองมอ IPSS ประกอบไปดวย 7 ค าถาม ใหคะแนนจาก 0-5:

ระดบของอาการแยกออกเปน:

ออน: คะแนน 1 ถง 7

ปานกลาง: คะแนน 8 ถง 19

รนแรง: คะแนน 20 ถง 35

BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 7

นอกจากน แพทยสามารถท าการทดสอบตอไปนเพอวนจฉยอาการ:

การตรวจทางทวารหนก (DRE)

แพทยสอดนวหมถงมอผานทหารหนกของผปวยเขาไปในไสตรงเพอประเมนขนาด รปราง

สมมาตร และความสม าเสมอของตอมลกหมาก เพอสมผสปมเลก ๆ และความแขง

และประเมนไสตรงและทวารหนกพรอมกน อยางไรกตาม

การทดสอบนอยางเดยวไมเพยงพอตอการวนจฉยระดบของสงขดขวางหรอความรนแรงของอาก

าร

การตรวจปสสาวะ (วเคราะหปสสาวะ)

การตรวจปสสาวะเปนการตรวจหาเลอดในปสสาวะ การตดตอเชอ หรอโปรตนในปสสาวะ

การตรวจเลอดดวยสารตรวจวดคามะเรงตอมลกหมาก (PSA)

PSA เปนโปรตนทผลตจากตอมลกหมาก ระดบ PSA ทเพมขนบงชไดถงปญหาของตอมลกหมาก

การตรวจเลอด PSA ชวยตรวจหามะเรงตอมลกหมาก

การตรวจวดความแรงของปสสาวะ

การตรวจวดความแรงของปสสาวะเปนการตรวจอตราการไหลของปสสาวะ

ระดบของการขดขวางและชวยในการตดตามผลการตรวจรกษา

การตรวจอลตราซาวนของตอมลกหมากผานทางทวารหนก (TRUS)

การตรวจอลตราซาวนเปนการวดขนาดของตอมลกหมากและระบจ านวนของปสสาวะทตกคางใน

กระเพาะปสสาวะ

การตรวจการท างานของกระเพาะปสสาวะ

เกรงเพอขบปสสาวะออกมาเนองจากความล าบากในการปสสาวะท าใหกระเพาะปสสาวะออนแอล

ง

ตองท าการตรวจการท างานของกระเพาะปสสาวะเพอตรวจสอบประสทธภาพการท างานของกระเ

BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 8

พาะปสสาวะ

ตรวจทางปสสาวะพลศาสตร

ตรวจทางปสสาวะพลศาสตรเปนการวดปรมาณและความดนของปสสาวะในกระเพาะปสสาวะ

อตราการไหลของปสสาวะและปสสาวะทตกคางในกระเพาะปสสาวะ

การสองกลองทางเดนปสสาวะ

กลองเลงยดหยน (กลองทางเดนปสสาวะ)

สอดเขาไปในทอปสสาวะเพอตรวจหาการยบยงหรอสงผดปกตในกระเพาะปสสาวะ

ในบางกรณอาจตองตรวจสอบเพมเตมเพอยนยนการวนจฉย

การตรวจเหลานประกอบไปดวยการตรวจวดปรมาณปสสาวะทตกคาง

การบนทกดวยคลนเสยงความถสง การตรวจระบบขบถายปสสาวะ

เครองตรวจอวยวะภายในรางกายโดยการสรางภาพเหมอนจรง (MRO) เครองเอกซเรย หรอ

การตรวจไตและทางเดนปสสาวะโดยการฉดส (IVP)

BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 9

7. โรคตอมลกหมากโตมวธรกษาอยางไร

วธทวไปในการรกษาโรค BPH คอยารกษาโรคหรอการศลยกรรมผาตดผานกลอง

แพทยจะแนะน าวธรกษาทเหมาะสมเพอใหอาการหาย ลดความเสยงของโรคแทรกซอน

หรอหยดการโตของโรค BPH โดยวธรกษาขนอยกบความรนแรงของอาการ

การใหยารบประทาน

โดยปกต แพทยจะใหยารบประทานเพอรกษาอาการปานกลางของโรค BPH

มยาสองประเภทดวยกน: ยา 5 แอลฟา รดกเตส อนฮบเตอรและยาแอลฟา-รเซปเตอร บลอกเกอร

โดยทวไป ผปวยตองรบประทานยาเหลานเปนระยะเวลานาน กรณสวนใหญ

การใหยารบประทานชวยบรรเทาอาการปสสาวะล าบากทเกดจากโรค BPH

ยา 5 แอลฟา รดกเตส อนฮบเตอร

ยาเหลานท าหนาทหดตอมลกหมากดวยการบลอกการผลตฮอรโมนทเรยกวาไดไฮโรเทสโ

ทสเตอโรน (DHT) ทท าใหตอมลกหมากโตขน ยาท าการบลอกเอนไซมทเรยกวา 5

แอลฟา รดกเตส ยาเหลานชวยลดความรนแรงของโรค BPH

และความจ าเปนทตองท าการผาตด อาจใชเวลา 3 ถง 6 เดอนทยาจะออกฤทธ

ยาแอนต-แอนโดรเจน ไฟนาสเตอไรดเปนยา 5 แอลฟา รดกเตส

อนฮบเตอรททวไปใชรกษาโรค BPH

ยาแอลฟา-รเซปเตอร บลอกเกอร/อลฟา บลอกเกอร

ยาเหลานชวยลดความดนเลอดและขยายหลอดเลอด

ยาชวยผอนคลายล าตอมลกหมากและกลอมเนอทอปสสาวะและท าใหงายในการปสสาวะ

อยางไรกตาม ยาเหลานไมลดขนาดของตอมลกหมาก ดงนน

ตอมลกหมากยงคงโตขนเรอย ๆ ควรรบประทานยาเหลานระยะยาว

อาการของภาวะล าบากในการปสสาวะจะกลบมาและทวความรนแรงมากขนถาหยดรบปร

ะทาน ยาเหลานท างานอยางรวดเรวเพอจ ากดอาการตาง ๆ รอยละ 70 - 80

ของผปวยอาการดขนภายในไมกวน อยางไรกตาม

ผปวยทประสบกบผลขางเคยงรายแรงไมควรใชยาเหลาน ยาแอลฟา-รเซปเตอร

BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 10

บลอกเกอรทพบเหนทวไปมากทสดคอเทราโซซน, โดซาโซซน และทามซโลซน

การผาตด

แพทยอาจแนะน าใหผาตดหากผปวยมอาการรายแรงหรอไมยอมรบประทานยาระยะยาว

หรอถายาทรบประทานไมไดผลหรอมโรคแทรกซอน

จดประสงคคอการผาตดสวนทเปนเนอเยอตอมลกหมากทเกนออกมาออก

ประเภทการผาตดเหลานพบเหนไดทวไปส าหรบโรค BPH:

(a) การตดตอมลกหมากโดยการสองกลองผานอวยวะเพศ (TUIP)

เปนการผาตดทตองใชการสองกลอง

การผาดงกลาวเรมดวยการสอดกลองผานทอปสสาวะไปทตอมลกหมาก

หลงจากนนจะมการผาเนอเยอตอมลกหมากออกเปนแผลขนาดเลกเพอขยายทางเขาทอปสสาวะแ

ละตอมลกหมาก TUIP เปนขนตอนการผาตดทปลอดภยและไมท าใหเกดแผลภายนอกหลงผาตด

ขนตอนการผาตดใชเวลาประมาณ 40-50 นาท

(b) การผาตดตอมลกหมากผานทอปสสาวะ (TURP)

เปนการผาตดทตองใชการสองกลองเหมอนกน

ขนตอนการผาตดประกอบไปดวยการสอดกลองผานองคชาตและก าจดชนสวนตอมลกหมากทขว

างทางออกทละชนดวยกระแสไฟฟา

ความรอนของกระแสไฟฟาจะหยดเลอดทไหลออกไดอยางรวดเรว

ขนตอนผาตดใชเวลาประมาณ 60-90

นาทและผาตดภายใตการระงบความรสกทงรางกายหรอสวนใดสวนหนงของรางกาย

(c) การผาตดตอมลกหมากแบบเปด

วธนเปนวธผาตดทท ากนมานาน

ท าการผาอวยวะในชองทองสวนลางเพอก าจดเนอเยอตอมลกหมาก โดยปกต

วธผาตดนใชกบตอมลกหมากขนาดใหญมาก

การศลยกรรมผาตดผานกลอง

BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 11

การศลยกรรมผาตดผานกลองเปนวธผาตดทใหมกวาและบาดเจบนอยกวา

วธผาตดเชนนใชการระงบความรสกสวนใดสวนหนงและไมตองเขาโรงพยาบาล

การศลยกรรมผาตดผานกลองประกอบไปดวย:

คลนไมโครเวฟในการก าจดเนอเยอตอมลกหมากบางสวน (TUMT): TUMT

ใชคลนไมโครเวฟเพอก าจดเนอเยอตอมลกหมากทโตขน

พลงงานความรอนจากคลนความถวทยท าลายตอมลกหมาก (TUNA): TUNA

ใชระดบของคลนความถวทยต าเพอท าใหรอนและท าลายเนอเยอตอมลกหมากทโต

การผาตดตอมลกหมากผานกลองโดยใชเลเซอร (VLAP): VLAP

ใชเลเซอรพลงงานสงเพอท าลายเนอเยอตอมลกหมากทโตออกมา

การใชบอลลนขยาย: การรกษานใชบอลลนขยายเพอขยายทอปสสาวะ

BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 12

8. โรคตอมลกหมากโตมโรคแทรกซอนอะไรบาง

ชายบางคนทเปนโรค BPH อาจไมสงเกตเหนอาการใด ๆ

พวกเขาอาจไมรวาพวกเขามปญหาเรองตอมลกหมากจนกวาพวกเขาจะรสกเจบแสบอยางมากเพ

ราะไมสามารถปสสาวะได อาการนเรยกวาปสสาวะไมออกเฉยบพลน

อาการนตองรบการรกษาทนท ไมอยางนน โรคแทรกซอนอน ๆ อาจเกดขน

โรคแทรกซอนทวไปของโรค BPH ประกอบไปดวย:

(a)ปสสาวะไมออกเฉยบพลน

อาการท าใหไมสามารถปสสาวะได กระเพาะปสสาวะบวมและมอาการเจบปวดและแสบ

มนเปนเหตฉกเฉนทตองไดรบการรกษาทางการแพทยทนท

(b) การตดเชอในระบบทางเดนปสสาวะ

ปสสาวะทเหลอคางในกระเพาะปสสาวะทเกดจากโรค BPH

อาจสงผลใหเกดการตดเชอของระบบทางเดนปสสาวะใหมแบบเปน ๆ หาย ๆ

(c) นวในกระเพาะปสสาวะ

โรค BPH เพมความเสยงทจะเกดนวในกระเพาะปสสาวะ

(d) เลอดในปสสาวะ

โรค BPH อาจกอใหเกดเลอดไหล

(e) การท างานของกระเพาะสวนลางลมเหลว

โรค BPH กอใหเกดการขดขวางทางชองทางออกของกระเพาะปสสาวะ

กระเพาะปสสาวะจะขบปสสาวะออกมาเมอท างานหนกเปนเวลานาน

ผนงกลามเนอของกระเพาะปสสาวะยดตวและหดตวและไมบบรดอยางเหมาะสม

(f) การท างานของตบเสอมโทรม

BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 13

โรค BPH ทรายแรงสามารถท าใหปสสาวะกลบเขาไปและท าลายไต

อาจกอใหเกดภาวะไตบวมน า ยเรเมยและแมกระทงไตวาย

(g) ตอมลกหมากอกเสบเปนอาการทท าใหตอมลกหมากเกดมการอกเสบขน

เปนทเชอกนวาโรค BPH ไมไดท าใหเกดมะเรง แตทงสองอาการเปนพรอมกนได