Upload
others
View
16
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 1
โรคตอมลกหมากโต โรคตอมลกหมากโต (BPH) เปนโรคเสอมทพบเหนทวไปในผปวยชายมอายในประเทศฮองกง
อตราการเปนโรคนเพมขนตามอาย ประมาณครงหนงของประชาชนชายอายเกน 50
เรมมอาการของโรคตอมลกหมากโต เกอบรอยละ 90 ของชายอายมากกวา 80
ปวยเปนโรคตอมลกหมากโต
และครงหนงของปรมาณดงกลาวมอาการอดตนของทางเดนปสสาวะ
BPH กอใหเกดโรคทอปสสาวะตบและสงผลใหเกดปญหาทางเดนปสสาวะรนแรง ถงแม BPH
จะไมใชโรคทอนตรายตอชวต แตสงผลกระทบรายแรงตอคณภาพชวต
ประชากรผสงอายเปนปจจยทท าใหจ านวนชายทเปนโรคตอมลกหมากเพมขนอยางมาก ชายอาย
50 ปสวนใหญมอาการดงตอไปน: ปสสาวะตอนกลางคนบอยครง; ปสสาวะตอนกลางวนเพมขน;
เกดอาหารอยากปสสาวะกระทนหน; ทางเดนปสสาวะหยดชะงกหรอออนแอ;
ปสสาวะหยดหลงปสสาวะเสรจ; และกระเพาะปสสาวะไมวางเปลาหลงปสสาวะ
อาการเหลานลวนเปนสญญาณเตอนภยของโรค BPH หากคณมอาการเหลาน
คณควรแพทยโดยเรวทสด
ชายสงอายสวนใหญมปญหาเรองโรค BPH ชายทเปนโรค BPH
ไมควรรรอทจะรกษาอาการเพยงเพราะรสกอบอาย การตรวจพบและรกษาอาการตงแตเนน ๆ
ชวยบรรเทาอาการไดอยางมประสทธภาพ
BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 2
1. โรคตอมลกหมากโตคออะไร
ตอมลกหมากคออวยวะชายทมขนาดเทาวอลนต
อวยวะดงกลาวอยขางใตกระเพาะปสสาวะและอยลอมรอบทอปสสาวะ
หนาทหลกของตอมลกหมากคอผลตน าอสจทน าพาตวอสจออกจากรางกาย
ตอมลกหมากของผใหญมขนาดคงทจนกระทงถงวยกลางคน
เมอเกดการเปลยนแปลงทางฮอรโมนทจะท าใหตอมลกหมากมขนาดใหญขน
อาการดงกลาวเรยกวา โรคตอมลกหมากโต
เพราะขนาดของตอมลกหมากทใหญขนไมไดเปนสาเหตของการเกดมะเรง
เมอตอมลกหมากมขนาดทโตขน ตอมลกหมากจะกดลงทบทอปสสาวะ
แรงกดทบนน าไปสความยากล าบากในการปสสาวะและปญหาอน ๆ ในการปสสาวะ
สถตทางการแพทยแสดงใหเหนวาโรค BPH สงผลกระทบตอรอยละ 50 ของชายอายระหวาง 51
และ 60 ป รอยละ 70 ของชายอาย 70 ป และสงสดรอยละ 90 ของชายอายมากกวา 80 ป
2. อะไรคอปจจยความเสยงของโรคตอมลกหมากโต
โรค BPH
เกดจากการเปลยนแปลงทางฮอรโมนตามอายและการโตขนของเยอตอมลกหมากทไมใชมะเรง
การตดเชอทางปสสาวะเพมความรนแรงของอาการของโรค BPH นอกจากน โรคอวน
ความเครยด โรคซมเศรา เสพตดแอลกอฮอล สบบหร รบประทานยา
นสยคมอาหารและสขอนามยทไมดเปนปจจยทเพมความเสยงของโรค BPH
3. วธปองกนโรคตอมลกหมากโต
ความเสยงของการเปนโรค BPH เพมขนตามอาย
ยงไมแนชดวาอะไรทเปนตวปองกนอาการดงกลาว อยางไรกตาม
วธตอไปนชวยลดความเสยงทจะเกดโรค BPH:
BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 3
การตรวจสขภาพเปนประจ า
รายงานจากสมาคมโรคมะเรงแหงสหรฐอเมรการะบวาชายอายมากกวา 50
ปควรเขารบการตรวจตอมลกหมากทกปเพอตรวพบและรกษาโรค BPH
การตรวจทางทวารหนก (DRE)
ชายอายมากกวา 50 ปควรการตรวจทางทวารหนกอยางนอยปละครง
การตรวจนเปนการตรวจขนาดและรปรางของตอมลกหมาก
และตรวจปมเนอทผดปกตหรอการอกเสบ
รกษาสขภาพทแขงแรงและปรบใชการด าเนนชวตทท าใหสขภาพดขน
BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 4
4. อะไรท าใหเกดโรคตอมลกหมากโต
สาเหตทแทจรงของโรค BPH ยงไมเปนททราบแนชด อยางไรกตาม
รายงานวจยทางการแพทยแสดงใหเหนวาตอมลกหมากของชายสวนใหญตอนอาย 50
ปจะโตขนเรอย ๆ
เนองจากการเปลยนแปลงทางฮอรโมนทน าไปสการโตจนเกนขนาดของบเยอตอมลกหมาก
เยอกลามเนอในตอมลกหมากจะบบอดและบบรดทอปสสาวะ
มนจะกนทางไหลของน าปสสาวะและน าไปสความล าบากในการปสสาวะ
5. อะไรคอสาเหตของโรคตอมลกหมาก
ปกตแลว โรค BPH เรมจากการไหลเวยนของน าปสสาวะทชา
ผชายสวนใหญไมสนใจอาการดงกลาวเนองจากไมรสกเจบปวยหรอร าคาญ
เมออาการดงกลาวรนแรงขน การเรมปสสาวะเปนเรองยาก
สาเหตนเพราะตอมลกหมากทโตขนไปกดทบทอปสสาวะและท าใหทอปสสาวะบบรด
กระเพาะปสสาวะจะถกดนแรงขนเพอขบปสสาวะออกมา
ผนงกระเพาะปสสาวะเรมหนาตวขนขณะทกระเพาะปสสาวะอนปสสาวะไดนอยลงเรอย ๆ
สภาวะดงกลาวจะน าไปสอาการตอไปน:
ปสสาวะบอยครง
เกดอาการอยากปสสาวะบอยครงตอวนและตองลกขนกลางดกบอยครงเพอปสสาวะ
ความล าบากในการเรมปสสาวะหรอเรมตนปสสาวะชา
การหลงปสสาวะในลกษณะทลงเล ไมตอเนอง ไมแรงหรอชา
หยดและเรมปสสาวะหรอแมกระทงปสสาวะหยด
ปสสาวะหยดเมอสนสดการปสสาวะ
ความรสกทกระเพาะปสสาวะยงไมปสสาวะไมหมด อาการตงในการปสสาวะ
ความอยากทรนแรงหรอกระทนหนทจะปสสาวะบอยครง โดยเฉพาะตอนกลางคน
ปสสาวะทนททนใดหลงปวดปสสาวะ เชน ไมสามารถควบคมการปสสาวะ
ปสสาวะทนททนใดหลงปวดปสสาวะ
ปสสาวะไมออกเฉยบพลน:
ไมสามารถปสสาวะไดกระทนหนท าใหรสกปวดมากและน าไปสปสสาวะไมออกเฉยบพลน
BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 5
ในกระเพาะปสสาวะ
อาการปวดทองสวนลาง
เลอดในปสสาวะ (ปสสาวะเปนเลอด)
ถงแมวาโรค BPH ไมใชอาการทเกดขนเพราะฤดกาล แตโรค BPH เกดขนบอยทสดในฤดหนาว
เหตผลกเพราะอาการหนาวกระตนระบบประสาทซมพาเทตกและบบรดกลามเนอตอมลกหมากมา
กขน ซงบบรดการปสสาวะมากขนและท าใหเกดอาการตาง ๆ ตอจากนน นอกจากน
เนองจากคนสวนใหญไขหวดใหญในชวงฤดหนาว
ยารกษาโรคไซนสยงบบกลามเนอของตอมลกหมากมากขนและเพมอาการตาง ๆ
เชนความล าบากในการปสสาวะ
อาการและความรนแรงของโรค BPH แตกตางกนไปจากคนแตละคน
และไมจ าเปนวาตองสอดคลองกบขนาดของตอมลกหมาก
BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 6
6. วธตรวจพบและวนจฉยโรคตอมลกหมากโต
แพทยมวธวนจฉยโรค BPH
ดวยการใชเครองมอประเมนความรนแรงของตอมลกหมากโตของสมาคมตอมลกหมากสากล
(IPSS) เพอประเมนความรนแรงของอาการ เครองมอ IPSS
ทออกแบบโดยสมาคมศลยศาสตรทางเดนปสสาวะอเมรกา (AUA)
เปนเครองมอทส าคญในการก าหนดปญหาดานตอมลกหมากในระยะเรมตน
เพอตดตามความกาวหนาของโรค BPH และตดตามผลการรกษา
เครองมอ IPSS ประกอบไปดวย 7 ค าถาม ใหคะแนนจาก 0-5:
ระดบของอาการแยกออกเปน:
ออน: คะแนน 1 ถง 7
ปานกลาง: คะแนน 8 ถง 19
รนแรง: คะแนน 20 ถง 35
BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 7
นอกจากน แพทยสามารถท าการทดสอบตอไปนเพอวนจฉยอาการ:
การตรวจทางทวารหนก (DRE)
แพทยสอดนวหมถงมอผานทหารหนกของผปวยเขาไปในไสตรงเพอประเมนขนาด รปราง
สมมาตร และความสม าเสมอของตอมลกหมาก เพอสมผสปมเลก ๆ และความแขง
และประเมนไสตรงและทวารหนกพรอมกน อยางไรกตาม
การทดสอบนอยางเดยวไมเพยงพอตอการวนจฉยระดบของสงขดขวางหรอความรนแรงของอาก
าร
การตรวจปสสาวะ (วเคราะหปสสาวะ)
การตรวจปสสาวะเปนการตรวจหาเลอดในปสสาวะ การตดตอเชอ หรอโปรตนในปสสาวะ
การตรวจเลอดดวยสารตรวจวดคามะเรงตอมลกหมาก (PSA)
PSA เปนโปรตนทผลตจากตอมลกหมาก ระดบ PSA ทเพมขนบงชไดถงปญหาของตอมลกหมาก
การตรวจเลอด PSA ชวยตรวจหามะเรงตอมลกหมาก
การตรวจวดความแรงของปสสาวะ
การตรวจวดความแรงของปสสาวะเปนการตรวจอตราการไหลของปสสาวะ
ระดบของการขดขวางและชวยในการตดตามผลการตรวจรกษา
การตรวจอลตราซาวนของตอมลกหมากผานทางทวารหนก (TRUS)
การตรวจอลตราซาวนเปนการวดขนาดของตอมลกหมากและระบจ านวนของปสสาวะทตกคางใน
กระเพาะปสสาวะ
การตรวจการท างานของกระเพาะปสสาวะ
เกรงเพอขบปสสาวะออกมาเนองจากความล าบากในการปสสาวะท าใหกระเพาะปสสาวะออนแอล
ง
ตองท าการตรวจการท างานของกระเพาะปสสาวะเพอตรวจสอบประสทธภาพการท างานของกระเ
BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 8
พาะปสสาวะ
ตรวจทางปสสาวะพลศาสตร
ตรวจทางปสสาวะพลศาสตรเปนการวดปรมาณและความดนของปสสาวะในกระเพาะปสสาวะ
อตราการไหลของปสสาวะและปสสาวะทตกคางในกระเพาะปสสาวะ
การสองกลองทางเดนปสสาวะ
กลองเลงยดหยน (กลองทางเดนปสสาวะ)
สอดเขาไปในทอปสสาวะเพอตรวจหาการยบยงหรอสงผดปกตในกระเพาะปสสาวะ
ในบางกรณอาจตองตรวจสอบเพมเตมเพอยนยนการวนจฉย
การตรวจเหลานประกอบไปดวยการตรวจวดปรมาณปสสาวะทตกคาง
การบนทกดวยคลนเสยงความถสง การตรวจระบบขบถายปสสาวะ
เครองตรวจอวยวะภายในรางกายโดยการสรางภาพเหมอนจรง (MRO) เครองเอกซเรย หรอ
การตรวจไตและทางเดนปสสาวะโดยการฉดส (IVP)
BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 9
7. โรคตอมลกหมากโตมวธรกษาอยางไร
วธทวไปในการรกษาโรค BPH คอยารกษาโรคหรอการศลยกรรมผาตดผานกลอง
แพทยจะแนะน าวธรกษาทเหมาะสมเพอใหอาการหาย ลดความเสยงของโรคแทรกซอน
หรอหยดการโตของโรค BPH โดยวธรกษาขนอยกบความรนแรงของอาการ
การใหยารบประทาน
โดยปกต แพทยจะใหยารบประทานเพอรกษาอาการปานกลางของโรค BPH
มยาสองประเภทดวยกน: ยา 5 แอลฟา รดกเตส อนฮบเตอรและยาแอลฟา-รเซปเตอร บลอกเกอร
โดยทวไป ผปวยตองรบประทานยาเหลานเปนระยะเวลานาน กรณสวนใหญ
การใหยารบประทานชวยบรรเทาอาการปสสาวะล าบากทเกดจากโรค BPH
ยา 5 แอลฟา รดกเตส อนฮบเตอร
ยาเหลานท าหนาทหดตอมลกหมากดวยการบลอกการผลตฮอรโมนทเรยกวาไดไฮโรเทสโ
ทสเตอโรน (DHT) ทท าใหตอมลกหมากโตขน ยาท าการบลอกเอนไซมทเรยกวา 5
แอลฟา รดกเตส ยาเหลานชวยลดความรนแรงของโรค BPH
และความจ าเปนทตองท าการผาตด อาจใชเวลา 3 ถง 6 เดอนทยาจะออกฤทธ
ยาแอนต-แอนโดรเจน ไฟนาสเตอไรดเปนยา 5 แอลฟา รดกเตส
อนฮบเตอรททวไปใชรกษาโรค BPH
ยาแอลฟา-รเซปเตอร บลอกเกอร/อลฟา บลอกเกอร
ยาเหลานชวยลดความดนเลอดและขยายหลอดเลอด
ยาชวยผอนคลายล าตอมลกหมากและกลอมเนอทอปสสาวะและท าใหงายในการปสสาวะ
อยางไรกตาม ยาเหลานไมลดขนาดของตอมลกหมาก ดงนน
ตอมลกหมากยงคงโตขนเรอย ๆ ควรรบประทานยาเหลานระยะยาว
อาการของภาวะล าบากในการปสสาวะจะกลบมาและทวความรนแรงมากขนถาหยดรบปร
ะทาน ยาเหลานท างานอยางรวดเรวเพอจ ากดอาการตาง ๆ รอยละ 70 - 80
ของผปวยอาการดขนภายในไมกวน อยางไรกตาม
ผปวยทประสบกบผลขางเคยงรายแรงไมควรใชยาเหลาน ยาแอลฟา-รเซปเตอร
BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 10
บลอกเกอรทพบเหนทวไปมากทสดคอเทราโซซน, โดซาโซซน และทามซโลซน
การผาตด
แพทยอาจแนะน าใหผาตดหากผปวยมอาการรายแรงหรอไมยอมรบประทานยาระยะยาว
หรอถายาทรบประทานไมไดผลหรอมโรคแทรกซอน
จดประสงคคอการผาตดสวนทเปนเนอเยอตอมลกหมากทเกนออกมาออก
ประเภทการผาตดเหลานพบเหนไดทวไปส าหรบโรค BPH:
(a) การตดตอมลกหมากโดยการสองกลองผานอวยวะเพศ (TUIP)
เปนการผาตดทตองใชการสองกลอง
การผาดงกลาวเรมดวยการสอดกลองผานทอปสสาวะไปทตอมลกหมาก
หลงจากนนจะมการผาเนอเยอตอมลกหมากออกเปนแผลขนาดเลกเพอขยายทางเขาทอปสสาวะแ
ละตอมลกหมาก TUIP เปนขนตอนการผาตดทปลอดภยและไมท าใหเกดแผลภายนอกหลงผาตด
ขนตอนการผาตดใชเวลาประมาณ 40-50 นาท
(b) การผาตดตอมลกหมากผานทอปสสาวะ (TURP)
เปนการผาตดทตองใชการสองกลองเหมอนกน
ขนตอนการผาตดประกอบไปดวยการสอดกลองผานองคชาตและก าจดชนสวนตอมลกหมากทขว
างทางออกทละชนดวยกระแสไฟฟา
ความรอนของกระแสไฟฟาจะหยดเลอดทไหลออกไดอยางรวดเรว
ขนตอนผาตดใชเวลาประมาณ 60-90
นาทและผาตดภายใตการระงบความรสกทงรางกายหรอสวนใดสวนหนงของรางกาย
(c) การผาตดตอมลกหมากแบบเปด
วธนเปนวธผาตดทท ากนมานาน
ท าการผาอวยวะในชองทองสวนลางเพอก าจดเนอเยอตอมลกหมาก โดยปกต
วธผาตดนใชกบตอมลกหมากขนาดใหญมาก
การศลยกรรมผาตดผานกลอง
BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 11
การศลยกรรมผาตดผานกลองเปนวธผาตดทใหมกวาและบาดเจบนอยกวา
วธผาตดเชนนใชการระงบความรสกสวนใดสวนหนงและไมตองเขาโรงพยาบาล
การศลยกรรมผาตดผานกลองประกอบไปดวย:
คลนไมโครเวฟในการก าจดเนอเยอตอมลกหมากบางสวน (TUMT): TUMT
ใชคลนไมโครเวฟเพอก าจดเนอเยอตอมลกหมากทโตขน
พลงงานความรอนจากคลนความถวทยท าลายตอมลกหมาก (TUNA): TUNA
ใชระดบของคลนความถวทยต าเพอท าใหรอนและท าลายเนอเยอตอมลกหมากทโต
การผาตดตอมลกหมากผานกลองโดยใชเลเซอร (VLAP): VLAP
ใชเลเซอรพลงงานสงเพอท าลายเนอเยอตอมลกหมากทโตออกมา
การใชบอลลนขยาย: การรกษานใชบอลลนขยายเพอขยายทอปสสาวะ
BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 12
8. โรคตอมลกหมากโตมโรคแทรกซอนอะไรบาง
ชายบางคนทเปนโรค BPH อาจไมสงเกตเหนอาการใด ๆ
พวกเขาอาจไมรวาพวกเขามปญหาเรองตอมลกหมากจนกวาพวกเขาจะรสกเจบแสบอยางมากเพ
ราะไมสามารถปสสาวะได อาการนเรยกวาปสสาวะไมออกเฉยบพลน
อาการนตองรบการรกษาทนท ไมอยางนน โรคแทรกซอนอน ๆ อาจเกดขน
โรคแทรกซอนทวไปของโรค BPH ประกอบไปดวย:
(a)ปสสาวะไมออกเฉยบพลน
อาการท าใหไมสามารถปสสาวะได กระเพาะปสสาวะบวมและมอาการเจบปวดและแสบ
มนเปนเหตฉกเฉนทตองไดรบการรกษาทางการแพทยทนท
(b) การตดเชอในระบบทางเดนปสสาวะ
ปสสาวะทเหลอคางในกระเพาะปสสาวะทเกดจากโรค BPH
อาจสงผลใหเกดการตดเชอของระบบทางเดนปสสาวะใหมแบบเปน ๆ หาย ๆ
(c) นวในกระเพาะปสสาวะ
โรค BPH เพมความเสยงทจะเกดนวในกระเพาะปสสาวะ
(d) เลอดในปสสาวะ
โรค BPH อาจกอใหเกดเลอดไหล
(e) การท างานของกระเพาะสวนลางลมเหลว
โรค BPH กอใหเกดการขดขวางทางชองทางออกของกระเพาะปสสาวะ
กระเพาะปสสาวะจะขบปสสาวะออกมาเมอท างานหนกเปนเวลานาน
ผนงกลามเนอของกระเพาะปสสาวะยดตวและหดตวและไมบบรดอยางเหมาะสม
(f) การท างานของตบเสอมโทรม
BPH / Thai Copyright © 2018 Hospital Authority. All rights reserved 13
โรค BPH ทรายแรงสามารถท าใหปสสาวะกลบเขาไปและท าลายไต
อาจกอใหเกดภาวะไตบวมน า ยเรเมยและแมกระทงไตวาย
(g) ตอมลกหมากอกเสบเปนอาการทท าใหตอมลกหมากเกดมการอกเสบขน
เปนทเชอกนวาโรค BPH ไมไดท าใหเกดมะเรง แตทงสองอาการเปนพรอมกนได