View
0
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
เอกสารประกอบการสอนวชาหลกการออกแบบ 2 มต 3 มต โดย อ.สวธธ สาดสงข
________________________________________________________________________
ความหมายขององคประกอบศลป ( Composition )
Composition หรอ องคประกอบแหงศลป ซงหมายถงการนาสวนประกอบสาคญของศลปะ ไดแก จด เสน ส
นาหนก พนผว รปราง รปทรง เปนตน มาจดองคประกอบเขาดวยกนตามความคด จตนาการ หรอประสบการณของผสราง
แตละคน โดยอาศยหลกของศลปะสรางสรรคใหเกดการประสานกลมกลนกนอยางเหมาะสม
หลกองคประกอบศลป เปนหลกเกณฑทสามารถยดหยนได ไมไดกาหนดใหเปนกฎเกณฑทตายตว การจด
ระเบยบภายในผลงานศลปะสามารถปรบเปลยนไดตามเหตผล เพราะการสรางสรรคองคประกอบทางศลปะ เปน
กระบวนการแกปญหาทางดานความงามของศลปะแตละสาขาโดยตรง
ขอบขายของศลปะ ศลปะแบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก
1. วจตรศลป ( Fine Art )
2. ศลปะประยกต ( Applied Art )
วจตรศลป ประกอบดวย
- จตกรรม - ประตมากรรม
- สถาปตยกรรม - ภาพพมพ
- สอผสม - ศลปะการถายภาพ
- วรรณกรรม - ดนตรและนาฏศลป
ศลปะประยกต ประกอบดวย
- พาณชยศลป - มณฑนศลป
- ศลปหตถกรรม - อตสาหกรรมศลป
วจตรศลป
วจตรศลป คอ งานศลปะทมจดมงหมายเพอความงาม ความพอใจมากกวาประโยชนใชสอย เราอาจ
เรยกศลปะสาขานวา ศลปะบรสทธ ( Pure Art ) เพราะศลปนสรางสรรคงานขนมาดวยความพงพอใจ ความ
บรสทธใจ มไดหวงผลตอบแทนใด ๆ หรออาจเพอใชประโยชนบางอยาง แตกเนนความละเอยดลออในการ
สรางสรรค ใหวจตรพสดารหรหราเกนความจาเปนแกประโยชนใชสอย จงอาจเรยกศลปะสาขานวา “ ประณต
ศลป “
จตกรรม
จตกรรม ( Painting ) คอ การเขยนภาพลงบนวตถตางๆเชน กระดาษ ไมอด ผาใบ ผนงปน ฯลฯ สทใชในการเขยน
เชน สนา สโปสเตอร สฝ น สชอลก สนามน สอะครลก ผงถานคารบอน ภาพทเขยนกจะมลกษณะทหลากหลาย
เชน - ภาพคนเหมอน - ภาพสตว
- ภาพทวทศน - ภาพหนนง
- ภาพชวตประจาวน - จตกรรมฝาผนง
- ภาพประกอบ ฯลฯ
ประตมากรรม
ประตมากรรม ( Sculpture ) หมายถงงานศลปกรรมทสรางเปนรปทรง 3 มต โดยวธการ แกะสลก การปน การหลอ การ
ทบการต การเคาะ หรออาจใชหลายวธการรวมกน โดยวสดทใช ไดแก ดน ขผง สบ ไม หน ปนปลาสเตอร โลหะตาง ๆ
เปนตน งานประตมากรรมมลกษณะเปน 3 มต กลาวคอนอกจากความกวางและความยาวแลว ยงมความหนาหรอความ
ลกรวมทงปรมาตรของรปทรงดวย งานประตมากรรมแบงออกได 3 ลกษณะ คอ
- ประตมากรรมนนตา
ประตมากรรมนนตา มลกษณะเปนเสนรองหรอเปนแองลกลงไปเพยงเลกนอย หรอนนจากพนขนมาเพยง
เลกนอยสามารถมองดานหนาไดเพยงดานเดยว เชน เหรยญ ศลาจารก ฯลฯ
- ประตมากรรมนนสง
ประตมากรรมนนสง คองานทมลกษณะนนขนมาจากผวพนมากกวาแบบนนตา สามารถมองเหนดานขางของ
งานไดพอสมควรเชน รปแกะสลกทฐานอนสาวรยประชาธปไตย ฯลฯ
- ประตมากรรมลอยตว
ประตมากรรมลอยตว เปนงานทมลกษณะมองเหนไดรอบดาน เชน รปหลอทหาร – ตารวจทอนสาวรยชย
สมรภม พระประธานในพระอโบสถ ฯลฯ
สถาปตยกรรม
สถาปตยกรรม ( Architecture ) หมายถงการออกแบบกอสรางอาคารสถานท เชน ทอยอาศย สาธารณสถาน
ศาสนสถานฯลฯ โดยคานงถงความสะดวกเหมาะสมกบการใชสอย ความมนคงแขงแรง ความสวยงามนาชนชม ซงถางาน
กอสรางอาคารสถานทแหงใดมความวจตรหรอประดบประดาสวยงามเกนจดมงหมายแคเพยงทอยอาศยหรอใชสอยอน ๆ
กมคณคาในทางวจตรศลปมากยงขน
ภาพพมพ ( Print ) เปนงานทมลกษณะเปน 2 มตบนพนระนาบคลายกบงานจตกรรม ตางกนกคอภาพพมพจะตอง
สรางสรรคบนแมพมพกอนแลวจงนาไปพมพบนแผนภาพ เชน การพมพซลคสกรน ภาพพมพแกะไม เปนตน
สอผสม
สอผสม ( Mix Media ) เปนงานวจตรศลปทผสมผสานงานจตกรรม ประตมากรรม ภาพพมพ หรอเทคนควธการตาง ๆ
เขาดวยกน อาจมทงลกษณะ 2 มต และ 3 มต
ศลปะภาพถาย
การถายภาพ ทจดอยในประเภทวจตศลปนนเปนการถายภาพทใชเทคนคและวธการทแปลกกวาถายภาพธรรมดา
เพอใหไดผลพเศษในการถายภาพ หรอเปนการถายภาพททาใหผชมเกดความคด ความเจรญทางสตปญญา มผลในทาง
สรางสรรค มใชภาพอนาจารหรอภาพถายโดยทวไป
วรรณกรรม
วรรณกรรม หมายถงงานประพนธตาง ๆ ทงรอยแกวรอยกรอง เปนการแสดงออกถงศลปะในการใชภาษา โดยการ
เรยบเรยงถอยคาอยางสละสลวยและเหมาะสม เพอนถายทอดความรความคดของผประพนธ หรอเปนการเลาเรองหรอ
พรรณนาถงสงใดสงหนง
ดนตรและนาฏศลป
ดนตร หมายถงศลปะทแสดงออกโดยการเรยบเรยงระดบเสยงสงตาทใชความรสกและจตนาการสรางสรรค
ผสมผสานกนอยางลงตวผานเครองดนตรชนดตาง ๆ เพอใหเกดความไพเราะนาฏศลป เปนการแสดงออกทางลลา
ทาทางการรา การแสดงโดยมจดเพอความมงหมายและความพอใจ
งานศลปะประเภทจตกรรม ประตมากรรม สถาปตยกรรม ภาพพมพ สอผสม และศลปะ
การถายภาพ เปนศลปะทเรารบรและชนชมไดโดยใช ประสาทสมผสทางตาดวยการมองเหน เราจงเรยกรวม
ศลปะทง 6 ประเภทนวา ทศนศลป สวนศลปะประเภทวรรณกรรมและดนตรนาฏศลป เรยกวา
โสตทศนศลป
ศลปะประยกต
ศลปะประยกต เปนศลปะทมจดมงหมายเพอนประโยชนใชสอยเพอตอบสนองความตองการทางรางกายเปนอนดบ
แรก และคานงถงความงามเปนอนดบรอง ม 4 ประเภท คอ
- พาณชยศลป
พาณชยศลป เปนศลปะทสรางสรรคขนเพอนประโยชนทางการคา ธรกจ การสอสาร เชน ภาพโฆษณา โปสเตอร
ประชาสมพนธ ปกหนงสอ ปกซดเพลง การแตงหนารานคา และโชวรม เปนตน
- มณฑนศลป
มณฑนศลป คอศลปะทเกยวกบการตกแตงภายในและภายนอกอาคารหรองานสถาปตยกรรมใหมความสวยงาม
ควบคไปกบประโยชนใชสอย มณฑนศลปเปนสวนหนงของงานสถาปตยกรรม ชวยสงเสรมใหงานกอสรางมความสวยงาม
นาอยมากขน เชนการตกแตงภายใน ไดแก การเลอกใชสเครองเรอนการตกแตงภายในสานกงาน โรงแรม หอง
ประชมสมมนา การตกแตงภายนอก ไดแก การตกแตงสวนหยอม สวนพกผอนนาตก นาพ สนามหญานอกบานหรออาคาร
ใหมความสวยงาม เปนการชวยเสรมใหงานสถาปตยกรรมมคณคาสมบรณยงขน
- ศลปหตถกรรม
ศลปหตถกรรม เปนศลปะททาดวยมอ สรางขนมาเพอการใชสอยหรอประกอบพธกรรมตามประเพณหรอประกอบ
การละเลนพนบาน มกถกสรางขนมาจานวนไมมากนก ลกษณะรปแบบมกแตกตางกนออกไปตามแตวสดทมในทองถน
และความพอใจของผ ทา อาจใชเครองมอบางแตกทาดวยมอสวนใหญ งานเหลานมกพบในทองถนชนบท อาจเรยกศลปะ
ประเภทนวาศลปะพนบานซงจะพบเหนทงงาน จตกรรม ประตมากรรม และอน ๆ ประกอบรวมกนอยางเหมาะสม
กลมกลน ควรคาแกการศกษาและอนรกษไวเพราะเปนสวนหนงของศลปวฒนธรรม ซงเปนเอกลกษณของชาตดวย
- อตสาหกรรมศลป
อตสาหกรรมศลป หมายถงผลงานทถกผลตขนมาเพอตอบสนองความตองการของมนษย และสงคม มทงคณคา
ประโยชนใชสอย และความงามควบคกนไป เปนงานทผลตจานวนมาก ๆ โดยใชเครองจกรเปนตวผลตทสาคญ ผลงานท
ออกมามลกษณะเหมอน ๆ กนเพอใหพอเพยงกบความตองการของสงคมเชน การออกแบบผลตภณฑ
จดมงหมายขององคประกอบศลปะ
เพอดงดดความสนใจ
ในการสรางสรรคงานศลปะ หรอการออกแบบใด ๆ ศลปนหรอนกออกแบบตองมจดมงหมายเพอความพอใจของ
ตนเองและผ อนดวย ฉะนนจงตองพยายามทาผลงานใหออกมามความนาสนใจซงตองใชองคประกอบตาง ๆ มาจดเขา
ดวยกน โดยใชหลกการเนนหรอความเดนเปนสาคญ งานทตองการแสดงความเดนหรอจดสนใจอยางมาก ไดแก ภาพ
โฆษณา ภาพโปสเตอร งานทศนศลป งานตกแตงภายใน เปนตน
เพอแสดงความมงหมาย
การนาองคประกอบมาจดอยางเหมาะสมในงานทศนศลปและงานศลปะประยกตเพอแสดงเรองราวหรอสอ
ความหมาย เกดจากความตองการทจะสอสารหรอแสดงความคดเหนของเจาของผลงานใหผดไดรบร ผดตองมความตงใจ
และใชเวลามากพอทจะพจารณาผลงานจนรบรและเขาใจผลงานนน ไดตรงตามความมงหมายของเจาของผลงาน
หลกการออกแบบเบอตน
การออกแบบ หมายถง งานททาใหเกดสงทกาหนดใหถอเปนหลกหรอเปนแนวดาเนนการสรางสรรคงานศลปะโดย
มจดมงหมายดานประโยชนใชสอยเปนหลกและอาจมจดมงหมายดานสนทรยภาพเพมเตมเขามาอกได
ความสาคญของการออกแบบ
การออกแบบเปนการใหคณคาตอพนทวางและความเปนอยของมนษย การออกแบบทมคณคามไดอยทเพยงความ
งามและประโยชนใชสอยเทานน แตผออกแบบยงตองตระหนกถงผลลพธ
และผลกระทบทจะเกดขนตอสงแวดลอมในภายภาคหนา งานออกแบบทดจะตองคานงถงความยงยน
ของโลกเปนสาคญ รวมทงควรใชทรพยากรทมอยในโลกอยางมประสทธภาพ คมคาเหมาะสมและสงผลกระทบ
ตอสงแวดลอมนอยทสด ควบคไปกบการคานงถงประโยชนใชสอยและความสวยงาม งานออกแบบทดจะตอง
ใชงานไดอยางมประสทธภาพและมความสวยงามสามารถตอบสนองอารมณ ความรสกและความตองการของ
มนษยได
จดมงหมายของการออกแบบ
- เพอสอสารกบผบรโภค
- เพอตอบสนองพฤตกรรมของผบรโภค
- เพอสรางสรรคแนวคดใหม
ประเภทของการออกแบบ
- การออกแบบโครงสราง
เปนการออกแบบทมความเกยวพนกบขนาด รปราง รปทรงของวตถชนหนงคณลกษณะทมความจาเปนสาหรบ
งานออกแบบโครงสรางไดแก ความมงคงแขงแรง สดสวนทด และความเหมาะสมของวสดทนามาใชในการ
ออกแบบ
- การออกแบบตกแตง
เปนการออกแบบทมความเกยวพนกบการสรางลายวจตร ซงเปนลวดลายทใชตกแตงเปนสวนลายละเอยดของ
องคประกอบทางศลปะอนงดงาม ใหกบโครงสรางหลกทอาจสมฤทธผลผานการเลอกสรรและการวางตาแหนงส เสน
และพนผว การเพมเตมใด ๆ ใหแกโครงสราง เชน การแกะสลด การตกแตงดวยผาและหนง การเพนท การปก เปน
ตน
การออกแบบตกแตงสามารถแยกประเภทเปน 4 ชนด ไดแก
- ประเภทธรรมชาตนยม - ประเภทสญนยม
- ประเภท นามธรรม - ประเภทเรขาคณต
การออกแบบตกแตงประเภทธรรมชาตนยม
เปนการออกแบบตกแตงซงชอบแสดงสงตาง ๆ ทวไปในธรรมชาต และลอกเลยนแบบธรรมชาตดวยความสนใจ
และและเปยมดวยความศรทธาในเสนหทปราศจากการเสแสรงไมวาสงนนจะแลดนาเกลยด นากลว นารก นาขบขน
หรอสวยงามเพยงใดกตาม
การออกแบบตกแตงประเภทสญนยม
เปนการออกแบบตกแตง ซงนยมในรปแบบศลปะทคนในชมชนหรอคนในชาตเหนพองตองกนวาดงาม
การออกแบบตกแตงประเภทนามธรรม
เปนการออกแบบตกแตงซงไมแสดงใหเหนถงสงตาง ๆ ตามทปรากฏจรง ไมนาเสนอสงทดรวาเปนอะไร และไมแสดง
ลกษณะวตถวสยหรอสงตาง ๆ ทมองเหน
การออกแบบตกแตงประเภทเรขาคณต
เปนการออกแบบตกแตงซงแสดงดวยรปเรขาคณต เชน เสนตรง วงกลม สเหลยม เนองมาจากความคดทวารป
เรขาคณตนนเปนรปแบบสมบรณมความเปนอมตะ มความเปนสากล ไมมวนลาสมย
Recommended