BENİGN PROSTAT HİPERPLAZİSİ - dicle.edu.tr · Benign prostat hiperplazisi (BPH), yaşlanmayla...

BENİGN PROSTAT HİPERPLAZİSİ

Prostat • Mesane tabanı ile üretranın birleşim yerinin etrafını sarar.

•Seminal sıvının bir kısmını üreten bir seks bezidir.

•Esas olarak epitelyal ve stromal hücrelerden oluşmaktadır.

BENİGN PROSTAT HİPERPLAZİSİ

BPH

Glandüler ve stromal elemanların hiperplazisi sonucu ortaya çıkan ve glandın malign olmayan bir biçimde büyümesi ile kendini gösteren bir hastalıktır.

Benign prostat hiperplazisi (BPH), yaşlanmayla çok yakından ilgisi bulunan bir durumdur

Hastanın yaşam kalitesini düşürür .

Yaşı 65'ten büyük olan erkeklerin %30 kadarında sıkıntı verici AİYŞ'leri meydana getirir.

Prostat anatomisi

Anatomik yerleşimi:- Symphysis pubis`in inferior

kollarının altında,- Ovoid şekilde,- Altta daralmış bir apex ve üstte mesane ile devam eden geniş bir taban, -Arkada ampulla recti ile komşuluk içinde, - İçerisinden prostatik üretra

geçer,- Kapsül (elastin, kollajen ve

düz kas dokusu).

Prostat anatomisi

Prostat anatomisi

Prostat anatomisi

Yapısı:-% 70 glandüler doku

(Tubuloalveolarbezler)

- % 30 fibromüskülerstroma

- Verumontanum

Prostat anatomisi

Zonal anatomi- Transizyonel zon (%5)

- Santral zon (% 25)%

70- Periferal zon (%70) -

Anterior fibromüsküler%

stroma (Düz kas ağırlıklı)30

Prostat anatomisi

Transizyonel zon- Ejekülatör kanalların

proksimalinde üretrayı çevreler.

Santral zon- Ejekülatör kanalları çevreler

ve mesane tabanına doğru projekte olur.

Periferal zon- Prostatın apikal, posterior

ve lateral kısımlarınıiçerir.

Prostat anatomisi

Zonal anatominin klinik önemi- Transizyonel zon:

Benign Prostat Hiperplazisi`nin geliştiği alan,

- Periferal zon:Prostat kanseri`nin en sık geliştiği alan ( % 70)

Prostat anatomisi

Büyüme- Fetal hayatta fetal androjenlerin etkisi ile oluşur. - Doğumdan pubertaya kadar boyutunda belirgin bir artış olmaz.

- Pubertada ani bir hacim artışı olur ve yıllar içindetedricen büyüme gösterir.

- Erişkinde ortalama ağırlığı 18-20 gr civarındadır(4x3x2 cm.).

Prostat anatomisi

Arterleri- İnferior vezikal arterr.

-Pudental internal arter

-Rectalis media arter

Venleri- Vezikal ven

- İnternal iliak ven

Prostat fizyolojisi

Üreme sistemi organı- Semen sıvısı:

% 10 vazdeferens sıvısı(sperm ihtiva eder)

% 60 vezikülaseminalis sıvısı

% 30 prostat salgısı

Prostat fizyolojisi

Prostat salgısı- pH: 7.5 (Alkali)- Semene süt görünümünü verir.- Salgıladığı enzimlerle semen sıvısını önce

pıhtılaştırır, daha sonra ise pıhtılaşmanın erimesini sağlar (likefasiyon).

Prostat fizyolojisi

Prostat salgısının fertilizasyondaki önemi:- Kadın vaginası asidiktir. Spermlerin bu asidik

ortamda tahrip olmasını, ortamı alkali hale getirerek önler.

- Semeni önce pıhtılaştırarak, koitus sonrasında kadın üreme sisteminde tutunmasını sağlar. Ancak bu esnada spermlerin hareketi kısıtlıdır. -Daha sonra ise pıhtılaşmanın erimesini sağlayarak spermlere hareketlilik kazandırır.

Epidemiyoloji, insidans ve prevalans

Histolojik (mikroskobik) BPH

40 yaş erkeklerin %8’inde

60 yaşında %50,

80 yaşında %90

100 yaşında %100 görülür.

Mikroskobik BPH…..Histolojik olarak tanımlanabilen hastalık

Makroskobik BPH….. Büyümüş prostat

Klinik BPH….. BPH’ne bağlı olarak semptomların gelişimi

Mikroskopik BPH’ın yarısı makroskopik BPH,

Makroskopik BPH’ın yarısı semptomatik hale gelir

Etyoloji

Genetik yatkınlık

BPH

Ailesel Sporadik 1-Ailede öyküsünde 3 veya 1-Prostat hacmi

daha fazla BPH’lı bireyin bulunması (ortalama 55.5)2-Erken yaşta başlangıç ( 60 yaş

altında ameliyat olanların %50’sinde kalıtsal geçiş var)

3-Büyük prostat hacmi (ortalama 82.7)

•Fonksiyonel testis varlığı

-Puberte öncesi kastre edilen olgularda BPH gelişmez

Androjenlerin rolü

BPH gelişimde majör tetikleyicidirler.

Tip 2, 5 α redüktaz

Testosteron Dihidrotestosteron (DHT)

DHT majör intraprostatik testosterondur.

DHT’nin androjen reseptörlerine affinitesi daha yüksektir.

İki tip 5 alfa redüktaz enzimi tanımlanmıştır:

-Tip I 5 alfa-redüktaz enzimi cilt ve karaciğer gibi ekstraprostatik dokuda mevcuttur.

-Tip II 5 alfa redüktaz enzimi ise predominant olarak prostat orijinlidir. Bu enzim, prostatın normal gelişimi ve sonradan hiperplazik büyümesi için gerekli birformdur.

Androjen prostat dokusu için en güçlü mitojendir, embriyolojik dönemde de prostat gelişiminin androjen varlığına bağlı olduğu bilinmektedir.

Östrojenlerin rolü

BPH gelişimindeki rolü net olarak belli değil, androjenlerle birlikte sinerjistik etki gösterdiği düşünülmektedir.

Androjenik reseptör sayısını artırır. (?)

Testesteron’un DHT’ye dönüşümünü artırarak prostatik DHT seviyesini yükseltir (?)

Irksal özellikler ve diyet

Zencilerde

Yağ oranı düşük sebze ve meyveden zengin ( lif oranı yüksek) diyetinin koruyucu bir etki yaptığı

düşünülmektedir. (Zayıf etkili fito-östrojenler)

Yaşlanma

-Testesteron (leydig h.) üretimi azalır

-Seks hormon bağlayıcı proteinler artar, serum testesteron seviyesi azalır

-İntraprostatik DHT ve androjen reseptör düzeyi azalmaz aksine artar.

BPH ‘da Üriner Sistem Değişiklikleri

Üretra

Şekil bozuklukluğu (deformasyon)

Boyunda uzama (elongasyon)

Yer değiştirme(deviasyon)

Mesane boynunun öne doğru

yer değiştirmesi

(Dislokasyon)

Mesane Hipertrofi Trabekülasyon Sellül Divertikül

Üreter ve Böbrekler Kronik retansiyona bağlı üst

üriner sistemde dilatasyon Trigonal hipertrofiye bağlı

üretero- vezikal obstrüksiyon Orifis çevresinde gelişen

divertiküllere bağlıVUR ve hidronefroz

Böbrek fonksiyon bozukluğu

Müsküler hipertrofi sonucu oluşan kas demetlerininbelirgin hale gelmesine trabekülasyon,

bu demetlerin arasında mukozal ceplerin oluşmasına sellül

sellüllerin daha da büyümesine divertikül denir.

Obstruksiyon

Dinamik komponent : Prostat kapsülündeki -1 adrenerjik düz kasların kontraksiyonu

Statik komponent: Büyümüş prostat dokusunun basısı

Klinik Bulgular

Semptomlar

Obstrüktif İdrar yapmaya başlamada

gecikme (hesitancy) İdrar kavsinin düşmesi

( projeksiyonda azalma) ve işemenin zayıflaması

(kalibrasyonda azalma) Terminal damlama Yetersiz boşalma hissi

İrritatif Sık miksiyon (pollaküri) Ani idrar sıkışması

(urgency) Gece idrara çıkma

(noktüri)

OBSTRÜKSİYON

ENFEKSİYON TAŞ

Bulgular

Hematüri

Azotemi

Rezidü idrar

Akut retansiyon

BPH’NDE TANI

I. Zorunlu Temel Değerlendirme

1. Hikaye

2.Semptom skoru tayini

3.Fizik ve rektal inceleme

4.İdrar analizi

5.Renal fonksiyonların

değerlendirilmesi

0-7 Hafif derecede semptomatik

8-19 Orta derecede semptomatik

20- 35 Ciddi derecede semptomatik

Fizik Muayene Rektal muayene

Prostat büyüklüğüEndürasyonNodül

Glob vezikale saptanabilir.

Görüntüleme Metodları

TEDAVİ

Medikal Konservatif izlem Kolesterol düşürücü ajanlar Aminoasit kompleksleri Fitoterapotik ajanlar Alfa blokerler Hormonal tedaviler 5α redüktaz inhibitörü

Girişimsel Açık prostatektomi TUR Transüretral insizyon (TUIP) Lazer prostatektomi Hipertermi ve Termoterapi TUNA Yüksek şiddetli odaklanmış

ultrason(HIFU) Balon dilatasyon ve

intraüretral stentler

Alfa 1 blokerler

Α1fa 1- A alt tipi prostat, mesane boynu ve üretrada baskın olarak bulunmaktadır.

5α redüktaz inhibitörleri

Prostatik tip 2, 5α redüktaz spesifik inhibitörüdür.

Epitelyal hücre yoğunluğunu azaltmaktadır.

Empotans(%7) ve libido kaybı(%10.9) yüksek oranda görülür.

Prostat ameliyatları

TUR-P (TransUretral Rezeksiyon Prostatektomi)

- Altın standart

- En sık kullanılan yöntem -

Daha kısa hospitalizasyon

- Obstrüksiyon yapan adenom dokusu sistematik olarak mesane boynundan başlayarak verumontanuma kadar rezeke edilir.

Prostat ameliyatları

Transüretral prostatektomi

Açık Prostatektomi

Suprapubik transvezikal prostatektomi Retropubik transkapsüler prostatektomi Perineal prostatektomi

Prostat ameliyatları

Retropubik prostatektomi Suprapubik prostatektomi