MAKALE NASIL YAZILMALI ve NASIL OKUNMALI?

MAKALE NASIL YAZILMALI ve

NASIL OKUNMALI?

Prof. Dr. Nazmi Bilir

Hacettepe Tıp Fakültesi

Halk Sağlığı Anabilim Dalı

Torkas Derneği 3.Kış Okulu

23 Ocak 2004

A naturalist’s life would be a happy one

if he had only to observe, and never to write

Charles Darwin

Neden makale okunur?• Konuya hakim olmak-güncel olmak

– maintain competence

• Yeni yaklaşımları öğrenmek– yeni tedavi yöntemleri– yeni hastalıklarda tanı-tedavi

• Bilimsel ilgi ve merak – tez, araştırma, makale yazma ...

MAKALE NASIL OKUNUR?

• “seçerek” (!)

• 20000 biyomedikal dergi

• 25 saniyede bir makale

• günde 3000 makale

• (+ ulusal yayınlar)

Genel dergiler

BMJ

CMAJ

JAMA

Lancet

NEJM

Yayın türü

Makale

Olgu sunumu

Araştırma

Derleme

İzleme araşt.

“Clinical trial”

Uzmanlık alanı

İç hastalıklarıCerrahiGözGöğüs hast.KBB

Nasıl seçmeli?

MAKALE NASIL OKUNUR?

1. Ne okuyacağına karar ver

hangi konu – ne tür makale

2. Elindeki makaleyi

okuyup okumayacağına karar ver

* başlık – ilgini çekiyor mu?

* yazar – tanınmış birisi mi?

* konu - ilgini çekiyor mu?

SMOKING and the BRAIN

No good evidence exists that smoking protects against dementia

BMJ (2000) 320: 1087

MAKALE NASIL OKUNUR?“BAŞLIK”

Smoking and dementia in British doctors

Richard Doll

Richard Peto

Jillian Boreham

Isabelle SutherlandBMJ (2000) 320: 1097-1102

MAKALE NASIL OKUNUR?“YAZAR”

Cigarette smoking and cognitive decline in midlife:

Evidence from a prospective birth cohort study

Amer. J. Publ. Health (2003) 93: 994-998

MAKALE NASIL OKUNUR?“KONU”

MAKALE NASIL OKUNUR?BAŞLIK – KONU –YAZAR

TOBACCO and CANCERRecent Epidemiological Evidence

.............

Richard Peto

Richard Doll

J. Natl. Cancer Inst.; Jan. 2004, vol. 96: 99-106

MAKALE NASIL OKUNUR?

3. Nasıl okuyacağına karar ver

- genel kavramları anlamaya çalış

- kuşkucu ol

- “perfect” araştırma olmaz (!)

- araştırma tipini kavra

- yöntemi değerlendir

• Vaka ve kontrol gruplarının seçimi• Kohort/araştırma gruplarının oluşumu• Örnek büyüklüğü• Örnek alma yöntemi• Değişkenler ve tanımları• Veri toplama yöntemi• “randomizasyon”• Veri analiz yöntemi

“yöntem” iyi açıklanmış mı?

Writing a reportSurvey Methods in Community Medicine

J.H. Abramson• The title

– should clearly explain what the report is about

• The summary – should be informative ------ “your advertisement”

• The report – should be easily intelligable

– should be no longer than is necessary

A scientist’s aim in a discussion with his colleagues

is not to persuade

but to clarify

Leo Szilard

“IMRAD” Yöntemi

Bradford Hill questions (1965)

Introduction: why did they start?

Methods : what did they do?

Results : what did they find?

Discussion: what do the results mean?

A – Z of Medical WritingTim Albert

BMJ Books, 2000

“the first principle is KISS”

(Keep It Short and Simple)

“construct your argument clearly”

• Kimlerde görülüyor / kimlerde görülmüyor?– yaş-cinsiyet-eğitim-meslek- .....

• Klinik özellikleri neler?– ateş-ağrı-kanama- .....

• Seyri nasıl?– iyileşiyor / öldürücü

• Tedavisi var mı?

Yeni bir hastalık(vaka raporları)

Olgu sunumu – ilginç vaka

• Senkron Primer Akciğer Kanseri (Ender görülür; 1931-1982 arasında toplam 382 olgu)

– 56 y. Erkek – Öksürük – hemoptizi– Sol hiler kitle – küçük hücreli kanser– Sağ paratrakeal kitle – epidermoid kanser– Beyinde çok sayıda metastaz– Palyatif XRT (beyin) ve 3 kür kemoterapi– 7 ay sonra öldü

(Toraks Dergisi; Nisan 2001, sayfa 53-55)

Mermer İşçilerinde SFT, Solunum Semptomları ve Akciğer Grafisi Bulguları

(Toraks Dergisi; Ağustos 2002, sayfa 188-193)

Grup n Yaş Çalışma süresi

Sigara içme (%)

Ocak 42 35,57±9,10 16,38±6,62 28 (66,7)

Atölye 54 27,10±9,56 9,14±6,88 34 (63)

Fabrika 140 32,24±8,88 9,05±7,39 88 (62,9)

Kontrol 102 27,54±7,39 8,21±5,93 64 (62,7)

Tablo I. Grupların demografik özellikleri

No investigation can be called “true science” without passing

through mathematical tests.

Leonardo da Vinci, 1452-1519

Mermer İşçilerinde SFT, Solunum Semptomları ve Akciğer Grafisi Bulguları

(Toraks Dergisi; Ağustos 2002, sayfa 188-193)

Grup

Sayı

Yaş

(yıl)

Çalışma süresi (yıl)

Sigara içme (%)

Ocak 42 35,57±9,10 16,38±6,62 28 (66,7)

Atölye 54 27,10±9,56 9,14±6,88 34 (63,0)

Fabrika 140 32,24±8,88 9,05±7,39 88 (62,9)

Kontrol 102 27,54±7,39 8,21±5,93 64 (62,7)

SD / SE hangisi?

Tablo I. Grupların demografik özellikleri

Mermer İşçilerinde SFT, Solunum Semptomları ve Akciğer Grafisi Bulguları

(Toraks Dergisi; Ağustos 2002, sayfa 188-193)

Grup Paket-Yılı

Ocak 8,76 ±9,9

Atölye 7,03 ±10,04

Fabrika 8,35 ±13,08

Memur, teknisyen 7,35 ±11,0

Tablo II. Gruplarda sigara paket-yıl

•Gruplardaki sayılar verilmemiş

•Sigara içmeyenler hesaplamaya dahil edildi mi?

ÖZET“amaç, yöntem, sonuç, yorum” konularından kısaca söz edilmeli

250 kelimeyi aşmamalı

Birinci Basamakta Anksiyete Bozuklukları-1STED; Ağustos 2003, sayfa 286-288

• I. Basamakta Çalışanlarda A. B.• I. Basamakta A. B. Saptanması – “yöntem”

(Toplumda A.B. Sıklığı – tarama)• I. Basamakta A.B. Tanı ve tedavisi• I. Basamakta A.B. izlenmesi

Birinci Basamakta Anksiyete Bozuklukları-1STED; Ağustos 2003, sayfa 286-288

– Kısa bir giriş– 1- Agorafobili ya da Agorafobisiz Panik Bozukluğu– Ayırıcı Tanı– Tedavi Yaklaşımı– Bilişsel Davranışçı Tedavi– İlaç Tedavisi– 2 tablo – belirtiler, ilaçlar– 1 resim

(Sonraki sayılarda 2 – 3 ve 4 No.lu başlıklar)

A Prospective Study of Fatal Occupational Accidents, Relations to Sleeping Difficulties

J. Sleep Res.; (2002) 11: 69-71

TTB Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Aralık 2002

Metastatik Akciğer Tümörlerinde Cerrahi TedaviToraks Dergisi; Ağustos 2002, sayfa 132-137

• Metastatik AC tümörü – 27 hasta 38 kez ameliyat ediliyor

• Primer tümör tanıları – çoğu osteosarkom,

• Uygulanan ameliyat türleri – lobektomi, wedge rezeksiyon

• 1 hasta ameliyat sırasında ölüyor

• 6 hasta izlem sırasında ölüyor

• 5 hasta “takip dışı” kalıyor – (lost to follow-up)

• 15 hasta hayatta– 1 yıllık sağkalım %88.2

– 5 yıllık sağkalım %31.5

• Metastaz sayısı bakımından BT – cerrahi karşılaştırılması

• BT ile 1 – 12 metastaz saptanıyor (ort. 2.12)

• Cerrahide 1 –67 metastaz bulunuyor (ort 5.27)

• 38 ameliyatın 18’inde BT metastaz sayısını doğru buluyor

Metastatik Akciğer Tümörlerinde Cerrahi TedaviToraks Dergisi; Ağustos 2002, sayfa 132-137

Bütünü parçalayarak yayın yapma“salamizasyon”

Metastatik akciğer kanseri olan 27 hastanın

– Demografik özellikleri– Primer tümör tanıları– Metastaz sayıları– Uygulanan ameliyat türleri– Sağkalım oranları

One picture is worth more than ten thousand words

Ancient Chineese Proverb

“Greenpeace” elemanı