View
256
Download
6
Category
Preview:
Citation preview
3/10/2008
Metodologija NIR-a- prvi dio: Uvod -
Prof. dr. Nijaz Bajgorićnijaz.bajgoric@efsa.unsa.ba
www.efsa.unsa.ba/~nijaz.bajgoric
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
2
Dva osnovna pristupa u elaboriranju metoda istraživanja
• Soft pristup (osnovni metodološki okvir, proces istraživanja, metode, naučni radovi, mag. rad, naučni izvori, IT-podrška, osnove kvantit. metoda, tehnika i alata)
• Hard pristup (detaljno razmatranje kvantitativno-kvalitativnog analitičkog instrumentarija koji se koristi u naučnom radu)
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
3
Okvirni sadržaj predavanja:
• Naučno istraživanje; proces istraživanja; istraživački projekat; metode istraživanja
• Naučni radovi i publikacije; magistarski rad; struktuiranje mag. rada; vodič za izradu mag. rada; korištenje literature
• E-izvori za NIR; sistemi indeksiranja; naučna produktivnost univerziteta i država; komparacija univerziteta; IT-podrška za NIR
• Primjer primjene stat. metode
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
4
Literatura – okvirni spisak
• Kukić, S., Markić, B., Metodologija društvenih znanosti, Ekonomski fakultet Mostar, 2006
• Saunders, M., Lewis, P., Thornhill, A., Research Methods for Business Students, 5th Edition, Pearson Ed, 2009
• Remenyi, D. et al., Doing Research in Business and Management, Sage, 1998
• Šušnjić, Đ., Metodologija, Beograd, 2005.• Belak, S., Uvod u znanost, Šibenik, 2005. • Šešić, B., Opšta metodologija, Naučna knjiga, Beograd, 1980.• Zelenika, R., Metodologija i tehnologija izrade znanstenog i stručnog
djela, Rijeka, 1990. • Šamić, M., Kako nastaje naučno djelo, Sarajevo, 1980• Pečujlić, M., Milić, B., Metodologija društvenih nauka, Beograd,
2000.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
5
Faze naučnog istraživanja
• Izbor i definiranje predmeta istraživanja• Odredjivanje cilja (ciljeva) istraživanja• Postavljanje hipoteza i ev. definisanje varijabli• Izrada projekta istraživanja• Prikupljanje podataka• Obrada podataka • Interpretacija podataka• Izvještaj o rezultatima istraživanja
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
6
Izbor i definiranje predmeta istraživanja
• Uočavanje i definisanje problema istraživanja (problem, problem domain)
• Podrazumijeva i traženje naučnih informacija koje su potrebne za formuliranja predmeta istraživanja
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
7
Vrste istraživanja:
• Opis - deskripcija• Objašnjenje - eksploracija• Analiza • Komparacija – komparativna analiza• Rješavanje problema • Benchmarking • Novo teorijsko-konceptualno rješenje• Case • ...
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
8
Izrada projekta istraživanja
• predmet ili problem istraživanja• cilj (ili ciljevi) istraživanja, • struktura projekta• metode i tehnike istraživanja• orijentacijski kalendar radova• sastav ekipe istraživanja• financijska i druga sredstva potrebna za
istraživanje• projekcija rezultata i koristi koje se mogu
očekivati od realiziranog istraživanja
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
9
Prikupljanje podataka- Izvori informacija -
• Bibliotečki izvori (knjige, naučni i stručni časopisi, i ostala bibl. gradja)
• Dokumentacijski centri• Arhive• Statistički i referalni centri• E-izvori (E-sources): online baze, e-časopisi• Ostali izvori sa Interneta (open, free): cases,
white papers, reports, success stories, webcasts• Itd.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
10
Obrada podataka
• U većini slučajeva je to primjena matematičkih, statističkih, simulacijskih, MS/OR metoda i tehnika
• U savremenim uslovima, primjena navedenih metoda i tehnika ide uz obavezno korištenje sw alata (standardnih ili specijalističkih)
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
11
Interpretacija dobivenih rezultata
• Rezultate je potrebno dovesti u vezu sa postavljenim hipotezama u smislu da li ih ti rezultati potvrđuju ili pobijaju
• Uporediti rezultate sa rezultatima sličnih istraživanja
• Komentarisati rezultate u kontekstu ciljeva istraživanja i postavljenih teza
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
12
Proces istraživanja
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
13
Proces istraživanja(Remenyi, Williams, Money, Swartz)
1. Pregled i ocjena literature (literature review)2. Formulisanje istraživačkog pitanja (research
question)3. Definisanje – izbor metodologije (methodology)4. Prikupljanje podataka (collecting evidence)5. Analiza podataka (analysing the evidence)6. Kreiranje zaključaka (conclusions)7. Razumijevanje ograničenja istraživanja
(limitations)8. Preporuke za dalji rad (recommendations)
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
14
Problem – Podaci - Metode
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
15
Vrste istraživanja, iz perspektive ekonomije/biznisa
• temeljna – primijenjena• deskriptivna – analitička• kvantitativna – kvalitativna• konceptualna – empirijska
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
16
Istraživačke metode – osnovna podjela:
• Kvantitativne • Kvalitativne
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
17
Metodologija vs. Metoda
• Metodologija – filozofske osnove ili pretpostavke metode ili šireg spektra metoda
• Metoda – konkretizacija metodologije, načini, postupci provođenja istraživanja
• Tehnike – specifični alati metode
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
18
Kvalitativne vs kvantitativne metode
Prihvatanje/odbacivanje tezePojašnjenje odredjenog problemskog područja
Rezultat
Istraživanje veza izmedju emp. fenomena
Deskripcija problema ili problemskog područja
Cilj
Identifikuje koncepte i/ili istražuje veze
Identifikuje koncepteKoncepti Deduktivno Induktivno Rezonovanje
Kvantitativno istraživanjeKvalitativno istraživanje
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
19
Najčešće primijenjene metode naučnog istraživanja su:
• induktivna i deduktivna metoda• metode analize i sinteze • metode apstrakcije i konkretizacije • metode generalizacije i specijalizacije• metoda klasifikacije • metoda deskripcije • metoda kompilacije • komparativna metoda • statističke metode • matematičke metode • metode modeliranja i simuliranja
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
20
• eksperimentalne metode • kibernetske i/ili metode sistemskog pristupa• empirijske metoda • metoda studija slučaja • metoda anketiranja i intervjuiranja • Delfi metoda• brainstorming • itd.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
21
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
22
Faze procesa istraživanja u funkciji dokazivanja hipoteze:
• identifikovanje – definisanje problema• određivanje ciljeva istraživanja• postavljanje hipoteze/a• definisanje ključnih pojmova• izbor istraživačke strategije • Izrada nacrta istraživanja• određivanje osnovnog skupa i/ili odabiranje uzorka
istraživanja• prikupljanje podataka• obrada i analiza podataka• tumačenje rezultata istraživanja • pisanje izveštaja o obavljenom istraživanju
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
23
Odredjivanje varijabli
Varijabla = promjenjiva veličina – veličina koja može imati različite vrijednosti, može biti: • nezavisna varijabla• zavisna varijabla
Matematičkim riječnikom: Y = f(x)
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
24
Hipoteza:
a) Svrhovitab) Provjerljiva, dokaziva, odnosno izvediva.c) Mora rezultirati odredjenim zaključcima.d) Mora biti u saglasnosti sa već provjerenim i
opšte prihvaćenim znanjima. e) Jednostavna.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
25
Metode prikupljanja podataka
• Posmatranje • Razgovori • Intervjui • Okrugli stolovi • Case studije • Statistički podaci • Anketni upitnici• Testovi• Itd.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
26
Case Study
• analiza individualnih slučajeva• može biti osoba, grupa, događaj, proces, firma,
itd. • tipičan slučaj za odredjeni tip emp. Fenomena• analiza slučaja omogućava generalizaciju
znanja• generalna primjena tih znanja za slučajeve iste
vrste
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
27
Prikupljanje podataka
• Intervju • Anketa • Upitnik
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
28
Anketa
• Anketa se realizuje ispitivanjem osoba cijele populacije ili dijela populacije.
• Precizno definisati populaciju.• Precizno definisati potrebnu informaciju u
funkciji cilja i predmeta istraživanja.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
29
• Anketa može uključivati sve osobe jedne populacije.
• Drugi tip ankete koji se češće primjenjuje u praksi je anketa određenog broja osoba populacije koji se naziva uzorak.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
30
Vrste anketa
– bez anketara: pismom, putem časopisa, putem maila i e-maila, preko Web-a)
– uz pomoć anketara, intervjuom (direktno, preko telefona)
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
31
Upitnik
• pažljivo planiranje pitanja (varijabli)• kratkoća• razumljivost• pitanja za ocjenu prikladnosti• ispitivanje na prethodnom uzorku• dva tipa pitanja:
– otvorena (bez ponuđenih odgovora)– zatvorena (s ponuđenim odgovorima)
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
32
Pitanja otvorenog tipa
1. Godina rođenja: _________________
2. Pol: ____________
3. Školska sprema: ____________
4. Zaposlenje: _________________
5. Bračni status: _________________
6. Radno iskustvo: ________________
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
33
Pitanja zatvorenog tipaKoju ste školu završili:
a) osnovnu školub) srednju školuc) višu školud) visoku školu
Zaposlenje-status:a) nezaposlenb) zaposlenc) penzionerd) domaćica
Bračni status:a) Oženjen/udatab) Neoženjen(neudatac) Rastavljen/ad) Udovac/udovica
Radno iskustvo: a) manje od 1 godineb) 1-5 godinac) 5-10 godinad) više od 10 godina
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
34
Metoda uzoraka
– Utvrđuje obilježja jedne populacije iz obilježja prethodno utvrdjenog uzorka
– Procjenjuje parametre populacije na osnovuparametara uzorka i ocjenjuje pouzdanost te procjene
Uzorci mogu biti: - Probabilistički uzorci- Neprobabilistički ili namjerni
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
35
Prednosti metode uzorka:
– Smanjenje troškova– Brže prikupljanje podataka i dobivanje
odredjenih procjena– Veći kvalitet rezultata, budući da ankete
pomoću uzorka vode za to obučeni ljudi
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
36
Nedostaci metode uzoraka:
- uzorak ne daje podatak za svaku jedinicu iz stat. skupa
- rezultati sadrže i tzv. pogrešku uzorka - neophodna posebna obuka za
sporovodjenje ove metode
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
37
Eksperiment
• Prikupljanje podataka eksperimentisanjem podrazumijeva sistematsku i kontrolisanu realizaciju eksperimenta sa namjerom da se izučavaju razni fenomeni, porede situacije ili provjere hipoteze.
• Postupak realizacije eksperimenta se strogo kontroliše prema unaprijed razrađenom protokolu.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
38
Prezentacija statističkih podataka
• Deskriptivna• Statističke serije • Tabelarna• Grafička • Korištenjem matematičkog instrumentarija.
3/10/2008
Varijable u istraživanju
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
40
Cilj svakog istraživanja
• Utvrđivanje povezanosti i medjusobnih uzročnih odnosa među “varijablama”(promjenjivim veličinama): nezavisno promjenjiva i zavisno promjenjiva veličina (e)
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
41
Promjenljive (varijable)
• Ako se jedna ili više karakteristika nekog objekta ili pojave može mijenjati, onda se ona se može posmatrati kao promjenjiva (promjenljiva veličina) ili varijabla
• Promjenjiva veličina predstavlja neko empirijsko svojstvo objekta, empirijske pojave ili procesa, stanja, događaja i sl., koje može imati različite vrijednosti
• Problem istraživanja – karakter odnosa između dvije ili većeg broja promjenjivih.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
42
Zavisne i nezavisne promjenjive
• Varijabla koju istraživač želi da objasni (čije ponašanje želi da istražuje) naziva se zavisna varijabla. Matematički se izražava kao Y.
• Varijabla za koju istraživač očekuje da utiče na ponašanje zavisne varijable naziva se nezavisna varijabla. Označava se sa X.
• Ukoliko zavisnost postoji, ona se matematički označava kao Y = f(X)
3/10/2008
Metode naučnog istraživanja- kratak opis najčešće korištenih metoda, prema: Belak, S., Uvod u
znanost, VŠTM Šibenik, 2005
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
44
Induktivna metoda
Induktivna metoda je primjena induktivnog načina zaključivanja pomoću kojeg se na osnovu analize pojedinačnih činjenica dolazi do zaključka o opštem sudu, od zapažanja konkretnih pojedinačnih slučajeva dolazi do opštih zaključaka.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
45
Deduktivna metoda
Deduktivna metoda je primjena deduktivnog načina zaključivanja prema kojem se iz opštih sudova izvode posebni i pojedinačni zaključci.
Deduktivna metoda u nauci služi za: objašnjenje činjenica i zakona, za predviđanje budućih događaja, za otkrivanje novih činjenica i zakona, za dokazivanje postavljenih teza, za provjeravanje hipoteza i za naučno izlaganje.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
46
Metoda analizeMetoda analize je postupak naučnog istraživanja
raščlanjivanjem složenih pojmova, sudova i zaključaka na njihove jednostavnije sastavne dijelove i elemente.
Postoje dvije vrste analize: deskriptivna, kada se opisuju elementi neke cjeline i eksplikativna, kada se pokušava objasniti određena cjelina na osnovu njenih dijelova.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
47
Metoda sintezeMetoda sinteze je postupak naučnog istraživanja i
objašnjavanja stvarnosti putem sinteze jednostavnih sudova u složenije.
Sinteza je proces uopštavanja u kojemu nastaju sve apstraktniji pojmovi u uspoređivanju s prethodnim pojmovima.
Sinteza je način sistematiziranja znanja po zakonitostima formalne logike, kao proces izgradnje teorijskog znanja u pravcu od posebnog ka općem.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
48
Metoda apstrakcijeApstrakcija je misaoni postupak bilo kakvog odvajanja,
bilo odvajanje opšteg i eliminisanje posebnog, bilo misaoni postupak odvajanja posebnog i individualnog, zanemarivanje opšteg.
Apstrakcija ima dvostruki smisao: apstrakcija opšteg ili apstrakcija posebnog. Apstrakcijom se odvajaju nebitni od bitnih elemenata pojave ili predmeta istraživanja.
Apstrakcija počiva na analizi, ali analiza kao postupak rastavljanja, predstavlja i odvajanje, apstrakciju dijelova iz cjeline pojave.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
49
Metoda konkretizacije
Konkretizacija je postupak suprotan apstrakciji. Konkretizacija može biti: shvatanje jedinstva
apstraktno-opšteg u posebnom i individualnom, shvatanje jedinstva apstraktno-posebnog s opštim u svakom predmetu ili pojavi.
Bilo da se određuje apstraktno-opšte u posebnom ili apstraktno-posebno u opštem, s pomoću opšteg vrši se konkretizacija, jer se predmet istraživanja konkretno shvata kao realno jedinstvo opšteg i posebnog.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
50
Metoda generalizacije
Metoda generalizacije je misaoni postupak uopštavanja kojim se od jednog posebnog pojma dolazi do uopštenijeg koji je po stepenu viši od ostalih pojedinačnih. Od pojedinačnih opažanja izvode se uopšteni zaključci, koji su realni samo ako imaju oslonac u stvarnosti.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
51
Metoda specijalizacijeMetoda specijalizacije je postupak kojim se od opšteg pojma
dolazi do novog pojma, manjeg obima a većeg sadržaja.
Specijalizacija se temelji na analitičko-sintetičkoj metodi i apstraktno-konkretiziranoj metodi.
Da bi se tom metodom došlo od opšteg do posebnog, potrebno je izvršiti: konkretizaciju opšteg u posebno, ili sintezu, apstrakciju posebnog iz opšteg i analizu stvarnog opšteg.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
52
Metoda dokazivanja
Dokazivanje je jedna od najvažnijih naučnih metoda u kojoj su inkorporirane skoro sve metode i svi posebni metodički postupci: analiza i sinteza, generalizacije i specijalizacija, indukcija i dedukcija, apstrakcija i konkretizacija.
Svrha metode je utvrditi tačnost neke spoznaje.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
53
Metoda osporavanja
Suprotan postupak u odnosu na postupak dokazivanja je osporavanje.
To je zapravo metodički postupak kojim se umjesto dokazivanja teze, ona odbacuje i pobija. Ono se sastoji u dokazivanju pogrešnosti teze.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
54
Metoda klasifikacijeMetoda klasifikacije najstarija je i najjednostavnija naučna
metoda.Klasifikacija je sistematska i potpuna podjela opštega pojma na
posebne, u okviru obima pojma. Nauka zapravo počinje klasifikacijom. Na osnovu spoznaja o
prirodi stvari, klasifikacija predstavlja sistemske grupe predmeta, ili raspodjele niza srodnih pojava.
Tako se, na primjer, pojam nauke klasifikuje na pojedinačne i univerzalne nauke.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
55
Metoda deskripcijeMetoda deskripcije je postupak jednostavnog opisivanja ili
očitavanja činjenica, procesa i predmeta u prirodi i društvu te njihovih empirijskih potvrđivanja odnosa i veza, ali bez naučnog tumačenja i objašnjavanja.
Ova se metoda primjenjuje u početnoj fazi naučnog istraživanja, a ima veću vrijednost ako je jednostavno opisivanje povezano s objašnjenjima o uočenim važnijim obilježjima opisivanih činjenica, predmeta i procesa, njihovih zakonitosti i uzročnih veza i odnosa.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
56
Metoda kompilacijeMetoda kompilacije je postupak preuzimanja tuđih rezultata
naučnoistraživačkog rada, odnosno tuđih opažanja, stavova, zaključaka i spoznaja.
Metoda kompilacije može se upotrijebiti u kombinaciji s drugim metodama u naučnoistraživačkom radu, tako da djelo nosi u što većoj mjeri lični pečat autora kompilatora, koji će, uz lični pristup pisanju naučnog ili stručnog djela korektno i na uobičajen način citirati sve ono što je od drugih preuzeo.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
57
Komparativna metoda
Komparativna metoda je postupak uspoređivanja istih ih srodnih pojava ili utvrđivanja njihove sličnosti u ponašanju i intenzitetu i razlika među njima.
Ova metoda omogućuje istraživačima da dođu do raznih uopštavanja, novih zaključaka koji obogaćuju spoznaju.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
58
Statistička metodaStatistička metoda može se nazvati i opšta naučna metoda; u
novije vrijeme postala jedna od najvažnijih naučnih metoda; često se koristi u naučnoistraživačkom radu u svim naučnim područjima. Istraživanja u naučnim područjima društvenih nauka nezamisliva su bez primjene statističke metode.
Statistika je nauka o metodama pomoću kojih analiziramo pojave koje nas okružuju, tako da pomoću grafikona i izračunatih pokazatelja otkrivamo njihove strukture, karakteristike i zakonitosti u pojedinim vremenskim intervalima te uzročno-posljedične veze između tih pojava.
3/10/200810/6/2011 Prof. dr. N. Bajgorić, Ekonomski fakultet u Sarajevu
59
Metoda uzoraka
Ispitivanje dijela skupa na osnovu slučajnog izbora jedinica naziva se metoda uzoraka. Vrlo se često primjenjuje u naučnoistraživačkom radu.
Bit metode uzoraka je stav da se relevantne statističke informacije o masovnoj pojavi mogu odrediti na osnovu malog uzorka.
Problemi pouzdanosti metode uzoraka svode se na određivanju veličine uzorka i reprezentativnosti odabranih jedinica.
Recommended