Quyền của Người Mắc Nợ - consumer-action.org · công ty mua lại các món nợ chưa...

Managing Moneywww.managing-money.org

Quyền của Người Mắc NợTự Bảo Vệ Quý Vị

Không Bị Kiện Vì Nợ

Dự Án của Consumer Action

Trang 2

3 Cácquyềncủaquývịkhimắcnợ

6 Khivănphòngđòinợliênlạcvớiquývị

8 Tránhbịvănphòngđòinợgiảmạolừa

9 LiênLạcVớiVănPhòngĐòiNợ

10 Vănphòngđòinợvàcơquanbáocáotíndụng

10 TránhĐừngBịKiện

13 KhaiPháSản

13 HồiĐápKhiBịKiện

16 BuộcPhảiCóTrọngTàiPhânXử

17 Chuẩnbịchongàyratoà

18 Nếuquývịthuakiện

21 Cáctrợgiúppháplýmiễnphívàgiáphảichăng

22 Đệđơnkhiếunại

Quyền của Người Mắc Nợ

Tự Bảo Vệ Quý Vị Không Bị Kiện Vì Nợ

Trang ChủĐề

Trang 3

Nếu quý vị có thể bị kiện hay đã bị văn phòng đòi nợ kiện vì mắc nợ, quý vị cần biết quyền hạn và các lựa chọn của quý vị.Luật của chính phủ liên bang và tiểu bang kiểm soát cơ sở đòi nợ được và không được làm gì.Trong một số trường hợp, các luật này đưa đến kết quả vụ kiện bị bác hay giải quyết ổn thoả mà phần lợi nghiêng về quý vị.Tập hướng dẫn này giúp quý vị hiểu:

• Cácquyềnvàlựachọncủaquývịkhitrựcdiệnvớivụkiệnhaycóthểbịkiện;

• Cáchnóichuyệnvớivănphòngđòinợ• Cácbướcquývịcầnnênlàmđểtránhbịkiện;• Tiếntrìnhthôngthườngđểhồiđápkhibịkiện;• Chuyệngìcóthểxảyranếuquývịthuakiện;• Đệđơnkhiếunạiởđâunếuquyềncủaquývịbịviphạm,và• Cáccơquanpháplýtrợgiúpmiễnphíhaytínhgiáphảichăng.

Tập cẩm nang này đơn thuần chỉ để hướng dẫn và không mang mục đích cố vấn pháp lý. Quý vị nên liên lạc với luật sư có có khả năng và kinh nghiệm trong tiểu bang quý vị ở để được tư vấn cho các vấn đề cụ thể của quý vị. Có các văn phòng cố vấn pháp lý miễn phí hay tính giá phải chăng.

Các quyền của quý vị khi mắc nợNgườitiêuthụởHoaKỳđềuđượchưởngquyềnbìnhđẳngnhưnhautrongcácquyluậtcủachínhphủliênbangvềđòinợ.Hầuhếtcáctiểubangcũngcóluậtđòinợriêng.Cácluậtnàycũnggiốngnhưluậtbảovệngườitiêuthụcủaliênbang,nhưngởmộtsốtiểubang,luậtbảovệnhiềuvàmạnhhơn.

Quyền Được Chính Phủ Liên Bang Bảo VệLuậtliênbangdựatrênSắcLuậtFairDebtCollectionPracticesAct(FDCPA)đểkiểmsoátchínhyếucáccơsởđòinợ.NhaThanhTraMậuDịchLiênBangFTC(FederalTradeCommission)vàVănPhòngBảoVệTàiChánhCủaNgườiTiêuthụCFPB(ConsumerFinancialProtectionBureau)đặctráchthihànhsắcluậtnày,nghiêmcấmvănphòngđòinợkhôngđượcdùngcácthủđoạnbấtcông,hàlạmhaygiantráđểđòinợ.Chiếutheoluật,cácvănphòngđòinợphảilàmtheocácấnđịnh(thídụ,gởithơthôngbáovềmónnợvàngưngđòi

Trang 4

nợchođếnkhihọđãgởithơhồiđápcácđòihỏikiểmchứngmónnợcủaquývị),họcóthểlàmcácviệccụthể(thídụ,liênlạcvớiquývịtạisởlàmtrừkhiquývịkhôngchophép)vàkhông đượclàmcácviệcnàođó(nhưgọiđiệnthoạichoquývịvàogiờcụthể,liênlạctronglúchaytạinơiquývịđãnóivớihọkhôngthuậntiệnchoquývịhoặchùsẽkiệnquývịratoàdùhọsẽkhônglàmhaykhôngthểkiện.)

SắcLuậtFDCPAchỉápdụngchocáccơsởđòinợ.Baogồmcácvănphòngđạidiệnđòitiềnchochủnợ,luậtsưchuyênvềđòinợ,vàcôngtymualạicácmónnợchưatrảvàhọcốgắngđòitiềnlại(côngtymuanợ).Sắcluậtthườngkhôngápdụngchochủnợgốc(côngtyquývịđãmượntiềncủahọ).Luậtápdụngchocácmónnợmuanhà,thẻtíndụng,phítổnchữabệnh,vàcácmónnợkhácchủyếuchomụcđíchcánhân,giađìnhhaycảhộ.Luậtkhôngápdụngchocácmónnợliênquanđếnthươngmại.

NhaThanhTraFTCđãđúckếtcácđiểmquantrọngtrongSắcLuậtFDCPAthànhmộttàiliệudễđọcvàmiễnphí,quývịcóthểtìmthấytrênmạngđiệntoán[bit.ly/FTC-debt-collection].CơQuanTácĐộngGiớiTiêuThụ(ConsumerAction)cũngphổbiếnbảnhướngdẫnrõràngvềSắcLuậtFDCPA[bit.ly/ca-fdcpa].

Quyền Được Tiểu Bang Bảo VệHầuhếtcáctiểubangđềucóquyluậtriêngđểkiểmsoátcáchlàmviệccủacácvănphòngđòinợ,vàmộtsốluậtcònchặtchẽhơncảluậtFDCPAcủaliênbang.Thídụ,SắcLuậtcủatiểubangCaliforniamangtênFairDebtCollectionPracticesActbaogồmnhiềuloạivănphòngđòinợhơn,kểcảcácchủnợgốctựđòinợcủahọ.

Quývịcóthểtìmđọccácluậtlệcủatiểubangvềđòinợchocôngbằng,nếucó,tạitrangmạngcủaNolo[bit.ly/Nolo-state-debt-laws]vàtạitrangmạngcủaThePrivacyRightsClearinghouse[https://www.privacyrights.org/consumer-guides/debt-collection-and-your-rights].Quývịcũngcóthểliênlạcvớivănphòngbiệnlýcủatiểubang[bit.ly/find-ag]đểbiếtthêmchitiếtvềcácluậtlệtrongtiểubangquývịở.Luậttiểubangcũnggiớihạnthờigiankiện(hạnchótđểđệđơnkiện)chonhiềuloạinợkhácnhau.Mónnợtrởthành“khoásổ”(time-barred)khithờihạnđượckiệnđãhết-haynóicáchkhác,ngườiđòinợđãkhôngkiệnquývịtrướcngàyhếthạn.Mộtkhingườiđòinợđãbỏlỡcơhộiđượckiện,họkhôngcònđượcđemquývịratoà.Nhưngkhôngcónghĩaquývịhếtmắcnợhayngườiđòinợngưngcốgắng

Trang 5

đòichobằngđược.(Tuynhiên,chiếutheoSắcLuậtFDCPAquývịcóthểgởithơđếncơsởđòinợyêucầuhọkhôngđượcliênlạcvớiquývịnữa).Nếucơsởđòinợbáocáomónnợtớivănphòngbáocáotíndụng,nócũngkhôngcónghĩamónnợchưatrảsẽđượcxoátrongbảnbáocáotíndụngcủaquývị.Cáctintứcxấu(tiêucực)sẽđượcđểtrongbảnbáocáotíndụngcủaquývịtrongbảynăm,còntintứcphásảncánhântrong10năm.

Đểbiếtthêmchitiết,xinxembảntinxácthậtcủaNhaThanhTraFTCtựađề“Time-BarredDebts”[bit.ly/FTC-time-barred].QuývịcũngcóthểbiếtvềthờigiangiớihạnđượckiệntạitrangmạngcủaBankrate[bit.ly/bankrate_SOLs]haytạiNolo.com[http://bit.ly/29a4cf3].Đểbiếtthêmchitiếtvềthờihạncònkiệnđượctínhtoánrasao(haykhiđồnghồbắtđầuđiểm)vàtrongtrườnghợpnàovụkiệnbịbãibỏ,xinđọcbài“CalculatingtheStatusofLimitations”củaNolo[http://bit.ly/2bvsKfq].Nênnhớ,hạnchótđểkiệnkhôngápdụngchocáchoáđơnnợthuếliênbangvàtiểubang,nợhọcphímượncủachínhphủliênbanghaytiềnchucấpchovợ/chồngcũvàconcáisaukhilydị.

Mộtsốtiểubangbuộcvănphòngđòinợphảicógiấyphéphànhnghề.Nếumộtvănphòngđòinợkiệnquývịvàthắngkiệnnhưngkhôngcógiấyphéphànhnghề,ánlệnhcủatoàcoinhưbịbãibỏ.Quývịcóthểbiếtvănphòngđòinợđócógiấyphéphànhnghềtrongtiểubangcủaquývịhaykhôngbằngcáchliênlạcvớibiệnlýcuộc(vănphòngđòinợchỉcầnxinmộtgiấyphépthươngmạithôngthườngđểmởvănphòngởCalifornia.)

Hầuhếtcáctiểubangcóấnđịnhmộtgiớihạnvềlãisuất,luật“usury”cấmchủnợtănglãisuấtchovaylêncaovôlý.Nếutiềnchovayvượtquálãisuấttốiđatiểubangchophép,chủnợcóthểbịphạt,mộtphầntiềnlờicóthểđượcxoábỏhayhợpđồngcóthểbịcoinhưkhôngthểthựcthi.QuývịcóthểthấydanhsáchliệtkêlãisuấtgiớihạncủachínhphủtiểubangchỉđịnhtạiLendingKarma.com[bit.ly/usury-laws].Rấttiếc,cácluật“usury”cấmtăngvôlýlãisuấtchovaykhôngápdụngvớiloạinợcụthể(thídụcácnợthươngmại)hayvớicácngânhàng,ngânhàngtiếtkiệmvàchovay,hayngânhàngcôngđoàn,vìthếluậtcũngkhôngápdụngchothẻtíndụng.Chiếutheoquyluậtcủachínhphủliênbang,nhữngchủnợnàyđượcphéptínhlãisuấtchovayvàlệphícaohơnmứcmàluậttiểubangchophép,nếucó.Câuhỏiđặtraởđây,cáccơsởmualạinợ(ngườithumuacácmónnợchưatrảtừchủnợgốcvớigiárẻhơnsốtiềnnợchưa

Trang 6

trảvàhọcốgắngđòihếtsốtiềnnợ)cóthểtiếptụctănglãisuấtchovaycaohơnmứcgiớihạnmàluật“usury”củatiểubangấnđịnhsaukhihọmuacácmónnợtừngânhànghaytừcácchủnợđượcmiễntheoluậttrênhaykhông.Cáchtốtnhất,quývịnênliênlạcvớimộtluậtsưđểđượchướngdẫnvàcốvấnvềchuyệnnày.

Khi văn phòng đòi nợ liên lạc với quý vịĐểbảovệsựriêngtưcủaquývị,ngườiđòinợliênlạcvớiquývịquađiệnthoạiphảikiểmchứngdanhtánhcánhâncủaquývịtrướckhitiếtlộtintứcvềmónnợ.Mộtkhihọđãkhẳngđịnhđúnglàquývị,họphảichoquývịbiếtmụcđíchcủacuộcgọivàhọchínhlàngườiđòinợ.Nếuyêucầu,ngườiđòinợphảichoquývịbiếttên,địachỉ,sốđiệnthoạivàđịachỉtrangmạngđiệntoáncủacôngtyđòinợ.Nếuquývịnghingờvềsựxáctíncủacuộcgọi,haykhôngmuốnxácnhậndanhtínhcánhâncủaquývịquađiệnthoại,quývịcóthểnóivớingườiđòinợquývịmuốnhọgởimộtthơthôngbáođếnđịachỉhọcótronghồsơ,trướckhiquývịnóichuyệnthêmvớihọ.

Trongvòng5ngàytínhtừngàyđầutiênliênlạcvớiquývị,vănphòngđòinợphảigởichoquývịmột“thôngbáoxácnhận.”Trongthôngbáonàyphảicócácchitiếtvềmónnợ,baogồmsốtiềnnợ,lệphívàlãisuấtgộplại,vàtêncủachủnợnguyênthuỷ.Thơcũngphảigiảithíchvềcácquyềncủangườitiêuthụ,baogồmquyềnđốichấtmónnợ.Nếuvănphòngđòinợkhônggởithơchínhthứcnàytrongvòngnămngày,nhưngtiếptụcđeođuổiquývịđểđòinợ,họđãviphạmluậtFDCPAvàquývịcóquyềnkiệnhọ.

Đểbảovệquyềncủamình,quývịphảiđốichấtvềmónnợ,đòichứngminhmónnợ(chitiếtchobiếtquývịcómắcnợ)và/hayviếtthơđòibiếttênvàđịachỉcủachủnợgốctrongvòng30ngàykểtừngàyquývịnhậnđượcthơthôngbáochínhthức.(Cóthờihạnnàyđểquývịthấytầmquantrọngcủavụviệcvàđừngtỉnhbơngườiđòinợchínhthức.)Vănphòngđòinợkhôngcóhạnchótđểhồiđáp,nhưnghọphảingưngcáchoạtđộngđòitiềnchođếnkhihọgởithơhồiđápđếnquývị.Họsẽbắtđầuđòitiềnsaukhiđãcungcấpchoquývịcáctintứcquývịyêucầuvà/haychứngminhquývịlàngườinợsốtiềnđó.Nếuquývịbỏlỡcơhộiđốichấttrongvòng30ngày,vănphòngđòinợsẽchorằngmónnợđóđúnglàcủaquývị(họkhôngcầnkiểmchứng)vàtiếptụcđòinợtrongvòng30ngàyvàsauđó.Tuynhiên,quývịcóthểđốichấtvềmónnợbấtcứlúcnàochodùnósẽkhôngkhiếnbênđòinợngưngđòi.(VănPhòngBảo

Trang 7

VệTàiChánhCủaNgườiTiêuThụDFPB(TheConsumerFinancialProtectionBureau)cungcấpnămloạimẫuthơviếtsẵnđểquývịcóthểdựatheođóviếtlạichophùhợpvớitrườnghợpcủaquývịvàgởithơđếncơsởđòinợ,đốichấtmónnợ,yêucầuđượcbiếtthêmchitiếthaykhẳngđịnhcáchquývịmuốnđượcliênlạc:http://1.usa.gov/1mpCrz5).Cáclýdođểđốichấtmộtmónnợbaogồm:

• Mónnợlàhậuquảcủamộtvụăncắpdanhtínhcánhân.• Nhầmlẫnquývịvớingườikhác.• Mónnợchiphíbệnhlýđánglẽđãđượchãngbảohiểm,Medic-

aidhayMedicare,v.v…trả.• Quývịkhôngđồngývớisốtiềnnợ.• Sốtiềnnợnhiềuhơnsốtiềnquývịthậtsựnợvìlệphícaovà

lãisuấtphạtđãbịngườiđòinợcộngthêmvào.• Quývịđãtrảhaymónnợđãđượcgiảiquyếtổnthoả.• Mónnợquácũ(khoásổ).(Nếukhôngrõthờihạnấnđịnhbên

đòinợcònkiệnđược,quývịnênhỏihọtrựctiếp.Nếucócâutrảlời,đóchínhlàsựthật.Quývịcũngcóthểhỏibênđòinợchobiếtngàycuốicùngquývịtrảnợ.Nósẽgiúpquývịbiếttínhthờihạncònbaonhiêungàyđểbênđòinợđượcquyềnkiệnquývị.Nếumónnợđãhếthạnđểđòivàquývịkhôngmuốntrả,quývịcầnviếtthơyêucầuvănphòngđòinợngưngliênlạcvớiquývị.Đừngnhậncómắcnợhaytrảnợvìlàmnhưvậythờihạnkiệnđượcsẽđượcgiahạnthêmhayhếtkhoásổ.)

Nhiềuvănphòngđòinợcốgắnggọiđiệnthoạichoquývịlúcđầu,nhưngkhôngphảinơinàocũnglàmnhưvậy.Nếuhọgởithơtrước,quývịvẫncóquyềnnhưkhihọgọi.Khinhậnđượcthơ,quývịnênđọckỹ.Quývịphảihồiđáp,trừkhicólýdotinrằngláthơlàgiảmạo.Đừngtỉnhbơthơcủavănphòngđòinợ!

Đểbiếtthêmchitiếtxinđọcbài“Cóquyluậtnàohạnchếvănphòngđòinợnóihaylàmgìkhông?”trongtrangmạngcủaCFPB[http://bit.ly/2alYTXp]vàbài“Khivănphòngđòinợgọi:Hướngdẫnngườitrongcuộchồiđápvớibênđòinợ”củaCơQuanConsumerAction[http://bit.ly/1QqyuaN].Luôngiữcácbảnsaovàchứngtừhaycuộcnóichuyệncủaquývịvớinơiđòinợ.Cácchứngtừcógiátrịnhưthơemailshồiđáp,thơxácnhậnquamáyfax,haybiênnhậnthơbảođảmgởilại.

Trang 8

Tránh bị văn phòng đòi nợ giả mạo lừa Nhiềuvănphòngđòinợcóthật,nhưngcũngcónhiềuvănphònggiảhiệu,nhiềunơigiảdạnglàngườiđòitiềnđếnthâucácmónnợ“mơhồ”hay“ma”—làcácmónnợkhônghiệnhữuvìnóđãđượctrảhết,miễntrả,thathứ,khoásổ(quáthờihạnđểđòi)hayhoàntoànbịađặt.Cácnạnnhânchịutrảvìsợhãinêntưởngrằnghọcómắcnợthậtnênsẽbịhậuquảnặngnềnếuhọkhôngtrả.Hoặckẻđòinợgiảmạomuốnthâuthậpcáctintứccánhânđểăncắpdanhtínhcánhâncủangườikhácchomụcđíchbấtchính.

Cácdấuhiệungườiđòinợlàkẻgiangọiđiệnthoại:• Ngườigọikhôngthểcungcấptên,địachỉvàbốnsốcuốithẻan

sinhxãhộicủaquývị.• Ngườigọiyêucầuquývịđọchếtsốansinhxãhội,ngàytháng

nămsinhhaycácchitiếtcánhântrọngyếukhác.• Ngườigọitừchốikhôngcungcấpchitiếtvềvănphòngđòinợ

haymónnợ.• Quývịkhôngbiếtgìvềmónnợnày.• Ngườigọitựnhậnhọtừcơquancủachínhphủ,nhưSởThuế

VụIRS,vàkêuquývịchuyểntiềnquangânhànghaybỏtiềnvàothẻtrảtrướckhônggiớihạnvàđưamậtsốcủathẻ(cơquanchínhphủsẽkhôngbaogiờyêucầuquývịlàmnhưvậy).

• Ngườigọixáchnhiễuquývị,hămdoạsẽbịbắtgiam,chửitụchaytừchốikhôngchoquývịnóichuyệnvớingườiquảnlý.

• Ngườigọinóiquývịphảitrảnợngaylậptức,hoặckhác.• Ngườigọikhônggởichoquývịthơthôngbáochínhthức.

Quývịkhôngnhậnratêncủavănphòngđòinợkhôngcónghĩanógiảmạo.Đôikhicácmónnợđãđượcbánđihợppháp,cơsởphụcvụkháchhàngthayđổi(nhấtlàchocácmónnợđịaốcvàhọcphí)cũngnhưcáccôngty(đặcbiệtlàcácngânhàng)đượccáccôngtykhácmualại.Cácvănphòngđòinợcũngmangtêncôngtykháctrongtiểubanghọcógiấyphéphànhnghềvìtênchínhcủahọquátrùngvớitêncủacáccơsởthươngmạikhácđãcógiấyphéphànhnghềởtiểubangđó.

Mỗiláthơcủavănphòngđòinợgởichoquývịphảicóhuyhiệu,địachỉvàsốđiệnthoạicủahọgiốngnhưtên,địachỉvàsốđiệnthoạingườigoiđòinợcungcấp.Dùngcácchitiếtnàyđểtìmtrênmạngđiệntoánvănphòngđócóthậtkhông.Tronglúcchờvàchođếnkhi

Trang 9

xácminhđượcvănphòngđòinợmàngườigọiđạidiệnlàcóthậtvàhọliênlạcvềmónnợquývịchưatrả,nên:

• Từchốinóichuyện(haytrảnợ)chođếnkhiquývịnhậnđượcthơthôngbáochínhthứcvềmónnợvàvềvănphòngđòinợ.

• Đừngchocácchitiếttrọngyếuvềcánhânhayngânhàngnhưtrươngmụcngânhàng,thẻtíndụnghaysốAnSinhXãHội.

• Nếubênđòinợnóihọtừcơquancủachínhphủ,tìmsốđiệnthoạichínhthứccủavănphòngđòinợvàgọiđểxácminh.Đừngđoánmòsốgọihiệnlêntrongđiệnthoạicủaquývịlàsốcủavănphòngđòinợ—kẻgiancóthểdùngcôngcụkỹthuậtđểdấusốđiệnthoạicủahọ.

• Nếuquývịnghĩmónnợlàđúng,nênliênlạcvớichủnợgốcđểkiểmchứngmónnợđãđượcchuyểnsanghayđãbánchovănphòngđòinợđãgọichoquývị.

Liên Lạc Với Văn Phòng Đòi NợMộtkhiquývịbiếtngườigọiđúnglàtừvănphòngđòinợvàquývịcómắcnợ,đâylàlúcquývịcầnnóichuyệnvớihọ.Quývịcóquyềnyêucầubênđòinợkhôngđượcliênlạcvớiquývị,nhưngtrốntránhkhôngtrảlờiđiệnthoạihaythơgởicủavănphòngđòinợchínhthứcsẽkhiếnhọnhanhchóngcócácbiệnphápkhácnhưđệđơnkiện.(Quývịcóthểyêucầuhọđừnggọiquývịvàlầntớichỉnêngởithơchoquývị.)

Khôngliênlạchoàntoànvớivănphòngđòinợchínhthứckhôngphảilàquyếtđịnhkhônngoan,quývịthậtracóquyềnyêucầubênđòinợchỉđượcliênlạcvớiquývịkhinào.Ngườiđòinợkhôngđượcliênlạcvớiquývịtronggiờhaynơichốnkhôngthuậntiệnchoquývị.Nhớgởithơyêucầu.Ngườiđòinợcóthểkhônggọiquývịởsởlàmnếuquývịchohọbiết(bằnglờihaythơ)rằngquývịkhôngđượctrảlờiđiệnthoạitrongsở.(Dùtrongtrườnghợpnàykhôngcầnphảiviếtthơ,nhưngquývịnênkhônngoangởithơnhắcvănphòngđòinợviệcnàyđểcómộthồsơlưuvềlờiyêucầucủaquývị.)

Nếuvănphòngđòinợbiếtquývịcóluậtsưđạidiệnchoquývị,họphảiliênlạcvớiluậtsưthayvìvớiquývịnếuhọcóhaydễtìmtênvàthôngtinliênlạccủaluậtsư.(Quývịcầncungcấpchohọ,nếucần.)

Tronglúcnóichuyệnvớibênđòinợ,giữbìnhtĩnhvàlễđộ—cuộcnóichuyệnsẽnghiêngvềphíacólợichoquývị.SắcluâtFDCPA

Trang 10

cấmngườiđòinợkhôngđượcdùngngônngữlỗmãnghaychửitục;quývịcũngkhôngđượclàmvậy.

Giữtấtcảcácchitiếtđãviếtxuốngvềcuộcnóichuyệnvớingườiđòinợ,baogồmngày,giờvànộidungcuộcnóichuyện.NósẽgiúpquývịnhớlạiđãbànthảovềchuyệngìvànósẽlàhồsơlưunếungườiđòitiềnviphạmbấtcứđiềugìtrongsắcluậtFDCPA.

Văn phòng đòi nợ và cơ quan báo cáo tín dụngNgườitiêuthụcóthêmmộtquyềnquantrongkhác,đólàcứcách12tháng,họcóquyềnxinbảnbáocáotíndụngmiễnphítừbacơquanbáocáotíndụngchính(Equifax,ExperianvàTransUnion)tạiwww.AnnualCreditReport.com.Nósẽgiúpquývịbiếtmìnhnợcáigìvàtìnhtrạngrasao.Khôngphảimónnợtrễhạnnàocũngđềubịgởitớivănphòngbáocáotíndụng,nhưngđasốbịgởi.Quývịcóthểthấyđượcnhiềuchitiếttrongbảnbáocáotíndụng,trongmộtsốtrườnghợp,biếtchủnợgốclàai,mónnợđãchuyểngiaohaybánchovănphòngđòinợkhinào,sốtiềnnợcònlạibaonhiêu,lầncuốitrảnợv.v.Nếumónnợkhôngthấytrongbảnbáocáotíndụng,nócóthểvẫnhiệnhữu,nhưngquývịcầnđượccóchứngcớ.

Nếuquývịđốichấtvềmónnợ,vănphòngđòinợkhôngđượcphépbáocáomónnợtớicơquanbáocáotíndụngtrừkhivàchođếnkhinóđượckiểmchứng.Nếumónnợđãbịbáocáo,vănphòngđòinợphảithôngbáochocáccơquanbáocáotíndụngrằngmónnợđangtronggiaiđoạnđốichất.Saukhikiểmchứngmónnợ,vănphòngđòinợcóthểbáocáo,nhưngchỉđượcbáocáomónnợtrongtìnhtrạng“đốichất.”VănphòngđòinợsẽviphạmSắcLuậtFDCPAvàSắcLuậtTheFairCreditReportingAct(FCRA)nếuhọbáocáomộtmónnợmàhọbiếthayphảibiếtnókhôngđúng.

Tránh Đừng Bị KiệnNếuquývịbịvănphòngđòinợkiện,quývịsẽnhậnđượctráttoà(summons).Đếnlúcnày,tốtnhất,quývịnêntưvấnvớiluậtsư.

Vìbênđòinợthườngmuốnlấylạitiềnchứkhôngmuốnkiện.Đôikhicáchtốtnhấtđểtránhbịkiệnlànóichuyệnvớibênđòinợ.Mụcđíchđểbảođảmvớihọquývịmuốntrảnợhayquývịkhôngthểtrảđượcnợ.(Vìkhóđoánđượctoàsẽphânxửvụkiệnrasao,cáchhaynhấtquývịnêntưvấnvớimộtluậtsưtrướckhitựquyếtđoánquývịkhôngphảitrảnợvìkhôngkiếmratiềnhaytàisảnhoặctiềnkiếmra

Trang 11

đượcbảovệ.Xinxemphần“nếuquývịthuakiện”dướiđâyđểbiếtthêmchitiết.)

Nếuquývịthậtsựcótiềnlươnghaytàisảnmàquantoàralệnhphảidùngđểtrảnợ,quývịnêntìnhnguyệnđềnghịmộtkếhoạchtrảnợhaygiảiphápổnthoả.Giảiphápổnthoả(settlement)nghĩalàquývịtrảmộtsốtiềníthơnsốtiềnnợnhưngvẫnđượccoilàđãtrảhếtnợ.Thếnhưng,xinnhắclại,đâylàquyếtđịnhvôcùngquantrọng,vìthếquývịnêntưvấnvớichuyênviêntưvấncủamộtcơquannhiềukinhnghiệmvềtíndụnghaymộtluậtsưchuyênvềluậtđòinợ.

Khiđangcốgắngthươnglượngmộtgiảiphápổnthoảhaykếhoạchtrảnợ,quývịcầnnênbiếtquývịđangnóichuyệnvớiai,bênđòinợđạidiệnchochủnợgốchay“ngườimualạinợ”làngườimualạicácmónnợchưatrảvớigiárẻrồisauđóhọrángđòingườimắcnợđượcđồngnàohayđồngđó.Cơsởmualạinợđôikhiuyểnchuyểnhơnvềchịunhậnsốtiềntrảnợhayphầntrămthấphơnsovớitiềnnợgốc.Mộtcáchđểbiếtquývịđangđốiphóvớibênmualạinợlàkhiquývịthấytrongbảnbáocáotíndụngcủaquývị,chủnợgốcđểconsố$0làsốtiềnquývịnợhọ—nghĩalàtrươngmụcmắcnợcủaquývịđãbịbán.(Chodùsốtiềnnợchủnợlà$0,bảnbáocáotíndụngcủaquývịvẫnphảnánh“charge-off.”)Quývịvẫncóthểhỏichủnợhọđãbántrươngmụccủaquývịchưa.Hayquývịtìmcôngtyđangcốgắngđòinợtrênmạngđiệntoánđểbiếtđólàcơsởtrunggianđòinợhaylàcơsởmualạinợ.ACAInternational,làhiệphộiđòinợ,cungcấpcáctintứcvàhướngdẫnchongườitiêuthụtạitrangmạng“AskDoctorDebt”củahọtại[www.askdoctordebt.com].Trướckhiđềnghịmộtkếhoạchgiảiquyếtổnthoảhaytrảhếtnợ,quývịnênphântíchtìnhtrạngtàichánhcủamìnhđểbiếtchắcquývịcóđủtiềntrongngânquỹđểtrảnợ.Bênđòinợcóthểkiệnquývịnhanhchóngnếuquývịkhôngtrảnợnhưđãthoảthuận.Cáchgiúpquývịbiếtcóthểtrảđượcbaonhiêulànêntưvấnvớimộtcơquantưvấntíndụngvôvụlợi.Cốvấnviênchuyênvềtíndụngcóthểnhìnquangânquỹcủaquývịvàgiúptìmrasốtiềnquývịcóthểtrảđược.Cốvấnviêncũngcóthểcungcấpcáctintứchữuíchđốiphóvớicácvấnđềbịđòinợ.

Thêmvàođó,cốvấnviênvềtíndụngđôikhicũngđưaramộtkếhoạchquánxuyếntrảnợ(debtmanagementplan-DMP),nghĩalàsốtiềntrảnợkhôngbảođảm(unsecureddebt)hàngthángcủaquývịsẽđượcthâuvềmộtmốiđưachocơquantưvấntíndụng.Sauđócơquansẽquánxuyếntrảchocácchủnợcủaquývị.Thôngthường

Trang 12

quývịphảitrảmộtlệphí(lênđến$50/mộttháng),nhưngmộtsốcơquanchomiễntrảnếutiềnkiếmđượccủaquývịthấp.LợiíchcủaDMPchongườitiêuthụlàtiềntrảnợhàngtháng,lãisuấtcóthểthấpvàlệphícóthểđượcmiễncũngnhưvănphòngtưvấntíndụngthường(nhưngkhôngluônluôn)đạidiệnchoquývịcanthiệpđểquývịtạmthờikhôngbịkiện.NhiềuchủnợvàmộtsốvănphòngđòinợnhậnkếhoạchDMPtrảtiềnchohọ,vàhọthườngđồngýkhôngkiệnnếuhọnhậnđượctiềnquývịhứatrảhàngtháng.Nhưngquývịcầnlưuý,nếukhôngtrảnợchodùchỉmộtlầncũngđủđểhọkhởisựkiệnquývị.Đểtìmmộtcơquantưvấntíndụngvôvụlợi,xinvàotrangmạngcủaNationalFoundationforCreditCounseling(NFCC)[www.nfcc.org]haygọisố800-388-2227.Nếuquývịđạtđượcthoảthuậnvớibênđòinợ,yêucầuhọviếtvănbảntrêngiấycóhuyhiệuvănphòngcủahọtrênđầutrang,vàgởichoquývịmộtbảnsao.Trongvănbảnphảicótêncủachủnợgốc.Đừngtrảđồngnàochođếnkhiquývịnhậnđượcbảnhợpđồngnày.Vàđừngchovănphòngđòinợvàođượctrươngmụcngânhàngcủaquývịquangảtựđộngkhấutrừhaychohọsốthẻtíndụngcủaquývị—mộtkhitiềnđãbịrútratừtrươngmục,sẽkhóhaykhôngthểđòilạiđược,chodùquývịtinrằngvănphòngđòinợđãlấyquánhiềuhayrúttiềncủaquývịrakhôngđúngngày.Gởitiềntrảnợbằngngânphiếu,hayquađườngđiệntoánbằngcáchdùngphươngtiệntrảtiềntrênmạngcủangânhàng.

Xinđọcbài“DebtSettlement&NegotiationwithCreditors”(GiảiPhápỔnThoảTrảNợ&ĐiềuĐìnhvớiChủNợ)trongtrangmạngcủaNolo[http://bit.ly/2ap6Lc7]vàđường“link”sẽdẫnđếncácbàikhácgiúpquývịchuẩnbịnóichuyệnvớichủnợhayvănphòngđòinợvềcáclựachọntrảnợ.Cómộtsốchỉdẫn[http://bit.ly/2arUuC0]baogồmcácgợiýcóthểphảikhaiphásản,vàbắtđầutrảnợvớiphầntrămthấp(khoảng15%sốtiềnnợ),vớimụcđíchđiđếngiảiphápổnthoảtrả50%tiềnnợhaythấphơn.Bàiđọccũnggiúpquývịcáchthâugóptiềnmặttrướckhibắtđầuthươnglượngvìquývịthườngđạtđượcgiảiphápổnthoảvớisốtiềntrảnợthấpnếuquývịcóthểchuyểntiềnngaylậptức.

Nênchúý,nếuquývịtrảbấtkỳkhoảntiềnnàohayngaycảhứasẽtrảchomộtmónnợđãhếthiệulựcđểtrả(timed-barreddebt),quývịsẽlàmchomónnợcóhiệulựctrởlại.TrangmạngNolocảnhgiácngườimắcnợđừnglàmmónnợđã“khoásổ”lại“mởsổ”trởlạivìquývịđãvôtìnhtừbỏquyềnmiễntrả,làmhiệulựclạimónnợkhinóđãtrongdiện“khoásổ”[bit.ly/2afgkdO].

Trang 13

Khai Phá SảnNếusốtiềnnợquálớnvàquývịbiếtkhôngcáchchitrảđược,khaiphásảnlàmộtchọnlựachoquývịsuytính—trướchaysaukhibịkiện.Bênđòinợkhôngthểtiếptụcđòimónnợnàotoàđangcứuxéthồsơkhaiphásản,vàhọkhôngđượcđòimónnợđãđượctoàhoágiải(xoábỏ)trongvụphásản.Vìsợkhônglấyđượcđồngnợnàokhiconnợkhaiphásản,vănphòngđòinợđôikhinhânnhượngvớicáckếhoạchtrảnợhaycácđềnghịvềgiảiphápổnthoả.

Chodùcórấtnhiềutàiliệuhướngdẫn“tựkhaiphásản,”quývịđừngnêntựkhaikhichưatưvấnvớimộtluậtsư.Chỉcầnsơsótcũngđưađếnhậuquảnợkhôngđượcxoá,nghĩalàquývịvẫnphảitrảnợ.CơQuanConsumerActioncócáchướngdẫnkháiquátvềkhaiphásảncánhân,baogồmcácnguồnhướngdẫntìmluậtsưchuyênvềluậtphásản[https://www.consumer-action.org/vietnamese/articles/per-sonal_bankruptcy_vn].

Hồi Đáp Khi Bị KiệnTập cẩm nang này chỉ là các hướng dẫn khái quát, không tư vấn. Nếu bị kiện, chúng tôi thiết tha đề nghị quý vị nên tìm một luật sư, vì các chi tiết thuộc về chuyên môn trong vụ kiện rất dễ bị bỏ sót và quý vị bị mất các quyền quan trọng.Nếukhôngthểtrảnợhaycógiảiquyếtổnthoảvớivănphòngđòinợ,quývịcóthểbịhọkiệnratoà,tiềnlươngbịtịchthâuhaytàisảnbịxiết(chưakểnợvẫnbịđòivàcóbảnbáocáotíndụngxấu).Nếuquývịchưalàmgì,nênliênlạcvớimộtluậtsưhaycáccơquancốvấnpháplýđểđượchướngdẫntrongtrườnghợpcủaquývị.Đừngđợiđếnkhivụkiệncủaquývịđãlênđếntoàlúcđómớikiếmtrợgiúppháplý.(Xinxemphần“Trợgiúppháplýmiễnphívàgiáphảichăng”trongtậpcẩmnangnàyđểbiếtcácchitiếtvềcáchtìmnguồntrợgiúppháplývàluậtsưđạidiệnkhiquývịkhôngcótiềntrảphítổnluậtsư.)

Nếumộtvănphòngđòinợkiệnquývị,họphảigởithôngbáođếnchoquývịbằnghaivănbản—TrátToà(Summon-chobiếtquývịcầnphảilàmgìvàthờihạnphảihoàntất)vàđơnKhiếuNại(chobiếtaikiệnquývị,tạisaovàsốtiền).(Tráttoàvàđơnkhiếunạitạimộtvàinơicóthểđượcgộpchungtrongmộtvănbản).Quývịkhôngbaogiờtỉnhbơkhibịkiện.Nếubịvănphòngđòinợkiện,quývịphảihồiđápvớitưcáchcánhânhayqualuậtsư,hayquyếtđịnhsángsuốt

Trang 14

vàhiểurõsựviệcdựatrêndữkiệnxácthựcvềtrườnghợpcủaquývịcũngnhưđượcmộtluậtsưgiỏicốvấn khôngnênhồiđáp.Khihồiđáp,quývịphảihồiđáptrướcngàyhếthạncóghitrongtráttoàđểbảovệquyềncủaquývị.Toàánnơiđơnkiệnđượcnộplênsẽquyếtđịnhđơnkiệnsẽđược“served”(trao)choquývịtậntayhayquađườngbưuđiện.Mộtsốtiểubangchogởiđơnkiệnbằngthơbảođảmđếnngườibịkiện.(Từchốinhậnđơnkiệnkhôngngănchặnđượcvụkiệnvẫntiếptục.)

Từngữ“trảlời”làvănthơbiệnhộchínhthứccủaquývịchovụkiện.Tùytheodữkiệnxácthật,trongthơtrảlờiphảibaogồm,nhưngkhônggiớihạn,lờituyênbốquývịkhôngmắcnợ,phảnđốisốtiềnnợ,chấtvấnquyềnđượckiệncủabênđòinợ(cólẽvìmónnợđãtrongdiện“khoásổ”)hayquývịkhôngbiếtcáccáobuộctrongđơnkiệncóđúngkhông.

Trảlờiđơnkiệnsẽđặtbênđòinợvàothếhọphảiđưaracácbằngchứngchotoà,chứngminhquývịmắcnợ.Cócáccáchkhácđểhồiđápmộtvụkiện--thídụ,nộpbảnkiếnnghịhaykiệnlại.Luậtsưcóthểgiảithíchngụýcủatừngkiểuhồiđápvàgiúpquývị,nếuđược,chọnkiểunàotốtnhấtchotrườnghợpcủaquývị.(Trongmộtsốtrườnghợp,chọnkhônghồiđápcólợihơnchoquývị,nhưngtốthơnhếtquývịnêntưvấnvớiluậtsưtrướckhidùngcáchnày.)

Nếutỉnhbơđơnkiện,toàcóthểraánlệnh“default”(ánlệnhphảitrảnợ)buộcquývịphảitrảsốtiềnchủnợhayvănphòngđòinợnóiquývịnợhọ.Toàcũngchobênđòinợđượcquyềnbắtquývịphảitrảthêmcácphítổnđòinợvàánphíhọđãtốnvìquývị.Ánlệnhnàychobênđòinợsẽcónhiềubiệnpháphơnđểlấylạisốtiềnquývịnợhọ,nhưđượcquyềntịchthâumộtphầntiềnlương,tịchthâutiềntrongtrươngmụcngânhàngcủaquývị.Đólàlýdoquývịcầnnóichuyệnvớimộtluậtsưtrướckhitrảlờimộtvụkiện.

Nếumuốnđốichấtvềmộtmónnợhaysốtiềnnợ,quývịnênlàmtrướckhiToàraánlệnh.Ánlệnhlàphánquyếtcủatoà,vàchỉcótoàmớithayđổiánlệnh.nhưngkhóthayđổihayđìnhchỉánlệnhkhivụxửđãxong.Ánlệnhphạtvìkhôngtrảtiềncóthểđược“vacate”(bãinại)trongmộtvàilýdocụthểchoquývị,nhưngcáchtốtnhấtvẫnlàtránhbịánlệnhhơnlàcốgắngkhángcáosaukhivụkiệnđãđượcphânxử.

QuânnhâncònđangtrongquânngũcóthêmcácquyềnbảovệđểkhôngbịánlệnhphạtvìkhôngtrảtiềnvàbịtịchthâumộtphầntiềnlươngđểtrảchobênđòinợdựatheoSắcLuậtServicemembers

Trang 15

CivilReliefAct(SCRA).Đểbiếtthêmchitiết,xinvàotrangmạngcủaQuânĐộiMilitary.com[bit.ly/2a9oAru]vàSaveAndInvest.org[bit.ly/2ad3I67].QuânnhânbịkiệncầnnêntưvấnvớivănphòngđịaphươngJAG[http://legalassistance.law.af.mil/content/locator.php].Mộtsốvănphòngđòinợđệđơnkiệndùbiếtrằnghọkhôngđủchứngcớđểchứngminhbịcáonợhọ.Nhưngvìítngườihồiđápthơkiện—mầmmốngphạmlỗitotát—bênđòinợhyvọnghọsẽthắngbởiánlệnhphạtvìkhôngtrảtiền.Saukhiquývịnộpvănthơtrảlời,bênkiệncóthểmuốnliênlạcvớiquývịđểthươnglượngvìhọkhôngcóđủchứngcớđểthắngkiện.Nếuchuyệnnàykhôngxảyra,vìbênđòinợcảmthấyhọcóđủchứngcớcầnthiếtđểthắngkiện,vàcóthểđâylàcơhộicuốicùngchoquývịthươnglượngvớihọ.Quývịnênnóichuyệnvớiluậtsưhaycốvấnviêntíndụngđểcânnhắccáclựachọnchomình.

Mộtsốvănphòngđòinợvẫnnộpđơnkiệnchodùmónnợđãtrongdiệnđã“khoásổ.”Toàvẫnchobênkiệnthắngnếuquývịbịkiệnnhưngkhôngratoàvìvịnvàolýdomónnợđãquácũnhưlàlờibiệnhộ.(Khôngcóchuyệnthờihạnkiệnđãhếtnếuquývịnợchínhphủliênbanghaynợtiềnthuế,tiềnhọcphímượncủachínhphủliênbanghaytiềncấpdưỡngvợ/chồngcũ,concái.)

CónhiềutrườnghợpbênđòinợkiệnnhưngkhôngđưaTrátToàđếnngườibịkiện.Nếuquývịnhậnđượcánlệnh“defaultjudgement”(ánlệnhphảitrảnợ)củatoàánkhiquývịđãkhôngnhậnđượctráttoà,quývịcólýdopháplýmạnhhơnđểbiệnhộchốnglạicáchànhvimuốnlấytiềncủaquývịdựatrênánlệnhđó.Quývịnêntưvấnvớimộtluậtsưchuyênvềluậtđòinợngay.

Quývịcóquyềnkiệnngượclạibênnguyêncáo(ngườihaycôngtykiệnquývị)--Thídụ,nếusốtiềnnợtừsảnphẩmđãgâyrathươngtíchhaythiệthạichoquývị,hoặcquývịtinrằngngườikiệnđãviphạmLuậtFDCPA.(Tuỳvàotrườnghợpcủaquývịvà/haytoà,quývịcóthểkhainhưvậytrongthơtrảlời.)Thôngthườngquývịphảitrảlệphíkhiđệđơnkiệnlại.Quývịcóthểlấythêmcácchitiếttổngquátvềnộiquycủatoàán,lệphí,thuậtngữ,thủtụcvàluậtsưhànhnghềhayliênlạcvớithưkýtoà,nhưngthưkýkhôngthểtưvấnpháplýchoquývị.

Đểbiếtthêmchitiếtvềhồiđápmộtvụkiệntừvănphòngđòinợ,xinđọc“WhatshouldIdoifacreditorordebtcollectorsuesme?”(Tôicầnphảilàmgìnếubịchủnợhayvănphòngđòinợkiện?)củaCFPB[http://bit.ly/2ad4KiK];bài“CreditLawsuits:HowtheCase

Trang 16

Begins”(KiệnTínDụng:Vụviệcbắtđầurasao?”củaNolo[http://bit.ly/2agwsh0];Sách“RepresentYourselfinCourt](QuýVịTựĐạiDiệnKhiRaToà)củaNolo[http://bit.ly/2am6q6B];và“DefensesandCounterclaimtoCreditorLawsuits”(BiệnHộvàKiệnLạiChủNợ)củaNolo[http://bit.ly/2ad5YtY].

Buộc Phải Có Trọng Tài Phân XửTrọngtàiphânxửlàcáchgiảiquyếtvụđốichấtdomộtcơquankhôngtronghệthốngtoàánquyếtđịnhkếtquảcủamộtcuộctranhcãi.ĐôikhiToàchỉđịnhtrọngtàiphânxửvàquyếtđịnhcủatrọngtàiphânxửkhôngbuộcbênnàophảituântheo(non-binding),nhưngcónhữngvụtrọngtàiphânxửbắtbuộcphảituântheo(binding)thườngcótrongcáchợpđồngthẻtíndụng,vaytiền(nhưngkhôngphảivaytiềnmuanhà)vàcáchợpđồngkhácvớingườitiêuthụ.Cácđiềukhoảntrướckhiđốichấtbuộcphảiđồngýcótrọngtàiphânxửchocácđốichấttrongtươnglaigiữacôngtyvàngườitiêuthụ,thayvìtrongtoàán.Quyếtđịnhcủatrọngtàilà“binding”(phảituântheoquyếtđịnhđó),khôngcầnbiếtngườitiêuthụcómặthaykhôngtrongbuổihọpđốichất.

Dùtronghợpđồng(giaokèo)mượntiềngiữaquývịvàchủnợhaycôngtycungcấpdịchvụcóđiềukhoảnbuộcphảicótrọngtàiphânxửhaykhông,nhưnghợpđồngnàyvẫncógiátrịmặcdùnósaunàyđượcchuyểngiaohaybánlạichocơsởđòinợvàtùytheongônngữtronghợpđồngcũngnhưmốiquanhệgiữachủnợgốcvàcơsởđòinợ.Quývịnêncóluâtsưduyệtquahợpđồngđểxemđiềukhoảnbuộcphảicótrọngtàiphânxửcònhiệulựchayđãhếtkhihợpđồngđượcchuyểngiaohaybánlạichomộtcơsởđòinợkhác;hayđiềukhoảnnàykhôngthểthựcthivìlýdonàođó.(Hợpđồngcóđiềukhoảnbuộcphảituântheoquyếtđịnhcủatrọngtàiphânxử(manda-torybinding)thiênvềphíabênđòinợrấtnhiều,vìthế,cáchtốtnhấtnêncốgắngcóphiênxửtrướctoàán.)

Nếucơsởđòinợđưaquývịratrọngtàiphânxử,quývịsẽnhậnđượcthơthôngbáo.Tươngtựnhưmộtvụkiện,quývịkhôngđượctỉnhbơthờihạnphảihồiđápvàcácđòihỏiliệtkêtrongthơ.Nếuvănphòngcủatrọngtàiphânxửởxaquývịvàquývịkhôngcótiềnđitớiđó,nênhỏithửcóthểchọnbuổihọpphânxửquađiệnthoạiphóngthanh(conferencecall)hayquathơgởihoặcemailđượckhông.Dùquývịkhôngcầnphảicóluậtsưtrongvụtrọngtàiphânxử,nhưngcũngnêntưvấnvớimộtluậtsưđểbảovệquyềncủaquývị.

Trang 17

Trongngàytrọngtàiphânxử,quývịvàphíađòinợcócơhộitrìnhbàycâuchuyệncủamỗibên.Nếutrọngtàiphânxửquyếtđịnhquývịnợtiền,họsẽcấpgiấy“phầnthắng”chobênđòinợ,sauđó,bênđòinợđếntoàđểxinánlệnhcủatoà.Nếutoàchoánlệnh,phíađòinợcóthểtiếnhànhthủtụctịchthâumộtphầntiềntrongngânphiếulươnghaytrongtrươngmụcngânhàngcủaquývị.

Quývịcóquyền“phảnbác”lạiquyếtđịnhchobênđòinợthắng,nhưngthờigianvàlýdochốngđốirấthạnchế,vìthếquývịnêntưvấnvớiluậtsư.

Trongtrườnghợpquantoàralệnhphảicótrọngtàiphânxử,vàtrọngtàilàdotoàchỉđịnhhaydocảhaibênkiệnvàbịkiệnchọn.Lệphíthườngcógiớihạnvàngaycảđượcmiễnnếuquývịkhôngtrảđược.Khácvớicácthoảthuận“tiềnđốichất”tronghợpđồngcủanhiềucôngtybuộcphảituântheoquyếtđịnhcủatrọngtàiphânxử,quyếtđịnhcủatrọngtàiphânxửdotoàchỉđịnhlà“non-binding,”nghĩalànếumộttronghaibênkiệnvàbịkiệnphảnđốiquyếtđịnhđó,vụkiệnsẽđượcđemratoàtrởlại.

Chuẩn bị cho ngày ra toàTráttoàquývịnhậnđượcsẽchobiếtđịađiểmrahầutoà.Quývịvà/hayluậtsưcủaquývịphảicósựchuẩnbịtrướcvàđếnđúnggiờ.Nêntưvấnvớiluậtsưđểbiếtchínhxácgiấytờgìquývịnênmangtheo.Thídụ:

• Tấtcảcácgiấytờliênquanquývịnhậnđượctừbênkiệnhayquývịgởiđichohọ,baogồmbảnsaocácthơgởi,thơemailsinragiấyvàcácghichúvềcáccuộcđốithoạitrongđiệnthoạibaogồmngườiđòinợcólễđộhaysáchnhiễuquývịliêntục;

• Danhsáchcácnơivănphòngđòinợđãliênlạc(thídụ,sởlàmcủaquývị)vềmónnợ;

• Cácchứngcớnàokhácbênhvựcchotrườnghợpcủaquývị,cóthểlàbảnbáocáotíndụng,bảntườngtrìnhtàichánh,cácngânphiếuđãrúttiền,haycácchứngcớchothấymónnợđãhếthiệulựcđểkiện(“khoásổ,”quáthờigianđượckiện),quývịkhôngmắcnợ,sốtiềnnợkhôngđúng,hoặcchứngtỏquývịđãthậttìnhcốgắngtrảnợ;và

• Cáchồsơlưuchứngnhậntiềnkiếmđượccủaquývịvàtàisảnnếuquývịmuốnxinmiễnbịtịchthâu.

Trang 18

Tùytheotiểubangquývịở,nếuvụkiệnđượcphânxửtrongtoàhoàgiải(smallclaimcourt,)quývịcóthểkhôngđượccóluậtsưđạidiệnchoquývị.Đểbiếtthêmchitiếtvềcáclựachọnkhác,xinđọc“IfYouGetSuedinSmallClaimsCourt”(NếuquývịbịkiệntrongToàHoàGiải)trongtrangmạngcủaNolo[http://bit.ly/2blyZVA].Quývịcócơhộicuốicùngđểđưarakếhoạchgiảiquyếtổnthoảhaytrảnợvớibênđòinợtrướcngàyratoà.Nênbiếtchắctấtcảcácthoảthuậnđệtrìnhphảiđược“ghilại”khiquývịhầutoà,vàquývịnhậnđượcbảnsaovănbảnthoảthuận.Đừngđồngýbấtkỳcáchoạchđịnhtrảnợnàoquývịkhôngchắccóthểtrảđược.

Nếu quý vị thua kiệnNếubênđòinợthắngkiện,ánlệnhcủatoàsẽnghiêngvềphíahọ,vàánlệnhchobiếtquývịnợbaonhiêutiền.(Trongvụtrọngtàiphânxử,bênđòinợsẽmangquyếtđịnhcủatrọngtàilêntoàánvàxinđượcxácnhậnphầnthắngvềhọ.)Bênđòinợcóthờihạnấnđịnhđểlấytiềnvề—thờihạnchínhxáckhácnhautùytừngtiểubang[bit.ly/2aGJdNg].Hầuhếtcáctiểubangchophépbênđòinợđượcquyềngiahạnthêmhiệulựccủaánlệnh,vàmộtsốtiểubangchophépgiahạnnhiềulần,vàcókhichoánlệnhcóhiệulựcvĩnhviễn.Đểbiếtthêmchitiếtvềthờihạncủaánlệnh,xincoitrongtrangmạngcủaNolo[bit.ly/2afyfB4].Nếuquývịkhôngtrảhếtnợhaykhôngthươnglượngmộtkếhoạchtrảnợ,bênđòinợcóquyềntịchthâumộtphầntiềntừtiềnlươnghaytrongtrươngmụcngânhàngcủaquývịchiếutheoánlệnh.Vănphòngđòinợcòncóthể“lien”(xiết)bấtđộngsảncủaquývị(“lien”thườngđểngănquýbánbấtđộngsảnchođếnkhiquývịtrảnợvàđượcxoá,chodùmộtsốchủnhânbấtđộngsảncóthểdùngluậtđểkhôngbịxiết,thídụ,họchorằngbấtđộngsảnđóđượcmiễn(ex-empt),đangkhaiphásản,hayđangthỉnhcầulêntoà.Đểbiếtthêmchitiếtvềánlệnhchoxiếtbấtđộngsản,xinđọctrongtrangmạngcủaNolo:http://bit.ly/2blyPxb.)Bấtkểánlệnhcủatoàvềsốtiềnnợlàbaonhiêu,luậtphápcóđặtcáchạnchếnhữnggìbênđòinợcóthểlấycủaquývị.Chiếutheoluậtcủachínhphủliênbang,cơsởđòinợchỉcóthểtịchthâu25%từsốtiềnlươnglấyvề(làtiềnlươngđãkhấutrừthuếvàcácthứtiềnkhác)haysốtiềnvượtquá30lầnmứclươnggiờtốithiểudochínhquyềnliênbangấnđịnh($7.25/mộtgiờchonăm2016),tùytheosốtiềnnàoíthơnluậtsẽápdụng.Luậtcủatiểubangcònbảo

Trang 19

vệngườimắcnợnhiềuhơn.Thídụ,ởCalifornia,sốtiềndưới25phầntrămcủamứclươngkiếmđượchàngtuầnsaukhitrừthuếhay50phầntrămsốlươngkiếmđượcvượtquá40lầnmứclươnggiờtốithiểucủachínhphủ($10mộtgiờtrongnăm2016),haylươnggiờdochínhquyềnđịaphươngấnđịnh,nếucaohơn,sẽđượcápdụng.)Thôngthường,tiềnlươngcủaquývịcóthểbịtịchthâuchocácloạinợnhưnợthuếvàchucấpconcái,cấpdưỡngchovợ/chồngcũsaukhilydị.QuývịcóthểtìmhiểuthêmtạitrangmạngcủaAllLaw.com:“HowMuchofMyWagesCanBeGarnished?”(Tiềnlươnggiờcủatôicóthểbịtịchthâubaonhiêu?)[bit.ly/1B27H8q].TrangmạngđócũngliênkếttớitrangmạngcủaNolocóliệtkêcácluậtlệcủatiểubangvềrúttiềnlươnggiờ[bit.ly/1siw5Uw].Tiềnnhậntừtrợcấpcủachínhphủ(AnSinhXãHội,LươngHưuVAcủaCựuQuânNhân,SSI,v.v.)cònđượcbảovệhơnnữa.Trongmộtsốtrườnghợp,bênđòinợhoàntoànkhôngđượcquyềnđụngđến,nhưngtrongmôtsốtrườnghợpkhác,nócóthểbịtịchthâumộtphầnđểtrảchomộtsốnợcụthể,nhưchucấpconcái,vợ/chồngcũ,nợhọcphívànợtiềnthuế.Tiềntrợcấpxãhộicủachínhphủsẽbịrútrađểtrảnợhaykhôngcòntùythuộcvàocácyếutốluậtphápcủatiểubang,nguồntrợcấp,nóđượckýthácrasao,tiềncònlạitrongtrươngmụclàbaonhiêuvàloạinợnào.NhaThanhTraFTCphổbiếnmộtbảnthôngtinxácthậtnhanđề“GarnishingFederalBenefits”(RútTiềnTừCácTrợCấpcủaChínhPhủLiênBangĐểTrảNợ)[http://bit.ly/1DtwV3F],cóghichitiếtloạitrợcấpnàocủachínhphủđượcmiễnbịtịchthâu,nhưngbảntincũngchobiếtquývịcầnlàmgìnếunhậnđượcthơthôngbáobịrúttiềnhaytrươngmụctrongngânhàngcủaquývịbịchặn.VănPhòngBảoVệTàiChánhcủaNgườiTiêuThụ(ConsumerFinancialProtectionBureau)phổbiếnđềtàinàytrong“Yourbenefitsareprotectedfromgarnish-ment”(Tiềntrợcấpcủaquývịđượcbảovệkhôngbịtịchthâu)[bit.ly/2aspx0n]và“CanadebtcollectortakemySocialSecurityorVAbenefits?”(VănphòngđòinợcóthểlấytiềntrợcấpAnSinhXãHộihayVAcủatôikhông?[http://bit.ly/2dyTQFN].CFPBcũngcungcấpcácmẫuthơviếtsẵnchoquývịdùngđểchovănphòngđòinợbiếttrợcấpAnSinhXãHộivàLươngHưuVAcủaquývịđượcbảovệ[http://bit.ly/2al9Xoy].Nếungânhàngkhôngchoquývịlấybấtkỳphầntiềnnàorakhỏitrươngmục,họphảigởichoquývịthơthôngbáotiềncủaquývịbị“tịchthâu.”Sauđó,quantoàquyếtđịnhsốtiềnđóphảiđưachovănphòngđòinợdựavàocácyếutốnhưnguồntiềnkiếmđượcvàluật

Trang 20

tiểubang.Điềuquantrọnglàquantoàphảibiếtnguồntiềncủaquývịtrongtrươngmụclàtừquỹtrợcấpxãhộicủachínhphủ,trướckhitoàquyếtđịnhtiềnphảiđưachobênđòinợ.Quývịnênliênlạcvớimộtluậtsưhaycơquantrợgiúppháplýđểđượcgiúpđỡ.Nếuquývịlàngườicaoniên,TrungTâm“CenterforElderRightsAdvocacy”cóthểgiớithiệuquývịtớimộtcơquantrợgiúppháplýmiễnphíchongườigiàđủtiêuchuẩn(866-949-2372haywww.legalhotlines.org).Quývịnênchúýchodùquývịnhậnđượcthơthôngbáotiềntrongtrươngmụccủaquývịbịchặn,nhưngnhậnquátrễđểngânphiếukýkhôngtiềnbảochứngtrongtrươngmụchaybịđóngphạtvìkhôngđủtiềntrongquỹ(NSF-non-sufficientfunds).

Mộtphầntàisảncánhânvàtiềnsinhlợitrongchiếcxevà/haycănnhàcủaquývịcũngđượcmiễnbịtịchthâu.Ởmộtsốtiểubangcóhạnchếvụtịchthâunhà,chodùbênđòinợcóánlệnhcủatoà.Nếubênđòinợhămdoạsẽtịchthâunhàcủaquývị,nêntưvấnvớimộtluậtsưđểbiếtcácquyềnhạncủaquývịchiếutheocácquyluậtcủatiểubang.Đểbiếtthêmchitiếtvềluật“homestead”tạitiểubangquývịở(luậtcấmhầuhếtcáccơsởđòinợđụngđếntiềnsinhlợitừngôinhàcủaquývị)vàcácloạitàisảnđượcmiễnbitịchthâukhác,xinxemtrangLegalConsumer.com[www.legalconsumer.com/bankruptcy/laws].Quývịnêntìmtưvấnpháplýnếutiềnlươnggiờcủaquývịbịtịchthâu,cácquỹtàichánhbịchặnhaytiềnbịlấyrakhỏitrươngmụcngânhàngcủaquývịhoặcnhàcủaquývịbịxiết.

Chiếutheoluậtcủaliênbang,chủnhânsởlàmkhôngđượcquyềnđuổiquývịvìcólệnhtịchthâutiềnlươngchomộtmónnợduynhất.Nhưngluậtcủaliênbangkhôngthểbảovệquývịtránhbịđuổiviệcnếucóhaiánlệnhtịchthâutiềnlươnggiờcủaquývị,haynếumộtánlệnhbênđòinợđượcquyềntịchthâutiềnlươnggiờcủaquývịđểtrảchohaiánlệnhkhácnhau.Tuynhiên,luậtcủaliênbangcóthểbảovệthêmngườimắcnợchocáctrườnghợpbịnhiềuánlệnhkhácnhau.(TrangmạngNolocóđăngcáctintứcvềluậttiểubangđểgiúpquývịhiểuluậtphápbảovệrasaotrongtrườnghợpquývịcónhiềuánlệnhkhácnhau:http://www.nolo.com/legal-research/state-law.html.)Quývịcũngcóthểtránhbịđuổiviệcbằngcáchthuyếtphụcchủnhâncủaquývịrằngquývịđangcốgắngvôcùngđểgiảiquyếthếtnợnầncàngsớmcàngtốt.

Cácvănphòngđòinợkhôngcóthẩmquyềnphápluậtđểralệnhbắthaybỏtùquývị.Tuynhiên,nếubênđòinợđượcxửthắngtrongmột

Trang 21

vụkiện,quantoàcóthểralệnhbắtquývịnếuquývịkhôngchịuhầutoàhaykhôngtrảtốnphítoàánchovụkiện,nếucó.Ởmộtvàitiểubang,cácvănphòngđòinợđượcphépxintrátlệnhcủatoàbắtgiữconnợnếutấtcảmọicáchđòinợđãthấtbại.(Trongthựctế,khôngphảitấtcảquậnhạtnàotrongtiểubangđềuthihànhlệnhbắtgiữvìmắcnợ.)Đểtựbảovệmình,quývịluônphảihầutoàkhinhậnđượctráttoà,vànhờluậtsưgiúp.

Nếuquývịbịmộtánlệnh“default”trongtrườnghợpquývịđãkhôngđượcthôngbáogìvềtráttoà,quývịcócơhộirấttốtđểbiệnhộchốnglạibấtkỳcáccốgắngcủabênđòinợmuốnlấytiềncủaquývịdựatrênánlệnhnày.Nêntưvấnngayvớimộtluậtsưchuyênvềluậtđòinợ.

Các trợ giúp pháp lý miễn phí và giá phải chăngQuývịmuốnkhaiphásảnhaycầntưvấnpháplýhoặccóluậtsưđạidiệnchomộtvụkiệnvềthiếunợ,cócácnguồntrợgiúppháplýmiễnphíhaytínhgiáphảichăngchonhữngaiđủtiêuchuẩn.(Nhưngcáccơquantrợgiúppháplýcungcấpdịchvụmiễnphíchongườicólợitứcthấpthườngkhôngđủluậtsưgiúp,vìthếchọnlựasángsuốtlàquývịrángkiếmtiềnđểtrảmộtgiờtưvấnđầutiênvớiluậtsưcókinhnghiệmvềluậtđòinợ.)

LegalServicesCorporation(LSC)[www.lsc.gov],làtổhợpluậtsưvôvụlợivàđộclập,doQuốcHộithànhlậpnăm1974đểtàitrợchocáccơquantrợgiúpluậtdânsựchongườidânHoaKỳcómứclươngthấp,tổhợpgiớithiệuđếncácvănphòngtrợgiúppháplýđịaphươngchonhữngaikhôngcótiềnmướnluậtsưtư.

LawHelp.org[www.lawhelp.org]hướngdẫnvềpháplývàgiúpngườicómứclươngthấpvàtrungbìnhtìmcácchươngtrìnhtrợgiúppháplýmiễnphítrongcộngđồngcủahọ.(CơQuanDFPBcũngcungcấpdanhsáchcáccơquantrợgiúppháplýtrongtiểubang[bit.ly/2ataeaL]).

TheCenterforElderRightsAdvocacy[www.legalhotlines.orghay866-949-2372]giớithiệungườitiêuthụđếncáccơquantrợgiúppháplýđịaphươngmiễnphícácngườigiànàođủtiêuchuẩnđượcgiúp.

CácquânnhâncòntrongquânngũcócácquyềnđặcbiệtchiếutheoSắcLuậtServicemembersCivilReliefAct(SCRA).Nếuquývịtrongquânđộivàcầntrợgiúppháplý,xinliênlạcvớiVănPhòngArmed

Trang 22

ForcesLegalAssistanceOffice[http://legalassistance.law.af.mil/con-tent/locator.php].

HiệpHộiNationalAssociationofConsumerAdvocates(NACA)[www.consumeradvocates.org]giúptìmmộtluậtsưcókhảnăngtrongkhuvựcquývịở.Dịchvụcóthểkhôngmiễnphíhaytínhgiáphảichăng,nhưngmộtluậtsưcóthểđồngýbiệnhộchoquývịmiễnphí(probono)nếuhọtinrằngbênđòinợđãviphạmluậttiểubanghayliênbangvàbênđòinợ(nếuthuakiện)sẽchịutráchnhiệmtrảtấtcảcáctốnphíluậtsưchoquývị.

Nếukhôngđủtiêuchuẩnđểđượctrợgiúppháplýmiễnphíhaygiáphảichăng,quývịcóthểliênlạcvớimộtvănphònggiớithiệuluậtsưhayhiệphộiluậtsưtrongtiểubangcủaquývị[bit.ly/2abJBCC] vàyêucầucómộtluậtsưđầykinhnghiệmvềluậtbảovệngườitiêuthụ,biệnhộchongườithiếunợhaySắcLuậtFairDebtCollec-tionPracticesAct.Hoặcquývịhỏingườiquengiớithiệucholuậtsư,ngaycảluậtsưgiỏinàoquývịđãmướntrướcđó.Mộtsốluậtsưsẵnsàngchobiếttrướcgiácảvàchỉtínhtiềnnếuvàkhiquývịthắngkiện(“contingencyfeearrangement”làlệphíphụthuộc)vìtrongSắcLuậtFDCPA,quantoàcóuylựcralệnhbênđòinợphảitrảánphíluậtsưchoquývịnếuquývịthắng.

Đệ đơn khiếu nạiNếuquývịcóvấnđềvớimộtcôngtyđòinợ,nêngởiđơnkhiếunạitrựctiếptớicáccơquantuânhànhluậtcủacôngty.Nếukhôngthểgiảiquyếtvấnđềtrựctiếpvớihọ,quývịcóthểnộpđơnkhiếunạiđến:

• Consumer Financial Protection Bureau (CFPB),cơquankiểmsoátcáccôngtyđòitiềnvàcùngthựcthiSắcLuậtFDC-PA,trangmạng[www.consumerfinance.gov/complaint/]hayđiệnthoạisố855-411-2372

• Nha Thanh Tra FTC (Federal Trade Commission),cùngvớiCFPB,thựcthiSắcLuậtFairDebtCollectionPracticeAct,trangmạng[www.ftccomplaintassistant.gov]hayđiệnthoạisố877-FTC-HELP.

• The Better Business Bureau[go.bbb.org/1RgnpWV]• Văn Phòng Biện Lý của tiểu bang quý vị[thôngtinliênlạc

chotừngtiểubangtạiHiệpHộiNationalAssociationofAttorneyGeneral:www.naag.org/current-attorney-general.php]

Trang 23

TrangmạngNolochocácchỉdẫntrong“WhattoDoIfaBillCollectorCrossestheLine”(CầnLàmGìKhiCôngTyĐòiNợViPhạmLuật)[bit.ly/2a9OcEn].MộtchỉdẫnlàgởibảnsaothơkhiếunạitớiFTC/CFPBcủaquývịđếnchocôngtyđòinợvàchủnợgốcđểhyvọnghọbỏhaythươnglượngvềmónnợ.

Nếuquývịtinrằngvănphòngđòitiềnđãviphạmluật,quývịcóquyềnkiệnlêntoàáncấpliênbanghaytiểubangtrongvòngmộtnămtínhtừngàyhọviphạm.Nếuthắngkiện,quantoàcóthểralệnhchobênđòinợphảitrảánphíluậtsưvàngaycảtiềnbồithườngthiệthạichoquývị(nhưtiềnlươnggiờbịmấthaychiphíkhámbệnh).Nếuvănphòngđòitiềncốtìnhvàcóchủđíchviphạmluật,toàánralệnhchohọphảitrảchoquývịthêmtừ$100đến$1,000Mỹkim.Tuynhiên,quývịsẽvẫnmắcnợnếucóchứngcớhẳnhòi.Đểbiếtthêmchitiết,xinđọc“DamagesforFDCPAViolations”trongtrangmạngcủaNolo[http://bit.ly/2bwCbMF].

Consumer Actionwww.consumer-action.org

CơQuanTácĐộngGiớiTiêuThụ(ConsumerAction)sửdụngphươngcáchhướngdẫnvàlêntiếngbênhvựcđểhỗtrợgiớitiêuthụtoànquốccómứclươngtừthấpđếntrungbình,tiếngAnhkhôngrànhcóýthứctráchnhiệmvềsựthịnhvượngtàichánhcủahọ.

Đường dây khẩn cố vấn và giới thiệuXingởithơkhiếunạicủangườitiêuthụđến:

Trên mạng: TiếngAnh(www.consumer-action.org/hotline/complaint_form)

Số điện thoại:415-777-9635(NóitiếngHoa,AnhvàTâyBanNha)

Giới thiệu về bản hướng dẫn này

ẤnbảnnàyđượctàitrợbởiDựÁnQuảnLýTàiChánhcủaCơQuanConsumerAction.

© Consumer Action 2014

Tái bản 10/16

Debtors’ Rights (Vietnamese Version)